การพดเพอสมฤทธผล Speaking for Achievement

สวพร จนทรสกล

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏยะลา

2562

คำนำ

ตำรา การพดเพอสมฤทธผล เลมนเรยบเรยงขนเพอใหประกอบการเรยนการสอนวชา 2107144 การพดเพอสมฤทธผล จำนวนหนวยกต 3 (2-2-5) ระดบปรญญาตร หลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏยะลา จดทำขนเพอเพมทกษะการพดในโอกาสและสถานการณตาง ๆ อยางมสมฤทธผลตามจดมงหมายของการพดแตละประเภท

เนอหาในตำราเลมน แบงเนอหาออกเปน 8 บท ประกอบดวย ความรเบองตนเกยวกบการสอสาร ความรเบองตนเกยวกบการพด กระบวนการและการเตรยมความพรอมในการพด การพดอธบาย การพดอภปราย การพดโนมนาวใจ การพดในประชม และการพดนำเสนอโดยใชสอ มคำถามทายบทในแตละบท เพอใหผเรยนวดความรหลงจากเรยนรได อกทงมแบบฝกปฏบตทสามารถนำทฤษฎไปฝกปฏบตในทกษะการพดแตละประเภท ทำใหการเรยนการสอนมประสทธผลยงขน

ผเขยนใครขอขอบคณ ศนยสงเสรมการทำผลงานทางวชา มหาวทยาลยราชภฏยะลา ทใหการสนบสนน ดแล ใสใจ และใหคำปรกษาในการจดทำตำราเลมน ตลอดจนผทรงคณวฒทกทานในการใหคำปรกษาและวพากษตำราเพอใหมคณภาพยงขน

ผเขยนมความมงหวงวา เนอหาของตำราเลมนจะเออประโยชนใหแกผเรยน และผทสนใจศกษาทวไปไดรบความรความเขาใจในทกษะการพด ตลอดจนสามารถนำไปฝกปฏบต สามารถพฒนาประสทธภาพทางการพดและบคลกภาพใหดขน รวมทงสามารถนำความรไปประยกตใชใหเกดประโยชนตอตนเองและสงคมตอไป

สวพร จนทรสกล 2562

ข

สารบญ

เรอง หนา

คำนำ ก สารบญ ข สารบญตาราง ช สารบญภาพ ซ

บทท 1 ความรเบองตนเกยวกบการสอสาร 1 ความหมายของการสอสาร 1 จดมงหมายของการสอสาร 2 องคประกอบของการสอสาร 7 รปแบบของการสอสาร 9 การสอสารในยคสงคมออนไลน 13 ความหมายสอสงคมออนไลน (social media online) 14 ประเภทของสอสงคมออนไลน 15 ทศทางของการสอสาร 17 พฤตกรรมการเปดรบสอ 19 อปสรรคของการสอสาร 21 บทสรป 26 คำถามทายบทท 1 28 บรรณานกรม 29

บทท 2 ความรเบองตนเกยวกบการพด 32 ความหมายของการพด 32 ความสำคญของการพด 34 จดมงหมายของการพด 36 องคประกอบของการพด 37 หลกและทฤษฎการพด 42 การแบงประเภทของการพด 48

บทสรป 54 คำถามทายบทท 2 56 บรรณานกรม 57

ค

สารบญ (ตอ)

เรอง หนา

บทท 3 กระบวนการเตรยมความพรอมในการพด 59 เตรยมความพรอมดานบคลกภาพ 59 ความหมายของบคลกภาพ 59 ความสำคญของบคลกภาพ 60 องคประกอบของบคลกภาพ 62 การพฒนาเสรมสรางบคลกภาพ 65

• การใชภาษาและนำเสยง 65 • การใชสายตา 71 • อรยาบถ 76 • การเดน 78 • การนง 79 • การใชมอ 81 • การแสดงออกทางใบหนา 84 • การแตงกาย 87 • การใชไมโครโฟน 89 • การเชอมนในตนเอง 91

การวเคราะหผฟง 94 • สภาวะทางสงคมของผฟง 94 • การยดมนและทศนคตของผฟง 98 • ทศนคตทผฟงมตอผพด 98 • ทศนคตทผฟงมตอเรองทพด 99 • การวเคราะหสถานการณในการพด 101 • ตวอยางโครงรางการวเคราะหผฟง 102

บทสรป 103 คำถามทายบทท 3 105 บรรณานกรม 106

ง

สารบญ (ตอ)

เรอง หนา

บทท 4 การพดอธบาย 109 ความหมายของการพดอธบาย 109 จดมงหมายของการพดอธบาย 110 ประเภทของการพดอธบาย 110 กลวธการพดอธบาย 111 องคประกอบของการพดอธบาย 112 คณสมบตของนกพดอธบาย 113 การแสดงเหตผลในการพดอธบาย 113 หลกการพดอธบาย 115 ตวอยางการพดอธบาย 117 บทสรป 119 คำถามทายบทท 4 121 แบบฝกปฏบตการพดอธบาย 121 บรรณานกรม 122

บทท 5 การพดอภปราย 123 ความหมายของการอภปราย 123 จดมงหมายของการพดอภปราย 123 องคประกอบของการอภปราย 124 ประเภทของการอภปราย 128 การจดเตรยมสถานทอภปราย 132 ประโยชนของการอภปราย 134 บทสรป 135 คำถามทายบทท 5 137 แบบฝกปฏบตการพดอภปราย 137 บรรณานกรม 138

บทท 6 การพดโนมนาวใจ 139 ความหมายของการพดโนมนาวใจ 139 จดมงหมายของการพดโนมนาวใจ 140

จ

สารบญ (ตอ)

เรอง หนา

องคประกอบขนพนฐานของการพดโนมนาวใจ 141 การสรางสารเพอการโนมนาวใจ 143 ลกษณะของการพดโนมนาวใจ 155 เทคนคการโนมนาวใจ 161 บทสรป 164 คำถามทายบทท 6 166 แบบฝกปฏบตการพดโนมนาวใจ 166 บรรณานกรม 167

บทท 7 การประชม 169 ความหมายและความสำคญของการประชม 169 จดมงหมายของการประชม 170 ประโยชนของการประชม 171 รปแบบของการประชม 172 การประชมอยางมประสทธภาพ 177 องคประกอบของการประชม 179 การดำเนนการประชม 187 การใชถอยคำในการประชม 190 การจดสถานทประชม 192 บทสรป 196 คำถามทายบทท 7 197 แบบฝกปฏบตการประชม 197 บรรณานกรม 198

บทท 8 การพดนำเสนอโดยใชสอ 199 ความหมายของการพดนำเสนอ 200 จดมงหมายของการนำเสนอ 200 องคประกอบของการนำเสนอ 202 คณสมบตของผนำเสนอทด 204 การเตรยมความพรอมกอนนำเสนอ 205

ฉ

สารบญ (ตอ)

เรอง หนา

การนำเสนอแบบออนไลน 217 การทำสอเพอการนำเสนอ 220 บทสรป 229 คำถามทายบทท 8 231 แบบฝกปฏบตการพดนำเสนอโดยใชสอ 231 บรรณานกรม 232 บรรณานกรม 233

ช

สารบญตาราง

เรอง หนา

ตารางท 1.1 อปสรรคของการสอสาร 22 ตารางท 2.1 แสดงขอดและขอเสยของการพดแบบทองจำ 51 ตารางท 3.1 ศลปะของการฟงดวยความรสกตว 100 ตารางท 3.2 โครงรางการวเคราะหผฟง 102

ซ

สารบญภาพ

เรอง หนา

ภาพท 1.1 จำแนกการพจารณาตามจดมงหมายของผรบสารและผสงสาร 4 ภาพท 1.2 แสดงกระบวนการของการสอสาร 7 ภาพท 1.3 องคประกอบสำคญของสาร 8 ภาพท 1.4 แบบจำลองกระบวนการสอสารระหวางบคคล 11 ภาพท 1.5 การสอสารในยคสงคมออนไลน 13 ภาพท 1.6 แผนผงภาพประเภทสอสงคมออนไลน 17 ภาพท 1.7 การสอสารทางเดยว - แบนเนอรการประชาสมพนธการรบนกศกษา 18 ภาพท 1.8 การสอสารสองทาง - การสอสารในสออนไลนเฟซบก (facebook) 19 ภาพท 2.1 การแยกทกษะทางภาษา 32 ภาพท 2.2 ความสมพนธระหวางผพดและผฟง 42 ภาพท 2.3 ปจจยแหงความสนใจในการพด 43 ภาพท 2.4 แผนผงทฤษฎ 3 สบาย (The theory of three pleasant speech) 44 ภาพท 2.5 องคประกอบของการสอสารดวยการพดของอรสโตเตล 45 ภาพท 3.1 แสดงการสนทนาระหวางบคคล 59 ภาพท 3.2 แสดงลกษณะบคลกภาพภายนอกและบคลกภาพภายใน 64 ภาพท 3.3 แสดงความแตกตางระหวางภาษาพดและภาษาเขยน 66 ภาพท 3.4 การใชสายตา 71 ภาพท 3.5 การใชสายตามองไปทดงจมก 74 ภาพท 3.6 การฝกสบตาตวเองในกระจก 75 ภาพท 3.7 การเรยนรทจะแสรงทำเปนจองตาหากผพดมปญหาดานรางกาย 75 ภาพท 3.8 ปญหาของการวางทาทางไมถกตอง 77 ภาพท 3.9 ลกษณะการวางทาในการเดนโดยใหกระดกสนหลงตงตรง 78 ภาพท 3.10 ลกษณะการนงของผหญงและผชายในกรณนงตอหนาผใหญ 80 ภาพท 3.11 ลกษณะการนงไขวหางของผหญงและผชาย 80 ภาพท 3.12 แสดงการใชมอเพอใหความหมายความกวาง ความยาว แคบ หรอสน 81 ภาพท 3.13 แสดงการใชมอเพอใหความหมายการนบจำนวนตวเลข 82 ภาพท 3.14 แสดงการใชมอเพอใหความหมายบอกขนาดใหญหรอเลก 82 ภาพท 3.15 แสดงการใชมอเพอใหความหมายบอกระยะทางทใกลหรอไกล 82

ฌ

สารบญภาพ (ตอ)

เรอง หนา

ภาพท 3.16 แสดงการใชมอเพอใหความหมายบอกนำหนกหรอเบา 83 ภาพท 3.17 แสดงการใชมอเพอใหความหมายหนกแนนหรอนมนวล 83 ภาพท 3.18 แสดงการใชมอเพอใหความหมายบอกอาการกวกมอหรอโบกมอลา 83 ภาพท 3.19 แสดงการใชมอเพอใหความหมายบอกทศทางตาง ๆ 84 ภาพท 3.20 แสดงการใชมอเพอใหความหมายแสดงสญลกษณตาง ๆ 84 ภาพท 3.21 ลกษณะการแสดงออกทางใบหนา 85 ภาพท 3.22 ลกษณะการยมทจรงใจ 86 ภาพท 3.23 ลกษณะการยมเสแสรง 86 ภาพท 3.24 แสดงตำแหนงไมโครโฟน 89 ภาพท 3.25 แสดงวธการจบไมโครโฟน 90 ภาพท 3.26 สเกลทศนคตของผฟง 99 ภาพท 4.1 การพดอธบาย 109 ภาพท 4.2 แผนผงการพดอธบาย 115 ภาพท 4.3 สดสวนการเตรยมเคาโครงการพดอธบาย 116 ภาพท 5.1 แผนผงการจดสถานทการอภปรายเปนคณะ 132 ภาพท 5.2 แผนผงการจดสถานทการอภปรายแบบปาฐกถาหม 133 ภาพท 5.3 แผนผงการจดสถานทการอภปรายซกถาม 133 ภาพท 6.1 แบบจำลองกระบวนการสอสารเพอการโนมนาวใจ 142 ภาพท 6.2 บนได 5 ขนในการพดโนมนาวใจของ อลน มอนโร (Alan Monroe) 146 ภาพท 6.3 สถานการณทใชไดผลกบเทคนคการกาวเทาเขาประตและปดประตใสหนา 149 ภาพท 7.1 ตวอยางหนงสอเชญประชม 183 ภาพท 7.2 ตวอยางระเบยบวาระการประชม 184 ภาพท 7.3 ตวอยางรายงานการประชม 186 ภาพท 7.4 ขนตอนหลกของการดำเนนการประชม 187 ภาพท 7.5 การจดรปแบบการประชมกรณทผเขารวมประชมกลมเลก 193 ภาพท 7.6 การจดรปแบบการประชมกรณทผเขารวมประชมกลมใหญ 194 ภาพท 7.7 การจดรปแบบการประชมสาธารณะ 195 ภาพท 8.1 การพดนำเสนอโดยใชสอ 200 ภาพท 8.2 องคประกอบหลกของการนำเสนอ 204

ญ

สารบญภาพ (ตอ)

เรอง หนา

ภาพท 8.3 แสดงคณสมบตของผนำเสนอทด 205 ภาพท 8.4 เกณฑการกำหนดจดมงหมายของการนำเสนอ 207 ภาพท 8.5 องคประกอบ 3 สวนของการเขยนจดมงหมายในการนำเสนอ 208 ภาพท 8.6 การรางบทพด 209 ภาพท 8.7 กราฟแสดงระดบความสนใจในการฟง 214 ภาพท 8.8 การนำเสนอในรปแบบออนไลน 218 ภาพท 8.9 การทำสอเพอการนำเสนอ 221 ภาพท 8.10 สไลดแนว Flat design 222 ภาพท 8.11 สไลดแนวภาพใหญเตมสไลด 222 ภาพท 8.12 สไลดแนวมรปทรงและไอคอนประกอบ 223 ภาพท 8.13 สไลดทมรปภาพเปนพนหลงแตมส 223 ภาพท 8.14 สไลดมตวหนงสอเปนลกเลน 224 ภาพท 8.15 การแสดงขอมลดวยอนโฟกราฟกส 224 ภาพท 8.16 ลกษณะของตวอกษรทอานงายและยาก 225 ภาพท 8.17 ตวอยางการใชตวอกษรประกอบเนอหา 225 ภาพท 8.18 การเลอกใชสตามทฤษฎส 226 ภาพท 8.19 ตวอยางความแตกตางของสตวอกษรและสพนหลง 226 ภาพท 8.20 การเลอกใชสตามทฤษฎ 60-30-10 227 ภาพท 8.21 ตวอยางภาพประกอบทมความละเอยดสงและตำ 227 ภาพท 8.22 ตวอยางภาพทมพนทวาง 228 ภาพท 8.23 ตวอยางภาพทมลายนำ 228 ภาพท 8.24 ตวอยางการขยายหรอยอภาพใหถกและไมถกสดสวน 229 ภาพท 8.25 ตวอยางกราฟแทงและกราฟวงกลม 229

การพดเพอสมฤทธผล

บทท 1

ความรเบองตนเกยวกบการสอสาร

การสอสาร เปนปจจยหนงทมความสำคญในการดำรงชวตของมนษยในสงคม เพราะมนษยตองการอยรวมกนเปนสงคมเพอสรางความสมพนธกบบคคลทมความเกยวของและตองพงพาอาศยซงกนและกนอยตลอดเวลา จากความสำคญดงกลาวจงกอใหเกดระบบของการสอสารมากมาย เพอแลกเปลยนเรยนรการถายทอดความรสก ความคดในแงมมตาง ๆ ทงนเพอใหเกดความเขาใจทดตอกนและสามารถอยรวมกนอยางสงบสข แตผลการตอบสนองของการสอสารจะบรรลวตถประสงคตามเปาหมายไดหรอไมนน ยอมขนอยกบผสอสารเองวามความรความเขาใจในกระบวนการสอสารมากนอยเพยงใด และมวธการอยางไรทจะสามารถสอสารขอมลดงกลาวใหเกดความเขาใจสามารถบรรลตามเปาหมายเกดขอผดพลาดในการสอสารนอยทสด ในบทนไดนำเสนอความรเบองตนเกยวกบสอสาร โดยมเนอหาประกอบดวย ความหมายของการสอส าร จดม งหมายของการสอสาร องคประกอบของการสอสาร รปแบบของการสอสาร การสอสารในยคสงคมออนไลน (social media online) ประเภทของสอสงคมออนไลน ทศทางของการสอสาร พฤตกรรมการเปดรบสอ และอปสรรคของการสอสาร ทงนผสอสารจะตองมความรพนฐานเกยวกบการสอสารทดพอ จงจะสามารถสอสารไดอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผลทสด

ความหมายของการสอสาร การใหความหมายของการสอสารเปนเรองทซบซอน เนองจากการสอสารสามารถให

ความหมายไดอยางกวางขวาง เพราะรวมถงกระบวนการสอสารในทกษะตาง ๆ ไดแก การฟง การพด การอาน และการเขยน ดงนนการใหความหมายของการสอสารจงมความหลากหลายตามกจกรรมทแตกตางกนออกไป

คำวา การสอสาร มาจากคำวาภาษาองกฤษวา Communication หรอ Communication Arts เปนศาสตรและศลปแหงการตดตอสอสารของมนษย เปนกระบวนการแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางบคคล หรอกลมบคคล โดยมวตถประสงคเพอชกจงใหผรบขอมล มปฏกรยาตอบสนองกลบมา คาดหวงใหเปนไปตามทผสงตองการหรอตามเปาหมายทคาดหวงไว ในการใชความหมายการสอสารนน ไดมการใหความหมายของการสอสารสามารถสรปได ดงน

ราชบณฑตยสถาน (2556:118) กลาววาการสอสาร คอ วธการนำถอยคำ ขอความหรอหนงสอ จากบคคลหนงหรอสถานทหนงไปยงอกบคคลหนงหรออกสถานทหนง

ปรมะ สตะเวทน (2546:30) กลาววาการสอสาร คอ กระบวนการของการถายทอดสารจากบคคลหนงซงเรยกวา ผสงสาร (Source) ไปยงบคคลอกฝายหนงซงเรยกวา ผรบสาร (Receiver) โดยผานสอ (Channel)

2

กตมา สรสนธ (2557:4) กลาววาการสอสาร เปนสงทสอดแทรกทกกจกรรมทกระดบทกประเภท และมผลอยางกวางขวางในวชาชพทางการสอสาร นอกจากนไดรวบรวมความหมายของนกวชาการตาง ๆ ดงน

เจอร เกน รอยซ และเกรกอร เบท สน (Jurgen Ruesch and Gregory Batyeson) ใหความเหนเกยวกบสอสารวา การสอสารไมไดหมายถงการถายทอดสารดวยภาษาพดและภาษาเขยนทชดแจงและแสดงเจตนารมณเทานน แตหมายรวมถงกระบวนการทงหลายทคนมอทธพลตอกนดวย คำนยามนยดหลกทวา การกระทำและเหตการณทงหลายมลกษณะของการสอสาร หากมผเขาใจการกระทำและเหตการณเหลานน หมายความวา ความเขาใจทเกดแกคน ๆ หนงนนมการเปลยนแปลงขาวสารทคน ๆ นนมอยและมอทธพลตอบคคลนน

คารล ไอ ฮอฟแลนด (Carl l’ Hovland) กลาววาการสอสาร คอ กระบวนการทบคคลหนง (ผสงสาร) สงสงเรา (โดยปกตเปนภาษาพดหรอภาษาเขยน) เพอเปลยนพฤตกรรมของบคคลอน (ผรบสาร) ในดานใดดานหนง เชน การเปลยนแปลงดานความร (Knowledge Change) การเปลยนแปลงทศนคต (Attitude Chang) และการเปลยนแปลงพฤตกรรม (Performance Chang)

จอรจ เกรบเนอร (George Gerbner) กลาววาการสอสาร คอ การแสดงปฏสมพนธทางสงคม (Social Interaction) โดยใชสญลกษณและระบบสาร (Message System) ซงประกอบดวยรห สสาร (Message Code) เน อหาสาร (Message Content) และวธการจด เรยบ เรยงสาร (Message Treatment)

ชารลล อ ออสกด (Charies E. Osgood) กลาวถงการสอสารวา ความหมายโดยทวไปแลว การสอสารเกดขนเมอฝายหนงคอผสงสารมอทธพลตออกฝายหนง คอ ผรบสาร โดยใชสญลกษณ ตาง ๆ ซงถกสงผานสอทเชอมระหวางทงสองฝาย

การสอสารมความสำคญตอมนษยในดานตาง ๆ อยางในหลายมตทกคำนยามลวนกลาวถงกระบวนการของการสอสารทเกดขนในลกษณะตามสถานการณตาง ๆ ทงสน การทจะอยรวมกนอยางสงบสขนนการสอสารจงมความจำเปนท จะตองสอสารทำความเขาใจในกฎกตกาตาง ๆ นอกจากน คอ พนฐานความตองการทสำคญนอกเหนอจากพนฐานปจจยส ไดแก อาหาร เครองนงหม ยารกษาโรค และทอยอาศย การสอสารจงเปนสะพานทเชอมโยงสทกสงทมนษยปรารถนาตองการ ทำใหเกดการสบทอดพฒนาความร ประสบการณ เพอความเจรญกาวหนาของสงคม จนกลายเปนวฒนธรรมทงอกงามเดนชดของสงคมมนษย กระบวนการสอสารจงเปนสงสำคญทจะสามารถสรางความสมพนธในลกษณะใดลกษณะหนงของระหวางบคคลหรอสงคม

จดมงหมายของการสอสาร

การสอสารของมนษยในแตละครงลวนมจดมงหมายทงสน ไมวาจะอยในสถานะของผสงสารหรอผรบสาร ทงนผรบสารอาจรบสารไมตรงตามความมงหวงของผสงสารกได แตถาจดมงหมายของทงสองฝายเขาใจหรอสอดคลองกนไปในทศทางเดยวกน โอกาสทจะเกดความเขาใจและประสบผลสำเรจในการสอสารกมมากขน และในการสอสารแตละครงอาจมมากกวาหนงจดมงหมายท ผสงสารตองการใหผรบสารรบทราบ อยางไรกตามโดยสวนใหญนยมจำแนกคลายคลงกน

3

คณาจารยมหาวทยาลยจฬาลงกรณราชวทยาลย (2551:17) กลาวถงจดมงหมายของการสอสารไวดงน

1. เพอแจงใหทราบ (inform) ในการสอสารผทำการสอสารควรมความตองการทจะบอกกลาวหรอชแจงขาวสาร เรองราว เหตการณ หรอสงอนใดใหผรบสารไดรบทราบ

2. เพอสอนหรอใหการศกษา (teach or education) ผทำการสอสารอาจมวตถประสงคเพอถายทอดวชาความรหรอเรองราวเชงวชาการ ใหผรบสารไดมโอกาสพฒนาความรใหเพมพนยงขน

3. เพอสรางความพอใจหรอใหความบนเทง (please of entertain) ผทำการสอสารอาจ ใชวตถประสงคในการสอสารเพอสรางความพอใจหรอใหความบนเทงแกผรบสาร โดยอาศยสารทตนเองสงออกไป ไมวาจะอยในรปของการพด การเขยน หรอการแสดงกรยาตาง ๆ

4. เพอเสนอหรอชกจงใจ (propose or persuade) ผทำการสอสารอาจใชวตถประสงคใน การสอสารเพอใหขอเสนอแนะ หรอชกจงใจในสงใดสงหนงตอผรบสาร และอาจชกจงใจใหผรบสารมความคดคลอยตามหรอยอมปฏบตตามการเสนอแนะของตน

5. เพอเรยนร (learn) จดมงหมายนมความเกยวของโดยตรงกบผรบสาร การแสวงหาความรของผรบสารโดยอาศยลกษณะของสาร ในกรณนมกจะเปนสารทมเนอหาสาระเกยวกบวชาความรเปนการหาความรเพมเตมและเปนการทำความเขาใจกบเนอหาของสารทผทำการสอสารถายทอดมาถงตน

นอกจากน การจำแนกวตถประสงคของการสอสาร สามารถพจารณาจากประเดนของจดมงหมายในการสอสารระหวางผสงสารและผรบสารไดดงน (กตมา สรสนธ, 2557: 7)

1. พจารณาจดมงหมายโดยทวไปของการสอสาร ซงอาจพจารณาจากความตงใจของผสงสารและผรบสารในแตละครง สามารถแบงประเภทจดมงหมายของการสอสารโดยทวไปได ดงภาพท 1.1

4

ภาพท 1.1 จำแนกการพจารณาตามจดมงหมายของผรบสารและผสงสาร

การจำแนกพจารณาตามจดมงหมายของผรบสารและผสงสารดงกลาว จากแนวคดวลเบอร ชแรมม (Wilbur Schramm) และชมคคเกอร (Schumaker) (อางถงในกาญจนา แกวเทพ, 2554: 23) สามารถอธบายได ดงน

1. จดมงหมายของผสงสาร

1.1 เพอแจงใหทราบ (To Inform or to tell) หรอการบอกใหร เปนจดมงหมายท ผสงสารตองบอกเลาหรอเหตการณตาง ๆ ทเกดขนหรอขอมลขาวสารทไดรบรแลวนำมาถายทอดใหแกผรบสารไดทราบ เชน การสอสารระหวางบคคลหรอการสอสารมวลชน ขาวสารในรายการวทยกระจายสยงหรอวทยโทรทศน เปนตน

1.2 เพอใหการศกษา (To Teach or To Educate) เปนจดมงหมายทผสงสาร ตองการจะชวยใหผรบสารไดมความร ความเขาใจในเรองบางเรองหรอบางสงบางอยางตามทผสงสารตองการ โดยทวไปเปนจดมงหมายทผสงสารใชความพยายามในแงของการสอสารมากกวาประเภทแรก เชน ครตวเขมวชาภาษาไทยใหกบนกเรยนเพอใหสอบเขามหาวทยาลยได หรอรายการโทรทศนบางรายการทมงเนนในการใหความร สารคดตาง ๆ หรอการสาธต การสอน เปนตน

1.3 เพอชกจงหรอการโนมนาว (To Propose or to Persuade) เปนจดมงหมายท เนนใหเกดการเปลยนแปลงในเรองความรสกนกคด พฤตกรรม ทศนคต โดยทวไปบคคลทมวตถประสงคในการสอสารในลกษณะนจำเปนตองใชความพยายามในการสอสารคอนขางสงและความตงใจอยางมาก ทงนการสอสารในลกษณะดงกลาวจำเปนตองใชหลกจตวทยาการโนมนาวเขามาเกยวของเพอใหการสอสารบรรลวตถประสงค

1.1.1 เพอแจงใหทราบ (To Inform or to tell)

1.1.2 เพอใหการศกษา(To Teach or To Educate)

1.1.3 เพอชกจง (To Propose or to Persuade)

1.1.4 เพอสรางความพอใจหรอความบนเทง (To Please or to Entertain)

1.1วตถประสงคของผสงสาร 1.2.1 เพอทราบ (To Know or

to Understand)

1.2.2 เพอเรยนร (To Learn)

1.2.3 เพอตดสนใจ (To Decide)

1.2.4 เพอหาความพอใจ(To Please)

1.2วตถประสงคของผรบสาร

5

1.4 เพอสรางความพอใจหรอความบนเทง (To Please or to Entertain) ผสงสาร ตองการใหผรบสารเกดความสนกสนานรนเรงบนเทงใจ มอารมณทด เปนการพกผอนหยอนใจภายหลงจากการเครงเครยดกจกรรมบางอยางหรอกำลงครนคดเรองในเรองหนงจนเกดความหดหใจ ทอแทใจ ซงการสอสารในลกษณะนชวยใหเกดความสนกสนานหรอผอนคลายได

2. จดมงหมายของผรบสาร

2.1 เพอทราบ (To Knower to Understand)เปนวตถประสงคของผรบสารท ตองการทราบเรองราวหรอตดตามขอมล เหตการณ ขาวสารตาง ๆ ทเกดขนในสงคมทมผลกระทบตอตนเองและสงคม เปนการตอบสนองตอความอยากรอยากเหนซงเปนความตองการทางจตวทยาทวไป

2.2 เพอเรยนร (To Learn) เปนวตถประสงคของผรบสารทตองการรและทำความ เขาใจในเนอหาความรวชาการตาง ๆ เพอเปนการเพมพนความรความสามารถของตนใหสงมากขน ซงจะสงผลตอการดำรงชวตในอนาคต

3) เพอตดสนใจ (To Decide) การตดสนใจของมนษยจำเปนตองมขอมลทเกยวของ ประกอบการตดสนใจ ซงขอมลเหลานจำเปนทจะตองมความละเอยด ลกซง และมอทธพลมากพอทจะชกจงใจใหเกดการเปลยนแปลงหรอมผลตอการตดสนใจ ดงนน มนษยจงมความจำเปนตองแสวงหาขอมลเพอประกอบการตดสนใจทถกตอง

4) เพอหาความพอใจ (To Please) สงหนงทมนษยมความตองการ คอ ความพอใจ ความสบายใจ ความสขในชวต จงมความพยายามทจะหลกเลยงสภาพชวตทยงยาก วนวาย สบสน หรอเหตการณตาง ๆ ทกอใหเกดความเครยด ดงนน มนษยจงหาบคคลทมความคดเชงบวกหรอ เขาหาสงททำใหอารมณไมขนมว เพอใหเกดความสบายใจหรอสนกสนาน เชน การดรายการโทรทศนรายการบนเทง รายการสรางเสยงหวเราะ หรอพดคยกบบคลททำใหเกดความพงพอใจทางอารมณ เปนตน

2. พจารณาถงลกษณะการนำการสอสารไปใช เพ อให เกดผลทนทในขณะนน การพจารณาถงลกษณะการนำการสอสารไปใช โดยพจารณาความตองการหรอผลตอบแทนทจะไดรบระวางผรบสารและผสงสารในสถานการณนนวาตองการใหเกดผลในลกษณะใด ซงเดวด เบอรโล (Berio David K, 1960 : 30) ไดแบงวตถประสงคลกษณะการนำการสอสารไปใชไว 2 ลกษณะ คอ

2.1 การสอสารแบบตองการใหเหนผลทนททนใด (Consummator Purpose) คอ การสนองตอบความตองการระหวางผรบสารและผสงสารรวมถงความรสกนกคด อารมณในขณะนนและสงผลทนททนใด (Immediate Reward) หลงจากเสรจสนการสอสารซงการสอสารในลกษณะนเปนการสอสารทงายตอการตความและการทำความเขาใจทไมยงยากซบซอน และมกเปนสารทกระทบความรสกของผรบสารโดยตรง เชน การรบรขาวอาชญากรรม ขาวกฬา หรอสงบนเทงเรงใจ เปนตน

6

2.2 การสอสารแบบทนำไปใชเปนเครองมอ (Instrumental Purpose) คอ การ สอสารทผรบสารหรอผสงสารไมไดมงหวงผลของการสอสารขณะนนโดยทนท แตเปนวตถประสงคทตองการใหผรบสารหรอผสงสารนำผลการสอสารทเกดขนไปใชในอนาคต เปนการสรางความพอใจแกผสงสารและผรบสารอยางชา (Delayed Reward) ดงนน สารทใชมกเปนขอมลเชงลกหรอเปนขอมลเพอถกนำมาใชวเคราะห

3. พจารณาถงความตองการทจะกอใหเกดการเปลยนแปลงหรอกอใหเกดการพฒนา การเปลยนแปลงเพอการพฒนาในรปแบบตาง ๆ จำเปนตองมการสอสารทดตอการพฒนา เชน การพฒนาองคกร หนวยงาน สงคม การพฒนาประเทศ เครองมอทสำคญคอการส อสาร จงเปนพนฐานทสำคญตอการพฒนา รวมทงทศนคตทางความคด ตลอดจนพฤตกรรมทเอออำนวยตอการพฒนา ดงนนเปาหมายของการพฒนามจดมงหมายในการสอสารเพอการเปลยนแปลงใน 3 ประเดนคอ (Rogers.1976:99 อางถงใน กตมา สรสนธ, 2557: 11)

3.1 จดมงหมายทตองการเปลยนแปลงในเรองความร (Knoeledge Change) เพอตองการเปลยนแปลงผรบสารในการใหความร ความเขาใจ และความจำ (Cognitive Domain) ไดแก การถายทอดความรประสบการณตาง ๆ ใหกบบคคลเพอกอให เกดความร ความจำ (Knowledge or Recall) เกดความเขาใจ (Understanding) สามารถนำไปใชและว เคราะห (Application and Analysis) รวมทงสามารถประเมนคา (Evaluation) เรองราวเหตการณตาง ๆ ได เชน การใหความรเกยวกบการตรวจสอบคณภาพระบบสตวเลยงใหเกษตรกร เปนตน

3.2 จดมงหมายทตองการใหเกดการเปลยนแปลงในเรองทศนคต (Attitude Change) เปนความพยายามหรอความตองการเพอกอใหเกดการเปลยนแปลงทางดานความคด ความรสก หรอการเปลยนแปลงบคลกภาพภายใน ( Internal Personalities) ของบคคล ไดแก ลกษณะนสย คณธรรมจรยธรรม คานยม รวมกนเรยกวา ทศนคต (Attitude) การเปลยนแปลงในเจตพสยนแบงออกเปน 5 ระดบ คอ ความพยายามทจะใหผรบสารเกดการยอมรบ (Receiving or Attending) เกดการตอบสนอง (Responding) เกดคานยม (Valuation) การเขาถงแนวคดหรอมโนคต (Organization) และการนำไปปฏบตจนเปนนสย (Characteristics) ในเรองใดเรองหนง เชน การเปลยนแปลงทศนคตจากการเปนคนเชอเรองภตผปศาจ มาเปนความเชอของกฎแหงกรรม เปนตน

3.3 จดมงหมายทตองการเปลยนแปลงในเรองพฤตกรรม (Performance Change) เปนความตองการทจะเปลยนแปลงดานการกระทำ (Action) ของบคคลทผอนสามารถสงเกตได การเปลยนแปลงดงกลาวอาจมหลายขนตอน นบตงแตการลอกเลยนแบบ (Imitation) การลงมอทำตามแบบ (Manipulation) การกระทำไดอยางถกตอง (Precision) การกระทำอยางตอเนอง (Articulation) รวมทงการกระทำททำไดอยางเปนธรรมชาต (Naturalization) เชน การชนชมบคคลตวอยาง การรณรงคการใชทรพยากรพลงงานอยางคมคา จนเกดการปฏบตตามกนอยางตอเนอง เปนตน

7

ดงนน จดมงหมายของการสอสารสามารถแบงไดเปน 2 ลกษณะ คอ จดมงหมายของ ผสงสารทมจดมงหมายเรองใดเรองหนงทตองการใหผรบสารไดทราบตามวตถประสงคของเรองราว หรอเหตการณทตองการสอสารออกไป และจดมงหมายของผรบสาร โดยเกดจากความคาดหวงหรอความตองการของผรบสารทตองการฟงเรองราวในประเดนตาง ๆ ทผสงสารไดสอสารออกมา ฉะนนจดม งหมายของการสอสารจะบรรล ไดหรอไมนนตองพจารณาปจจยตาง ๆ รอบดาน เชน สภาพแวดลอมขณะทสอสาร ความเขาใจของเรองราว ขอมลทไดรบของผรบสาร ทศนคต หรอทกษะการสอสารของผสงสารสามารถทำใหผรบสารเขาใจขอมลได

องคประกอบของการสอสาร

ภาพท 1.2 แสดงกระบวนการของการสอสาร

ทมา : ชตาภา สขพลำ, 2557: 5

กระบวนการสอสารประกอบไปดวย 4 สวนสำคญหลก ๆ ไดแก ผสงสาร สาร ชองทางการสอสาร และผรบสาร ซงนกวชาการหลายทานไดอางองถงองคประกอบปลกยอยมากมาย เพอแสดงใหเหนภาพของกระบวนการสอสารอยางชดเจน องคประกอบของการสอสารไว (ชตาภา สขพลำ, 2557: 5) ดงน

1. ผสอสารหรอผสงสาร (Source/Sender) คอ ผเรมตนการตดตอสอสารในแตละครง อาจเปนบคคลเดยว เปนกลม เปนองคกรหรอสถาบน การสอสารจะเรมตนขนกตอเมอผสงสารมความปรารถนาทจะสงขอมลขาวสารของตนไปสบคคลหรอกลมบคคลทเปนเปาหมาย เพอกอใหเกดความเขาใจในตวสารรวมกนในทศทางทผสงสารตองการ

นอกจากน ผสงสารเปนองคประกอบทมความสมพนธกบองคประกอบอน ๆ ทงในแงการเปนผเลอกขอมลขาวสารทจะสงหรอถายทอดออกไป การเลอกวธการสอสาร ชองทางทจะทำใหสารไปถงผรบสาร รวมทงการเลอก การพยายามกำหนดกลมผรบสารโดยมวตถประสงคเพอตองการใหเกดการเปลยนแปลงในระดบใดระดบหนงหรอดานในดานหนง (กตมา สรสนธ, 2557: 19) เชน การเปลยนแปลงความเชอทศนคตของบคคลในสงคมหนง เปนตน และองคประกอบทมความเกยวของของผสงสาร คอ เจตนาของการสงสาร อาจมเจตนาในการสงขอมลขาวสารไปยงผรบสารทงโดยเจตนาและไมเจตนากได เชน การสงสารโดยมเจตนา ผสงสารจะมการเตรยมขอมล และพยายาม

ผสงสาร

(Sender)

สาร

(Message)ชองทางการสอสารหรอสอ

(Channel)ผรบสาร

(Receiver)

ปฏกรยาตอบกลบ (Feedback)

8

หาวธการใหผรบสารเกดความเขาใจตามวตถประสงคหรอเปาหมายของผสงสาร แตหากผสงสารไมมมเจตนาในการสอสารหรอไมมความตงใจ มกจะไมไดเตรยมขอมลหรอขาดความพยายามในการสอสารเพอใหบรรลวตถประสงค อาจทำใหการสอสารประสบความลมเหลว

ปจจยความสำเรจของผสงสารและผรบสารทมความคลายคลงกน คอ คณลกษณะทางกายภาพภายนอกทเปนปจจย ไดแก เพศ อาย ความเชอ คานยม ประสบการณ เปนตน ซงเหลานเปนสงทสงผลโดยตรงตอการสอสาร เพราะหากผรบสารและผสงสารมความคลายคลงกนมากเทาใด กจะยงประสบความสำเรจในการสอสารนนมากขน ดงเชน กตมา สรสนธ (2557:23) กลาววา การรบรประสบการณทมความคลายคลงกนสนทสนมกน การสอสารนนกจะราบรนมประสทธภาพ ตรงกนขามหาก ผสงสารและผรบสารมความแตกตางกนมาก โอกาสในการสอสารกยากทจะประสบความสำเรจและอาจเกดความลมเหลวได ดงนน ผสงสารจำเปนตองสรางความรสกในการเปนพวกพองเดยวกนหรอใชความคลายคลงกนกบผรบสารใหมากขน เพอใหการสอสารนนประสบความสำเรจ

2. ขาวสารหรอเรองราว (Message) คอ เนอหาสาระความคดความร ความรสก จากฝายผสงสาร ซงอาจจะเปนภาษา สญลกษณ หรอสญญาณตาง ๆ ทสามารถสอความหมายเปนทเขาใจกนได สารบางอยางอาจถกสงไปโดยเจตนาและตงใจจากผสงสาร แตสารบางอยางกอาจจะถกสงไปโดยทผสงสารไมไดตงใจหรอไมรตวกได กตมา สรสนธ (2557:23) ไดกลาวถงองคประกอบสำคญของสารไว 3 สวน ไดแก

ภาพท 1.3 องคประกอบสำคญของสาร

2.1 รหสสาร (Message Codes) หมายถง ภาษา (Language) สญลกษณ (Symbol) สญญาณ (Signal) ทมนษยคดคนเพอใชแทนความคด ความรสก ความเชอ คานยม และวตถประสงคตาง ๆ ของผสงสาร ซงรหสสารอาจถกแสดงออกมาเปนสารในรปแบบภาษาพดและ ภาษาเขยน เรยกวา วจนสาร (Verbal Message Codes) และรหสสารท ไม ใชภาษาพดหรอ ภาษาเขยน เรยกวา อวจนสาร (Nonverbal Message Codes) เชน กรยาทาทาง ภาพ สญลกษณ เปนตน อยางไรกตามการทผสงสารจะเลอกใชรหสสารแบบใดขนอยกบสภาพแวดลอมและปจจยอน ประกอบดวย เชน ระบบสงคมและวฒนธรรม ความเชอของบคคล เปนตน ลวนเปนสงทผสงสารตองคำนงเพอใหผรบสารไดเขาใจถงขอมลจากรหสสารทถายทอดไป

รหสสาร

(Message Codes)

เนอหาของสาร

(Message Content)

การจดเรยบเรยงล าดบสาร

(Message Treatment)

9

2.2 เนอหาของสาร (Message Content) หมายถง เรองราวตาง ๆ ทผสงสาร ตองการถายถอดหรอสงไปยงผรบสาร ซงแบงไดหลายประเภทหลายลกษณะตามเนอหาของสารในรปแบบตาง ๆ เชน การสงเนอหาโดยทวไป เนอหาเฉพาะเจาะจง เนอหาเชงวชาการ เนอหาบนเทง หรออาจเปนเนอหาบอกเลา เปนตน

2.3 การจดเรยบเรยงลำดบสาร (Message Treatment) หมายถง รปแบบวธการ ของผสงสารในการนำรหสสารมาเรยบเรยงเพอใหไดใจความตามตองการ ขนอยกบลกษณะโครงสรางของภาษาและบคลกลกษณะของแตละบคคล สวนใหญการจดเรยบเรยงเนอหาของสารจะออกมาในรปแบบลลาสวนตวตามบคลกลกษณะของผสงสารแตละบคคล รวมทงการลำดบความสำคญของเนอหาเพอใชในการถายทอด เพอใหผรบสารเกดความเขาใจและบรรลตามวตถประสงคในการสอสาร

3. ชองทาง (Channel) คอ หนทางหรอวธทจะนำเขาขอมล ขาวสารจากผสงสารไปสผรบสาร จะทำใหผสงสารและผรบสารไดรบขาวสารตรงกน ชองทางในการสอสารอาจเปนชองทางโดยธรรมชาต เชน การพดการเขยน การแสดงอากปกรยา การแสดงสญลกษณ เปนตน หรอเปนชองทางทมนษยประดษฐ คดคนขนมาเพอประสทธผลทางการสอสารทเพมขนกได เชน เครองมอหรอเทคโนโลยการสอสารตาง ๆ เปนตน

4. ผรบสาร (Receiver) คอ บคคลหรอกลมบคคลทเปนเปาหมายของการสอสารหรอเปนจดหมายปลายทางของสารนนเอง อาจเปนบคคลเดยวหรอกลมบคคลเปนฝงชนหรอแมกระทงมวลชนกได ทงนขนอยกบจดมงหมายทตองการใหเกดผลกระทบตอบคคลอนหรอฝายผสงสารวาตองการใหเกดผลกระทบในวงกวางเทาใด

5. ปฏกรยาตอบสนอง (Feedback) คอ การเปลยนแปลงทาทและพฤตกรรมของ ผรบสารอนเปนผลโดยตรงจากการทไดรบสารนนซงอาจแสดงออกมาในลกษณะทเหนดวยหรอขดแยงกไดเชน เขาใจเชอฟงและปฏบตตามคำแนะนำ หรอโตแยงดงดนและไมปฏ บตตาม เปนตน (นพนธ ทพยศรนมต. 2543:10)

องคประกอบการสอสารทง 5 องคประกอบ เปนองคประกอบหลกในการสอสาร แตกไมไดหมายความวาถาสอสารโดยยดทง 5 นแลวจะทำใหการสอสารนน ๆ ประสบผลสำเรจเสมอไปเพราะการสอสารจะบรรลตามจดมงหมายทแทจรงไดนนตองอาศยสวนประกอบอน เชน ตองอาศยเงอนไขสภาพแวดลอม เวลา รวมทงสถานการณทเกดขนในขณะสอสารอกดวย

รปแบบของการสอสาร

การแบงรปแบบของการสอสารของมนษยจากทฤษฎของนกวชาการตาง ๆ สามารถแบงโดยใชปจจยเปนเกณฑการพจารณาไดอยางมากมาย เชน จากแหลงกำเนด หรอพจารณาจากความใกล

10

ไกลของตวบคคลทมาสอสาร หรออาจแบงโดยใชจำนวนคนทสอสาร นำมาใชเปนเกณฑในการแบง กได แตโดยทวไปแลวสามารถแบงออกไดดงน (ชตาภา สขพลำ, 2557: 7)

1. การสอสารภายในบคคล (Intrapersonal communication) เปนการสอสารทเกดขนระหวางความคดทแตกตางกนของบคคลเดยว ซงอาจมตงแต 2 ความคดขนไป เรยกไดวาเปนการสนทนาภายในตนเองของบคคล ซงสอดคลองกบ กตมา สรสนธ (2557: 36) อธบายวาการสอสารภายในตวบคคลเปนการสอสารของบคคลเดยว ซงทำหนาทเปนทงผสงสารและรบสาร โดยมระบบประสาทสวนกลาง (Central Nervous System) เปนศนยกลางในการแบงรบขาวสารภายในตวบคคล ระบบประสาทสวนกลางทำหนาทเปนผสงสาร เรยกวา ทกษะทบคคลใชในการสอสาร (Motor Skill) ประกอบดวยกลไกและอวยวะในการออกเสยง (Vocal Mechanisms) เชน อวยวะททำใหเกดเสยงพด เสยงหวเราะ เสยงรองไห เปนตน รวมทงระบบกลามเนอของรางกาย เชน มอ แขน ขา ศรษะ เปนตน และในสวนระบบสวนกลางททำหนาทรบสาร เรยกวา ทกษะทบคคลใชในการรบรขาวสาร (Sensory Skill) ซงประกอบไปดวยกลไกการรบรหรอตอบสนองสงเรา เชน การไดยน การใชประสาทห ตา เปนตน ตวอยางทเหนไดชดของการสอสารภายในตวบคคล ไดแก บคคลทมกพดคนเดยว โตตอบดวยตนเอง รำพงรำพนกบตวเอง หรอการทบทวนสงตาง ๆ ทไดทำมา หรอแมแตการรองเพลงฟงคนเดยว เปนตน

2. การสอสารระหวางบคคล (Interpersonal communication) เปนการสอสารในลกษณะการปฏสมพนธระหวางบคคลกบคนอนทอยรอบตว โดยมจำนวนคน 2 คน เชน ระหวางเพอนกบเพอน คนในครอบครว เพอนรวมงาน หรอแมแตกบคนแปลกหนา เปนตน

การกำหนดถงคณลกษณะของการสอสารระหวางบคคล (กตมา สรสนธ, 2557: 36) ดงน

1. ผททำการสอสาร หรอมบทบาทเปนทงผสงสารและผรบสาร กลาวคอ สภาวะของการ สอสารทเกดขนเปนลกษณะรวมกนกระทำในการแลกเปลยนขอมลขาวสาร ความรสกนกคด ประสบการณ อารมณทถายทอดออกมาของบคคลทงสองฝาย เรยกวา ปฏกรยาตอบกลบ

2. การสอสารระหวางบคคลทมลกษณะความเปนสวนตวสง เนองจากผสงสารและผรบ สารมจำนวนนอย การพบปะพดคยจงอยในลกษณะทเปนเรองราวระหวางสองคน ผลของการสอสารมผลกระทบระหวางบคคลสองคนเทานน

3. สารทสงหรอถายทอดในการสอสารระหวางบคคล ประกอบดวยขอมลขาวสารเรองราว ทเกยวของกบอารมณความรสกนกคดและสภาพจตใจ มากกวาทจะเปนเนอหาสาระทเนนหนกในเรองราวของเหตการณเรองทวไป ทไมเกยวของกบผสงสารและผรบสาร

4. ผสงสารและผรบสารในการสอสารระหวางบคคลจะมความใกลชดและความคนเคยตอ กน ดงนน ผรบสารและผสงสารสวนใหญจะมความมกคน รถงอปนสยใจคอตลอดจนความรสกของกนและกนเปนอยางด

11

กระบวนการสอสารระหวางบคคล จงเปนกระบวนการถายทอดความร ความเขาใจ ประสบการณ ความรสกนกคด ทศนคตตาง ๆ ระหวางกน การสอสารจงไมหยดแตผสงสารไปยงผรบสารเทานน แตเมอสงสารออกไปแลว ผรบสารจะตองตความและแสดงปฏกรยาตอบกลบตอสารทไดรบร อาจในรปแบบการตอบโตดวยคำพดหรอแสดงเพยงกรยาทาทาง เชน การพยกหนาบอกวาเขาใจ ยมใหเพอแสดงความเปนมตร เปนตน การสอสารระหวางบคคลมลกษณะกระบวนการ ดงแบบจำลองตอไปน

ภาพท 1.4 แบบจำลองกระบวนการสอสารระหวางบคคล

ทมา: บษบา สธธร, 2540: 218

แชรมม (Schramm) (อางถงใน บษบา สธธร, 2540: 218) ไดอธบายไววา แบบจำลองดงกลาวเกยวกบการสอสารระหวางบคคล โดยเรมตนจากระบบประสาทของแหลงสารซงเรมจากความคด ความตองการของตนไปยงผอน จงเขารหสสารใหอยในรปสญลกษณ (Signal) ทสามารถรบรความหมายรวมกนไดระหวางผอนแลวถายทอดผานชองสารไปยงคสอสารปลายทางของตน ซงทำหนาทถอดรหสสารในรปแบบสญลกษณทำใหกลายเปนความคด ความเขาใจ โดยอาศยกระบวนการผานทางระบบประสาทการรบรของตน องคประกอบสำคญทจะทำใหการรบรของทงสองฝายเขาใจตรงกนไดมากขน คอ ประสบการณรวมของทงสองฝาย และยงคสนทนามประสบการณรวมมากเทาไหร การสอสารกจะมประสทธภาพมากขน

3. การสอสารภายในกลม (Group communication) เปนการสอสารทมบคคลหลายคนมารวมสนทนาปรกษาหารอในเรองใดเรองหนงทมความสนใจรวมกน ซงมเรองราวกระบวนการกลม ภาวะผนำของกลม หรอการอภปราย ซงจะนำไปสการตดสนใจของกลมตอเรองนน ๆ

12

การสอสารภายในลกษณะดงกลาวอาจเปนการสอสารกลมเลก กลมใหญ หรอการสอสารระดบองคกร โดยปจจยทสงผลตอความสำเรจของการสอสารภายกลม สามารถสรปไดดงน

3.1 สภาพสงคม เปนการอยรวมกนของบคคลภายในกลมวามความใกลชด สนทสนมมากนอยเพยงใด มวฒนธรรม ความเชอ ทศนคตทเหมอนหรอตางกนหรอไม เพราะถาภายในกลมมความใกลชดสนทสนม มวฒนธรรมความเชอหรอทศนคตทตรงหรอตางกนพอทจะสอสารกนอยางเขาใจ จะทำใหการสอสารภายในกลมนนสามารถดำเนนการไปไดดวยด

3.2 ลกษณะของขางสารทเกดขนภายในกลม หากมขาวสารใหม ๆ มากขนภายใน กลม จะทำใหกลมไดพบปะพดคยมากขน รวมถงโอกาสทจะไดพบปะพดคยกนมคอนขางสง

3.3 ขนาดของกลม ขนาดของกลมมผลของจำนวนขาวสารทจะนำมาแลกเปลยน คอ ยงมขนาดกลมใหญมาเทาไหร จำนวนขาวสารหรอขอมลกจะมากขนตามลำดบ เชน กลมทมขนาดเลกโอกาสของการแลกเปลยนขอมลระวางบคคลจะมมากกวา และสามารถควบคมสถานการณระหวางการสอสารไดงายกวากลมทมขนาดใหญ ซงการสอสารทมขนาดใหญ มคนจำนวนมากมาอยรวมกน โอกาสการควบคมสถานการณกจะนอยกวา เนองจากผรบสารมความแตกตางทางบคคลคอนขางสง ปฏกรยาการตอบกลบอาจชาวาในกลมการสอสารทมขนาดเลก เปนตน

3.4 บทบาทของสมาชกภายในกลม หากขนาดกลมของการสอสารมขนาดใหญขน การกำหนดบทบาทหนาทของบคคลจงเปนสงทจำเปน เพราะจะทำใหบคคลในกลมรหนาทและ บทบาทของตนเองในกจกรรม เพอลดความขดแยงภายในกลม

3.5 การยดมนและการวางเปาหมายของกลม กลมจะดำเนนตอไปไดเมอบคคลใน กลมมความยดมน เชอถอ มความเชอ ทศนคตทเปนไปในทศทางเดยวกน จนเกดแรงศรทธาเปนแรงกระตนในการสอสารภายในกลมสามารถบรรลเปาหมายทไดตงไว ถงแมเปาหมายของแตละบคคลอาจมความแตกตางกน แตเพอผลประโยชนของการดำเนนกจกรรมจะตองยดถอผลประโยชนของกลมเปนทตงเพอเปาหมายสงสด

4. การสอสารมวลชน (Mass communication) เปนการสอสารทอาศยเครองมอหรอสอทจะชวยกระจายสารจากผสงสารไปสผรบสารทอาศยอยในทตาง ๆ ซงมอยเปนจำนวนมาก ใหสามารถรบสารไดในเวลาทรวดเรว

ประเภทหรอรปแบบของการสอสารสามารถแบงออกไดโดยดจากวธการสอสารของมนษย มาเปนเกณฑ ไดแก

1. การสอสารโดยใชวจนภาษา เปนการสอสารทใชถอยคำเพอสรางความเขาใจระหวางกน ซงการสอสารโดยใชถอยคำ สามารถแสดงออกได 2 วธ คอ

13

1.1 การสอสารดวยการเขยน ในรปของหนงสอ จดหมาย หรอปายประกาศตาง ๆ ผรบสารจะไดรบสารโดยวธการอานขอความเหลานน และแสดงความเขาใจจากการตความของตน

1.2 การสอสารดวยการพด เปนการสอสารทผสงสาร เพลงถอยคำทตองการถายทอดออกมาใหผรบสาร ซงกคอผฟง ไดยนขอความเกดการตความสงทไดยน และเกดความเขาใจ หรอเกดปฏกรยาตอบกลบมาตามทตนเขาใจ

2. การสอสารโดยใชอวจนภาษา เปนการสอสารทใชเครองมอทไมใชถอยคำ แตเปนการสอสารดวยกรยาอาการและทาทางตาง ๆ ทเกดขนพรอมพรอมกบการใชถอยคำของผพด อาจเกดขนโดยเจตนาหรอไมรสกตวกได ไดแก ปรภาษา เนตรภาษา และอาการภาษา การแสดงกรยาทาทาง การแสดงสหนา การเคลอนไหวของรางกาย ฯลฯ จะชวยใหเราเขาใจพฤตกรรมของคนได เพราะภาษาทคณแสดงออกทางกายนนทกอยางมความหมาย การแสดงออกเหลานถาใชประกอบคำพดและนำเสยงของผพดแลวจะบอกอะไรไดหลายอยาง ทำใหรไดวาเขาโกรธ กาวราว กลว หรอพอใจ ดงนนควรสงเกตอวจนภาษาประกอบไปดวย จะทำใหเขาใจความหมายของการสอสารนนไดดขน ดงคำกลาวทวา การกระทำพดไดดงกวาและถกตองกวาคำพด (ลกขณาส ตะเวทน, 2540: 21)

อยางไรกตาม รปแบบของการสอสารอาจมหลายรปแบบ ขนอยกบการสอสารทเกดขนตามสถานการณในแตละครง จำนวนบคคลทกำลงสอสาร ความใกลชดสนทสนมระหวางผรบสารและผสงสาร ตลอดจนความเชอ ทศนคตระหวางการสอสาร และเปาหมายของการสอสาร

การสอสารในยคสงคมออนไลน

ภาพท 1.5 การสอสารในยคลสงคมออนไลน

การสอสารในปจจบนมการพฒนาไปอยางรวดเรว ดวยความตองการทไมสนสดของมนษย ทำใหมการคดคนสงประดษฐใหม ๆ ทเอออำนวยตอความตองการของมนษย อกทงยงสรางความสะดวกสบายใหกบมนษยเปนอยางมาก ซงการพฒนาของเทคโนโลยนนเองกนำพาไปสยคของสารสนเทศทมการคดคนการใชสอในโลกออนไลนขนมา ทำใหมนษยในปจจบนสวนใหญจมอยในโลก

14

ของอนเทอรเนต และใชเวลาสวนมากไปกบโลกโซเซยล (Social) หรอสอสงคมออนไลน (Social Media Online) ทงในดานของการตดตอสอสารระหวางบคคล ตลอดจนการตดตามขอมลขาวสาร การศกษาคนควาหาความร หรอแมแตการประชมทางไกลผานระบบออนไลนกเปนรปแบบหนงของการสอสารผาน Social Network เชนกน

ความหมายสอสงคมออนไลน (Social Media Online)

การใหความหมายสอสงคมออนไลน (Social Media Online) นบวาเปนเรองทยงยากพอสมควร เนองจากเปนศพททมความหมายกวางและมหลายความหมายในเชงคณลกษณะของสอประเภทน การใหความหมายสอสงคมออนไลนสามารถสรปไดดงน

อภชจ พทสวสด (2560:9-10) ไดใหความหมายของสอสงคมออนไลนวา เปนสอดจทลในการปฏบตการทางสงคม (social tool) เพอใหผใชโลกออนไลนผานเครอขายทางสงคม (online social network) ผานเวบไซตและโปรแกรมประยกตบนสอทเชอตอกนอนเทอรเนต โดยเนนใหผใชเปนผสงสารและผรบสารมสวนรวมอยางสรางสรรคในการผลตเนอหาเองในรปแบบขอมลภาพ และเสยงเพอใชในการสอสาร แบงปนความร และจดการความรโดยเวปไซตทเปนสอสงคม (online social media website) ตองมคณลกษณะทตอบสนองผใช ความยดหยน มการเชอมโยงระหวางกนและกน

นาวก นำเสยง (2554) ไดใหคำจำกดความของ สอสงคมออนไลนวา เปน ส งทผ ใชอนเทอรเนตสามารถแลกเปลยนประสบการณซงกนและกน โดยใชสอตาง ๆ เปนตวแทนในการสนทนา ทงนไดมการจดแบงประเภทของสอสงคมออนไลนออกเปนหลายประเภท เชน ประเภทสอสงพมพ (Publish) ทม Wikipedia, Blogger เปนตน ประเภทสอแลกเปลยน (Share) ทม YouTube Flickr SlideShare เปนตน ประเภทสอสนทนา (Discuss) ทม MSN Skype Google Talk เปนตน

ราชบณฑตยสถาน (2556) ไดบญญตคำ วา Social Media ไววา สอสงคม คอ สออเลกทรอนกส ซงเปนสอกลางทใหบคคลทวไปมสวนรวมสรางและแลกเปลยนความคดเหนตาง ๆ ผานอนเทอรเนตได สอเหลานเปนของบรษทตาง ๆ ใหบรการผานเวบไซตของตน เชน เฟซบก(Facebook) ไฮไฟฟ (Hi5) (อานวา ไฮ-ไฟ) ทวตเตอร (Twitter) วกพเดย (Wikipedia) ฯลฯ

เขมณฏฐ มงศรธรรม (2557) ใหความหมายของสอสงคมออนไลนวาเปนสอดจทลหรอซอฟแวรททำงานบนพนฐานของระบบเวบไซตเปนเครองมอในการปฏบตการทางสงคม เปนการนำเรองราวตาง ๆ เหตการณ ประสบการณ รปภาพวดโอ รวมถงการพดคยตาง ๆ แบงปนใหคนทอยในสงคมเดยวกนไดรบร

สงคมออนไลน (Social Media Online) เปนสวนหนงของเทคโนโลยทเปนเครองมอในการทำงานบนเครอขายอนเทอรเนต โดยมวตถประสงคเพอการตดตอสอสาร การถายทอดขอมล การแบงปนเรองราวตาง ๆ ระหวางบคคลหรอกลมคนในลกษณะการรวมเครอขายออนไลนเดยวกน

15

ประเภทของสอสงคมออนไลน

สอสงคมออนไลนมบทบาทสำคญในยคดจทลทงขอมล ขาวสาร เทคโนโลยสารสนเทศ ในชวตประจำวนของมนษย ทงการตดตอสอสารทรวดเรว การตดตามขอมลขาวสารททนตอเหตการณ จงทำใหโปรแกรมทรองรบจำเปนตองมการปรบปรงใหทนยคทนสมยอยางมประสทธภาพและปลอดภยจากการโจรกรรมขอมลทางออนไลน เพอเพมความเชอมนใหกบผใชและสมาชกสงคมออนไลนในประเภทสอ ทงนการจำแนกแบงประเภทของสอสงคมออนไลนสามารถแบงได ดงน (แสงเดอน ผองพฒ, 2556)

1. เครอขายสงคม (Social networking site) เปนเวบไซตทบคคลหรอหนวยงานสามารถ สรางขอมลและเปลยนแปลงขอมล เผยแพรรปภาพ ภาพเคลอนไหว โดยทบคคลอนสามารถ เข ามาแสดงความเหน หรอเผยแพรสนทนาโตตอบได เชน Facebook, Badoo, Google+, Linkdin และ Orkut เปนตน

2. ไมโครบลอก (Micro-blog) เปนเวบไซตในการเผยแพรขอมลหรอขอความในเรองทสนใจเฉพาะดาน รวมทงสามารถใชเครองหมาย “#” (Hashtag) เพอเชอมตอกบกลมคนทมความสนใจในเรองเดยวกนได ไดแก Twitter, Blauk, Weibo, Tout และ Tumble เปนตน

3. เวบไซตทใหบรการแบงปนสอออนไลน (Video and photo sharing website) เปนเวบไซตทใหผใชสามารถฝากหรอนำสอ ขอมล รปภาพ วดโอ ขนเวบไซตเพอแบงปนกบผอน เชน Flicke,r Vimero, Youtube, Instagram และ Pinterest เปนตน

4. บลอกสวนบคคลและองคกร (Personal and corporate blogs) เปนเวบไซตท ใชบนทกเรองราวตาง ๆ เสมอนเปนบนทกไดอารออนไลน สามารถเขยนในลกษณะไมเปนทางการและแกไขไดบอยครง เชน Blogger Wordpress Blogger และ Exteen เปนตน นอกจากนเปนระบบจดการเนอหารปแบบหนง ซงทำใหผใชสามารถเขยนบทความหรอทเรยกวา “โพส” แลวทำการเผยแพรไดโดยงายไมยงยากในการทจะตองมานงเรยนรถงภาษา HTML หรอโปรแกรมทำเวบไซต การเรยงเนอหาจะเรยงจากเนอหาทมา ใหมสดมากอน จากนนจะลดหล งล ำดบของเวลา (Chronological Order) สำหรบการมบลอกขนมาเพอเปดโอกาสใหบคคลทมความสามารถดานตาง ๆ สามารถเผยแพรความรดงกลาวดวยการเขยนไดอยางเสร ไมมขดจำกดเรองเทคนคในอดตอกตอไป (สภาวรรณ นวลนล, 2557)

5. บลอกทมสอสงพมพเปนเจาของเวบไซต (Blogs hosted by media outlet) เปนเวบไซตทใชในการนำเสนอขาวสารของสอสงพมพมความเปนทางการนอยกวาสอสงพมพ แตมรปแบบและความเปนทางการมากกวาบลอก

6. วกและพนท สาธารณะของกลม (Wikis and online collaborative space) เปนเวบไซตสำหรบพนทสาธารณะออนไลน เพอรวบรวมขอมลและเอกสาร เชน Wikipedia เปนตน

16

7. กลมหรอพนทแสดงความคดเหน (Forums, discussion board and group) เปนเวบไซตหรอกลมจดหมายอเลกทรอนกสทมการ แสดงความคดเหนหรอขอเสนอแนะ มทงทเปนกลมสวนตวและสาธารณะ ไดแก Google groups, Yahoo groups และ Pantip เปนตน

8. เกมออน ไลนท ม ผ เล นหลายคน (Online multiplayer gaming platform) เป น เวบไซตทนำเสนอในลกษณะการเลนเกมออนไลน ผานเครอขายอนเทอรเนต สามารถเลนทงคนเดยวและเลนไดเปนกลม เชน Second life และ World of Warcraft เปนตน

9. ขอความสน (Instant messaging) เปนการสงขอความจากโทรศพทเคลอนท

10. การแสดงตนวาอยสถานทใด (Geo-spatial tagging) เปนการแสดงตำแหนงทอยพรอมความเหนและรปภาพในสอสงคมออนไลน เชน Facebook และ Foursquare เปนตน

นอกจากน โซลส (Solis, 2016) แบงประเภทของสอสงคมออนไลนตามประเภทการใชงาน สามารถจำแนกไดหลายประเภทดงน

1. เครอขายสงคม (Social networks) เชน facebook, google+ เปนตน 2. บลอก/ ไมโครบลอก Blog/ Microblogs เชน WordPress, Blogger, เปนตน 3. กลมคนทมความร (Crowd wisdom) เชน Buzzfeed, NowPublic Reddit เปนตน 4. ถามตอบ (Q & A) ไดแก AllExperts, WikiAnswers, YahooAnswers เปนตน 5. ขอเสนอแนะตาง ๆ (Comments) เชน livefyre, intensedebate, เปนตน 6. สงคมพาณชย (Social commerce) เชน caboodle shopkick, shopigniter เปนตน 7. สงคมตลาดออนไลน (Social marketplace) เชน Groupon, Kickstarter เปนตน 8. กลมบรการขอมลตามกระแสสงคม (Social streams) เชน twitter, pheed เปนตน 9. กลมบรการเกยวกบสถานทตง (Location) เชน Sonar, INTRO, Dopplr เปนตน 10. เวบไซตทใหบรการเกยวกบ Niche working เชน goodreads Mobileroadie เปนตน 11. เวบไซตทใหบรการเกยวกบ Enterprise เชน Socialcast, Telligent, tibbr เปนตน 12. วก (WiKi) เชน Wikispaces, TWiki, Wikipedia เปนตน 13. อภปรายชมชน (Discussion & Forums) เชน googlegroups, BigBoards เปนตน 14. ธรกจ (Business) เชน Linkedin, Identified, BranchOut เปนตน 15. ความคดเหนและการใหคะแนน (Reviews & Ratings) เชน amazon.com, Yelp

glassdor.com เปนตน 16. เวบไซตทใหบรการเกยวกบ Social Curation เชน Rebel, Pinterest เปนตน 17. เวบไซตทใหบรการเกยวกบวดโอ (Video) เชน TED, Socialcam, YouTube เปนตน 18. การแบงปนเนอหาความร (Content/ Documents) เชน Scribd Slideshare เปนตน 19. เวบไซตทใหบรการรวบรวมงานกจกรรมตาง ๆ (Events) เชน Eventbrite, Plancast

เปนตน 20. เวบไซตทใหบรการเกยวกบดนตร (Music) เชน Soundcloud, Pandora เปนตน 21. เวบไซตทใหบรการถายทอดสด (Live casting) เชน livestream, airtime เปนตน

17

22. เวบไซตทใหบรการเกยวกบการ แบงปนรปภาพ (Pictures) เชน Picasa, Instagram เปนตน

23. เวบไซตทใหบรการเกยวกบการบกมารก Social Bookmarks เชน Evernote, Runkeeper Myfitnesspal, fitbit เปนตน

ภาพท 1.6 แผนผงภาพประเภทสอสงคมออนไลน (Solis, 2016)

การแบงประเภทของสอสงคมออนไลน มความหลากหลายขนอยกบวตถประสงคและ

ประโยชนของการใชงานของสอในแตละแบบ การจดประเภทกลมเครอขายสงคมออนไลน ทำใหเหนถงลกษณะของกลมสมาชกบนสอ ความนยมของการใชงาน ตลอดจนการใชบรการของเวบไซตทผใชบรการสามารถเขาไปใชประโยชนจากขอมล การแสดงความคดเหน การสนทนาโตตอบ หรอการทำเครอขายธรกจรวมกนของกลมสมาชกไดอยางรวดเรวและมประสทธภาพ

ทศทางของการสอสาร

ทศทางของการสอสารในสอสงคมออนไลน อาจมการแปรเปลยนไปตามสอหรอชองทางการสอสารซงทำหนาทเชอมความสมพนธระหวางผสงสารและผรบสาร การศกษาทศทางของการสอสารสามารถจำแนกไดตามลกษณะของการสอสารดงน

18

1. การสอสารทางเดยว (One – Way Communication) คอ การสอสารทสารถกสง จากผสงสารในทศทางเดยวโดยไมมการตอบกลบจากผรบสาร เชน การสอสารผานวทย โทรทศน และหนงสอพมพ หรอการออกคำสงหรอการมอบหมายงานโดยผรบสารไมสามารถแสดงความคดเหน ผรบสารอาจไมเขาใจสารหรอไมเขาใจตามเจตนารมณของผสงสาร ฝายทสงสารกจะไมทราบปฏกรยาตอบสนองของผรบสาร จงไมสามารถปรบเปลยนการสอสารทเหมาะสมได การสอสารในลกษณะนทำไดรวดเรว เหมาะสำหรบการสอสารเรองทเขาใจงาย (เจษฎา นกนอย, 2559: 46) ซงสอดคลองกบ เรวตร สมบตทพย (2543: 23) อธบายการสอสารทางเดยว คอ ผรบสารหรอผใตบงคบบญชามลกษณะเปนเสนตรง ไมมการยอนกลบหรอดปฏกรยาของผรบสาร การสอสารแบบนจะมลกษณะเปนไปในรปของนโยบายคำสง ของผบรหารระดบสงสผใตบงคบบญชาทอาจจะผานสอในประกาศ ตาง ๆ หรอสอมวลชนเสนอขาวสารสประชาชน หรอรายงานขาวสารขององคกรตาง ๆ เปนตน ผสงสารมบทบาทในฐานะเปนผกระทำ (active) การถายทอดสารและความคดไปยงผรบสาร โดยมความตงใจทจะกระทำการเปลยนแปลงพฤตกรรมและความคดบางอยางของผรบสารใหเปนไปตามความตองการของตน ผรบสารจงอยในสถานะของผถกบงคบใหรบสาร

กตมา สรสนธ (2543:65) อธบายไววา การสอสารทางเดยวเปนกระบวนการสอสารท ผสงสารสงขอมลขาวสารผานชองทางการสอสารไปยงผรบสาร โดยผรบสารไมสามารถแสดงปฏกรยาตอบกลบ (Feedback) ถงผสงสารได เชน สอบคคล หรอสอประชาสมพนธ เปนตน

ภาพท 1.7 การสอสารทางเดยว - แบนเนอรการประชาสมพนธการรบนกศกษา

2. การสอสารสองทาง (Two – Way Communication) คอ การสอสารทมการสงสาร ตอบกลบไปมาระหวางผสอสาร ดงนน ผสอสารแตละฝายจงเปนผสงสารและผรบสารในเวลาเดยวกน ผสงสารและผรบสารมโอกาสรบรปฏกรยาตอบสนองระหวางกน ทำใหทราบผลของการสอสารวาบรรลวตถประสงคหรอไม จงสามารถปรบพฤตกรรมการสอสารของแตละฝายใหเหมาะสมกบสถานการณได เชน การพบปะพดคย การพดโทรศพท การวดโอคอลเฟอเรนซ เปนตน การสอสารแบบนจงมโอกาสประสบผลสำเรจมากกวาการสอสารทางเดยว แตถาเรองราวทไมยงยากซบซอน (เจษฎา นกนอย, 2559: 46) ซงสอดคลองกบ เรวตร สมบตทพย (2543: 23) ไดอธบายการสอสารสองทาง คอ การสอสารทผสงสารและผรบสารสามารถสงขาวสาร และแลกเปลยนความคดเหนระหวางกนและกน การสอสารสองทาง ผสงสารจะใหความสนใจกบปฏกรยาโตกลบของผรบสาร

19

(Feedback) เชน ความรสกนกคด การแสดงความคดเหนตอบกลบขาวสาร หรอขอมลทรบ อาจเปนไปในรปแบบการโตตอบดวยการพดหรอการเขยน

ภาพท 1.8 การสอสารสองทาง - การสอสารในสอออนไลนเฟซบก (Facebook)

หาก เป ร ยบ เท ยบ ป ระส ท ธ ภ าพท ศท างของการส อ ส ารท างเด ย ว (One–Way Communication) และการสอสารสองทาง (Two – Way Communication) จะเหนวาการสอสารทางเดยวสามารถสอสารไปยงผรบสารไดรวดเรวกวาการสอสารสองทาง แตในขณะเดยวกนการสอสารสองทางจะมความแมนยำมากกวา ดงท ลนวท (Leavitt) (อางในกะรต เทพสร, 2556: 13 )กลาวถงการทดลองเปรยบเทยบระหวางการสอสารแบบทางเดยวกบแบบสองทาง ปรากฏผลการทดลองวาการสอสารทางเดยวรวดเรวกวาการสอสารสองทาง การสอสารสองทางมความถกตองแมนยำกวาการสอสารทางเดยว การสอสารสองทางสามารถสรางความมนใจแกผรบขาวสารมากกวาการสอสารทางเดยว แมวาการสอสารทางเดยวจะมความถกตองแมนยำนอยกวาแตกมความเปนระเบยบมากกวาการสอสารแบบสองทางทมกมการรบกวนและยงเหยงมากกวา

พฤตกรรมการเปดรบสอ

ขอมลขาวสารของสอสงคมออนไลน เปนปจจยหนงสำหรบสมาชกหรอกลมคนในสงคมออนไลนในการทำกจกรรมตาง ๆ หรอการแสดงความคดเหน ความตองการขอมลขาวสารทเพมมากขน เมอมนษยเกดความรสกไมแนใจหรอของใจในสงทตนนนกำลงตดสนใจ จงมความตองการขอมล ความร ขาวสารจากแหลงขอมลชวยในการตดสนใจกอนการกระทำใดกระทำหนง หากพฤตกรรมของบคคลมการเปดรบสอมากขน ทำใหเหนวาบคคลนนมความเขาใจในบรบทตาง ๆ ไดดยงขนของพฤตกรรมการเปดรบสอของมนษย

20

เมอรวล และ โลเวนสเตนส (Merrill & Lowenstein, 1921) (อางในสาธนย แซชน, 2560: 472) กลาวถงพฤตกรรมการเปดรบขาวสาร คอ การกระทำดวยอรยาบถตาง ๆ บอยครงทงการฟง การพดพด และการอาน หรอจากการอานหนงสอพมพ ดโทรทศน ฟงวทย และการพดคยกบสอบคคล ผรบสารแตละคนตางมพฤตกรรมการเปดรบสอมวลชนตามแบบเฉพาะของตนทแตกตางกนออกไป ทงนเกดจากพนฐาน 4 ประการ ไดแก

1. ความเหงา เมอบคคลตองอยอยางโดดเดยวไมไดปฏสมพนธกบใคร ทางเลอกแรกทนกถง คอ สอออนไลนตาง ๆ ทชวยได บางคนพงพอใจกบการอยบนโลกสอออนไลนมากกวาอยรวมกบผอนเพราะสอออนไลนไมมสวนในการสนทนาหรอแรงกดดนทางสงคมใหแกตนเอง

2. ความสอดรสอดเหน มนษยมความสอดรสอดเหนในสงตาง ๆ อยแลวตามธรรมชาต ดงนน สอจงถอเอาจดนเปนหลกสำคญในการใหขาวสาร โดยเรมเสนอจากสงใกลตวไปจนถงสงทอยหางตวออกไป

3. ประโยชนใชสอยของตนเอง มนษยจะแสวงหาและใชขาวสารเพอประโยชนของตนเอง หนนความคดของตนเองใหไดมาเสรมบารม การชวยใหตนเองสะดวกสบายหรอใหความบนเทงแกตน โดยจะใชสอทมความพยายามนอยทสด และไดผลประโยชนตอบแทนทดทสด

4. สอแตละอยางมลกษณะเฉพาะ มสวนทำใหผรบขอมลแสวงหาและไดประโยชนความตองการหรอจงใจซงเปนปจจยหนงในการตดสนใจทจะทำใหมนษยเปดรบขาวสารจากสอ ดงท แมคคอม และแบคเคอร (McCombs and Becker, 1979: 51-52) (อางในอรณรตน ศรชศลป,2554:33) ไดใหความเหนวาบคคลสามารถเปดรบขาวสารเพอตอบสนองความตองการ 4 ประการ คอ

4.1 เพอตองการรเหตการณ (Surveillance) โดยการตดตามความเคลอนไหวและ สงเกตการณสงตาง ๆ รอบตวจากสอมวลชน เพอจะไดรทนเหตการณ ทนสมย และรวาอะไรเปนสงสำคญทควรร

4.2 เพอตองการชวยตดสนใจ (Decision) โดยเฉพาะการตดสนใจในเรองทเกยวกบ ชวตประจำวนการเปดรบขาวสาร ทำใหบคลสามารถกำหนดความเหนของตนตอสภาวะหรอเหตการณตาง ๆ รอบตว

4.3 เพอการพดคยสนทนา (Discussion) การเปดรบขาวสารจากสอมวลทำใหบคคล มขอมลทนำไปใชประโยชนในการพดคยกบผอน

4.4 เพอความตองการการมสวนรวม (Participation) เพอการรบรและมสวนรวม ในเหตการณความเปนไปตาง ๆ ทเกดขนในสงคมและรอบตว

Klapper J.T. (1960:19-25 อางใน ศวช จนทนาสภาภรณ, 2554) ไดกลาวถงกระบวนการการเลอกรบขาวสารหรอเปดรบขาวสาร เปรยบเสมอนเครองกรองขาวสารในการรบรของมนษย ซงประกอบไปดวยการกลนกรอง 4 ขนตอน ดงน

21

1. การเลอกเปดรบ (Selective Expose) เปนขนแรกในการเลอกชองทางการสอสารบคคลทจะเลอกเปดรบสอและขาวสารจากแหลงสารทมอยดวยกนหลายแหลง เชน การเลอกซอหนงสอพมพฉบบใดฉบบหนง เลอกเปดสถานวทยกระจายเสยงสถานใดสถานหนงตามความสนใจและความตองการของตน อกทงทกษะและความชำนาญในการรบรขาวสารของคนตางกน บางคนถนดทจะฟงมากกวาอานกชอบฟงวทย ดโทรทศน มากกวาอานหนงสอ เปนตน

2. การเลอกใหความสนใจ (Selective Attention) ผเปดรบขาวสารมแนวโนมทจะเลอกสนใจขาวจากแหลงใดแหลงหนง โดยเลอกตามความคดเหนและความสนใจของตน เพอสนบสนนทศนคตทมอยและหลกเลยงสงทไมสอดคลองกบความร ความเขาใจหรอทศนคตเดมทมอยแลว ไมใหเกดภาวะทางจตใจทไมสมดลหรอมความไมสบายใจ หรอทเรยกวา ความไมสอดคลองทางดานความเขาใจ

3. การเลอกรบรและตความหมาย (Selective Perception and Interpretation) เมอบคคลเปดรบขอมลขาวสารแลว กใชวาจะรบรขาวสารทงหมดตามเจตนารมณของผสงสารเสมอไป เพราะคนมกเลอกรบรและตความหมายสารแตกตางกนไปตามความสนใจ ทศนคต ประสบการณ ความเชอ ความตองการ ความคาดหวง แรงจงใจ สภาพทางรางกาย หรอสภาวะทางอารมณและจตใจ ฉะนนแตละคนอาจตความเฉพาะขาวสารทสอดคลองกบลกษณะสวนบคคลดงกลาว นอกจากจะทำใหขาวสารบางสวนถกตดทงไปยงมการบดเบอนขาวสาร ใหมทศทางเปนทนาพอใจของแตละบคคลดวย

4. การเลอกจดจำ (Selective Retention) บคคลจะเลอกจดจำขาวสารในสวนทตรงกบความสนใจ ความตองการ ทศนคต ฯลฯ ของตนเอง และมกจะลมหรอไมนำไปถายทอดตอในสวนทตนเองไมสนใจ ไมเหนดวย หรอเรองทขดแยงคานกบความคดของตน ขาวสารทตนเองเลอกจดจำไวนนมกมเนอหาทจะชวยสงเสรมสนบสนนความรสกนกคด ทศนคต คานยม หรอความเชอของแตละคนทมอยเดมใหมความมงคงชดเจนยงขนและเปลยนแปลงยาก เพอนำไปใชเปนประโยชนในโอกาสตอไป สวนหนงอาจนำไปใชเมอเกดความรสกขดแยงและมสงททำใหไมสบายใจ

อยางไรกตาม พฤตกรรมการเปดรบสอนน มนษยตางมพฤตกรรมแสวงหาขอมล ความตองการคำตอบหรอแสวงหาสงทตนสนใจอยากรในเวลานน ๆ ทแตกตางกนออกไป เพราะการเปดรบขาวสารจะทำใหเกดความผอนคลาย คลายขอสงสย มความรความเขาใจในสภาพแวดลอมและจะกลายเปนคนททนสมยทนตอเหตการณ

อปสรรคของการสอสาร

การสอสารในทกระดบและในบางสถานการณกมอปสรรคเกดขนไดเสมอ สาเหตดงกลาว อาจเกดจากความผดพลาดขององคประกอบในการสอสารในเรองใดเรองหนง หรอหลายเรองพรอมพรอมกน อปสรรคเหลานเปนเรองทผสงสารและผรบสารตองตระหนกและหาทางแกไขหรอใหลด

22

นอยลง ทงนเพอใหการสอสารบรรลตามจดมงหมาย และประสบความสำเรจในทสด อปสรรคของการสอสารสามารถจำแนกได ดงน

ตารางท 1.1 อปสรรคของการสอสาร องคประกอบ บทบาท อปสรรค

ผ ส งสารผ ส งสาร

• มเจตนาใหผรบสาร รบรความตองการของตน

• มความรความเขาใจในเนอหา ทจะสอกบผอน

• ค ำ น ง ถ ง ค ว า ม รความสามารถของผ รบสาร

• รกลวธทเหมาะสมในการนำเสนอ

• มจดมงหมายในการสอสารไมชดเจน • ขาดความรและประสบการณ ในเรองทจะ

สอสาร • ตงความคาดหวงไวสงเกนไป มงไมพยายามทำ

ความเขาใจในความสามารถและความพรอมของผรบสาร เชน ไมคำนงวาผรบสาร ตองการอะไร มพนฐานความรและประสบการณหรอไม รวมทงมทศนคตเชนไร เปนตน

• ใชกลวธการนำเสนอทไมเหมาะสม เชน ใชวธสอสารทไมนาสนใจ

• ขาดความพรอมทางดานรางกายหรอจตใจ • มอคตอนเนองมาจากความเชอ คานยม และ

ความลำเอยง ในตวผรบสาร หรอผสงสาร เปนตน

ผรบสาร • รบรเรองราวขาวสารอยเสมอ

• มปฏกรยาตอบสนองทรวดเรวและถกตอง

• มจดม งหมายของการรบรท ไมแนนอนเชน เลอกรบรเฉพาะสงทตนเองไดรบประโยชน หรอไมตงใจทจะรบสารใหครบถวนเปนตน

• ขาดความรพนฐานเกยวกบสารทรบ • ไมพรอมทจะรบสาร เนองจากปญหาดาน

สขภาพกายและสขภาพจต • มอคตตอผสงสาร จากตวสารทไดรบ

สาร • เราให ผ รบสารเกดการรบรความหมายและมปฏกรยาตอบสนองในแงข อ ง ข อ เท จ จ ร ง แ ล ะขอคดเหน

• ขาดความสมบรณของเนอหา • ขาดความเหมาะสมกบพนฐานของผรบ • ขดกบความเชอและคานยม • ซบซอนมากเกนไป • ลำดบความสบสน และไมเหมาะกบรปแบบท

นำเสนอ • เนอหาซำซากไมนาสนใจ

23

องคประกอบ บทบาท อปสรรค ส อ ช อ งท า ง ก า รตดตอสอสาร

• ตวนำสารไปส ผ รบ โดยผานประสาทสมผสทางใดทางหนง

• เปนชองทางททำใหผสงสารกบผรบสารตดตอถงกน

• สอธรรมชาต อากาศรอนอบอาว แสงสวางทจามาก หรอรบหรจนมองไมเหน เปนตน

• สอมนษยผนำสาร โฆษก หรอบรษไปรษณย ขาดความชำนาญ ดำเน นการล าช า หรอผดพลาด รวมทงนำสาร สงผานบคคลหลายระดบเปนตน

• สอสงพมพ ตวพมพ หรอภาพ ท เลอนลาง ไมไดมาตรฐาน กระดาษมรอยยบ รอยขดฆา เปนตน

• สออเลกทรอนกส ระบบเครองขยายเสยงไมทำงาน มเสยงหวด เปนตน

• ส อภ าษา ใช ภ าษาท ไม เก ดม โนภ าพ ใชสญลกษณหรอเครองหมายทแตกตางกน ภาษาทใชไมถกตองชดเจน รวมทงการใชภาษาทผดระดบของการสอสาร

• เสยงและทาทาง การพดดง พดคอยรวยเรว หรอพดไมชด รวมทงการใชทาทาง ซงอาจใชมากเกน ไป ไมสอดคลองกบ เน อหาท พ ด หรอไมใชทาทางประกอบการพดเลย เปนตน

สถาน การณ สภาพแวดลอม

• ชวยเสรมหรอสนบสนนใหก า ร ส อ ส า ร เ ก ดผลสมฤทธตามเปาหมาย

• สถานการณหรอสภาพแวดลอมไมเหมาะสม กบสภาพการในการสอสารเชน มเสยงรบกวน อากาศถายเทไมสะดวก แคบหรอกวางเกนไปบรรยากาศตงเครยดรบเรงหรอเฉอยชาหรอแมแตไมคำนง ถงชวงเวลา ทใชในการสอสาร เปนตน

ทมา : นพนธ ทพยศรนมต, 2543: 17-19.

นอกจากนปจจยทเปนอปสรรคตอการสอสารทำใหประสทธภาพการสอสารลดลง ซง เซอรโต Samuel C.Certo (2552:18) (อางใน ฐตรตน นมนอย , 2554 : 28-30) ไดกลาวไว 2 ประเภท ดงน

1. อปสรรคมหาภาค (Macro barrier) ปจจยททำใหการสอสารในภาพรวมถดถอย เปนอปสรรคทเกดจากอทธพลของสภาพแวดลอมของโลก หรอในระดบนานาชาต ซงมผลกระทบเชงลบตอประสทธภาพการสอสารภายในองคกร โดยมสาเหตมาจาก

24

1.1 ความตองการขอมลขาวสารทเพมขน เนองจากสงคมมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว ทำใหคนในสงคมมความตองการทราบขอมลขาวสารมากขนกวาเดมจนเกนขดจำกดความสามารถของเครอขาวขาวสารทรองรบความตองการ สงผลในการจดเตรยมขอมลขาวสารในการวเคราะหขอมลไมมประสทธภาพทดพอ จนทำใหเนอหาอาจถกบดเบอน

1.2 ความสลบซบซอนของขอมลขาวสารทมมากขน เนองจากปจจบนบทบาทของเทคโนโลยทใชสำหรบตดตอสอสารมหลายชองทางและมเพมขนอยางตอเนอง ดวยนวตกรรมทางเทคโนโลยทำใหเกดความสลบซบซอนของขาวสารในหลายมต ทำใหบคคลในองคการจำเปนตองพฒนาทกษะทางเทคโนโลยเพอใหสามารถเขาถงขอมลขาวสารทมความสลบซบซอนไดครอบคลม ทกมต

1.3 การใชภาษาในการตดตอ ปจจบนภาษาทใชในการตดตอสอสารมความหลากหลายมากขน โดยเฉพาะภาษาทไมใชภาษาสากลหรอภาษาองกฤษ อาจทำใหเกดความคลาดเคลอนในการตดตอสอสารหรอการสอความหมายของการสอสารทบดเบอนไปได สงผลใหบคคลในองคกรจำเปนตองเรยนรและพฒนาศกยภาพการใชภาษาองกฤษและภาษาอน ๆ ดวย

นอกจากน E.H.Schein (1981:43-45) (อางในวเชยร วทยอดม, 2547: 270) กลาววา อปสรรคของวฒนธรรมขามชาตอาจมผลตอคณภาพของการสอสาร การทผสงสารไมไดสอสารเพอใหผรบสารเขาใจ การสงสารทมความหมายทแตกตางกนกบวฒนธรรมของผรบสาร การทภาษาตางกนกเปนอปสรรคสำคญของการสอสารไดเชนกน

2. อปสรรคระดบจลภาค (Micro barriers) ปจจยททำใหกระบวนการสงขอมลขาวสารขาด ประสทธภาพ ซงเกยวของโดยตรงตอวธการสงสารและรบสาร ไดแก แหลงขอมลขาวสาร (Source) ตวสาร (Message) และผรบสาร (Destination) มสาเหตมาจาก

2.1 ทศนคตทผสงสารมตอผรบสาร กลาวคอ ผสงสารมองวาผรบสารขาดความรความเขาใจกบสารทสงไป ทำใหการสอสารขอมลไมครบถวน หรอพยายามทำใหขอมลเขาใจงายกบ ผรบสาร ในขณะทผรบสารเมอทราบทศนคตดงกลาว อาจเกดความไมเขาใจซงกนและกนและสงผลทางลบจอประสทธภาพในการสอสารได

2.2 การแทรกแซงกระบวนการตดตอสอสาร คอ สงทรบกวนกระบวนการรบขอมล ขาวสารหรอทเรยกวา เสยงรบกวน (Noise) ซงถอวาเปนอปสรรคทางกายภาพ เชน ระยะทางการสอสารทไกลกน มเสยงดงรบกวน สญญาณการสอสารทางโทรศพทหรออนเตอรถกรบกวน เปนตน

2.3 ทศนคตของผรบขาวสารทมตอแหลงขาว กรณทผรบสารมทศนคตท ไมดตอแหลงขาว อาจไมนาเชอถอเทาทควร ทำใหผรบสารทำการคดกรองและแยกแยะเอาเฉพาะขอมลทตนเองคดวาเชอถอได รวมทงความพยายามเสรมแตงขอเทจจรงขนมา จากประสบการณของตนเอง และอาจทำใหการสอสารเนอหาออกไปไมครบถวน ปจจยเหลานลวนเปนอปสรรคขดขวางทำใหการสอสารไมมประสทธผลเทาทควร

25

2.4 ความสามารถในการรบรขาวสารของบคคล เปนลกษณะเฉพาะของแตละบคคล นบไดวาเปนอปสรรคทสำคญทสด ทงทเกดจากปจจยทางจตวทยาและทางสงคมวทยาในเรองของความรสก อารมณ คานยมทางสงคม ขนบธรรมเนยมประเพณวฒนธรรม ทำใหการสอสารสามารถบดเบอนขาวสารไดมาก สงเหลานเปนลกษณะเฉพาะของแตละบคคล ขอความทเหมอนกนอาจถกมองไปไดในหลายแงมม ซงขนอยกบระดบการศกษาและประสบการณของผรบสาร

2.5 คำทมหลายความหมาย อปสรรคทางดานภาษานบเปนปจจยททำใหเกดปญหาทางการสอสารอยางมากเพราะความไมสมบรณของระบบภาษา การตความหมายของคำพดสามารถทำไดหลายแงมม อาจทำใหการตความหมายผดพลาดและเกดความเขาใจทตางกน ดงนนจงควรระมดระวงในการสอสารทมความคลมเครอ และเลอกใชคำททงผสงและผรบสารคนเคยและเขาใจตรงกน

นอกจากอปสรรคในการสอสารทกลาวมานน ธนวรรธ ตงสนทรพยศร (2550: 209) ยงระบวาปญหาในการสอสารม 4 ประการ คอ

1. อปสรรคในการสอสารระหวางเพศหญงและเพศชาย ซงงานวจยของ Deborah Tannan ชใหเหนความแตกตางระหวางชายและหญงในรปการสนทนา โดยอธบายวาเพศชายจะใชการพดเพอยำถงสถานภาพและสนทนาแบบตรง ๆ มากกวาเพศหญง ในขณะทเพศหญงจะใชคำพดเพอสรางการสอสาร โดยไมสนใจเกยวกบสถานภาพ การสนทนามกจะพดจาแบบออมคอม

2. การสอสารแบบการเมองทถกตอง โดยควรยดหลกการสงขาวสารใหเกดความชดเจนและถกตองมากทสด นอกจากนควรเลอกคำทจะไมทำใหคนอนขดเคองกน และตองระมดระวงการใชภาษาเพอไมใหเกดความคลมเครอ

3. การสอสารในสองวฒนธรรม ซงมความหมายของคำและวธการใชคำทแตกตางกน เพราะคำจะมความหมายไดหลายอยางใน วฒนธรรม และการใชนำเสยงทแตกตางกน ขนอยกบเนอหาและบรบทของพนทในแตละวฒนธรรม

4. การสอสารโดยใชเครองมออเลกทรอนกส ในปจจบนมความสำคญอยางมากในการทำงาน ทำใหลดการสอสารแบบเผชญหนาลดลงไป บางครงทำใหสมาชกเกดความเครยดและกดดนตอการเรยนรเทคโนโลยและเครองมออเลกทรอนกส

การสอสารทกระดบสามารถเกดอปสรรคในการสอสารไดทงสน อาจเกดจากทศนคตของผสงสารและผรบสารทมตอเรองราว ขอมลขาวสารทตองการถายทอด สถานการณทคลมเครอของสงแวดลอมทกำลงเกดขน อาจสงผลตอการตความหมายของสอทผดเพยนหรอบดเบอนไปจากความจรงได ฉะนนเพอลดความคลมเครอหรอการตความทผดทอาจจะเกดขน ผสงสารและผรบสารตองใชวธการสงเกตพฤตกรรมหรอปฏกรยาตอบสนองซงกนและกนเพอนำมาปรบปรงวธการสอสารตอไป

26

บทสรป

การสอสารเปนกระบวนการเชอมโยงระหวางผสงสารและผรบสารในการสรางความหมายรวมกน โดยมองคประกอบสำคญ 4 ประการ คอ ผสงสาร (Sender) สาร (Message) ชองทางการสอสาร (Channel) และผรบสาร (Receiver) ทงนผสงสารและผรบสารสามารถสงเกตพฤตกรรมหรอผลการตอบสนองของการถายทอดขอมลไดจากปฏกรยาตอบรบ (Feedback) ของผสงสารและ ผรบสาร และผลตอบรบทเกดขนหลงจากไดรบขอมลขาวสาร (Effect) เพอใหบรรลจดมงหมายของการสอสาร ผรบสารอาจรบสารไมตรงตามความมงหวงของผสงสารกได แตถาจดมงหมายของทงสองฝายเขาใจหรอสอดคลองกนไปในทศทางเดยวกน โอกาสทจะเกดความเขาใจและประสบผลสำเรจในการสอสารกมมากขน และในการสอสารแตละครงอาจมมากกวาหนงจดมงหมายทผสงสารตองการใหผรบสารรบทราบ

อยางไรกตาม การสอสารจะบรรลตามจดมงหมายไดหรอไมนนขนอยกบองคประกอบของการสอสารทสามารถเอออำนวยผลสำเรจของการสอสารในขณะนน ความสำเรจของการสอสารอาจสงเกตไดจากปฏกรยาของผรบสารทแสดงออกเมอไดรบสาร นอกจากนรปแบบของการสอสารสงผลตอความสำเรจของการสอสารดวยเชนกน เชน การสอสารภายในบคคล การสอสารระหวางบคคล การสอสารภายในกลม และการสอสารมวลชน ทงนรปแบบของการสอสาร ขนอยกบการสอสารทเกดขนตามสถานการณในแตละครง จำนวนบคคลทกำลงสอสาร ความใกลชดสนทสนมระหวางผรบสารและผสงสาร ตลอดจนความเชอ ทศนคตระหวางการสอสาร เปาหมายของการสอสาร ในแตละครง

การตดตอสอสารระหวางกน นอกจากจากการเผชญหนาในการสอสารยงปรากฏการสอสารอกรปแบบหนงซงเปนทนยมในการสอสารปจจบน คอ การสอสารผานชองทางอนเทอรเนต หรอทเรยกวา สงคมออนไลน (Social Media Online) ซงเปนสวนหนงของเทคโนโลยทเปนเครองมอในการทำงานบนเครอขายอนเทอรเนต โดยมวตถประสงคเพอการตดตอสอสาร การถายทอดขอมล การแบงปนเรองราวตาง ๆ ระหวางบคคลหรอกลมคนในลกษณะการรวมเครอขายออนไลนเดยวกน การสอสารในรปแบบนมรปแบบหลายประเภทแบงตามวตถประสงคของการใชงาน เชน เครอขายสงคม (Social networks) บลอก, ไมโครบลอก Blog, Microblogs กลมคนทมความร (Crowd wisdom) และสงคมพาณชย (Social commerce) เปนตน

การแปรเปลยนหรอทศทางของการสอสารในสอสงคมออนไลน อาจมการแปรเปลยนไปตามสอหรอชองทางการสอสารซงทำหนาทเชอมความสมพนธระหวางผสงสารและผรบสาร การศกษาทศทางของการสอสารสามารถจำแนกไดตามลกษณะของการสอสาร ไดแก การสอสารทางเดยว (One – Way Communication) เปนการสอสารโดยผสงสารสามารถสงขอมลขาวสารผานชองทางการสอสารไปยงผรบสาร โดยผรบสารไมสามารถแสดงปฏกรยาตอบกลบถงผสงสาร ได เชน สอบคคล หรอสอประชาสมพนธ เปนตน และการสอสารสองทาง (Two – Way Communication) เปนการสอสารทผสงสารและผรบสารสามารถสงขาวสาร แลกเปลยนความคดเหนระหวางกนและกน

27

การสอสารในลกษณะดงกลาว ผสงสารจะใหความสนใจกบปฏกรยาโตกลบของผรบสาร เชน ความรสกนกคด การแสดงความคดเหนตอบกลบขาวสารหรอขอมลทไดรบ เปนตน

นอกจากน พฤตกรรมการเปดรบสอขอมลขาวสารของสอสงคมออนไลน เปนปจจยหนงของกลมคนในสงคมออนไลนในการทำกจกรรมตาง ๆ หรอการแสดงความคดเหน ความตองการขอมลขาวสารทเพมมากขน เมอมนษยเกดความรสกไมแนใจหรอของใจในสงทตนนนกำลงตดสนใจ จงมความตองการขอมล ความร ขาวสารจากแหลงขอมลชวยในการตดสนใจกอนการกระทำใดกระทำหนง หากพฤตกรรมของบคคลมการเปดรบสอมากขนเพยงใด ทำใหเหนวาบคคลนนมความเขาใจในบรบทตาง ๆ ไดดยงขน

ในการสอสารไมวาจะเปนการสอสารในรปแบบการเผชญหนา หรอแมแตการสอสารในรปแบบสงคมออนไลน สามารถเกดอปสรรคในการสอสารซงเกดขนไดเสมอ โดยทสาเหตดงกลาว อาจเกดจากความผดพลาดขององคประกอบในการสอสารในเรองใดเรองหนง หรอหลายเรองพรอมพรอมกน อปสรรคเหลานเปนเรองทผสงสารและผรบสารตองตระหนก และหาทางแกไขหรอใหอปสรรคในการสอสารลดนอยลง ทงนเพอใหการสอสารบรรลตามจดมงหมายและประสบความสำเรจในทสด

ดงนน การสอสารจะประสบความสำเรจได ผสงสารจำเปนตองมความรในเรองกระบวนการสอสาร สามารถวเคราะหสถานการณ การแปลความหมายของผรบสาร สภาพแวดลอมตามบรบทในขณะนน ตลอดจนการศกษาพฤตกรรมการเปดรบสอ รวมถงการพจารณาคณลกษณะทอาจเปนขอดหรอความลมเหลวของการสอสารนนดวย

28

คำถามทายบทท 1

1. การสอสารหมายความวาอยางไร 2. องคประกอบของการสอสารมอะไรบาง อธบาย 3. วจนภาษาและอวจนภาษามควาสมพนธกนอยางไร 4. การสอสารในชวตประจำวนมความสำคญอยางไร 5. ถาการสอสารไมมประสทธภาพจะสงอยางไรตอสงคม 6. ถาตองการใหคนทประพฤตไมดใหกลบมาเปนคนด จะมวธการสอสารอยางไร 7. อธบายกระบวนการสอสารระหวางบคคล 8. ในยคปจจบน อะไรทเปนอปสรรคตอการสอสารมากทสด อธบาย 9. การสอสารในยคสงคมออนไลน จะผลตอการสอสารในสงคมปจบนอยางไร อธบาย 10. ทศทางของการสอสารในสอสงคมออนไลน มลกษณะเปนไปในทศทางใดบาง อธบาย

29

บรรณานกรม

ภาษาไทย

กะรต เทพศร. (2556). รปแบบการสอสารภายในองคกรของบคลากรคณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยแมโจ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก:http://webpac.library.mju.ac.th:8080/mm/fulltext/research/2558/Karat_Tepsiri/fulltext.pdf. [1 เมษายน 2562].

กาญจนา แกวเทพ. (2554). สอสารมวลชน: ทฤษฎและแนวทางการศกษา. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : ศนยหนงสอจฬาลงกรณ.

กตมา สรสนธ. (2546). ความรทางการสอสาร. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: โรงพมพ มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

กตมา สรสนธ. (2557). ความรทางการสอสาร (Introduction to Communication). พมพครงท5. กรงเทพฯ : จามจรโปรดกส จำกด.

คณาจารยจฬาลงกรณราชวทยาลย. (2551). ภาษากบการสอสาร. กรงเทพฯ:มหาวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.

เจษฎา นกนอย. (2559). การสอสารภายในองคการ แนวคด ทฤษฎ และการประยกตใช. กรงเทพฯ: สำนกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ฐตรตน นมนอย (2554). การสอสารเพอการจดการการเปลยนแปลงในองคกร กรณศกษา ธนาคารแลนด แอนด เฮาส เพอรายยอยจำกดมหาชน. ศลปศาสตรมหาบณฑต, คณะภาษาและการสอสาร (การสอสารประยกต). กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

ธนวรรธ ตงสนทรพยศร.(2550). พฤตกรรมองคการ. กรงเทพฯ: ธนธชการพมพจำกด.

นาวก นำเสยง. (2554). เรองจรงเกยวกบ สอสงคมออนไลน. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.mediamonitor.in.th/.../233-2011-09-13-03-37-13.html. [1 เมษายน 2562].

นพนธ ทพยศรนมต. (2543). หลกการพด. คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร. สงขลา : มหาวทยาลยทกษณ.

30

บษบา สธธร. (2540). พฤตกรรมการสอสารระหวางบคคล. นนทบร: สำนกพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ปรมะ สตะเวทน.(2546). หลกนเทศศาสตร. กรงเทพฯ: รงเรองสาสนการพมพ.

ชตาภา สขพลำ. (2557). วาทนพนธ. กรงเทพฯ : สำนกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

มณฑล ใบบว. (2536). หลกและทฤษฎการสอสาร. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

ราชบณฑตยสถาน. (2556). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2554. กรงเทพฯ : ราชบณฑตยสถาน.

เรวตร สมบตทพย. (2543). การตดตอสอสารในองคการ : กรณศกษาบรษทซเกท เทคโนโลยประเทศไทย จำกด . กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ลกขณา สตะเวทน.(2540). หลกการประชาสมพนธ. กรงเทพฯ : เฟองฟาการพมพ.

วกพเดย สารานกรมเสร. (2562). สอสงคมออนไลน. [ออนไลน]. สบคนเมอ 1 เมษายน 2562, จาก: https://th.wikipedia.org/wiki/สอสงคม.

วเชยร วทยอดม. (2547). พฤตกรรมองคการ.กรงเทพฯ: ธระฟลมและไซเทกซ จำกด.

ศวช จนทนาสภาภรณ. (2554). ทศนคตทมตอการเปดรบสอออนไลนบนเครอขายสงคม ออนไลน กรณศกษานกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร. [ออนไลน]. สบคนเมอ 1 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/2OY6A9d.

สาธนย แซชน. (2560). พฤตกรรมการเปดรบขาวสารทางสอออนไลน (สออนเตอรเนต) ของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร. [ออนไลน]. สบคนเมอ 1 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/2GcoW2D.

สภาวรรณ นวลนล. (2557). ประเภทของ Social Media. [ออนไลน]. สบคนเมอ 1 เมษายน 2562, จาก: https://supawannuannil.wordpress.com/author/supawannuannil/page/2/

แสงเดอน ผองพฒ. (2556). สอสงคมออนไลน: แนวทางการนำมาประยกตใช. [ออนไลน]. สบคนเมอ 1 เมษายน 2562,จาก : https://bit.ly/2wK8IJz.

อรณรตน ศรชศลป. (2554). พฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลน ของนกศกษา ปรญญาบณฑต คณะครศาสตร ศกษาศาสตรในมหาวทยาลยของรฐ. [ออนไลน]. สบคนเมอ 1 เมษายน 2562, จาก: http://dric.nrct.go.th/Search/SearchDetail/270380.

31

อภชจ พทสวสด. (2560). นวตกรรมการประชาสมพนธเชงกลยทธผานการสอสาร เครอขายสงคมออนไลน. กรงเทพฯ: สำนกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ภาษาองกฤษ

Berlo D.L. (1960). The Process of Communication. New York : Holt, Rinehart and Winstons.

McCroskey,J.C.& Daley , J . (1987). Personality and Interpersonal Communication. Beverly Hills, Cage.

Solis, B. (2016). The conversation prism. [online]. Retrieved April 1 2019, from: https://conversationprism.com.

บทท 2

ความรเบองตนเกยวกบการพด

การพด เปนการสอสารรปแบบหนงของมนษยทมความสำคญในการสอสารในชวตประจำวน เพราะมนษยตองใชภาษาในการรบรความคดและความรสกของผอน นอกเหนอจากวธการฟงและการอาน การใชภาษาในการสงสารหรอถายทอดความรความคดและความรสกของตนเองไปยงผอนดวยวธการเขยนและการพด หากจะแยกทกษะการสอสาร ไดแก การพดการฟงการอานและการเขยนทกษะทางดานการพดจดเปนทกษะการสงสาร ดงภาพตอไปน

ภาพท 2.1 การแยกทกษะทางภาษา

การแยกทกษะทางภาษาสามารถแบงไดออกเปน 2 ดาน คอ การรบสารและการสงสาร ซงมนษยสามารถรบสารดวยวธการฟงและการอาน และสามารถสงสารไดดวยวธการพดและการเขยน ในบทนไดนำเสนอความรเบองตนเกยวกบการพด โดยมเนอหาประกอบดวย ความหมายของการพด ความสำคญของการพด จดมงหมายของการพด องคประกอบของการพด หลกและทฤษฎการพด และการแบงประเภทของการพด เพอใหผพดไดศกษา เขาใจในทฤษฎ และสามารถนำไปประยกตใชใหเกดประโยชนตอการพดตอไป

ความหมายของการพด

การพด เปนเครองมอสอสารทมความจำเปนสำหรบมนษย เพราะมนษยใชคำพดแสดงอารมณความรสกโดยอาศยภาษาและเสยงเปนสอในการตดตอระหวางบคคล สงคม หรอแมแตองคกร เพอในการดำเนนชวตประจำวน การสอสารโดยใชคำพดเปนเรองทตองระมดระวง เพราะการพดอยางเปนระบบเทานนทจะทำใหผพดสามารถดำเนนชวตในการทำงานไดอยางมประสทธภาพ การทมนษย

33

สามารถพดไดดพดใหเปนหรอพดใหเกดประโยชนไดนน ผพดตองคำนงถงเนอหาวตถประสงคและการบรรลผลของการพดเปนสำคญ ดงนน ผพดจงควรคดวเคราะหและไตรตรองใหรอบคอบกอนทจะตดสนใจพดสงใดออกไป การใหความหมายของการพดสามารถสรปไดดงน

ภานวฒน เชน (2557:28) กลาววา การพดไววา เปนการใชถอยคำ นำเสยง และกรยาอาการ เพอถายทอดอารมณความรสกนกคด ความร ประสบการณ ตลอดจนความตองการของผพดใหผฟงไดรบรและเกดการตอบสนอง

วระเกยรต รจรกล (2556:2) กลาววา การพด คอ กระบวนการถายทอดความร ความคด ความรสก ตลอดจนความตองการของผออกมา โดยใชถอยคำ นำเสยง และกรยาอาการประกอบกนเปนสอ เพอใหผฟงรบรและเขาใจไดตรงตามวตถประสงคของผพด

ธวพร ตนตระกล (2555) กลาววา การพด คอ การใชความสามารถทางดานภาษารวมถงทาทางความรสกนกคดทจะถายทอดใหผฟงเขาใจ โดยมจดมงหมายทสำคญคอเพอแลกเปลยนขาวสารขอมลระหวางบคคลตงแตสองคนขนไป การพดทมประสทธภาพนนผพดตองเลอกใชถอยคำ นำเสยง รวมถงอากปกรยาในการพด ประกอบการพดใหสอดคลองไดอยางเหมาะสมถกตองกบโอกาส และวฒนธรรมตลอดจนประเพณนยมของสงคม

เบรน (Byrne.1986:36) (อางถงในธราภรณ กจจารกษ , 2553) กลาววา การพดเปนกระบวนการสอสารสองทศทางทเกยวของกนระหวางการรบสารของผฟงและทกษะการผลตสารของผพด ผพดจะทำหนาทสงรหสสารเพอสอถงเจตนาและความตองการ สวนผฟงจะเปนผถอดรหสของสารนน ทงนโดยอาศยความรในเรองระบบภาษา เชน เสยงหนกเบาในถอยคำ ตลอดจนความเขาใจภาษาทาทางของผพด เปนเครองชวยใหการตความสารนนตรงตามเจตนาของผสอสาร หรออาจกลาวไดวาในความเปนจรงความสามารถในการพดเกยวของกบการฟงโดยตรง โดยผพดจะทำหนาทเปนผสงขอมลใหกบผฟง เปนลกษณะการสอสารสองทาง โดยมการแลกเปลยนบทบาทในการเปนผพดและผฟง

ฟนอคคอาโร และบรมฟต (Finochiaro and Brumfit 1983: 140) (อางใน ธราภรณ กจจารกษ, 2553) กลาววา การพดเปนปฏกรยาทเกยวของสมพนธกนระหวางสงทพด สถานการณของการพด การปรบเปลยนอวยวะในการพดไดถกตองและเหมาะสม การใชคำพด กฎเกณฑดานไวยากรณ ความหมายและวฒนธรรมใหเหมาะสม รวมทงการไวตอการรบร การเปลยนคสนทนา ซงทงหมดทกลาวนเปนปฏกรยาทสมพนธกนทงทางดานสมองและรางกายซงตองเกดขนอยางทนทและพรอมกน ในการพดนนผพดตองสงสารโดยใชภาษาทเหมาะสม มการเนนเสยง การออกเสยงสงตำรวมทงแสดงสหนาทาทางเปนเครองชวยในการแสดงความหมายของสงทพดถง ผฟงจะสามารถเขาใจในสารทผพดสงและในบางครงภาษาพดอาจขาดความสมบรณหรอไมเปนไปตามกฎเกณฑไวยากรณซงตรงกนขาม

34

กบภาษาทใชเขยนทเปนประโยคตาง ๆ ตองสมบรณถกตอง ผอานจงจะเขาใจได กลาวไดวา ทกษะการพดเปนทกษะทตางกมปฏสมพนธซงกนและกน

ดงนน การพด คอ กระบวนการถายทอดความร ความคด ความรสก ตลอดจนประสบการณความตองการของผพด โดยใชถอยคำ นำเสยง เปนสอในการสอสาร โดยแสดงกรยาอาการประกอบ เพอใหผฟงหรอผรบสารไดเขาใจและรบรไดตรงตามจดมงหมาย และเปนทกษะทมความสมพนธกนระหวางการพดและการฟง มลกษณะการสอสารสองทาง และการแลกเปลยนบทบาทกนเปนผพดและผฟง

ความสำคญของการพด

การพดเปนกระบวนการสอสารของมนษยมมาตงแตสมยโบราณ เพราะกอนทมนษยจะสามารถถายทอดความรสกนกคดและประสบการณตาง ๆ ใหเปนลายลกษณอกษรไดนน มนษยใชวธการบอกกลาว บอกเลาเรองราวตาง ๆ กนมาชานาน ถงแมวาในโลกปจจบนจะมเทคโนโลยการสอสารทกาวลำมากขนเพยงใด แตการพดกจดวาเปนวธการสอสารขนพนฐานทสำคญอยเชนเดม

นอกจากน การพดเปนเรองของการใชทงศาสตรและศลป ในการสอความหมาย เปนกระบวนการทมทฤษฎใหเรยนรและถายทอดกนได สามารถนำหลกทฤษฎไปฝกปฏบตใหเกดทกษะการสอสารทดให เปนทประทบใจแกผ ฟง ทงน เพอใหเกดความเชอถอความศรทธา ตลอดจนความสำเรจและความกาวหนาใหกบตนเอง ตรงกนขามกบคนทพดไมเปนหรอพดไมด นอกจากคำพดนนจะเปนอปสรรคตอการดำเนนงานแลวยงอาจเปนการสรางศตรใหกบผพดดวยเชนกน

ความสำคญของการพดนอกจากจะทำใหคนฟงเขาใจและรเรองราวในประเดนทเราตองการสอสารการพด ยงเปนการบงบอกถงสถานะหรอศกยภาพความเปนผนำไดอยางด อกดวย ถาพดดมความเชอมนจะสามารถสรางแรงศรทธาและการยอมรบนบถอจากผฟง ทำใหผฟงเกดแรงบนดาลใจสามารถโนมนาวชกชวนยอมไดรบการยอมรบอยางงายดาย ดงโคลงโลกนต (แสงธรรม บวแสงธรรม, 2557: 23)

กานบวบอกลกตน ชลธาร มารยาทสอสนดาน เชอชาต โฉดฉลาดเพราะคำขาน ควรทราบ ยอมหญาเหยวแหงเรอ บอกรายแสลงดน

จากบทกลอนขางตนเหนไดวา การพดเปนการสอสารใหเหนถงลกษณะนสยและบคลกภาพ

ของผพด จากวรรคท 3 “โฉดฉลาดเพราะคำขาน ควรทราบ” บงบอกใหเหนถงความสามารถรถงความคดหรอความรสกจากสงทผพดไดพดออกมา เชน คนทคดดมศลธรรมกจะพดแตเรองทด มศลธรรม ไมเบยดเบยนผอน สวนคนทมจตใจนยมความบนเทง มกจะสนทนาแตเรองความบนเทง

35

ตอบสนองความอยากรของตน จงกลาวไดวาคำพดสอถงนสยและพนฐานของผพดไดเปนอยางด ดงเชน แสงธรรม บวแสงธรรม (2557:23) ไดยกทฤษฎของอาจารย เนาวรตน พงษไพบลย เอาไววาถอยคำ คอ ความคด ดงนนเราจะพดสงใดตองระมดระวง เพราะเปนการเผยความคดของตนเองใหผอนรบรเพราะฉะนนกอนจะพดอะไรออกไปผพดจะตองกลนกรองความคดกอนวาเรองใดอยากใหผฟงรบรและเรองใดไมควรใหผฟงหรอผอนรบร

การพดเปนการสอสารของมนษยทมความสำคญตอการดำเนนชวตประจำวนในหลาย ๆ ดาน โดยสามารถสรปไดดงน (สทธวรรณ อนทกนก, 2559: 99)

1. การพดเปนสงจำเปนและสำคญมากในการดำรงชวตประจำวนไดอยางราบรนและทำให เกดความสำเรจในชวตในดานตาง ๆ

2. การพดชวยในดานอาชพ ในบางอาชพจำเปนตองอาศยการพดเปนหลกสำคญ เชน นกกฎหมาย นกบรหาร นกธรกจ และครอาจารย หรอแมประกอบอาชพอนหากมศลปะในการพดทด กจะทำใหธรกจการงานเจรญกาวหนาและประสบความสำเรจในชวต

3. การพดทำใหเกดความโนมนาวไดงาย เหนไดจากเรองศาสนาและการเมอง ตองอาศย การพดโนมนาวใหคนสวนมากมอารมณคลอยตาม ซงเปนทางนำไปสความเขาใจและควรปฏบตตาม

4. การพดทำใหเกดความเขาใจไดงาย นอกจากนำเสยงททำใหเกดอารมณคลอยตามแลว หนาตาทาทางของผพดจะทำใหเกดความเขาใจดยงขน เชน การบรรยายในชนเรยน ถาเรานำคำบรรยายไปอาน อาจจะไมเกดความเขาใจไดดเทากบเราไปนงฟงดวยตนเอง

5. การพดชวยสรางมนษยสมพนธ มนษยในสงคมตองรจกสรางความสมพนธตอกนพงพา อาศยซงกนและกนจงจะอยรวมกนอยางสนตสข ฉะนนการสรางมตรภาพดวยปากหรอคำพดจงมความสำคญอยางยง

6. การพดกอใหเกดความสำเรจในดานศาสนา การคา และการเมอง

7. การพดชวยพฒนาบคลกภาพ การฝกพดตอหนาทประชมชนจะชวยเสรมสรางบคลก ลกษณะของผพดใหเดนขน ใหรจกแสดงกรยาทาทางทเหมาะสมในการปรากฏตวตอหนาผฟงเปนจำนวนมาก เชน การวางทาทาง การเดน การยน การนง การเคลอนไหวตาง ๆ เปนตน ซงจะสรางความเคยชนและทำใหผพดมบคลกภาพทดตดตวตลอดไป

การพดเปนสงจำเปนและสำคญทสดสำหรบบคคลทกอาชพในสงคม ประชาชนทวโลกตางเหนความสำคญของการพด โดยมวตถประสงคทสำคญของการพด คอ เพอโนมนาวใจผฟงให คลอยตามในเรองทตนพด การพดจงเปรยบเสมอนบนไดสำคญขนแรกของมนษยในการสอสารกบสงคม และเปนสะพานเชอมไปสความสำเรจในชวตได โดยทวไปความสำคญของการพดแบงออกไดเปน 4 ประเภท (ศศพงษ ศรสวสด, 2559: 96) ดงน

36

1. การพดเปนการสอสารเพอสรางความเขาใจ ระหวางบคคลไดงายกวาการสอสารรปแบบ อน ดงนนการพดจงเปนการสอสารทประหยดและมประสทธภาพสง เชน การพดคยตกลงกนในการปฏบตหนาทการงาน การพดเพอประนประนอมการชดใชหนสน เปนตน

2. การพดเปนเครองมอของการเขารวมสมาคม สงเสรมใหเกดความสำเรจในชวตและหนาท การงาน ตลอดจนเปนเครองแสดงถงความสามารถทางสตปญญา อปนสยใจคอของผพดตลอดจนความมไมตรจตตอผรบสาร เชน การพดแนะนำตนเองกบเพอนใหม การพดอวยพรในงานพธมงคล การพดแสดงความเสยใจในงานพธอวมงคล เปนตน

3. การพดเปนเครองมอประสานประโยชนใหแกสงคม ในปจจบนการพดนอกจากจะเปนการประสานความสมพนธใหกบตนเองแลว ยงเปนเครองมอชนยอดในการประสานประโยชนแกสงคม เชน การพดประชาสมพนธโครงการตาง ๆ ของรฐบาล การพดประชาสมพนธรณรงคตาง ๆ ของหนวยงาน หรอการพดในหนวยงานเพอสรางความสมพนธอนดกบคนในองคกร เปนตน

4. การพดเปนการแลกเปลยนทศนคตซงกนและกน ทำใหเกดความเขาใจอนดระหวางกน ดงนนการพดจงเปนเครองมอสรางความเขาใจระดบบคคล ระดบกลมบคคล ระดบองคกร จนถงระดบชาต เชน การปรบความเขาใจกนระหวางคนสองคน การสมมนาแลกเปลยนความคดกนระหวางหนวยงาน การประชมเพอหาทางออกใหกบองคกรของตนเอง เปนตน

ความสำคญของการพด เปนทกษะการสอสารทสำคญทมนษยใชในการดำเนนชวตทสามารถถายทอดความคดความรสกไดอยางรวดเรว กลาวไดวาคำพดมอทธพลทสามารถชความเปนตวตนของผพด การกระทำ หรออนาคตของผพดได และไมสามารถเรยกกลบคนมาไดเชนกน ฉะนนคำพดหลงจากทผพดถายทอดออกไปนนเปรยบไดเปนนายของตนเอง เพราะฉะนนผพดจะตองคดพนจ พจารณากอนทจะพด อยาพดทกอยางทคดแตจงคดทกครงกอนทพด

จดมงหมายของการพด

การทมนษยไดสอสารออกมาเปนคำพดลวนมจดมงหมายทแตกตางกน ผพดจำเปนตองรจดมงหมายของการพดในแตละครง เพอสอสารขอมลไปยงผรบสารไดอยางชดเจนและตรงตามเปาหมายทตองการสอสาร แตหากผพดสอสารไปยงผรบสารไดไมชดเจนหรอออกนอกประเดน อาจทำใหผรบสารเกดความไมเขาใจ และพยายามตความหมายทผพดสอสารมาจนทำใหผรบสารอาจเกดความเบอหนายไมไดรบประโยชนหรอความตองการจากเรองทฟงเทาทควร หากเปนเชนน ผพดจะตองวเคราะหจดมงหมายของการพดในแตละครงใหชดเจน และพดตามจดมงหมายทตองการ โดยทวไปจดมงหมายของการพด สามารถแบงได 3 ประการ ดงน (วระเกยรต รจรกล, 2556: 21-23)

1. พดเพอใหเกดความร เปนการพดเพอบอกเลาขอความรและขอเทจจรงใหชดเจน ถายทอดความคด ความเขาใจ หรอเรองราว เพอสนองความตองการของผพดและผฟง ไดรบทราบเรองราวตาง ๆ เชนความเปนไปของเหตการณบานเมอง สภาวะความเปนอยของประเทศเพอนบาน วทยาการทางวทยาศาสตร เปนตน

37

2. พดเพอใหความบนเทง เปนการพดเพอตอบสนองความตองการของผฟงในดานความ

สนกสนาน ตลกขบขนเบกบาน เชน การเลาเรองผจญภยในปาดงดบ บคลกภาพทนาขบขนของบคคลบางคน เปนตน

3. พดเพอโนมนาวใจ เปนการพดเพอชกจงผฟงใหเหนประโยชนคลอยตาม และปฏบตตามความคด ความเชอ หรอความรสกของผพด หรอชแจงใหเหนโทษหากไมปฏบตตาม เชน การพดชกจงใหเลกสบบหรการหาเสยงของผเขารบสมครการเลอกตง เปนตน

นอกจากน สทธวรรณ อนทกนก (2559:101) ไดอธบายถงจดมงหมายของการพดไว 2 ประเดน คอ

1. พดเพอจรรโลงใจ เปนการพดทชใหเหนถงคณคาและความงาม ความด ทกอใหเกด ความรสกและยกระดบจตใจ หรอทำใหเกดความเบกบานใจ เชน การพดในโอกาสวนสำคญตางๆ ไดแก วนไหวคร วนแมแหงชาต วนขนปใหม เปนตน ทำใหผฟงมความบนเทงใจ ไดรบขอคดทดหรอมองเหนสงทดงามและคณคาของสงตาง ๆ ทสามารถนำไปเปนแบบอยางในการประพฤตปฏบตแกตนเอง

2. พดเพอแสดงความคดเหน เปนการพดแสดงความคดเหนตอเรองราวใดเรองราวหนงทผ พดตองการใหผฟงสนใจและมความคดเหนคลอยตามเพอประโยชนอยางใดอยางหนง ผพดตองมความร ความเขาใจในเรองทจะแสดงความคดเหนอยางกวางขวาง ตองมกลวธการนำเสนอทด จงจะสามารถสรางความเขาใจและชกจงใจจากผฟงไดเปนอยางด

สหไทย ไชยพนธ (2559) ไดกลาวถงจดมงหมายของการพดในประเดนพดเพอคนหาคำตอบเปนการพดทผพดตองการคำตอบจากผฟงโดยผพดมจดมงหมายทจะใหผฟงชวยคดหาคำตอบชวยคดหาวธการแกปญหา เชน ครตงคำถามการประชมปรกษาหารอเปนตน

ดงนน จดมงหมายของการพดจะเปนตวกำหนดประเดนหรอเนอหาทผพดตองการสอสารออกไป เพอใหผรบสารเกดความเขาใจไปในทศทางทผพดตองการและไมไดใหเกดความสบสนหรอตความผดเพยนไปจากจดมงหมายของการสอสารในเรองตาง ๆ

องคประกอบของการพด

เปนสงทมความสำคญในทจะทำใหการพดครงนนมประสทธภาพมากยงขน ในกระบวนการสอสารดวยวธการพดของมนษย พจารณาจากองคประกอบของการพด แบงออกเปน 5 สวน ตามแนวคดของฮาโรลด ด. ลาสเวลล(Harold D.Lasswell) (อางในนพนธทพย ศรนมต. 2543: 6-9) ดงน

38

Who: ใคร Says what: กลาวอะไร In which channel: ตดตอทางใด To whom: แกใคร With what effect: ผลเปนอยางไร

จากแนวคดของลาสเวลลไดกลาววา “ใคร” หมายถง ผสงสาร “กลาวอะไร” หมายถง สาร “ตดตอกนทางใด” หมายถง สอ “แกใคร” หมายถง ผรบสาร และ “ผลเปนอยางไร” หมายถง ผลทเกดขน

นอกจากนองคประกอบของการพด สามารถจำแนกตามลกษณะองคประกอบของการสอสาร ดงเชน วระเกยรต รจรกล (2556: 6-7) ไดกลาวถงองคประกอบทสำคญของการพดดวยสวนตาง ๆ ดงน

1. ผพด (speaker) ทำหนาทถายทอดเรองราวตาง ๆ ใหผ ฟงไดรบร ผ พดทดควรมคณสมบตดงน

1.1 มสขภาพด การมสขภาพดนนทำใหผพดมบคลกภาพทสงานานบถอ การม สขภาพทดนน นอกจากการออกกำลงกายอยางสมำเสมอ รบประทานอาหารทเปนประโยชนแลว การรกษาความสะอาดของรางกายเปนสงสำคญ ทจะทำใหบคลกภาพของผพดนาเชอถอมากยงขน

1.2 แตงกายสภาพเรยบรอยถกกาลเทศะ 1.3 มความรเกยวกบเรองทพดและควรมความรรอบตวตลอดจนประสบการณ

เลอกประกอบการพดใหนาเชอถอและนาสนใจยงขน 1.4 มความจำทด 1.5 มหนาตาทยมแยมแจมใสมทาทางทเปนมตร 1.6 มกรยาทาทางทดไมวาจะเปน การยน การนง การมทาทางทสงาและสภาพ 1.7 พดจาชดถอยชดคำ ไมพดชาหรอเรวเกนไป และตองใชคำพดทสภาพเสมอ 1.8 แสดงทาทางประกอบคำพดอยางพอสมควรและเปนธรรมชาต 1.9 มความกลา คอ กลาพด และกลาแสดงออก 1.10 ควรมความนาประทบใจเชนมความรจรงในเรองทพด และสามารถ

ถายทอดสาระของเรองใหผฟงเขาใจไดอยางชดเจน ตลอดจนสามารถตอบหรอแกปญหาเฉพาะหนา ไดอยางเหมาะสม อกทงมมารยาท และคณธรรมในการพด มเจตนาทดตอผ ฟง สามารถสรางบรรยากาศในการพดทเปนกนเองกบผฟงได

1.11 มเหตผลทดในการพด คอ มการเสนอเรองราวหรอแนวคดทมเหตผลอยาง เปนระบบ โดยอาศยองคประกอบพนฐานทสำคญ 3 ประการ จะขาดอยางใดอยางหนงไมได ไดแกขอเทจจรง หลกฐานตาง ๆ และกระบวนการในการพจารณาหาเหตผล

1.12 มอารมณรวมกบผฟง ไดแก มวธการพดทสนกสนาน สามารถแทรกอารมณ

39

ขนไดอยางเหมาะสมหรอแทรกตวอยางแปลกๆ ใหมๆ เขาไป ทำใหผฟงไมเบอ ใชภาษาถอยคำทกระชบ และกระจาง รวมทงสามารถจดเนอหาและเนอเรองใหตรงกบความคาดหมายตลอดจน ความตองการของผฟงได (นนทา ขนภกด, 2529: 2)

2. สาร (Message) หมายถง เรองราวหรอขอมลทมความหมายและแสดงออกมาโดยใชภาษาหรอสงอน เชน สญลกษณซงสามารถทำใหเกดการรบรรวมกน สารอาจจะแสดงอยในคำพด ตวอกษร ขาว หรอกรยาทาทางทแสดงออกมากได ในการเลอกขอมล เนอเรอง และความรในดาน ตาง ๆ ทจะนำไปถงฝงนน คณมคณคา และประโยชนแกการเสยเวลาของผฟง ผพดควรตระหนกถงสารทจะนำไปสอสารดวย สารหรอเนอเรองทดควรมลกษณะ ดงน (นนทา ขนภกด, 2529: 3)

2.1 มการใชภาษาทมความหมายตรงกน ไมควรใชถอยคำทมความหมายหลากหลาย 2.2 มความถกตองตามขอเทจจรงและมตวอยางสนบสนนอยางเหมาะสม 2.3 มความชดเจนตลอดเรอง ไมกำกวมไมสบสนไมวกวนและไมออกนอกเรอง 2.4 มการใชภาษาไดเหมาะสมกบเวลา โอกาส สถานท และกลมผฟง 2.5 มลกษณะสรางสรรค ใหแนวความคดทแปลกใหมนาสนใจและเปนประโยชน

3. สอหรอการตดตอ (Medium หรอ channel) คอ ตวนำสารหรอชองทางททำให ผสงสารกบผรบสารตดตอถงกนไดโดยผสงสารหรอผพดจะเปนผเลอกสอหรอกำหนด ชองทาง และวธการทจะใชในการสอสาร ทงน วระเกยรต รจรกล (2556:10) ไดกลาวถงความหมายของสอ หรอเครองมอในการสอความหมายไววา เปนสงทชวยถายทอดความรสกนกคด หรอความตองการของผพดไปใหผฟง เครองมอในการสอความหมายทดควรจะชวยใหการสอสารสะดวกรวดเรวและชดเจนยงขน ตวอยางของเครองมอในการสอความหมาย เชน นำเสยง สหนา แววตา กรยาทาทาง รวมทงโสตทศนปกรณตาง ๆ เชน รปภาพ เครองเสยง ภาพยนตร เปนตน

4. ผฟง (Audience หรอ Listener) คอ ผทรบรเรองราวตาง ๆ จากผพด จนทมา พรหมโชตกล (2530: 28-29) ไดกลาววาการฟงทดจะตองมลกษณะดงน

4.1 ฟงดวยความตงใจ หมายถง ตงใจฟงอยางแทจรงสำรวมใจใหดมมารยาทใน การฟง ไมพดคย หรอวพากษวจารณกนในขณะทฟง

4.2 ฟงอยางใชความคด หมายถง ในการฟงทกครงควรคดตามไปดวยเสมอ ทำความ เขาใจในเรองทกำลงวเคราะหหาเหตผลและประเมนคาเรองทไดฟง โดยใชวจารณญาณของตนประกอบกบการฟงดวยเสมอ ไมเชออะไรงาย ๆ ใชความคดไตรตรองหาเหตผลอยางรอบคอบ

4.3 กอนฟงควรมการเตรยมตวใหพรอมเชน ควรศกษาหาความร เกยวกบเรองทจะ ไปฟงลวงหนา เพอจะไดเปนพนฐานทำใหสามารถฟงเรองนนไดอยางเขาใจยงขน

4.4 ควรไปถงสถานททจะฟงกอนเวลาเลกนอย

4.5 เมอกลบจากการฟง ควรเรยบเรยงเรองทไดฟง บนทกไวเปนหลกฐาน

40

4.6 ถามปญหาเรองทฟง ควรศกษาคนควา ไตถามผร หรออาจถามผพดโดยตรง

4.7 หลกเลยงสงทรบกวน หรอทำลายสมาธในการฟง เชน ไมเลอกทนงททำให มองเหนผพดไมชดเจน ทนงทมเสยงรบกวนหรอคนเดนผาน แสงแดดสองจามากเกนไป หรอมกลนเหมนรบกวน เปนตน ควรเลอกทนงเหมาะสม นงสบาย มอปกรณทใชในการจดบนทก และถาสงทรบกวนสมาธ เชน พดไมชดเจนแจมแจง กอยาไดสนใจในตวผพด พยายามสนใจแตเรองทเขาพดเทานน

5. ผลทเกดจากการพด ผพดสามารถสงเกตไดจากปฏกรยาตอบสนองของผฟง เชน การปรบมอ ยม หวเราะ ผงกศรษะ ซงเปนกรยาทแสดงความชนชม สนใจ หรอการโฮรอง ทบต ขวางปาสงของ แสดงใหเหนถงความไมพอใจ ความขดแยงหรอแมแตความเกลยดชง เปนตน ลกษณะผลของการพดทด ควรมความตรงไปตรงมา มเจตนาไปในทางสรางสรรค ปราศจากอคตคดทำลาย

6. ภาษา เปนเครองมอสำคญททำใหเกดการสอสาร ตองเลอกใชคำใหเหมาะสม มการจดขอความในประโยคไมซบซอน เขาใจงาย การออกเสยงถกตองตามอกขรวธ มการกำหนดชวงจงหวะ การเวนวรรคทเหมาะสม มการใชสำนวน โวหาร สภาษต ประกอบการพด (สทธวรรณ อนทะกนก, 2559: 116)

7. การตความ เปนองคประกอบทมความสมพนธระหวางผพดและผฟง เกดความหมายของถอยคำหรอประโยคนนทจะเกดขนในบรบทหนง หากพจารณาปจจยการเกดความหมายของถอยคำ ไมไดมความหมายทคงทแมจะเปนคำคำเดยวกนอยทสถานการณ บรบทของภาษา หรอวตถประสงคทตองการสอถอยคำออกไป ตลอดจนอารมณและความรสกในชวงขณะนน ชตาภา สขพลำ (2548 : 42-45) ไดกลาวถงการเกดความหมายของถอยคำ ดงน

7.1 ความหมายโดยตรง เปนความหมายแรกของศพทนน ๆ ซงทกคำศพทจะมความหมายทเปนความหมายแรกในการอางองความหมายไดทนท เชน ถาเราพดวา หม หมา กา ไก เราจะนกถงสตวประเภทนน โดยทวไปคำทกคำกอนทจะนกภาพเปนความหมาย เราจะตองมประสบการณเกยวกบสงนนเพอเชอมโยงกบคำศพท โดยกำหนดเปนสญลกษณในการแทนสงนนกอนทจะสอสารกนอยางเขาใจ เพราะคำศพทไมไดมความหมายในตวมนเอง จนกวาจะนำคำศพทนนมาเชอมโยงกบสงตาง ๆ เปนขอตกลงความหมายรวมกน

7.2 ความหมายตามหลกภาษา ตามโครงสรางของภาษา หรอเรยกอกอยางหนงวาความหมายทางไวยากรณ เปนการใหความหมายในแงของรปแบบ แตละภาษาจะมวธการเรยงลำดบคำแตกตางกนออกไป เปนการแสดงความสมพนธระหวางคำในระบบวลและระบบประโยค ทำใหเกดความหมายทเปนภาพชดมากขน เชน ถาเราพดวา หม หมา จากความหมายการแสดงภาพในสมองจะนกถงสตวประเภทหนง แตถาเราพดวา “หมาเหาหมทอยในเลา” กจะมความสมพนธของคำตาง ๆ

41

ขนมาตามลำดบการจดเรยง ซงเรยกวาไวยากรณทางภาษาทม ประธาน กรยา กรรม และคำขยาย คำสนธานทมชวยเสรมเพอสอความหมายไดชดเจนขน

7.3 ความหมายนยประหวด หรอความหมายแฝง เปนความหมายทชกนำใหคดไปถงความหมายอน นอกเหนอจากความหมายตรงทมการกำหนดไวเปนความหมายแรก อาจเปนความหมายทรบรรวมกนในสงคมของคนทวไป เปนความหมายเฉพาะกลม หรอเปนความหมายเฉพาะบคคลกได เชน คำวา “ควาย” ความหมายตรง หมายถง สตวตวใหญสด ำ ไถนาลากเกวยน เปนความหมายแฝงทรจกกนทวไป ใหความหมายของคำวา “ควาย” วา โง ดอดาน และหากเปนความหมายแฝงเฉพาะกลม อาจหมายถงบคลกอวนดำทไมนามอง เชน กระเทยควาย เปนตน

7.4 ความหมายกำกวม ความหมายประเภทนเกดจากคำศพท หรอประโยคทตความไดหลายอยาง เชน คำวา “เขา” เปนไดทงสรรพนามบรษท 2 หรอ ภเขา หรอเขาสตวกได

7.5 ความหมายตามบรบทในประโยค คำบางคำความหมายแปรไปตามบรบทหรอคำขยาย ซงอาจเปนทงความหมายตรงทมหลายความหมายกได เชน คำวา “ดำ” อาจเปนชอคน (คำนาม) หรอเปนลกษณะนาม (ผว) หรอเปนคำกรยา (ดำนา) เปนตน

7.6 ความหมายโดยเจตนาของผพด เปนการรบรสารแลวตความสงตาง ๆ ตามประสบการณของตนเอง บางครงความหมายอาจไมตรงตามวตถประสงคของการสอสาร

7.7 ความหมายตามทผฟงตความ เปนความหมายทสำคญตอการสอสารแตละครงมากทสด เพราะไมวาถอยคำจะมความหมายอยางไร อยทผฟงจะตความดวยเชนกน ถาผรบสารตความอยางไรความหมายของสารกจะเปนเชนนนทนท และนนจะเปนขอมลทถกจดเกบและประเมนผล เพอแสดงออกมาในทสด การตความของผฟงขนอยกบสถานการณ อารมณ ประกอบกบประสบการณรวม ทศนคต ความสามารถในการใชภาษาและทกษะการสอสารของแตละคน เปนหนาทของผสงสารทจะใชถอยคำ ระดบภาษา และกรยาทาทางใหชดเจนทสดเทาทจะทำได เพอใหเกดความเขาใจงายอยางตรงไปตรงมา

7.8 ภาษาสแลง เปนความหมายเฉพาะกลม การใหความหมายทเปนการรบรรวมกนของคนในกลม อาจจะกลมเลกหรอกลมใหญ ขนอยกบความนยมทมตอศพทหรอถอยคำนน ๆ โดยทวไปศพทสแลงมกเปนทนยมของวยรน เปนความคดสรางสรรคในการสรางคำแปลกขนมาใช เชน

กลมสาวประเภทสองเรยกผหญงวา ชะน เพอนชายหรอเพอหญงคนพเศษกวา เรยกวา กก การเรยกขานคนทฉลาดนอยกวา ซอ ๆ เชอง ๆ ไมทนคนวา เงอก, บว

42

คำเหลานมกเกดขนในระยะหนงแลวตายไปในเวลาอนรวดเรว และจะเกดคำใหมมาเปนระยะใหทนยคทนสมย ถาภาษาเหลานตายหายไปจะเอามาใชอกไมได เพราะไมมคนเขาใจและไมไดรบการยอมรบ

ดงนน การพดจะสมบรณไดตองมองคประกอบ คอ ผพด สาร สอหรอชองทาง ผฟง ผลทเกดจากการพด โดยใชภาษาเปนเครองมอในการสอสารตลอดจนการมประสบการณรวมกนระหวางผพดกบผฟง หากมประสบการณรวมกนมากเทาไหร กจะยงประสบความสำเรจในการสอสาร ดงภาพตอไปน

ภาพท 2.2 ความสมพนธระหวางผพดและผฟง

จากภาพแสดงความสมพนธระหวางผพดและผฟง เหนไดวาการพดเปนการสอสารทมความสมพนธการฟงอยางเปนระบบ ถงแมผพดมความรหรอประสบการณมากเพยงใด แตหากไมเขาใจระบบของการพด หรอไมสามารถหาวธการในการสอสารเพอใหผฟงเขาใจได การสอสารกจะไมประสบความสำเรจ ดงนน การพดจะตองมองคประกอบทสมบรณ เพอชวยใหการสอสาร ประสบความสำเรจตามจดมงหมายทตองการ

หลกและทฤษฎการพด

การพดเปนกระบวนการสอสารทมจดมงหมาย เพราะการพดเปนทกษะการสอสารเพอใหเกดความเขาใจระหวางมนษยดวยกน ดงนนการเรยนรหลกและทฤษฎการพดจงเปนสงสำคญทผพดตองเขาใจในทฤษฎตาง ๆ และนำมาฝกฝนประยกตใชใหเกดประโยชนแกตนเอง ซงมหลายทฤษฎ สามารถสรปไดดงน

43

1. ทฤษฎปจจยแหงความสนใจในการพด

การพดทดจะตองมหลกการและลลาประกอบการพดในการนำเสนอเนอหาสาระและสวนประกอบตาง ๆ ในการพด ควรพจารณาปจจยความสนใจ ซงถอเปนหลกการเบองตนทผพดจำเปนตองทราบ ดงเชน อแลนเอช.มอนโร(Alan H.Monroe) (อางในธดารตน สบญาต. 2559 : 25-26) ไดกลาวถงปจจยแหงความสนใจในการพดไว ดงน

ภาพท 2.3 ปจจยแหงความสนใจในการพด

จากภาพแสดงถงปจจยแหงความสนใจในการพด กลาวคอ ประเดนเนอหาสาระในการพด (Context or Materials) หากผพดมการเตรยมเนอหาทนาสนใจ มคณคาและมประโยชนแกผฟง นบวาผพดประสบความสำเรจรอยละ 50 ทำใหเหนวาขอมลและเนอหาสาระเปนปจจยสำคญทสดของการพด ในดานบคลกภาพทวไป คอ รปรางหนาตา การแตงเนอแตงตว การปรากฏตวบนเวท การใชทาทางและเสยงของผพด เปนปจจยทชวยใหการพดสำเรจรอยละ 10 ดานบคลกภาพของผพดจงเปนสงทชวยเสรมการพดใหสมบรณยงขนและเปนภาพจำครงแรกทมตอผฟง หากผพดมบคลกภาพทด เปดตวไดประทบใจ ผฟงจะจำภาพแรกทไดพบกบผพด ตอมาดานศลปะการแสดงออก คอ การเรยงลำดบเนอหา การยกตวอยางประกอบ การอปมาอปไมย การแทรกอารมณขน การเนนเสยง จงหวะ รวมทงการใหความเปนกนเองกบผฟงหรอการใหผฟงไดรวมกจกรรม นบเปนปจจยทชวยเสรมใหการผประสบความสำเรจไดรอยละ 20 และการสรางคำนำและการสรปจบ การเปดฉากทเราใจและสรปจบอยางนาประทบใจ เปนปจจยทเสรมคณคาของการพดไดถงรอยละ 20

2. ทฤษฎ 3 สบาย (The Theory of Three Pleasant Speech)

ทฤษฎ 3 สบาย (The Theory of Three Pleasant Speech) เปนทฤษฎทมมานานแตยงคงประยกตใชไดถงยคปจจบน ซงจตรจำนง สภาพ (2528: 46) เปนผรเรมและการจดระบบของการพด กลาวถงทฤษฎการพดวา ทฤษฎ 3 สบาย (The Theory of Tree Plannable Speech) หมายถง การพดทฟงสบายห ดสบายตา พาสบายใจ นนคอนกพดทดนน ไมวาจะพดอะไรทไหน

44

อยางไรกบใคร ถาทำใหผฟงรสกวาฟงกสบายห ดกสบายตา และตาสบายใจ ทไดรบประโยชนจากการพด หรอวาเปนการพดทด

ภาพท 2.4 แผนผงทฤษฎ 3 สบาย (The Theory of Three Pleasant Speech)

จากภาพแสดงแผนผงทฤษฎ 3 สบาย (The Theory of Three Pleasant Speech) สามารถสรปไดดงน

1. ฟงแลวสบายห หมายถง การพดดวยความจรงใจ พดในสงทมสาระประโยชนใชถอยคำทไพเราะนาฟง เหมาะกบกาลเทศะและบคคล รวมทงรจกใชเสยงจงหวะของการพดทเหมาะสมและกลมกลน

2. ดแลวสบายตา หมายถง การทผพดใหรจกใชลลาในการแสดงกรยาทาทางประกอบกบ การพดไดอยางเหมาะสม ไมวาจะเปนการนง การยน หรอแมแตการใชมอประกอบทาทาง การแสดง สหนาหรอแววตา รวมทงการใชสายตาในการสอความหมายในขณะทพด

3. พาใหสบายใจ หมายถง ผพดสามารถพดใหผฟงเขาใจ ในเนอหาสาระและไดรบ ประโยชนตามทคาดหวง เนอหาทพดนนใหคณคา มความเหมาะสมกบผฟงมการจดลำดบความคด และมการเตรยมการพดมาเปนอยางด

3. ทฤษฎของอรสโตเตล (Aristotle Theory)

การศกษารปแบบกระบวนการสอสารของมนษยทแสดงออกทางพฤตกรรมมหลายรปแบบ ตงแตการสอสารระหวางบคคล การสอสารเฉพาะกลม ซงไดกลาวในบทท 1 ในหวขอรปแบบของการสอสาร ลวนนำทฤษฎการพดมาเปนตวกำหนด ทงน สหไทย ไชยพนธ (2555:4) ไดกลาวถงทฤษฎการพดทไดรบการยอมรบอยางกวางขวาง 2 ทฤษฎ คอ ทฤษฎของอรสโตเตล (AristotleTheory) และทฤษฎของซเซโรและควนตเลยน (Cicero & Quintelian Theory)

อรสโตเตลนบเปนบคคลในยคตน ๆ ของการศกษาเรองวาทศลป (rhetoric) หรอวชาทวา ดวยศาสตรและศลปะในการใชคำพด ในทรรศนะของอรสโตเตลนนวาทศลปเปนศลปะและเปนความ

45

Arist

otle

The

ory

ผพด (Speaker)

Ethos Arist

otle

The

ory

ค าพด (Speech)

Logos Arist

otle

The

ory

ผฟง (Audience)

Pathos

เชยวชาญหรอทกษะทฝกฝนใหเกดขนไดและถอเปนศาสตรแขนงหนงทตองศกษา อรสโตเตลให ความสำคญแกการพดเพอการโนมนาวใจในฐานะเปนเครองมอสำหรบประชาชน ในการมสวนรวม ทางการเมองในสงคมประชาธปไตย ดงนนเขาจงใหความสำคญและพยายามเผยแพรแนวคดและวธการเกยวกบวาทศลปใหแกสาธารณชน

ในทฤษฎของอรสโตเตล (Aristotle Theory) ผ พดตองมความสามารถในการพดทประกอบดวยสวนสำคญ 3 สวน ซงจะขาดอยางใดอยางหนงไมได คอ ผพด (Speaker) คำพด (Speech) และผฟง (Listener)

ภาพท 2.5 องคประกอบการพดในทฤษฎของอรสโตเตล

จากภาพองคประกอบการสอสารขางตนสรปไดวากระบวนการสอสารในทรรศนะของอรสโตเตลประกอบดวย 3 องคประกอบไดแก ผพด คำพด และผฟง การโนมนาวใจจะมประสทธผลมากนอยเพยงใดขนอยกบปจจย 3 ประการ (ปรมะ สตะเวทน, 2546: 45) คอ

3.1 บคลกลกษณะทนาเชอถอของผพดในจตใจของผฟง (Ethos) ไดแก มความรจรง ในสงทพด มคณธรรมความดในใจ มความจรงใจ และปรารถนาดตอผฟง จงจะกอใหเกดความนาเชอถอ อรสโตเตล ไดอธบายวา ความรสกเชนนควรจะเกดขนขณะฟงวาทะ

3.2 ความเขาใจในสภาพอารมณและทศนคตของผฟง (Pathos) เพอเลอกถอยคำทเหมาะสมสำหรบผฟง โดยจดมงหมายของอรสโตเตลในขอนไมไดใชเพอปลกอารมณของผฟง หากแตเพอใหผพดโนมนาวใจผฟงจนอยในอารมณทเทยงธรรมและมจตใจทจะฟงวาทะอยางมวจารณญาณ

3.3 การเรยบเรยงคำพดและวธการพด (Logos) โดยใชขอเทจจรง เหตผล หลกฐาน และหลกตรรกวทยามาใชประกอบการพด อรสโตเตลอธบายวาหวใจของการสรางสารโนมน าวใจทมประสทธผลคอขอพสจน ซงการแสดงเหตผลนบวาเปนขอพสจนทชวยเพมความนาเชอถอใหกบผโนม นาวใจ กลาวคอ หากผรบสารไดรบขอมลเกยวกบผลดผลเสย ตวสารไดระบถงคณประโยชนทผรบสาร จะไดรบ หรอสงทผรบสารจะสญเสย จะชวยเพมประสทธผลในการโนมนาวใจไดมากขน

ทฤษฎการพดตามแนวคดเหนของอรสโตเตล คอ ศลปะแหงการมองเหนหนทางในการจงใจ และในปจจบนเราสามารถประยกตแนวคดของอรสโตเตลใหเขากบการสอสารในทกรปแบบหากแต

46

อรสโตเตลมงเนนไปทการพดเพอการโนมนาวใจ เชน การกลาวสนทรพจน การพดเพอใหผฟงคลอยตามชวนเชอ เปนตน

4. ทฤษฎของซเซโรและควนตเลยน (Cicero &Quintelian Theory)

ซเซโรและควนตเลยน ทงสองเปนนกพดชาวโรมน ถงแมจะมชวตอยตางสมยกนแต ผลงานทางวาทศาสตรทมอทธพลรวมกน ในการวางรปแบบทฤษฎวาทศาสตรไมเนนทางทฤษฎ แตเนนหนกในทางปฏบตมากขน โดยนำเอาทฤษฎของอรสโตเตลมาพฒนาและเนนพจารณาพฤตกรรมการพด ซงเปนวธการในการพดโนมนาวใจอยางหนงททำใหผอนเชอถอและคลอยตามหลก 5 ประการของซเซโรและควนตเลยนททำใหการพดสมฤทธผล มดงน

4.1 การคดคน (Invention) หมายถง การคดและการคนหาของผพดจนพบวาอะไร เปนสงทควรนำเสนอใหผฟงทราบและไดรบประโยชนมากทสด

4.2 การประมวลความคด (Organization) หมายถง การนำความคดมาจด ระเบยบและจดลำดบใหเหมาะสมเพอใหผฟงเขาใจงายไมเกดความสบสน โดยแบงเนอหาออกเปน 3 สวน คออารมภบท เนอหา และสรป

4.3 การใชภาษาและลลา (Style) หมายถง การเลอกสรรภาษาและลลาในการนำ เสนอสาระทสรางความเขาใจแกผฟงกอใหเกดความรสกอยากตดตาม

4.4 การกำหนดจดจำ (Memory) หมายถง การจดจำเนอหาสาระทจะพดใหแมนยำ กอนทจะออกไปพดตองมความพรอมโดยการฝกซอมเพอสรางประสบการณ

4.5 การแสดงออกใหปรากฏ (Delivery) หมายถง การแสดงออกใหเหมาะสมทสด เพอปรากฏตวตอหนาทประชมไมวาจะเปนความเหมาะสมของเสยงเพอสรางประสบการณ

แมวาหลกหาประการนจะสงผลตอการพดใหประสบความสำเรจแตเวลานำไปใชผทนำไปใชควรปรบใหเขากบสถานการณการสอสารทงในสวนการพดและการเขยน

5. ทฤษฎการพด-การกระทำ (Speech-act theory)

ความสมพนธระหวางการพดและการกระทำมความสมพนธอยางหลกเลยงไมได กลาวคอ ผรบสารเกดความคาดหวงจากการกระทำทมาจากการตความหมายทผพดไดพดและแสดงออกมา สงเหลานจะชวยใหมนษยเขาใจและบรรลทตองการจากคำพดและการกระทำ สรพงศ โสธนะเสถยร (2557: 188-190) ไดอธบาย ทฤษฎการพด-การกระทำ (Speech-act theory) เกยวกบพฤตกรรมหรอการกระทำทคาดหวงมลกษณะ ดงน

5.1 ลกษณะการกระทำในรปแบบถอยคำ (utterance act) เปนการกระทำท ปรากฏในถอยคำนนโดยตรงไมตองตความ เชน ฉนจะชกหนาเธอ ผฟงจะเขาใจในลกษณะและพฤตกรรมทผแสดงออกมาไดทนท

47

5.2 ลกษณะการกระทำทไดรบการชกนำ (propositional act) เปนถอยคำทผพด เชอถอหรอพยายามใหผ อนเชอถอตามตน สวนใหญถอยคำททำใหเกดผลแบบน มกเปนถอยคำทตองการประเมนความจรงหรอคณคา เชน เขาเปนนกประชาธปไตยทสามารถพดชกนำใหผฟงคลอยตามและเชอได

5.3 ลกษณะการกระทำทมาจากการเตมเตมความมงมน (illocutionary act) เปน การพดและการกระทำเพอขอรองหรอความคาดหวง เชน ฉนหว หรอ เขานาจะมอาชพเปนนกรอง เปนตน

5.4 ลกษณะการกระทำททำใหสารบรรลไปสความสำเรจ (perlocutionary act) เปนการกระทำทมาจากถอยคำ ซงสามารถสงผลกระทบทเปนจรงตอบคคลอน ตรงจดนเชอวาจะนำไปสการกระทำททำตามอยางแนนอน เชน ส ๆ นะ หรอ ขอกนหนอยไดไหม เปนตน

ในความสมพนธระหวางการพด-การกระทำ ทสำคญทสด คอ การกระทำทมาจากการเตมเตมความมงมน เนองจากเปนถอยคำทแสดงความมงมนอยางชดเจน ทสามารถแสดงออกมาได 5 รปแบบ ไดแก

1. การยนยน (assertive) เปนถอยคำทผกพนไปตามการกระทำ เชน ความเชอ หรอการ ปฏญาณ

2. ทศทาง (directive) เปนความพยายามทจะใหผฟงทำบางสงบางอยาง เชน คำสง คำขอรอง หรอคำเชอเชญ

3. การรกษาสญญา (commissive) เปนการสรางความผกพนใหผฟงตองกระทำ เชน คำมนสญญา หรอคำรบประกน

4. การแสดงออก (expressive) เปนการแสดงซงจตใจของผพด เชน ขอบคณ ขอโทษ หรอ ขอแสดงความยนด

5. ประกาศ (declaration) เปนขอเสนอวาจะทำ เชน ขอแตงงาน หรอใหไลออก

การเตมเตมความมงมนมกโยงอยกบกตกาทสรางขนมา โดยรปแบบของกตกาทสรางขนมาอธบายไดวา ประการแรก กฎความพอใจในขอเสนอ เปนการกำหนดเงอนไขภายใตกรอบทเปนรปธรรมเชน การชดใชหนสน ประการทสอง กฎการเตรยมพรอม การปรบทาทเงอนไขของผพดใหเขาทเขาทาง เชน ผพดจะมความหมายกตอเมอไดทำตามทเคยพด ประการทสาม กฎของความจรงใจ คอ การทผพดใหความหมายในสงทพดทำใหผฟงเหนถงการรกษาสญญา ประการทส กฎของความจำเปน เปนการกระทำทเกดขนจรงตามสญญาทใหไวระหวางผพดกบผฟง

ทฤษฎการพด-การกระทำ (Speech-act theory) แสดงใหเหนวาเนอหาของสารมความเกยวของกนอยางไรกบการกระทำ การกระทำทเกดขนจรงจะเปนสงทแสดงใหเหนถงความสำเรจในการพดในครงนน

48

จากหลกและทฤษฎการพดทไดกลาวมาขางตน มความสำคญทจะชวยใหเกดการหลอหลอมทำใหการพดเกดความกลมกลนเปนเอกภาพมากขน ดงนนนกพดทดจงควรศกษาหลกและทฤษฎการพดตาง ๆ นำไปฝกฝนและพฒนาตนเอง แลวนำมาประยกตใหในการดำเนนชวตประจำวนไดอยางมประสทธภาพดานการสอสารตอไป

การแบงประเภทของการพด

การแบงประเภทการพด สามารถแบงเปนประเภทตาง ๆ ไดหลายรปแบบสามารถสรปได ดงน

1. แบงตามโอกาส ประกอบดวย 2 รปแบบ คอ การพดอยางเปนทางการ และการพดอยางไมเปนทางการ

1.1 การพดอยางเปนทางการ เปนการพดท มกจจะลกษณะและเปนพธการ มลกษณะในรปแบบการพดตอสาธารณชน เปนแบบแผนและปฏบตตามหลกเกณฑการพด เชน การปาฐกถา การบรรยาย การอภปราย การสมภาษณ หรอการประชม เปนตน ดงนนผพดจงจำเปนทจะตองเตรยมตวมาเปนอยางดทงดานเนอหา การใชภาษา ตลอดจนบคลกภาพ และการใชสอหรอโสตทศนปกรณตาง ๆ ในการประกอบการพด เพอสรางความนาเชอถอใหกบผฟง การพดประเภทน มทงพดเดยวหรอพดกลม ดงนนการพดในลกษณะน ผพดจงตองรหลกในการพด เพอแสดงออกไดอยางเหมาะสม ซงมหลกการพดอยางเปนทางการตอไปน (นพนธ ทพยศรนมต, 2543)

1) ขนวเคราะห ผพดตองวเคราะหเกยวกบผฟงทงโอกาส เวลา และสถานทกอนพด เชน วเคราะหผฟงเกยวกบเพศ วย การศกษา อาชพ จำนวนหรอสงทคความสนใจ รวมทงตองพจารณาถงโอกาสทพดวา ไดรบเชญใหไปพดในโอกาสใดชวงเวลาใด เปนตน

2) การเตรยมเนอหา ผพดจำเปนตองคดถงถงเนอหา เพอใหการพดเกดความสมบรณยงขน ขนตอนการเตรยมเนอหาของการพดอยางเปนทางการสำหรบผฟงกลมใหญ ควรเตรยมเนอหา ดงน

2.1) เลอกเนอหาและกำหนดขอบเขต ควรเลอกเนอหาทสอดคลองกบ ความสนใจ ความร และบคลกของผพด มขอบเขตเหมาะสมกบเวลาทกำหนดให และเหมาะกบสตปญญาความคดของผฟง

2.2) กำหนดจดประสงคและรวบรวมเนอหา ผพดตองกำหนดจดประสงค เฉพาะเจาะจงวาตองการใหผฟงตอบสนองอยางไร เชน ตองการใหระมดระวงเรองการใชรถใชถนนหรอตองการใหปฏบตตามกฎจราจร เปนตน การกำหนดจดประสงคเฉพาะจะมประโยชนในการรวบรวมรายละเอยดเพอมาจดทำเนอหาทจะพดตอไป

2.3) จดระเบยบเรยบเรยงเนอหา เนอหาทรวบรวมมาไดตองนำมาคดเลอกและจดเรยงประเดนใหเหมาะสม ทำใหการพดในประเดนตาง ๆ สามารถพดไดครบครน สวนผฟงกเขาใจเรองทฟงไดงายขน

49

3) การเตรยมดานภาษา การพดตองใชทงวจนภาษาและอวจนภาษาประกอบ กน ซงมแนวทางการใช ดงน

3.1) การใชวจนภาษา ผพดควรใชถอยคำทสนและสงความหมายมชวตชวา เหมาะกบผฟง เนอหาสาระและโอกาสมความสภาพเปนกนเองและเหมาะกบบคลกของผพด

3.2) การใชอวจนภาษา ผพดควรกวาดสายตามองผฟงใหทวถงรจกใชเสยง และแสดงสหนาใหสอดคลองกบเรองราวทพด มทาทางประกอบการพดทพอเหมาะ คำนงถงเวลาทใชพดรวมทงตองระมดระวงถงบคลกภาพ เชน การแตงกายใหเหมาะสมกบสถานทและโอกาส เปนตน

4) การเตรยมตวพด การพดตอหนาผฟงจำนวนมากผพดมกจะเกดความ เครยดและความประหมา อาจพดไมออกหรอพดผดผดถกถก พฤตกรรมดงกลาวเปนลกษณะของการตนเวทซงมกจะเกดขนกบผพดแทบทกคน โดยเฉพาะนกพดมอใหม การเตรยมตวและการฝกฝน สามารถชวยลดปญหาดงกลาวได รวมทงมการฝกฝนการใชภาษาทถกตองชดเจนและเหมาะกบสถานททจะพด

5) การเตรยมความพรอมในการพดใหเหมาะสมกบสถานการณ ในการพดอาจประสบปญหา ตาง ๆ มากมาย เชน เกดอาการประหมา ผฟงไมสนใจ หรอบรรยากาศในการพดเกดความตงเครยดจนเกนไป ปญหาดงกลาวผพดทมประสบการณจะหาวธแกไขไดไมยากนก สำหรบผทเรมตนเปนนกพด ควรมการเตรยมความพรอมไวแตเนน ๆ

1.2 การพดอยางไมเปนทางการ เปนการพดทไมมพธรตองและใชในชวตประจำวน ผพดและผฟงมความคนเคยตอกน จงไมพถพถนกบรปแบบของการพดมากนก ซงอาจเปนการพดระหวางบคคล การพดในกลม หรอการพดในทชมชน ทมลกษณะเปนกนเอง เชน การสนทนา ทกทาย การปรกษาหารอในระหวางเพอนฝง เปนตน

2. แบงตามวธการพด การแบงตามวธการพดมหลากหลายทฤษฎ โดยทวไปแลว สามารถแบงได 4 วธ ดงน

2.1 การพดแบบกะทนหน เปนการพดทผพดจะตองพดอยางกะทนหน หรออาจจะ รลวงหนาบางในบางกรณ แตกเปนการรตวในชวงระยะเวลาสน ๆ ไมมเวลามากพอ ทจดเตรยมขอมลตาง ๆ ไวพรอม จงตองอาศยไหวพรบและความสามารถเฉพาะตว จะสามารถพดไดอยางราบรนและประทบใจผฟง สวนมากการพดประเภทน มกเปนการเชญผพดออกไปกลาวเพอเปนเกยรตในงานสงคมหรองานมงคลตาง ๆ เชน การกลาวอวยพร กลาวตอนรบ กลาวแสดงความเสยใจหรอความยนดเปนตน ดงนนการพดจะไดผลหรอไม ประทบใจผฟงมากนอยเพยงใด ขนอยกบความสามารถเฉพาะตวของผพดแตละคน

นพนทพย ศรนมตร (2543:61-62) ไดกลาวถงหลกเกณฑ หรอวธการ เตรยมความ พรอมในการพดแบบกะทนหน เพอเปนการแกปญหาเฉพาะหนา ไวดงน

1. เตรยมตวกอนไปงาน กอนไปรวมงาน ควรคดโครงรางยอไวกอน ถาไดรบเชญกสามารถพดไดตามแนวทางทเตรยมไว

50

2. เตรยมการเพอวางแผน กรณทไมไดกำหนดโครงรางการพดไวกอน ถาไดรบเชญ ใหพด ใหทบทวนความรทงหมดในทนทททราบหวขอเรองทจะพด

3. การวเคราะหผฟงในระยะเวลาสน ๆ สามารถวเคราะหไดในประเดนตอไปน 3.1) จำนวนผฟงทงหมด มผฟงทมความรเกยวกบเรองทจะพดมากนอยเพยงใด

3.2) ผฟงมความรสกและทศนคตตอเรองทพดอยางไร 3.3) มผอนพดถงเรองนมากอนหรอไม ถามผพดไดเสนอแนวคดใดไวบางเพอจะ

ไดสารตอหรอไมพดซำซอน 3.4) ปฏกรยาตอบรบของผฟงสวนใหญเปนอยางไร ชอบหรอไมชอบฟงในเรองท

กำลงจะพดหรอไม 3.5) ขณะทเรมพดผฟงอยในอารมณใด เชน รอฟงคำพด เครยด ไมสนใจ

เพราะกำลงรบประทานอาหาร เปนตน

4. ระวงความมนใจ พยายามควบคมอารมณใหมนคงอยาหวนวตกหรอกงวลมาก จนเกนไป

5. อยาคดไกลนอกเรอง จงพงความสนใจอยเฉพาะในเรองทพดเทานน 6. เปดฉากการพดดวยประโยคทดงดดความสนใจหรอใหขอคด 7. แนวคดและเนอหาตองสมพนธ พยายามลำดบแนวคดใหกระชบและตอเนองทสด 8. สรปใหจบใจ พยายามสรปใหเปนทประทบใจของผฟง 9. ตองพดใหพอเหมาะกบเวลาประมาณ 3 ถง 5 นาทในการพดกะทนหน มขอควร

คำนง ดงน 9.1) ควรพดใหกระทดรด ไดสาระ พดตรงประเดน เนอหาไมซบซอน 9.2) ควรพดประเดนสำคญเปนประเดนเดยว หากพดหลายประเดน จะทำให

ผฟงเกดความสบสน 9.3) หลกเลยงการพดเนอหาทมรายละเอยดซำซอน 9.4) ระมดระวงคำพดโดยเฉพาะอยางยงคำสบถสาบานหรอคำหยาบคาย

2.2 การพดแบบทองจำ การพดแบบทองจำเปนการพดทผพดทราบเรองลวงหนา มากอน โดยผพดมเวลาและโอกาสในการเตรยมตวเขยนตนฉบบและสามารถทองเนอหาจนขนใจ เหมาะสำหรบผทฝกพดใหมๆ เพราะกลวจะลมในสงทพด การพดวธน ผพดตองมความมนใจวามความจำด เพราะหากหลงลมในเนอหาตอนใดตอนหนงตกหลนไป จะทำใหเสยอรรถรสและเสยเวลาทเตรยมตวทองมา การพดชนดนมกใชกลาวในโอกาสตาง ๆ เชน การกลาวตอนรบกลาวอำลา กลาวเปดปดงานตาง ๆ การใหโอวาท เปนตน จากการศกษาขอมล ทฤษฎรปแบบการพดทองจำ ผเขยนสามารถสรปขอดและขอเสยของการพดแบบทองจำไดดงน

51

ตารางท 2.1 แสดงขอดและขอเสยของการพดแบบทองจำ ขอด ขอเสย

1. ผพดมโอกาสเตรยมตวและเนอหา กอนถงเวลาพดจรง 2. สามารถพดเนอหาไดตามทเตรยมมาลวงหนาไดตามวตถประสงคทตงไว 3. สามารถรกษาเวลาพดไดตามกำหนด 4. มโอกาสแสดงความรสก ประกอบเนอหา ไดมาก 5. ถอยคำทใชมความสละสลวยเพราะผานการกลนกรองและเลอกสรรมาแลว

1. ผพดไมคอยสบตาผฟงหรอมกเกดอาการเครยดเพราะกลวจะลมเนอหา 2. ไมสามารถปรบเน อหาใหสอดคลองกบสถานการณ หรอออกนอกกรอบ ไมได 3. สนเปลองเวลา เพราะ เวลาท ใชทอง ไมคมคากบเวลาทใชพด 4. คาดความสมพนธภาพทดระหวางผพดกบผฟง เพราะมงจะพดใหจบจงละเลยปฏกรยาตอบสนองจากผฟง 5. นำเสยงทใชพดมากราบเรยบไมนาฟงหรอไมเปนธรรมชาตขาดความจรงใจ

ขอควรคำนงในการพดแบบทองจำ

1. ไมควรจำเนอหาโดยละเอยด ควรจำเฉพาะคำนำหรอประเดนสำคญและบทสรป เทานน

2. ควรใชในโอกาสสำคญหรอโอกาสพเศษ เชน การกลาวสนทรพจน หรอการพดเพอให เกดความประทบใจ

3. ฝกฝนการใชนำเสยงและจงหวะการพดใหเปนธรรมชาต

การพดแบบทองจำน หากมการเตรยมความพรอมทดพดไดแมนยำ และผพดม ประสบการณในการพด มการเนนเสยงสงตำใหเปนธรรมชาต มองผ ฟงใหทว และใชทาทางประกอบการพดดสมจรงสมจง จะเปนวธการพดทสามารถทำใหผพดบรรลจดมงหมายไดอยางมประสทธภาพ หากแตผพดขาดความชำนาญในการพดการพดประเภทน จะทำใหผฟงไมสนใจหรอรสกเฉย ๆ จะทำใหผพดเกดอาการประหมา และไมมนใจในการพดครงตอไปได

2.3 การพดแบบอานจากตนฉบบ ผพดจะอานบทจากตนฉบบจากตนรางทเขยนไว

แลวอยางสมบรณ ผพดหรอผอาน ควรซอมอานตนฉบบมาลวงหนา เพอไมใหเกดความผดพลาด ขนาดท อานไมควรกมหนากมตาอานตลอดเวลา ควรจะเงยหนาขนมามองผ ฟงเปนครงคราว นอกจากนควรใชเสยงเปนธรรมชาตใหมากทสดการพดแบบอานจากตนฉบบนยมใชโอกาสทเปนพธการ เชน การกลาวรายงาน กลาวคำปราศรย แถลงการณ หรอคำกราบบงคมทล เปนตน การพดประเภทนแมจะไมเปนทนยมสำหรบนกพดโดยทวไป แตในสถานการณ 4 ประการตอไปน ควรเตรยมตวพดวธการอานจากราง (อมพรแกว สวรรณ, 2522) ดงน

1. การพดในรายการวทยหรอโทรทศนทมกำหนดเวลาพด 2. การอางองขอความยาว ๆ เพอประกอบการเสนอความคดเหน 3. การพดอยางเปนทางการในระดบสงทจะมขอบกพรองหรอผดพลาดไมได

52

4. การฝกหดเพอพฒนาความเชอมนในตนเองและฝกฝนการใชเสยง

นพนธ ทพยศรนมต (2543:64) กลาวถงหลกเกณฑการพดแบบอานจากตนฉบบไว ดงน

1. ควรอานตนฉบบกอนการพด 2. อยาถอตนฉบบใกลหรอไกลตวเกนไปหรอถอออมไมโครโฟน 3. อานอยางมชวตชวาเปนธรรมชาต มลกษณะคลายกบการพดมใชการอาน 4. อานใหชดถอยชดคำ ระมดระวงเรองคำควบกลำและการเวนวรรคตอนทถกตอง 5. มองสบตาผฟงเปนระยะ ๆ อยากมมองแตตนฉบบเพยงอยางเดยว 6. หากไมเปนพธการทสำคญมากนกผพดอานเพมเตมขอความไดบาง 7. อานใหเหมอนกบวารเรองนนดหรอเปนผเขยนเรองนนดวยตนเอง

การพดชนดนผพดจะตองคำนงถงตนฉบบ ควรเปนตนฉบบทชดเจนอานงายเปนระเบยบและในตนฉบบควรเขยนเปนภาษาพด ไมควรเขยนเปนสำนวนการเขยนเพราะอาจทำใหผพดเกดอาการสะดดในการพดได

2.4 การพดแบบมบนทก เปนการพดทผพดจะเตรยมหวขอ หรอขอความสำคญไว เชน ตวอยาง คำคม สำนวน สถต คำกลาวของบคคลทมชอเสยงไวในกระดาษขนาดเลก ๆ เพอใชเตอนความจำในขณะทพด เพยงแคเหลอบดหวขอกสามารถพดขยายความจากหวขอนนได การพดแบบมบนทก ผพดจะตองศกษาคนควาและเตรยมตวลวงหนาอยางด ยงทำใหผพดมความมนใจในตนเอง จดเปนการพดทไดผลดและเปนทนยมมากกวาการพด แบบอนทกลาวมา (วระเกยรต รจรกล, 2556)

3. แบงตามจำนวนผฟง

วระเกยรต รจรกล (2556 : 12 - 13) ไดกลาวถงการแบงประเภทการพดแบบแบงตามจำนวนผฟงไวดงน

3.1 การพดระหวางบคคล เปนการพดระหวางบคคลหนงกบบคคลหนง หรอการพดระหวาง บคคลกบกลมยอย จดเปนการพดขนพนฐานททกคนจะตองใช เชน การทกทายการแนะนำตวการสนทนาการสมภาษณการเจรจากจธระเปนตน

3.2 การพดในกลม เปนการพดในลกษณะแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกนของกลมคน ทมสมาชกตงแต 2 คนขนไปจนถงประมาณ 10 คน โดยมวตถประสงคเพอแกไขปญหา วางแผนการดำเนนงาน ปรกษาแลกเปลยนความร และความคดเหนในเรองใดเรองหนง หรอสมาชกบางคนอาจจะไดฟง ไดอาน หรอพบเหนเรองราวทนาประทบใจ ตนเตน และเปนประโยชน จงนำมาเลาใหคณฟงเชน การสนทนากลมเพอนรวมงานการประชมกลม การประชมกรรมการ การอภปราย เปนตน การพดในลกษณะนผพดจะไดแสดงความคดเหน เพราะสมาชกมจำนวนไมมากนก และมความคนเคยกนดซงจะมผลดตอการฝกทกษะการพด

53

3.3 การพดในทชมชน เปนการพดในทชมชน ในลกษณะพดตอหนาผฟงจำนวนมาก และจดในสถานททกำหนดไวโดยเฉพาะผพดจะตองเตรยมตวและฝกฝนมาจนชำนาญ การพดในลกษณะนไดแก การบรรยายการอภปรายการปาฐกถา การใหโอวาท การกลาวสนทรพจน การโตวาท หรอการพดหาเสยง เปนตน

3.4 การพดผานสอมวลชน เปนการพดผานสอวทยและโทรทศน การพดแบบนเปนการพดให ผฟงจำนวนมาก ไมจำกดเพศวยวฒการศกษาใหไดรบฟงพรอมพรอมกนแตผพดไมมโอกาสทราบปฏกรยาตอบสนองในทนทดงนนผพดจงตองมความระมดระวงในการพดเปนพเศษ

4. แบงตามวตถประสงค การพดแบงตามประเภทวตถประสงค ไดกลาวไวในบทท 2 เรองจดมงหมายของการพด

ในบทนจะขยายความเพอความเขาใจตอผอานมากยงขนในการพดแบงตามวตถประสงค สามารถแบงได ดงน

4.1 พดเพอใหความร เปนการพดเพอใหความรมหลายรปแบบซงแตละรปแบบกม เทคนคและวธการพดทแตกตางกนออกไป อมพร แกวสวรรณ (2522 : 49-50) ไดกลาวถงรปแบบของการพดเพอใหความรสรปได ดงน

1. การสอนหรอการอธบาย เปนการพดเพอบอกกระบวนการเพอแสดงทศนคต หรอวธการปฏบตในเรองใดเรองหนง เชน อธบายระบบการทำงานของเครองคอมพวเตอร เปนตน

2. การรายงาน เปนการพดเพออธบายหรอชแจงใหเกดความเขาใจตรงกน ใน กจกรรมใดกจกรรมหนง เชน การรายงานความกาวหนาในการปฏบตงาน หรอการรายงานผลการศกษาคนควาของนกศกษา เปนตน

3. การวพากษวจารณ เปนการพดในลกษณะของการประเมนผลเพอใหความรใน เรองใดเรองหนงโดยเฉพาะ โดยทผพดตองคำนงถงอยเสมอวาการตความหรอการวพากษวจารณของตนมคณคาและมผลทจะกอใหเกดความรแกผฟงเปนสำคญ ไมใชพดเพอแสดงอารมณหรอเพอสนองความตองการของตนเอง ตวอยางการพดในลกษณะน เชน การวพากษวจารณการทำงานของนกการเมอง หรอการวจารณแงมมของการเมอง การวจารณหนงสอ หรอบทละครโทรทศน เปนตน

4. การบรรยาย เปนการพดในรปแบบการเลาเรองหรอเหตการณตาง ๆ ทได ประสบมา หรอเรองราวทไดยนไดฟงจากผอน หรอนำมาจากหนงสอ หรอเอกสารตาง ๆ เชน การเลาชวประวต การเลาเหตการณสำคญหรอเลาประสบการณทประทบใจเปนตน

4.2 พดเพอใหความบนเทง ซงมหลกเกณฑการพดเพอใหความบนเทง ดงน 1) พดในเรองทผฟงสนใจเทานน 2) เรองทพดควรเปนเรองทเบาสมองแตมสาระหรอขอคด 3) เปนเรองทไมมผลกระทบหรอเกยวของกบผฟงคนใดคนหนงโดยเฉพาะ 4) เปนเรองทเหมาะกบบรรยากาศ หรอโอกาสทพด 5) ควรพดใหตรงประเดน

54

6) คณพดใหมอารมณขน 7) ใชภาษานำเสยงและกรยาทาทางใหสอดคลองกบเนอหา 8) สรางบรรยากาศการพดใหเปนกนเองและใหมอารมณรวมใหมากทสด 9) ไมควรพดนานเกนไปอาจใชเวลา 2 -3 นาท ตามความเหมาะสม

4.3 การพดเพอโนมนาวใจ หรอเปนการพดเพอเกลยกลอมหรอจงใจ ใหคลอยตาม หรอศรทธาแลวนำไปปฏบตนน วนจ วรรณถนอม (2526: 72-73) ไดกลาวถงวธการพดชนดนสามารถกระทำได 2 วธ คอ

1) พดอยางตรงไปตรงมา ผพดสามารถพดกบผฟงไดอยางตรงไปตรงมา วาตองการใหผฟงกระทำตนเชนใด หรอตองปฏบตอยางไรจงจะถกตองและเหมาะสม เชน พอแมอบรมตกเตอนลก ครอบรมสงสอนศษย เปนตน การพดดวยวธนสวนใหญนยมใชกบบคคลทมภาระหนาทผกพนตอกน ไมนยมใชกบบคคลทวไป

2) พดโดยวธการออม ผพดจะไมพดตรง ๆ แตจะพดเลยงโดยไมใหผฟงรตว วาถกจงใจ ผฟงจะฟงดวยความเพลดเพลนและเหนดเหนชอบตามไปดวย การพดวธนผพดตองมวธการทจะกระตนหรอเราใจผฟงใหเกดอารมณรวมอยตลอดเวลา เชน ใชวธยกตวอยางเปรยบเทยบใชวธสมมตหรอหาสงลอใจอยางอนมาประกอบ เปนตน

ประเภทของการพดทไดกลาวมา สามารถแบงไดตามหลกหลายลกษณะซงในแตลกษณะกขนอยกบเหตผลและความจำเปนของการพดเปนสำคญ อยางไรกตามการพดโดยทวไปมกแบงออกเปน 4 ประเภท คอ แบงตามโอกาส แบงตามวธการพด แบงตามจำนวนผฟง และแบงตามวตถประสงคการไดเรยนรหลกเกณฑของการพดในแตละประเภท จะชวยใหผพดสามารถวเคราะหสถานการณของผพดไดอยางเหมาะสม รวมทงมโอกาสไดเตรยมความพรอมกอนถงเวลาพดอกดวย

บทสรป

การพดเปนทงศาสตรและศลป เพราะผพดตองใชทงความรและทกษะประกอบเขาดวยกน การพดทดนนผพดจะตองเขาใจถงจดมงหมายหรอวตถประสงคของในการพดในแตละครง รวมทงตองเรยนรองคประกอบพนฐานอน เชน องคประกอบของการพด ประกอบดวย ผพดหรอผสงสาร ทำหนาทถายทอดเรองราวใหผฟงไดรบร ลำดบตอมา สาร คอ เรองราวหรอขอมลทมความหมายและแสดงออกมาโดยใชภาษาหรอสงอน ๆ ในการสอสาร เชน สญลกษณตาง ๆ ทสามารถรบรรวมกนกนได องคประกอบลำดบตอมา สอ คอ ตวนำสารหรอชองทางททำใหผพดสามารถสงสารใหกบผฟงได ซงจะเปนสงทชวยถายทอดความรสกนกคดหรอสงทผพดตองการใหผฟงเขาใจ ตอมา ผฟง หรอผรบสาร คอ ผทรบรเรองราวตาง ๆ จากผพด ซงจะสงผลในองคประกอบนนคอ ผลทเกดจากการพด หรอปฏกรยาตอบสนองกลบจากผฟง เปนสงสำคญทผพดสามารถสงเกตไดหลายวธ เชน สงเกตจากสหนา นำเสยง หรอคำพดของผฟง วาเขาใจหรอมความรสกนกคดอยางไรตอเรองทพด ตลอดจนในเรองของภาษา ซงเปนเครองมอทสำคญททำใหเกดการสอสารขน ผ พดจะตองใชภาษาทเหมาะสม ถกกาลเทศะ เขาใจงาย ไมซบซอน เพอใหผฟงเกดการตความความไดอยางถกตอง

55

ในดานหลกและทฤษฎของการพด เปนการเรยนรพนฐานของการพดทจะชวยใหผพดสามารถบรรลตรงตามจดมงหมายหรอวตถประสงค และสามารถนำมาฝกฝนประยกตใชใหเกดประโยชนแกตนเอง เชน ทฤษฎปจจยแหงความสนใจในการพด วาดวยเรองการแบงสดสวนของปจจยในการพด กลาวคอ เนอหาสาระเปนปจจยทสงผลตอการพดรอยละ 50 ในการเกรนนำและการสรปเปนปจจยทสงผลตอการพดรอยละ 20 เชนเดยวกบปจจยศลปะการแสดงออกรอยละ 20 และเรองบคลกภาพรอยละ 10 ในทฤษฎ 3 สบาย (The Theory of Three Pleasant Speech) เปนทฤษฎทกลาวถงลกษณะการพดทดมอย 3 ขนตอน ขนตอนแรก ฟงแลวสบายห เปนการทพด ดวยความจรงใจ ขนตอนทสอง ดแลวสบายตา เปนการทผพดใหรจกใชลลาในการแสดงกรยาทาทาง ประกอบกบการพดไดอยางเหมาะสม และขนตอนทสาม พาใหสบายใจ เปนดานทผพดสามารถพดใหผฟงเขาใจ ในเนอหาสาระและไดรบประโยชนตามทคาดหวง นอกจากนทฤษฎของอรสโตเตล (Aristotle Theory) เปนทฤษฎการพดเพอการโนมนาวใจในการพดในทชมชน ในทฤษฎของอรสโตเตล (Aristotle Theory) ผพดตองมความสามารถในการพดทประกอบดวยสวนสำคญ 3 สวน ซงจะขาดอยางใดอย างหน งไม ได ค อ ผ พ ด (Speaker) คำพด (Speech) และผ ฟ ง (Listener) ตอมา ซเซโรและควนตเลยน ไดวางรปแบบทฤษฎวาทศาสตรไมเนนทางทฤษฎ แตเนนหนกในทางปฏบตมากขนโดยนำเอาทฤษฎของอรสโตเตลมา (Aristotle Theory) พฒนาและเนนพจารณาพฤตกรรมการพด ซงเปนวธการในการพดโนมนาวใจอยางหนงททำใหผอนเชอถอและคลอยตามหลก 5 ประการของซเซโรและควนตเลยนททำใหการพดสมฤทธผล ตองมการคดคน (Invention) การประมวลความคด (Organization) การใชภาษาและลลา (Style) การกำหนดจดจำ (Memory) การแสดงออกใหปรากฏ (Delivery) แมวาหลกหาประการนจะสงผลตอการพดใหประสบความสำเรจแตเวลานำไปใชผทนำไปใชควรปรบใหเขากบสถานการณการสอสารทงในสวนการพดและการเขยน และทฤษฎการพด-การกระทำ (Speech-act theory) เปนทฤษฎทแสดงใหเหนวาเนอหาของสารมความเกยวของกนอยางไรกบการกระทำ การกระทำทเกดขนจรงจะเปนสงทแสดงใหเหนถงความประสบความสำเรจในการพดในครงนน จากหลกและทฤษฎการพดทไดกลาวมาขางตน มความสำคญทจะชวยใหเกดการหลอหลอมการพดใหเกดความกลมกลนเปนเอกภาพมากขน ดงนนนกพดทดจงควรศกษาหลกและทฤษฎการพดตาง ๆ นำไปฝกฝนและพฒนาตนเอง แลวนำมาประยกตใหในการดำเนนชวตประจำวนไดอยางมประสทธภาพดานการสอสารตอไป

อยางไรกตาม การพดทดนนจะไมมองวาผพดนนพดเกงหรอพดได แตมองวาผพดพดดพดเปน หรอพดใหเกดประโยชนหรอไมอยางไร เพราะสงทผานไปแลวไมสามารถยอนคนมาได เหมอนชวตสายนำและคำพด

56

คำถามทายบทท 2

1. การพด มความสำคญตอมนษยอยางไร 2. จากคำกลาว “พดแลวฟงสบายห ดแลวสบายตา พาสบายใจ” เขาใจวาอยางไร อธบาย 3. หากตองการเปนนกพดทด ควรฝกทกษะการพดอยางไร 4. การพดจะสมบรณได ตองอาศยองคประกอบอะไรบาง อธบาย 5. อธบายปจจยแหงความสนใจในการพด พรอมยกตวอยาง 6. ถาอยในสถานการณทตองพดกะทนหน มวธการพดอยางไรใหประสบความสำเรจ 7. ทฤษฎการพดของอรสโตเตล และทฤษฎของซเซโรและควนตเลยน มความเหมอนและ

แตกตางกนอยางไร 8. อธบายขอดและขอเสยของการพดแบบทองจำ

57

บรรณานกรม

ภาษาไทย

จนทมา พรหมโชตกล. (2530). วาทการ. กรงเทพฯ : ศรนครนทรวโรฒประสานมตร, มหาวทยาลย.

จตจำนง สภาพ. (2528). การพดระบบการทต. กรงเทพฯ : สทธสารการพมพ.

จนดา งามสทธ. (2531). การพด. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

ชตาภา สขพลำ. (2548). การสอสารระหวางบคคล = Interpersonal communication. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร

ธราภรณ กจจารกษ. (2553). ปจจยทมผลตอการพดภาษาองกฤษของนกศกษาชนปท 2 สาขาวชาภาษาองกฤษ คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฎในเขตกรงเทพมหานคร. รายงานการวจย. มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา.

ธดารตน สบญาต. (2559). เทคนคการนำเสนอหนาชนเรยน. [ออนไลน]. สบคนเมอ 4 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/2W22VMV.

ธวพร ตนตระกล. (2555). การพฒนาทกษะการพดภาษาองกฤษในชวตประจำวนโดยใช บทฝกการสนทนาภาษาองกฤษ. รายงานวจย. มหาวทยาลยศรประทม.

ทนวฒน มฤคพทกษ. (2525). พดได-พดเปน. กรงเทพฯ : บพธการพมพ.

นนทา ขนภกด. (2529). การพด. นครปฐม : ศลปากร, มหาวทยาลย.

นพนธ ทพยศรนมต. (2543). หลกการพด. คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร. สงขลา : มหาวทยาลยทกษณ.

ปรมะ สตะเวทน.(2546). หลกนเทศศาสตร. กรงเทพฯ: รงเรองสาสนการพมพ.

ประสงค รายณสข. (2530). การพดเพอประสทธผล. กรงเทพฯ : ศนยหนงสอมหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒประสานมตร.

ภานวฒน เชน. (2557). พดไมกคำทำเงนลาน. กรงเทพฯ : นานาสำนกพมพ ในเครอ บรษท ยปซกรป จำกด

วนจ วรรณถนอม. (2526). หลกการพด. กรงเทพฯ : กรงสยามการพมพ.

วระเกยรต รจรกล. (2556). ศลปะการพด. กรงเทพฯ : สำนกพมพมหาวทยาลยกรงเทพ.

ศศพงษ ศรสวสด.(2559). การพดเพอการสอสาร. อดรธาน: โรงพมพบานเหลาการพมพ.

58

สหไทย ไชยพนธ. (2555). แนวคดทฤษฎการพดสอสารในสงคม. วารสารวชาการ มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร.

แสงธรรม บวแสงธรรม. (2557). พดได พดเกง พดเปน พดด. นนทบร : ธงค บยอนดบคส.

สทธวรรณ อนทกนก. (2559). เอกสารประกอบการสอนรายวชาภาษาไทยเพอการสอสาร. [ออนไลน]. สบคนเมอ 4 เมษายน 2562, จาก : https://bit.ly/2YwTNBu.

สรพงศ โสธนะเสถยร. (2557). ทฤษฎการสอสาร. กรงเทพฯ : ระเบยงทอง.

ออม ประนอม. (2540). วทยาการสำหรบวทยากร. กรงเทพฯ : เยลโลการพมพ.

อมพร แกวสวรรณ. (2522). วชาการพด. กรงเทพฯ : บรรณกจ.

ภาษาองกฤษ

Ruben, B., & Stewart, L. P. (1998). Communication and human behavior. (4th ed.). Boston, MA: Allyn & Bacon.

บทท 3

กระบวนการเตรยมความพรอมในการพด การพดตอหนาผฟงจำนวนมาก อาจทำใหผพดเกดความวตกกงวลภายในจตใจ แมแตผทมประสบการณมากทสดกตาม การยนอยตรงหนาผฟงและพดใหเกดความนาสนใจ ในการนำเสนอประเดนตาง ๆ ใหผฟงเกดความเขาใจตามจดมงหมายทผพดตองการสอสารออกไปในบางครงอาจเปนเรองยาก หากขาดการเตรยมตวมาอยางด ซงความสามารถในการรบมอเปนทกษะทตองฝกฝน ไมวาจะประกอบอาชพอะไรกตาม มนษยกไมสามารถหลกเลยงการพดได ในบทนจะกลาวถงกระบวนการและการเตรยมความพรอมกอนพด 2 ประเดนหลก คอ การเตรยมความพรอมดานบคลกภาพ และการวเคราะหผฟง

ภาพท 3.1 แสดงการสนทนาระหวางบคคล

การเตรยมความพรอมดานบคลกภาพ

ผพด เปนผทมบทบาทสำคญในการถายทอดความรสกนกคดไปยงผฟง การเปนผพดทดนอกจากจะเรยนรทฤษฎและการพดแลว ผพดจำเปนตองมพนฐานและทกษะการพด ตลอดจนการแสดงออกตอหนาผฟงทดกอน โดยการสำรวจตนเองวามพนฐานการนำเสนอหรอการพดมากนอยแคไหน บคลกภาพดพอทจะทำใหผฟงเกดความเชอถอหรอไม เพราะฉะนนไมเพยงแตทกษะการพดทผพดควรหมนฝกฝนจนเกดความชำนาญ แตการเตรยมความพรอมดานบคลกภาพกเปนสงสำคญทผพดควรจะคำนงถง

ความหมายของบคลกภาพ

บคลกภาพ เปนสงแรกทปรากฏใหผฟงไดเหน ตความ และประเมนการพดจากผฟงโดยทนท เพราะมนษยชอบประเมนคาของคนอนจากสงทเหน ผพดจงถกประเมนคาความนาเชอถอจากผฟงตงแตแรกเหนโดยทนท ดงนนจงเปนเรองจำเปนทผพดจะตองดแลบคลกภาพใหดดและเหมาะสมอยตลอดเวลา ความหมายของบคลกภาพสามารถสรปได ดงน

60

สมชาต กจยรรยง (2559: 33) กลาววา บคลกภาพ มาจากคำบาล 2 คำ คอ “บคลก” กบ “ภาว” หรอ “ภาพ” คอ ลกษณะพฤตกรรมทแสดงความเปนสญลกษณ หรอลกษณะเฉพาะของ แตละบคลซงไมเหมอนกน เชน ทาทาง การแตงกาย การพด ฯลฯ

สภททา ปณะฑะแพทย (2542: 172-173) กลาววา บคลกภาพ มความสมพนธกบคำวาเอกลกษณ (identity) ซงหมายถง ความนกคดเกยวกบตนเอง (self-concept) เอกลกษณจะตองประกอบดวยทกสงทกอยางในตวของเรา รวมทงความนกคดทงหมดทกอใหเกดความรสกในชวต เชน คานยมตาง ๆ ความหวง ความฝน ฯลฯ มเพยงตวเราเทานนทจะทราบวาเอกลกษณของเราเปนอยางไร เปนบคคลแบบใด

กด (Good อางใน กญญา วารเพชร, 2546: 7) กลาววา บคลกภาพ หมายถง การรวมตวของการแสดงปฏกรยาตอบโตทางดานจตวทยาและสงคมของแตละบคคล เปนลกษณะทแสดงออกดวยอารมณ จตใจ และพฤตกรรมของแตละบคคล

ออลพอรท (Allport กญญา วารเพชร, 2546: 7) กลาววา บคลกภาพ หมายถง การจดระเบยบในการเปลยนแปลงของแตละบคคล ซงเกยวกบระบบรางกายและจตใจ จะนำไปสการปรบตวของบคคลใหเขากบโลกภายนอก

จตมา เสรพทยารตน (2544: 12) กลาววา บคลกภาพ หมายถง ลกษณะนสยของบคคลทแสดงออกตอสงแวดลอมทงกรยา ทาทาง และลกษณะทางอารมณ เจตคตทแสดงออกโดยมแบบเฉพาะตว

แสงธรรม บวแสงธรรม (2557: 95) บคลกภาพ หมายถง ลกษณะตาง ๆ ของบคคลทมความแตกตางกน คนทมลกษณะทดด สภาพ หรอนาเชอถอ กอาจเรยกไดวามบคลกภาพทด แตถาปรากฏในทางตรงกนขามกอาจเรยกไดวาบคลกภาพทไมด

ดงนน บคลกภาพ คอ พฤตกรรมทแสดงออกของแตละบคคลทสามารถแสดงออกจากภายใน ในชวงขณะนนของแตละบคคล สบคลกภายนอกทเชอมโยงความรสกนกคด จตใจ เจตคต อารมณ ทมาจากการรบร ประสบการณ จากสภาพแวดลอม ซมซบสจตใจของแตละบคคล และเปนลกษณะจำเพาะของแตละคน ทำใหเกดเอกลกษณของบคคลทแตกตางกนออกไป ซงบคลกภาพสามารถเรยนรและพฒนาลกษณะจำเพาะใหดขนไดในแตละบคคล เพราะฉะนนในฐานะทผพด คอ ผถายทอดควรใหความสำคญในการพฒนาบคลกภาพ หากผพดมบคลกภาพทดจะชวยสรางบรรยากาศในการตดตอสอสารไดดดวยเชนกน

ความสำคญของบคลกภาพ

บคลกภาพมความสำคญตอการดำเนนชวตในสงคมเปนอยางมาก เพราะบคลกภาพเปนสงทสามารถแสดงออกใหเหนไดดวยตาเปลา หากบคคลมบคลกภาพทด โอกาสในการประสบความสำเรจ

61

ในชวตและอาชพการงานจงมมากขน ความสำคญของบคลกภาพสรปไดดงน (พมลพรรณ เชอบางแกว, 2559: 2-3)

1. ความมนใจในตนเอง ผทมบคลกภาพทดจะมความมนใจทจะปรากฏกาย และกลา แสดงออกในสถานทตาง ๆ เพราะไดรบความสนใน และความชนชมจากคนอน

2. การยอมรบความแตกตางระหวางบคคล การสงเกตบคลกภาพหรอการแสดงออกท เกดขนเปนประจำสมำเสมอของแตละบคคล ทำใหเราบอกไดวาบคคลหนงแตกตางจากอกบคคลหนง เชน คมสนใจรอน คมคายใจเยน สมยศเดนเรว สมบตเดนชา เปนตน

3. การปรบตวใหเขากบผอนได การทรและเขาใจบคลกภาพของบคคลอน มสวนชวยใหเรา สามารถปรบตวเขากบบคคลอนในสถานการณตาง ๆ ไดอยางด เชน เมอวโรจนรวาเปนคนทชอบรบฟงความคดเหนของผอน เวลามการประชมเขากกระตอรอรนทจะเสนอความคดทเปนประโยชน ตาง ๆ เปนตน

4. การยอมรบของกลม ผทมบคลกภาพดยอมเปนทตองการของบคคลทวไป ผคนจะชอบ คบหาสมาคมดวย และเมอไดรบการยอมรบวาเปนสวนหนงของกลม กจะทำใหบคคลนนมความมนคงทางจตใจและมความสข

5. ความสำเรจในการประกอบอาชพ บคลกภาพดเปนพนฐานแหงความศรทธาเชอถอแกผ พบเหนในทกสงคม ผทมบคลกภาพดมกจะไดรบความรวมมอและการตดตอดวยดจากผอน ชวยใหการปฏบตหนาทการงานมโอกาสประสบความสำเรจกวาผทมบคลกภาพดอย

ชลลดา ทวคณ (2556: 8) กลาวถงความสำคญของบคลกภาพวา ผทมบคลกภาพทดนบวาเปนผทไดรบความสำเรจในการงานทงปวง ความสำคญของบคลกภาพทปรากฏชดอยทวไปจะเหนไดจากการคดเลอกและเลอกสรรบคคลเขาปฏบตงาน ศกษาตอ หรอทำงานตามบรษท ความนาเชอถอเปนเรองสำคญ ความเลอมใส ความศรทธา พนกงาน นกบรหารทางธรกจทมบคลกภาพไมดยอมทำลายภาพลกษณความนาเชอถอ ซงเปนผลเสยและเกดอปสรรคตอการทำงาน การดำเนนกจการตาง ๆ

จากความสำคญดงกลาว ทำใหสามารถแบงลกษณะสำคญของบคลกภาพทดได 2 ประการ (ชลลดา ทวคณ, 2556: 7)

1. บคลกภาพมลกษณะโครงสรางทแนนอนและคงท คอ บคลกภาพของบคคลทประกอบไป ดวยพฤตกรรมทแนนอน แมแตเวลาและสถานการณใด ๆ มกมแนวโนมทจะกระทำและคดดวยวธแบบเดม แมจะอยในสถานการณทเปลยนแปลงไป อยทใด เมอใด กยงแสดงพฤตกรรมแบบนนอยเสมอ จนกลายเปนลกษณะของตนเอง เชน คนทรกษาความสะอาดมาก ชอบดแลเกบกวาด ทำความสะอาดดวยตนเอง กจะรกษาความสะอาด และทนไมไดหากมสงใดวางไมเขาทเรยบรอย ดงนน ลกษณะนสยเชนนจงเปนลกษณะนสยคงทไมวาจะอยสถานการณใดกจะทำเชนนเสมอ

62

2. บคลกภาพทมความเปนเอกลกษณของบคคล บคลกภาพประกอบดวยลกษณะทางกาย และทางใจของบคคลทแสดงพฤตกรรม เพอตอบสนองสงเราภายนอกในสถานการณตาง ๆ จงทำใหบคลกภาพของบคคลหนงแตกตางจากบคคลอน หรอทเรยกวา You’re style หรอ สไตลของคณ หรอมคนกลาววา “หารอยคนหารอยจำพวก” “ตางคนตางใจ” นกวชาการไดตระหนกเหนวา ไมมใครเลยทจะเหมอนกนไปหมดเสยทกอยาง เพราะมนษยมสงทตางกน และสงทเหมอนกน เราจะเหนไดวาสมาชกแตละคนในครอบครว หรอนกศกษารวมชนเรยนถงแมจะอยรวมสถาบนเดยวกน องคกรททำงานเดยวกน ยอมจะแตกตางกนโดยสนเชง เชน ความรสกนกคด ความสนใจ เจตคต อปนย เปนตน

จะเหนไดวา คนทมบคลกภาพดมโอกาสประสบความสำเรจในชวตยางมาก ดงคำกลาวทวา “บคลกดมชยไปกวาครง” ทงการยน การแตงกาย การเดน การน ง การลกขนจากทนง การเคลอนไหวทกอรยบท ตลอดจนการคด การวเคราะห รวมถงการแสดงออกทงทางอารมณ ถอยคำ นำเสยง คำพดหลอรวมเปนบคลกภาพเราทงสน ทผอนสามารถมองเหนรสกและตดสนเราวาจะชนชอบ ไมพอใจ เชอถอ หรอไมนาเชอถอ มความศรทธาทงภายใน คอ จตใจ คณธรรมจรยธรรม ซงการพฒนาบคลกภาพใหไดผลจะตองพฒนาบคลกภาพภายนอก คอ กรยาทาทาง การเคลอนไหว ไปพรอม ๆ กนจงจะไดผลด

องคประกอบของบคลกภาพ

การแสดงออกของบคคลมความแตกตางกนอยางเหนไดชด แตบางอยางกไมสามารถทจะมองเหนไดดวยตาเปลาไดเชนกน องคประกอบของบคลกภาพ ไดแก (ชลลดา ทวคณ, 2556: 10-11)

1. โครงสรางทางรางกาย คอ สงภายนอกทมองเหน ไดแก รปรางหนาตาของบคคล ความสง ความเตย รปรางอวนหรอผอม ผวพรรณ สผว ใบหนา สงเหลานสงผลถงบคลกภาพของบคคล เชน อวนเตย หรอสงเกนไป มกมปญหาการปรบตวยาก

2. สตปญญา คอ ความสามารถในการปรบพฤตกรรมใหเขากบสภาพแวดลอมหรอ สถานการณใหม ๆ เปนการประสานเรองใหมกบประสบการณเดม ไดแก การเรยนรความคดเชงระบบ ความจำ ความเขาใจ สงเกตการณ การวางแผน การใชวจารณญาณ ซงสตปญญาทำหนาทกำหนดบทบาทของบคลกภาพ เชน บคคลทมสตปญญาสงยอมมความสามารถในการแกปญหา เฉพาะหนาไดดกวาผทมสตปญญาดอยกวา

3. ความสามารถ คอ ความสามารถทางกายภาพทมในแตละบคคลหรอมมาแตกำเนด สงเหลานจะแสดงออกมาเมอมโอกาสหรอทเรยกวา “ความถนดตามธรรมชาต” เชน ความสามารถในการรองเพลง การเลนกฬา งานศลปะ เปนตน

4. การแสดงตน คอ การแสดงออกของบคคลทมกแสดงออกโดยมอสรเสรทางความคด ความตองการ และอารมณ บางคนชอบแสดงออกอยางเปดเผยตรงไปตรงมา บางคนคดมากกวาทำ บางคนกเงยบและไมแสดงออก รวมความแลวบคคลมกม 2 อยาง คอ พวกชอบแสดงออก และพวก

63

เกบตว โดยปกตผทมลกษณะชอบแสดงความคดเหนชอบแสดงตวมากมแรงจงใจสง เปนทรจก และยอมรบในสงคม มากกวาผทชอบเกบตว

5. ความสนใจ คอ บคคลทมความรสกทมแนวโนมทจะเขาหาบคคล หรอวตถ หรอความ โนมเอยงทบคคลจะเลอกกระทำสงใดสงหนงทชอบมากกวาสงอน เปนลกษณะทใจถกชกนำใหมความผกพนและจดจอตอสงใดสงหนง ซงอาจมาจากความสนใจภายในคลายสญชาตญาณ รสกอยากทำอยากคด หรอเกดความสนใจภายนอก เปนความสนใจทเกดขนภายหลง เชน การกลวสอบตก กลวไดรบการลงโทษ การไดรบสทธพเศษ เปนตน

เมอพจารณาจากพฤตกรรมทสงเกตไดของบคคล การเกดบคลกภาพตองประกอบดวยปจจยททำใหเกดบคลกภาพ ดงน (กญญา สวรรณแสง, 2532: 10-12)

1. ดานกายภาพ 2 องคประกอบ คอ โครงสรางรางกาย และระบบตอมตาง ๆ ทมอทธพล ตอการเกดบคลกภาพ

2. ดานสตปญญาและความสามารถ ถามสตปญญาดกจะสามารถฝกสอนไดอยางรวดเรวทง ดานความร ความคด ทำใหมผลตอการพฒนาใหเกดบคลกภาพทดดวย ถาบกพรองทางสตปญญากจะพฒนาใหเกดบคลกภาพทดไดยาก

3. ดานอารมณ มผลตอบคลกภาพมาก เชน บคคลทมความวตกกงวล จงหาทางผอนคลาย ดวยวธตาง ๆ ทำใหบคลกภาพบคคลนนแปรเปลยนไปได เชน ดมสราเพอดบความวตกกงวลบอย ๆ เปนตน

4. ความสนใจทแตกตาง มผลทำใหบคคลมบคลกภาพทแตกตางกนได เชน คนทสนใจ ภาษาศาสตร อาจพดจาใชภาษาไดด คนทสนใจวทยาศาสตร อาจเปนคน ชางสงเกต เปนตน

5. ดานพละกำลง มผลใหเปนคนกลา กาวราว รกราน ใชความรนแรงขจดความขดแยง สำหรบคนทพละกำลงมาก สวนใหญทไมมกำลงจะพฒนาบคลกภาพเปนคนขลาด จตใจออนแอ หลบเลยงการใชพละกำลงในการตดสนปญญา

6. ดานอปนสย บางคนใจเยน ประณต บางคนใจรอน บมบาม

7. ดานการปรบตวเขากบสงคม คนทปรบตวเขากบสงคมไมได จะเปนคนเกบตวหนสงคม มองโลกในแงราย ตรงกนขามคนทปรบตวเขากบสงคมไดด

การหลอหลอมตวบคคลใหไดมาซงบคลกภาพทด จำเปนตองพฒนาบคลกภาพทงภายในและภายนอก เมอพจารณาสามารถแบงบคลกภาพของบคคลเปน 2 ลกษณะ (ชลลดา ทวคณ, 2556: 11-12) คอ

1. ลกษณะทางกาย 1.1 การแสดงออกดวยสหนาและแววตา เชน การยม ความวตกกงวล อาการประหมา

เปนตน

64

1.2 การแสดงออกโดยการพด เชน พดสภาพนมนวล กระดางหยาบคาย เปนตน 1.3 การแสดงทางกรยา เชน การนง การยนตวตรง การเดนอยางสงา เปนตน 1.4 การแสดงทางการแตงกาย เชน แตงกายสะอาดเรยบรอย ทนสมย เปนตน 1.5 การแสดงออกทางลายมอ เชน เขยนหนงสอเปนระเบยบ เขยนตวบรรจง เปนตน

2. ลกษณะทางใจ เปนลกษณะทเกดจากการฝกฝนอบรมเลยงด พฒนาเปนประสบการณ

และการเรยนรจากสงแวดลอม สามารถสงเกตไดจากนสยใจคอ ความมวนย ความรบผดชอบ ความรสก เจตคต คานยม ความเชอ ความคด ปฏภาณไหวพรบ และการปรบตว บคลกภาพของบคคลโดยสวนใหญไดรบการหลอหลอมทางกาย และสวนทสำคญ คอ ลกษณะทางใจ ซงมสวนประกอบสำคญ คอ อารมณ ความรสก และการแสดงทเรยกวา “พฤตกรรม”

แนวคดองคประกอบของบคลกภาพสอดคลองกบ สมชาต กจยรรยง (2559 : 34-35) ไดกลาวถง บคลกภาพของมนษยทสามารถสงเสรมบคลกภาพของการพด แบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ บคลกภาพภายนอกและบคลกภาพภายใน ดงภาพตอไปน

ภาพท 3.2 แสดงลกษณะบคลกภาพภายนอกและบคลกภาพภายใน

1. บคลกภาพภายนอก หมายถง ลกษณะของบคคลทสงเกตเหนไดชด หรอสมผสไดดวยประสาทสมผสทง 5 ไดแก รปรางหนาตา ผม ผวพรรณ การแตงกาย และกรยาทาทาง และการสนทนา โดยเฉพาะการสนทนานนผคนจะรบรกนไดจากนำเสยงทพด การใชถอยคำภาษา ตลอดจน สหนาและแววตาทบคคลแสดงออกมาในขณะทพดจากน นอกจากนบคลกภาพภายนอกยงเปนสงทบคคลสามารถปรบปรงแกไขใหดขนไดไมยาก

2. บคลกภาพภายใน หมายถง สงทบคคลไดรบการสงสมมานานจากการอบรมเลยงด การศกษา และประสบการณในชวต ไดแก ความรความสามารถ คานยม ทศนคต ปฏภาณไหวพรบ อารมณ ความรสก ตลอดจนอปนสยใจคอ เชน ความมนใจในตนเอง ความรบผดชอบ ความซอสตย

65

ความจรงใจ บคลกภาพภายในเปนสงทมองไมเหนสมผสยาก ตองอยดวยกนนาน ๆ หรอไดทำงานรวมกนจงจะสามารถรบรถงบคลกภาพภายในของบคคลไดชดเจนขน นอกจากนนบคลกภาพภายในบางดานสามารถทจะแกไขปรบปรงได แตถาเปนบคลกภาพภายในทฝงรากลกแลวกจะแกไขปรบปรงไดยากมาก หรออาจตองใชระยะเวลานานมาก จงจะสามารถปรบปรงแกไขไดดขน

ดงนน บคลกภาพภายนอก คอ สงทเราสามารถสมผสและมองเหนไดโดยตรง เพราะฉะนนในการพฒนาบคลกภาพภายนอกใหดขนไดนน สามารถทำไดงายวดผลไดทนท ในสวนบคลกภาพภายใน คอ สงทมองไมเหน สมผสไดยาก ตองใชเวลาในการเรยนรถงตวบคคลนน หากผพดมขอบกพรองตองใชเวลาในการฝกฝนและพฒนา บางสงบางอยางอาจเปลยนแปลงคอนขางยากจนไมสามารถแกไขได ผลลพธทไดอาจทำใหผฟงเกดความรสกเหมอน “รหนาไมรใจ” และจะกลายเปน “นสยอนถาวร” ของบคคลนนจนตดตว

การพฒนาเสรมสรางบคลกภาพในการพด

การเสรมสรางบคลกภาพในการพด เปนองคประกอบหนงทมความสำคญในการสรางความนาเชอถอและสรางบรรยากาศทดทงความรสก อารมณ และจตใจใหกบคสนทนา เพราะหากผพดแตงตวถกกาลเทศะ กาวเดนอยางมนคง ยมแยมแจมใส แสดงสหนาเปนมตร ยอมทำใหประสบความสำเรจในการพดสนทนา บรรยาย การนำเสนอ หรอการถายทอดสงตาง ๆ ได โดยทวไป การเสรมสรางบคลกภาพตองเสรมสรางทงบคลกภาพนอกและภายใน โดยมรายละเอยดดงน

1. การใชภาษาและนำเสยง

ผพดจะตองรจกเลอกใชภาษาพดใหถกตองกบความนยมของคนในสงคม นอกจากภาษาใดเปนเครองมอสอสารความหมายแลวยงเปนเครองแสดงถงรสนยมของผพดอกดวย การพดทดไมจำเปนทจะตองใชศพทแปลก ๆ หรอผกประโยคจนสลบซบซอน แตผพดควรใชถอยคำทมความหมาย ประโยคจะสนและเขาใจงาย ภาษาพดมความแตกตางกบภาษาเขยน เพราะภาษาเขยนตองใชความประณต สละสลวย และความถกตองตามหลกภาษาไทยเปนสำคญ ยงจะทำใหผอานเขาใจไดงาย สวนภาษาพดนนจะมงเนนใหผฟงเขาใจและเกดอารมณรวมในสำเนยงทเปลงออกมาเปนหลก ดงนนการพดจงตองมนำเสยงทฟงชด และมจงหวะ มความหนกเบา ความแขงกราว หรอความออนโยน บางครงตองอาศยกรยาทาทางประกอบ เพอชวยใหผฟงเขาใจในเนอหาและเขาใจความคดของผพดไดเปนอยางด ภาษาพดมลกษณะทแตกตางไปจากภาษาเขยนดงท ฉตรวรณ ตนนะรตน (2537 : 31) กลาวถงความแตกตางระหวางภาษาพดและภาษาเขยน สามารถสรปใหเหนความแตกตางไดดงภาพท3.3

66

ภาพท 3.3 แสดงความแตกตางระหวางภาษาพดและภาษาเขยน จากภาพจะเหนไดวา ความแตกตางระหวางภาษาพดและภาษาเขยนทเหนไดชดเจน คอ

ลกษณะการใชภาษา ซงการพดไมตองระมดระวงดานตรรกะวทยา ไมคอยนกถงหลกภาษาหรอแบบแผนการใชภาษามากนก อกทงสามารถใชคำทสามารถแสดงความรสกนกคดไดงายกวาภาษาเขยน ตลอดจนการพดสามารถถายทอดสงตาง ๆ ใหผรบสารไดงายและเขาใจไดทนท เพราะการพดเปนการสอสารทมอวจนภาษาตลอดจนกรยาทาทางในการสอสารดวย

นอกจากน ชตาภา สขพลำ (2548: 38) ไดแบงความตางแตกระหวางภาษาพดและภาษาเขยนตามแบบแผนของภาษาไว ดงน

ภาษาพด แบงออกเปน 2 ชนด คอ

1. ภาษาพดตามอารมณปกต ไดแก ภาษาทใชพดจาปราศรยตามธรรมดา

2. ภาษาพดตามอารมณสะเทอนใจ ไดแก ภาษาทเปลงสำเนยงออกมาในขณะทมความรสกตกใจหรอดใจ เปนตน มลกษณะผดแผกกบภาษาพดธรรมดา มสำเนยงสงตำ ครำครวญ หวนคะนง เปนเสยงทมจงหวะ ทำนอง และลลาไพเราะซาบซง ถอยคำทใชกเลอกสรรออกมาลวนแตเสนาะหและมความเกยวของยดกนเปนใจ เชน เสยงขบกลอม และเพลงตาง ๆ เชน เมอมความรสกตกใจ กเปลงเสยงเพอแสดงความรสกภายในใหปรากฏเปนสำเนยงตาง ๆ หรอเมอรสกดใจกเปลงเสยงออกมาดวยอารมณแชมชน เปนตน

67

ภาษาเขยน แบงออกเปน 2 ชนด เชนเดยวกบภาษาพด คอ

1. ภาษารอยแกว คอ ถอยคำทเขยนเปนความเรยงตามสำนวนพด จดถอยคำเปนขอความทมระเบยบเรยบรอยอานงาย เขาใจชดเจน

2. ภาษารอยกรอง คอ ถอยคำทเขยนเปนคณะ มจงหวะและตำแหนงคลองจองกน ไพเราะ เมออานออกเสยงดง ๆ จะปรากฏเปนทำนองเสนาะ ฟงเพราะกวาชนดรอยแกว เชน โคลง ฉนท กาพย กลอน เปนตน

ภาษามสนทรยรสทกอใหเกดความงามและความหมายทแตกตางกนออกไป การเลอกใชภาษาในการพด จงเปนสงทจำเปนทผพดตองคำนงถง เพราะหากพดออกไปแลวไมมคนฟง หรอทำใหผฟงเกดความอดอดใจ จะทำใหผพดเปนบคคลทไมนาเชอถอ และถอยคำทเปลงออกมาไมสามารถเรยกคนกลบมาได เพราะฉะนนการใชภาษาในการพดทควรคำนงถง หลกการใชภาษา 6 ประการ ดงน (ฉตรวรณ ตนนะรตน, 2537: 41-42)

1. ผพดควรใชภาษาใหเหมาะสมแกบคคล สถานท และโอกาส โดยคำนงถงพนฐานของผฟง เชน เมอครเลาเรองบางแสนใหเดกนกเรยนฟงครจะตองใชภาษาอกแบบหนงทตางจากภาษาทครใชเลาเรองนใหเพอนฟง และเมอพดกบพระหรอพระบรมวงศานวงศ กจะใชภาษาตางกนไป โดยใชภาษาทใชพดกบพระหรอราชาศพท

2. ภาษาทใชนนควรจะเปนภาษาพดทสภาพ นยมใชกนในการสนทนามใชการเขยนหรอ ภาษาราชการ เหตทตองใชภาษาทมลกษณะลลาของการพดหรอการสนทนา เพราะในการพดนนผพดจะตองแสดงความคดเหนใหพรงพรออกมาอยางรวดเรว เพอไมเปนทรำคาญแกผฟง เพราะธรรมชาตของการพดนนเมอพดแลวกสนสดกนไปไมอาจจะเรยกคนใหกลบมาใหมได ดงนนวธการอนใดในการพดจรงไมดไปกวาวธการสนทนาซงเปนวธทสะดวกและงายแกการเขาใจ

3. ในการใชภาษาพดนนควรใชคำงาย ๆ ประโยคเรยบและสน โดยทวไปแลวจะตองสน กวาประโยคในการเขยน ในแตละประโยคไมควรจะมคำสนธานเชอมประโยคมากกวา 1 คำ เชน คำวา “ซง” “เพราะฉะนน” เปนตน

4. ผพดควรใชบรษสรรพนามใหบอยครงกวาการใชภาษาเขยนธรรมดา เพราะบรษ สรรพนามจะชวยใหผพดกบผฟงไดมโอกาสตดตอสอสารกนไดอยางใกลชดมากขน และตรงไปตรงมาเปนกนเองมากทสด

5. อยาใชถอยคำวลหรอขอความเดยวกนบอย ๆ ซำ ๆ เพราะจะทำใหผฟงเกดความ เบอหนายและไมสนใจ เชน แลวกจะเหนไดวา ดงนน นอกจากน เปนตน

6. ควรใชคำพดทกอใหเกดอารมณหรอเหนภาพพจน คำพดเชนนจะทำใหผฟงเขาใจงายไม ตองเสยเวลาคด เชน

“เมองไทยเรานอดมสมบรณดในนำมปลาในนามขาว” “บรรยากาศในคนนนเงยบสงด”

68

ลกษณะของภาษาทจะทำใหการพดสมฤทธผล นอกจากจะคำนงถงหลกการใชภาษา ยงมสงทนาสนใจอกประเดนหนง โดยเฉพาะลกษณะของภาษาโดยตวของมนเองทเราจะเลอกใช ในประเดนน ถรนนท อนวชศรวงศ (อางถงใน ชตาภา สขพลำ, 2548: 47) ไดกลาวถงประเดนนไวดงน

1. ภาษาตองมความชดเจน ไมตองตความมาก 2. ภาษาตองมพลง กระตนผฟงใหเหนภาพพจน 3. ภาษาตองมชวตชวา ชวยใหผฟงเกดจนตนาการเหมอนไดสมผสดวยตนเอง

ออสบอรน (Osborn) (อางถงใน ชตาภา สขพลำ, 2548: 47-48) ไดกลาวถงเรองเดยวกนวา ไมมใครสามารถบอกใครไดวาควรจะเลอกใชภาษาไดอยางไร เพราะลกษณะลลาการแสดงออกแตละคนมความแตกตางกน วาทะลลาขนอยกบหวขอ ผฟง และสถานการณ แตอยางไรกตามเขาไดอยางถงหลง 6C (The six Cs) ดงตอไปน

1. ภาษาทดตองมความชดเจน ควรเปนภาษาทงายและคนกบผฟง 2. ภาษาทดตองมสสน เพราะภาษาทมสสนชวยสรางบรรยากาศอารมณรวมไดเปนอยางด 3. ภาษาทดตองชวยใหผฟงเหนเปนรปธรรม หรอสามารถสรางภาพพจนได 4. ภาษาทดตองมความถกตอง ทงความหมายและตามไวยากรณ 5. ภาษาทดตองมความกระชบรดกม ใชคำนอยแตมความหมายกวาง 6. ภาษาทดตองมความรสกเรองวฒนธรรม เพราะวฒนธรรม คอ สวนหนงของคณธรรม

ตองไมดถกวฒนธรรมอน

นอกจากการใชภาษาทถกตองและเหมาะสม การใชนำเสยงประกอบการพดจดอยในหมวดของการใชอวจนภาษา และนำเสยงถอวามอทธพลสงสดในการพด เพราะไมวาจำนวนคนจะมากหรอนอยนำเสยงสามารถไปไดทวสถานททเราพด หากมนำเสยงทเบากสามารถใชไมโครโฟนและลำโพงชวยได นำเสยงบงบอกถงความเชอมนและสภาวะความเปนผนำของตวผพด คนฟงจะเรมตดสนใจของผพดจากนำเสยง รองลงมาจากบคลกภาพภายนอก หากผพดแตงกายดมบคลกภาพทนาชนชม แตเมอขนบนเวทพดออกเสยงไมดง ฟงไมชด ไมหนกแนน ผฟงจะหกเหความสนใจทนท นำเสยงจงเปนเครองมอทชวยสงเสรมบคลกภาพใหโดดเดนยงขน การพดในแตละครงควรมการใชนำเสยงทหลากหลาย มเสยงสงเสยงตำ มเสยงหนก เสยงเบา หากเปรยบเสยงพด ใหเหมอนคลนทะเล บางจงหวะกใหบรรยากาศของคลนลมทสงบ บางจงหวะกกระแทกกระทนเหมอนคลนทซดเขาหาแนวโขดหน และบางครงกตองใชพลงเสยงทกระโชกเหมอนลมพายซดคลนยกษเขาถาโถม และอาจถงขนาดใชพลงเสยง ทดจดงสายฟาทฟาดเปรยงกลางพายทกระหนำใสคลนเสยงทใชสงบางตำบาง สลบกนไปนนจะชวยเพมลลาและสสนของการพดไดเปนอยางด ทงนอทธพลของนำเสยงสรปไดดงน (แสงธรรม บวแสงธรรม, 2557: 187-189)

1. เสยงทมและเสยงตำ เปนเสยงทแสดงถงความอบอนชวนฟงเสยงทมยงบงบอกถงความ จรงใจ มหลกการ นยมใชในการกลาวสนทรพจน หรอในวาระทเปนทางการ

69

2. เสยงแหลมและเสยงสง เปนเสยงทแสดงอารมณเรารอนรนแรง ไมเปนมตร ไมควรพด เสยงทแหลมตลอดเวลา เพราะเปนการทำใหผฟงแสบแกวหไมอยากฟงตอไป และจะมอาการปวดหวตามมาได

3. เสยงดง ชวยสงเสรมใหมความเปนผนำ มความมนใจในตวเอง เหมาะกบการพดท ตองการเนนยำถงความมนใจในเรองทพดใหมความนาเชอถอ การพดเสยงดงไมใชการตะโกน แตพดใหเสยงพอดกบจำนวนคน ถาจำนวนคนไมมากกไมควรพดดงเกนไป ในทางกลบกนถาพดตอหนาคนจำนวนมากควรเปลงเสยงใหดงหนกแนน ถงแมจะมเครองชวยขยายเสยงกตาม การพดใหเสยงดง ฟงชดยอมด แตกไมควรพดในโทนเสยงทดงตลอดเวลา ควรปรบโทนเสยงใหมความดงสลบกนไป จะเปนการชวยดงอารมณผฟงใหตดตามดวยความสนใจ

4. เสยงเบา มหลายระดบ ตงแตเสยงกระซบขนไปจนถงระดบเสยงปกต เสยงเบาใชรวมกบ การทงจงหวะและเนนเสยง จะทำใหเรองทพดมความนาสนใจมากไมแพกนเนนยำดวยเสยงทดง

5. เสยงปกต เปนเสยงทวไปของการเลาเรองดำเนนเรอง เปนเสยงของผพดทเปนธรรมชาต ควรใชเสยงนเปนแกนกลางแลวคอยขยบสงตำไปตามเนอหาและจงหวะการพด อยาขนสงและลดระดบเสยงตำลงมาทนท การพดในทสาธารณะไมใชการแสดงหรอการเลนละคร การพดเสยงปกตจงเปนเรองทด

6. เสยงพดบคคลทสาม หมายถง การพดในแตละครงอาจมการเลานทานหรอเลาเหตการณ ทมตวละครในเรอง บางครงผพดเลาถงคำพดของตวละคร นกพดทดควรดดเสยงตนเองจากเสยงปกตใหเปนเสยงคนหนงได เชน เราถงคณตากบคณยายกำลงคยกน เมอคณตาพดวาอะไรกใหดดเสยงเปนคณตา จะเลาเรองทยายพดกใหดดเสยงเปนคณยาย การดดเสยงตองแลวแตโอกาสและบรรยากาศดวย ถาเปนโอกาสเปดใหใชเสยงไดเตมท เหมอนกบการเลานทานใหเดกฟง เนอหากจะสนกสนานนาตดตาม สรางความชนชอบใหกบผฟง แตถาบรรยากาศไมอำนวย กเพยงปรบระดบเสยงเลกนอยใหเหนถงความแตกตางวาเปนคนละคนทพดกเพยงพอ

จะเหนไดวา ในการพดแตละครง 90% ถกกำหนดดวยเสยง หากผพดลองเปลยนวธการออกเสยง หรอปรบความสงตำของเสยงตามสถานการณทพบเจอ จะทำใหการสอสารมประสทธภาพมากขน ซงหลาย ๆ คนเคยมความรสกไมมความมนใจในเสยงของตวเอง บางคนอาจรสกวาเสยง เลกเกนไป หรอไมมนใจกลววาตวเองจะพดไมชด จนเสยความเปนตวของตวเองไป แตจรง ๆ แลว ผพดสามารถปรบเปลยนโทนเสยง หรอปรบปรงการพดของตวเองใหพดชดขนมาได บทความของ ดจดาว วฒนปกรณ (Online, 2563) ไดกลาวถงแนวคดทฤษฎการสอสารกลาววา ‘คำพด’ ทเราใชสอสารกนนนมผลตอคนฟงเพยง 7% สวน ‘นำเสยง’ มผล 38% และ ‘ภาษาทาทาง’ มผล 55% แสดงใหเหนวา นำเสยงซงถอเปนอวจนภาษาทมผลตอการสอสารตอคนฟง ทำใหผฟงรสกตาง ๆ กน ซงทฤษฎนำเสยงมคณลกษณะตอไปน

70

1. นำหนกของเสยง ม 2 ขวตรงขามกน คอ นำหนกหนก และนำหนกเบา เสยงทมนำหนก หนกจะแสดงความมนใจ หนกแนน แสดงวาผพดมความมนใจ ยนยนชดเจน สวนนำหนกเบาจะใชสอสารกบผฟงทมความเปราะบางหรอตองการความออนโยน ใหนำเสยงเปนเหมอนมอทแตะอย บนบาของผฟง

2. โฟกสของเสยง ม 2 ขวตรงขามกน คอ นำเสยงพงตรง และนำเสยงออม นำเสยงพงตรง จะเปนเหมอนดาบเลเซอรทไมกวางแตเนนเปาหมายชดเจน เหมอนผพดไมลงเลทจะสงสารนออกไปขางหนา ใชในกรณทตองการความเดดขาด สวนนำเสยงออม จะออมโคงกอนทสารจะตกไปทผรบ ถาโคงเดยวจะฟงแลวเหมอนกำลงโอบอม แตถาโคงซกแซกไปมาจะเปนการสรางความหฤหรรษใหสงทตวเองพด

3. ความกระชบของเสยง ม 2 ขวตรงขามกน คอ นำเสยงกระชบ และนำเสยงยดถวง นำเสยงกระชบใชตอบสนองตอเหตการณทไว แสดงการตดสนใจทเดดขาด และขณะเดยวกนกเราใหผฟงคดนอย และตดสนใจเรวขน สวนนำเสยงแบบยดถวงนนใชในกรณทตองการใหผฟงใชความคดกบเรองทกำลงจะพด เพอใหฟงอยางทะลรอบดาน และใชเวลากบความคดมากขน

4. การไหลของเสยงม 2 ขวตรงขามกน คอ นำเสยงไรการควบคม กบนำเสยงควบคม นำเสยงไรการควบคมจะทำใหรสกเปนกนเองและสบาย สวนนำเสยงควบคมจะมความเกรงและผฟงจะรสกวาผพดไตรตรองและเปนทางการ

เพราะฉะนน ผพดจงควรฝกฝนการใชนำเสยงและควบคมโทนเสยง เราทกคนเกดมามโทนเสยงแตกตางกน แตสามารถทำใหเสยงนาฟง นาเชอถอได ซงตองฝกฝนอยางสมำเสมอ พนฐานขอแรกในการฝกใชนำเสยง มดงน (วยรฎา กวณรวบรรกษ, Online: 2560)

1. วเคราะหนำเสยง เพอประเมนนำเสยงของผพดวามลกษณะโทนเสยงแบบใด ปรบนำเสยง ทาทางใหเหมาะกบตนเอง มความเปนธรรมชาต การพดทมเสนห คอ พดธรรมชาต มนำเสยงทตรงใจผฟง ทาทางถกจรตพองามสมพนธกบเสยงพด วธวเคราะหเสยง คอ ฝกวเคราะหลกษณะเสยงตวเรา วาจรง ๆ แลวคณเองมเสยงแบบไหน ใหญ เลก แหลม สง ฝกพดดวยวธการบนทกเสยงตนเองเพอฟง ใหพดประโยคทวไป ฝกอานขอความ เรองเลาในหองโถงกวาง ๆ (เหมอนการพดคนเดยว) เมอไดยนเสยงตนเองหรอเปดใหเพอนฟง จะทราบทนทวาเสยงเราเมอไดฟงแลวเปนเสยงแบบใด

2. ปรบโทนสงตำเสยง เมอวเคราะหแลววาตนเองมพนฐานเสยงแบบใด ใหฝกปรบโทนเสยง ใหเสยงมความดง เบา สมำเสมอ ไมพดแบบทองหนงสอ พดดงจนเกนไป หลกการ คอ พดไปแลวรสกเสยงดงเปนธรรมชาต นาฟง ขอนตองฝกเลาเรอง ฝกพดในกลมเพอนในครอบครวยงมคนคอยฟง ตชมดวยยงด

3. ปรบจงหวะเวนวรรคเสยง คอ การฝกเวนวรรคประโยค เวนวรรคคำ ฝกหยดนงบางชวง จงหวะทตองพดในเรองทกระทบตอความรสกผฟง ผพดควรฝกหยดชวขณะหนง แสดงสหนา ทาทางไปพรอมกบการฝกหายใจทถกตองควบคกน แบบธรรมชาตไมดแสรงทำ เพราะคนฟงสามารถรสกได

71

4. เปลยนนำเสยง คอ การฝกเพอเปลยนนำเสยงทเราเปนอย ใหมความคมชด หนกแนน ยงใหญ นาหลงใหล ชวนคลอยตาม ในขอนไมใชการฝกเลยนแบบเสยงใคร ไมตองผาตดกลองเสยงใหวนวาย แตเปนการนำเสยงตนเองทสวรรคสรางมาคกบเราแตเกด ปรบเปลยนใหเปนธรรมชาต สะกดใจผฟง มเอกลกษณเปนของตนเอง บางคนเกดมานำเสยงเลก ใหญ แหลม เสยงแหบ ตางกน เหลาน ไมใชอปสรรคหรอปญหาซงสามารถแกไขได

วธเปลยนเสยง คอ ฝกใหนำเสยงมความหนกแนน เสยงนง มความกองกงวาน ฐานเสยงกวาง ปรบเสยงใหญใหเปนเสยงทม ปรบเสยงเลกเปลยนใหเปนนำเสยงดง มชองเสยงกวางสมำเสมอ ปรบเสยงแหบใหชวนฟงมนำเสยงหนกเบา เนนประโยคทสำคญ การเปลยนเสยงตองอาศยการฝกฝนการอานมาก ๆ อานหนงสอทกวน ฝกอานเรองทหลากหลาย ฝกพดนำเสนองาน นำเสนอในหองประชม ฝกแสดงความคดเหน พดตอหนาสาธารณชนจำนวนมากบอย ๆ หากไมมพนทฝกจรง ๆ แนะนำใหฝกพดในหองนำ พดใตตนไม ยนคยกบธรรมชาต ฝกยนอานบทวพากษวจารณบอย ๆ ประจวบกบการประสานทวงทาทสมพนธกบนำเสยงในเรองทพด สามารถสะกดใจผฟงแนนอน

5. หาระดบความดงสด เบาสดของเสยง ฝกพดดง ๆ เพอหาจดทเราคดวา ผฟงไดยนพอด ไมดตะโกนมากไป จดเสยงดงสดและเสยงเบาสด เชน พดดงแบบผฟง จำนวนผฟง 50 คนขนไปไดยน พดเบาแบบ จำนวนผฟง 10 คนไดยน เปนตน

นำเสยงทดงพอเหมาะสามารถบอกถงอารมณและความรสกของผพดไดเปนอยางด เสยงทพดนนจะสะทอนทศนคตและความรสกออกมาใหเหนอยเสมอ การพดทดนำเสยงจะตองดงพอสมควรใหไดยนทวกน ความเรว กำลง และหางเสยง จะตองมความสมดลกน ไมเรว รว หรอชาเกนไป ไมดงหรอเบาเกนไป ออกเสยงชดเจน พอเหมาะ และถกตองตามความนยมของสงคม เสยงทพดควรจะเปนเสยงทแจมใส นมนวลชวนฟง ทำใหผฟงรสกนยมชมชอบและนบถอในตวผพด การพดควรมหางเสยงเสมอ ไมควรใชเสยงเนอย ๆ หรอเสยงระดบเดยวกนตลอดการพด ควรใชเสยงสงตำสลบกนไปตามเรองราวทพด เพราะจะทำใหผฟงไมเบอและรสกนาตดตาม

2. การใชสายตา

ภาพท 3.4 การใชสายตา ทมา : wikihow, Online: 2562

72

สายตา เปนสวนสำคญสวนหนงของบคลกภาพ เมอผพดไดมโอกาสสบตาผฟงจะทำใหการสอความหมายเปนไปไดโดยสะดวก แลวเกดความเขาใจกนไดรวดเรวขน เพราะสายตาสามารถสรางความสมพนธและถายทอดความรสกของผพดไปสผฟงได ผพดทดควรมองผฟงใหรอบหองอยางทวถง คอยกวาดสายตาไปยงผฟง และถาสบตาผฟงกใหแสดงความจรงใจออกมาทางสายตานน ผทมอาการประหมาขาดความเชอมน มกจะหลบสายตาผฟงหนไปมองเพดานหรอพนทางเดน ถาไมกลาสบตาผฟง เปนการแสดงออกใหเหนถงบคลกทขาดความเปนผนำ ความกลาแสดงออก ดงนนผพดจงควรฝกการมองผฟงอยางเปนธรรมชาต เลอกมองกลมคน ไมสบตาใครคนใดคนหนง แตมองดานหนา ฝงซายบางหรอฝงขวาบางสลบกนไป นอกจากนอาจหาสายตาของผฟงบางคนทมองแลวมความปรารถนาดกบเรา เชน สงยมมาให มอาการแสดงความสนใจ การมองคนกลมนจะชวยทำใหผพดมกำลงใจทจะพดตอไป

การสบตา (eye contact) เปนทกษะธรรมชาตของมนษยทมมาแตกำเนด ไมใชแคการสอสาร แตมนคอการสออารมณความรสก และสอถงความตองการ เชน เวลาไมตองการมสวนรวมในสถานการณใดหรอกบใคร เราเลอกทจะหลบตา บางครงเราไมรดวยซำวาเราหลบตาอะไร แตรสกสบายใจกวาทจะมองไปจดอน ทไมเกยวกบคนหรอสถานการณนน ๆ หรอทำไมเราจงรสกอดอด เมอถกจองมองจากคนแปลกหนา นนเพราะเราไมตองการมปฏสมพนธกบคนคนนน การสบตาจงเปนตวเปนตวชวยสำคญในสถานการณตอไปน (brandthink, Online: 2562)

1. สรางความเชอมน แสดงออกถงความมนใจ ใชไดทงกรณสมภาษณงาน เจรจาธรกจ ใหกำลงใจ หรอการพดเพอกระตนพลงบวกผอน ในสถานการณเหลานการมองตาขณะกำลงอธบาย ไมเพยงแตทำใหคสนทนาสมผสถงความมงมน จรงใจ เทานน แตยงชวยเสรมพลงใหผพดอกดวย

2. ลดความขดแยง สรางความเหนอกเหนใจ การจองตาขณะกำลงถกเถยงอาจไมได หมายถง การหาเรอง หรอทาทายเสมอไป บางครงการมองเขาไปในดวงตาขณะกำลงขดแยงกบคสนทนา สามารถนำไปสความเหนอกเหนใจ และเขาใจเทาทนอารมณทเกดขนของทงตวเองและ คสนทนา

3. สรางความรก ความอบอน และความผกพน หากผพดมองเขาไปในดวงตาของเดกท กำลงมความสข แลวรสกหวใจชมชนไปดวย หรอแมแตบางครงทเรามองเขาไปในดวงตาพอแม หรอคนรกแลวรสกอบอนหวใจอยางบอกไมถก อนทจรงเวลาทเราจองมองดวงตาของคนทรสกดดวย สมองเราจะหลงฮอรโมน Oxytocin ซงเปนฮอรโมนททำใหเรารสกรก และผกพน หรอกบคนบางคนทเราผกพนมานาน แคเพยงเรามองตาเขา กสามารถคาดเดาอารมณหรอความรสกของเขา ในสถานการณนน ๆ ได หรอทเรยกวา “แคมองตากรใจ”

แตกใชวาจะเปนเรองงายสำหรบทกคนเมอตองใชสายตาในการสอสารหรอสออารมณ มการทดสอบทางจตวทยาเกยวกบการสบตาของมนษยในหลายงานวจย จากคำถามวาทำไมกบบางคนเราสามารถคยไปดวยมองตาไปดวยได โดยทไมตองรสกประหมา หรออาจไมทนรตวดวยซำวากำลงใช การสบตาอย และเชนกนวา ทำไมกบบางคนจงเปนเรองยากทจะสบตาระหวางพดคย

73

วทยาศาสตรสามารถอธบายไดวา สมองมนษยไมสามารถคดคำพดทถกตองเหมาะสม และเพงความสนใจไปทใบหนาพรอมกนได ป 2559 นกวทยาศาสตรจากมหาวทยาลยเกยวโต ประเทศญปน ใหอาสาสมคร 26 คน เลนเกมตอคำศพทไปพรอมกบจองมองใบหนาคนจำลองทสรางจากคอมพวเตอร แมวาผพดจะมอสระในการเลอกใชคำศพท แตผลปรากฏวาอาสาสมครสวนใหญ มกใชเวลาคดคำศพทนานกวาปกตกวาตอนทไมตองจองหนาใคร เหนชดเจนวามบางอยางรบกวนอารมณและสมาธ ของกลมอาสาสมครระหวางคดคำศพท และมแนวโนมทจะเลอกใชคำงาย ๆ ทไมตองคดเยอะระหวางเลนเกม ขอสนนษฐาน คอ การทำงานของสมอง ทตองจดการกบขอมลหลากหลายในเวลาเดยวกน แมวากลมตวอยางจะเปนกลมเลกแตกมงานวจยจากสถาบนอน ทใหขอมลและผลลพธพองไปในทางเดยวกนวา การจองตากบคสนทนาเปนเรองยาก เพราะสมองตองทำงานหนกขน ในการประมวลคำพดเพอการสอสาร

การสบตาในขณะสอสาร เปนเรองทสามารถฝกกนได ถารวาตวเองวาเปนคนขอายหรอประหมางาย อาจจะเรมจากคนใกลตวทสนทกอน อยางเชนเวลาเพอนเลาอะไรใหฟง จากแทนทเราจะกดโทรศพทไปดวยฟงไปดวย ลองเปลยนมาเปนกดโทรศพทไปดวย หยดตงใจมองและฟงเพอนพดเปนระยะ ทงน วธการฝกสบตาสามารถฝกไดดวยตนเองและดวยการสนทนารวมกบผคน สามารถฝกฝนได (wikihow, Online: 2562) ดงน

1. การฝกฝนผานการสนทนา

1.1 พยายามผอนคลายใหไดมากเทาทจะทำได หากผพดกำลงคดถงสงทตนเองจะพด มากเทาไหร กจะยงมความระแวงมากขนเทานน ยงรสกกระอกกระอวลมากขนดวย ผฟงอาจตความอาการกระวนกระวายของผพดผดไปวาเปนความไมจรงใจ และจะทำใหสงทผพดไดพยายามมาทำสญเสยไป โดยทวไปแลว การสบตาจะยงยากขนหากคนทสนทนาดวยเปนคนทมอำนาจเหนอกวาหรอมความนาเกรงขามกวา เพราะฉะนนสงทผพดจะทำได คอ จะตองผอนคลาย ใหฝกการหายใจกอนหนานนเพอทำใหอตราการเตนของหวใจชาลง และใหออกซเจนทำใหผอนคลาย การหายใจใหลก ใหสดปอดอยางเตมทสองสามครงสามารถชวยใหผพดผอนคลายไดอยางมาก

1.2 ใชสายตาเลงไปทตาขางใดขางหนง การเลงไปทจดใดจดหนงบนใบหนาของคสนทนา หรอการพยายามมองตาทงสองขางของอกฝายในคราวเดยวอาจเปนเรองยาก ใหพยายามมองสลบไปมาระหวางตาทงสองขางของคสนทนา แทนทจะจองคางทตาขางใดขางหนง จองตาขางหนงสกประมาณ 10 วนาท แลวสลบไปมองอกขาง

1.3 การใชสายตาหาจดอนใกลๆ เพอเพงมองไปทนน การมองไปทดงจมก คว หรอ ใตดวงตาของคสนทนา จะเปนการสรางภาพลวงวาผพดกำลงมองตา โดยทอกฝายจะไมรสกเหมอนโดนสายตาคกคามอยางการสบตากนจรง ๆ อกฝายจะไมสามารถแยกความแตกตางได และผพดสามารถใหความสนใจกบทกษะการฟงทสำคญยงกวา จะชวยใหคณเปนคสนทนาทด

74

ภาพท 3.5 การใชสายตามองไปทดงจมก ทมา : wikihow, Online: 2562.

1.4 ละสายตาเพอพยกหนารบทราบหรอเปลยนอรยาบถบางเวลารบฟงอกฝาย ผพด

ควรละสายตาจากคสนทนาเปนครงคราว และการเปลยนอรยาบถไปดวยยามทละสายตาจากอกฝายสามารถชวยไดเชนกน ซงเปนเรองดทในการละสายตาจากการจองมองกนบางเวลาทกำลงหวเราะ หรอพยกหนาและยม การทำเชนนจะทำใหผพดดเปนธรรมชาต และยงชวยใหไดพกสายตายามจำเปน

1.5 พยายามใหสายตาของคณดมความตงใจขณะทกำลงพดและฟงไปในเวลาเดยวกน อยากลวทจะละสายตาบางเปนครงคราว แตพยายามใหใบหนาและดวงตาของผพดมองขนและมองขางหนาขณะทกำลงพดคย บางครงการมองบนขณะทคณกำลงสนทนาอาจทำใหคสนทนามองวาผพดกำลงโกหก ขณะทการมองลงตำ อาจทำใหคดวาผพดกำลงสบสน ดวยเหตน วธทดทสด คอ ใหมองไปขางหนาตรง ๆ แมวาจะรสกอดอด และไมสามารถสบตาอกฝายไดตลอด ใหผพดมองทห คาง หรอทอน ๆ แทน โดยไมมองขนหรอมองลง

2. การฝกเองทบาน

2.1 ฝกกบโทรทศน หนงในวธฝกสบตาทสามารถทำได คอ ใหทำตอนทกำลงดโทรทศนอยคนเดยว ใหมงไปทการมองตาตวละครในจอ และฝกทกษะเดยวกนนเพอนำไปใชในการสนทนาในชวตจรง การสบตากบตวละครตาง ๆ ในโทรทศนใหความรสกทแตกตางอยางมากกบการสบตาคนจรง ๆ หลกสำคญของการฝกฝนนเพอฝกทกษะ ไมใชทำเพอกะประมาณความรสก

2.2 พยายามดวดโอคลป หากไมมโทรทศน ลองเปดวดโอคลปบนยท และวดโออน ๆ ทคนในวดโอจองมาทจอ วธนจะชวยใหการสบตาสมจรงมากยงขน

2.3 ลองพดคยผานวดโอคอล หากมเพอนสนท ลองใชโปรแกรมออนไลน เชน Face book, Line หรอโปรแกรมวดโอแชทเพอฝกสบตา วธนงายกวาการจองตากนจรง ๆ อยบาง เพราะมจอคอมพวเตอรเปนตวกลางระหวางคสนทนา

75

2.4 ฝกสบตาตวเองในกระจก สามารถฝกสายตาขยบไปยงดวงตาทคณเหนในกระจกนน

แทนทจะหนเหความสนใจออกจากมน การฝกลกษณะเชนนใชเวลาไมกนาทกอนหรอหลงอาบนำ สามารถชวยใหผพดฝกสบตาดวยตนเองไดแทนทจะหลบตาไปทางอน

ภาพท 3.6 การฝกสบตาตวเองในกระจก

ทมา : wikihow, Online: 2562

2.5 เรยนรทจะแสรงทำเปนจองตาหากผพดมปญหาดานรางกายหรอมเงอนไขอน ๆ ททำใหมนยากทจะจองตาคน เชน คนทมอาการออทสตก คนทเปนโรควตกกงวล และอาการอน ๆ อาจพบวาการสบตาเปนอะไรทนากลวหรอยากเกนจะรบไหว ใหมองทบรเวณใกล ๆ ดวงตาแทน เชน จมก ปาก หรอคาง หากอกฝายสงเกตเหนวาผพดกำลงจองตาเขา ใหพดกบคสนทนาวา "การจองตามนยากสำหรบฉน ฉนพบวาตวเองจะฟงเธอไดดยงขนหากไมตองจองเขาไปในดวงตาของเธอ"

ภาพท 3.7 การเรยนรทจะแสรงทำเปนจองตาหากผพดมปญหาดานรางกาย ทมา : wikihow, Online: 2562

76

การสบตาผฟง เปนภาษากายททรงพลง ไมเพยงแตเปนตวชวยในการสอสารหรอสออารมณเทานน แตยงชวยพฒนาความสมพนธไปในทางทดไดงายขน หากเลอกใชไดถกจงหวะถกสถานการณ ควรจำไววา การสบตามความเเตกตางสำหรบแตละเพศ ผชายจะมองฝายตรงขามไมบอยเทาผหญงเวลาสนทนา สำหรบผชายการมองตาเปนเวลานานมนไมเปนธรรมชาต เลยจะเหลไปทางอนแทน และเวลาพดจะชวยใหตงใจกบขอเถยงทเราอยากจะสอ จะชวยใหเราเกบความคดได ซงการสบตาอยางถกตองเปนทกษะทฝกไดยาก และการสบตาไมใหมากหรอนอยเกนไปยงยากขน เพราะการจองตาหนกเกนไปจะทำใหฝายตรงขามรสกถกขมข เพราะฉะนนหากตองการพฒนาทกษะการสอสาร จำเปนตองฝกการสบตาใหถกตอง ถาฝกใหชำนาญได ไมเพยงเพมภาพลกษณตนเองระหวางการสนทนา เเตยงชวยใหเเสดงความคดไดอยางนาเชอถอ

3. อรยาบถ

เปนสวนประกอบทสำคญของการมบคลกภาพทด ถงแมผพดจะแตงกายดวยเสอผาและเครองประดบทเลอกสรรมามากเพยงใด แตจะไมสงผลเลยหากมกรยาทาทางทไมสภาพและสงางาม ความสำเรจของการพฒนาเรองนอยทตวบคคล ตองอาศยความตงใจและหมนฝกฝนอยางสมำเสมอ

ความสำคญของการมอรยาบถทถกตอง

อรยาบถ เปนการเคลอนไหวของรางกาย และการผลดเปลยนกรยาทาทางของอวยวะ เชน นง ยน เดน กมไหว หากบคคลสามารถควบคมรางกายใหมอรยาบถทด จะทำใหบคคลนนเกดความสงางาม มความมนใจในการแสดงออก มรปรางหรอทรวดทรงด คอ ตวตรง หลงตรง อกผายไหลผง หนาทองไมยน รวมทงมสขภาพทดดวย เชน ไมปวดหลง ปวดไหล เปนตน

การปรบปรงการวางทาทางของตนเองใหถกตองนน ควรเรมดวยการสำรวจรปทรงของตนเองใหชดเจนวาเปนคนทมทาทางงดงามหรอไม โดยยนในทาปกตทเคยยน สองกระจกเตมตว ดดานขางของรางกาย แลวตรวจจดตาง ๆ ดงตอไปน (พมลพรรณ เชอบางแกว, 2559: 78)

1. ศรษะยนออกมาหรอเปลา 2. ไหลหอหรอกมงอไปขางหนาหรอไม 3. ทรวงอกหอ หรอออกโคงงอหรอไม 4. หนาทองยนหรอไม 5. กนยนไปขางหลงอยางทเรยกวากนงอนหรอไม 6. เขาทงสองตงและอยถกทหรอเปลา 7. เทายนชไปขางในหรอขางนอก

ถาสำรวจพบวาคำตอบเปน “ใช” ตองเรมตงใจใชความพยายามปรบปรงการวางทาทางของตนเอง การวางทาทางทดเปนผลมาจากการทรงตวทถกตองดวย การบรหารรางกายอยางสมำเสมอและระมดระวงการวางทาใหถกตองดวยเชนกน

77

สถาบนพฒนาบคลกภาพจอหน โรเบรต เพาเวอรส (2535: 1) ไดกลาวถงวธการตรวจการวางทาทาง คอ ยนหนเขาผนงใหชดวางมอทงสองบนหนาขาหรอจะใชวธเดนเขาหาผนงชา ๆ ถาหนาอกสมผสผนงกอนแสดงวาการวางทาทางของเราดมาก และถาศรษะสมผสกอนถอวาพอใชแตถาทองนอยสมผสผนงกอนแลวศรษะจงสมผสแสดงวาจะตองปรบปรงการวางทาทางโดยดวน ดงภาพ 3.8

ภาพท 3.8 ปญหาของการวางทาทางไมถกตอง ทมา : สถาบนพฒนาบคลกภาพจอหน โรเบรต เพาเวอรส (2535: 1)

ลกษณะของการวางทาทางทไมถกตองสามารถแกไขได แตถาเราใชกลามเนอผดวธมานานนบป การแกไขในระยะเวลาอนรวดเรวจงเปนไปไดยาก จำเปนตองมการศกษาแกไขใหถกตองเพอใหการวางทาทางกลบคนดดงเดม เมอเราฝกอยางสมำเสมอจะกลายเปนนสยแสดงทาทางออกมาอยางเปนธรรมชาต

เพราะฉะนน การวางทาทางในลกษณะของการพดจะเปนการปรากฏกายตอหนาผฟงไมวาจะเปนการเดน การนง หรอการยน โดยทวไปมกจะเหนนกพดเรมปฏบตในสงทไมสมควรตงแตวนาทแรกในการปรากฏตวหลงแทนพด หรอยนพดอยหนาไมโครโฟน เชน การเอามอทาวแทนพด การขยบ และการจบไมโครโฟน การยน หรอการนงเอยง จนหมดความสงางาม การแยก หรอชดเทาจนหมดความงดงาม หรอมอไขวหลง การเทาสะเอว หรอลำตวคดงออยางไมรตว ผพดบางคนสารภาพวาขณะทปรากฏกายตอหนาผฟงนนมความยากลำบาก รสกขดเขน เกะกะ เกงกาง แมแตมอกยงไมมนใจวาจะเอาไวตรงไหน จนรสกวามอมมากกวาท เคยม (ชลลดา ทวคณ , 2556: 203) ซ ง เดล คารเนก ใหคำแนะนำวาถาทานไมทราบวาจะเอามอของทานเกบไวทไหน กจงใหมอยในททมนเคยอย ใหมนหอยรองแรงอยขางกายของทานนนแหละ อยาไปสนใจมนมากจนเกนไป (เดล คารเนก, อางถงใน สวสด บนเทงสข, 2530: 73)

การมอรยาบถทดสำหรบนกพด ควรเตรยมความพรอมและฝกการวางทาทางทถกตอง ไดแก การเดน การนง การใชมอ และการแสดงออกทางใบหนา เพอใหผพดไดฝกฝนอรยาบถตาง ๆ ในการเตรยมความพรอมกอนขนพด ซงมรายละเอยด ดงน

78

1. การเดน

การเดน เปนสงแรกทสะดดตาหรอเปนจดสนใจของผฟง และนบเปนสวนสำคญสวนหนงของบคลกภาพ วธการเดนทดเรมจากวางทาการยนและการเดน ใหกระดกสนหลงตงตรง ควรกาวเดนดวยฝเทาทพอเหมาะ ไมชาหรอเรวเกนไป ในขณะเดยวกนจะตองทรงตวใหสงางาม ไมเดนหลงโกงหรอยดอกหรอเขนอาย ระวงอยาใหหวไหลแขงทอ ขณะทเดนตองใหแขนแกวงตามสบาย แตตองระวงไมใหแกวงแขนมากเกนไป หรอไมแกวงเลย ในขณะเดยวกนศรษะจะตองตงตรงระวงอยาเดนแอนอกเกนไป อยาเดนเขยงปลายเทาอยางกลว ๆ ถงแมวาใจจรงจะกลวการมองผฟงกตาม แตตองพยายามเดนอยางมนใจและเปนปกต

ภาพท 3.9 ลกษณะการวางทาในการเดนโดยใหกระดกสนหลงตงตรง ทมา : Rajcharawee, Online: 2559

เมอเดนถงทจดยนพด อยาลมพดทนท ใชเวลามองผฟงและคดวาเรองทเตรยมมาพดสกคร แลวจงเรมพด และเมอพดเสรจกอยารบรอนเดนลงจากเวท แตใหทงระยะคำส ดทายทพดชวอดใจ แลวจงเดนลงจากเวทดวยทวงท ทสงาและเปนธรรมชาต การลงเวทอยางรบรอนและถอนหายใจอยางโลงอกเปนทาทางทตลกมากกวาทจะประทบใจผฟง

นอกจากน การเดนขน-ลง บนได ผพดจะตองฝกฝนและควรระมดระวงตอการขน -ลงอยางมาก โดยมวธการดงน (พมลพรรณ เชอบางแกว, 2559: 83)

การขนบนได ใหกะความยาวและความสงของขนบนไดดวยสายตา กาวเทาชตรงไปสมผสเบา ๆ กบทางขนบนไดขนแรก แลวยกเทาอกขางหนงกาวขนไป ถายนำหนกตวทงหมดลงบนเทาหนา พยายามใหศรษะตงและหลงตรง หากมราวบนได ไมควรจบราวบนไดในการยนตวขนบนได

การลงบนได ชำเลองดดวยสายตาเมอเดนมาททางลง หยอนเทาทละขางลงบนขนบนได ใหเทาหลงรบนำหนกทกครงทเกาลงบนได เอามอสมผสกบราวบนไดเบา ๆ งอนวเทาเลกนอย ในกรณทมราวบนได อยากำราวบนได

79

การทรงตวหรอการยน เปนสวนหนงของบคลกภาพของผพด เชน การทรงตวในขณะทพดจะตองระมดระวงไมยนตามสบายและตองไมผอนคลายกลามเนอมากจนเกนไป หรอไมยนใหกลามเนอตงเครยดมาก เพราะความตงเครยดของกลามเนอจะทำใหความสามารถในการพดลดนอยลง ทำใหไมสามารถเคลอนไหวไดอยางคลองแคลวและมชวตชวา ทายนทดทสด คอ ทาทเราสามารถควบคมกลามเนอรางกายไดอยางสบาย ไมยนหนกสนเทาทงสองขาง ควรจะระลกไวเสมอวา การทรงตวทดนน หลงจะตองไมโกง อะไรจะตองไมหอ และรจกการเกบหนาทองดวย

2. การนง

สงทควรคำนงถงในการนง คอ คอ หลง และไหล ในการจดทาใหถกตอ งเพอการนงทสบาย การนงหลงตรงจนเกนไปเปนการนงทไมถกตอง และการนงเกรงเพอใหหลงตรงกไมถกตองเชนกน เพราะจะกลายเปนการแอนหลง การนงจงควรนงแบบสบาย ๆ ตามธรรมชาต ไมนงเกรง หรอพยายามนงเพอใหหลงตรง

การนงทถกตองในลกษณะทานงตาง ๆ โดยเรมจากการหนหรอหมนตวใหมาอยในทศทางท เกาอตงอย และอยในทายนเบองตนกอน โดยใหดานหลงของขาแตกกบขอบเกาอแลวคอย ๆ หยอนตวลงนงใหเตมเกาอ (พมลพรรณ เชอบางแกว, 2559: 83-85)

ผชาย นงตวตรง แยกเขาและปลายเทาเลกนอย มอวางบนหนาขา

ผหญง ทานงทดงดงามทสดคอทาโคงรปตว “S” โดยเขาสทนงเปนมมหรอเบยงตวเลกนอย เทาชด เขาชด ใหอยในทาการวางเทาเบองตน แลวคอย ๆ วาเทาทงสองอยางไปดานขาง โดยลกษณะเขาชดขาและเทาท งสองชดกน ตวตรง หลงตรงและพงพนกเกาอ มอวางบนตกในลกษณะประสานกน

ในกรณทนงตอหนาผใหญ ทงผชายและผหญงตองนงดวยทาสำรวมหลงไมพงพนกเกาอ ตวตรง มอวางประสานกนบนตกนงอยางสำรวม ไมนงโยกเกาอ หรอขาไขวกน

ผชาย นงใหเตมกน หลงไมพงพนกเกาอ เขาแยกเลกนอย สนเทาชด ปลายเทาแยกเลกนอย มอประสานกนบนตก

ผหญง เมอลงนงเกาอใหนงเพยงครงกนกอน แลวคอยขยบจนอยในลกษณะเตมกนในทารปตว “S” หลงไมพงพนกเกาอ มอประสานกนบนตก

80

ภาพท 3.10 ลกษณะการนงของผหญงและผชายในกรณทนงตอหนาผใหญ ทมา : ถายเมอวนท 28 เมษายน 2562

การนงไขวหาง

ในขณะทอยในทานงพนฐาน ใหเลอนเทาทวางหลงออกไปขางหนาพรอม ๆ กบเลอนขาอกขางหนงมาทกเขาอกขางหนง ใหตนขาสวนบนวางพกอยบนเขา แลวจงเลอนเทาทยนออกไปกลบมาทเดม นองทงสองจะตองอยเคยงกน

ภาพท 3.11 ลกษณะการนงไขวหางของผหญงและผชาย ทมา : ถายเมอวนท 28 เมษายน 2562

81

การนงบนโซฟาหรอเกาอนวม

ผชายและผหญงมอรยาบถเดยวกน คอ นงพงททาวแขน หรอไมกนงทรมเกาอ ถาจำเปนตอง นงลกเขาไปใหใชมอยนตวรบนำหนกไวแลวเลอนตวเขาไป หรอเลอนออกมา

3. การใชมอ

มอ เปนอวยวะทสะดวกทสดในการใชประกอบการพด เพราะสามารถแสดงทาทางไดมากมายและยงมนวมอทง 5 นวชวยในการขยายความของคำหรอประโยคทพดไดอยางชดเจน ฉตรวรณ ตนนะรตน (2537: 47) กลาววาการแสดงทาทางดวยมอและแขนซงเปนทนยมนนมอย 2 แบบ คอ

1. Descriptive gesture คอ การใชมอและแขนแสดงทาทางตามแบบฉบบของผพดแตละคน เชน พดถงขนาด รปราง การแสดง ถารถวงตดหนาเราจะสงเกตการแสดงทาทางแบบนไดจากผพดเชนพดวา “ของนคณภาพดทสด” ในสงคมไทยสวนใหญจะชวยนวโปงกนนอกจากนผพดอาจคดทาทางเองกได โดยมงทสอความหมายไดและเปนทาทสอถงรสนยมทดตอผพด

2. Conventional gesture คอ การใชมอและแขนแสดงทาทางพนฐานบอย ๆ จนผฟงมองดกรความหมายทนททาทางทแสดงนเปนทาทางทคนใชกนบอยและคนเคยจนกลายเปนสญลกษณทางสากล การช การชกำปน เปนตน

การใชมอ ไมควรใชแสดงตำกวาเอวลงไป เพราะนอกจากคนขางหลงจากไมเหนแลว การแสดงมอทตำมากไปไมสะดวกในการใชชวงแขน และยงเปนการแสดงออกถงความไมมนใจของ ผพดดวย ผพดทมบคลกของผนำ จะยกมอขนมาแสดงอยางสงาผาเผย และไมจำเปนกไมควรแสดงมอสงเกนกวาหวไหล ยกเวนบางคำหรอบางประโยคทตองแสดงมอสง เชน เนอค ฟายงมฟา การชนวขนชฟา เพอแสดงความรสกวาเหนอขนไป คอ ฟาทสงมาก ๆ ซง แสงธรรม บวแสงธรรม (2557: 179-182) ไดพดถงการใชมอทสามารถแสดงขยายความหมาย ไวดงน

1. ความกวาง ความยาว แคบหรอสน

ภาพท 3.12 แสดงการใชมอเพอใหความหมายความกวาง ความยาว แคบหรอสน ทมา : แสงธรรม บวแสงธรรม, 2557: 179

82

2. นบจำนวนตวเลขหลกหนง ถงหลกสบ

ภาพท 3.13 แสดงการใชมอเพอใหความหมายนบจำนวนตวเลขหลกหนง ถงหลกสบ ทมา : แสงธรรม บวแสงธรรม, 2557: 180

3. บอกขนาดใหญหรอเลก

ภาพท 3.14 แสดงการใชมอเพอใหความหมายบอกขนาดใหญหรอเลก ทมา : แสงธรรม บวแสงธรรม, 2557: 180

4. ระยะทางทไกลหรอใกล

ภาพท 3.15 แสดงการใชมอเพอใหความหมายบอกระยะทางทไกลหรอใกล ทมา : แสงธรรม บวแสงธรรม, 2557: 180

83

5. นำหนกทหนกหรอเบา

ภาพท 3.16 แสดงการใชมอเพอใหความหมายบอกนำหนกหนกหรอเบา ทมา : แสงธรรม บวแสงธรรม, 2557: 181

6. อารมณหนกแนนหรอนมนวล

รปท 3.17 แสดงการใชมอเพอใหความหมายบอกหนกแนนหรอนมนวล ทมา (แสงธรรม บวแสงธรรม, 2557: 181)

7. แสดงอาการกวกมอ หรอโบกมอลา

ภาพท 3.18 แสดงการใชมอเพอใหความหมายบอกอาการกวกมอ หรอโบกมอลา ทมา : แสงธรรม บวแสงธรรม, 2557: 181

84

8. แสดงทศทางตาง ๆ ขนลงซายขวาหนาหลง

ภาพท 3.19 แสดงการใชมอเพอใหความหมายบอกทศทางตาง ๆ ทมา : แสงธรรม บวแสงธรรม, 2557: 182

9. แสดงสญลกษณตาง ๆ เชน ถาทำมอวาโอเค หรอฉนรกเธอ ดวยการชนวโปงกบนวช

นวกอยเกบนวกลาง และนวนางลง เปนตน การใชแขนและมอ จะแสดงออกมาไดอยางไมเขนอายเมอผพดสรางแรงบนดาลใจใหกบตนเองจนตนาการใหตนเองเปนผนำทมความมนใจ กลาทจะแสดงออก ไมตองไปกำหนดกฎเกณฑใหตวเองวาเมอพดถงประโยคนเราจะยกมอขนหรอแสดงทาน ควรปลอยใหมอไดแสดงออกมาเองจากความรสกขางในดวยความรสกทเปนธรรมชาต และเพอความเชอมนทกครง ในการพด

ภาพท 3.20 แสดงการใชมอเพอใหความหมายแสดงสญลกษณตาง ๆ ทมา : แสงธรรม บวแสงธรรม, 2557: 182

4. การแสดงออกทางใบหนา

การรจกควบคมอารมณของตนเองเปนสงทสำคญอยางหนงของการพด นอกจากอารมณทางดานจตใจแลว สงหนงทสำคญไมแพกน คอ การควบคมอารมณบนใบหนาของผพดนนเอง เพราะใบหนาจะเปนสงทำใหคนอนรวาขณะนนคณกำลงรสกอยางไร หากแสดงสหนาทไมดออกไป อาจทำใหความนาเชอถอทมอยในตวผพดลดนอยลงไปได

85

การแสดงออกทางใบหนา จงมสวนสำคญในการชวยขยายความหมายของการพดใหมความลกซงและชดเจนยงขน บรเวณใบหนาของผพดนน จะเปนจดสนใจอนดบตน ๆ เพราะเวลาฟงคนเรามกมองหนามองตาผพดเปนสวนใหญ ดงนน บรเวณใบหนาจงเปนสวนทสามารถแสดงออกอารมณใหผฟงไดเหนชดเจนและเรวทสด

การแสดงออกทางใบหนาดวยการ “ยม” เปนการเปดประตหวใจของผพดทตองการใหผฟงไดรบความสขกลบไป ตลอดจนการสรางมตรภาพและความรกทงายทสด การสรางภาพลกษณดวยการยม เปนศลปะในการสรางภาพลกษณททำใหเกดความประทบใจในยามแรกพบทำใหเกดความนาเชอถอและความไววางใจหากผพดมรอยยมทจรงใจเทากบวาบรรลความสำเรจไปแลวกวาครง

ภาพท 3.21 ลกษณะการแสดงออกทางใบหนา ทมา : ถายเมอวนท 28 เมษายน 2562

วจตร บญยะโหตระ (jobpub.com,Online: 2550) กลาววา จตแพทยไดจำแนกการยมแบงออกเปน 3 ประเภท คอ

1. ยมจรงใจ คอ ยมทเปยมลนไปดวยความรสกทดงาม ยมจรงใจเปนการแสดงความรสก ทางดานบวกอยางแทจรงจะปรากฏขน หลงจากไดรบรสภาวะของอารมณซงรวมทงความยนดจากสงกระตนทางตา ห จมก ลน การสมผสอยางรกใครกสามารถเรยกรอยยม การยมอยางจรงใจน นอกจากจะใชกลามเนอยมตามปกต คอ กลามเนอขากรรไกรแลว ยงใชกลามเนอรอบดวงตาอกดวย ผลของการยมจรงใจทำใหรางกายผลตฮอรโมน "ความสข" ออกมา ซงฮอรโมนนจะไปออกฤทธทำใหมานตาขยายตว และตามประกายของความสขทเราเรยกวา "ตายม" ซงตานเองจะแสดงออกถงความรก ความเปนมตรและความอบอน

86

ภาพท 3.22 ลกษณะการยมจรงใจ ทมา : ถายเมอวนท 28 เมษายน 2562

2. ยมเสแสรง คอ รอยยมทประดษฐขน โดยเจตนาจะทำใหผอนเขาใจผดทำใหผอนคดวา เรารสกวาอยางนนจรง ๆ ทง ๆ ทไมใชการยมเสแสรง แตเปนการแสดงเจตนาทจะพยายามกระตนใหเกดอารมณความรสกในดานด จะปรากฏบนใบหนานานกวายมจรงใจ ซงการหวเราะเปนตวการทจะปลดปลอยความตงเครยด หรอความตนเตนทมมากจนเกนไป การหวเราะชวยปรบความสมดล ใหอยในสภาวะปกต แมวาจรง ๆ แลวมนอาจจะไมตลกเลยกตาม เหตผลทเราชอบหวเราะอกอยางหนงกเพราะเวลาหวเราะเราตองยมกอนและใบหนาทมรอยยม ยอมนาดกวาใบหนาบ งตงดราย การหวเราะจงเปนอกขนหนง ของการยมนนเอง

ภาพท 3.23 ลกษณะการยมเสแสรง ทมา : ถายเมอวนท 28 เมษายน 2562

3. ยมเศรา เปนการยมขณะทเรากำลงทกข และยงทำใหผอนเปนทกขอกดวย คนทหวเราะมาก ๆ จะมชวตยนนาน คนทมความสขจะมอายยนกวาคนทอมทกข การทจะใหมสขภาพดอยเสมอ จำเปนจะตองมการแบงปน คนทรจกหวเราะ กคอ คนทรจกแบงปนนนเอง

วธดวายมอยางไรจงจะเหมาะสำหรบใบหนา คอ ลองยนหนากระจกเงา แลวแสดงสหนาแบบตาง ๆ ทงยมและบงตง สงเกตวาสหนาแบบไหนททำใหผพดดออนวยลง มชวตชวา มเสนหขน เพราะแตละคนจะมรอยยมเปนเอกลกษณของตวเองแตกตางกนออกไป รอยยมทคางอยบนใบหนานานเกนไป จะดเหมอนกบหนยนตหรอยมเสแสรง เพราะฉะนนควรมรอยยมทจรงใจจะดกวา เพราะถายมเสแสรงเดนชดเกนไป ผฟงกจะไมเชอถอและหมดศรทธาไปในทสด

87

นอกจากการยมเพอสรางความประทบใจตงแตแรกพบ หากผพดตองการใหผฟงเขาใจเรองทตองพดอย างลกซ ง ผ พดตองใสความรส กลงไปในใบหน าเพอใหคลอยตามเรองท ตน พด และอากปกรยาอน ๆ เชน ผพดพดถงเรองทเศรากควรทำสหนาใหเศรา และเสยงเศรา ๆ ดวย เมอพดถงปญหาทสำคญกควรมสหนาเครงขรม ตามปกตเมอพดเกยวกบเรองโทษทวไปแลวผพดควรมสหนายมแยมแจมใส เพอบรรยากาศในสถานทนนจะไดไมตงเครยด อกทงผพดและผฟงจะไดมความรสกทคนเคยและเปนมตรตอกนอกดวย บางครงผพดตองการเนนเรองทพดใหเดนชด สามารถแสดงสหนาในรปแบบของการแสดงละคร เชน ทำหนาตกใจ หรอทำหนาเศราจนนำตาไหล ผพดกสามารถทำไดแตไมควรแสดงเชนนบอยนก เพราะผฟงจะสนใจการแสดงทาทางของผพดมากกวาเนอหาหรอเรองทนำมาพด อยาลมวาการแสดงออกทางใบหนานนมความหมายเทา ๆ กบการพด ผพดจงควรแสดง สหนาใหเปนธรรมชาตทสด (ฉตรวรณ ตนนะรตน, 2537: 46)

ดงนน การแสดงออกทางสหนาจงเปนการแสดงออกถงความรสกและอารมณ เชน ความจรงใจ ความคดเหนทสอดคลองกบคำพด เปนตน ขอแนะนำในการแสดงออกทางสหนา คอ การเปนตวของตวเองใหมากทสด รสกอยางไรแสดงออกอยางนน ใหเปนธรรมชาตสอดคลองกบอารมณ ไมเสแสรง การแสดงออกทางสหนาทยมแยม ยนด มความสข และจรงใจ ชวยสรางบรรยากาศใน การพดใหนาประทบใจและเหมาะสมกบการพดในทกรปแบบ

5. การแตงกาย

การแตงกาย เปนบคลกภาพทบงบอกถงนสยใจคอและรสนยมของผพด เปนปจจยทจะดงดดความสนใจของผฟงไดตงแตยงไมเรมพด คนสวนใหญมกจะวเคราะหถงอปนสยใจคอของผทคนพบเหนโดยพจารณาจากการแตงกาย ซงการวเคราะหเชนนอาจกอใหเกดอคต หรอความลำเอยงเกดขนได ดงนนผพดจงตองระมดระวงเรองการแตงกายใหด การแตงกายทสวยเดนหรหราจะทำใหผฟงมความสนใจไปท เสอผา เทากบการแตงกายทสกปรก ยบยย กอาจทำใหเกดความนารงเกยจ นอกจากนการแตงกายทเหมาะสมอยางแสดงถงการใหเกยรตผฟง การเคารพตอสถานท หรอสถาบนนน ๆ ดวย นรตน จรจตร (2550: 36) กลาวถงหลก 3 ส. ในการแตงกายไว ดงน

ส. ท 1 สภาพแตงกายใหสภาพเหมาะสมกบเวลาสถานทและบคคล ส. ท 2 สะอาดแตงกายใหสะอาดเปนสงสำคญชวยใหผฟงดแลวสบายใจสบายตา ส. ท 3 สมวยแตงกายใหเหมาะสมกบรปทรงของเสอผา เครองประดบตาง ๆ รวมทงให

เหมาะสมกบวยของตนเอง

ซงสอดคลองกบ พมลพรรณ เชอบางแกว (2559 : 112-113) เกยวกบการแตงกายใหมบคลกภาพทดประกอบดวย 5 องคประกอบ ไดแก

1. ความสะอาด การแตงกายควรมความสะอาดของเสอผาและรางกายสวนตาง ๆ ไดแก ผมสะอาด ไมมรงแค หวเขารปทรงไมยงเหยงรงรง ปากและฟนสะอาด มอและเลบสะอาด ใบหนาและหไมมคราบมน ไมมกลนตว สวมเสอผาทซกสะอาดและรดเรยบ ถงเทาสะอาดไมมกลนอบ รองเทาไมมความชำรดหรอเปรอะเปอน สำหรบผชายควรโกนหนวดเคราใหสะอาดเกลยงเกลาดวย

88

2. ความสภาพเรยบรอย ทงผหญงและผชายไมวาจะเปนการแตงกายเพอในโอกาสใด พนฐานรวมกนทควรมอย คอ ความสภาพเรยบรอย ความสภาพเรยบรอยมกอยดวยกน แตไมใชอยางเดยวกน ความสภาพในการแตงกายจะตองใชเรองของโอกาสเขามาตดสน ในบางโอกาสเราอาจ แตงกายไมสภาพกได เชน เวลาไปงานสงสรรครนเรงในหมเพอนสนทของตนซงมกไมมใครเขม งวดระวงเรองความสภาพนกแตเวลาไปทำงานหรอออกงานตาง ๆ ทจะตองพบปะผคนมากมายหลายระดบ เราตองแตงกายใหสภาพมากกวาปกต ซงความสภาพเรยบรอยในการแตงกายแบบผหญงและผชาย มรายละเอยดทตางกน ดงน

2.1 ผชาย การแตงกายทสภาพเรยบรอย คอ ใสเสอและกางเกงทสไมสดเดน หรอม ลวดลายจนเกนไป ถาใสสทสากลเสอและกางเกงนยมใหเปนผาเดยวกนและสเดยวกน เสอใสไปทำงานควรเปนเชตแขนยาวกบกระดมเสอทกเมด ตอชายเสอในกางเกง และไมพบแขนเสอขน ผกเนคไทใหยาวระดบหวเขมขด สวมถงเทาสเขมและรองเทาหนงแบบหมสน

2.2 ผหญง การแตงกายสภาพเรยบรอย คอ ใสเสอผาทสไมสดเดนจนเกนไป เสอผา ไมคบหรอหลวมเกนไป เสอผาไมมลายฉลหรอเนอบางเบาเหนรปราง ขอเสอไมควานลกจนเกนไป กระโปรงไมสนหรอยาวเกนไป ไมเวาแหวงหรอผาสง เครองประดบควรใสแตพอดและไมใสเครองประดบทมเสยงรบกวนผอน มการแตงหนา แตงผม และแตงเลบแตพองาม ไมใชนำหอมทมกลนแรงเกนไป ใสรองเทาแบบหมสนหรอแบบมสายรดสนเทา

3. ความประณต เสอผาทมความประณตดไดจากคณสมบตของเนอผา และฝมอการตดเยบ ของชาง ถาใชเนอผาด การตดเยบด เสอผาจะไมเสยรปทรงงาย เนอผาทงตวมนำหนก ไมยบงาย สไมตก ระบายเหงอไดด ตะเขบดายตรงและแขงแรงไมหลดรวงงาย ปกหรอคอเสอควรจะพบลง หรอตดแนบกบตวเสอตามแบบทกำหนดของผออกแบบ หากเปนเสอผาทมลวดลายควรวางลายผาตอเนองกนพอดตรงตะเขบและรอยตอตาง ๆ

4. ความเหมาะควรแกกาลเทศะ บคคลควรเลอกเครองแตงกายใหเหมาะสมกบโอกาสหรอ งานทเขารวม กจกรรม สถานท และยงตองรจกแตงกายให เหมาะสมกบงานอาชพหรอสถานภาพในการทำงานของตนดวย เชน ในการแตงตวไปทำงานกควรแตงชดทมความคลองตว ทะมดทะแมงในการเคลอนไหวตวในการทำงาน เปนตน การแตงกายทเหมาะควรแกกาลเทศะเปนการแสดงถงการใหเกยรตแกบคคลและสถานท ซงเรองนเปนมารยาททางสงคมอยางหนงทสำคญมาก และบคคลควรคำนงถงเปนอนดบแรกและใหความสำคญมากทสดในการเลอกเครองแตงกาย เพราะการแตงกายทผดกาลเทศะแมจะเหมาะสมกบรปรางมความสวยงามเพยงใด แตอาจถกผคนตำหนตเตยนไดวาไมมมารยาททางสงคม ทำใหไมไดรบการยอมรบและเชอถอจากผทสมาคมรวมกน

5. ความเหมาะสมกบรปลกษณ การเลอกแบบและสของเสอผาทเหมาะสมกลมกลนกบ รปรางของตนเอง ตองพจารณาสดสวนรปรางซงเปนลกษณะเฉพาะตนเอง เมอสวมเสอผาแลวจะตองอำพรางจดบกพรองของรปรางได ขณะเดยวกนเสอผากสามารถมสวนชวยเสรมจดเดนของรปราง เปนการแตงกายดวยเสอผาทเหมาะกบเรอนรางซงจะทำใหมภาพลกษณทด

89

การแตงกายนบวาเปนการเสรมสรางบคลกภาพภายนอก ผ พดสามารถแต งกายเพอ

เสรมสรางบคลกภาพทดใหกบตนเองได หลกสำคญ คอ การแตงกายใหเหมาะสมกบกาลเทศะ เหมาะสมกบรปรางลกษณะของตนเอง ตองสะอาดสภาพเรยบรอย รวมทงการรจกเลอกเสอผาทมคณภาพด และดแลรกษาใหเสอผาทสวมใสอยในสภาพทประณตอยเสมอ หากผ พดแตงกายดเทากบเปนการแสดงความนบถอตนเองและใหเกยรตผทเราไปพบปะพดคยดวยกน ทำใหผพดไดรบความ ชนชมและไดรบการยอมรบนบถอ

6. การใชไมโครโฟน

ไมโครโฟน เปนเครองมอทชวยในการพดทเปนประโยชนอยางมาก สามารถชวยใหผฟงไดยนทวถง ซงเทคนคการใชไมโครโฟนกมความแตกตางกนออกไป ขนอยกบลกษณะของไมโครโฟนทผพดใช การใชไมโครโฟนในแบบตาง ๆ มรายละเอยดทตางกน ดงน (แสงธรรม บวแสงธรรม, 2557:105)

1. การใชไมโครโฟนขาตงพน เปนรปแบบทมกพบเจอกนบอยในงานพธตาง ๆ เชน งาน แตงงาน ประธานในพธควรยนเปลาหลงไมโครโฟนประเภทขาตง เพราะทำใหดสภาพเปนทางการ และไมควรถอดไมโครโฟนออกจากขาตงแลวถอพด เนองจากดแลวไมเหมาะสม ผพดควรปรบไมโครโฟนใหมความสงของไมโครโฟนใหพอดกบปาก จะทำใหผพด พดไดถนดและเสยงจะเขาไมโครโฟนไดเตมท ผฟงไดยนชดเจน

ภาพท 3.24 แสดงตำแหนงไมโครโฟน ทมา : zoundlab (Online: 2562)

นอกจากหาตำแหนงไมโครโฟนทเหมาะสมแลว ตำแหนงของผพดกเปนสงสำคญไมแพกน ผพดควรอยหนาไมโครโฟน หากเราใชไมโครโฟนแบบรบเสยงรอบทศทางคงไมมผลมากนก แตหากเราใชไมโครโฟนแบบ Cardioids ทรบเสยงเฉพาะดานหนา หรอ Uni-Direction ทรบเสยงเฉพาะทศทาง คงตองดดานหนาไมโครโฟนใหด เพราะหนาไมโครโฟนเปนสวนทรบเสยงไดดทสด ถาผพดยนอยตำแหนงดานหลงไมโครโฟน เสยงทเขาไปคงไมชดเจนนก อกทงควรปรบระดบองศาของไมโครโฟนใหเหมาะสม ไมควำหรอเอยงไมโครโฟนจนเกนไป หนหวไมโครโฟนใหรบกบบรเวณปากของผพด และใชเสยงอยางเหมาะสม

90

นอกจากนระยะหางจากตวไมโครโฟนกสำคญเชนกน ผพดไมควรยนปากจนชไมโครโฟนมากเกนไป จะทำใหเสยงทออกมาแตกพรา หรอดงเกนไป อกทงยงไดยนเสยงทไมตองการ เชน เสยง /P/ /B/ /T/ /K/ เชน เวลาเราพดคำทม พ.พาน จะมเสยง “เพอะ” ออกมา เสยงสวนเกนน ทำใหอารมณของเสยงเปลยนไปได แตกไมควรยนหางไมโครโฟน เพราะเสยงทออกจากไมโครโฟนเบาเกนไป หากผพดอยในตำแหนงทพอด และใชเสยงไดอยางเหมาะสม จะทำใหเสยงทออกมาไมดงหรอเบาจนเกนไป อกทงผใชเสยงไมเหนอยมากจนเกนไปดวย (zoundlab, Online: 2562)

2. การใชไมโครโฟนสายแตไมใชขาตง สวนมากจะใชกบการพดทไมเปนทางการ เชน พธกรภาคสนาม ผดำเนนรายการ คนทำกจกรรมกลม หรอวทยากรทตองการความใกลชดผฟง เพอความคลองตวในการเคลอนไหวรางกาย การถอไมโครโฟนแบบน ใหถงทตรงกลางดานของไมโครโฟน ไมควรจบทหวไมโครโฟนเหมอนนกรอง หรอจบโคนไมโครโฟนใกลชองเสยบสาย เพราะมออาจจะไปโดนขวทเสยบทำใหเครองหลวมหรอหลดได ขอควรระวง คอ ไมควรจบสายไมโครโฟนนกพดจำนวนไมนอยมกจะเคยชนกบการจบสายไมโครโฟนดวยมออกขางหนงทเหลออย เพราะไมรจะวางมอไวตรงไหนเลยมาจบสาย หรอเอามาพนรอบไวทมอจนพนกนเปนมวนโดยทไมรตว การกระทำดงกลาวจะเปนเปาสายตาของผฟง อาจทำใหผฟงไมฟงเนอหา แตมองสายไมโครโฟนทพนเปนวงใหญและลนวาเมอไหรผพดจะปลอยเสยท ซงการใชสายไมโครโฟนถอไวในมอตอนพดตลอดเวลา ทำใหมอทเหลออกหนงขาง บางครงมเอกสารทตองถอไวในมอกไมเหลอมอทจะแสดงทาทางประกอบการพด บอยครงทผพดเลอกใชมอทถอไมโครโฟน ชผฟงประกอบการพด จงทำใหเสยงหลดหายเปนชวง ๆ ขอแนะนำ คอ ไมควรใชมอทถอไมโครโฟนชนอกจากไมนาดแลวเสยงกไมเขา ไมโครโฟน ทำใหเสยงพดขาด ๆ เกน ๆ ไมราบรน

ภาพท 3.25 แสดงวธการจบไมโครโฟน ทมา : zoundlab (Online: 2562)

3. การใชไมโครโฟนแบบลอย ปจจบนการพดหนมานยมใชไมโครโฟนชนดนกนมาก เพราะ สะดวกไมมสายไฟระโยงระยางใหเกะกะ มความคลองตวสง รายละเอยดสวนใหญเหมอนกบการใชไมโครโฟนทมสาย ยกเวนไมตองกงวลวาจะมสายไฟไวเผลอพนมอผใช ไมโครโฟนแบบลอย ควรศกษาวธการ ปด-เปด กอนทกครง เพราะแตละรนมสวตชไมเหมอนกน และคอนขางยงยาก สงสำคญอก

91

อยางหนง คอ แบตเตอร ควรแนใจวาเปนแบตเตอรใหมอยาดแคแสงไฟสเขยว แตตองตรวจสอบดกอนวาเปนแบตเตอรใหมหรอไมเพอไมใหเกดการผดพลาดแบตเตอรหมดขณะกำลงพด

4. การใชไมโครโฟนตงโตะ เปนไมโครโฟนใชบนโตะประชมหรอวางไวบนแทนพด มหลาย รปแบบหลายขนาดวธการใชกตางกน ถาเปนแบบตดตงในหองประชม ลกษณะกานยาวบางรนถกควบคมโดยประธานทหวโตะ คอ ประธานจะเปด-ปดไมโครโฟนผ เขารวมประชมได การปรบไมโครโฟนดวยวธการยกกานไมโครโฟนขนลงตามความพอใจ

5. การใชไมโครโฟนไรสายแบบหนบ ไมโครโฟนชนดนเปนไมโครโฟนไรสายชนดหนง เวลา ใชใหมตวรบสญญาณไวทสาบเสอ จากตวรบสญญาณจะมสายเชอมไปทกลองรบสญญาณสวนมากจะใหเหนบไวทเอวหรอเขมขด มสวตชเปด-ปดกอนใชตองเปดสวตชนยมใชมากในปจจบนเหนไดจาก ผดำเนนรายการโทรทศนผประกาศขาวหรอแมแตการแสดงละคร

การใชไมโครโฟนในรปแบบตาง ๆ มขอควรระวงแตกตางกนออกไป ผพดตองระมดระวงและเตรยมการตงแตตนดกวาแกปญหาในภายหลง

7. การเชอมนในตนเอง

เปนสงสำคญมากในตวผพด เพราะถาหากผพดมความเชอมนในตนเอง การพดจะดำเนนไปไดดวยด ความวตกกงวลตกใจกลวจะไมเกดขน สำหรบนกพดมอใหม เมอออกมาพดอาจมอาการประหมา บางคนตกใจจนพดไมออก มอาการขาสน ปากสนหนาซด เหงอไหล อาการเหลานเกดจากระบบประสาทภายในรางกายสงการแบบกะทนหน ประกอบกบอารมณวตกกงวลของผพด ลกษณะเชนนเรยกวา “การตนเวท” โดยสวนใหญเรามาแกปญหาการตนเวทหรอทเรยกอกอยางหนงวาอาการประหมาทปลายเหต คอ เมอมอาการตาง ๆ เกดขนคอยหาวธจดการกบมนใหหายไป เชน ขาสนใหจกนวเทาแรง ๆ ตนเตนใจสนใหดมนำเยนกอนขนพด หรอหายใจเขาออกยาว ๆ ลก ๆ ถามอสน มอเยน ใหถไปมาใหเกดความอบอนของมอ สรางกำลงใจโดยการตะโกนออกมาดง ๆ 2 - 3 คำ เชน ส ๆ แตตองมนใจวาไมรบกวนผอน หากแตวธเหลานเปนวธการแกอาการประหมาทปลายเหต ถาผพดรจกความประหมาไดดกจะมวธการปองกนไมใหความประมาทมอทธพลเหนอผพดได

อาการประหมา แบงออกไดเปน 4 ประเภท ดงน (แสงธรรม บวแสงธรรม,2557: 57-76)

1. ประหมาเนอหา เปนสาเหตหนงททำใหเกดอาการประมาณในระดบตน ๆ โดยสวนใหญ มกจะปฏเสธการขนพดแลวใหเหตผลวาไมรจะพดอะไร คดไมออกวาจะพดอะไร ซงอาการประหมาเนอหาน สามารถแบงไดเปน 2 ประเภท ไดแก

1.1 ประเภททไมมเวลาเตรยมตว ผพดจะเจอเหตการณทตองพดแบบไมทนตงตว หรอพดแบบกะทนหน เชน การกลาวใหแสดงความคดเหน เมอเกดเหตการณแบบนผ พดมกจะใช ทาไมตายในการรบมอดวยวธการยกมอขนแลวชไปทคนขาง ๆ ทำนองวาคนนงขาง ๆ เขามความเหมาะสมมากกวา และมความสามารถมากกวาในการพด ซงเปนสถานการณทไมควรเกดขน หากเจอสถานการณเชนน แนะนำวา ใหพดในสงทเราถนด และพยายามพดในลกษณะของการชนชมยกยองคนฟงไวกอน โปรดจำไววา คนฟงมกจะจดจำหรอประทบใจจากความรสกของผพดไมใชจาก

92

เนอหา เพราะฉะนนเวลาพดกะทนหนใหเนนไปทอารมณความรสกทเรามตอกลมผฟง ในขณะทเปนเรองเชงบวกหรอเปนเรองด ๆ เพราะการพดยาวไปกใชวาจะเปนเรองทดเสมอ พดมากกผดมาก พดนานกอาจทำใหคนฟงเบอ

1.2 ประเภทการพดทมเวลาเตรยมตว สำหรบการเตรยมเนอหาแบบมเวลาเตรยม ตวนนไมยาก แตผพดตองรวาเราจะพดเรองอะไร มประเดนหลกทจะใหผคนฟงรบรคออะไร ถาเปนไปไดควรสรรหาตวอยางมาประกอบเพอใหเกดความเขาใจไดงายขน เมอเตรยมเนอหาแลวกจดวางโครงสรางใหเหมาะสม อาจเรมจากการเกรนนำเลกนอย คอยคอยปเรองไปสวกฤตหรอปญหาทผพดตองการพดถง จากนนจงเขาสชวงสำคญทตองเนนเปนพเศษ และสรปตอนทายอยางประทบใจ หรออยในประเดน

2. ประหมาสถานท เปนอาการตนเวทสามารถเกดขนไดกบทกคนดวยปรากฏอาการ ตนเตน มอไมสน เมอตอนใกลจะขนเวท บางคนชะลาใจวาไมตนเตน เพราะตอนมาถงงานใหม ๆ กไมไดมอาการอะไรมากนก แตพอจวนเจยนเวลาเขามาอาการตนเวทกปรากฏขนมาอยางฉบพลน ซงอาการตนเวทนเกดจากความไมคนเคย ความออนประสบการณในการขนเวท ผพดบางคนไมสามารถเกบอาการตนเตนไวได ขอแนะนำเพอแกไขอาการเหลาน คอ การไปถงกอนงานจะเรม 1 ชวโมงเปนอยางนอย ใหถงงานกอนทเวทจะจดเตรยมเรยบรอย มเจาหนาทมาตดตงเครองเสยงไมโครโฟน ตดตงขอความทฉากหลงของเวท ชวงเวลาอยางนเหมาะทผพดจะไปสรางความคนเคยกบเวทเสยกอน โดยวธการใหเดนขนเวทไปทขาตงไมโครโฟน ขยบไมโครโฟนแลวทดสอบวาเสยงดหรอไมและเพอสรางความคนเคยกบเวท

3. ประหมาบคคล เปนอาการประหมาทพบเจอกนไดบอย ๆ แมกบคนทพดอยเปนประจำ ทกวน พอเปลยนกลมคนฟงหนาใหมจะมอาการทนท จะตนเตนทกครงทตองพดกบคนแปลกหนา ซงการปองกนไมใหเกดอาการประหมาตนเตนกบบคคลตองแกทใจ ดวยการปรบวธคดของเราเสยใหมจะทำใหผพดขจดอาการประหมาบคคลไดผลทสด

4. ประหมาเฉยบพลน เปนอาการประหมาทเกดขนอยางไมรตว เรยกไดวาเปนอบตเหตท เกยวของกบการพดทเกดขนมาโดยไมคาดคด ไมไดตงใจ เชน ไฟดบ ลำโพงไมดง เครองฉายไมทำงานและบางเหตการณอาจชวยใหประมาทตนเตนเฉยบพลน บางคนพดอยกมผฟงเดนออกจากหอง ผพดจะรสกขาดความเชอมนขนมา และนกวาตนเองคงพดอะไรไมดหรอไมนาสนใจ แตไมวาจะเกดอะไรขนในขณะทกำลงพด สงทสำคญทสด คอ ตองไมหยดการพด อาจหยดเงยบเพอผอนลมหายใจเพยงเลกนอย แตไมใชการถอนหายใจแรงออกมา เกบอาการในขณะทหายใจเขาไปลก ๆ ชา ๆ อยางเงยบดวยการยม หรอสายตามองไปรอบ ๆ ทำเหมอนกำลงจะบอกอะไรบางสงบางอยางทสำคญ สงเหลานสามารถทำไดคลองและด เปนธรรมชาต โดยการสงสมประสบการณ ใหมากพอ ดงนนเรองประสบการณจงเปนเรองทสำคญ ผพดจะตองหาโอกาสใหกบตวเองไดสมผสกบเวทบอย ๆ ไมวาจะเปนเวทเลกหรอเวทใหญ ผฟงจะมากหรอจะนอยไมสำคญ

งานวจยของสวพร จนทรสกล และคณะ (2561) ไดกลาวถงความวตกกงวลของการพดนำเสนอหน าช น เรยนของน กศ กษ าหล กส ต รศ ลปศาสตรบณ ฑ ต สาขาวช า ภ าษาไทย

93

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏยะลา พบวา ประกอบดวย 2 ปจจย คอ 1) ปจจยภายใน ประกอบดวยปจจยยอย จำนวน 3 ปจจย ไดแก 1.1) ความเชอมนในตนเอง 1.2) บคลกภาพเฉพาะบคคล และ 1.3) สภาวะสภาพจตใจขณะนำเสนอ และ 2) ปจจยภายนอกประกอบดวยปจจยยอย จำนวน 4 ปจจย ไดแก 2.1) อาจารยผสอน 2.2) เพอนรวมชนเรยน 2.3) การใชภาษาและทกษะการพด 2.4) เนอหา สอและอปกรณการนำเสนอ ทงนปจจยภายใน ทสงผลกระทบตอความวตกกงวลของนกศกษาในการพดนำเสนอหนาชนเรยนมากทสด คอ ประเดนความเชอมนในตนเอง ซงสอดคลองกบความคดเหนของนกศกษาวาความวตกกงวลทเกดจากการขาดความเชอมนในตนเองจะสงผลกระทบในหลายดานตอการนำเสนอ อกทงบคลกภาพเฉพาะบคคล นกศกษาบางคนไมชอบอยตอหนาผคนจำนวนมาก จงไมสามารถพดนำเสนอหนาชนเรยนได หรอหากตองนำเสนอจะมอาการมอไมสน เหงอไหล เกดความวตกกงและกลวการนำเสนอหนาชนเรยน ซงเปนผลตอสภาวะสภาพจตใจขณะนำเสนอ นกศกษาจะมความรสกสมองวางเปลาจนเกอบพดตอไปไมได เมอตองออกมาพดนำเสนอหนาชนเรยน ในสวนปจจยภายนอกทสงผลกระทบตอความวตกกงวลของนกศกษาในการนำเสนอหนาชนเรยนมากทสด คอ ประเดนอาจารยผสอน นกศกษาจะเกดอาการประหมาเมออาจารยมกแกไขขอผดพลาดทนททนใดขณะทกำลงนำเสนอ ซ งสอดคลองกบการใหขอคดเหนของนกศกษาวาอาจารยมสวนอยางมากตอความวตกกงวลของนกศกษา ทงนผวจยมความคดเหนใน 2 ประเดนถงความวตกกงวลของนกศกษา คอ ประเดนท 1 เกดจากความคาดหวงของอาจารยในเนอหาทนกศกษานำมาเสนอหนาชน และประเดนท 2 ประสบการณของนกศกษาทไมไดในการนำเสนอหนาชนเรยน ซงนกศกษาตางใหความเหนวา มความกลวทกครงในการนำเสนอวาอาจารยจะตำหนเรองเนอหาในการนำเสนอในขณะทนำเสนอหรอไม และเมอพดหรอนำเสนอเนอหาผดพลาด อาจารยกจะพดแทรกขนมาทนท จงทำใหนกศกษาเกดประสบการณทไมดในการนำเสนอหนาชนเรยนในครงตอไป รองลงมาประเดนเพอนรวมชนเรยน นกศกษารสกวาเพอน ๆ ในชนเรยนสามารถพดนำเสนอไดดกวา เพอนทมความสามารถในการพดไดด มกสรางความกดดนใหกบนกศกษาทมทกษะการพดนำเสนอไมดพอสมควร เนองจากอาจเกดการเปรยบเทยบ จงทำใหนกศกษาทตองออกมาพดนำเสนอตอมความกดดนและวตกกงวลในการพดนำเสนอ และเพอนยงสงผลตออารมณและความรสกจงทำใหขาดความมนใจ ลำดบตอมาประเดนเนอหา สอและอปกรณการนำเสนอ ซงสอดคลองกบความคดเหนของนกศกษาวาปญหาเรองการเรยบเรยงไวยากรณหรอประโยคทางภาษาไทยในการพดนำเสนอมสาเหตมาจากนกศกษาสวนใหญใชภาษามลายในการพดเปนภาษาแรก เมอตองออกมานำเสนอหนาชนเรยนจงเกดความกงวลเรองการเรยบเรยงประโยคหรอการเลอกใชคำไทยใหถกตอง และประเดนเนอหา สอและอปกรณการนำเสนอ ขอจำกดของเวลาทำใหนกศกษาตนเตนจนทำใหคณใชเวลานานเพอนกถงสงทตองการนำเสนอ

อยางไรกตาม ความรสกประหมานนเกดขนไดเสมอ จนกวาผพดจะมประสบการณในการพดมากพอสมควร หรอมการฝกซอมมาเปนอยางด แตถาผพดเกดความรสกตนเวทเมอเผชญหนากบผฟง ผพดควรจะแกดวยวธการเคลอนไหวรางกายใหเปนประโยชนกได แตทงหมดทงมวลผพดจะตองมสตไหวพรบ และใหคดเสยวาอยางนอยความประหมาเลกนอย ในระดบทควบคมไดจะทำใหผพดมความตงใจมากขนในการขนเวท

94

กระบวนการเตรยมความพรอมดานบคลกภาพกอนพด ผพดควรเตรยมลำดบขนตอนเพอใหการพดสามารถดำเนนการไปสเปาหมาย ผทมบคลกภาพทด มทาททสงาผาเผย มกรยาทนาชนชมยอมเปนทตองตาตองใจของผฟงตงแตแรกเรม นอกจากนการแสดงถงความสามารถในการใชภาษานำเสยงการแสดงความรหรอการแสดงแนวคดสงแปลกใหมถอเปนปจจยสำคญอกอยางหนงทผพด ทกคนควรตระหนก และมนเตรยมความพรอมอยเสมอ คณสมบตเหลานเปนสงสะทอนภาพลกษณของผพดซงผฟงสามารถประเมนไดตลอดเวลา การพดทดจงควรเตรยมความพรอมของผพดตงแตตนจนจบ

การวเคราะหผฟง

การวเคราะหผฟง เปนการกระบวนการเตรยมความพรอมกอนพด เปนกระบวนการสอสารทเกยวของกบผพด ผฟง และเนอหาทพด ผพดจะตองสอความหมายความรสกตลอดจนขอคดความคดเหนทผฟงสนใจ ผพดสวนใหญมกมองขามความจรงทสำคญขอน ปกตผพดมกจะพดแตเรองท ตนสนใจ มแตความคดทสำคญของตนลงไปใหผฟง จนลมคดไปวาเนอหานนอาจไมมความสำคญตอผฟงเลยกได ดงนนการวเคราะหผฟงจงเปนสงจำเปนทผพดมองขามไมได ถาผพดไมรจกกลมผฟงนนกควรสอบถามจากผรหรอผเกยวของหากไมสามารถทำไดจากวธดงกลาวผพดกตองวเคราะหดวยวธการศกษาขอมล ซงแยกตามทฤษฎของ ฉตรวรณ ตนนะรตน (2537: 29) ทเกยวของดงตอไปน

1. สภาวะทางสงคมของผฟง 2. การยดมนและทศนคตของผฟง 3. ทศนคตของผฟงทมตอผพด 4. ทศนคตของผฟงทมตอเรองทพด 5. การวเคราะหสถานการณในการพด 6. ตวอยางโครงรางการวเคราะหผฟง

1. สภาวะทางสงคมของผฟง

1.1 จำนวนหรอขนาดของผฟง

ตามหลกจตวทยาการพดกลมผฟงทมขนาดเลกผพดจะตองพยายามสรางความ สมพนธกบผฟงอยางมาก แตถาผพดกบผฟงทเปนกลมใหญ ผพดอาจสรางความสมพนธกบผฟงไดนอยลง ทงนเพราะคนตางทรวมกนเปนกลมใหญ ยงมขนาดใหญเพยงใด ความเปนตวของตวเองจะยงลดลงตามลำดบ โดยเฉพาะชวงเวลาเมอเกดอารมณรวมกนของกลม วจตร อาวะกล (2524 : 12) กลาววา มนษยจะสญเสยความเปนของตวเอง และมกจะตดสนใจในเรองตาง ๆ แบบพวกมากลากไป การทราบจำนวนของผฟง จะชวยใหผพดสามารถจดเตรยมเนอหา และเลอกวธการพดไดอยางเหมาะสม รวมทงสามารถจดเตรยมวสดอปกรณทจะใชประกอบในการพดไดอย างครบถวนซง สจรต เพยรชอบ (2529 : 13-14) กไดกลาวถงประเดนนไววา ผทสามารถทราบจำนวนผฟงไดลวงหนาจะไดรบประโยชนเปนอยางยงเพราะจะทำใหเตรยมเรองเตรยมตวเตรยมใจไดยงขน การพดทมผฟงเปนจำนวนมากนน แสดงวาผฟงมความสนใจเรองทจะพด ผพดจงตองพยายามเตรยมตวใหด

95

เพอใหผฟงไดรบประโยชนจากการพดตามทเขาคาดหวงไว การใชถอยคำ ขอควรระมดระวง คนหมมากทอยรวมกน มกไมเปนตวของตวเองเวลาทฟงบรรยายนาน ๆ เขาจะเกดอาการรวมของกลมขนมาแทน เชน ถาผฟงคนหนงหวเราะขำขนผฟงคนอนกจะหวเราะไปดวย ขณะเดยวกนถาผฟงบางคนเกดความไมพอใจกอาจสงเสยงทไมสภาพตามกนขนมาไดทงทไมไดตงใจ นอกจากนการพดทมผฟงเปนจำนวนมาก จนถงกบเบยดเสยดหรอแออดจะทำใหผพดและผฟงเกดอารมณรสกอดอด ถาอากาศรอนอบอาวดวยยงรสกอดอดมากขน

1.2 วยหรอระดบอาย

เปนสวนประกอบทสำคญทจะใชเปนเครองมอตดสนความสนใจ ประสบการณ และ ความตองการของผฟง เชน ถาตองพดเรองสงครามโลกครงท 2 ใหผฟงอายนอย ผพดจะตองอธบายมากพอสมควร สวนการพดใหผฟงทมอายมากผพดไมจำเปนตองอธบายมากแตจำเปนตองใชขอมลมาอางอง ผฟงทมวยตางกน ความสนใจและความเขาใจเรองยอมตางกน การเรยนรถงอายผฟงกเพอจะใหทราบวาการพดกบคนในวยนน ควรใชวธการพดและคำพดอยางไร สามารถแยกไดตามอายชวงวย ดงน

1.2.1 วยเดก เปนวยทยงรกความสนกสนาน ซกซนไมอยนงเฉย ไมสามารถตงใจ ฟงเรองราวไดนาน ๆ มความเบองาย มความสนใจแตเรองสนกสนานตนเตน อยากรอยากเหน ดงนน การพดจงไมควรเนนหลกวชาการหรอเนอหามากจนเกนไป ควรพดเรองทสนก ใชคำพดงาย ๆ แตเปนถอยคำทเตมไปดวยอารมณปลกเรา ตนเตน เสยงพดจะตองตนเตน ไมพดเสยงเบาเดดขาด ชวงเวลาในการพด ไมควรพดนานจนเกนไป เพราะความสนใจของวยเดกจะมชวงเวลาทสน แตควรใชวธการเสรมกจกรรมตาง ๆ ทใหเดกไดมสวนรวมเขาไปแทน

1.2.2 วย ร น เป น ว ย รกส วยรก งาม ย ง เป น วยท อย ใน ล กษณ ะเป น เด ก แตความสำคญตนผดวาเปนผใหญแลว ฉะนนเดกวยรนไมชอบใหใครมากระทำกบตวเขาเหมอนกบเดก วยรนเปนวยทอยกงกลางระหวางความเปนเดกและผใหญ ยงไมบรรลนตภาวะและยงไมเขาใจในเหตการณบางอยาง เพราะไมมประสบการณมากเพยงพอ ยงไมมความรบผดชอบในเรองใด ๆ (ฉตรวรณ ตนนนะรตน, 2537:30) ฉะนนการพดกบเดกวยรน จงควรมจดมงหมายทมงในเหตการณปจจบน นาทดลอง เหตการณททนสมย ยอมรบความคดเหนในความสามารถของวยรน และควรพดสอดแทรกจตวทยาเดกวยรนดวย

1.2.3 วยหนมสาว สวนใหญมกจะเปนวยทจบการศกษา วยนเปนวยทมพลงสง มความกระตอรอรน อารมณเพอฝน มอดมคตแรงกลา สนใจในเรองอนาคตความเปลยนแปลง มกตดสนใจเรองตาง ๆ ไดอยางรวดเรวและเดดขาด มอดมการณและตองการแกไขปรบปรงสงตาง ๆ ใหทนสมย เนอหาทพดอาจมความลกซงและมความสลบซบซอนมากกวาวยรน พดเรองอดมการณหรอเทคโนโลยตลอดจนวทยาการสมยใหม ผพดควรใชเหตผลและพดในเชงโนมนาวใจ

1.2.4 วยกลางคนหรอวยผใหญ เปนวยทมเหตผลมาก สนใจเรองทเปนสาระ โดยเฉพาะอยางยงเรองทเกยวของกบตนเองโดยตรง มอดมคต และมความมงมนในการสรางอนาคตใหเปนปกแผน ลกษณะการฟงเนนเนอหาสาระขอเทจจรงและความเปนเหตเปนผลในการพดเปน

96

สำคญ ดงนนผพดกบผฟงในวยกลางคนหรอวยผใหญจะตองพดอยางมเหตผลมสาระมนำหนก ชวนใหนาเชอถอ จงจะสามารถจงใจใหคลอยตามได สงสำคญของผพดในวยน ผพดควรเตรยมเรองอยางละเอยดรอบคอบ และมเหตผลเลอกใชคำทมพลงทจะชกจงความคดของผฟงใหได ไมควรพดเรองตลกไรสาระ แตอาจมเรองเบาสมองไดบาง แตไมควรพดเยอะจนเกนไป ดงนนผพดจงตองคอยระวงสงเกตปฏกรยาของผฟงวยนใหด

1.2.5 วยชรา เปนวยทผานชวตและประสบการณมามาก และมความรรอบตว ตาง ๆ อยางด ผฟงในวยนมกสนใจเรองราวในอดต ชอบคด ชอบยดถอสงทพงพาทางจตใจ มองโลกในแงความเปนจรงมากกวาการใฝฝนถงอดมการณ เนอหาดงกลาว สวนใหญจะเนนถงขอเทจจรงขอคดหรอคตสอนใจทมงเนนใหยดถอและเปนหลกปฏบต หรอพดเกยวกบสวสดภาพทางครอบครว จตใจ และควรพดในทำนองเปนทปรกษาหรอเปนผปรบทกข

การวเคราะหวยของผฟง นบวามความสำคญตอการพด เพราะนอกจากจะทำใหผพดไดรถงความตองการของผฟงในแตละวยแลว ผพดสามารถเตรยมเนอหารายละเอยดและวธการนำเสนอ ทจะชวยเสรมสรางในการพดใหบรรลเปาหมายและประสบความสำเรจอยางมประสทธภาพ อยางไร กตามกรณทผพดจะตองพดในกลมซงมผฟงตางวย การพดทดควรยดหลกของความเปนกลางนนกคอ ผพดควรเลอกเรองหรอยกตวอยางทผฟงทกคนสามารถรบฟงได เชน เรองความประหยด หรอเรองการอนรกษสงแวดลอม เปนตน

1.3 เพศของผฟง

หากผพดไดทราบลวงหนาวาผฟงประกอบดวยบคคลประเภทใดบาง จะชวยใหผพดสามารถ เลอกเนอหาและรายละเอยดตาง ๆ ทจะนำมาพดใหสอดคลองกบรสนยมของผฟงในการนำเสนอได ทงนความสนใจของเพศหญงและเพศชายมความแตกตางกน ดงน

เพศหญง มกมอารมณออนไหวตอคำพด มความออนโยน ไมนยมคำคอนขางหยาบ สนใจสงทสวยงาม โดยเฉพาะเรองทเกยวกบการแตงกาย แฟชนใหม ๆ เรองเกยวกบการบานการเรอน การเลยงดบตร หรอการจบจายใชสอย เปนตน

เพศชาย มกพดจงใจไดยากกวาเพศหญง เพราะจตใจไมออนไหวไปตามคำพด จงตอง อาศยถอยคำทหนกแนนและจรงจง ประกอบไปดวยขอเทจจรง เพศชายสวนใหญมกสนใจเรองรถ การเมอง เศรษฐกจ สงคม กฬา เปนตน

เนองจากเพศชายและเพศหญงมความสนใจทตางกน นพนธ ทพยศรนมต (2543 : 141) ไดใหขอคดเหนวา การใชถอยคำหรอการยกตวอยางประกอบการพด ผพดควรระมดระวงและควรพจารณาใหเหมาะสม โดยเฉพาะอยางยงการพดในกลมผฟงทมทงผชายและผหญง ควรเลอกใชถอยคำและตวอยางทเปนกลาง ทงนเพอไมใหผฟงเกดความรสกทเปนอคต หรอมองวาผพดเกดความลำเอยง

97

1.4 ความแตกตางทางความเชอและศาสนา

ฉตรวรณ ตนนะรตน (2537 : 31) กลาววาเชอชาตศาสนา จารตประเพณ และความ เชอถอ เปนวฒนธรรมอยางหนงทคนเรายดถอกนมาตงแตดงเดม ผพดควรศกษาและระมดระวงเรองนดวย มฉะนนจะทำใหผฟงขนของหมองใจในการพดครงนนได

1.5 ฐานะและอาชพของผฟง

ผพดทดควรทราบวาผฟงสวนใหญมอาชพอะไร มฐานะความเปนอยอยางไร สภาพ ทางสงคมเปนเชนไร เพอผพดไดจดเตรยมเนอเรองในการพดไดอยางเหมาะสม ฉตรวรณ ตนนะรตน (2537: 31) ไดแสดงความคดเหนถงเรองนไววา การรถงฐานะและอาชพของผฟง ยอมเปนผลกำไรของผพด เพราะผฟงในแตละครงมอาชพทหลากหลายแตกตางกน ยอมมความสนใจตางกน เชน ถาผฟงเปนผทมฐานะยากจน ความเปนอยแรนแคนผ พดจะตองพดในทำนองใหคำปรกษา และแสดงความเหนใจ หากผฟงทมฐานะด สวนใหญประกอบอาชพทมนคง ผพดจะตองเรยบเรยงเรองทจะพดในแนวทางเศรษฐกจการ ลงทน แตถาพดกบชาวนา กตองพดใหผฟงมความภาคภมใจในอาชพทเปนกระดกสนหลงของชาต เปนตน

1.6 ระดบการศกษา

ระดบการศกษาของผฟง มผลตอความสามารถในการรบรเรองราวตาง ๆ ไดมากนอย ตางกน ผพดจะตองพจารณาดวาผฟงมระดบการศกษามากนอยเพยงใด นพนธ ศศธร (2528:45) ไดตงขอสงเกตในเรองนไววา มาตรฐานการศกษา ไมใชเครองวดภมปญญาของคนทกคน แตพอจะกำหนดเปนหลกทวไปไดวา ยงมการศกษาสงเพยงใดยอมมความเขาใจเรองขอความถอยคำและศพททางวชาการมากขนเทานน หากพจารณาในแงการพดเพอโนมนาวใจแลว ผมการศกษาสงตองชกจงดวยเหตผลและตรรกวทยา ผมการศกษานอยอาจตองเนนดานอารมณและความเชอมากกวา หมายความวาผมมาตรฐานการศกษาสงหรอตำ ยอมเปนเปาหมายในการโฆษณาชวนเชอ ปลกฝนหรอชกจงไดเหมอนกน แตดวยวธการและสาระทตางกน

สจตรา จรจตร (2527 : 66-67) ไดกลาวถงการเตรยมเรองทจะพดโดยพจารณาถงระดบการศกษาของผฟงไว 3 ระดบ คอ

1) ผฟงทมระดบการศกษาตำ ควรเตรยมเรองทจะพดดงน 1.1) พดเรองทเขาใจไดงาย 1.2) พดเรองทวไปและมเนอหาไมซำซอนกน 1.3) พดเรองทมขอมลไมลกซงมากนกและมขอบเขตไมกวางจนเกนไป 1.4) มตวอยางทชดเจนและสอดคลองกบผฟง 1.5) ใชภาษางาย ๆ ไมซบซอนหรอกำกวม

2) ผฟงทมระดบการศกษาสง ควรเตรยมเรองทจะพดดงน 2.1) พดเนอหาเชงวชาการทลกซง

98

2.2) เปนเรองทมเหตผล ขอมลและขอเทจจรงประกอบ 2.3) เลอกใชศพทเทคนคหรอศพทยากตามความเหมาะสม 2.4) เนอหาทพดใหความรประสบการณและแนวคดใหมๆ 2.5) ใชความเปรยบ สภาษต และคำคมประกอบการพด

3) ผฟงทมการศกษาหลายระดบ ควรเตรยมเรองทจะพดดงน 3.1) ควรเลอกเรองทผฟงทกระดบสามารถฟงได 3.2) เปนเรองทไมลกซงหรองายจนเกนไป 3.3) เปนเรองทเกยวกบผฟงโดยทวไป 3.4) ใชภาษาทเขาใจงาย หรอถาใชศพทยาก ควรขยายความหมายใหชดเจน

1.7 การเปนสมาชกของกลมใดกลมหนง

การทผพดรวาผฟงเปนสมาชกของกลมใดกลมหนงในสงคมนน เทากบเปนการชวยให เตรยมตวไดดยงขน กลาวคอ ผพดจะรวากลมนน ๆ มความสนใจดานใด มทศนคตอยางไร เชน ถาผฟงเปนสมาชกของสมาคมการคาสนคาสงออก ผพดจะไดความรเบองตนแลววาผฟงสวนใหญเปนพอคานกธรกจทสงออก เรองทเตรยมตวในการพดจงควรเปนเรองเกยวกบการลงทนและสนคาสงออกนอกประเทศ วธการตดตอทคลองตวทงในและนอกประเทศสนคาทตางประเทศสนใจ เปนตน หรอถากลมผฟงเปนสมาชกของชมรมนยมไทย ผพดจะไดความรเบองตนแลววาจดมงหมายของกลมนนเกยวกบการสงเสรมสนคาไทย นาจะมความเปนนยมไทยไมเพยงแตสนคาแตอาจรวมถงวฒนธรรมอกดวย (ฉตรวรณ ตนนะรตน, 2537:32)

2. การยดมนและทศนคตของผฟง

การยดถอเอาความเชอคา นยม และทศนคต จากผทอยใกลชดและสภาพแวดลอมการเปนอย สงเหลานจะยดตดแนนจนเปนนสยและเปนความคดทฝงหวจนสอออกมาเปนการกระทำ เชน คนบางกลมยดมนในคานยมของการรบราชการมากกวาการคาขาย บางคนยงยดมนเกยวกบเศรษฐกจและการครองชพ ดงสำนวนทวา เสยนอยเสยยากเสยมากเสยงาย หรอแมแตบางคนยง ยดมนวา รถไฟเรอเมลลเกตำรวจนนไมควรคบหาเปนสามดวย แตในขณะเดยวกนบางคนกจะเหนวาสงทยกตวอยางมาขางตนนนไรสาระ เมอผพดรวาผฟงยดมนในความเชอและทศนคตดานใดดานหนงแลว กควรหลกเลยงทจะกลาวถงสงทขดแยงตอความเชอนน ในขณะเดยวกนกควรเตรยมเรองใหอยในแนวเดยวกนกบความยดมนและทศนคตของผฟง ในการพดนน ๆ กจะมแนวโนมทจะประสบความสำเรจ

3. ทศนคตของผฟงทมตอผพด

ทศนคตสวนใหญทผฟงทมตอผพด จะมตงแตเรมตนในการสอสาร ในปจจบน พบวา ผพดทผฟงนยมชมชอบยอมรบและประทบใจนนมกมคณลกษณะทมประสทธภาพนานบถอ มความกลาพดและมความเปนมตร ทศนคตสวนใหญทผฟงมตอผพดกคอ ผพดเปนผทมชอเสยงหรอไม และในขณะทพดนนมพฤตกรรมอยางไร ทงนผฟงจะถามตวเองเกยวกบผพดในหลายประเดน เชน

99

1) คนนจะพดดไหม มสตปญญาทลกซง เฉยบแหลม และมประสบการณไหม 2) เปนคนดเปนคนนานยมหรอไม 3) เปนคนนาไวใจคนซอตรงยตธรรมและจรงใจหรอไม 4) เปนคนกระฉบกระเฉงกลาพดหรอไม 5) เปนคนทมความอบอนเปนมตรและมความเชอมนในตนเองหรอไม

ซงตงแตขอท 1-5 เปนคณลกษณะทผฟงตองการจากผพด คณลกษณะเหลานมอทธพลตอทศนคตของผฟงทมตอผพดเปนอยางมาก

4. ทศนคตของผฟงทมตอเรองทพด

โดยสวนใหญความรสกนกคดทผ ฟงมตอเรองทจะนำมาพด ผ ฟงบางสวนอาจมองถงคณประโยชนหรอสาระสำคญในประเดนทผ พดนำเสนอวาเรองท พดมสวนเกยวของและมความสมพนธกบผลประโยชนทตนเองจะไดรบอยางไร ขณะเดยวกนผฟงบางสวนไมไดใหความสนใจกบเรองทนำเสนอแตอยางใด หากผพดสามารถสรางทศนคตของผฟงทมตอเรองทจะนำมาพดได จะชวยใหผพดสามารถปรบเนอหาหรอสอดแทรกขอเทจจรงตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม และเหมาะกบความตองการของผฟง โดยปกตผฟงจะสนใจเรองทผพดนำมาเสนอ ถาไมสนใจกจะเฉยตอเรองทฟง นกวจยสมยใหมบางคนกลาววาทศนคตของผฟงนนเปนสงทบงชวาการพดในแตละครงจะประสบความสำเรจหรอไม ถาผฟงไมสนใจผพดกจะแสดงอาการตอไปน

1) ไมสนใจทจะฟงเนอหาสาระเรองนน 2) ฟงบางไมฟงบาง 3) ไมยอมรบผพดวามความร 4) ไมรบฟงเนอหาสาระทผพดพดโดยอางบคลกทดอยของผพดเปนขออาง

เรมอนดดอส.รอส (Raymond S.Ross อางในวรช ลภรตนกล, 2526:38) พจารณาปฏกรยาแหงทศนคตของผฟง ทมตอจดมงหมายหรอเรองทนำมาพดดงน

ภาพท 3.26 สเกลทศนคตของผฟง

จากรปจะเหนไดวา ภาพทศนคตของเรมอนดดอส .รอส (Raymond S.Ross) ผฟง จะม

ทศนคตคดคาน ไมเหนดวย ไมแนใจ เหนดวย และสนบสนนตอเรองทพด

100

นอกจากน ภนท ภารดาม (2557: 49-58) ไดกลาวถงทศนคตทมตอเรองทพด สรปไดวา ความชอบใจ ไมชอบใจ เกดขนอยตลอดเวลาในขณะทฟง อยทวาผพดจะสงเกตเหน ไดหรอไม ลกษณะการฟงไดในแสดงตารางท3.1 ศลปะของการฟงดวยความรสกตว ดงน

ตารางท 3.1 ศลปะของการฟงดวยความรสกตว แบบของการฟง ฟงแตไมไดยนได

ยนแตไมไดฟง ฟงแลวจม ฟงแลวคดหนก

ไปขางหนา ฟงแลวคดตาม

ลกษณะเฉพาะ ใจไมไดอยกบการฟง

ฟงแลวเขนตดตามเรองเราไป จนเอามาเปนอารมณ มอาการนวเนยอยในอารมณหรอเรองราวนน

ขนาดทฟงคดเทยบเคยงพยายามหาขอสรปทเขากนไดกบสมมตฐานหรอความเชอเดมของตน

ขนาดทฟงไปคดเทยบเคยงพยายามทำความเขาใจ

อาการทสงเกตเหนได

เหมอลอย ตาลอย

ใบหนามเลอดขน บางครงนำตาคลอ เสยงสนเครอเวลาตองพด หายใจถ

พดแทรกโดยไมรอใหอกฝายพดจบ รางกายแขงเกรงตอตาน แววตาแขงกราวไมผอนคลาย

ตาลอยไมสบตาไมตอบสนองตอเรองราวทกำลงไดยนไดฟง

สาเหต ไมมสมาธจดจออยกบการฟง เปนคนวอกแวกงาย

มนสยโกรธงาย แยกแยะไมไดวาสงใดเปนปรากฏการณและสงใดเปนความคดเหนของตน

ความถอตน อยตดอยกบความเหนแกตนแบบสดโตง กลวคนอนตเตยนวาไมเกง

ขาดความเขาใจและทกษะเรองการฟงกลวจะลมตวจะจบประเดนไมไดกลวคนอนวาโง

อปสรรคของการเรยนร

เรยนรแบบลก ไมได รเรองใดกเพยงผวเผนหรอฉาบฉวย

มองไมเหนความเชอมโยงของปรากฎการณเพราะถกดงใหคลกเคลาอยในอารมณ

ไมเปดรบความรหรอประสบการณใหมๆทไมเขากบความเชอหลกการของตน

การเรยนรชาเพราะไปตดอยกบความพยายามหาเหตผลหรอการอางองจากความรเกาของตน

แนวทางแกไขเบองตน

ฝกสมาธ ฝกการกลบมารสกตว

ปลกฝงศรทธาความเชอ

มนสงเกตการฟงของตนไมใหไป

101

แบบของการฟง ฟงแตไมไดยนไดยนแตไมไดฟง

ฟงแลวจม ฟงแลวคดหนกไปขางหนา

ฟงแลวคดตาม

ออกจากเรองราวบอย ๆ

โดยเฉพาะความเชอในสจจะทรเหนและพสจนไดกลบเนอกบตว กลบมาบมเพาะสนทรยภาพศลปะความรสกละเอยดออนทกาวขามการใชเหตผล

ตดอยกบความสมบรณแบบ กลบมารสกตวบอย ๆ

ทมา: ภนท ภารดาม, 2557: 58-59

จากตาราง จะเหนไดวาผพดจำเปนจะตองสงเกตพฤตกรรม และปฏกรยาของผฟงตอการตอบสนองตอผพด เพอทผพดสามารถปรบทศนคตของผฟงตอเรองทตนพดไดอยางรวดเรว ถาผฟงรสกเฉย ๆ อาจเรยกรองความสนใจ เชน การตบโตะ หรอเพมระดบเสยงใหดงขน ถงแมในขณะทผพดพยายามวเคราะหผฟง แตหากไมมการวเคราะหผฟงกอนการพดอยางจรงจง จะไมไดผล 100% และทศนคตของผฟงอาจเปลยนแปลงไดในขณะทกำลงพด ดงนนสงทสำคญทสด ผพดจะตองคอยดปฏกรยาของผฟงในขณะทพดจนจบ ควรสงเกตวาผฟงนงทาใด สหนา การหวเราะ การกระซบคยกน การหาว การปรบมอ หรอแมแตกระทงการบดตว ซงปฏกรยาเหลาน เปนสอทจะบงบอกถงทศนคตของผฟงทมตอผพดและเรองทมตอผพด ดงนนในฐานะทผพดเปนผสงสาร ควรตระหนกวาปฏกรยาของผฟงทกลาวมาเปนผลสะทอนกลบของผฟงในฐานะเปนผรบสาร ฉะนนผพดจะตองเลอกเรองทพดและวธการพดใหเหมาะสมกบทศนคตและความสนใจของผฟง

5. การวเคราะหสถานการณในการพด

เมอวเคราะหผฟงแลว ผพดควรจะวเคราะหสถานการณในการพดครงนนดวย การวเคราะหสถานการณลวงหนาจะชวยใหผพดมความมนใจ และประสบความสำเรจในการพดยงขน สถานการณทผพดควรร มดงตอไปน

5.1 โอกาส ผพดควรทราบกอนวาโอกาสในการพดครงนนเปนอยางไร เชน การพดอวยพรในงานสมรสยอมไมเหมอนกบการพดอวยพรในงานวนเกด การใชถอยคำตลอดจนการแตงกายยอมเปลยนไป ผพดทดจงควรทราบกอนวาตนจะตองพดในโอกาสอะไร เพอจะไดเตรยมตวไดถกตองและเหมาะสม

5.2 เวลา เปนสวนสำคญสวนหนงในการพด ผพดจะตองทราบกำหนดเวลาในการพดทแนนอนวาจะตองใชเวลาในการพดนานเพยงใด พดในชวงเวลาใด เพราะหากเวลาและชวงเวลาในการพดทแตกตางกนผพดจะตองเตรยมตวตางกนออกไปดวย เชน ถาระยะเวลาในการพดสนผพดจะตอง

102

เลอกพดในสาระสำคญเทานน ถาพดในชวงเวลาทใกลรบประทานอาหารผฟงอาจจะเกดอาการกระวนกระวายเพราะหว เปนตน

5.3 สถานท การรถงสถานททจะพดนนเปนสงหนงทผพดควรทราบลวงหนา เพอจะไดเตรยมทงรางกาย การแตงกาย เนอเรอง รวมทงสออปกรณประกอบการบรรยาย เพราะเรองทเหมาะสมกบสถานทหนงนน อาจจะไมเหมาะสมกบอกสถานทหนงกได

6. ตวอยางโครงรางการวเคราะหผฟง

ฉตรวรณ ตนนะรตน (2534: 36) ไดทำโครงรางการวเคราะหผฟง เพอเปนการวางแผนในการปรบเนอหาและการพดทเหมาะสมกบความสนใจและทศนคตของผฟง ดงน

ตารางท 3.2 โครงรางการวเคราะหผฟง เรอง การขาดแคลนสมาชกสภาชาย – หญง เพอ เสนอประเดนแกสภานกศกษา จดมงหมายทวไป เพอชกจงนกศกษา จดมงหมายเฉพาะ เพอใหสมาชกสภานกศกษา แสดงความคกเหนและเหนดวยกบ

ระเบยบทขอเพมจำนวนสมาชกสภา ทมาจากชมรมตาง ๆ ในมหาวทยาลย

ผฟง สมาชกสภานกศกษา มหาวทยาลยราชภฏยะลา การวเคราะหผฟง จำนวนผฟง 40-50 คน เพศและวย เพศชายและเพศหญง อายประมาณ 19 - 23 ป อาชพ นกศกษา ความรของผฟง มความรทวไปเกยวกบระเบยบของสภานกศกษา และมความร

จำกดและไมพอใจระเบยบบางขอ ความสนใจของผฟง สนใจการเรยนและปญหาของตนเองตลอดจนการเขารวมกจกรรม

ตาง ๆ ของทางมหาวทยาลย การยดมน เชอวาทกคนมสทธเทาเทยมกน ทศนคตทผฟงมตอผพด เปนกนเองเพราะผพดเปนเพอนสมาชกสภานกศกษาดวยกน ทศนคตทผฟงมตอเรองทพด สนใจ เพราะเกยวของกบสภานกศกษา วเคราะหสถานการณในการพด โอกาส การประชมประจำเดอนของสภานกศกษา เวลา เรมเวลา 13.00-16.30น. ใชเวลาการพด คนละ 15 นาท สถานท หองประชมสภานกศกษา ทมา : ฉตรวรณ ตนนะรตน, 2534 : 36

103

การวเคราะหผฟงในขณะทพดนน แมจะเปนเรองทไมไดทำไดงายนกแตกถอเปนสงสำคญและเปนสงจำเปนทผพดทกคนไมควรละเลย ทงนการวเคราะหผฟงขณะพดเปนการเตรยมการ ในขนปฏบต ซงผพดจะตองอาศยการสงเกตปฏภาณไหวพรบในการแกไขปญหาโดยฉบพลน ไดเรยนรประเภทของผฟงขณะพดพรอมทงแนวทางแกไขจะทำใหผพดมองภาพผฟงไดเดนชดยงขน และพรอมทจะรบสถานการณตาง ๆ ไดเปนอยางด

บทสรป

ผพดเปนผทมบทบาทสำคญในการถายทอดความรสกนกคดไปยงผฟง การเปนผพดทดนอกจากจะเรยนรทฤษฎการพดแลว ผพดจำเปนตองมพนฐานทกษะการพดตลอดจนการแสดงออกตอหนาผฟงทดกอน ดวยวธการสำรวจตนเองกอนวามพนฐานการนำเสนอหรอการพดมากนอยเพยงใด รวมถงการมบคลกภาพดพอทจะทำใหผฟงเกดความเชอถอ เพราะฉะนนไมเพยงแตทกษะการพดทผพดควรหมนฝกฝนจนเกดความชำนาญ แตการเตรยมความพรอมดานบคลกภาพกเปนสงสำคญทผพดควรจะคำนงถงเชนกน การเตรยมความพรอมดานบคลกภาพ ผพดจะตองมความพรอมทงบคลกภาพภายใน ไดแก ความรความสามารถ คานยม ทศนคต ไหวพรบ อารมณ ความรสก เปนตน และบคลกภาพภายนอก ไดแก รปรางหนาตา ผม เครองแตงกาย นำเสยง การเลอกใชภาษา ตลอดจนอรยาบถตาง ๆ ทแสดงออกตอหนาผฟง เปนตน ซงการเตรยมความพรอมดานบคลกภาพในเบองตน ผพดจำเปนตองรและพฒนาบคลกภาพของตนในดานการใชภาษาและนำเสยง จะตองรจกเลอกใชภาษาและนำเสยงใหเหมาะสมตามสถานการณหรอบรบทแวดลอมอยางถกกาลเทศะ นอกจากนการใชสายตา เปนสวนสำคญสวนหนงของบคลกภาพ ผพดควรสบตาผฟงในขณะทกำลงสนทนา เพราะสายตาสามารถสรางความสมพนธและถายถอดความรสกไปยงผฟงไดเปนอยางด ในสวนของอรยาบถ เปนสวนประกอบทสำคญของการมบคลกภาพทด ตอใหผพดแตงกายดวยเสอผาทดสภาพมาแลว แตหากการเคลอนไหวอรยาบถไมสภาพ กจะทำใหผพดขาดความนาเชอถอทมตอผฟงได อรยาบถทควรฝกและพฒนาบคลกภาพ ไดแก การวางทาทางใหถกตองในขณะทยน การเดนในระดบพนปกต การเดนขนหรอลงบนได การนงไขวหาง การนงบนโซฟาหรอเกาอนวม การใชมอเพอขยายความหรอเปนสงทชวยในการเลาเรอง เพอใหเหนภาพประกอบ การแสดงออกทางสหนา เปนตน นอกจากนเครองแตงกาย เปนบคลกภาพทบงบอกถงลกษณะนสยใจคอและรสนยมของผพด เปนปจจยทดงดดความสนใจของผฟงไดตงแตยงไมเรมพด เพราะฉะนนผพดควรใหความสำคญในการเลอกเครองแตงกายใหเหมาสมกบรปรางและเหมาะสมกบกาลเทศะ ในการสงเสรมและพฒนาบคลกภาพเรองของการใชไมโครโฟน เปนสงทผพดไมควรมองขาม เพราะหากผพดใชไมโครโฟนผดประเภท กอาจสรางปญหาใหกบผพดได เชน การเลอกประเภทไมโครโฟนใหเหมาะกบการงานทไดออกไปพด การจบไมโครโฟนมความสมพนธกบระดบเสยงของผพด หากผพดเปนคนมระดบเสยงทดงฟงชด กควรเวนระยะหางระหวางไมโครโฟนกบปากใหเหมาะสม เปนตน และสงทจำเปนและเปนสงสำคญมากสำหรบผพด หากผพดไดเตรยมความพรอม พฒนาบคลกภาพทดมากนอยเพยงใด แตยงหากขนาดความมนใจ กจะเปนอปสรรคตอผพดทนท ผพดจะตองมความเชอมนในตนเอง โดยเรมจากการฝกฝนและฝกซอมในการพดอยางสมำเสมอ ขนเวท หรอใชทกษะการพดใหบอยขน กจะชวยใหผพดสรางความมนใจใหกบตนเองได

104

นอกจากการเตรยมความพรอมดานบคลกภาพ การวเคราะหผฟงจดเปนกระบวนการเตรยมความพรอมกอนพดในโอกาสตาง ๆ เพราะผพดจะตองสอสารความร ความคด ประสบการณ ถายทอดออกมาใหผฟงไดรบร ทงนสงทผพดจำเปนจะตองวเคราะหผฟง ไดแก 1) สภาวะทางสงคมของผฟง ประกอบไปดวย จำนวนหรอขนาดของผฟง วยหรอระดบอายของผฟง เพศของผฟง ความแตกตางทางความเชอและศาสนา ฐานะและอาชพของผฟง ระดบการศกษา และการเปนสมาชกของกลมใดกลมหนง 2) การยดมนและทศนคตของผฟง 3) ทศนคตทผฟงมตอผพด 4) ทศนคตผฟงทมตอเรองทพด 5) การวเคราะหสถานการณในการพด ทง 5 ประเดนในการวเคราะหผฟง หากผพดสามารถวเคราะหผฟงไดอยางลกซง จะทำใหผพดสามารถจบประเดนและเลอกเรองทจะนำเสนอไดอยางนาสนใจตอผฟง เหมอนสภาษต “รเขา รเรา” หากผพดรถงความรสกนกคดของผฟงไดมากเทาไหร การพดทจะนำไปสจดมงหมายและประสบความสำเรจในการพดในครงนนกมโอกาสมากยงขน

105

คำถามทายบทท 3

1. กระบวนการเตรยมความพรอมกอนพด มความสำคญตอผพดอยางไร 2. บคลกภาพมความสำคญตอผพดอยางไร 3. บคลกภาพภายนอกและบคลกภาพภายในมความสมพนธกนอยางไร 4. อธบายความแตกตางระหวางภาษาพดและภาษาเขยน พอสงเขป 5. ขณะสนทนา ผพดไมกลาสบตาคสนทนา มวธแกไขอยางไร 6. “มอ” มหนาทสำคญอยาไรตอการพด 7. การวเคราะหผฟงมกประเภท อะไรบาง 8. ทำไมนกพดทด ตองวเคราะหผฟง 9. “การฟง” สามารถพฒนาผพดไดอยางไร 10. ถาผฟงมอาการเหมอลอย ไมตงใจฟง ผพดจะมวธการแกไขอยางไร

106

บรรณานกรม

ภาษาไทย

กญญา วารเพชร. (2546). การศกษาบคลกภาพของพนกงานธนาคารกรงศรอยธยา จากด (มหาชน). สารนพนธการศกษามหาบณฑต สาขาธรกจการศกษา, คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

กญญา สวรรณแสง. (2532). การพฒนาบคลกภาพและการปรบตว. กรงเทพฯ : บำรงสาสร วงบรพา.

จตมา เสรพทยารตน. (2544). บคลกภาพของนกเรยนพยาบาลศาสตรระดบตน กอง การศกษากรมการแพทยทหารเรอกรงเทพ. ปรญญานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาจตวทยา, คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ฉตรวรณ ตนนะรตน. (2537). การพดเบองตน. กรงเทพฯ : กงจนทรการพมพ.

ชลลดา ทวคณ. (2556). เทคนคการพฒนาบคลกภาพ. พมพครงท 2. กรงเทพ: โอเดยนสโตร.

ชตาภา สขพลำ. (2548). การสอสารระหวางบคคล. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

ถรนนท อนวชศรวงศ. (2533). การสอสารระหวางบคคล. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นรตน จรจตร. (2550). ศลปะการพดสำหรบผบรหาร. สงขลา: ภาคพนฐานการศกษา คณะวชาครศาสตร.

นพนธ ทพยศรนมต. (2543). หลกการพด. คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร. สงขลา : มหาวทยาลยทกษณ.

นพนธ ศศธร. (2528). หลกการพดในทประชมชน. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช.

พมลพรรณ เชอบางแกว. (2559). การพฒนาบคลกภาพ Personality Development. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยกรงเทพ.

ภนท ภารดาม. (2557). ศลปะการฟงอยางลกซง. กรงเทพฯ : สวนเงนมนา.

วจตร บญยะโหตระ. (2550). ศาสตรของการยม นตยสารฟตเนส10 (106). [ออนไลน]. สบคนเมอ 12 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/3dVLHXs.

107

วจตร อาวะกล. (2524). เพอการพด การฟง เพอการประชมทด. กรงเทพฯ : ไทยวฒนา พานช.

วรช ลภรตนกล. (2526). วาทนเทศและวาทศลป. กรงเทพฯ : กรงสยามการพมพ.

วยรฎา กวณรวบรรกษ. (2560). สรางเสนหฝกนำเสยงงาย ๆ. [ออนไลน]. สบคนเมอ 10 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/2ZdgDPc.

สมชาต กจยรรยง. (2559). 108 เกมและกจกรรมเพอพฒนาบคลากร. กรงเทพฯ: ซเอด.

สวพร จนทรสกล และคณะ. (2561). ปจจยทสงผลตอความวตกกงวลในการพดนำเสนอ หนาชนเรยน ของนกศกษาหลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏยะลา. ยะลา: มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

สถาบนพฒนาบคลกภาพจอหน โรเบรต เพาเวอรส. (2535). เอกสารประกอบการฝกอบรม การพฒนาบคลกภาพสำหรบสตร. [อดสำเนา] ม.ป.ท.

สวสด บนเทงสข. (2530). เทคนคการพด. กรงเทพฯ: ฉบแกระ.

สจรต เพยรชอบ. (2529). การแสดงออกตอหนาประชมชน. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา.

สจตรา จรจตร. (2527). การฝกพดและภาษาไทย. สงขลา : ภาควชาสารตถศกษา คณะ วทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

สภททา ปณะฑะแพทย. (2542). พฤตกรรมมนษยและการพฒนาคน. กรงเทพฯ: สถาบน ราชภฎสวนสนน.

แสงธรรม บวแสงธรรม. (2557). พดได พดเกง พดเปน พดด. นนทบร : ธงค บยอนด บคส.

Brandthink. (2562). ฝกมองคสนทนา ใชสายตาเพมทกษะการใชชวต. [ออนไลน]. สบคน เมอ 10 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/2TaRReI.

Rajcharawee. (2559). วธเดนใหดดโดยผเชยวชาญดานบคลกภาพ. [ออนไลน]. สบคน เมอ 10 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/2z7Zc7V.

Wikihow. (2562). วธการสบตาคน. [ออนไลน]. สบคนเมอ 10 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/3dVKboe.

Zoundlab. (2562). 4 เทคนค การใชไมโครโฟนเบองตน สำหรบมอใหม. [ออนไลน]. สบคนเมอ 10 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/2X6Do4i.

108

ภาษาองกฤษ

Osborn, Michael & Suzanne Osborn. (1994). Public Speaking. 3th ed., Boston: Houghton Miffilin Company.

บทท 4

การพดอธบาย

ภาพท 4.1 การพดอธบาย

การพดอธบาย จดเปนการพดในรปแบบของการพดชแจงแสดงเหตผล เพอใหผฟงเกดความรความเขาใจ ซงมความสำคญตอการใชชวตประจำวน เพราะในบางครงเราอาจตองการแสดงความคดเหน อธบายใหผฟงเขาใจและรบรขอมลขาวสารทไดรบ จงทำใหผฟงสามารถแสดงความคด เหน ซกถาม แลกเปลยนความร ประสบการณซงกนและกน จงทำใหการพดอธบายมประสทธภาพมากย งข น ความสามารถในการพดอธบายตองแสดงรายละเอยดและใหตวอยาง เพ อใหผฟงเขาใจ เกดความชดเจนในสงนน หรอขยายความในลกษณะทชวยใหผอนเขาใจเรองราวตาง ๆ ไดชดเจนขน ซงอาจกระทำไดโดยการบอก การตความ การสาธต การยกตวอยาง ฯลฯ ในบทนไดนำเสนอเรองการพดอธบาย โดยมเนอหาประกอบดวย ความหมายของการพดอธบาย จดมงหมายของการพดอธบาย ประเภทของการพดอธบาย กลวธการพดอธบาย คณสมบตของนกพดอธบาย การแสดงเหตผลในการพดอธบาย หลกการพดอธบาย และตวอยางการพดอธบาย ทงนเพอใหเขาใจในหลกทฤษฎจนสามารถนำฝกปฏบตและประยกตใชการพดอธบาย ทำใหผฟงสนใจและเขาใจความหมายไดดยงขน

ความหมายของการพดอธบาย

การพดอธบาย เปนการพดแสดงเหตผล สรางความเขาใจในเรองทพดอยางละเอยดเปนขนตอน หรอเปนการอธบายตความ ขยายความเพอใหผฟงเกดความเขาใจ สามารถสรปไดดงน

วนย จนทรพรม (2550: 75) กลาววา การพดอธบาย คอ การพดชแจงแสดงเหตผล ขยายความหรอไขความในเรองทพดใหละเอยด ชดเจน เพอใหผฟงไดฟงอยางแจมแจง เชน การอธบายทฤษฎ กฎเกณฑ วธการและเนอหาวชาตาง ๆ เปนตน

110

ประเสรฐ บญเสรม (Online: 9) กลาววา การพดอธบาย คอ การพดเพอชแจงหรอใหความร วธการอธบายอาจทำไดหลายแบบ เชน การซกถาม การยกตวอยาง การเปรยบเทยบ เปนตน

เสนย วลาวรรณ (Online: 1) กลาววา การพดอธบาย คอ การพดททำใหบคคลอนเขาใจในความจรง ความสมพนธหรอปรากฏการณตาง ๆ อยางแจมแจงชดเจน

ดงนน การพดอธบาย จดเปนการพดในรปแบบของการพดแสดงความคดเหน ทตองการใหผรบสารเกดความเขาใจตองตามจดมงหมายอยางถกตองและชดเจน

จดมงหมายของการพดอธบาย

การพดอธบายเพอใหผฟงเกดความเขาใจ มจดมงหมายดงน (วนย จนทรพรม, 2550: 76)

1. เพอใหขาวสาร เปนการใหผฟงเกดความเขาใจเกยวกบเหตการณหรอเรองราวทเกดขน ตามทผพดไดเหนหรอไดรบรมา โดยแยกแยะรายละเอยดอยางเปนขนเปนตอน จะชวยใหผฟงเขาใจเหตการณหรอเรองราวอยางถกตองและชดเจนยงขน

2. เพอใหความร เปนการใหผฟงไดรบร เขาใจ เกยวกบเนอหาสาระของเรองทพด เชน การปฐมนเทศนกศกษา การพดในเนอหารายวชาตาง ๆ เปนตน

3. เพอใหเกดความคด เปนการพดอธบายเกยวกบแนวคดเรองใดเรองหนง เพอใหผฟง พจารณาไตรตรองและเกดแนวคดหรอทศนะอยางใดอยางหนงเกยวกบเรองนน ๆ เชน การพดอธบายเกยวกบขอกฎหมายพ.ร.บ.คมครองสตว การแสดงทศนะในประเดนการศกษาในยคปจจบน เปนตน

4. เพอจงใจ เปนการพดอธบายเรองใดเรองหนง เพอจงใจใหผฟงเกดความรสกคลอยตาม เกดความเชอและศรทธา ซงสงผลใหผฟงเกดความเปลยนแปลงทศนคต ความเชอ หรอพฤตกรรมและการกระทำใหปฏบตตามทผพดตองการ เชน การพดอธบายเกยวกบสภาวะโลกรอนในปจจบน การรณรงคการใชถงผา เปนตน

5. เพอใหผฟงไดรบความรความเขาใจ เปนการอธบายทมงใหผฟงมความรความเขาใจใน เน อหาสาระเร องท พ ดของวชาการในสาขาตาง ๆ เช น การอธบาย รายวชาใหน กศกษาฟง โดยยกตวอยางประกอบเพอใหเขาใจชดเจนยงขน (ลลตา โชตรงสยากล, 2544: 178)

ประเภทของการพดอธบาย

การพดอธบายนบวาเปนการพดอกรปแบบหนงทสำคญ ซงใชกนมากในชวตประจำวนและทกวงการอาชพ เชน วงการการศกษา นกธรกจ แพทย นกกฎหมาย เปนตน ลกษณะของการพดอธบายเปนการพดทสามารถอธบายโดยตรงกบผฟง หรออาจพดผานสอตาง ๆ เชน การพดอธบายผานรายการวทย โทรทศน หรอชองทางสอออนไลนตาง ๆ เปนตน ในการพดอธบายเพอใหผฟงเขาใจงายขนอาจใชสอประกอบการอธบายได เชน รปภาพ กราฟ อปกรณการสาธต เปนตน ทงนสามารถแบงประเภทของการพดอธบายได 2 ลกษณะ (ลลตา โชตรงสยากล, 2544: 177-178) คอ

111

1. การอธบายแบบเปนทางการ โดยพดในทประชม เชน อาจารยอธบายเนอหารายวชาใน สาขาตาง ๆ ใหนกศกษาไดฟง หรอ คณหมออธบายขนตอนการรกษาโรคตลอดจนการดแลตนเองเมอเจบปวย หรอตวแทนจำหนายสนคาอธบายถงคณลกษณะของสนคาใหกลมลกคาทสนใจฟง เปนตน

2. การอธบายแบบไมเปนทางการ เชน อธบายเรองราวประสบการณในชวต อธบายวธการ ทำคกก หรออธบายเหตการณตาง ๆ เปนตน

กลวธการพดอธบาย

การพดอธบายสามารถจำแนกไดหลายกลวธตามวธการและลกษณะของการพด (มณฑนา วฒนถนอม, 2533: 34-36) ดงน

1. การพดอธบายตามลำดบขนตอน เปนการอธบายทแสดงใหเหนขนตอนไปตามลำดบ อยางสมเหตสมผล เพ อไมใหผ ฟงเกดความสบสน การอธบายในลกษณะน เปนการกลาวถงกระบวนการหรอกรรมวธ มกจะใชกจกรรมหรอการปฏบต การเปลยนแปลงทมขนตอนเปนระยะ ๆ ไป เชน อธบายการผลตสงของตาง ๆ การประกอบอาหาร การเพาะเลยงพชและสตว กระบวนการทำงานของระบบอวยวะภายในรางกายมนษย เปนตน

2. การอธบายดวยการใหคำนยามหรอคำจำกดความ เปนการอธบายความหมายของสงใด สงหนงอยางกระชบรดกมเพอใหเขาใจชดเจน การอธบายลกษณะนเปนการจดประเภทตาง ๆ และพจารณาวาแตกตางจากสงอนในประเภทนนอยางไร ในการสอสารบางระดบบางครงมผฟงอาจไมเขาใจความหมายของคำหรอศพทบางคำ ในกรณเชนน ผพดตองใหความหมายของคำหรอศพทนน ๆ เพอจะไดเขาใจตรงกน การอธบายความหมายของคำหรอศพทน เรยกวา การนยาม โดยปกตมกนยามใหสนและรดกม ซงอาจมผลใหผฟงยงคงไมเขาใจชดเจน จงจำเปนตองอธบายเพมเตมใหเขาใจ ไดอยางชดเจนขน วธการนยามหลกสำคญ คอ ตองบอกสงทนยามนนจดอยในประเภทใด และเมอจดอยในประเภทนน ๆ แลว สงนนแตกตางจากสงอน ๆ ทอยในประเภทเดยวกนนนอยางไร (เวบบลอก, Online) เชน การอธบายคำศพท สำนวน หรอขอความตาง ๆ เปนตน

3. การพดอธบายดวยการเปรยบเทยบ เปนการอธบายทชใหเหนถงความเหมอนและความ แตกตาง ๆ ของสงทผฟงรจกคนเคยกบสงใหมทกำลงอธบายอย เหมาะทจะใชในการอธบายสง ทแปลกใหมหรอสงทผฟงไมคนเคยมากอน เชน อธบายโทรศพทมอถอในแตละยหอ อธบายลกษณะสถาปตยกรรมแตละประเทศ เปนตน

4. การอธบายดวยการยกตวอยาง เปนการอธบายถงหลกการ วธการ หรอความรบางอยาง ทเขาใจยาก โดยการใชตวอยางประกอบจะชวยใหผฟงเขาใจชดเจนยงขน โดยทวไปมกจะเรมตนดวยหลกการ วธการทวไป แลวจงยกตวอยางประกอบ เชน อธบายเกยวกบหลกการกลาวสนทรพจน การปฏบตตนใหพนจากความทกข การอธบายเนอหาในรายวชาตาง ๆ เปนตน

112

5. การพดอธบายดวยการใชอปกรณ เปนการอธบายใชอปกรณตาง ๆ เชน รปแบบ แผนผง แผนท สออปกรณอเลกทรอนกส ฯลฯ ประกอบการอธบายเพอชวยใหผฟงเขาใจและมองเหนภาพ สามารถชวยประหยดเวลาในการอธบายใหเกดความเขาใจไดอกดวย การอธบายทสามารถใชอปกรณประกอบมอยเปนจำนวนมาก ทงนขนอยกบความเหมาะสมของเรองทจะอธบาย เชน อธบายการวางแผนครอบครว อธบายการแตงกายแตละยคสมย อธบายปรากฏการณทางดาราศาสตร เปนตน

6. การอธบายดวยการชสาเหตและผลลพธทสมพนธกน เปนการอธบายทผพดสามารถ วเคราะหใหเหนวาเรองทกลาวมานนมอะไรเปนสาเหต อะไรเปนผลลพธ หรออธบายวาผลทเกดขนนนมาจากสาเหตใด เพอใหผฟงเขาใจเรองทอธบายไดงายขน เชน อธบายการเกดโรคระบาดตาง ๆ อธบายถงความเหลอมลำทางการศกษา เปนตน

7. การอธบายแบบวเคราะห เปนการพดอธบายจากตนเรองแยกแยะออกไปสปลายเรอง หรอกลาวถงสวนใหญกอนแลวจงคอยยอยลงไปเปนลำดบ เพอใหเหนภาพชดเจนในตอนปลาย เชน การวเคราะหเหตบานการเมอง เปนตน

8. การพดอธบายแบบสงเคราะห เปนการพดอธบายสบสาวจากปลายมาหาตน อาจเรม ดวยการกลาวคำสรป แสดงเรองยอย ๆ ไปหาเรองใหญ อนเปนจดสำคญทงหมดของเรอง เมอจบแลวจะเขาใจไดตลอดเรอง เชน การวเคราะหเศรษฐกจ เปนตน (สำเนยง มณกาญจน และสมบต จำปาเงน, 2535: 88)

องคประกอบของการพดอธบาย

การพดอธบายใหมประสทธภาพมองคประกอบ 4 ประการ (วนย จนทรพรม, 2550: 78) คอ

1. ความถกตอง ในการพดอธบายแตละครงผพดจะตองคำนงถงความถกตองของเนอหา ท จะนำมาอธบายเปนสำคญ ถาเปนขาวสารตองเปนเหตการณหรอเรองราวทเกดขนจรง ถาเปนเนอหา วชาการกตองศกษาคนควาจากแหลงทเชอถอได และผพดไดศกษาวเคราะหขอเทจจรงตาง ๆ แลว ดวยใจเปนธรรม

2. ความแจมชด ในการพดอธบายแตละครงผพดจะตองคำนงถงความแจมชดของ เรองท พด ความแจมชดของเรองทพดจะเกดขนไดยอมขนอยกบการจดวางโครงเรอง ตามล ำดบ ขนตอนอยางถกตองเหมาะสม อธบายดวยถอยคำภาษาอยางงาย ๆ มสอหรอตวอยางมาประกอบ ใหผฟงเขาใจและจดจำไดงาย

3. ความสนใจ ในการพดอธบายแตละครง ผพดตองคำนงถงความสนใจของผฟงอยเสมอ ผพดจะตองพยายามเราความสนใจของผฟงใหสนใจตดตามเรองทกำลงอธบายตงแตตนจนจบ เชน การตงคำถามหรอตงปญหาใหผ ฟงไดคด เพอใหผ ฟงตงใจตดตามเรองใหไดคำตอบหรอขอสรป ตอนทายของการพด

113

4. ความเขาใจชดเจน ในการพดอธบายแตละครงผพดควรบอกใหผฟงรบรวา ผพด จะ อธบายแงใด ทศนะใด หรอมแนวคดอยางไร ผพดตองแบงเวลาในการอธบายใหเหมาะสมกบ เนอหาสาระทพดพยายามพดใหจบในเวลาทกำหนดและเปดโอกาสใหผฟงไดซกถามขอสงสยหรอแสดงความคดเหนเกยวกบเรองทพดในตอนทาย

คณสมบตของนกพดอธบาย

การพดอธบายจะไดผลดขนอยกบผอธบาย ถาผอธบายมความสามารถในการ พดแลวกจะทำใหการอธบายครงนน ๆ ประสบความสำเรจ แมวาจะเปนเรองทยากไมนาสนใจกตาม ดงนนผอธบายจงจำเปนตองมคณสมบตตอไปน (ลลตา โชตรงสยากล, 2544: 180)

1. มความรความเขาใจในเรองทตนอธบายเปนอยางด 2. มความสามารถในการคด วเคราะหและเปนคนชางสงเกต 3. มความสามารถในการใชภาษาอยางเหมาะสมกบเรองและผฟง 4. มความใฝร หมนศกษาคนควาหาความรจากการอาน การฟงอยเสมอ 5. มบคลกภาพทด เชอมนในตนเอง และมความเปนกนเองกบผฟง 6. ฝกฝนการอธบายอยเสมอ ๆ เพอใหเกดทกษะในการพดอธบาย

การแสดงเหตผลในการพดอธบาย

การแสดงเหตผลในการพดอธบาย เปนการเชอมโยงขอมลเนอหาตาง ๆ มาสนบสนนใหมประสทธภาพตอการพดอธบาย เชน เมอทนายตองอธบายขอเทจจรงทงหมดทมอยเพอใหลกความชนะคด โดยจะตองหารปแบบในการเชอมโยงขอเทจจรงตาง ๆ ทมอยเขาดวยกนอยางเหมาะสม รปแบบการแสดงเหตผลมดงน (Johnston, 1994: 133-137 อางถงใน ณฏฐชดา วจตรจามร, 2556: 139-147)

1. การแสดงเหตผลในเชงสาเหตและผล เปนการสรางสารทเสนอเหตและผลตามลำดบ โดย อธบายวาการกระทำอยางหนงเปนสาเหตใหเกดผลอยางใดอยางหนง หรอแสดงวาเหตการณทเกดขนมแนวโนมทจะทำใหเกดผลอยางหนงในอนาคต เชน วกฤตนำมนแพง จะทำใหเศรษฐกจชะลอตว การอดหลบอดนอนจะทำใหสขภาพแยลง ดงนน ถาไมตองการใหผลกระทบทไมดเกดขนจงตองขจดสาเหตนน ถาการถอบตรเครดตหลายใบทำใหมโอกาสทหนบตร เครดตจะสงขน การลดจำนวนบตรเครดตซงเปนการตดสาเหตออกไปจะชวยลดผลกระทบตอการเพม หนบตรเครดต โฆษณาสนคามกใชการแสดงเหตผลรปแบบน เชน โฆษณาครมรกษาสว โดยระบวา ไขมนทเกาะตามรขมขนบนใบหนาเปนสาเหตทำใหเกดสว ซงครมรกษาสวนจะกำจดสวทตวสาเหต ดวยการชวยละลายไขมนทเกาะตามรขมขนและกระชบรขมขน สว หรอผลทไมนาพอใจนจงไมเกดขน

114

2. การแสดงเหตผลในเชงผลและสาเหต การแสดงเหตผลในเชงผลลพธและสาเหตเปนการ ชวาผลลพธบางอยางทไดเกดขนแลวมสาเหตมาจากปจจยหนงหรอหลายปจจย เชน นกลงทนชะลอการลงทน เพราะสถานการณความขดแยงทางการเมอง และวกฤตนำมนแพง หรอในปจจบนเดกมความกาวราวมากขนเพราะเนอหารายการโทรทศนมความรนแรงมากขน หรอโรคคอเลสเตอรอลในเสนเลอดสงมาจากการบรโภคอาหารประเภทไขมนมาก การไมออกกำลงกาย และความเครยด จะเหนไดวาการแสดงเหตผลในเชงสาเหตและผลเปนการทำนายสงทมแนวโนมจะเกดขน สวนการแสดงเหตผลในเชงผลและสาเหตเปนการอธบายสงทเกดขนแลวในอดต

ในการประเมนการแสดงเหตผลในเชงเหตและผล กบการแสดงเหตผลแบบผลและเหตนน ผรบสารตองพจารณาการเชอมโยงระหวางเหตและผลมเหตมผลหรอไม สงทเกดขนมแนวโนมจะ ทำใหเกดผลตามทผสงสารกลาวหรอไม นอกจากนควรพจารณาดวยวานอกจากสาเหตทผสงสารกลาวอางแลว ผลทเกดขนนนาจะมาจากสาเหตอน ๆ อกหรอไม

3. การแสดงเหตผลโดยวธนรนย เปนการใชเหตทางตรรกะวทยารปแบบหนง ผสงสารตอง เสนอหลกการกวาง ๆ ทวไปกอน จากนนกเสนอสารของตนในฐานะเปนขอเสนอยอยอนหนงภายใตหลกการทวไป ดวยเหตผลทางตรรกวทยาจะสรปไดวา สถานการณยอยนนเขาตามหลกเกณฑของสถานการณทวไปดวยเชนกน เชน ไมมประเทศอตสาหกรรมใดในโลกทมการลงโทษประหารชวต ประเทศสหรฐอเมรกาจงควรยกเลกโทษประหารชวต ปญหาของการแสดงเหตผลโดยวธนรนย ถาผรบสารรสกทางลบตอหลกการทวไปหรอไมเชอวาถกตอง อาจทำใหขาดความสนใจในหลกการทเฉพาะเจาะจงซงเปนประเดนสำคญทผสงสารตองการอธบายภาพเหมารวมตอกลมคน ททำใหคดวาใครกตามทอยใน กลมนนเหมอนกนเปนลกษณะของการนรนย เชน ภาพเหมารวมวาชาวจนขยนขนแขง ดงนน ไมวาชาวจนคนใดกตามกนาจะมความขยนขนแขง เปนการสรปจากภาพเหมารวมซงเปนหลกการท วไป ในฐานะผ ร บสาร ควรจะพจารณาความถกตองของขอเสนอท วไป เชน สหรฐอเมรกาเปนประเทศอตสาหกรรมประเทศเดยวหรอไมทมการลงโทษประหารชวต นอกจากน ตองพจารณาวาการนรนยจากหลกการทวไปมายงสถานการณเฉพาะตาง ๆ นนมความถกตองหรอไม

4. การแสดงเหตผลโดยวธอปนย เปนอกรปแบบหนงของการแสดงเหตผลทางตรรกวทยา สำหรบวธน ผสงสารตองอางถงตวอยางเฉพาะหลาย ๆ ตวอยางเพอนำไปสการสรป กรณตวอยางทเฉพาะเจาะจงตาง ๆ เปนหลกฐานหรอขอสนบสนนในสงทผสงสารสรป เชน นดาเปดเพลงคลาสสคใหลกฟงแลวพบวาลกมพฒนาการดานความคดสรางสรรคด สภาใหลกฟงเพลงคลาสสคตงแตเลก ๆ และลกของสภามความคดสรางสรรค นฤมลเปดเพลงคลาสสคใหลกฟงเสมอ ลกจงมพฒนาการทางความคดสรางสรรค

จากตวอยางขางตนนำไปสการสรปวาพอแมควรใหเดกฟงเพลงคลาสสคตงแตเลก เพอเปน การสงเสรมความคดสรางสรรค อยางไรกตาม เปนไปไดเชนกนทผ สงสารจะไมสรปออกมาอยางชดเจน เพยงแตกลาวเปนนยใหผรบสารไดสรปเองจากตวอยางเฉพาะ

5. การแสดงเหตผลแบบคขนาน เปนการสรางสารในการอธบายโดยการนำเสนอเรองราวหรอสถานการณทคลายคลงกบเรองราวหรอสถานการณทผ สงสารนำเสนอ ผสงสารจะชถงความ

115

คลายคลงกนและระบเหตผลทขอสรปจากเรองราวตวอยางสามารถมาประยกตใชกบสถานการณปจจบนได เชน ทนายความชใหเหนวาคดความทกำลงกลาวถงนคลายคลง กบคดกอนหนานในทกแงมม ดงนนผพพากษาควรพจารณาตดสนเชนเดยวกบคดกอนหนาน

6. การแสดงเหตผลจากตวอยางหรอสญลกษณ ผพดสามารถใหเหตผลโดยการยกตวอยางเพอมาอธบายหวขอและสนบสนนขอสรปของตนเอง หรอใหเหตผลจากสญลกษณหรอตวบงชตาง ๆ และนำไปสการสรป เชน นายแพทยสรปวาคนไขเปนโรคอะไรจากอาการตาง ๆ นกการเมองชใหเหนวาภาวะเศรษฐกจทเปนอยในขณะนตกตำลงกวาเดม หลงจากทฝายตรงขามเขามาบรหารประเทศ โดยอางถงอตราการวางงานทเพมสงขน ตลาดหนซบเซาลง ผบรโภคจบจายใชสอยนอยลง ตวบงชเหลานชวยใหสารมพลงในการโนมนาวใจใหผ รบสารคลอยตามมากขน ในสวนของผรบสารควรประเมนขอโตแยงทใชสญลกษณดวยการพจารณาวาสญลกษณ เหลานนมความเกยวของกนกบขอสรปหรอไม สญลกษณทนำมาแสดงถกตองหรอไม

หลกการพดอธบาย

ภาพท 4.2 แผนผงหลกการพดอธบาย

จากภาพ ไดอธบายหลกการพดอธบายควรมหลกปฏบตดงน (ลลตา โชตรงสยากล, 2544: 177-178)

1. ศกษาคนควาและรวบรวมขอมล ผพดควรศกษาและคนควาขอมลในประเดนหรอหวขอ ของการอธบายอยางเปนระบบ

2. กำหนดขอบเขตแนวคดและประเดนทสำคญ เปนขนตอนของการกำหนดจดมงหมาย การอธบายใหชดเจน ตองการใหผฟงรบรสาระอะไร ไดรบประโยชนอะไรจากการรบฟง

3. การวเคราะหผฟง เปนขนตอนทสำคญของการพดอธบาย เพอเปนสงกำหนดถงความ เหมาะสมของการใชระดบภาษา การเตรยมสอ ตลอดจนการเตรยมเนอเรองใหเหมาะสมกบผฟง เชน วย เพศ ระดบการศกษา ความเชอ ทศนคตของผฟง เปนตน

4. การเตรยมเนอเรอง ในกรณผพดตองเลอกเรองเอง ใหนำผลจากการวเคราะหผฟงมา เปนแนวทางในการเลอกเรองหรอประเดนในการอธบาย แตถาเปนเรองทถกกำหนดหวขอมาแลว พจารณาจดเตรยมเนอเรองใหเหมาะสมกบพนฐานความร ความเขาใจ ความพรอมตลอดจนทศนคต

116

ของผฟง โดยทวไปการเตรยมเนอหาจะตองวางเคาโครงเร องวาจะพดเกยวกบอะไร จะตองแบงออกเปน 3 สวน คอ สวนนำเรองหรออารมภบท เนอเรอง และสรปเรอง ตวอยางเชน หากผพดตองพด 100 สวน คำนำ เนอเรอง และสรป จะมสดสวนดงภาพท 4.3

ภาพท 4.3 สดสวนการเตรยมเคาโครงการพดอธบาย

จากภาพสดสวนการเตรยมเคาโครงการพดอธบาย หากผพดอธบายตองพดในเวลา 5 นาท อาจใชสตร 1 : 3 : 1 คอ คำนำ 1 นาท เนอเรอง 3นาท และสรป 1 นาท จากการวเคราะหองคประกอบหรอเคาโครงทมสวนทำใหเกดความสำเรจในการพดนน ปรากฏวาพบขอเทจจรง ดงน (สวสด บนเทงสข, 2553: 141)

1. เนอหาสาระของเรองมสวนทำใหเกดความสำเรจ 50% 2. ความดเดนในการขนตนและลงทายมสวนทำใหเกดความสำเรจ 20% 3. ศลปะการพดและการแสดงออกมสวนทำใหเกดความสำเรจ 20% 4. บคลกภาพของผพดมสวนทำใหเกดความสำเรจ 10%

ในการรางเคาโครงกอนพดอธบายตองรางหวขอเรองตามลำดบ รางขอความทจะกลาวใน แตละตอน เชน การกลาวปฏสนถาร และการรางขอยอย การลำดบเรองดงน

1. คำนำของเรอง เปนการกลาวเกรนใหผฟงรวาจะพดอะไรมความสำคญอยางไร เปนการกลาวเพอนำเรองเขาหาผฟง โดยกลาวถงพนฐานของเรองตอนตน อาจจะพดอยางยอสวนหนง ไมตองเลาอยางละเอยดทงหมด

2. เนอเรอง เปนการกลาวถงเรองตามจดประสงค ตองพดอยางละเอยดเปนตอน ๆ ตามลำดบเนอหา เชน ตองพจารณาใหชดเจนตามชอเรอง วเคราะหขอมลตาง ๆ ชใหเหนขอขดแยง ขอถกขอผด ทางรายทางเสย อางเหตผล แสดงขอเปรยบเทยบ ชใหเหนความแตกตางหรอการพสจนใหเหนจรงตามชอเรอง ในระหวางการพดนจะตองระลกถงชอเร องเสมอวาตน กำลงพดเรองอะไร จะตองวกเนอหาหรอตวอยางเขาสจดมงหมายนน

3. ตอนสรป หมายถง การพดสรปเนอหาทงหมดทไดพดไปแลวอยางยอ ๆ สรป ความคดเหนใหสน และเนนใหหนกในจดมงหมายในประโยคสดทาย ถาหากจดประสงคจะพดเพอการวงวอนใด ๆ จะตองแทรกคำพดเพ อวงวอนเปนคร งสดทาย หรอตองการพดใหผ ฟงเหนดวยกบ

117

ความคดนน ๆ กจำตองชกจงหรอกลาวเนนอกครงหนง ในการพดตอนจบนถอวามความสำคญมากทสด

5. ศกษาคนควาขอมลอยางละเอยด ในรายละเอยดของเนอเรอง ผอธบายตองรเรองทตน จะอธบายเปนอยางด และรแหลงขอมลซงอาจจะไดจากหนงสอ วทย โทรทศน กได การเตรยมขอมลทดจะชวยใหเกดความมนใจและทำใหผฟงเกดศรทธาในตวผพดดวย

6. เตรยมอปกรณทจำเปนจะตองใชประกอบการอธบาย ชวยใหการพดอธบายเกดความ ชดเจนตอความเขาใจของผฟง ทงนตองเตรยมอปกรณใหเหมาะสมกบเนอหาทจะอธบายและตองเตรยมการใชอปกรณใหพรอมดวย

7. เลอกกลวธการอธบาย ผพดจะตองพจารณาเลอกกลวธการพดอธบายหรอลกษณะการ อธบายตามวธการตาง ๆ เชน การอธบายดวยการใชคำนยาม การพดอธบายแบบยกตวอยาง ตามทกลาวมาแลวในหวขอกลวธการพดอธบาย แตในบางครงผพดสามารถพดอธบายในหลายกลวธรวมกนกได

8. เมอเรมดำเนนการอธบาย สงทผพดควรคำนงถง คอ การใชระดบเสยง อยาใชเสยงท ราบเรยบจนเปนเสยงเดยวกนตลอดทงเรอง จะทำใหผฟงไมสนใจ ตองมการเวนจงหวะ ไมพดชาหรอเรวเกนไป ใชโทนเสยงสงตำตามบรบทของเนอหา และควรคำนงถงการเลอกใชภาษา จะตองใชภาษาธรรมดาทเขาใจงาย จงจะทำใหผฟงเขาใจและไมเบอหนาย

ตวอยางการพดอธบาย

1. ตวอยางการพดอธบายตามลำดบขนตอน

สวสดคะ สปดาหทแลวชาลไดพดถงเมนไมโครเวฟ วธการทำปลาราดพรกไปแลว วนนชาลไดนำสตรการทำไขต นดวยไมโครเวฟ เปนอาหารทมวธทำแสนงายดายมาก ๆ กอนอนกตองเตรยมสวนผสมและวตถดบ ดงน

ไขไก 2 ฟอง นำเปลา ½ ถวยตวง ซอสปรงอาหาร 2 ชอนชา หมสบสกและผกตามชอบ

ขนตอนการทำ ตอกไขใสถวย แลวตไขใหแตก จากนนเตมซอสปรงอาหารและนำลงไป คนใหเขากน จากนนกรองไขใสถวยทจะนำเขาไมโครเวฟ นำเขาไมโครเวฟ 2 รอบ แลวเอาจานปดถวยทเอาเขาไมโครเวฟ รอบท1 ใชไฟ 300 วตต เปนเวลา 4 นาท รอบท 2 ใชไฟ 300 วตต เปนเวลา 3.30 นาท เมอเวลาครบ นำออกจากไมโครเวฟ จะไดไขตนเนอเนยน ใสหมสบสก และผกตามชอบ พรอมจดเสรฟจา

เหนไหมคะ การทำไขตนดวยไมโครเวฟไมยากเลย แถมยงประหยดเวลาในการเตรยมอปกรณในการทำอาหารอกดวย ลองทำดนะคะ ชาลการนตตความอรอย สำหรบวนน สวสดคะ

118

2. ตวอยางการพดอธบายดวยการใหคำนยามหรอคำจำกดความ

ย มหนอยนะตวเอง !! กบทมสหนาบ งตงตลอดเวลาน เปนสายพนธ กบฝนดำแอฟรกา (African Black Rain Frog) จดอยในวงศ Brevicipitidae family เปนกบทพบเฉพาะพนทปาเขตรอนในแอฟรกาใตเทานน

แมวามนจะมรปลกษณทไมเปนมตรนก และมกลนตวทคอนขางเหมน แตภาพของมนกยงนาเอนดสำหรบผทไดพบเหนเปนอยางมาก จนมบางคนตงฉายาใหวาเปน "อะโวคาโดหนาบง" กบชนดนมกจะขดหลมเพออยอาศยลกลงไปใตดนประมาณ 15 ซม. และเมอพวกมนรสกวากำลงถกคกคามกจะพองตวใหใหญขน โดยเฉพาะตอนอยในหลม เพอใหสตวทจะมาจบมนไมสามารถดงตวมนออกมาจากหลมไดนนเอง

ในปจจบนพวกมนมจำนวนลดลงเนองจากสาเหตจากการบกรกพนทปา ซงเปนทอยอาศย และการเปลยนแปลงของสภาพอากาศอยางรวดเรว (สำรวจโลก, Online)

3. ตวอยางการพดอธบายดวยการเปรยบเทยบ

หนงสอพมพแตกตางจากนตยสารในดานรปเลม และผ อานซ งเปนเปาหมาย ภาษาหนงสอพมพแตกตางจากภาษาเขยนทวไปทใชในสอประเภทอนโดยเฉพาะอยางยง ขาวนนมรปแบบไวยากรณและหลกการใชคำทเปนรปแบบพเศษ เพอสนองวตถประสงค ของการทำหนงสอพมพทจะตองงายแกความเขาใจของผอานระดบธรรมดาเปนสำคญ

เนอหาหลกของหนงสอพมพ คอ ขาว บทบรรณาธการและบทความ แตเนอหา หลกของนตยสาร คอ สารคด ภาษาของหนงสอพมพตองสน กะทดรด เขาใจงาย หวขาวตอง สะดดตา เชญชวนใหคนซ อ แตเน อหาของนตยสารอาจยาวกวา และอาจเจาะไปส ผ ร บซ งเปน เปาหมายทมสมรรถนะในการอานสง นอกเหนอจากขอแตกตางดงกลาวแลว ทงหนงสอพมพ และนตยสารสามารถใชกลวธในการเขยนรวมกนไดตามวตถประสงคของผเขยน (วนย จนทรพรม, 2550: 183)

4. ตวอยางการพดอธบายดวยการยกตวอยาง

การปลกไมดอกไมประดบใหงามสมดงใจปรารถนานน ผปลกตองศกษาลกษณะธรรมชาตการเจรญเตบโตของตนไมแตละชนดใหถองแทกอนแลวจงปลกและบำรงรกษาใหตรงกบลกษณะธรรมชาตนน ๆ ตวอยาง เชน หากจะปลกบอนสตองรวาบอนสตองการความชนสง ไมชอบแสงแดดจด เจรญงอกงามในทรมรำไร ดงนนเวลาปลก จงตองปลกในทรมรำไร และใหนำมากจนชมพอ บอนสจงจะงามสมดงใจผปลก หากจะปลกกหลาบตองทราบวากหลาบเปนตนไมชอบแดดจด ชอบดนทระบายนำไดด ดงนนผปลกกหลาบกตองวางกระถางหรอปลกดวยหญาไซแหงแชนำจนชมจงจะเจรญงอกงาม หากจะปลกตนไมประเภทแคคตส กตองทราบวาตนไมตองการนำนอยชอบแสงแดดมาก การดแลรกษา จงฉดนำฝอยใหกเพยงพอ หากรดนำทกวนเชนตนไมอน แคคตสจะเนาตายหมด (นรมต, Online)

119

5. ตวอยางการพดอธบายดวยการชสาเหตและผลลพธทสมพนธกน

นำหวานเขมขน…อนตราย !!

นอกจากสงและรสชาตอรอยแลวสสนทนารบประทานนบเปนสมผสแรกทเปนแรงดงดดใจผบรโภค สทใชผสมอาหารตามทองตลาดนน มดวยกน 3 ประเภท คอ

1. สอนทรย ทไดจากการสงเคราะหของสารเคมประเภทตาง ๆ

2. สอนนทรย ไดจากผงถานทไดจากการเผาพช เชน สดำจากกาบมะพราวเผา

3. สทไดจากธรรมชาต เชน สแดงจากกระเจยบ ครงหรอสเขยวจากใบเตย

เจาสผสมอาหารทอาจกอปญหาแกผบรโภค คอ สารอนทรย เนองจากมโครงสรางมแตละชนด มโลหะหนกเปนสวนประกอบสำคญททำใหเกดส เชน ตะกว สารหน โครเมยม สงกะส แตถาหากใชตามปรมาณทกฎหมายกำหนดจะไมเปนอนตรายตอผบรโภคแตหากผผลตอาหารใชสอ นทรยมากเกนไป ผบรโภคกมโอกาสไดรบโลหะหนกปรมาณมากขน ทำใหเกดการสะสมในรางการจนเปนอนตรายได เชน สารหน เมอเขาสรางกายและสะสมอยตามกลามเนอ กระดก ผวหนง ตบ ไต จะทำใหกลามเนอออนแรงและเกดความผดปกตของระบบทางเดนอาหาร โลหตจาง สวนสารตะกว จะมพษตอระบบประสาททงแบบเฉยบพลน และเรอรง วนนสถาบนอาหารไดสมตวอยางนำหวานเขมขนจำนวน 6 อยางเพอวเคราะหหาปรมาณของสสงเคราะหปรากฏวาม 3 ตวอยาง ทพบวามปรมาณของสผสมอาหารเกนขอกำหนดของกระทรวงสาธารณสขทกำหนดใหอาหารประเภทเครองดม ไอศกรม ลกกวาด และขนมหวาน เดมสปองโซ 4 อาร (สแดง) ไดไมเกน 50 มลลกรมตออาหารในลกษณะทจะใชบรโภค 1 กโลกรม เหนอยางนแลวอดหวงผบรโภคและเดกไมได เพราะปจจบนนำหวานเขมขนทมใหเลอกหลากสสน กำลงเปนทนยมและมขายอยทวไปคงตองฝากผผลตทงหลายวาควรระมดระวงการใชเพอความปลอดภยของผบรโภค สวนผบรโภคเองกตองสงเกตสกนด นำหวานเขมขนหรออาหารทมสฉดฉาดเกนไป หากเลยงไดกจะด (นรมต, Online)

บทสรป

การพดอธบาย จดเปนการพดในรปแบบของการพดชแจงแสดงเหตผล เพอใหผฟงเกดความรความเขาใจ ซงเปนรปแบบการพดทใชกนมากและมความสำคญตอการใชชวตประจำวน อกทงเปนการพดทใชกนมากในวงการธรกจ วงการแพทย และวงการการศกษา โดยเฉพาะอยางยงในวงการการศกษา การพดอธบายมความสำคญและจำเปนเพอจะใชชแจงแสดงเหตผล ขยายความหรอไขความในสงทตนรและเขาใจใหผฟงไดรและเขาใจเชนเดยวกน

การพดอธบายสามารถพดผานสอตาง ๆ เชน การพดอธบายผานสอรายการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน หรอชองทางสอออนไลนตาง ๆ เปนตน ซงการพดอธบายแบงเปน 2 ประเภท คอ การพดอธบายทเปนทางการ เชน การประชม การอธบายเนอหารายวชาในชนเรยน และการพดอธบายแบบไมเปนทางการ เชน การอธบายเรองราวหรอประสบการณชวตของผพด หรอการอธบายขนตอนการทำอาหาร เปนตน ทงนในการพดอธบาย ผพดจะตองมกลวธในการพดอธบาย ไดแก การพด

120

อธบายตามลำดบขนตอน กลวธนจะแสดงใหเหนเปนขนตอนตามลำดบ เพอใหไมผฟงเกดความสบสน การพดอธบายดวยการใหคำนยามหรอคำจำกดความ เปนการอธบายความหมายในสงตาง ๆ อยางกระชบและเขาใจไดอยางชดเจน กลวธการพดอธบายดวยการเปรยบเทยบ เปนอกหนงกลวธทสามารถอธบายแสดงการเปรยบเทยบใหเหนความเหมอนหรอความแตกตาง เปนการพดเพอใหผฟงเกดจนตภาพตามผพดใหเหนถงความแตกตางอยางชดเจน ในสวนของการอธบายดวยการยำตวอยาง เปนกลวธทสามารถสอดแทรกกบกลวธอน ๆ ไดอยางงายดาย เพอเปนการยกตวอยางในการขยายความในสงทผพดกำลงอธบาย เพอใหผฟงสามารถเขาใจเรองทกำลงฟงไดอยางแจมแจง การพดอธบายดวยการใชอปกรณ เปนการพดอธบายทใชสอหรออปกรณตาง ๆ เขามาชวยใหการพดอธบายมความชดเจนมากยงขน และการใชสอหรออปกรณชวยในการอธบายจะชวยใหประหยดเวลาในการอธบายไดอกวธหนง กลวธการพดอธบายดวยการชสาเหตและผลลพธทสมพนธกน เปนการอธบายทผพดวเคราะหใหเหนวาเรองทกลาวมานนมอะไรเปนเหตและจะมผลลพธอยางไร เชน การอธบายการเกดโรคระบาดโคโรนาไวรส (COVID-19) หากไมปฏบตตามมาตรการการปองกนจะเกดผลลพธทนากลวอยางไร เปนตน กลวธการพดอธบายแบบวเคราะห เปนการพดอธบายจากตนเรองแยกแยะออกไปสไปเรอง ซงมความสอดคลองกบกลวธการพดอธบายแบบสงเคราะห ซงเปนการพดอธบายสบสาวจากปลายมาหาตน หรอกลาวจากการสรป แลวคอยแสดงเรองยอย ๆ ไปหาเรองใหญ ทงนในการพดอธบายแตละครง ผพดควรเลอกกลวธทเหมาะสมกบเนอหา ผฟง รวมถงบรบทแวดลอมตาง ๆ ผพดสามาถนำเอากลวธการพดอธบายในรปแบบตาง ๆ มาผสมผสานกน เพอใหเกดความเขาใจในการอธบายมากทสด

หลกการพดอธบาย ผพดจำเปนตองศกษาคนควาและรวบรวมขอมลกอนพดอธบาย จากนนกำหนดขอบเขต แนวคดในประเดนทสำคญ เพอกำหนดจดมงหมายการอธบายใหชดเจน จากนนดำเนนการวเคราะหผฟง เพอเปนสงทกำหนดถงความเหมาะสมของการใชระดบภาษา การเตรยมสอ ตลอดจนเนอเรองใหเหมาะสม จากนนเปนขนตอนของการเตรยมเนอเรอง โดยทวไปผพดสามารถแบงเนอเรองออกเปน 3 สวน ไดแก สวนนำเรอง เนอเรอง และสวนสรป โดยแบงเปนสดสวนทเหมาะสมกบเวลาในการอธบาย จากนนผพดจะตองเตรยมเนอเร องและสอทเหมาะสมทจะใชประกอบการอธบาย เลอกกลวธการอธบายทเหมาะสม ฝกซอมเพอเตรยมความพรอมและสำรวจขอผดพลาดตาง ๆ จากการฝกซอมแลวดำเนนการแกไข เมอเรมดำเนนการอธบาย สงทผพดควรคำนง คอ การใชระดบนำเสยงทเหมาะสม ไมดงหรอเบาจนเกนไป มการเวนจงหวะ และตองใชภาษาทเขาใจงาย จงจะทำใหผฟงเขาใจและไมเกดอาการเบอหนาย

121

คำถามทายบทท 4

1. การพดอธบาย เปนการพดในลกษณะรปแบบใด 2. หากตองพดอธบาย พดมกลวธในการพดอธบายอยางไร 3. การแสดงเหตผลในเชงสาเหตและผล เปนการสรางสารทเสนอเหตและผลอยางไร 4. หลกการพดอธบายมกขนตอน อธบาย 5. สดสวนการเตรยมเคาโครงการพดควรมสดสวนเทาไหร อธบาย พรอมยกตวอยาง

แบบฝกปฏบตการพดอธบาย

นกศกษาฝกปฏบตการพดอธบาย โดยมวธการฝกปฏบต ดงน

1. นกศกษาฝกการพดอธบาย โดยเลอกตามประเภทของการพดอธบาย ดงน 1.1 การพดอธบายตามลำดบขนตอน 1.2 การพดอธบายดวยการใชคำนยามหรอคำจำกดความ 1.3 การพดอธบายดวยการเปรยบเทยบ 1.4 การพดอธบายดวยการยกตวอยาง 1.5 การพดอธบายดวยการชสาเหตและผลลพธทสมพนธกน

2. อาจารยผสอนกำหนดระยะเวลาการพดอธบายตามความเหมาะสม 3. เมอนกศกษาเลอกประเภทของการพดอธบาย ใหนกศกษาดำเนนการตอไปน

3.1 กำหนดหรอตงชอหวขอใหสอดคลองกบประเภทขอการพดนำเสนอทไดเลอก 3.2 กำหนดจดมงหมายของเรองทจะอธบาย 3.3 วเคราะหผฟง 3.4 ศกษาขอมลและรวบรวมขอมลนำมาสงเคราะหและจดเรยงลำดบเนอหาทจะพด 3.5 หากมสอหรอเครองมอประกอบการพดนำเสนอ จดเตรยมใหพรอม 3.6 เลอกกลวธการหรอลกษณะการอธบายตามวธการทไดเตรยมมา 3.7 ฝกซอมการพดอธบายตามระยะเวลาทกำหนด

4. นกศกษาดำเนนการอธบายตามหวขอไดจดเตรยมมา 5. เมอจบการพดอธบาย รวมแสดงความคดเหน และสรปสงทไดนำเสนอ

122

บรรณานกรม

ภาษาไทย

ประเสรฐ บญเสรม. ศลปะการพดเพอการสอสาร. [ออนไลน]. สบคนเมอ 9 เมษายน 2562, จาก : https://bit.ly/2XL9rs9.

ณฐฐชดา วจตรจามร. (2556). การสอสารเพอการโนมนาว. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

นรมต. การอธบายและการยกตวอยาง. [ออนไลน]. สบคนเมอ 10 เมษายน 2562, จาก : http://neramit01.blogspot.com/p/blog-page.html.

มณฑนา วฒนถนอม. (2533). ภาษากบการสอสาร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศลปากร.

ลลตา โชตรงสยากล. (2544) วาทการ. สงขลา: สถาบนราชภฏสงขลา.

. (2542) หลกการพด. สงขลา: สถาบนราชภฏสงขลา.

วนย จนทรพรม. (2550). หลกการพด. สงขลา: สถาบนราชภฏสงขลา.

เวบบลอค. การอธบายคออะไร. [ออนไลน]. สบคนเมอ 9 เมษายน 2562, จาก : https://sites.google.com/site/khuanrudeephantumat/kar-xthibay-khux-xari-3.

เสนย วลาวรรณ. ภาษาไทย ท 203 - ท 204. [ออนไลน]. สบคนเมอ 9 เมษายน 2562, จาก : https://bit.ly/3h8kyTW.

สำเนยง มณกาญจนและสมบต จำปาเงน. (2535). หลกนกพด. กรงเทพฯ: ขาวฟาง.

สำรวจโลก. กบฝนดำแอฟรกา. [ออนไลน]. สบคนเมอ 10 เมษายน 2562, จาก : https://www.facebook.com/samrujlok/.

ภาษาองกฤษ

Johnston,D. D. (1994). The art and science of persuasion. United States: WCB Brow&Benchmark.

บทท 5

การพดอภปราย การพดอภปราย เปนแบบการพดทมลกษณะคลายการสนทนา แตการอภปรายแตกตางกบ

การสนทนาในลกษณะสำคญ คอ การอภปรายมความมงหมายทกำหนดไวลวงหนาแนนอน เชน การตดสนใจหรอการแกปญหาในเรองใดเรองหนง และการอภปรายอาจนำไปสการตดสนใจหาขอตกลงเพอแกปญหาตาง ๆ ในบทนไดนำเสนอเรองการพดอภปราย โดยมเนอหาประกอบดวย ความหมายของการอภปราย จดมงหมายของการอภปราย องคประกอบของการอภปราย การจดเตรยมสถานทอภปราย และประโยชนของการอภปราย ทงนเพอใหผพดไดศกษาทำความเขาใจใหหลกและทฤษฎ สามารถนำไปประยกตใชในการฝกทกษะการพดอภปรายตอไป

ความหมายของการอภปราย

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พทธศกราช 2552 (2556: 1374) ไดใหความหมายของการอภปราย หมายถง การพดชแจงแสดงความคดเหน

สวนต ยมาภย (2530 : 142) กลาววา การอภปราย คอ การแสดงความรความเขาใจ และความคดเหนเกยวกบเรองใดเรองหนง

นนทา ขนภกด (2529: 176) กลาววา การอภปราย คอ การทบคคลกลมหนงซงมความรความสนใจในเรองเดยวกน หรอมปญหาในทำนองเดยวกน รวมพดคยแลกเปลยนความร ประสบการณ และความคดเหนกน หรอปรกษาหารอกนเพอชวยแกปญหาทเกดขน

สจรต เพยรชอบ (2535: 5) ไดกลาววา การอภปรายตอหนาประชมชน คอ การทผเชยวชาญในดานตาง ๆ ประมาณ 2-5 คน มาอภปรายบนเวทตอหนาผฟงจำนวนมาก มผดำเนนการอภปราย เปนผดำเนนการ ผรวมอภปรายจะพดใหความรและแนวความคดตาง ๆ อนเปนประโยชนแกผฟง เมอผอภปรายพดเสนอความคดตาง ๆ เสรจแลว ผฟงจะมโอกาสไดมสวนรวมในการอภปรายดวยกนซกถามปญหากลาวเพมเตมหรอตงขอสงเกตตาง ๆ ได

ดงนน การอภปราย คอ การพดของกลมบคคลซงมจดมงหมายเพอปรกษาหารอในหวขอหรอปญหาใดปญหาหนง หรอเพอแลกเปลยนความรความคดเหน และหาแนวรวมในการแกปญหานน ๆ

จดมงหมายของการอภปราย

โดยทวไปการอภปรายมจดมงหมาย ดงน (ฉตรวรณ ตนนะรตน, 2519: 362)

1. เพอหาขอเทจจรง โดยการแลกเปลยนความรความคดเหนอยางมเหตผล 2. เพอนำความรมาแกปญหาสงคม โดยใชหลกความคดเหนแบบประชาธปไตย 3. เพอสละความเหนสวนรวม แลวนำไปปฏบต 4. เพอฝกใหผรวมอภปราย มความคดแบบประชาธปไตยมากยงขน

124

5. เพอชวยผอภปรายไดเรยนร การทำงานรวมกบผอนรจะการปรบตวในสงคม รจกผอน และเขาใจผอนดยงขน

6. เพอเปนการแลกเปลยนความคดเหนจากบคคลหลาย ๆ ฝาย อนเปนประโยชนสการแกไขปญหา

องคประกอบของการอภปราย

สามารถสรปองคประกอบได 5 องคประกอบ โดยมรายละเอยด ดงน (นพนธ ทพยศรนมต, 2543: 316)

1. ผดำเนนการอภปราย 2. ผรวมอภปราย 3. ผฟงการอภปราย 4. ขบวนการแกปญหา

1. ผดำเนนการอภปราย

ผททำหนาทเปนผนำในการอภปราย จะตองเปนผทมความรความสามารถ มวาทศลปในการพดโนมนาวใหผรวมอภปรายทกคนไดแสดงความคดเหนในประเดนปญหา ทงนไดกลาวคณลกษณะของผดำเนนการอภปรายไว ดงน

คณลกษณะของผดำเนนการอภปราย

1. มบคลกภาพทด มลกษณะเปนผนำ และมศลปะในการพด 2. มความรเกยวกบขนตอนในการดำเนนการอภปราย 3. มความสนใจในปญหาหรอเรองทจะอภปราย รขอเทจจรงและเขาใจสถานการณของ

ปญหานน ๆ เปนอยางด 4. มความคดรเรมสรางสรรค 5. มไหวพรบแกไขปญหาเฉพาะหนาไดด 6. มความสามารถในการสรางบรรยากาศในการอภปรายของตนเอง 7. รจกวางตวเปนกลาง 8. รจกเคารพความคดเหนของผอน 9. รจกรบผดชอบตอหนาท ทำงานอยางมวตถประสงค 10. เปนผตรงตอเวลา นอกจากน ลลตา โชตรงสยากล (2544 : 193-194) ไดกลาวถงคณสมบต พเศษของ

ผดำเนนการอธปราย สามารถสรปไดดงน

1. มความรในเรองทจะอภปรายเปนอยางด สามารถกลาวนำและสรปหรอเสรมความ ขยาย ความอยากมกฎเกณฑ ชวยใหผฟงซกถามหากเหนวาผฟงยงไมเขาใจเรองอภปรายเพยงพอ

125

2. มความรเกยวกบผอภปราย รจกผลงานดเดนของผอภปรายเพอจะไดแนะนำผอภปราย ไดอยางถกตอง และสามารถจดใหผอภปรายแตละคนไดพดในแนวทางทตนถนด ควรจะซกถามใหสอดคลองกบความสนใจของผพดแตละคน

3. มบคลกภาพทด มลกษณะความเปนผนำ มความคดสรางสรรค มปฏภาณไหวพรบในการ แกไขปญหาเฉพาะหนา ตลอดจนมสหนาและทาทางเปนมตร ยมแยมแจมใส มชวตชวา รจกควบคมอารมณและสามารถชวยสรางบรรยากาศใหสดชนไมเครงเครยด

4. มวาทศลป มนำเสยงทชดเจน รจกเนนเสยงหนกเบาไมพดซำซาก ไมหกหาญนำใจ ผอภปราย เมอมความรหรอความคดเหนทไมตรงกน ตลอดจนมวาจาสภาพ รจกประสานความคดของผอภปรายแตละคนไดอยางตอเนอง สามารถสรปความดวยภาษาทเหมาะสมและกะทดรดงายตอการเขาใจ

5. รจกวางตวเปนกลาง เคารพความคดเหนของผรวมอภปรายทกคน ใหโอกาสแตละคนได แสดงทศนคตตลอดจนความรของตนไดอยางทวถง ไมใชพดคนเดยว และไมควรสนบสนนผอภปรายคนใดคนหนงโตแยงผอภปรายอกคนอยางไมสภาพ

6. รกลวธและขนตอนในการดำเนนการอภปราย สามารถควบคมการอภปรายใหดำเนนไป ตามขนตอนสจดมงหมาย กำหนดใหผรวมอภปรายแตละคนพดตามหวขอและตามเวลาทกำหนด หากผรวมอภปรายนอกประเดน สามารถกระตนเตอนใหกลบสหวขอเดมทกำหนดไว ไมปลอยให ผรวมอภปรายคนใดคนหนงพดเกนเวลาทกำหนดไวจนเกนสมควร จะทำใหผรวมอภปรายคนอน ๆ พดไดนอยกวาทกำหนดหรอไมมโอกาสไดพดเลย ตองรวาใครควรพดกอนหลง หรอพดรอบทสองเมอไหร

7. เปนผตรงตอเวลาในการเรมอภปราย ระหวางเวลาทอภปราย และการจบอภปราย

หนาทของผดำเนนการอภปราย

กอนการพดอภปราย ควรปฏบตดงน (ลลตา โชตรงสยากล, 2544: 194)

1. ศกษาหาความรเรองทเกยวของกบการอภปราย 2. รวบรวมขอมลหรอประวตผรวมอภปรายทกคน 3. กอนขนเวท ควรมเวลาพบปะพดคยกบผรวมอภปราย เพอตกลงกตกาบางอยางท

กำหนดขน เชน จะกลาวเชญใหใครพดกรอบ พดคนละกนาท เปนตน

วธการดำเนนการอภปราย (ฉตรวรณ ตนนะรตน, 2519: 368-371) มดงน

1. ผดำเนนการอภปรายจะตองดำเนนหนาทเปนพธกร นนกคอจะตองกลาวปฏสนถาร กบผฟง แลวแสดงถงโอกาสและสาเหตทไดนำปญหา หรอเรองนน ๆ ขนมาอภปราย เพอวาผฟงจะไดทราบถงวตถประสงคของการอภปราย และจะไดเตรยมตวฟงเรองทตนคดวามสาระและนาสนใจ

126

2. ผดำเนนการอภปราย จะตองแนะนำผอภปรายทงหมดใหผฟงไดรจก การแนะนำนนจะตองไมยดยาวเกนไป ในการแนะนำให เรมตนดวยชอ ตำแหนงหนาท ผลงานด เดน และความสามารถทเหมาะกบการอภปรายนน ๆ

3. เชญผอภปรายแตละคนพดแสดงความคดเหน เสนอขอเทจจรง ในกรณทมผอภปรายพดแลวความหมายไมแจมแจง ผดำเนนการอภปรายจะตองพดสรปใหรดกม และใหตอเนองกบเรองท ผอภปรายคนอน ๆ จะพดตอไป

4. ผดำเนนการอภปรายจะตองรจกสรางบรรยากาศของการอภปรายใหดำเนนไปดวยด คอจะตองสรางบรรยากาศใหเปนกนเองกบผอภปราย ตองระวงใหผอภปรายพดอยในประเดน ชวยซกถามขอสงสย เพอใหผอภปรายพดเพมเตมชใหตรงเปาหมาย

5. เมอการอภปรายยตลงแลว ผดำเนนการอภปรายตองสรปผลของการอภปรายทงหมด อาจจะใหขอแนะนำสำหรบปฏบตไวดวย และตองกลาวขอบคณผอภปรายทงหมด รวมทงตอผฟงดวย และบางครงกเปนผกลาวปดการอภปรายดวย

2. ผรวมอภปราย

การอภปรายจะบรรลไดมากนอยเพยงไร ขนอยกบความรวมมอของผรวมอภปราย ดงนน ผรวมอภปรายทดจำเปนตองมความสนใจและทำความเขาใจเกยวกบปญหาทจะอภปรายอยาง แจมแจง รวมทงตองคำนงถงหนาทและรถงวธดำเนนการอภปรายอยางชดเจน ทงน นพนธ ทพยศรนมต (2543 : 318) ไดกลาวคณลกษณะของผรวมการอภปรายไวดงน

คณลกษณะของผรวมการอภปราย

1. มความสนใจและมความรเกยวกบปญหาทจะอภปราย 2. เปนคนใจกวาง เคารพในความคดเหนผอน 3. มมารยาทในการพด รจกกตกาใหเกยรตผอน 4. มความคดเปนของตนเอง 5. เปนผมวาทศลป และมความสามารถในการถายทอดความรสกนกคด 6. มความรบผดชอบตอคำพดการอภปรายรวมกบผอภปราย

นอกจากน ลลตา โชตรงสยากล (2544: 193-194) ไดกลาวถงคณสมบตพเศษของผรวมการ

อภปราย ดงน

1. เปนผมความรและความสนใจในเรองทจะอภปราย เตรยมตวการพดเปนอยางด 2. เปนคนใจกวาง เคารพความคดเหนของผอภปรายคนอน ๆ เคารพการสรปผลของ

การอภปราย แมจะขดแยงกบความคดของตนเองกตาม หากมขอโตแยงกควรจะพดอยางมมารยาท ไมกาวราว เมอพดเสรจกตองฟงผอนพดอยางสนใจ

3. มมารยาทในการพด เคารพกตกา ขอตกลง และรกษาเวลาการพดของตนเองอยาง เครงครด

127

4. เปนผรจกรบผดชอบตอการอภปรายรวมกบผอน เพราะความสำเรจหรอความ ลมเหลวขนอยกบผรวมอภปรายทกคน

หนาทของผรวมอภปราย

สามารถแบงหนาทของผรวมอภปรายออกเปน การเตรยมการอภปราย และหนาทในการ อภปรายรวมกบผอน ดงน (วระเกยรต รจรกล, 2556: 39-41)

1. การเตรยมการอภปราย เนองจากผอภปรายตองเปนผทแสดงขอเทจจรง เหตผล และตองพจารณาตดสนปญหา ดงนนผอภปรายจงควรมการตระเตรยมเนอหา ดงน

1.1 คนควาหาความรในปญหา หรอเรองทจะอภปราย ดวยวธตาง ๆ เชน จากการ อานหนงสอ การสมภาษณ การสอบถาม หรอดวยการพจารณา เปนตน 1.2 พจารณาขอเทจจรงท ไดจากการคนควาวาเปนขอมลทมเหตผล เปนจรง มทศนคตทด และสามารถทจะนำไปปฏบตได 1.3 เมอมขอมลทมเหตผลพรอมแลว ใหเรยงลำดบความสำคญของหวขอทจะอภปราย ดงน 1.3.1 คำจำกดความ และขอบเขตของปญหา 1.3.2 ความสมพนธของขอเทจจรง และเหตผล

1.3.3 พจารณารายละเอยดในการแกปญหา 1.3.4 ขอเสนอแนะในการแกปญหา และผลของการแกปญหา

2. หนาทในการอภปราย ผอภปรายอาจสามารถยดหลกตอไปน เพอเปนแนวปฏบตในการอภปรายไดดงน

2.1 ผอภปรายควรพดตอเมอผดำเนนการอภปรายไดพดเชญเทานน และในการพดแสดงความคดเหนของตนควรจะกำหนดเวลาใหพอประมาณ นนคอไมใชเวลาพดนอยเกนไปและยอมจะไมใชเวลาพดนานเกนไป เพราะจะเปนการผกขาดการพดแตผเดยว

2.2 เมอมโอกาสไดอภปรายแลว กควรจะพดใหตรงประเดนในกรณไมเขาใจ เนอเรองทจะพด ควรจะขอใหผดำเนนการอภปรายอธบายใหฟง การเสนอขอคดเหนและเหตผลนนควรจะเสนอตามลำดบ และขอคดเหนนนควรจะเปนขอคดทมประโยชน

2.3 ควรรกษาเวลาทผดำเนนการอภปรายกำหนดใหพดอยางเครงครด ถาไมสามารถทจะจบเรองทพดไดภายในเวลาทกำหนด และตองการทจะพดตอไป ควรขออนญาตจากผดำเนนการอภปรายเสยกอน

2.4 ในกรณทตองการจะพดเพมเตมหรอแทรกขอคดเหน (เมอยงไมถงลำดบทตนจะพด) ตองขออนญาตจากผดำเนนการอภปราย

128

2.5 ควรจะเปนผฟงทดเมอผรวมอภปรายพด เพราะเปนการใหเกยรตและยกยองในความคดเหนของผอน

2.6 ควรสรปขอคดเหนทตนไดดำเนนการอภปราย

4. ผฟงการอภปราย

การอภปรายในบางลกษณะสามารถใหผฟงเขารวมอภปรายได โดยเฉพาะการอภปรายในชมชน ดงนนผทเขารวมฟงการอภปราย ควรคำนงถงเรองตอไปน

1. มมารยาทในการฟง เชน ตงใจฟงเมอผอภปรายพด หรอปรบมอเพอใหเกยรต 2. จดบนทกสงตาง ๆ ทนาสนใจ 3. ซกถามขอสงสยโดยขออนญาตผานทางประธาน 4. ควรนำสงทดจากการฟงไปปฏบตใหเกดประโยชนแกตนเอง

5. ขบวนการแกปญหา

นพนธ ทพยศรนมต (2543 : 319) ไดกลาวถงกระบวนการแกปญหาในการอภปราย ควรคำนงถงประเดนตอไปน

1. รปแบบ ซงจะชวยใหสามารถจำกดขอบเขตของปญหาทจะอภปราย ทงนเพราะการม ผอภปรายหลาย ๆ คน มกกอใหเกดความคดทหลากหลาย บางครงอาจเกดขอโตแยงหรอนอกประเดนในการอภปรายได ดวยเหตนจงตองมรปแบบของการแกปญหา เชน จดใหผอภปรายแตละคนพดหวขอทไมซำซอนกน หรอหากเปนหวขอเดยวกนใหพดแสดงคนละทรรศนะ เปนตน

2. เหตผล เปนเรองสำคญทสดของการอภปราย เพราะถาขาดเหตผลจะไมเรยกวาการอภปราย ทงนการอภปรายเปนการแกไขปญหาดวยเหตผลเปนหลกสำคญ

3. วตถประสงคในการอภปราย ผอภปรายจะตองมวตถประสงคทแนนอน หากขาดวตถประสงคจะทำใหการอภปรายนน ๆ ขาดทศทางและเลอนลอย

4. ขอเสนอแนะและสรปผล การอภปรายขอเสนอแนะและการสรปผลถอเปนขบวนการสำคญ ทงนเพราะจะไดนำผลการอภปรายดงกลาวไปปฏบตใหเกดผลประโยชน

ประเภทของการอภปราย

การแบงประเภทของการอภปรายออกเปน 2 ประเภท คอ 1. การอภปรายภายในกลม 2. การอภปรายในทชมชน

1. การอภปรายภายในกลม

การอภปรายภายในกลม คอ การอภปรายทเปดโอกาสใหสมาชกทกคนมสวนในการพดแสดงความคดเหน โดยผลดกนพดผลดกนฟง สวนใหญจะเปนการอภปรายของกลมเลก ๆ ซงม

129

สมาชกไมเกน 20 คน การอภปรายแบบนจะบรรยากาศแบบเปนกนเอง เพราะผอภปรายมกจะคนเคยกนด คำพดทใชเปนคำพดทใชในการสนทนาทวไปไมมพธรตองมากนก เนองจากไมมผฟงกลมอนนอกจากผอภปรายในกลมเทานน

การอภปรายในกลม สามารถแบงการอภปรายในรปแบบตาง ๆ ไดหลายรปแบบ ไดแก (วระเกยรต รจรกล, 2556: 39-41)

1.1 การอภปรายระดมพลงสมอง (brain storming) คอ การอภปรายกลมยอย เพอรวบรวมความคดเหนจากสมาชกภายในกลมใหไดมากทสด ภายในระยะเวลาสน ๆ สมาชกภายในกลมจะพยายามแสดงความคดเหนของตนอยางกวางขวางและเสร เมอทกคนไดแสดงความคดเหนแลวกจะชวยกนคดเลอกความคดเหนทสามารถเปนไปได หรอเปนแนวทางทดทสดของกล มเพอดำเนนการตอไป การอภปรายแบบระดมพลงสมองนมกจะใชในการอภปรายเ พอแกไขปญหา หรอเพอกอใหเกดความคดรเรมสรางสรรคตาง ๆ

1.2 การอภปรายแบบฟลลป 66 (the phillip 66) คอ การอภปรายกลมทใชสำหรบการรวมพจารณาปญหาตาง ๆ ทมขอจำกดในเรองเวลาทใชแกปญหา และมสมาชกจำนวนมาก ทำใหไมสามารถอภปรายไดอยางทวถง

การอภปรายแบบฟลลป 66 น จะแบงสมาชกออกเปนกลมยอย ๆ กลมละ 6 คน สมาชกของกลมแตละคนจะมเวลาแสดงความคดเหนประมาณ 1 นาท เมอไดขอสรปของแตละกลมแลว จะนำผลการอภปรายนนมาเสนอใหสมาชกทงหมดทราบอกครงหนง

1.3 การอภปรายแบบ buzz group หรอ buzz session เปนการอภปรายทจดใหสมาชกกลมใหญจบคประชมปรกษากน แลวสงตวแทนมาเสนอผลการประชมใหสมาชกทงกลมทราบตอไป

การอภปรายทกลาวมาแลวน มกจะใชกนแพรหลายในวงการราชการ วงการการศกษา และธรกจตาง ๆ ตลอดจนจดแทรกอยในการอภปรายกลมใหญ

ลกษณะทดของการอภปรายแบบกลม ประกอบดวย (ลลตา โชตรงสยากล 2544: 198-199)

1. หวขอทจะอภปรายกลม ใหสมาชกในกลมเปนผเลอกหรอจดทำขนโดยมคณะกรรมการ เปนผวางแผนการอภปราย

2. ประธานและสมาชกในกลมจะตองเตรยมเรองทจะอภปรายรวมกน 3. คำถาม-คำตอบสวนใหญควรมาจากสมาชกในกลมไมใชมาจากประธานแตเพยงผเดยว 4. สงเสรมความคดในดานตาง ๆ และเนนถงความสำคญของสมาชกในกลมแตละคน 5. บรรยากาศในการอภปรายเปนกนเอง ชวยใหสมาชกในกลมแตละคนไดพฒนาทศนคต

มวฒภาวะสงขน มทกษะในการทำงานรวมกบผอนไดด มมนษยสมพนธ และมความรบผดชอบทดขน 6. สมาชกในกลมควรมทกษะในการคด พด ฟง อาน และเขยนในระดบใกลเคยงกน 7. การอภปรายควรเปนไปตามหวขอและวตถประสงคทวางไว

130

ผมสวนรวมในการอภปรายกลม ประกอบไปดวยบคคลตอไปน

1. ทปรกษาหรอวทยากรเปนผทมความรในเรองทกำลงอภปรายเปนอยางด เพอจะไดเปนผให ความรเพมเตม ตอบปญหาหรอแกขอขดของตาง ๆ ของสมาชก ในกรณทเลอกอภปรายนนยาก สมาชกในกลมอาจจะมความรไมเพยงพอทจะอภปรายจงควรมวทยากรกลม กลมละ 1 คนหรอมากกวานนกได

2. ประธานในการอภปราย เปนผนำหรอผดำเนนการอภปราย พยายามสงเสรมหรอสนบสนน ใหผรวมอภปรายไดแสดงความคดเหนใหมากทสดและตองเปนผสรปดวย

3. รองประธาน เปนผทำหนาทแทนประธาน เมอประธานไมสามารถปฏบตหนาทได

4. เลขานการกลม เปนผจดรายงานการประชมของกลมอภปราย ซงไดรบเลอกจากประธาน หรอสมาชกในกลมเลอกใหกได หนาทของเลขานการกลมมดงน

4.1 บนทกขอเทจจรงของการอภปรายโดยละเอยด แตไมใชจดทกคำ

4.2 ในบางเรองหากเกดความลงเลในการบนทก จำเปนตองขอใหประธานชขาดถงขอคดเหน ทควรบนทก

4.3 เตอนสมาชกเมอเหนวาอภปรายเรมออกนอกลนอกทาง เพอชวยประธานตะลอมการ อภปรายเขาสประเดน

4.4 รายงานความคบหนาระหวางการอภปราย เมอประธานหรอสมาชกตองการทราบโดย เสนอผลสรป

4.5 เรยบเรยงจดเตรยมสำเนาบนทกการอภปราย เสนอผลสรปสดทายเมอสนสดการ อภปราย

5. สมาชกผรวมอภปราย เปนกลมบคคลทไดรบการคดเลอกเขารวมอภปรายพจารณาปญหาและตกลงเงอนไขในเรองใดเรองหนง ผรวมอภปรายทกคนควรมสวนรวมและรบผดชอบในการอภปราย

2. การอภปรายในทชมชน

ฉตรวรณ ตนนะรตน (2519: 362) กลาวไววา การอภปรายในทประชมชน เปนการอภปรายทมผอภปรายเปนผพดฝายหนงและมผฟงอกฝายหนง ผฟงอาจจะมสวนไดพดบาง เมอการอภปรายยตจะเปดใหมการซกถาม (forum period)

สจรต เพยรชอบ (2535: 20) ไดเสนอความเหนเกยวกบชวงการซกถามหรอการเปดอภปรายทวไปวา การเปดการอภปรายทวไป คอ หลงจากการบรรยายหรออภปรายแลวผฟงกจะมสวนรวมใน

131

การอภปรายดวยการซกถามปญหา กลาวเสรมหรอสนบสนน กลาวโตแยง ใหขอมลเพมเตมและตงขอสงเกต การบรรยายหรอการอภปรายตาง ๆ นนควรจะไดจดใหผฟงไดมโอกาสซกถามปญหาและแสดงความคดเหนเตมทการอภปรายในทชมชนน อาจแบงออกเปนหลายประเภท ดงน

2.1 การอภปรายเปนคณะ (panel discussion) คอ การอภปรายทประกอบไปดวยผ อภปรายตงแต 2-5 คน หรอจะมากกวานนเลกนอยกได ผอภปรายเหลานนเปนผเชยวชาญหรอมความรมากเปนพเศษในเรองทจะอภปราย ผอภปรายจะนงอยบนเวทหนหนาเขาหาผฟงมผดำเนนการอภปรายเปนผดำเนนการ ผอภปรายจะพดแสดงความร ความคด และแลกเปลยนความคดเหนอยางเปนกนเองตอหนาผฟง สำหรบผฟงนนนอกจากจะไดรบความร และไดฟงขอคดเหนในแนวแปลก ๆแลวยงไดรบความสนกอกดวย เพราะจะมการอภปรายโตตอบกนในระหวางผอภปรายในทำนองการสนทนาซกถาม ซงอาจมการแสดงความคดสนบสนนคลอยตามบาง ขดแยงบาง ประนประนอมบาง นอกจากน ในชวงของการอภปรายผ ฟงมโอกาสไดแสดงความคดเหนและซกถามไดอกดวย การอภปรายในรปแบบนจงไดรบความนยมอยางกวางขวาง

ขอสงเกต การอภปรายทงคณะ เหมาะสำหรบใหความร ความคดแกผฟงในวงกวาง ไมไดใหขอเทจจรงและรายละเอยดทลกซงไดมากเทากบการอภปรายแบบปาฐกถาหม แตกดในแงทใหทงความรและความสนกสนานไปในขณะเดยวกน บรรยากาศในการอภปรายจะเปนกนเองผอภปรายมเสรภาพในการพดอยางกวางขวาง

2.2 การอภปรายแบบปาฐกถาหม (symposium) การอภปรายแบบนเปนการอภปรายของคณะผบรรยาย ซงเปนผเชยวชาญในดานตาง ๆ ตามปกตแลวจะมผรวมอภปรายประมาณ 2-5 คน มผดำเนนการอภปรายเปนผดำเนนการ มงทจะใหความรและแนวความคดอยางละเอยดแกผฟง ลกษณะการอภปรายแบบปาฐกถาหม คอ ผรวมอภปรายแตละคนจะไดรบมอบหมายใหพดในสวนใดสวนหนงของเรองทจะอภปราย เปนเรองปาฐกถาสน ๆ ซงจะครอบคลมเนอหาสาระทสำคญๆ ในสวนทตนไดรบมอบหมายเทานน จะไมไปกาวกายในสวนของบคคลอน เนองจากผฟงมความคาดหวงทจะไดรบความรอยางละเอยดลกซง ผอภปรายจะตองไปศกษาคนควาเปนอยางด หากมตวเลข สถต หรอขอมลใดทจะนำมาใชประกอบการอภปราย เพอใหผฟงไดรบความรอยางกวางขวางลกซงได กควรนำมาใชประกอบการอภปราย และเนองจากมเวลาในการอภปรายไมมากเทาทควร ผอภปรายอาจเตรยมเอกสารมาแจกผฟง เพราะฉะนนการอภปรายแบบนจงมลกษณะจรงจงและเปนทางการ เชน การประชม อบรม และการสมมนาตาง ๆ ในดานของผฟงมโอกาสไดซกถามและแสดงความคดเหนอยางกวางขวาง

ขอสงเกต การอภปรายแบบปาฐกถาหมมลกษณะจรงจงและเปนทางการมากกวาการอภปรายเปนคณะ เพราะเปนเหมอนการรวมองคปาฐกถาซงเปนผเชยวชาญในดานตาง ๆ ไวในคราวเดยวกน ผรวมอภปรายจะมปฏกรยาระหวางกนและกนนอยมากหรอไมมเลย และเนองจากการอภปรายแบบน เนนในดานเนอหาสาระมากจงมกนยมใชในการประชม สมมนา หรอเพอใหความรทางดานวชาการ

132

2.3 การอภปรายแบบซกถาม (colloquy) เปนวธการอภปรายทปรบปรงมาจากการอภปรายเปนคณะ คอ ในการอภปรายนนจะมผอภปรายเปนสองกลมดวยกน กลมหนงประกอบไปดวยตวแทนของผฟงประมาณ 2-4 คน อกกลมหนงประกอบดวยวทยากรประมาณ 2-4 คนเชนกน วทยากรมกจะเปนผเชยวชาญในเรองทจะอภปราย ทงสองฝายนงหนหนาเขาหาผฟง มผดำเนนการอภปรายนงอยตรงกลางเปนผกลาวเปดการอภปราย และเปดโอกาสใหทงสองฝายรวมทงผฟง ถามคำถาม และแสดงความคดเหน ผรวมอภปรายทเปนตวแทนของผฟงนนจะเปนผเสนอปญหาหรอถามคำถาม วทยากรจะเปนผตอบคำถาม ถาการตอบคำถามเปนทพอใจของผฟงกอาจจะมการถามคำถามตอไป แตถาผฟงยงมขอสงสยกอาจถามวทยากรไดจนเปนทพอใจ แลวตวแทนผฟงจงถามคำถามตอไป

ขอสงเกต การอภปรายแบบนเหมาะสมสำหรบการประชม อบรมและการสมมนา หรอการพดใด ๆ ทตองการใหผฟงไดมโอกาสซกถามอยางเตมท แตเนองจากการอภปรายแบบนเปนไปอยางเสรและกวางขวางจงมกมปญหาเรองเวลา เพอทกคนทมสวนรวมในการอภปรายจะไดมโอกาสพดซกถามปญหาและแสดงความคดเหน

การจดเตรยมสถานทอภปราย

การจดเตรยมสถานทอภปราย สามารถจดเตรยมไดหลายรปแบบตามประเภทของการอภปราย ดงน

1. การอภปรายเปนคณะ เปนการอภปรายแบบพธการหรอกงพธการกได ซงมผอภปราย 3-7 คน อภปรายตามเปาหมายหรอประเดนทกำหนดไว ทงน เพอเสนอความคดเหนของผรวมอภปรายหลาย ๆ คนในประเดนปญหาเดยวกน ซงในชวงทายสามารถแลกเปลยนความคดเหนกบ ผรวมอภปรายได โดยมรปแบบการจดสถานทดงรปตอไปน

ภาพท 5.1 แผนผงการจดสถานทการอภปรายเปนคณะ

ทมา : วระเกยรต รจรกล, 2556: 45

133

2. การจดสถานทการอภปรายแบบปาฐกถาหม การอภปรายลกษณะนสวนใหญใชประเดนในการอภปรายทเกยวกบวชาการ ผรวมอภปรายจะตองเปนผเชยวชาญหรอมความรเฉพาะทางทเกยวของกบประเดนหรอปญหาเพยงดานเดยว โดยสมาชกในกลมมประมาณ 3-7 คน ซงแตละคนจะแสดงความรตามแขนงวชาทตนถนด การอภปรายเชนนอาจเรยกวา เปนการอภปรายแลกเปลยนความรไดเชนกน โดยมรปแบบการจดสถานทดงรปตอไปน

ภาพท 5.2 แผนผงการจดสถานทการอภปรายแบบปาฐกถาหม

ทมา : วระเกยรต รจรกล, 2556: 45

3. การจดสถานทการอภปรายซกถาม เปนการอภปรายแบบทวไปโดยมผฟงมสวนรวมในการอภปรายมากกวาการอภปรายแบบอน ๆ ความสำคญของการอภปรายประเภทน คอ การเนนใหผฟงมสวนรวมในการอภปรายเชงสนบสนน หรอไมเหนดวยกได ซงมจำนวนผอภปรายประมาณ 2-3 คน รวมทงผดำเนนการอภปราย โดยมรปแบบการจดสถานทดงรปตอไปน

ภาพท 5.3 แผนผงการจดสถานทการอภปรายซกถาม ทมา : วระเกยรต รจรกล,2556 : 46

134

ประโยชนของการอภปราย

วระเกยรต รจรกล (2556: 46) กลาวถงประโยชนของการอภปรายวา การอภปรายจะมประโยชนทงผอภปรายและผฟง ดงน

1. ผอภปรายจะไดประโยชนจากการอภปราย คอ

1.1 มโอกาสคนควาขอเทจจรง ทำใหมความรในเรองทจะอภปรายกวางอยางยงขน 1.2 ทำใหกลาพดแสดงความคดเหนทเปนประโยชนตอสงคม 1.3 สามารถทำงานรวมกบผอน และมความรบผดชอบรวมกน 1.4 ไดเรยนรผอน และเขาใจผอนดยงขน

1.5 ทำใหรจกเปนผยอมรบความคดเหนทเปนประโยชนตอสงคม 1.6 ทำใหเปนทรจกรบผดชอบตอสงคม ไดชวยเหลอแกไขปญหาใหลลวงไป 1.7 ทำใหรจกปญหา เผชญปญหา และไดนำความรมาใชแกไขปญหากบตนเอง 1.8 ทำใหไดฝกการมความคดแบบประชาธปไตย 1.9 ทำใหมโอกาสไดนำความร ความคดเหน และประสบการณทมประโยชน ไปถายทอดใหแกสงคม 1.10 ทำใหไดพฒนาแนวคดดานตาง ๆ และเพมพนสตปญญาใหแกตนเอง

2. ผฟง (สงคมสวนรวม) จะไดประโยชนจากการอภปราย คอ

2.1 ทำใหผฟงมใจกวาง รจกยอมรบฟงความคดเหนของผอนทดกวาตน เพอหวงผลใหสงคมทตนอาศยอยมความเจรญขน 2.2 ความคดเหนจากการอภปรายสามารถนำไปแกไขปญหาทเกดขนในสงคมของตนได เพราะความคดเหนในการแกปญหาทมาจากกลมคนยอมเปนทนาเชอถอและปฏบตตามได 2.3 การอภปรายจะเปนแหลงความรอยางด ถาไดมการบนทกการอภปรายไว นอกจากนประโยชนของการอภปรายสามารถสรปได 5 ดาน ดงน (มหาวทยาลยราชภฏสงขลา, Online: 2558)

1. ดานการศกษา การอภปรายมบทบาทในดานการศกษาระดบตาง ๆ ตงแตระดบ ประถมศกษาจนถงระดบอดมศกษา การสงเสรมใหนกเรยนนกศกษาเรยนดวยวธการอภปราย เปนการฝกใหผเรยนรจกคดอยางมเหตผล มความคดรเรมสรางสรรค นอกจากนยงฝกใหผเรยน รวธการทำงานรวมกบผอน รจกรวมกนวางแผน คดแกปญหาขอสรปในเรองตาง ๆ และรวมกนพจารณาแนวทางแกไขปญหาทถกตองเหมาะสม การอภปรายจงมประโยชนตอการเรยนการสอนอยางยง

2. ดานสงคม การอภปรายมบทบาทสำคญมากในสงคม เพราะการตดสนใจปญหา สวนรวมถงความคดคนสวนใหญ การอภปรายเปนการตดสนใจของกลมบคคลทจะตองเปนไปตามเหตผล มรปแบบและมขอบเขต การอภปรายจงเปนการฝกนสยความเปนประชาธปไตยใหสงคม

135

ทำใหกลาคดกลาแสดงออกในความคดเหนของตนเอง และยอมรบความคดเหนของผอนอยางมเหตผล สามารถทำงานรวมกบผอนไดทำใหเกดความสามคคกนในสงคม

3. ดานการเมอง การอภปรายเปนการเผยแพรความร นโยบาย การดำเนนงานของ รฐบาลใหประชาชนเขาใจ เพอจะไดทราบความเหนของประชาชนเกยวกบเรองนน ๆ ซงจะไดนำไปเปนแนวทางในการปฏบตงานตาง ๆ ใหดยงขน

4. ดานศาสนา การเผยแพรศาสนาในสมยนนยมใชวธอภปรายกนมาก เพราะสามารถ ใหความรแกผฟงไดอยางกวางขวาง ผอภปรายแตละคนความคดเหนแตกตางกนออกไปหลายแงมม ยอมทำใหผฟงเขาใจไดแจงดยงขน

5. ดานธรกจ มการอภปรายเพอวางหลกการและตกลงแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขนเพอ ความเจรญกาวหนาของกจการ

บทสรป

การอภปราย เปนการพดทมลกษณะคลายการสนทนา แตการอธปรายมลกษณะแตกตางในลกษณะสำคญ คอ การอภปรายเปนการพดทมการกำหนดจดมงหมายไวลวงหนา เพอปรกษาหารอ แลกเปลยนเรยนร ในหวขอหรอปญหาและหาแนวรวมในการแกปญหาหรอการหาขอสรปรวมกน การอภปรายมจดมงหมายของการพดหลายประการ เชน เพอสบเสาะหาขอเทจจรง โดยการแลกเปลยนเรยนรอยางมเหตผล เพอนำองคความรทมแกไขปญหาของสงคมโดยใชหลกคดแบบประชาธปไตย เปนตน การอภปรายจะชวยใหผอธปรายและผรวมอภปราย ไดรจกการทำงานรวมกบผอนตลอดจนการปรบตวในสงคม เขาใจผอนไดดยงขน

องคประกอบหลกทสำคญของการอภปรายม 5 องคประกอบ ไดแก 1) ผดำเนนการอภปราย ทำหนาทเปนผนำในการอภปราย ตองเปนผทมวาทศลปในการพดโนมนาวทจะทำใหผรวมอภปรายไดแสดงความคดเหนรวมกน ตองมบคลกภาพเปนผนำ มไหวพรบในการแกไขปญหาเฉพาะไดด ตองมความรเรองทจะอภปรายอยางดเพอทจะสรปหรอเสรมความผรวมอภปรายได อกทงยงตองเปนผทรจกวางตวเปนกลางไมเอนเอยงไปฝายใดฝายหนง จะตองมหลกคดและเหตผลพอสมควร 2) ผรวมอภปราย ซงเปนองคประกอบทมความสำคญ ในการอภปรายจะประสบความสำเรจหรอไม ขนอยกบความรวมมอของผรวมอภปราย ดงนนผรวมอภปรายจะตองมความสนใจและมความรเกยวกบปญหาทจะอภปราย ตองเปนผใจกวาง รบฟงความคดเหนของผรวมอภปรายผอน มวาทศลปในการถายทอดความรสกและความคด เคารพกตกาในการอภปราย และตองรบผดชอบตอคำพดในการพดอภปรายรวมกบผอน 3) ผฟงการอภปราย โดยเฉพาะการอภปรายในทชมชน ผฟงอภปรายจะตองมมารยาทในการฟง จดบนทกสงตาง ๆ ทนาสนใจ สามารถซกถามไดโดยการขออนญาตผานทางประธานหรอผดำเดนการอภปราย และควรนำส งตาง ๆ จากการฟงนำไปประยกตใช ให เกดประโยชน และ 4) ขบวนการแกไขปญหา สงทควรคำนงถอ ไดแก รปแบบในการแกไขปญหา เชน การจดใหผรวมอภปรายแตละคนพดหวขอไมซำกน หรอหากเปนหวขอเดยวกนสามารถแสดงความคดเหนคนละ

136

ทรรศนะกได ในขบวนการแกไขปญหา การใชเหตผล เปนเรองทสำคญทสดของการอภปราย เพราะการอภปรายจำเปนจะตอใชเหตผลในการแสดงความคดเหน อกทงเพอใหการอภปรายยงอยในกรอบของจดมงหมายหรอวตถประสงคของการอภปราย และสามารถใหขอเสนอแนะในการแกไขปญหาหรอหาขอสรปรวมกนเพอนำไปสประโยชนสงสดในประเดนการอภปราย

จากองคประกอบดงกลาว นำไปสประเภทของการอภปราย ผจดการอภปรายจำเปนตองทราบประเภทวาการอภปรายในเรองดงกลาวเปนการอภปรายในรปแบบใด ทงนการอภปรายสามารถแบงไดเปน 2 ประเภท คอ 1) การอภปรายแบบกลม ซงเปนการอภปรายทมสมาชกในกลมไมเกน 20 คน อาจไมมผฟงการอภปราย บรรยากาศเปนรปแบบกนเอง ในการอภปรายแบบกลม มรปแบบการอภปราย 3 รปแบบ ไดแก การอภปรายระดมพลงสมอง การอภปรายแบบฟลลป 66 และการอภปรายแบบ buzz group 2) การอภปรายในทชมชน เปนการอภปรายทมผฟงการอภปรายเปนองคประกอบและมสวนรวมในการอภปรายดวยการซกถาม กลาวเสรมสนบสนนหรอกลาวโตแยงได การอภปรายในรปแบบดงกลาว สามารถจดการอภปรายในรปแบบเปนคณะ มผอภปรายตงแต 2-5 คน หรอมากกวาเลกนอย เหมาะสำหรบใหความรความคดเหนกบผฟงในวงกวาง บรรยากาศเปนการเอง ตอมาการอภปรายแบบปาฐกถาหม มผอภปรายตงแต 2-5 คน หรอมากกวาเลกนอย มลกษณะเปนทางการมากกวาการอภปรายแบบคณะ เพราะเปนการรวมองคปาฐกถาซงเปนผเชยวชาญในดานตาง ๆ ไวในคราวเดยวกน โดยเนนเนอหาสาระ เชน การประชม การสมมนา หรอการใหความรทางวชาการ ตอมาการอภปรายแบบซกถาม เปนรปแบบการอภปรายในรปแบบหนงของการอภปรายในทชมชน ซงปรบปรงมาจากการอภปรายแบบคณะ อาจแบงเปนสองกลมการอภปราย เหมาะสำหรบการประชม การสมมนา หรอการอภปรายทตองการใหผฟงสามารถซกถามไดอยางเตมท มสวนรวมในการแสดงความคดเหน ทงในประเภทของการอภปรายทกลาวมา มความเกยวของกบการจดเตรยมสถานทในรปแบบการอภปรายตาง ๆ ทแตกตางกน ผอภปรายจำเปนตองเลอกรปแบบการอภปรายทเหมาะสมกบหวขอหรอประเดนการอภปราย คำนงถงโอกาสในการอภปราย ตลอดจนสถานทในการอภปราย เพอเปนการเตรยมความพรอมใหมความสอดคลองและเหมาะสมตอจดมงหมายของการอภปราย

เพราะฉะนน การอภปรายจงเปนการพดของกลมบคคลซงมจดมงหมาย เพอแกไขปญหาใดปญหาหนง หรอเพอแสดงความคดเหนแลกเปลยนเพอหาแนวทางในการแกปญหา การอภปรายทดและประสบความสำเรจไดนน ผจดอภปรายจะตองเขาใจวตถประสงคหรอหวขอในปญหาของ การอภปรายอยางถองแท และควรรวาจะตองใชรปแบบใดในการดำเนนการจงจะเหมาะสม นอกจากนผทมสวนเกยวของในการอภปรายในทกรปแบบ กควรศกษาถงบทบาทหนาทตนเองทจะตองปฏบต ทงนเพอใหกระบวนการในการอภปรายบรรลไปตามจดมงหมายทตงไว

137

คำถามทายบทท 5

1. การพดอภปราย เปนการพดในรปแบบใด 2. การพดอภปรายมกประเภท อธบาย 3. คณลกษณะของผดำเนนการอภปราย ควรมลกษณะอยางไร 4. การจดเตรยมสถานทการอภปรายมกประเภท อธบาย 5. อธบายประโยชนของการอภปรายทมตอผฟงและผพดอภปราย

แบบฝกปฏบตการพดอภปราย

นกศกษาฝกปฏบตการพดอภปราย โดยมวธการฝกปฏบต ดงน

1. ใหนกศกษาแบงกลม ฝกการพดและจำลองเหตการณในการพดอภปราย โดยเลอกตามประเภทของการพดอภปราย ดงน 1.1 การพดอภปรายภายในกลม 1.2 การพดอภปรายในทชมชน

2. อาจารยผสอนกำหนดระยะเวลาการพดอภปรายตามความเหมาะสม 3. เมอนกศกษาเลอกประเภทของการพดอภปราย ใหนกศกษาดำเนนการตอไปน

3.1 กำหนดและแบงหนาทตามองคประกอบขอการพดอภปราย 3.2 กำหนดหรอตงชอหวขอใหสอดคลองกบประเภทของการพดนำเสนอทไดเลอก 3.3 กำหนดจดมงหมายของเรองทจะอภปราย 3.4 วเคราะหผฟง 3.5 ศกษาขอมลและรวบรวมขอมลนำมาสงเคราะหและจดเรยงลำดบเนอหาทจะพด 3.6 หากมสอหรอเครองมอประกอบการพดนำเสนอ จดเตรยมใหพรอม 3.7 ฝกซอมการพดอธบายตามระยะเวลาทกำหนด

4. นกศกษาสรางสถานการณจำลองในการดำเนนการอภปรายตามหวขอไดจดเตรยมมา 5. เมอจบการพดอภปราย รวมแสดงความคดเหน และสรปสงทไดนำเสนอ

138

บรรณานกรม ภาษาไทย ฉตรวรณ ตนนะรตน. (2519). หลกวาทการ. กรงเทพฯ : กงจนทรการพมพ.

นนทา ขนภกด. (2529). การพด. นครปฐม : ศลปากร, มหาวทยาลย.

นพนธ ทพยศรนมต. (2543). หลกการพด. คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร. สงขลา : มหาวทยาลยทกษณ.

มหาวทยาลยราชภฏสงขลา. (2558). บทท 9 การอภปราย. [ออนไลน]. สบคนเมอ 13 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/3dRzcMB.

ราชบณฑตยสถาน. (2556). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2554. กรงเทพฯ : ราชบณฑตยสถาน.

ลลตา โชตรงสยากล. (2544). วาทการ. สงขลา: สถาบนราชภฏสงขลา

วระเกยรต รจรกล. (2556). ศลปะการพด. กรงเทพฯ : สำนกพมพมหาวทยาลยกรงเทพ.

สวนต ยมาภย. (2530). การพด. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา.

สจรต เพยรชอบ. (2529). การแสดงออกตอหนาประชมชน. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา.

บทท 6

การพดโนมนาวใจ การพดโนมนาวใจ เปนการพดจงใจเพอใหผฟงคลอยตามหรอเชอและศรทธาในสงทผพด

มงหวงใหเกดสงใดสงหนง ในปจจบนการพดโนมนาวใจพบไดบอยในสอออนไลนประเภทตาง ๆ เชน การสรางแรงบนดาลใจใหกบตนเอง การเกลานสยของบคคล โดยมบคคลทเรยกตนเองวา “โคช” เปนผบรรยายและหวงใหผ ฟงสามารถเปลยนแปลงตามจดมงหมายของเรอง ๆ นน เปนตน เพราะฉะนนการพดโนมนาวใจจงเปนกระบวนการหนงของการสอสารทผพดพยายามใหเกดการเปลยนแปลง ทงดานทศนคตและดานพฤตกรรมของผฟง ซง Hovland และ Janis ไดกลาวถงการพดใหสมฤทธผลในการโนมนาวใจไววา “ความสมฤทธผลในการโนมนาวใจนน สามารถพจารณาไดจากผรบสาร ถาผรบสารมการเปลยนแปลงทศนคต ซงเปนตวนำไปสการเปลยนแปลงดานความคด การเปลยนแปลงการรบร การเปลยนแปลงอารมณความรสก และการเปลยนการกระทำ” (Hovland and Janis, 1959: 28) ในบทน ไดนำเสนอเรองการพดโนมนาวใจ โดยมเนอหาประกอบดวย ความหมายของการพดโนมนาวใจ จดมงหมายของการพดโนมนาวใจ องคประกอบขนพนฐานของการพดโนมนาวใจ การสรางสารเพอการโนมนาวใจ ลกษณะการพดโนมนาวใจ และเทคนคการโนมนาวใจ ทงนเพอใหผพดไดศกษาทฤษฎและสามารถนำไปประยกตใชฝกทกษะการพดโนมนาวใจตอไป

ความหมายของการพดโนมนาวใจ

การพดโนมนาวใจเปนพฤตกรรมการสอสารอยางหนง ในการใชความพยายามเปลยนความเชอ ทศนคต คานยม และการกระทำของบคคลอน โดยใชกลวธทเหมาะสมใหมผลกระทบตอใจบคคล ทงโดยใชวจนภาษาและอวจนภาษา จนเกดการยอมรบและยอมเปลยนตามทผโนมนาวใจประสงค

เพอรลอฟฟ (Perloff. 2010: 3-4) กลาววา การโนมนาวใจเปนกจกรรมหรอกระบวนการ ซงผสงสารพยายามชกจงใจเพอใหเปลยนแปลงความเชอ ทศนคตหรอพฤตกรรมของผรบสาร ผานการถายทอดจากแหลงสารไปยงผรบสารในบรบทตาง ๆ ซงผถกโนมนาวใจมเสรภาพทจะเลอกวาจะเชอหรอไมเชอกได

ลารสน (Larson. 1995: 8) กลาววา คำวา การโนมนาวใจ ตามแนวความคดของอรสโตเตลโดยใหความหมายวา การโนมนาวใจอาศยทงศาสตรและศลปทมความนาเชอถอของแหลงผลตสาร (Ethos) รวมถงการจงใจทางอารมณ (Pathos) หรอการจงใจดวย เหตผล (Logos) ประกอบเขาดวยกน

อดลย จาตรงคกล (อางถงใน สภาพ กรงรมย , 2555 : 26) กลาววา การโนมนาวใจ เปนเครองมอทสำคญยงทมนษยจะใชในการจงใจบคคล ซงเกยวของกบสถานการณการสอสารเพอจงใจ (Persuasive Communication Situation) อนเปนสถานการณทบคคลท เปนแหลงขาวสาร หวงทจะใหผรบสารกอปฏกรยาตอบสนองตอขาวสาร มจดมงหมายเพอตองการใหมการเปลยนแปลงพฤตกรรมหรอกอใหเกดอทธพลตอพฤตกรรมของผรบสารใหดำเนนไปในทศทางใดทศทางหนง

140

ภญโญ ชางสาน (2539 : 114) กลาววา การพดจงใจ เปนการพดในเชงชกชวน เกลยกลอม เรงเรา ปลกใจ หรอโนมนาวใจผฟงใหเชอถอศรทธา มความคดเหนคลอยตาม เปลยนแปลงพฤตกรรม หรอปฏบตตามทผพดตองการ ซงมความสอดคลองกบหลกคดของ ลลตา โชตรงสยากล (2542: 179) ทไดใหความหมายของการพดจงใจไววา การพดจงใจ หรอเรยกอกอยางหนงวา การพดโนมนาวใจ หมายถง การพดเชงชกชวน เกลยกลอม ปลกใจหรอ โนมนาวใจเพอใหผฟงเชอถอศรทธา มความคดเหนคลอยตาม และปฏบตตามวตถประสงคของผพด

ดงนน การพดโนมนาวใจ เปนกระบวนการสอสารในลกษณะเพอจงใจเพอใหผรบสารเชอ ศรทธา คลอยตาม เปลยนทศนคตความเชอทผรบสารมอย สการเปลยนแปลงตามจดมงหมายของ ผสงสาร การพดโนมนาวใจ ในบางเหตการณอาจเปนดาบสองคม กลาวคอ หากผสงสารมเจตนาทไมด และตองการใหผรบสารเชอในสงทผด กอาจสงผลกระทบตอตวผรบสารและคนรอบขางได แตหาก ผสงสารมเจตนาทด กจะทำใหผรบสารเกดการเปลยนแปลงทดไดเชนกน เพราะฉะนนผรบสารจะตองพจารณาสารทผสงสารไดถายทอดออกมาดวย

จดมงหมายของการพดโนมนาวใจ

จดมงหมายของการพดโนมนาวใจ โดยหลกการเพอตองการใหผฟงเกดการเปลยนแปลงทงดานทศนคตทางความคดและดานพฤตกรรม ดงนนจดมงหมายของการพดโนมนาวใจ โดยทวไปสามารถแบงได 4 ประการ คอ (วนย จนทรพรม, 2550: 109-110)

1. พดเพอโนมนาวใจหรอชกนำใหผฟงเกดความเชอถอศรทธาในเรองทพด เชน การพด โนมนาวใจใหผฟงเกดความเลอมใสศรทธาในศาสนาใดศาสนาหนง การโฆษณาใหเชอถอ ในคณภาพของสนคา การพดชกนำเพอใหผฟงทำประกนชวต เปนตน

2. พดเพอสรางความประทบใจหรอกระตน เราใจผฟงใหมองใหเหนความสำคญของสงใด สงหนง เชน การพดใหผฟงประทบใจในการทำงานอยางเสยสละของพระวดพระบาทนำพทเสยสละเพอผปวยโรคเอดส หรอการพดเพอกระตนใหระลกถงเหตการณสำคญตาง ๆ เปนตน

3. พดเพอปลกใจ เชน ใหผฟงเกดความสำนกและใชสนคาไทย การพดเชญชวนใหประชาชน บรจาคโลหต การพดชกชวนใหมารดาเลยงดบตรดวยนำนมตนเอง การพดปลกใจใหคนชวยกน รกษาวฒนธรรมไทย การพดจงใจใหคนชวยกนรกษาสงแวดลอม เปนตน

4. พดใหผฟงเลกเชอหรอเลกประพฤตปฏบตในบางสงบางอยางทผฟงเคยเชอหรอเคยปฏบตอยกอนแลว เชน การพดเชญชวนใหคนเลกซอสนคาจากตางประเทศ การพดชกจงใหคนเลกสบบหร การพดโนมนาวใหประชาชนเลกเลนการพนน เปนตน

จดมงหมายของการพด ไมเพยงแตเพอชกนำเพอใหผ ฟงเกดความศรทธา สรางความประทบใจ เพอปลกใจ หรอเพอตองการใหผฟงเชอและเลกประพฤตปฏบตในบางสง แตการพด โนมนาวใจควรเปนเรองทสรางสรรคและสรางประโยชนใหกบสงคม มความปรารถนาด ไมหลอกลวงผรบสาร และเนอหาหรอสงทผพดตองการสอสารจะตองเปนความจรง เชอถอได สามารถปฏบตไดจรงและเปนผลดตอสงคม

141

องคประกอบขนพนฐานของการพดโนมนาวใจ

การพดโนมนาวใจจะประสบความสำเรจได ควรคำนงถงองคประกอบขนพนฐานในการโนมนาวใจ ดงน (อรวรรณ ปลนธนโอวาท, 2554: 10-11)

1. มองจากภายนอกของผรบสาร มอย 4 ประการ คอ

1.1 ความแตกตางภายในผสงสาร แตละคนมปจจยตาง ๆ กน ซงทำใหมความนา โนมนาวใจไมเหมอนกน เชน ความนาเชอถอ อำนาจทางสงคม บทบาทในสงคม สมพนธภาพกบ ผรบสาร และลกษณะทางประชากรอน ๆ เชน อาย เพศ อาชพ เปนตน

1.2 ความแตกตางภายในสาร สารแตละชนจะมความไดโนมนาวใจแตกตางกน การพด หรอการเขยนมความโนมนาวไมเหมอนกน ความแตกตางในหวขอหรอเนอหาของสาร ลกษณะของการโนมนาวใจทใชการจดระเบยบเรยบเรยงสาร ขอโตแยง ภาษา ตลอดจนลกษณะทวงทำนองลลา

1.3 ความแตกตางของสอ ความนาโนมนาวใจของสารจะแตกตางกนเมอเปนการสอสาร ระหวางบคคล เปรยบเทยบกบการสอสารโดยผานสอ เชน วทย โทรทศน เปนตน

1.4 ความแตกตางภายในสภาพการณ ทมบคคลหนงบคคลใดหรอขาดบคคลใดบคคล หนง ความคนเคยหรอไมคนเคยของผรบสารตอสภาพการหนง ๆ เชน การโนมนาวใจใหบรจาคเงน โดยมสอมวลชนคอยถายภาพรายลอมอยอาจจะเปนตวเราบวกในการโนมนาวใจกเปนได

2. สำหรบตวผรบสาร การทผรบสารคนหนงจะมความละเอยดออนตอการถกโนมนาวใจเพยงใดอาจพจารณาไดจากลกษณะดงน

2.1 ลกษณะของประชากร ไดแก เพศ อาย เชอชาต การศกษา อาชพ 2.2 ทรรศนะและทศนคต 2.3 ความรทผรบสารมเกยวกบสารนน ๆ 2.4 ลกษณะดานอารมณ 2.5 ความสำคญทผรบสารใหแกหวขอหนง ๆ 2.6 วธการทผรบสารรสภาพการณในขณะนน

การวเคราะหองคประกอบพนฐานของการโนมนาวใจในแบบจำลองของ โรเจอรส (Rogers, 2007: 12-16) เรมจากผสงสารหรอแหลงสารสรางและสงสารทจะสามารถกระตนใหผรบสารตอบสนองตามเปาหมายทผสงสารตองการ ตามแบบจำลองกระบวนการสอสารเพอการโนมนาวใจ ดงภาพท 6.1

142

ภาพท 6.1 แบบจำลองกระบวนการสอสารเพอการโนมนาวใจ

ทมา: Rogers, 2007: 14 ณฏฐชดา วจตรจามร (2556: 13-15) ไดอธบายองคประกอบขนพนฐานการโนมนาวใจตามแบบจำลองกระบวนการสอสารเพอการโนมนาวใจ โดยตองมองคประกอบพนฐานหลก 4 องคประกอบ ดงน

1. ผสงสารหรอแหลงสาร (sender or source) การโนมนาวใจเรมตนเมอผสงสาร 1.1 กำหนดวตถประสงคในการโนมนาวใจ

1.2 ผสงสารวเคราะหผรบสารและหวขอโนมนาว กลาวคอ ผสงสารตองทำความเขาใจ เกยวกบผรบสาร ทงความเชอ ทศนคต คานยม ตลอดจนพฤตกรรมตาง ๆ

1.3 ผสงสารตองเลอกวตถดบและกลยทธ พจารณาวาจะใชเหตผล ขอเทจจรง จดจงใจ ใดบาง ตลอดจนการใชขอมลสรางความนาเชอถอ

1.4 ตองคำนงถงประเดนดานจรยธรรม เชน กลยทธทใชจำกดการเลอกของผรบสาร หรอไม มความยตธรรมตอผรบสารหรอไม

1.5 ผสงสารตองวางแผน จดเตรยมสารและเตรยมตว เพราะสารบางอยางตองใชเวลาใน การเตรยมตว เชน การกลาวสนทรพจน ตองคนหาขอมล การเลอกประเดนในการนำเสนออยางรอบคอบ การเตรยมสอ และการฝกซอม เปนตน

1.6 การนำเสนอทางสอ โดยผสงสารตองนำเสนอสารโดยใชชองทางหนงหรออาจใช หลายชองทางผสมผสานกน เชน โทรศพท หนงสอพมพ วทย อนเทอรเนต การสนทนาแบบตวตอตว เปนตน

143

2. ผรบสาร (receiver) การเลอกรบสารและการประเมนความนาเชอถอ เปนกระบวนการทตอเนองและ

เปลยนแปลงได ในตอนแรกผรบสารอาจเหนวาผสงสารมความนาเชอถอ แตหลงจากทไดเหนสหนาทตงเครยดและวตกกงวลของผสงสารในระหวางการพด ผรบสารอาจลดความนาเชอถอตอผสงสารลง นอกเหนอจากผสงสารแลว ผรบสารยงมโอกาสไดรบอทธพลจากผรบสารและผสงสารคนอนดวย เชน หากมนกขายประกนเสนอขอเสนอการประกนสขภาพ เพอนอาจใหความคดเหนในทางทสนบสนนหรอคดคานกบการซอประกนกบบรษทประกนน ในขณะเดยวกน มนกขายประกนเสนอทางเลอกทดกวา อาจทำใหผรบสารเกดความลงเลในการซอประกนบรษทแรกกเปนได ซงในการเปดรบสาร ผรบสารตองกลนกรองและทำความเขาใจของสารทโนมนาว โดยเปดรบอยางตงใจ พยายามทำความเขาใจและจดจำเฉพาะเนอหาทตนสนใจ ทศนคตและความเชอเดมของผรบสารมอทธพลตอการสนใจยอมรบหรอปฏเสธการโนมนาว อยางไรกตาม การตอบสนองของผรบสารสามารถเปลยนแปลงไดในเวลาตอมา ผรบสารอาจปฏเสธในตอนแรกแตในเวลาตอมาอาจยอมรบกได หรอผรบสารอาจมการเปลยนแปลงทศนคตหลงจากทไดรบสาร แตในเวลาตอมาการเปลยนแปลงนนอาจเลอนหายไป

3. สาร (message) องคประกอบของสารทมผลกระทบตอการโนมนาวใจ ไดแก เนอหา รปแบบ หนาท และ

โครงสราง เนอหาของสาร หมายถง ภาษาทใชในการสรางความหมาย การเลอกใชคำทมอทธพลตอการโนมนาวใจ รปแบบของสาร หมายถง สอทใชในการถายทอด เชน ปฏสมพนธแบบเหนหนาเหนตา การโทรศพท การพดในทสาธารณะ สอบางประเภทถายทอดอวจนภาษา ไดแก สหนา ทาทาง และการเคลอนไหวทางรางกาย ซงมผลตอการโนมนาวใจทงสน สำหรบหนาทหลกของสาร คอ การเปลยนแปลงทศนคต ความเชอ คานยม และพฤตกรรม รวมถงหนาทอน ๆ เชน การจดระเบยบทางความคด หลกฐาน การจดลำดบสาร รปแบบของขอโตแยงทนำมาใชในการสรางสาร เปนตน

4. ปฏกรยาตอบกลบ หลกจากทผสงสารไปยงผรบสาร ผสงสารตองตดตามและสงเกตปฏกรยาตอบกลบจาก

ผรบสารเพอดวาสารทสงไปนนมประสทธผลในการโนมนาวใจหรอไม ถาเปนการโนมนาวใจแบบเหนหนาเหนตา ผสงสารสามารถไดรบปฏกรยาตอบกลบโดยตรงของผรบสารทนทจากสหนา นำสยง และทาทางของผรบสาร หากในสถานการณทผสงสารและผรบสารอยตางสถานทและเวลา ปฏกรยาของผรบสารอาจลาชา เชน การเขยนจดหมายถงระหวางกน ดงนนจงเหนไดวาการโนมนาวใจมลกษณะเปนวงจร และถกประกอบรวมกนระหวางผสงสารและผรบสาร นนคอ ผสงสารและผรบสารตางสงผลกระทบในผลลพธของการโนมนาวใจ

การสรางสารเพอการโนมนาวใจ

สารเปนอกปจจยทมการสำคญตอการพดโนมนาวใจ ถงแมผพดจะมบคลกภาพด มความนาเชอถอ นำเสยงไพเราะเพยงใด แตถาสารทนำเสนอมการจดเรยงไมสอดคลองกบหวขอทตองการโนมนาวใจหรอไมสอดคลองกบความตองการของผฟง กเปนเรองยากทจะทำใหผฟงตลอยตามได

144

ผพดจงควรเรยนรวธการสรางสารในการโนมนาว ซงมหลายสงทตองคำนงถง เชน การเรยบเรยงขอความ การจดลำดบรองขอ การใชจดจงใจ ตลอดจนการสรางอทธพลเพอใหเกดการจงใจคลอยตาม

1. การจดเรยบเรยงขอความ

การจดเรยบเรยงขอความใหไดผลในการพดโนมนาวใจ มกใชเปนแบบแผนทผฟงคนเคย แตไมไดหมายความวาแบบแผนทแปลกใหมจะโนมนาวใจไมไดผล แตมแบบแผนทเรยบงายทผ พดสามารถเรยนรได ดงน (Bettinghaus and Cody, 1994: 226)

1. การเรยบเรยงขอความโดยตำแหนงพนท (space pattern) เปนการเรยบเรยงขอความ ตามพนทหรอเขตภมศาสตร หรอพนทของสงนน ซงจะทำใหสารนนนาสนใจ และงายตอการตดตาม ไมสบสน เชน “สวนขวญเมอง (พรบาโกย) ตงอยในเขตเทศบาล 1 ในเขตเทศบางเมองยะลา หางจากศาลหลกเมองยะลาประมาณ 300 เมตร เปนสวนสาธารณะของเทศบาลเมองยะลา พนทรวมทงสนประมาณ 207 ไร ปรบปรงขนจากพรบาโกยโดยจดใหมสวนกฬา สนามแขงขนนกเขาชวาเสยง ซงเปนสนามมาตรฐานทใหญทสดในภาคใต” จากขอความดงกลาวจะชวยใหผฟงเขาใจไดงาย อกทงชวยใหผฟงเกดจตนาการและคดตามในขณะทผพดกำลงสอสารออกไปได

2. การเรยบเรยงขอความตามลำดบเวลา (time order) เปนการเรยบเรยงตามลำดบ เหตการณทเกดขนเพอเปนขอมลพนฐานทจะนำไปสปญหาและการเสนอขอยต เชน พฒนาการของโทรศพทมอถอ อาจจดเรยงลำดบไดดงน

1) ยค 1G (1st Generation) ยคแรกในระบบอะนาลอก (analog) 2) ยค 2G (2nd Generation) การพฒนาการสงคลนทางคลนวทยแบบ digital 3) ยค 2.5G (2.5 Generation) การนำเทคโนโลย GPRS มาใช 4) ยค 2.75G การนำเทคโนโลยเพมความเรวในการรบสงขอมล EDGE มาใช 5) ยค 3G (third generation) การนำเทคโนโลยระบบไรสาย (wireless) มาใช 6) ยค 4G ประสทธภาพในการใชอนเตอรเนตความเรวสง 7) ยค 5G ประสทธภาพในการใชอนเตอรเนตความเรวสงรองรบทกระบบ

การจดเรยบเรยงขอความตามลำดบเวลา จะชวยใหเหนถงประวตความเปนมาของเรองนน ซงเปนประโยชนในการเรยบเรยงขอความมาก

3. การเรยบเรยงขอความโดยชถงปญหาและวธแกไข (problem-solution structure) ผสงสารจะเรมดวยการนำเสนอรายละเอยดเพอแสดงใหเหนถงลกษณะของปญหากอน จากนนจงเสนอขนตอนทควรปฏบตเพอนำไปสการแกปญหา เชน

1) บอยครงทพบการพาดหวขาวสตวทะเลตองตายเพราะเศษขยะ 2) ปญหาดงกลาวเกดจากพฤตกรรมการบรโภคและการใชถงพลาสตกของมนษย 3) เมอมการบรโภคมากขน จำนวนถงพลาสตกกมากขนตามเชนกน และ

พฤตกรรมของมนษยทไมรบผดชอบตอสงแวดลอม ทงขยะตามชายหาด 4) เราสามารถแกปญหาไดดวยการใชถงพลาสตกใหนอยลงและหนมาใชถงผาแทน

145

การเรยบเรยงขอความโดยชถงปญหาและวธแกไข เปนการเรยบเรยงทใชกนมาก เพราะ สารทโนมนาวใจมจดมงหมายเพอเปลยนแปลงทศนคตและพฤตกรรมเพอแกไขปญหา

4. การเรยบเรยงขอความนรนย (deductive order) ผสงสารจะกลาวถงขอความหรอ หลกการทผรบสารยอมรบ และเปนวธการในการใชเหตผลทางตรรกวทยา ซงผสงสารจะสรปสถานการณเฉพาะจากสถานการณทวไป ผสงสารตองโนมนาวใจในทกขนตอน โดยตองทำใหผรบสารยอมรบขอความหรอหลกการทวไปกอน เพอเปนพนฐานสการยอมรบในขอสรปหรอขอเสนอเฉพาะเจาะจง เมอผรบสารเหนดวยกบขอความทวไปแลว จะทำใหการโนมนาวใจใหผรบสารยอมรบขอเสนอทเฉพาะเจาะจงของผสงสารงายขน เชน วตามนซมคณสมบตชวยเพมภมตานทานและปองกนโรคหวด และทสำคญ คอ สรรพคณเพมความกระจางใสใหใบหนาและผวพรรณ ซงนำดมสมนไพรน มสวนผสมของวตามนซ ดงนน นำดมสมนไพรจะชวยเพมภมตานทานและเพมความกระจางใสใหใบหนาและผวพรรณ

5. การเรยบเรยงขอความแบบอปนย (inductive order) ผสงสารนำเสนอตวอยางท เฉพาะเจาะจงหลาย ๆ ตวอยางจนผรบสารเขาใจและเหนเคาโครงของขอสรป เชน

สชาตมความสามารถในการใชคอมพวเตอรด เขาจงไดงาน ปวณาสามารถใชโปรแกรมคอมพวเตอรไดหลายโปรแกรม เธอจงไดรบโปรเจคใหญ

เมธสามารถเขยนโปรแกรมคอมพวเตอรได เขาจงไดเงนเดอนสง

จะเหนไดวา คอมพวเตอรเขามามบทบาทในชวตประจำวนตลอดจนการเขาสการทำงานมากขน เพราะฉะนนในการพฒนานกศกษาจงควรเนนการใชเทคโนโลยอยางสรางสรรคเพอความกาวหนาของนกศกษาและเปนประโยชนตอสงคมในอนาคต

ผสงสารอาจนำเสนอตวอยางเฉพาะเจาะจง แลวทงทายใหผรบสารสรางขอสรปจากตวอยางตาง ๆ เอง เชน ผสงสารอาจกลาวถงสถานการณทวโลกทเปดจากภาวะโลกรอนในปจจบน แตไมไดบอกขอสรปอยางชดเจน แตทงทายใหผรบสารไดคดตอถงผลกระทบระยะยาวหากโลกใบนไมไดรบปกปอง เปนตน

การเรยบเรยงขอความตามหลกจตวทยาของอลน มอนโร (Alan Monroe) ในป ค.ศ.1930 ไดเสนอแนะวาการจดองคประกอบของสารควรตงอยบนพนฐานของ “ลำดบขนตอนการโนมนาวใจ” หรอ “ลำดบขนแหงการจงใจ” กลาวคอ คนสวนใหญตองการความสอดคลองหรอความสมดลทางระบบความคด แตเมอตองเผชญกบปญหาหรอมความตองการสงใด ซงทำใหไมเกดความสอดคลองกบความคดทจะเปนแรงขบใหบคคลตองหาวธแกไขและสนองความตองการนน โดยอาจปรบเปลยนความคด คานยม หรอพฤตกรรมเพอขจดความไมสอดคลองทเกดขน ลำดบขนตอนการโนมนาว ของมอนโร ประกอบดวย 5 ขน ไดแก

146

ภาพท 6.2 บนได 5 ขนในการโนมนาวใจของ อลน มอนโร (Alan Monroe)

1. ขนความสนใจ หรอขนความตงใจ ผสงสารจดเรยบเรยงขอความหรอสารเพอใหผรบสาร เกดความสนใจ สรางความสนใจเรมดงความสนใจของผฟงทนททเปดฉาก โดยใชวธการกระตนใหผรบสารสนใจในสงทพดตลอดจนการสรางความนาเชอถอใหแกผสงสาร เชน การตงคำถามใหผรบสารคด การใชขอความหรอตวเลขททำใหผรบสารตกใจ หรอการอางคำพดของบคคลทมชอเสยงทเกยวของกบหวขอ เปนตน

2. ขนความตองการ เมอเรยกรองความสนใจจากผรบสารไดแลว ขนนเปนการกระตนให ผรบสารเกดความรสกวาสงทผสงสารโนมนาวเปนสงทเขาตองการหรออยากระทำ เปนการสรางความตองการทำใหผรบสารเกดความตองการอยากฟงอกตอไปดวยเสนอหรออภปรายปญหาในรปทผ รบสารตองการ

3. ขนพอใจ หรอสนองความตองการ เปนขนทแสดงใหเหนวาสงทถกโนมนาวนน สามารถเตมเตมสงทตองการได เปนการตอบสนองความตองการและความพอใจของผฟงโดยชแนะแนวทางหรอวธการแกปญหา

4. ขนเหนภาพ หรอพรรณนาใหเหนความชดเจน ขนนเปนขนทใหรายละเอยดเพอใหผรบ สารเหนภาพชดเจน เปนการบรรยายภาพใหผรบสารเกดความกระจางวาสงนนหรอกระบวนกานน ทำใหอะไรเกดขนไดอยางไร โดยเสนอความคดเหนใหผรบสารมองเหนถงผลทจะเกดขนเชนหากเชอถอปฏบตตามกจะเกดประโยชนและผลด

5. ขนการกระทำ หรอการนำไปสการกระทำ เปนขนทผสงสารเรยกรองใหผรบสารกระทำ ตามทเสนอหรอยอมรบในสงทผสงสารรองขอจากผรบสาร เปนการกลาวปดหรอสรปเนอหาทงหมด ทำใหผรบสารเชอและปฏบตตามทผสงสารไดโนมนาวใจ

การจดเรยบเรยงขอความใหไดผลในการพดโนมนาวใจขางตน มความสอดคลองกบ อรวรรณ ปลนธนโอวาท (2554: 211-216) ไดอธบายเพมเตมเกยวกบการจดเรยบเรยงขอความใหไดผลในการพดโนมนาวใจ ดงน

147

1. การเรยบเรยงขอความโดยแบงเปนหวขอ เปนวธทนยมอกวธหนง คอ หยบยกประเดน สำคญขนมาและเขยนรปวลหรอประโยคคำถาม วธนทำใหประเดนหรอหวขอนนเดนชดและชวนตดตามยงขน

2. การเรยบเรยงขอความโดยอาศยลำดบเหตผล เปนวธทไมเพยงจะกลาวถงแตปญหา แตลกเขาถงสาเหตของปญหาดวย เปนสถานการณทผสงสารใชเพอจะบอกวาอะไรเปนสาเหต หรอผลเกดจากสาเหตใด เชน รฐบาลมนโยบายทจะขนเงนเดอนขาราชการคร (เหต) พอมขาวนเทานน ขาวของกขนราทนท (ผล) ฉะนนขาพเจาเหนวา ควรจะหาวธชวยเหลอขาราชการดวยวธอนมากกวาขนเงนเดอนโดยตรง การจดเรยบเรยงขอความใหไดผลในการพดโนมนาวใจเปนเรองทสำคญ เพราะหากสารไมผานการจดเรยงกไมสามารถโนมนาวใจตอผฟงได แมวาผพดจะเขาใจเนอหาของสารหรอขอความนนกตาม ยงกวานนจะทำใหผฟงประเมนคาความนาเชอถอของผพดตำอกดวย เพราะฉะนนผฟงควรจดเตรยมและเรยบเรยงขอความใหเหมาะสมเพอใหประสบความสำเรจในการโนมนาวใจตอผฟง

2. การจดลำดบรองขอ

การจดลำดบรองขอทเหมาะสมจะชวยเพมประสทธผลของการพดโนมนาวใจได ซงม เทคนคในการจดลำดบรองขอ 2 วธ ไดแก (ณฏฐชดา วจตรจามร, 2556: 129-132)

2.1 เทคนคการกาวเทาเขาประต

ผสงสารพยายามโนมนาวใจดวยการขอรองเรองเลก ๆ นอย ๆ ทผรบสารมแนวโนม ทจะยอมรบได เมอผรบสารยอมรบการขอรองแลว ผสงสารจงเรมขอมากขน การทำใหผรบสารยอมรบคำขอเลก ๆ กอน จะชวยเพมโอกาสใหผรบสารยอมรบคำขอรองทมากขน เปรยบเหมอนกบการใหผรบสารไดเขามากอนดวยคำขอรองทไมอาจปฏเสธได หลกการคอ ถาเราสามารถทำใหผรบสารขยบเพยงเลกนอยไปในทศทางทเราตองการ เขากมกจะเดนตอไปในทศทางนน เชน การขอใหผรบสารลงชอเพอรบของรางวลและตามดวยขอเสนอทมากขน โดยขอใหผรบสารซอสนคา หรอการขอใหผรบสารตอบคำถาม 10 ขอเกยวกบพฤตกรรมการบรโภคเครองดมแอลกอฮอล ตามดวยการขอใหผรบสารชวยตอบคำถาม 30 ขอในเรองเดยวกน หรอการขอรองใหผรบสารซอสนคา 1 ชนจากระบบ ขายตรง หลงจากนนจงขอใหผรบสารสมครสมาชกขายตรง เปนตน

ประสทธผลในการโนมนาวใจของเทคนคการกาวเทาเขาประต อธบายไดโดยทฤษฎการ รบรตนเอง การยอมรบคำขอรองครงแรกทำใหบคคลสรางความประทบใจตอตนเองและรบรวาตนเองในทางบวกวาเปนคนใหความรวมมอหรอชอบใหความชวยเหลอคนอน และเมอบคคลถกขอรองซำอกครงเขาจะมแรงจงใจทจะทำไปในทศทางทสอดคลองกบภาพของการรบรตนเอง โดยยนยอมทำตามคำขอรองทมากขนของผโนมนาวใจ

148

2.2 เทคนคปดประตใสหนา

สำหรบวธปดประตใสหนาจะตรงขามกบวธแรก โดยผสงสารเรมจากการขอรองในเชง ปรมาณมากทสด จนเชอแนวาจะถกปฏเสธ เมอไดรบการปฏเสธผสงสารจะคอยลดปรมาณการขอลงซงเปนเปาหมายจรง ๆ ทตองการ เปรยบเหมอนการปดประตใสหนาไปกอน แลวจงเปดทางเลอกทพอจะเปนไปไดทหลง วธนมสมมตฐานวา ผรบสารทถกอกครงจากการของครงแรกมแนวโนมทจะยอมตามในการขอรองครงทสอง เทคนคนนยมใชการเจรจาตอรอง เชน พนกงานขายบอกราคาเตมของรถยนตใหกบลกคา แลวจงเสนอลดราคาพเศษใหกบลกคา หรออกตวอยางหนง อาจารยขอใหนกศกษาชวยกจกรรมของคณะในวนเสารและวนอาทตยตลอดเดอนมถนายน ซงเปนขอเสนอทนกศกษาไมยอมรบ ตอมาจงขอใหนกศกษาแตละกลมผลดกนมาชวยงานในชวงเยนของวนเรยน วนละครงชวโมง คำขอรองทสองซงเปนเปาหมายของผสงสารตองการ มกไดการตอบสนองดกวาการมแคคำขอรองเดยวตงแตแรก

ประสทธผลของเทคนคปดประตใสหนาอธบายได 3 แนวคด แนวคดแรกในการยอมให กนและกน การปฏเสธคำขอครงแรกทำใหผรกษาเกดความคดสดทายในใจและรสกวาผดมารยาททางสงคม และไมตองการปฏเสธคำขอรองทนาสนใจ นอกจากนผรบสารเหนวาผสงสารยอมลดระดบคำขอรองใหนอยลง จะมแรงจงใจทจะตอบแทนความยนยอมของผสงสารดวยการเหนดวยกบคำขอรองทสอง แนวคดทสอง คอ การนำเสนอตนเอง เมอบคคลปฏเสธคำขอครงแรกจะเกดความกงวลวา จะถกคนอนในทางลบ จงมกยอมทำตามคำขอรองตามมา เพอใหตนเองดดขน และแนวคดทสาม คอ ความรสกผด เปนคำอธบายทใชกบคำขอรองทเกยวกบการชวยเหลอสงคมการปฏเสธคำขอรองครงแรก ทำใหผรบสารรสกผดและพยายามและความรสกนนดวยการเหนดวยไดยนยอมตามคำขอรองครงทสอง (Cialdini, 2009: 36-37)

การจดลำดบการขอรองทง 2 เทคนค คอ เทคนคการกาวเทาเขาประต และเทคนคการปดประตใสหนา มความเหมอนและมความตางกนในบางสถานการณทสามารถนำมาใชได ทงนสรปเทคนคการใชในสถานการณทสามารถใชไดผล ดงน

149

ภาพท 6.3 สถานการณทใชไดผลกบเทคนคการกาวเทาเขาประตและเทคนคปดประตใสหนา

จากภาพจะเหนไดวา เทคนคการกาวเทาเขาประตและเทคนคปดประตใสหนามความเหมอนในการนำมาใชในดานของการรองขอครงแรก ซงไมควรรองขอมากจนเกนไปอาจทำใหผรบสารเกดความไมพอใจ อดอด จนเกดพฤตกรรมทำเพอใหเพอเพราะสงสารหรอรสกไมพอใจ ในขณะทความแตกตางของทง 2 เทคนคในเรองการทงชวงระยะเวลาการรองขอครงทสอง เทคนคการกาวเทาเขาประต สามารถทงชวงระยะเวลาไดแตไมควรนานจนเกนไป แตเทคนคการปดประตใสหนาจะตอง รองขอทนทและควรเปนบคคลเดยวกนในการรองขอ แตทงสองเทคนคใชไดผลกบคำขอรองทเกยวกบการชวยเหลอสงคมมากกวาประโยชนสวนตวของผสงสาร ทงนผสงสารจะตองเลอกวธใหเหมาะสมกบสถานการณทเกดขนและจดมงหมายหรอเปาหมายของการโนมนาวในหวขอนน ๆ

3. การใชจดจงใจ

การพดโนมนาวใจ จำเปนตองศกษาวธการจงใจโดยการใชจดจงใจเพอโนมนาวใจผรบสาร ทงน จอนหสตน (Johnston, 1994: 122-133) อางถงใน (ณฏฐชดา วจตรจามร, 2556: 147-152) ไดแบงประเภทจดจงใจออกเปน 4 รปแบบ คอ

150

1. การจดจงใจดวยแรงจงใจ (motivational appeals) 2. การจดจงใจโดยใชความกลว (fear appeals) 3. การจดจงใจดวยอารมณขน (humor appeals) 4. การจดจงใจดวยเหตผล อารมณ คณสมบตของผสงสาร (logos, pathos and

ethos)

1. การจงใจดวยแรงจงใจ (motivational appeals)

วธการนเปนวธการจดจงใจทกชนดของการจดจงใจ แตมแรงจงใจบางอยางทมนษยเรยนรจากประสบการณชวต แรงจงใจเหลาน ไดแก

1.1 การใหผลด-ผลเสย ผรบสารสามารถถกโนมนาวใจดวยรางวลพเศษและการ ลงโทษ เนอหาสารทบงบอกถงคณประโยชนทผรบสารจะไดรบหากมการปรบเปลยนทศนคต ความเชอและการปฏบต หรอผรบสารอาจสญเสยผลประโยชนไปหากยงมทศนคตและความเชอเดม เชน ถาคณไมซอประกนสขภาพในวนน คณและครอบครวอาจจะสญเสยเงนในการรกษาโรครายแรงไดอนาคต เปนตน

1.2 ความมเหตผล เนอหาของสารทชแจงเหตผล หลกฐาน และขอสนบสนนวาผรบสารควรยอมรบและปฏบตตามการรองขอของผสงสาร เชน สาเหตหนงของโรคมะเรง คอ การกนอาหารทไมมประโยชนและขาดการออกกำลงกาย ซงสถตผปวยสงขนทกป เราจงควรเลอกทานอาหารทมประโยชน หมนออกกำลงกาย จะชวยปองกนโรคมะเรงได เปนตน

1.3 การสนองความตองการ พฤตกรรมของมนษยเปนไปเพอสนองความตองการทงสน นอกเหนอปจจย 4 พนฐานความตองการของมนษยเพอความอยรอด ยงมปจจยความตองการอนทมนษยมความตองการและสงขนเรอย ๆ ผสงสารสามารถใชจดจงใจทมฐานรากจากความตองการพนฐานของมนษย ไดแก

- จดจงใจดานอาหาร - จดจงใจดานความปลอดภย - จดจงใจดานดานความสะดวกสบาย - จดจงใจดานการอยเหนอผอน - จดจงใจดานดานความรกทพอแมมตอลก - จดจงใจดานการยอมรบจากสงคม - จดจงใจดานสขภาพ - จดจงใจดานการดงดดเพศตรงขาม - จดจงใจดานความสงสารและความรสกผด

151

2. จดจงใจโดยใชความกลว (fear appeals)

วธนเปนการใชเนอหาของสารเปนจดจงใจใหเกดความรสกกลว แสดงใหเหนถง ผลกระทบทางลบทจะเกดขนหากผรบสารไมเปลยนพฤตกรรมหรอทศนคตตามคำแนะนำ เชน คณควรเลกสบบหร เพราะการสบบหรจะทำให เกดมะเรงในปอดทงคนสบและคนรอบขาง หรอโฆษณาเมาแลวขบทแสดงใหเหนถงอนตรายหากผขบขดมสราหรอเครองดมทมแอลกอฮอล จะเกดผลกระทบอนตรายอาจถงแกชวตทงคนขบและคนทรก เปนตน ดงนนการทำใหมนษยตระหนกหรอทำใหเกดความกลวไมใชเรองงาย และความกลวไมไดมผลตอการเปลยนแปลงทศนคตเสมอไป คนทวไปมกคดวาเรองราย ๆ อาจไมเกดขนกบตวเอง ซงเปนสาเหตหนงททำใหเนอหาสารชนดนไมสามารถกระตนใหผรบสารรสกกลวไป แตทางกลบกนถาผรบสารรสกวาตวเองเกยวของกบเนอหาสารทกำลงโนมนาวอยนน ผสงสารอาจใชความกลวระดบสงมากในการโนมนาวใจ เชน อนตรายจากโคเลสเตอรอล และผฟงเปนผสงอาย การใชความกลวในการโนมนาวจะไดผลมากกวาถาผฟงเปนวยเดกหรอวยรน

อยางไรกตาม ความกลวของผรบสารจะคงอยไมนาน โดยปกตความกลวของผรบสารจะเพมขนใน 10 นาทหลงจากเปดรบสาร และจะคอย ๆ เลอนหายไป ดงนนการใชความกลวระดบสงและระดบปานกลางจะมอทธพลตอผรบสารมากกวา นอกจากนจะตองใหผรบสารเปดรบสารซำ เพอเปนการรกษาระดบความกลวของผรบสาร

3. การจดจงใจดวยอารมณขน (humor appeals)

วธการน เปนวธโนมนาวใจโดยการลดความเครยด ปจจบนจะเหนไดจากโฆษณาจำนวน มากและทอลกโชวตาง ๆ ใชอารมณขนเปนจดจงใจ การใชจดจงใจดวยอารมณขนอาจไมไดมประสทธผลในการเปลยนทศนคตผรบสารโดยตรง แตมผลในการทำใหเกดความนาสนใจและเปนทจดจำได

4. การจดจงใจดวยเหตผล อารมณ คณสมบตของผสงสาร (logos, pathos and ethos)

อรสโตเตล (Aristotle) นกปราชญและนกวาทศาสตรชาวกรกทมชอเสยงและผลงานมาก มากมายดานวาทศาสตร และไดรบการยอมรบกนอยางแพรหลายวาเปนทฤษฎขนพนฐานของการสอสารดวยการพด ไดกลาวถงการโนมนาวใจโดยใช จดจงใจดานเหตผล เหตผล อารมณ และคณลกษณะทนาเชอถอของผสงสาร ดงน

4.1 จดจงใจดานเหตผล ซงเรยกวา Syllogistic Reasoning หรอวธอนมาน (deductive reasoning) ซงเปนการคดหาเหตผลโดยการนำเอาสงทเปนจรงตามธรรมชาตมาอางองคประกอบหรอขนตอนของการหาความรโดยวธนม 3 ประการคอ 1) ขอเทจจรงหลก (major premise) เปนขอตกลงทกำหนดขน 2) ขอเทจจรงรอง (minor premise) เปนเหตเฉพาะกรณทตองการทราบความจรง 3) ขอสรป (conclusion) เปนการลงสรปจากการพจารณาความสมพนธของ

152

ขอเทจจรงใหญและขอเทจจรงยอยแบบของการหาเหตผลของอรสโตเตล ม 4 รปแบบ ดงน (ภสทธ ภคำชะ, 2560: 4-5)

4.1.1 การหาเหตผลเฉพาะกลม (Categorical syllogism) เปนวธการหาเหตผลทสามารถสรปในตวเองได ตวอยาง

ขอเทจจรงหลก: มนษยทกคนเกดมาวนหนงตองตาย ขอเทจจรงรอง: ปวณาเกดเปนมนษย

ขอสรป (conclusion): ดงนน ปวณาสกวนหนงตองตาย

4.1.2 การหาเหตผลตามสมมตฐาน (Hypothetical syllogism) เปน วธการหาเหตผลทกำหนดสถานการณขน มกจะมคำวา “ถา ...แลวอะไรจะเกดขน ... (อยางนน อยางน การหาเหตผลชนดนผลสรปจะเปนจรงหรอไม ขนอยกบสถานการณเพยงแตเปนเหตผลทถกตองตามหลกตรรกศาสตรเทานน ตวอยาง

ขอเทจจรงหลก: ถาชมชนถกไฟไหมชาวบานยอมไดรบความเดอดรอน ขอเทจจรงรอง: ชมชนถกไฟไหม ขอสรป: ชาวบานเปนอนตรายและไดรบความเดอนรอน

4.1.3 การหาเหตผลทมทางเลอกให (Alternative syllogism) เปนวธการ หาเหตผลทกำหนดสถานการณทเปนทางเลอก ไมอยางใดกอยางหนงหรออยในรปทเปน “อาจจะ” อยางใดอยางหนง ตวอยาง

ขอเทจจรงหลก: มนสอาจจะไดรางวลเปนนาฬกาหรอแหวนเพชร ขอเทจจรงรอง: มนสไมไดแหวนเพชรเปนรางวล ขอสรป: มนสไดนาฬกาเปนรางวล

4.1.4 การหาเหตผลทตางออกไป (Disjunctive syllogism) เปนวธการหาเหตผลทอาศยการเชอมโยงกน โดยทขอเทจจรงรองเปนตวบอกกรณบางสวนในข อเทจจรงหลก ตวอยาง

ขอเทจจรงหลก: การทฝนตกหรอไมตก ไมใชกรณงดจดกจกรรม เตรยมการแหเทยนไปวดทสนามฟตบอล

ขอเทจจรงรอง: เกดฝนตกวนนพอด ขอสรป: วนนไมเปนการดแนทจะจดกจกรรมเตรยมการแหเทยนไปวดท

สนามฟตบอล 4.2 จดจงใจดานอารมณ ผสงสารอาจสรางเนอหาสารทสรางความสะเทอนอารมณใหกบผรบสาร รวมไปถงสรางความรสกตาง ๆ เชน ความโกรธ ความคบของใจ ความกระตอรอรน โดยอาศยคานยมตาง ๆ ทคนยดถอรวมกน เชน ความยตธรรม สนตภาพ การอนรกษสงแวดลอม เชน การชกชวนใหคนบรจาคเงนใหกบผประสบภยนำทวมในภาคใต โดยกลาววาพวกเราควรมนำ ใจกบผทเดอดรอนกวาเรา นอกจากนผโนมนาวใจสามารถสรางเนอหาโดยใชพยาน หรอเรองเลา ทจะทำ

153

ใหผรบสารมประสบการณและกระตนอารมณของผรบสาร ซงประสบการณถอเปนการโนมนาวทมพลง 4.3 จดจงใจดานความนาเชอถอของผสงสาร อรสโตเตลกลาววาผพดตองมความด มคณธรรมด และมความปรารถนาด เพอใหผสงสารสามารถแสดงเหตผลและการตดสนใจทชาญฉลาด ใชทกษะของตนเองไปในทางทไมขดตอจรยธรรม และใหความสำคญกบผลประโยชนของผรบสาร

นอกจากนอรสโตเตลอธบายเพมเตมไวอกวา “ผฟงและโอกาสเปนตวการสำคญทบงคบให ผพดสงสารออกมาในลกษณะหนงทผพดเองคดวาเหมาะสมทสด” เขาไดอธบายเพมเตมวา “การพดท ใหผลสมฤทธสงนนจะเปนไปไดกตอเมอ ผพดเขาใจธรรมชาตของผฟงตามทเปนจรงวาในวยหนมสาว วยกลางคน และวยผใหญ ผฟงมพนฐานทางอารมณ ความเชอ อดมคต และทศนะตอชวตเปนอยางไร เมอเขาใจแลว ผพดจะสามารถสรางสารทไมขดแยงกบพนฐานดงกลาว และเราใหผฟงเกดศรทธาในตวผพดไดวาเปนผมความนาเชอถอไววางใจ เปนผทรจรงในสงทพด และเปนผมความปรารถนาดจรงใจตอผฟง เมอผพดทำไดเชนนกยอมมทางทจะโนมนาวใจ ผฟงใหคลอยตามความประสงคของ ผพด” และชใหเหนวาสารทจะทำใหพฤตกรรมการพดมผลสมฤทธสง จะตองเปนสารทเหมาะสมสอดคลองกบโอกาสแหงการแสดงออกซงพฤตกรรมการพดนนเสมอไป โอกาสเหลานมอย 3 ลกษณะดวยกน คอ (จมพล รอดคำด, 2539: 9)

1. โอกาสทผฟงจะตองตดสนใจวาอะไรเปนเทจ อะไรเปนจรง ไดแก การพดในศาล โดยมผพพากษาตลาการเปนผฟงทสำคญทสด ณ ทนนเพราะจะตองเปนผวนจฉยวาอะไรเปนจรง อะไรเปนเทจ เพอจะไดตดสนลงไปใหเดดขาด

2. โอกาสทผฟงตองชงใจวาหลกการหรอขอเสนอใดเปนสงทเหมาะสมนาจะรบไวใชตอไป ไดแก การพดเพอแถลงนโยบายขอความไววางใจจากทประชม เปนตน

3. โอกาสทผฟงจะไดรบความจรรโลงใจใหธำรงไวซงความเชอมนอนฝงใจมาแตเดม ไดแก การพดในพธการตาง ๆ เปนตน

การสรางจดจงใจในเนอหาสารเปนสวนหนงของกลยทธในการพดโนมนาวใจ ผพดจะตองคำนงถงจดจงใจทจะตองใช อาจใชความกลว หรอการสรางแรงจงใจ หรอการเราอารมณในรปแบบอน ๆ ตามสถานการณและหวขอในการนาวโนมใจ

4. อทธพลเพอใหเกดการจงใจคลอยตาม

นอกจากจดจงใจในรปแบบตาง ๆ ดงกลาว ประมวญ พรชพนธ (อางถงใน อรวรรณ ปลนธนโอวาท, 2554: 242-244) ไดรวบรวมหลกการสรางอทธพลเพอการจงใจคลอยตาม สามารถสรปได ดงน

1. กฎวาดวยสงคมยอมรบ สงใดทสงคมปฏบตหรอยอมรบ สงนนกจะจงใจใหเราคลอยตาม เชน เวลาเราประมลของ เมอมคแขงในการประมล เรากจะรสกวาของชนนนมคา เปนทยอมรบของสงคม ฉะนน ผจดการประมลจำเปนตองจดหนามาไวคอยประมลแขงดวย

154

2. กฎวาดวยของหายาก สงใดทหามาไดยาก สงนนจะโนมนาวใหผรบสารคลอยตามได เชน ของเกาหรอผลตภณฑทผลตมาชนเดยว สงนนจะโนมนาวใจผรบสารวาสงนนมคา

3. กฎวาดวยการเสนอสงทคาดวาจะถกปฏเสธแลวลดระดบขอเสนอลงมา กฎขอน เชนเดยวกบเทคนค “การปดประตใสหนา”

4. กฎวาดวยพนธะผกพนและการทำตนใหสอดคลอง เชน เราเปนคนตดบหร และเราไป ประกาศวาเราจะเลกสบบหรในทสาธารณะ มผคนไดยนมากมาย เรายดมนในคำสญญาทใหไว กพยายามปฏบตตนใหสอดคลองกบทลนวาจาไว

5. กฎแหงการเสนอภาพความขดแยง เปนการเสนอภาพทตรงขามกนเพอสรางความรสก แตกตางในการโนมนาวผรบสาร เชน การหาเสยงเลอกตง ถาเราพดประชาสมพนธใหผนำพรรคทง 2 พรรค พรรคแรกไปพบปะเยยมราษฎร อกพรรคนงจบกาแฟทโซฟา ยอมทำใหผรบสารเกดความรสกทแตกตางกน

6. กฎแหงการตอบแทน มนษยมสญชาตญาณของการรคณ นเปนทมาของการซอเสยงซงผ ไดรบเงนหรอสงของจะถกโนมนาวใจดวยความรสกสำนกในบญคณใหไปลงคะแนนให

7. กฎวาดวยความเกง ความเปนผเชยวชาญชำนาญการทำใหถอยคำการพดดนาเชอถอ เชน แพทย วศวกร ทนายความ เปนตน

8. กฎวาดวยการทำใหเกดความชอบ เชน นกรองยอดนยมตลอดกาล ธงไชย แมคอนไตย ไดโฆษณาใหกบสนคาหนง ผรบสารกจะเกดความเชอมนในสนคาเพราะชอบนกรองคนนนและมภาพลกษณทด

นอกจากน ประมวญ พรชพนธ ยงไดกลาวถงปจจยททำใหคำพดโนมนาวดมพลง ไดแก

1. อทธพลของคำสรรพนาม เชน การใชคำวา “ทาน” “เรา” “ฉน” ในการพด คำทมพลง มากทสดในการพดโนมนาวคอคำวา “เรา” เพราะทำใหเกดความรสกวาเปนพวกเดยวกน คำวา “ทาน” เปนอนดบทสอง เพราะแสดงความเราคดถงคนอน สวนคำวา “ฉน” เปนคำทไรพลงทสด เพราะมงแตคดถงแตตวเอง

2. อทธพลของคำ ม 2 แบบ ไดแก 2.1 แบบ “ฉายสปอตไลทไปทดอกกหลาบ ปลอยใหหนามกหลาบอยในความมด” ซง

หมายถง จบจดเนนตวใดตวหนงซงเปนจดด ไมเนนสงทไมดแตไมปกปด เชน การโฆษณาเครองดม ชกำลง มกมคำพดอยางเรว ๆ เปนตน

2.2 แบบ “ระหวางบางสงกบบางสง” ไมใช “ระหวางบางสงกบไมมอะไรเลย เชน เวลา ลกคาถามเรองประกนชวต ผพดจะพดวา “คณสนใจประกนชวตแบบ 10 ป หรอ 20 ป” เขาจะไมพดวา “คณสนใจประกนชวตหรอไม”

155

3. อทธพลของนำเสยง ถอยคำถายทอดความคด แตนำเสยงถายทอดอารมณ ซงเปนสงท สำคญ เพราะเราใชนำเสยงในการพดและถายทอดอารมณ

4. คำพดเกดภาพ เกดพดทเกดภาพชวยใหชวยใหแนวความคดของผพดพงสเขาจตใจผฟง ไดอยางรวดเรว เชน ความรกเหมอนตนไมทไมสามารถเพาะปลกได มนจะงอกงามเตบโตเองในองคประกอบทลงตว และพรอมทจะลมตายลงไปทนททสญเสยองคประกอบนน เปนตน

5. คำพดงาย ๆ สามารถเขาใจไดทนท เปนคำพดทเหมาะกบพนฐานของผฟง เชน เพลง ผใหญล เปนเพลงยอดนยมในสมยหนง เพราะผฟงเขาใจมกตลกทสอดแทรกในเพลงนน แตเพลงนมแนวเสยดสซอนอยอกทหนง เปนตน

ลกษณะของการพดโนมนาวใจ

ปจจบนการพดโนมนาวใจสามารถพบเหนไดในชวตประจำวน เชน ทางสอออนไลน โฆษณาตาง ๆ การเคลอนไหวทางสงคมหรอการรณรงค ทงนลกษณะของการพดโนมนาวใจสามารถแบงได 3 ลกษณะ ดงน (ลลตา โชตรงสยากล, 2544: 222-228)

1. การพดโฆษณาสนคา

เปนการพดโนมนาวใจผฟงใหสนใจสนคานน ๆ ผพดจะตองรจดเดนของสนคาแตละชนดแลวนำจดเดนมาพด ผพดจะตองใชศลปะการพด ใชภาษาทกะทดรด กระชบรดกม ไดความชดเจน มความแปลกใหม อาจจะใชคำ วล ประโยค หรอ คำขวญประกอบ ทำใหผฟงเกดความสะดดใจ จำไดงายและจำไดแมนยำ แมวาจะยงไมเกดความตองการอยากซอหรอยงไมไดตดสนใจซอกตาม ในขณะทพดโฆษณาอยนน การใชนำเสยงทสอดใสอารมณเราใจ เพอสรางบรรยากาศใหผฟงเกดความสบายใจ สนใจตดตามฟง เกดความคลอยตามไววางใจในสนคา เกดความเชอถอและใครครวญถงประโยชน หลงจากนนกจะตดสนใจซอสนคา

วธการพดโฆษณามหลายวธ ดงตอไปน

1.1 ใชวธลากเขาเปนพวก เปนวธการทางจตวทยาททำใหผฟงรสกวา ตนเองกม หรอเปนเหมอนกบผอน ทำใหมนใจในตนเองยงขน รสกวาตนกทนสมยเชนเดยวกบผอน เชน

“ใครใครกใชยาสฟนเทพไทย” “กนแลวภาคภมใจเบยรคนไทยทำเอง” “ยาสฟนสมนไพรของคนรนใหม”

1.2 ใชวธขอรองวงวอนดวยนำเสยงและทาทาง เปนวธการขอรองให ปฏบตหรอ กระทำตาม เชน

“โปรดชวยกนอนรกษชางไทยใหคงอยประเทศไทยสบไป” “โปรดชวยกนรกษาความสะอาดของบานเมอง” “โปรดชวยกนสนบสนนสนคาไทย”

156

1.3 ใชวธโฆษณาเกนความจรง เปนวธททำใหผฟงสะดดใจ เชน

“ฟชโช ปลาไมชอบ แตคนชอบ” “เปดขจดคราบ เปดมาชวยเราประหยดแลว” “ชวตเสนผมกมรากผมเปนหวใจ”

1.4 ใชวธใชภาษาทแปลก สะดดประสาทสมผส เปนวธททำใหผฟงจดจำไดงาย เชน

“ผมนมกวาทเคย” “อะไรกเกดขนไดถามปาปกา” “คดจะพกคดถงคทแคท”

1.5 ใชวธอางบคคลหรอสงตาง ๆ ทผฟงเชอถอ เปนวธทจะทำใหผฟงปฏบตตาม บคคลหรอสงตาง ๆ ทอางถงได เชน

“หวเมอไหรกแวะมา 7-11” “ถงเทาคารสน ถงเทาททก ๆ คนใสกน” “โตชบานำสงทดสชวต” “ยาดมโปยเซยน ใชดมใชทาในหลอดเดยวกน”

1.6 ใชวธใชภาษาเชงคำสง เปนวธทจะทำใหผปฏบตตาม เชน

“แผลสด แผลเปอย แผลไฟไหม นำรอนลวก ใชเยนเตรกซ เจาของเดยวกบโทนาฟ” “ปวดหว ซารา เปนไข เลอกซารา” “คดจะดมนำ ดมครสเตล”

1.7 ใชวธอางอำนาจหรอหลกประกน เปนวธทชวยใหเกดความมนใจ เชน

“ฝากเงนไวกบธนาคารออมสน รฐบาลเปนประกน” “เมองไทยประกนภย ยมไดเมอภยมา”

1.8 ใชวธเชญชวนใหผฟงคดแลวเลอกตดสนใจเอง เชน “มามโปะโกะ ยมงายไมซมเปอน” “นมตราหม หนงนทคณแมเลอก”

1.9 ใชคำสมผสคลองจองกน เปนวธททำใหสะดดใจผฟง เชน “ทกหยดซาโซดาสงห” “ปอปทน เหนแลวปง ใสแลวปอป” “บรการทกระดบประทบใจ"

157

1.10 ใชวธบอกสรรพคณสนคา เปนวธบอกหรอชใหเหนวาสนคานนจะสนองความ ตองการของผบรโภคไดอยางคมคายงกวาสนคาประเภทเดยวกน เชน

“ทอเตมผน หลบเตมตน ดวยชดเครองนอนโตโต” “ดคอลเจน เมดยา 3 ชน บรรเทาหวด นำมกไหล ปวดศรษะและเปนไข” “นมตรามะล ใหมและสด ขาวขนหวานมน”

นอกจากน การใชภาษาโฆษณาทมงโนมนาวจตใจใหผรบสารเปลยนความคด และเกดการกระทำตามลกษณะของภาษาจงมสสน เนนอารมณดวยการใชภาษาตางระดบในขอความเดยวกน สวนมากเปนภาษาทางการกบกงทางการ ภาษาโฆษณามลกษณะ (วเศษ ชาญประโคน, 2550: 48-50) ดงน

1. เรยกรองความสนใจ คอ เลอกใชภาษาทงาย สภาพ กระตนความรสกของลกคา

2. ใหความกระจางแกลกคา เปนการใชภาษาทงายชดเจนในการกลาวถงคณภาพของสนคาหรอบรการ

3. ใหความมนใจ เปนการอางองขอมลตาง ๆ เพอใหลกคาเกดความมนใจ

4. ยวยใหเกดการตดสนใจ เปนการใชถอยคำใหผบรโภคตดสนใจซอสนคาหรอบรการโดยเรว

5. มการใชประโยคทสน กะทดรดไมยาวหรอสนจนเกนไป ไมใชคำพดหรอขอความ ฟมเฟอยไมจำเปนแตอานแลวสามารถทจะจบใจความไดทนท

6. มความชดเจน ไมกำกวมในขอความโฆษณา คอ ใชคำพดทผรบสารอานหรอไดยนแลว ปราศจากขอสงสย เพอทจะสามารถตอบคำถามทคาดวาผรบสารตองการทจะทราบไดหลกเลยงการใชคำพด สำนวนโวหาร หรอขอความกำกวมททำใหเกดการตความไดหลายทางหลายความหมาย

7. ใชภาษาทอาน หรอฟงเขาใจงายกบการบรรยายถงสรรพคณสนคาอาจมการใช สำนวนภาษาทแตกตางจากโครงสรางในภาษาไทย กลาวคอ ไมยดตดกบหลกภาษาไทยมากจนเกนไปเพอใหเหมาะสมกบความตองการของกลมเปาหมายทแตกตางกนใน อาย อาชพ และเพศ แตตองคำนงถงวาจะทำใหเกดผลใหผอานเขาใจผดหรอเกดผลในทางลบได อยามงแตจะใชความแปลกใหมแตเพยงอยางเดยว ภาษาทใชกนทวไปเปนสงทดถานำมาใชอยางเหมาะสม เนองจากเปนสงทคนเคยกนเปนอยางด แตตองระวงไมใหผรบสารรสกวาเปนภาษาทหยาบคาย

2. การพดหาเสยง

การพดหาเสยง เปนการพดโนมนาวหรอพดจงใจใหผฟงเหนถงความสามารถและความตงใจจรงของผสมครรบเลอกตง เปนการพดในเชงวงวอนขอรองใหผฟงไปใชสทธ ใชเสยงในการเลอกตงและใหผ ฟงพจารณาลงคะแนนเสยงใหตน เชน การเลอกตง ประธานนสตนกศกษา การเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร เปนตน

158

วธหาเสยง ควรดำเนนการดงตอไปน

2.1 พดใหผฟงเกดความกระตอรอรนสนใจในการเลอกหวหนา หรอผแทนโดย พยายามชใหเหนวา ทกคนมสวนรวมในการใชสทธใชเสยงลงคะแนนเพอเลอกตง

2.2 พดใหผฟงเกดความตองการอยากมหวหนา หรอผแทนทด มคณสมบต เหมาะสม เพอมาดำเนนกจกรรมตาง ๆ ใหลลวงไป โดยพยายามชใหเหนถงปญหาท สำคญ ๆ ทสมาชกหรอประชาชนกำลงเผชญอย และตองการหวหนาหรอผแทนเขามาชวยดำเนนการ แกไขปญหานน ๆ

2.3 พดใหผฟงเกดความพอใจในขอเสนอ ขอคดหรอนโยบายของหวหนา หรอผแทน คนนน ๆ โดยใชสำนวนภาษาทมพลงสามารถโนมนาวใจผฟงได มทาทางเปนมตร แสดงใหเหนวาถาตนไดรบเลอกตงจะยนดรบใชและใหบรการตาง ๆ ตามทเสนอไว

2.4 พดใหผฟงประโยชนทจะไดรบจากการดำเนนกจกรรมหรอนโยบายดงกลาว นน อยางชดเจน เมอไดรบเลอกเปนหวหนาหรอผแทน

2.5 พดขอรอง วงวอน ใหผฟงไปลงคะแนนเสยงและเลอกผพดเปนหวหนาหรอผ แทนของตน พรอมทงตงความหวงวาจะไดรบความรวมมอเปนอยางด

จากงานวจย กลวธการโนมนาวใจในการปราศรยหาเสยงเลอกตงทวไป ป พ.ศ. 2554 ของ นางสาวยงลกษณ ชนวตร และนายอภสทธ เวชชาชวะ (สภาพ กรงรมย และศรพร ปญญาเมธกล, 2555: 23-29) การปราศรยหาเสยงเลอกตงหาเสยงพบกลวธการพดทใชในการโนมนาวใจ 2 กลวธหลก ไดแก 1) กลวธทางศพท และ 2) กลวธทางวจนปฏบตศาสตรและวาทกรรม อธบายไดดงน

1. กลวธทางศพท ประกอบดวยกลวธยอย 2 กลวธ คอ

1.1 การใชคำศพทแสดงความสำคญของผฟง

การใชคำศพทแสดงความสำคญของผฟง เปนวธการเลอกใชคคำศพททสอใหผฟง รบรถงความสำคญของตนเองททมตอผปราศรย เนองจากในการเลอกตงประชาชนมความสำคญในฐานะทเปนผมสทธลงคะแนนเสยงเลอกตง ผปราศรยจงตองชกจงใจผฟงใหเกดความเชอถอ ยอมรบและไปลงคะแนนเสยงใหผปราศรยและพรรค เชน

“...ตองเรยนวา วนนดฉนและพรรคเพอไทยมความพรอมทางทมงานและบคลากร อยางเตมทและพสจนวาเราทำไดจรงคะ”

การเลอกใชคำวา “เรยน” เพอแสดงความสภาพและความเคารพยกยองผฟงสอให ผฟงรบรวาตนเองเปนบคคลสำคญ

159

1.2 การใชคำศพทแสดงความรสก

การใชคำศพทแสดงความรสก เปนการเลอกใชคำศพทเพอบอกเลาความรสกของ ผปราศรยทเกดขนในชวงการลงพนทพบปะประชาชนและการปราศรยหาเสยงตามสถานทตาง ๆ และการบรรยายถงความรสกของผปราศรยทไดรบจากเหตการณความรนแรงทางการเมองทผานมา รวมทงความรสกทเกดจากการกลาวหาของฝายตรงขาม ซงการใชคำศพทแสดงความรสกนโนมนาวใหผฟงคลอยตามโดยเกดความยนดทจะกระทำทผปราศรยประสงคเพอใหผปราศรย มความสขหรอ ผฟงเกดความเหนใจ เขาอกเขาใจผปราศรยมากขนทผปราศรยไดรบความทกข และผฟงอยากทำให ผปราศรยมความสข โดยพบการใชคำศพทแสดงความรสกอยางตรงไปตรงมาของผปราศรยทบงบอกวาถงความรสกในขณะนน ซ งเปนคำกรยาแสดงความรสกยนด เชน “ประทบใจ” “ดใจ” “ภาคภมใจ” เปนตน และคำกรยาแสดงความรสกทไมนายนด เชน “ทกข” “ปวดราว” และคำกรยาแสดงอาการเพอบรรยายความรสกทไมนายนด เชน “รองไห”

2. กลวธทางวจนปฏบตศาสตรและวาทกรรม ประกอบดวยกลวธยอย 7 กลวธ คอ

2.1 การใชวจนกรรม เปนการใชภาษาทผปราศรยใชเพอแสดงเจตนาบางอยางกบผฟง ใหกระทำดงทผปราศรยตองการ นนคอ ผปราศรยมความประสงคใหผพงลงคะแนนเสยงใหแกตนและพรรคของตน วจนกรรมทผปราศรยใชเพอโนมนาวชกจงใจใหผฟงคลอยตาม ไดแก วจกรรมขอรอง วจนกรรมขอบคณ วจนกรรมยนยน วจนกรรมเสนอตวทำงาน วจนกรรมสญญา และวจนกรรมเตอน เชน การใชวจนกรรมขอรองของนางสาวยง ลกษณ ชนวตร ในวนท 3 มถนายน พ.ศ. 2554 ณ ศาลากลางจงหวดนนทบร

“ดฉนมความตงใจและความจรงใจในการทจะทมเททำงานรบใชพนองประชาชนคะ เราครอบครวชนวตรมความผกพนกบพนองเปนเวลานาน ดงนนดฉนไมสามารถจะนงอยเฉยไดขอเขามาทำงานรบใชพนองคะ ไมทราบวาพนองใหโอกาสผหญงคนนไหมคะ”

จากตวอยาง นางสาวยงลกษณ ชนวตร ใชวจนกรรมขอรองใหผฟงใหโอกาสตนซง เปนเพศหญงเขามาทำงานทางการเมองเพอรบใชประชาชนโดยใชการถามวา "ใหโอกาสผหญงคนนไหม"

2.2 การใชอปลกษณ เปนวธการนำคำไปใชในเชงเปรยบเทยบ โดยผปราศรยนำรปภาษาทอางถงสงหนงมาใชเปรยบเทยบกบอกสงหนง ซงเปนคำทมความหมายไมตรงตาม ตวอกษรเปนความหมายทแฝงไวโดยนย ซงในการนำคำมาเปรยบเทยบกนนสะทอนใหเหน ความคดของผปราศรย ซงทงผปราศรยและผฟงตางจำเปนตองมความรรวมกนทางภาษาและสงคมวฒนธรรมจงจะสามารถตความและเขาใจความหมายทผฟงตองการสอได ตวอยางการใชอปลกษณของนาย อภสทธ เวชชาชวะ ในวนท 23 มถนายน พ.ศ. 2554 ณ แยกราชประสงค หนาลาน หางสรรพสนคาเซนทรลเวลด กรงเทพมหานคร

“ผมอยากจะบอกตรงนครบ โอกาสนเปนโอกาสทดทสดทเราจะถอนพษทกษณ ออกจากประเทศไทย”

160

จากตวอยาง คาวา "ถอนพษ" เพอเปรยบกบการกำจดปญหาตาง ๆ ทเกดขนในประเทศไทยทเกดจากการกระทำทไมด

2.3 การแสดงหลกฐาน เปนกลวธทผปราศรยใชเพอนำเสนอหลกฐานหรอขอมลตาง ๆ ประกอบการปราศรยเพอสนบสนนประเดนของตน ทงยงชวยใหความรแกผฟงและเพมความ นาเชอถอใหกบผปราศรย ซงเปนกลวธหนงในการโนมนาวใจ โดยพบกลวธการแสดงหลกฐาน 4 ประเภท คอ การยกตวอยาง การใชสถต การอางอง และการใชคำพดของคนอน

2.4 การเปรยบเทยบความแตกตาง เปนกลวธทผปราศรยใชเพอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางแนวคดและนโยบายของตนเองหรอพรรคกบพรรคการเมองฝายตรงขาม หรอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางเหตการณหนงกบอกเหตการณหนง การแสดงการเปรยบเทยบ ความแตกตาง ผปราศรยใชการแสดงตวเลข สถตตาง ๆ ซงเปนตวเลขทแสดงจำนวนเงน จำนวนคน จำนวนวนหรอจำนวนป เพอชแจงใหเหนความแตกตางหรอความเปลยนแปลงไปในทางทดขน ซงเกดจากผลการปฏบตงานของผปราศรยและพรรค เพอสอใหผฟงเหนวาเปนผลงานทนายกยอง

2.5 การใชคำถามยอนกลบ เปนกลวธทผปราศรยใชการตงคำถามเพอกระตนผฟงใหเกดความตระหนก และโนมนาวใหผฟงไดคดไตรตรอง โดยผปราศรยอาจตงคำถามหลงจากกลาว ประเดนหรอกอนกลาวประเดนตอไป เพอชนำใหผฟงเหนเจตนาทแฝงอยในคำถามนน ๆ

2.6 การนำเสนอความเทาเทยมทางเพศ เปนกลวธทผปราศรยใชลกษณะทางเพศ สภาพหญงเพอเรยกรองความเทาเทยมกนในบทบาททางการเมองของชายและหญง ไดแก คำวา “ออนแอ” “ผหญง” และ “พลงสตร” ตวอยางการนำภาพความเปนหญงของนางสาวยงลกษณ ชนวตร ในวนท 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2554 ณ สวนลมพน กรงเทพมหานคร

“หลายคนบอกวา ในสถานการณอยางน ผหญงมกจะเปนเพศทออนแอ แลวจะทำงานแกไขการเมองไดหรอเปลาคะ แมรางกายดฉนจะออนแอกวานกการเมองทสวนใหญเปนผชาย แตจตใจของดฉนนนพรอมทจะรบการพสจนคะ"

จากตวอยางแสดงใหเหนถงคานยมทวาการเมองเปนพนทของผชายและแมผหญง ถกมองวาเปนเพศทออนแอกเปนเพยงความออนแอทางรางกายเทานน โดยยนยนความเปนผหญงทมจตใจเขมแขงพรอมทจะทำงานทางการเมอง

2.7 การใชรปประโยคเงอนไข เปนกลวธทผปราศรยใชรปประโยคทประกอบดวยสวนทเปนเงอนไขและสวนทเปนผลตามมา เพอสอใหผฟงเหนผลดผลเสยจากการปฏบตตามหรอไม ปฏบตตามเงอนไขทผปราศรยเสนอเปนการชใหผฟงเหนภาพของเหตและผลชดเจนยงขน ซงเปนกลวธหนงทใชในการชกจงใจผฟง

161

3. การพดโนมนาวใจใหผฟงคลอยตามแลวเชญชวนใหปฏบต

การพดโนมนาวใจใหผฟงเหนคลอยตามแลวเชญชวนใหปฏบต เปนการพดจงใจใหผฟงเกดความเชอถอศรทธาในถอยคำของผพด โดยใชภาษาทเราใจใชระดบเสยงสงตำ หนกเบา สอดแทรกความรสกและอารมณลงไปดวย เนอหาสาระทพดจะตองใชเหตผล มขอมล ขอเทจจรงอางอง อาจจะมตวเลขสถตตาง ๆ ทสรางความเชอถอ สรางมโนภาพขนในใจผฟง เพอโนมนาวใจหรอจงใจใหผฟงเหนจรงคลอยตามผพด แลวเรยกรองเชญชวน วงวอนให ปฏบตอยางใดอยางหนง ตามจคมงหมายของผพด โดยทวไปเปนการชกชวนใหรวมมอกนทำประโยชนใหแกสงคม ดงนนผพดจงตองเลอกหวขอเรองทเปนประโยชนตอสงคมสวนรวม ตวอยางหวขอเรอง

“ตองการพดเกง ตองเรงฝกฝน” “เงนบาทลอยตว อยามวใชของนอก” “ยาเสพตดเปนภยตอชวต เปนพษตอสงคม” “เราคนไทยจะชวยชาตไดอยางไรในภาวะวกฤตทางเศรษฐกจ” “บรจาคโลหต ชวยชวตเพอนมนษย” “มาชวยกนสงเสรมสนคาไทยกนเถอะ”

ดงนน ลกษณะของการโนมนาวใจ มอย 3 ลกษณะหลก ไดแก การพดโฆษณา การพดหาเสยง และการพดโนมนาวใจใหผฟงคลอยตามแลวเชญชวนใหปฏบต ลกษณะดงกลาวตองใชความพยายามเปลยนความเชอ ทศนคต คานยม และการกระทำของบคคล โดยใชกลวธทเหมาะสมใหมผลกระทบใจบคคล ทงใชวจนภาษาและอวจนภาษา จนเกดการยอมรบและยอมเปลยนตามจดมงหมายของโนมนาวใจหลกการสำคญของการพดโนมนาวใจ การทำใหมนษย เหนวาถาเชอและเหนคณคา หรอทำตามทผโนมนาวใจชแจงหรอชกนำแลว กจะไดรบผลทตอบสนองความตองการ ขนพนฐานของตนนนเอง แตตราบใดทความเหนชดยงไมเกดขน กยงถอวาการโนมนาวใจยงไมสมฤทธผล ดงนนผโนมนาวใจควรไดตระหนกถงประเดนและลกษณะของการโนมนาวใจเพอให ผรบสารเขาใจ เหนความสำคญ และยอมรบการโนมนาวใจ

เทคนคการโนมนาวใจ

เทคนคหรอกลวธการพดโนมนาวใจเปนหนงในปจจยทสำคญทงการทำงาน การพบปะผคน ลวนใชหลกจตวทยาการเขาถงและการพดทงสน เพอใหเกดความนาเชอถอ ศรทธา การปฏสมพนธทดตลอดจนการไวใจซงกนและกน ทงนในหวขอเทคนคการพดโนมนาวใจ จงไดรบรวมเทคนคตาง ๆ เพอผพดสามารถนำกลบไปประยกตใชและฝกปฏบตจนเกดความชำนาญในทกษะดานการพด ดงน

1. เทคนคการโนมนาวของเจมส อลทเชอร (James Altucher)

เจมส อลทเชอร (James Altucher) เปนบคคลทขนชอวาเปน “เซลแมนมอทอง” ชวตของเขาทำมาหลายธรกจ ไมวาจะเปนขายสนคา ทำงานดานสอ จนประสบความสำเรจและในทสดกลงมอเขยนหนงสอตาง ๆ ประกอบการทำธรกจ ทงนเขาไดใหเทคนคการโนมนาวใจคนภายใน 10 วนาท ซงมวธการดงน (James Altucher, 2014: Online)

162

1.1 ตองมจดยนตวเองทชดเจน ธรรมชาตของทกคนตองการแนใจวาตวเองกำลงเจรจาอยกบคนทสามารถไวใจได ดมความจรงใจ และทสำคญทสดคอมคณสมบตทจะทำใหเขาชนชอบเราได เพราะฉะนนขณะทการเจรจากำลงดำเนนไป ผพดตองสรางรปแบบการเคลอนไหวรางกายในหว เพอตอบสนองตอคำตอบของคสนทนา ใหภาษากายแสดงความเหนดวย แมผพดจะไมไดเอยพดคำนนออกมากตาม บคลกภาพจะตองหลงตรง ยมแยม ฝามอเปด และพรอมจะเปดการเจรจา ตลอดเวลา ซงมผลการวจยชวาถาคณตวงอ หรอยนหลงไมตรง จะมสวนทำใหสมองของคณไมสามารถเชอมตอกบระบบประสาทไดอยางมประสทธภาพ นอกจากนยงไมสามารถดงศกยภาพของสมองมาใชไดอยางเตมท ทำใหการพดของคณดไมลนไหลนนเอง

1.2 ตองผอนคลาย ขนตอนนเปนวธการผอนคลายตวเองดวยวธการหายใจจากความประหมาและความกงวล โดย เจมส อลทเชอร ไดนำเทคนคการหายใจงาย ๆ ของตวเขาเองมาแนะนำ คอ ใหหายใจลก ๆ ใหอากาศไหลเขาสหนาทองแลวหายใจออกสามครง โดยขณะทผอนลมหายใจออก ใหพยายามจนตนาการวาหนาทองของเรากำลงผอนอากาศออกจนหนาทองสามารถไปแตะหลงได โดยวธการคดแบบนจะชวยทำใหจตใจผอนคลายขน

1.3 หามพดคำวา ออ, อาหะ, เหรอ วธการตอบโตกบคสนทนาถอเปนอกหนงเทคนคทจะมผลตอระบบการทำงานของภาพลกษณตวเราตอสมองของอกฝาย ซงพบวาการทเราใชคำโตตอบ เชน อาหะ อม เหรอ เพอแสดงความเขาใจในขณะทอกฝายกำลงพดนน จะมผลทำใหสมองของอกฝายตความวาการกระทำเชนนเปนการกระทำทไรสาระและดไมฉลาด จากการศกษาพบวาวธการทถกตอง คอ ปลอยใหคสนทนาพดจนจบ แลวทงชวงเวลา 2 วนาท กอนทจะตอบออกไป นอกจากนการทผพดทำการวเคราะหหาคำตอบไปดวยขณะอกทฝายกำลงพดนน จะทำใหสมองของเรารบขอมลไดไม ทงนแนะนำใหตงใจฟงจนจบกอนแลวคอยทำการวเคราะหขอมล วธนจะเปนวธทดทสด

1.4 หลกแนวคด 6U เปนแนวคดทจะชวยเสรมสรางเทคนคการพดของคณใหมประสทธภาพมากขน โดยใหยดหลกเหลานทกครงทคณจะพดอะไรออกไป คอ 1) ตองไมเรงรด 2) ตองแตกตาง 3) ตองมประโยชน 4) ตองตรงประเดน 5) ตองเปนมตร 6) ตองไมมขอกงขา

1.5 ความปรารถนาของคสนทนา ทกคนคงเคยไดยนคำกลาววา “อยารบของจากคนแปลกหนา” เปนประโยคทเราไดรบการปลกฝงมาตงแตเดก ๆ แตในโลกของธรกจ นกลงทนกเปรยบเสมอนเดกคนทเราจะยนขนมให แลวเรานแหละทเปนคนแปลกหนา เพราะฉะนนจะทำอยางไร ใหเดกคนหนงกลาทจะยนมอมารบของจากคนแปลกหนา และนคอหลกความปรารถนาของลกคา เมอเราตอบสนองหลกนแลวจะทำใหคสนทนาของเรามความพอใจมากขน โดยหลกทวามดงน

Recognition การทำใหเขารสกยอมรบ Rejuvenation การทำใหเขารสกกลบเปนหนมสาว Relaxation การทำใหเขารสกผอนคลาย รสกปลดปลอย Religion การทำใหเขาเลอมใส Remuneration การทำใหเขาพอใจในคาตอบแทน Results การทำใหเขาเขาใจในผลทตามมา

163

1.6 ตองกลาทจะคดคำ ไมวาใครกยอมตองมจดผดพลาดกนทงนน หากผพดกลาท จะรจกเตอนคสนทนาคณในจดทเขาผดและแกใหถกตองโดยการยดหลกทแนะนำ กจะสามารถสรางความประทบใจใหคสนทนา อกทงยงเปนการแสดงศกยภาพทางความรของเราใหเขาเหนอกดวย

2. เทคนคการสะกดผฟง

ในการพดโนมนาวใจ ผพดจะตองสงเกตพฤตกรรมของผฟงวามปฏกรยาตอบรบ อยางไร ทงนผพดจะตองสามารถสะกดผฟงใหอย ไมใหผฟงหนเหไปทางอน โดยมวธการดงน (กตมา อมรทต, 2563: 386-393)

2.1 แสดงความจรงใจออกมาใหเหน ไมมอะไรทจะจบใจผฟงไดรวดเรวเทากบความตรงไปตรงมา และความรสกจากคำอธบายทซอตรง ฉะนนจงอยาเพยงแตพดออกมาแตจงแสดงภาพมนออกมาดวย ผ พดตองทำใหผฟงเกดความรสก ทำใหผฟงเชอในคำพดทกคำของผ พด ทงน เดนเนธ แมคฟารแลนด ผเปนนกพดประจำป ไดกลาววา คำพดทมประสทธภาพ จะตองเปนการหลงรนเอาความมนใจ อดมคต ประสบการณ ความร และความศรทธาของผพดออกมา

2.2 จงมความสนทสนม ส งทจะทำใหผ พดเออมไปถงผ ฟงได คอ การสรางปฏสมพนธความสนทสนม คำพดจะตองดไมแขงทอจนนาเบอ แตจะตองเปนคำพดทมเสนหดงดดในสายตาของคนอน

2.3 จงพดใหไดผลแตไมกระทบกระเทอนใคร การทผพดมเสนห มความดงดดหรอไรเสนหนน อยทวาผพดพดกบผฟงอยางไร อยาพดใหดเครยดหรอพดเกนจรงไปมาก แตจงพดไปอยางธรรมชาตอยตลอดเวลา

2.4 การสงขอความทพดออกไป การแสดงออกบางอยางททำใหโดดเดนขน คอ การออกเสยงสง-ตำ หรอการพดอยางมนย เหลานลวนแตบอกถงเรองราวได จงใชนำเสยงและคำพดเปนจดสรางความแตกตางจากผอน และใชถอยคำทเหมาะสมกบลกษณะของผพดอยางถกกาลเทศะ

2.5 จงรกษาลกษณะทาททมชวตชวา การทจะสรางลกษณะทาทางทมชวตชวาไดนน อยทตวบคคลวาจะแสดงทาทางตอสถานการณไดมากนอยแคไหน

2.6 จงแสดงความมสตและความมอำนาจ ในขณะทพดจงพดดวยความมนใจ แสดงออกมาดวยความมนใจ ทงการเคลอนไหวของรางกาย การใชเสยง จะตองฝกฝน เพราะทงสองสงนจะเปนสงททำใหผฟงรสกวาผพดมอำนาจ หากทำการฝกซอมบอย ๆ ซำ ๆ มนจะกลายเปนสงทใชงานอยเสมอ ความสามารถและการประเมนประสทธภาพของผพดนน เปนสดสวนโดยตรงกบสงท ผพดไดฝกฝนเรยนรมา ลกษณะทแสดงถงความมสตและความมอำนาจขนอยกบการแสดงพลงอำนาจของผพดออกมา

2.7 จงพดอยางแจมใส ชดเจน และนาฟง การใชถอยคำตองมการออกเสยงและเลอกใชถอยคำทชดเจน ตองมการเปดปากพดออกมา คววรหลกเลยงการแยมปากพดงมงำ จงปลอยพลงคำพดออกมาอยาแจมแจงชดเจน

164

2.8 อยากลวอารมณ จงแสดงมนออกมา ไมวาผพดจะพดเรองอะไร แมแตเปนการพดเรองทนาเบอทสด กตองปลกอารมณขนมา จงกระตนใหมเสยงหวเราะ มความเมตตา มความตนเตน ชวยทำใหเกดความคด มความสขสำราญ หรอมนำตา

2.9 จงพดใหไหลลนไปตามธรรมชาต ถาจะใหคำพดมเสนห คำพดนนควรไหลลนเปนธรรมชาต อาจฟงดเพอฝน กระแทกกระทน แมนยำ หรอถกขดเกลาใหสวยงาน ควรมการเวนวรรคตอน ใชนำเสยงสง-ตำ และโครงสรางประโยคทสรางขนมาตองมเหมาะสมกบจงหวะขอความของสาร หากเปนการพดทตนเตน อาจเปนประโยคสน ๆ หวน ๆ

3. เทคนคการใชหลกบอรเดน (Richard C. Borden)

หลกของบอรเดน เปนหลกการของ Richard C. Borden มหลกการดำเนนเรองการพดโนมนาวใจ 4 ขนตอน (ลลตา โชตรงสยากล, 2544: 220) ดงน

ขนท 1 จงจดไฟใหลกขน พดโจมตจดสำคญทนททกลาวประโยคแรกเทากบเปน การจดไฟใหลกขนทามกลางความไมเปนระเบยบของผฟง

ขนท 2 จงพดใหเหนคลอยตาม นำเขาสเนอหาของเรองทเกยวของกบผฟงและท ตองการใหผฟงรวมมอ

ขนท 3 จงหาขอสนบสนน ยกตวอยางทมนำหนกและชดเจนใหผฟงเหนดวยอยาง ปราศจากขอเคลอบแคลงสงสย

ขนท 4 จงเรยกรองใหปฏบตอยางใดอยางหนง ผพดเรยกรองใหผฟงปฏบตอยาง ใดอยางหนงตามทผพดตองการ

บทสรป

การโนมนาวใจ เปนทกษะทสำคญทจะชวยใหความตองการไดรบการสนอง อกทงเปนทกษะทสงเสรมความสำเรจในหลากหลายอาชพ เชน นกการตลาด ทนายความ แพทย นกประชาสมพนธ คร นกการเมอง ผบรหารทกระดบ เปนตน เราอาจพจารณาเรองการโนมนาวใจ ไดหลาย ๆ ประเดน เชน การโนมนาวใจเปนทงกจกรรมและเปนทงกระบวนการ เมอเราไดกระทำการเสรจแลว โดยจะโนมนาวใจสำเรจหรอไมกตาม การโนมนาวใจถอเปนกระบวนการเมอเราพจารณาถงองคประกอบของ ไดแก แหลงสารหรอผสงสาร สาร ชองทาง สอ ผรบสาร ปฏกรยาตอบกลบและสภาพการณของการสอสาร อกทงทำใหคนเปลยนความเชอ ทศนคต และบางครงอาจเปลยนพฤตกรรมไดซงเปนขนทยากและสลบซบซอน

กระบวนการสอสารเพอการโนมนาวใจ ประกอบดวยพนฐานหลก 4 องคประกอบ ไดแก 1) ผสงสารหรอแหลงสาร ผสงสารวเคราะหผรบสารและหวขอโนมนาว กลาวคอ ผสงสารตองทำความเขาใจเกยวกบผรบสาร ทงความเชอ ทศนคต คานยม ตลอดจนพฤตกรรมตาง ๆ 2) ผรบสาร ตองกลนกรองและทำความเขาใจของสารทโนมนาว โดยเปดรบอยางตงใจ พยายามทำความเขาใจและจดจำเฉพาะเนอหาทตนสนใจ ทศนคตและความเชอเดมของผรบสารมอทธพลตอการตดสนใจ

165

ยอมรบหรอปฏเสธการโนมนาว 3) สาร ไดแก เนอหา รปแบบ หนาท และโครงสราง เนอหาของสาร หมายถง ภาษาทใชในการสรางความหมาย การเลอกใชคำทมอทธพลตอการโนมนาวใจ รปแบบของสาร หมายถง สอทใชในการถายทอด 4) ปฏกรยาตอบกลบ ผสงสารตองตดตามและสงเกตปฏกรยาตอบกลบจากผรบสาร เพอดวาสารทสงไปนนมประสทธผลในการโนมนาวใจ ผรบสารสามารถแสดงออกไดทนทจากสหนา นำสยง และทาทางของผรบสาร

การสรางสารเพอการโนมนาวใจ ซงเปนปจจยทมการสำคญตอการพดโนมนาวใจ ถงแมผพดจะมบคลกภาพด มความนาเชอถอ นำเสยงไพเราะเพยงใด แตถาสารทนำเสนอมการจดเรยงไมสอดคลองกบหวขอทตองการโนมนาวใจหรอไมสอดคลองกบความตองการของผฟง กเปนเรองยากทจะทำใหผฟงตลอยตามได ผพดจงควรเรยนรวธการสรางสารในการโนมนาว ซงมหลายสงทตองคำนงถง เชน การเรยบเรยงขอความ การจดลำดบรองขอ การใชจดจงใจ ตลอดจนการสรางอทธพลเพอใหเกดการจงใจคลอยตาม

เทคนคหรอกลวธการพดโนมนาวใจ เปนหลกจตวทยาในการเขาถงใจของผฟงและทกษะการพดทงสน เพอใหเกดความนาเชอถอ ศรทธา การปฏสมพนธทด ซงเทคนคหรอกลวธการพดโนมนาวมหลากหลายเทคนคเพอใหผพดไดฝกฝนจนเกดความชำนาญ ไดแก 1) เทคนคการโนมนาวของเจมส อลทเชอร (James Altucher) 2) เทคนคการสะกดผฟง และ 3) เทคนคการใชหลกบอรเดน (Richard C. Borden)

อยางไรกตาม การโนมนาวใจอาจจะไมประสบผลสำเรจใด ๆ เลยกเปนได หากผทกำลงโนมนาวใจขาดทกษะการจงใจ ประสบการณ ความร ความชดเจนไมเพยงพอทจะทำใหผฟงคลอยตามและเปลยนความเชอทมลงได

166

คำถามทายบทท 6

1. การพดโนมนาว เปนการพดในรปแบบใด 2. องคประกอบของการพดโนมนาวใหประสบความสำเรจ ควรคำนงถงองคประกอบขนพนฐาน

อะไรบาง 3. เทคนคการกาวเทาเขาประตกบเทคนคปดประตใสหนา มขอแตกตางกนอยางไร 4. การใชจดจงใจในการพดโนมนาวมกประเภท อธบาย 5. หากตองพดโนมนาวใจ มเทคนคการโนมนาวใจอยางไรใหผฟงคลอยตามและสามารถเปลยน

ทศนคตได

แบบฝกปฏบตการพดโนมนาวใจ

นกศกษาฝกปฏบตการพดโนมนาวใจ โดยมวธการฝกปฏบต ดงน

1. นกศกษาสรางสถานการณจำลองในการฝกการพดโนมนาวใจ นกศกษาสามารถดำเนนการตอไปน 1.1 กำหนดประเดนหรอหวขอในการโนมนาวใจ 1.2 กำหนดจดมงหมายของเรองทจะพดโนมนาวใจ 1.3 วเคราะหผฟง 1.4 ศกษาขอมลและรวบรวมขอมลนำมาสงเคราะหและจดเรยงลำดบเนอหาทจะพด 1.5 เลอกใชจดจงใจใหสอดคลองกบเนอหาและจดมงหมายของการโนมนาวใจ 1.6 หากมสอหรอเครองมอประกอบการพดนำเสนอ จดเตรยมใหพรอม 1.7 ฝกซอมการพดโนมนาวใจตามระยะเวลาทกำหนด

2. อาจารยผสอนกำหนดระยะเวลาการพดโนมนาวใจตามความเหมาะสม 3. นกศกษาดำเนนการพดโนมนาวใจตามหวขอไดจดเตรยมมา 4. เมอจบการพดโนมนาวใจ รวมแสดงความคดเหน และสรปสงทไดนำเสนอ

167

บรรณานกรม

ภาษาไทย

กตมา อมรทต. (2563). ศลปะการใชถอยคำเพอจงใจคน. กรงเทพฯ: ไทยควอลตบคส (2006) จำกด.

จมพล รอดคำด. (2539). กระบวนการสรางและรกษาความนยมของพธกรโทรทศน. นเทศศาสตรมหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ณฏฐชดา วจตรจามร. (2556). การสอสารเพอการโนมนาวใจ. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ภญโญ ชางสาน. (2539). เอกสารประกอบการสอนวชาวทยาการ. สงขลา: สถาบนราชภฏ สงขลา.

ภสทธ ภคำชะ. (2560). มโนทศนพนฐานการวจย: การแสวงหาความร. [ออนไลน]. สบคน เมอ 25 เมษายน 2562, จาก : https://bit.ly/2M8IsAq.

ลลตา โชตรงสยากล. (2542). หลกการพด. สงขลา: สถาบนราชภฏสงขลา.

. (2544). วาทการ. สงขลา: สถาบนราชภฏสงขลา.

วเศษ ชาญประโคน. (2550). ภาษาไทยเพอการสอสาร. กรงเทพฯ : ทรปเพล กรป.

วนย จนทรพรม. (2550). หลกการพด. สงขลา: สถาบนราชภฏสงขลา.

สภาพ กรงรมย และศรพร ปญญาเมธกล. (2555). กลวธการโนมนาวใจในการปราศรยหา เสยงเลอกตงทวไป ป พ.ศ. 2554 ของนางสาวยงลกษณ ชนวตร และนายอภสทธ เวชชาชวะ. [ออนไลน]. สบคนเมอ 25 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/3exHsC6.

อรวรรณ ปลนธนโอวาท. (2554). การสอสารเพอการโนมนาวใจ. กรงเทพ: จฬาลงกรณ มหาวทยาลย.

ภาษาองกฤษ

Bettinghaus, E.P.and M.J.and Cody, (1994). Persuasive Communication. 5th ed. Victoria: Wadsworth Thomson Learinig.

Cialdini, R.B. (2009). Influence: Science and Practice. 7th ed. Boston: Pearson Education.

Hovland and Janis. (1959). Personality and Persuasibility. New Haven: Yale University Press. Johnston.

168

Larson, Charles U. (1995). Persuasive: Perception and Responsibility. 7th ed. Belmont, Calif: Wadsworth.

Perloff, Richard M. (2010). The Dynamics of Persuasion: Communication and Attitudes in the 21st Century. 4th ed. New York: Routledge.

Roger, W. (2007). Persuasion: Messages, Receiver, and Contexts. Lanham: Rowman & Littlefield Publishers.

James Altucher. (2014). How to convince anyone of anything in 10 seconds. [Online]. Retrieved 25 May 2019, from: https://bit.ly/2yLSAvO.

บทท 7

การประชม การทำงานรวมกนในหนวยงาน จำเปนตองมการประชมเพอปรกษาหารอหรอพจารณาหา

แนวรวมในการแกไขปญหาตาง ๆ รวมทงเพอถายทอดขอมลขาวสารหรอเรองราวตอกนในองคกร การประชมเปนวธการทางประชาธปไตยทเปดโอกาสใหบคคลไดแสดงความคดเหน ไดมสวนรวมในการบรหารงาน เชน การกำหนดนโยบาย วางแผนองคกรหรอการทำงาน การจดการองคกรหรอการตดสนใจในวาระสำคญเปนตน เนองจากการประชมเปนเครองมอทสำคญในการสอสาร ดงนนการประชมในแตละโอกาส ผทเกยวของจงควรระมดระวงและศกษาถงระเบยบวธการกฎเกณฑตาง ๆ ทงน เพอใหการประชมสำเรจลลวงเปาหมาย ในบทนไดนำเสนอเรองการประชม โดยมเนอหาประกอบดวย ความหมายและความสำคญของการประชม จดมงหมายของการประชม ประโยชนของการประชม รปแบบการประชม การประชมอยางมประสทธภาพ องคประกอบของการประชม การดำเนนการประชม และการจดสถานทประชม ทงนเพอใหผพดสามารถนำความรและหลกทฤษฎนำไปประยกตใชในการประชมไดอยางมประสทธภาพตอไป

ความหมายและความสำคญของการประชม

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2556 : 496) ใหความหมายของคำวา ประชม ก. มารวมกนหรอเรยกใหมารวมกน เพอประโยชนอยางใดอยางหนง , มารวมพบกนเพอปรกษาหารอ เชน การประชมกรรมการ

ฉตรวรณ ตนนะรตน (2519 : 217) กลาววา การประชม คอ การท บคคลพบกนเพอวตถประสงคอยางใดอยางหนงหรอหลายอยาง

มงกร ชยชนะคารา (2520: 1) กลาววา การประชม คอ การทบคคลกลมหนงนดหมายกนมาเพอสงสรรคอยางมจดมงหมาย และมระเบยบวธ ณ สถานทแหงหนง ตามเวลาทกำหนด

สำเนยง มณกาญจน และสมบต จำปาเงน (2530 : 119) กลาววา การประชม คอ การทคนกลมหนงมาพบกน เพอแลกเปลยนความคดเหนกนจนกระทงสามารถยตขอวนจฉยเกยวกบเรองทประชมนนได

ดงนน การประชม คอ การทบคคลกลมหนงมาชมนมกนอยางมกฎเกณฑ เพอวตถประสงคอยางใดอยางหนงหรอหลายอยาง

ความสำคญของการประชม ถอเปนวถทางหนงในการปกครองระบบประชาธปไตย เพราะการประชมเปนการเปดโอกาสใหผท เกยวของไดมสทธเสรภาพในการแสดงความคดเหน มสวนรวมในการตดสนใจ และมสวนรบผดชอบตอการดำเนนงาน นอกจากนการประชมยงชวยใหเกดความสามคค และกอใหเกดความเขาใจทดตอกน ในการบรหารงานหากหนวยงานใดรจกใชประโยชนจากการประชม ยอมจะไดรบผลประโยชนทคมคา ไมวาจะเปนประโยชนทเกดจากความรวมมอรวมใจในการทำงานของบคคลากร การระดมความคดหรอแมแตประโยชนในแงของพฒนาบคลากร

170

สงเหลานสามารถสรางสรรคไดไมอยากนกถาหากผบรหารรและเขาใจ และพรอมทจะเปดโอกาสใหทกคนไดมโอกาสแสดงความรความสามารถภายใตกฎเกณฑตามรปแบบของการประชม

จดมงหมายของการประชม

การประชมในแตละโอกาสยอมมจดมงหมายทแตกตางกน โดยหลกทวไปการประชมมจดมงหมายดงตอไปน (มหาวทยาลยราชภฏสงขลา, Online.2563)

1. เพอกำหนดนโยบายขององคกร เปนการแลกเปลยนความคดเหนใหขอมลขอเทจจรง ทงของผปฏบตงานและหวหนางาน เพอเปนขอมลในการตดสนใจของผบรหารในการกำหนดนโยบายขององคกร

2. เพอใหเหตผล เปนการหาขอตกลงใจรวมกนของผมาประชม ดวยความรอบคอบและการตดสนใจโดยใชเหตผล ขอมลทใชในการประชมลกษณะนจะมเรองทเกดจากผบ รหารระดบสง และสงผลกระทบไปยงผปฏบตงานระดบลาง เชน การพจารณาใหความดความชอบ การมอบหมายงานใหทำ เปนตน

3. เพอกำหนดแนวทางในการปฏบตงาน เปนการพจารณาอนมตแผนงานปฏบตงาน การกำหนดระเบยบปฏบตตาง ๆ เปนการสรางความเจรญกาวหนา และความเปนระเบยบเรยบรอยในองคกร

4. เพอแกปญหาและตดสนใจ เปนการพจารณาทางเลอกทเหมาะสมในการแกปญหาการปฏบตงาน

5. เพอปรกษาหารอ เปนการพจารณาแนวทางปฏบตทจะทำใหแผนปฏบตงานทกำหนดไวสความกาวหนา และปฏบตงานไดอยางแนนอน มการรายงานความกาวหนา ปญหาอปสรรค และวางแผนเพอแกปญหาในสงทไดปฏบตไปแลวใหมประสทธภาพสงสด

6. เพอประเมนผลและใหขอมลยอนกลบ เปนการตรวจสอบความกาวหนาของแผนทไดกำหนดไว มกจะเปนไปในลกษณะของการใหขอมล ชแจง การนำแผนไปใชของผใตบงคบบญชาตอผบงคบบญชา

7. เพอเสรมสรางความสามคค เปนการพจารณากจกรรมทจะสรางสมพนธทดตอกน ผอนคลายความเครยด และสรางบรรยากาศทดใหแกบคลากรในองคกร

8. เพอดปฏกรยาตอบโต การพจารณาโตตอบของบคลากร ในกรณทมการตดสนใจนำสง ใหม ๆ มาใช เชน โครงการ นโยบายใหม แนวทางแกไขปญหา เปนตน ควรจดประชมในระยะเวลาไมนานนก

171

9. เพอสาธตผลผลตหรอระบบ เปนแบบ Dhow and Tell ใหบคลากรไดพจารณาและสรางความรสกวาเปนผลผลตของทกคนทควรภาคภมใจ

10. เพอระดมความคดสรางสรรค เปนความคดใหม ๆ ในการปฏบตงาน ผมาประชมจะไดรบการรองขอใหระบปญหาและวธการแกไข เพอเลอกสรรแนวทางใหมในการปฏบตงาน

ประโยชนของการประชม

สพฒก ชมชวย (2537: 5-8) ไดสรปประโยชนของการประชม ดงน

1. พฒนาคน การประชมทดเปนการใหโอกาสแกบคคลไดฝกฝนการสอความหมาย เรยนร ความคดของผอน ฝกการแกปญหา ฝกการนำเสนอขอมลใหแกกน เปนตน

2. ทำใหเกดความคดสรางสรรค ความรเรม ความคดแปลก ๆ ใหม ๆ จะเกดขนในทประชม ทดำเนนการอยางถกวธในการแกปญหา หรอแสวงหาลทางใหม มกจะเกดขนในทประชมทมการประชมเชงสรางสรรคโดยเฉพาะ

3. สรางทมงาน การประชมทดในบรรยากาศทด จะทำใหเกดปฏสมพนธสง เกดความ เหนยวแนนและเปนเอกภาพ ซงเปนองคประกอบสำคญในทมงานไดเปนอยางด

4. ปรบความคด การประชมทดจะเปนเครองมอในการปรบความคดของคนสวนใหญใน ประเดนตาง ๆ ใหเปนประเดนทอยในระนาบเดยวกนไดเปนอยางด

5. แกปญหารวมกน ในทประชมซงเปนองคประกอบโดยคนทมพนฐานทแตกตางกน ยอมชวยใหการระบแกไขปญหาตาง ๆ ขององคกรมความกระจางชดเจนขน การสรางทางเลอกการประเมนทางเลอก และการตดสนใจเลอกแนวทางในการแกไขปญหา ยอมจะทำใหไดดกวาการคดของคนกลมเดยว

6. สรางแรงจงใจ ในองคกรขนาดใหญ การสรางกระแส สรางแรงจงใจ จะทำไดงายในท ประชม

7. สรางความเจรญกาวหนาหรอกำไรใหองคกร การประชมทมประสทธภาพชวยใหเกด ความมงมนในการปฏบตงาน เพอตอบสนองความตองการของบคลากร ผลประโยชนขององคกรในทสด องคกรใดทไมมการประชมหรอมการประชมนอย หรอประชมไมมประสทธภาพ ยากทจะพบความเจรญกาวหนาขององคกร

8. สรางความรสกเปนเจาของอยางเปนรปธรรม การประชมทดจะชวยใหผมาประชมทก คนรสกวาไดมสวนรวมในการสรางทางเลอก และไดชวยกนทำใหสำเรจตามวตถประสงคทกำหนดไว ความมงมนในการปฏบตตามขอยตในทประชมจะมสง และเมอประสบความสำเรจกจะเกดความภาคภมใจ มความรสกเปนเจาของผลงานนนและเพอนรวมงานทกคนกคอพวกเดยวกน

172

รปแบบของการประชม

การประชมเปนสงสำคญของการทำงานทกระดบ เปนแหลงสำคญทผบรหารและบคลากรภายในองคกรไดแสดงถงความสามารถของการเปนผนำในการดแล กำกบ ควบคมงานในความรบผดชอบ การประชมเปนสงทไมอาจหลกเลยงไดเพอประโยชนในการดำเนนการของหนวยงานหรอองคกร รปแบบของการประชมมลกษณะเฉพาะหลากหลายรปแบบ และมประโยชนเฉพาะงานทแตกตางกน ดงน (สวนพฒนาและจดการองคความร สถาบนดำรงราชานภาพ, 2553: 9-12)

1. การประชมระดมความคดเหน (brain-storming) เปนการทสมาชกของทประชมชวยกนแสดงความคดเหนอยางเสรในเรองใดเรองหนงในเวลาทจำกด ใหไดปรมาณความคดทตองการ โดยทยงไมคำนงถงคณภาพและคณคาของความคดเหนนน ๆ ใชในกรณรวบรวมความคดเหน จากสมาชกทกคนในเวลาทจำกด เพอนำไปเลอกสรรตอไป

2. การประชมปรกษาหารอ (conference) เปนการประชมกลมใหญหรอกลมเลกกไดทมความสนใจรวมกน ประชมและตกลงรวมกน ใชในกรณกลมซงมความสนใจอภปรายในขอบขายทางดานเทคนคเฉพาะตน การวางแผนพฒนา

3.การประชมระดบหวหนางาน (convention) เปนการประชมผบรหารระดบตาง ๆ ขององคกร ใชในกรณกำหนดนโยบาย วตถประสงค แผนกลยทธ ใหการศกษา (วทยากรรบเชญ การอภปรายแบบมสวนรวม การประชมเชงปฏบตการและอน ๆ) การคดเลอกเจาหนาทหรอคดเลอกตวแทนและการฝกอบรม เปนตน

4. การประชมคณะกรรมการ (committee meeting) เปนการประชมกลมยอยทไดรบการคดเลอกเปนตวแทนขององคกร เชน คณะกรรมการบรหารจดการความร ซงไดรบการแตงตงหรอไดรบมอบหมายใหพจารณาดำเนนการในเรองใดเรองหนงโดยเฉพาะ อาจจะแบงกลมยอยอกกได การประชมรปแบบนใชในกรณเปนตวแทนขององคกรประชมระหวางป การจดงานพเศษบางอยาง ศกษาปญหาและใหขอเสนอแนะฝายบรหาร เปนตน

5. การอภปราย (discussion) คอ การทสมาชกตงแตสองคนหรอมากกวาพดคยกนอยางไมเปนทางการ พจารณาหวขอทนาสนใจรวมกน แลกเปลยนประสบการณ ความคดเหน คนหาทางเลอก วางแผนปฏบต มปฏสมพนธระหวางสมาชกแตละคน หรอระหวางกลม ใชกรณวนจฉยสำรวจหาแนวทางแกปญหา การสรางแผนปฏบตการ สรางทกษะภาวะผนำ และอาจใชในหลายรปแบบของการฝกอบรม

6. การอภปรายแบบมสวนรวม (forum) เปนการอภปรายททกคนมโอกาสทจะแสดงความคดเหนได ใชในกรณทอาจมการอภปรายหลงทวทยากรพดแลว หรออภปรายกลมหรอฉายภาพยนตร เปนการวดมตมหาชนหรอปญหาขอขดแยง เปนตน

173

7. การประชมสมมนา (seminar) การประชมสมมนาจะดำเนนการอยางเปนทางการ มกำหนดการแบบแผนทแนนอน มคณะผรบผดชอบดำเนนการ มหวขอทชดเจน มผทรงคณวฒเขารวมสมมนา บรรยายหรออภปรายเสนอผลงานในรปแบบตาง ๆ เพอเพมพนความรและประสบการณแกผเขารวมประชม หรอเพอกระตนเราความคด ซงเปนการศกษาระดบลกภายใตการนำของผเชยวชาญ

8. การประชมทมงานภายในหนวยงาน (meeting หรอ staff-meet) เชน การประชมพบปะเพอปรกษาหารอกนในหนวยงานภายใน เพอมอบหมายงาน เปนการประชมเพอประโยชนทางการบรหารงานเฉพาะแตละหนวยงานเกดขนในทกหนวยงานเปนปกต มกเปนการเรยกประชมโดยหวหนางานหรอผไดรบมอบหมาย

9. การประชมแบบกลมยอย (syndicate) การประชมแบบนเปนการประชมกลมยอยทคอนขางชดเจนมาก หรอจำนวนผเขารวมประชมมจำนวนมาก จะแบงเขาผรวมประชมเปนกลมเลก ๆ แตละกลมจะตองดำเนนการกระบวนการกลมเอง มประธาน เลขานการ ดำเนนการอภปราย และศกษาปญหาเฉพาะเรองเพอหาขอยตจากกลม เมอไดแลวนำผลมาเสนอตอทประชมใหญ เปดโอกาสใหทประชมใหญซกถามจนตกลงกนได ถาตกลงกนไดกเปนทพอใจยอมรบไดงานนนกยต แตถาประชมใหญยงไมยอมรบ กลมยอยนนตองนำไปพจารณา ศกษา และนำขอสรปมาเสนอใหม

10. การประชมแบบซมโพเซยม (symposium) เหมาะกบการประชมทางวชาการ จะประกอบดวยผเชยวชาญซงอาจเปนวทยากรประมาณ 2 - 6 คน การอภปรายแบบนจะมลกษณะของความเปนทางการคอนขางมาก ฉะนนการอภปรายจงตองมการเตรยมตวลวงหนามาเปนอยางด จะตองเตรยมความรในสวนของตนเองทรบผดชอบตอนใดตอนหนงทตนไดรบมอบหมายซงการบรรยายในการอภปรายแบบนวทยากรจะไมกาวกายหรอซำซอนกบหวขอของวทยากรทานอน โดยวทยากรแตละทานตองเสนอแนวคดทตรงประเดนเปาหมายใหมากทสด จะเวลาประมาณคนละ 10-15 นาท

11. การประชมทางไกล (tele conference) เปนการประชมโดยใชเครอขายดาวเทยมหรอโทรศพททางไกล เหมาะกบการประชมทมผเขารวมประชมจากหลายหนวยงานและอยในสถานทหางกน หรอมหนวยงานประจำอยจงหวดตาง ๆ

นอกจากน ดารณ หตะจตต (Online) กลาวถงรปแบบของการประชมไว 5 รปแบบ คอ

1. การประชมเพอแจงขาวสาร เปนการประชมเพอทำความเขาใจในความเปลยนแปลงตาง ๆขององคกร นโยบายเปาหมายและกลยทธ รวมถงวธปฏบตและระเบยบตาง ๆ ดงนนจงตองมการจดกลมผเขาประชมใหสอดคลองเหมาะสมกบเรองทแจงใหทราบ

2. การประชมเพอเรงเราจงใจ การประชมเพอเรงเราจงใจและประกาศผลความสำเรจของงานเปนสงสำคญในยามทองคกรตองการรวบรวมพลง ความมงมนทมเทของพนกงาน การประชม

174

ใหญทมผเขารวมประชมหลายรอยคน ควรตงชอการประชมใหนาสนใจ ถามงบประมาณเพยงพอทจะจดตางจงหวดกจะยงไดบรรยากาศ และควรมวทยากรทมชอเสยงเปนทรจกไปรวมบรรยายดวย

3. การประชมเพอรวมกนคดสรางสรรค การประชมประเภทนเปนการประชมทองคกรตาง ปฏบตกนอยอยางสมำเสมอ และประยกตใชไดกบทก ๆ ระดบของการทำงาน การรวมกนคดสรางสรรคโดยการประชมอาจมวตถประสงคไดหลากหลาย เชน เพอรวมกนวเคราะหและหาแนวทางแกปญหา เพอระดมความคดในการพฒนางาน หรอเพอระดมความคดเหนในการคนหาวธการทำงานทมประสทธภาพ

4. การประชมเพอรวมกนตดสนใจ การประชมในลกษณะนสวนใหญจะเปนเรองทมความสำคญตอองคกรไมวาจะเปนการตดสนใจ การแกปญหา กำหนดกลยทธหรอเปาหมาย ซงองคประชมจะตองประกอบดวยผนำประชมทเปนผบรหารระดบสง หรอผนำองคกรและสมาชกผเขารวมประชมตองเปนผทมสวนเกยวของ และมอำนาจการตดสนใจสงการในระดบหนวยงานผปฏบตการ

5. การประชมเพอสอนงานและฝกอบรม เปนการประชมสบเนองจากการเปลยนแปลงวธการทำงาน หรอตดตงระบบงานใหม เชน การนำระบบคอมพวเตอรเขาไปใช จำเปนตองมการฝกอบรมใหเขาใจขนตอนและวธการใชเครองอปกรณตาง ๆ อยางถองแท จงจะชวยใหการสงมอบระบบเปนไปดวยความราบรน ซงการประชมประเภทนจะเสยทงเวลาและคาใชจายในอตราทสง ผบรหารจะตองเขาใจในความจำเปนอยางแทจรง

ประสงค รายณสข (2530: 179) กลาวถงรปแบบของการประชมวามอย 3 ประเภท ดงน

1. การประชมเฉพาะกลม เปนการประชมทไมเปดโอกาสใหบคคลภายนอกเขารวมประชม แตจะประชมเฉพาะผมหนาทหรอมสวนเกยวของเทานน สวนใหญการประชมในลกษณะนมกเปนการประชมเพอเพมพนความร ซงไดแกการประชมปฏบตการ การประชมชแจง การประชมกลมศกษาเฉพาะเรอง หรออาจเปนการประชมเพอหาขอยต เชน การประชมคณะกรรมการ หรอการประชมปรกษาหารอระหวางบคคล เปนตน

2. การประชมสาธารณะ เปนการประชมทเปดโอกาสใหบคคลภายนอกทสนใจเขารวมประชมดวย ทงยงเปดโอกาสใหผฟงซกถามหรอแสดงความคดเหนไดตามสมควร และในบางโอกาสอาจมการถายทอดทางวทยกระจายเสยงหรอโทรทศน เพอใหสาธารณชนไดมโอกาสตดตามการประชมนน ๆ ได สำหรบรปแบบของการประชมสาธารณะทนยมใชกนมาก ไดแก การประชมเพอแลกเปลยนความร การอภปรายแบบปาฐกถาหม การอภปรายแบบคณะ หรอการอภปรายแบบทวไป เปนตน

3. การประชมแบบรฐสภา เปนการประชมทมลกษณะพเศษทงในแงรปแบบ วธการ และกฎเกณฑการประชม ทแตกตางไปจากการประชมแบบอน ๆ โดยนำเอาวธการแบบแผน หรอขอบงคบของการประชมรฐสภาในบางประการมาใชเปนหลกดำเนนการประชม รวมถงการนำเอา

175

ศพทรฐสภาทสำคญ ๆ บางคำมาใชดวย เชน ญตต มต เสยงขางมาก เปนตน การประชมประเภทนมวตถประสงคทจะใหมการประชมเพอลงมตในเรองตาง ๆ เปนการแนนอน

การประชมมหลายรปแบบ แตละรปแบบกมวตถประสงคและวธการทแตกตางกน การจะจดประชมในรปแบบใดกยอมขนอยกบจดมงหมายของการประชมนน ๆ สำหรบรปแบบการประชมทนยมในรปแบบอน ๆ ทใชกนมดงน (สมต สชฌกร, 2525 : 67-68)

1. การประชมปรกษาหารอ เปนการประชมหารอระหวางผมประสบการณ หรอผมความรในสาขาวชา เพอหาแนวทางปฏบต การหาคำอธบายหรอขอยตในเรองทยงหาคำตอบไมได ตลอดจนประชมเพอหารอในปญหา การประชมในรปแบบน ผเขารวมประชมจะตองมความสนใจในเรองทจะประชม จงจะทำใหการประชมนน ๆ บรรลผลตามเปาหมาย โดยมวตถประสงค ดงน

1.1 เพอพบปะแลกเปลยนความคดเหน 1.2 เพอแถลงผลงานทไดปฏบต 1.3 เพอรวมพจารณาหารอในปญหา และหาแนวทางในการแกไข

2. การประชมทางวชาการ เปนการประชมทางวชาการของสถาบน มหาวทยาลย หรอสถานศกษา ผเขาประชมสวนใหญเปนผทมความร เชยวชาญ และมความสามารถในการสอนหรอในอาชพนน ๆ โดยมผลงานการวจย หรอเรองทศกษาคนควาใหม ๆ มาเสนอประกอบ โดยมวตถประสงค ดงน

2.1 เพอนำเสนอความร ผลงานวจย หรอเทคโนโลยใหมๆตอทประชม 2.2 เพอแลกเปลยนความรและประสบการณระหวางกลมนกวชาการดวยกน

3. การประชมใหญ หรอการประชมระดบหวหนา เปนการประชมผแทนซงไดรบเลอกหรอไดรบการแตงตงจากกลมใหญ จากหนวยงานทองถ นตาง ๆ ซงอยรวมองคกรเดยวกนและมผลประโยชนรวมกน เพอพบปะพจารณาและแกไขปญหาขององคกร ซงมวตถประสงค ดงน

3.1 เพอศกษาสำรวจปญหา 3.2 เพอพจารณาแนวทางในการแกปญหา 3.3 เพอตกลงใจเกยวกบการดำเนนการ 3.4 เพอทราบนโยบายหรอวตถประสงคทอาจจะมการเปลยนแปลง 3.5 เพอแลกเปลยนวธการทำงานทเกดขนระหวางกลมตาง ๆ 3.6 เพอสงเสรมความรวมมอภายในองคกร 3.7 เพอสะสางกจกรรม ความคด และนโยบายขององคกร โดยพจารณาขอดมาปฏบต

4. การประชมเชงปฏบตการ เปนการประชมทมงใหผเขาประชมไดมโอกาสปฏบตจรงมากกวาฟงการบรรยาย ทงนเพอใหสามารถนำประสบการณดงกลาวไปใชในการปฏบตงานทดำเนนการอย เชน การสมมนาเชงปฏบตการบญช หรอการประชมเชงปฏบตการการสรางโปรแกรมคอมพวเตอร เปนตน ซงมวตถประสงค ดงน

4.1 เพอใหมความร ความสามารถ และมประสบการณในการทำงานเพมขน 4.2 เพอใหสามารถรวมกนแกปญหาทแตละคนประสบอย แลวนำผลการประชมไปใช

176

5. การประชมแบบซนดเคต เปนการประชมแบบหนงทใชเพอการพฒนาบคคลและแกไขปญหาทมลกษณะเฉพาะเจาะจงของหนวยงานหรอสถาบนแหงนน ซงวตถประสงค ดงน

5.1 เพอพจารณาปญหา สาเหตของปญหา และแนวทางแกไขปญหา 5.2 เพอใหผเขารวมประชมไดมโอกาสพบปะแลกเปลยนความรและประสบการณ

การประชมแบบซนดเคต มวธการพอสรปไดดงน (วจตร อาวะกล, 2524 : 86-87) 1. วทยากรบรรยายนำเลกนอย 2. แบงกลมเพอพจารณาหาแนวทางแกปญหาในเรองทกลมไดรบมอบหมาย 3. การพจารณาปญหาสวนใหญพจารณาตามหวขอตอไปน

3.1 สภาพและขอบเขตของปญหา 3.2 สาเหตหรอมลเหตททำใหเกดปญหา 3.3 แนวทางแกไขปญหา 3.4 ขอเสนอแนะของกลม

4. มวทยาการคอยใหความรและขอมลแกสมาชกแตละกลม 5. กลมยอยเสนอผลการประชมตอทประชมใหญ เพอพจารณาและรวบรวมแนว

ทางการแกปญหา และขอเสนอแนะของทประชมทงหมด

รปแบบของการประชม ส วนใหญ จะม งเนน เพอแกปญหาและแลกเปลยนความร ประสบการณ และความคดเหนซงกนและกน จะแตกตางออกไปบางกทจดเนนทตองการใหปฏบต ตองการเสนอความรหรอผลงานประดษฐใหมๆ หรอเนนการพจารณาปญหาแตละปญหาอยางละเอยดรอบคอบ ซงถาผจดประชมและผเขาประชมไดเขาใจวตถประสงคและรปแบบของการประชมในแตละลกษณะแลว จะชวยใหการประชมนน ๆ ประสบความสำเรจไดมากยงขน

พส เดชะรนทร กลาววา Bill Jensen ผเขยนหนงสอชอ Simplicity ไดแบงลกษณะการประชมออกเปนสประเภท และแตละประเภทกตองการผเขารวมและแนวทางในการชนำการประชมทแตกตางกน ดงน (อางถง สวนพฒนาและจดการองคความร สถาบนดำรงราชานภาพ, 2553: 16-17)

ประเภทแรก เปนการระดมความคดเหน (Brain-Storming) เพอแนวทางหรอความคดเหนใหมๆ

ประเภททสอง เปนการทำใหทมงาน (Meeting หรอ Staff-meeting) หรอผทมสวนรวมทกคนไดมความเขาใจในแนวคด และวธการปฏบตทสอดคลองและตรงกน

ประเภททสาม เปนการประชมเพอทำการตดสนใจ อกทงการวางแผนในสงทจะทำตอไปในอนาคต

ประเภทสดทาย เปนการแบงปนขอมล (Information Sharing) ซงประเภทหลงสดนเปนการประชมทไมควรทจะเกดขน เนองจากการแจงขาวสาร หรอการเลาเรองราวตาง ๆ สกนนน ในปจจบน

177

ไดมสอและเครองมออน ๆ เขามาชวย ดงนนจงไมควรทจะเสยเวลาของคนสวนใหญไปกบการประชมเพยงเพอแจงเรองราว

ในความเปนจรงการประชมแตละครง คงไมสามารถทจะแยกออกเปนสลกษณะไดอยางเดดขาด เนองจากในการประชมแทบทกครง จะมลกษณะทปนกนอยของการประชมในรปแบบตาง ๆ โจทยทสำคญของผนำการประชมประการหนงกคอ ทำอยางไรถงจะไดคนทมความเหมาะสมทจะเขารวมประชมในแตละครง เนองจากการประชมทงสามประเภทตองการผเขารวมทมลกษณะทแตกตางกน ดงนน ถามผเขารวมทผดประเภทกบลกษณะของการประชม การประชมนนกจะเสยเวลาเปลา

การประชมอยางมประสทธภาพ

การประชมถอเปนสงสำคญอยางหนงในการทำงาน เพอรวมกนคดอยางมวตถประสงค มระเบยบวธ มการกำหนดเวลา และตดตามผล ซงการประชมงานกมหลายรปแบบ ไมวาจะเปน ประชมวางแผน ประชมเพอแจงขาวสาร ประชมเพอขอความคดเหน ประชมเพอหาทางแกไขเมอมปญหา เปนตน ซงการทำงานใหราบรนและประสบความสำเรจไดดนน ยอมเรมมาจากการประชมทดและมประสทธภาพ ซงมเทคนค ดงน (manpowerthailand, Online, 2559)

1. เตรยมตวใหดกอนเขาประชม ทกคนควรทราบถงวตถประสงคของการประชม และทราบประเดนหวขอตาง ๆ ควรกำหนดวาระการประชมใหชดเจน แนะนำวาใหจดประเดนสำคญไวลำดบตน ๆ เพราะอาจตองใชเวลานานในการปรกษากน รวมถงเตรยมขอมลในสวนของตนเองทจำเปนตองใชในการประชม เพอชวยใหการประชมเปนไปอยางราบรนและประหยดเวลา

2. วางบทบาทผรวมประชมอยางเหมาะสม ซงหมายถงตำแหนงและหนาทแตละสวนในทประชม เพอชวยใหกระประชมมประสทธภาพมากยงขน

• ประธาน เปนผระบประเดน กระตนใหทกคนแสดงความคดเหน รวมถงเปนผตดสนใจหรอสรปการประชมนน ๆ • เลขานการ เปนผดแลความเรยบรอยตาง ๆ เชน เอกสาร จดเตรยมสถานท จดบนทกการประชม • ผเขารวมประชม ผรวมปรกษาหารอ แสดงความคดเหนและพรอมจะนำมตของทประชมไปปฏบตงานตอไป

3. ปฏบตตามกฎระเบยบของการประชมอยางเครงครด เรมจากการมาตรงตอเวลา พดคยตรงประเดน ไมชวนคยยดเยอ แสดงความคดเหนอยางมเหตผล ใหความเคารพซงกนและกน ควรใชอปกรณสอสารเฉพาะทจำเปน ใหเกยรตผพดอยางมมารยาท

178

4. จดบนทกการประชม ควรจะมหนงคนทจดบนทกการประชมโดยละเอยด อาจจะเปนเลขานการ หรอใครทสามารถจดไดอยางเขาใจและมระเบยบ ผรวมประชมทานอนจะไมตองพะวงสงตาง ๆ และมสมาธกบการประชมอยเสมอ

5. มสรปทกครงกอนปดการประชม ผรวมประชมทกทานจะตองไดรบมตทสรปในวาระตาง ๆในทประชมทกครง เพอความเขาใจทตรงกนไมเกดความเขาใจผดในภายหลง

6. ดำเนนการทำงานตามทวางแผนในทประชม จากการประชมทกครง อาจมการแบงงาน หรอไดรบการมอบหมายความรบผดชอบมาให เรากปฏบตตามและรวบรวมขอมลหรอสงทไดทำไปแลวเกบไปเพอนำไปนำเสนอในการประชมครงตอ ๆ ไป

7. มการตดตามผล การวางแผนในทประชมจะไมประสบความสำเรจไดเลยหากไมมการตดตามผล หลงจากมการแบงหนาทความรบผดชอบไปแลว จะตองมคนตดตามวางานนน ๆ ดำเนนไปถงไหน และอยในกรอบเวลาทตงไวหรอไม

การประชมจะราบรนไปดวยดถาทกคนมการเตรยมตว รกษากฎระเบยบอยางเครงครด และการเตรยมตวทด บวกกบคนทำงานทมประสทธภาพ ยอมจะนำไปสงานทจะประสบความสำเรจอยางมออาชพ

นรตน จรจตร (2550: 265-267) ไดอธบายลกษณะของการประชมทด ทจะเปนการประชมทไดประสทธผลจรงและมประสทธภาพสง สรปไดเปน 9 ประการ ดงน

1. มการเตรยมการประชมทด คอ ไดจดเตรยมทกองคประกอบของการประชม ไวพรอมกอนดำเนนการประชม ไดแก เอกสารการประชม จดสงใหผมาประชมไดศกษา ลวงหนาพอควร เตรยมวสดอปกรณและสงอำนวยความสะดวกตาง ๆ ใหพรอมทจะใชงานไดทนทวงท เปนตน

2. มจดประสงคของการประชมทผมาประชมเขาใจชดเจนตรงกน คอ ในระเบยบวาระ "เรองเสนอเพอพจารณา" ซงเปนจดประสงคหลกของการประชม ตองใหชดเจนวาเพออะไร เชน เพออนมต เพอใหความเหนชอบ เพอพจารณา เปนตน

3. มระเบยบวาระการประชมทสามารถจะทำใหบรรลจดประสงคได กลาวคอ ตองกำหนดระเบยบวาระใหชดเจน เรยงตามลำดบกอนหลงอยางมเหตผล และเชอมโยงสอดรบสมพนธกนไปอยางกลมกลน และตองแจงระเบยบวาระการประชมน ใหผมาประชมทกคนไดทราบลวงหนา

4. ยดระเบยบวาระในการดำเนนการประชม คอ ตองใหไดขอยต หรอมตของทประชม ใหสอดคลองกบจดประสงคของการประชม ในแตละระเบยบวาระไปเปนตามลำดบ ไมใหออกนอกเรอง ถามความจำเปนตองพจารณาเรองอนแทรก แมแตเรองเลกนอยกตองขอมตในทประชมกอน มฉะนน จะเปนการสรางบรรทดฐานในทประชมไปในทางทหยอนยาน จะเกดความสบสนไดงายและเสยเวลามาก

179

5. ผมาประชมจะตองแสดงบทบาทสำคญทชดเจน บทบาทของผมาประชม ถา ไมเปนผใหกตองเปนผรบขอมล และความคดเหน ในแบบ "การฟงเชงรก" (Active Leistering) คอ "ฟง เขาใจ และแสดงออกถงความเขาใจ" ไมใชจะเปนแบบ "เฉอยชา" (Passive Listening) คอ ไมสนใจฟง และ ไมแสดงความคดเหนในทประชม เปนสาเหตทำใหเกดอปสรรคในการประชมคอนขางมาก

6. การนำเสนอจะตองใชสอทชดเจน คมชด และมสสน กลาวคอ นอกจากเอกสาร ประกอบการประชมแลว การนำเสนอขอมลในทประชมควรใชสอทชดเจน เชน แผนใส วดทศน สไลด ซงจะตองมขนาดโตพอททกคนจะมองเหนไดอยางชดเจน และหากมสสนกจะชวยดงดดความสนใจไดมากขน ทำใหเกดความกระจางในสงทนำเสนอไดดกวาการพดโดยไมมสอประกอบ ทำใหการตดสนใจดขน

7. ควบคมเวลาในการประชมไดเหมาะสม คอ การใชเวลาในการประชมแตละเรองไมควรเกาะตดอยกบคาบเวลาจนเกนไป ควรยดหยนใหเหมาะสม นกบรหารทประสบผลสำเรจมกจะถอวา “เวลาเปรยบเสมอนของเหลว” ยอมปรบตวใหเหมาะสมไดตามเงอนไขของสภาพแวดลอม แตตองสอดคลองกบจดประสงคและกลยทธทางธรกจของบรษท

8. มการสรปมตทประชมใหชดเจน คอ ประธานการประชมจะตองสรปมตทประชมในแตละระเบยบวาระการประชมใหชดเจน เพอใหแนใจวาทกคนเขาใจตรงกน สวนเรองใดทยงหาขอยตไมได กสรปไดวายงไมยต และจะใหปฏบตอยางไรตอไป

ในตอนทายของการประชม ประธานการประชมควรยำถงภาระหนาทของแตละฝายทไดรบมอบหมาย ใหปฏบตตามแผนปฏบตหลงการประชม และสงทควรตกลงกนกอนปดการประชม กคอ “กำหนดการประชม” ครงตอไป

9. มการตดตามผลการประชม คอ การประชมเพอหวงผลสำเรจตามมตของทประชม ตองมการตดตาม ประเมนผล การปฏบตงานทแตละคนไดรบมอบหมาย ซงหากเกดปญหา อปสรรค กจะไดชวยกนปรบปรงแกไขไดทนท

ทงน เพอผลในทางปฏบตหลงการประชมใหมความสะดวกรวดเรว จงควรพมพรายงานการประชมใหกะทดรด เปนแบบ “แผนปฏบตหลงการประชม” (Meeting Action Plan) จะชวยใหผลการประชมบงเกดเปนผลงานอยางเปนรปธรรมไดจรง โดยยดหลก “การประชมจะไรคา ถาไมพาไปปฏบต”

องคประกอบของการประชม การประชมในแตละครงจะมองคประกอบของการประชม ตอไปน (นรตน จรจตร, 2550: 101-102)

1. ประธานทประชม คอ ผนำในทประชม ซงมบทบาทและหนาทในการดำเนนการประชม ควบคมการประชมใหเปนไปตามเปาหมายทกำหนดไว

180

2. องคประชม คอ สมาชกทเขารวมประชม โดยปกตจะตองมจำนวน 2 ใน 3 ของสมาชกทงหมด จงจะถอวาครบองคประชม

3. เลขานการ คอ ผทำหนาทตงแตออกหนงสอเชญสมาชกประชม จดทประชม จดบนทกการประชม จนกระทงนำบนทกผลการประชมใหสมาชกพจารณารบรองในคราวตอไป

4. ญตต คอ ขอเสนอของสมาชก เพอใหทประชมพจารณาและลงมตการ เสนอญตตนน ทำเปนลายลกษณอกษร ยนตอเลขานการ แลวนำเสนอบรรจเขาระเบยบวาระการประชม

5. ระเบยบวาระการประชม คอ เรองทนำเสนอเขาทประชมเพอพจารณาหรอปรกษาหารอ เลขานการจะแจงใหสมาชกพรอมกบหนงสอเชญประชม

6. มต คอ ขอตกลงของทประชม ทมตอญตตทนำเสนอ มตของทประชมถอเปนขอยต

7. บนทกการประชม คอ ขอความทเลขานการจดบนทกจากการประชม ซงมทงญตตทเสนอ สาระทสำคญ และมตของทประชม

จากองคประกอบของการประชมทง 8 ประการ ผทมบทบาทสำคญ ไดแก ประธาน ผเขารวมประชม และเลขานการ ซงจะไดกลาวถงบทบาทหนาทอยางละเอยดตอไปน (นรตน จรจตร, 2550: 102-106)

1. ประธานทประชม

1.1 คณลกษณะทดของประธานในทประชม

1.1.1 มลกษณะเปนผนำ สามารถสรางศรทธา ความเชอถอใหเกดกบ ผเขารวม ประชมได

1.1.2 มความรความสามารถดานการประชมรระเบยบกฎเกณฑของการประชม และมความรในเรองทจะประชมเปนอยางด

1.1.3 มบคลกภาพด เชน มอากปกรยา การแตงกาย และการแสดงออกทางอารมณ

1.1.4 มความสภาพออนโยน สขม เยอกเยน และใหเกยรตแกสมาชก

1.1.5 มความยตธรรม ไมลำเอยง

1.1.6 ใจกวางยอมรบฟงความคดเหนของผอนดวยใจเปนธรรม

1.1.7 มปฏภาณไหวพรบ สามารถแกปญหาเฉพาะหนาไดด

1.1.8 มความสามารถในการพดโนมนาวพดคลคลายปญหาหรอความขดแยง

ตลอดจนมมารยาทในการพด เชน ไมผกขาดการพด พดไพเราะนมนวล

1.1.9 มความอดทนตอสภาพแวดลอมทไมด หรอตอพฤตกรรมทไมดของสมาชก

1.1.10 มความสามารถในการสรางบรรยากาศทประชม ใหเปนกนเอง และไม

เครงเครยดเกนไป

181

1.2 บทบาทหนาทของประธานในทประชม

1.2.1 ทำหนาทเปนประธานการประชม เปดประชมเมอถงเวลาและเมอครบองคประชม

1.2.2 ดำเนนการประชมตามระเบยบวาระทกำหนดไว

1.2.3 ควบคมการประชมใหดำเนนไปสเปาหมาย

1.2.4 กระตนใหสมาชกผเขารวมประชมพดแสดงความคดเหน

1.2.5 ดแลใหสมาชกผเขารวมประชมปฏบตตามระเบยบของการประชม

1.2.6 เปนผนาการประชม นาการอภปราย และสรปมตการประชม

1.2.7 กลาวปดการประชม เมอไดประชมครบวาระตามระเบยบวาระ การประชม หรอพอเหมาะกบเวลาแลว

1.3 การใชภาษาในฐานะทเปนประธานทประชม

1.3.1 ควรใชภาษาทไพเราะสภาพและใหเกยรตแกผเขารวมประชม

1.3.2 ใชภาษาทสอความหมายไดชดเจน ตรงประเดน และงายตอการเขาใจ

1.3.3 หลกเลยงการใชคาพดทสอเสยด ตาหน หรอเชงดถกผเขารวมประชม

1.3.4 อยาใชคาพดทแสดงถงอารมณของตน หรอใชคาพดทยวเยาให ผเขารวมประชมเกดอารมณขนมว ซงอาจกอใหเกดความขดแยงได

1.3.5 การตงคาถามเพอใหสมาชกตอบหรอแสดงความคดเหนนน ควรถามทละประเดนปญหา อยาถามหลายคาถามในขณะเดยวกน

1.3.6 ลกษณะของคาถาม พงระมดระวงอยาใหเปนคาถามเชงดถก ดแคลนเชงชนาคาตอบ หรอเปนคาถามททำใหผตอบรสกอดอด

1.3.7 การปอนคาถามแกสมาชก ควรกระจายใหทวถงและถามผทพอจะตอบปญหานนไดกอน

1.3.8 หากผเขารวมประชมไมกลาแสดงความคดเหน ควรพดโนมนาวใจใหเขากลาแสดงความคดเหน หรอใชวธปอนคาถามตรงไปยงผเขารวมประชมเปนรายบคคล โดยเฉพาะผทยงไมไดแสดงความคดเหน

1.3.9 ไมผกขาดการพดเพยงอยางเดยว ประธานตองระลกอยเสมอวาบทบาทหนาทของตนเปนผนาการประชม ไมใชเปนผอภปราย

1.3.10 สามารถใชภาษาและศลปะการพดไกลเกลยได ในกรณทเกดความขดแยงกนทางความคดและเหตผลระหวางผเขารวมประชมดวยกน

182

2. ผเขารวมประชม

2.1 คณลกษณะทดของผเขารวมประชม

2.1.1 ตรงตอเวลา

2.1.2 กอนพดทกครงตองยกมอขออนญาตประธานกอนเสมอ

2.1.3 มมารยาทในการพด พดจาดวยถอยคาทสภาพ

2.1.4 ใจกวางยอมรบฟงความคดเหนของผอนและยอมรบมตทประชม

2.1.5 แสดงความคดเหน หรออภปรายดวยถอยคาทกะทดรด ไดใจ ความทชดเจนและตรงประเดน

2.1.6 ไมเขาออกจากทประชมบอยครง นอกจากมกจธระจาเปนจรง ๆ

2.1.7 ไมแสดงพฤตกรรมใด ๆ ทสอใหเหนถงการไมใหเกยรตประธาน และทประชม เชน นงคย นงหลบ หรอนงอานหนงสอพมพ เปนตน

2.1.8 พดใหเสยงดงชดเจน หากมไมโครโฟนควรพดทไมโครโฟน

2.1.9 ในการพดตองพดกบประธาน อยาพดเปนเชงโตตอบกบผอน

2.1.10 ไมผกขาดการพดคนเดยว

2.2 บทบาทและหนาทของผรวมประชม

2.2.1 เขาใจจดหมายของการประชมทตนจะตองไปรวมศกษา ระเบยบวาระการประชม เตรยมความรขอมลทเกยวของ และตดตามเรองราวหรอผลการประชมครงทผานมา

2.2.2 เขาประชมตรงตามเวลา หากมความจำเปนตองเขาประชมชาตองแสดงความเคารพประธานและทประชม กรณทไมสามารถเขารวมประชมไดควรแจงลวงหนาพรอมดวยเหตผล

2.2.3 ตงใจฟงเรองทประชม ชวยคดแกปญหา รวมแสดงความคดเหน

2.2.4 ไมพดนอกประเดน หรอหนเหความสนใจของสมาชกไปในทาง

3. เลขานการ

3.1 คณลกษณะทดของเลขานการ

3.1.1 มความกระตอรอรนและกระฉบกระเฉงในการทำงาน

3.1.2 มความสภาพออนนอม มมนษยสมพนธด ยมแยมแจมใส

3.1.3 มความอดทน อดกลนทางอารมณไดด

3.1.4 มความสามารถในการฟง สรปความ และการใชภาษา

183

3.2 บทบาทหนาทของเลขานการ

3.2.1 ออกหนงสอเชญประชม คอ หนงสอทเลขานการจดทำขนเพอเชญสมาชกใหเขาประชม โดยระบวน เวลา สถานท และระเบยบวาระการประชมไวในหนงสอดวยโดยปกตแลวเลขานการจะตองสงหนงสอเชญประชมไปถงสมาชกลวงหนากอนถงวนประชมอยางนอย 7 วน รปแบบของหนงสอเชญประชม มรปแบบดงน

ภาพท 7.1 ตวอยางหนงสอเชญประชม

ทมา: ระเบยบสำนกนายกรฐมนตร วาดวยงานสารบรรณ, 2550: 295

3.2.2 จดและดแลสถานทประชม

3.2.3 จดระเบยบวาระการประชม คอ เรองทนำเสนอเขาทประชมเพอพจารณาหรอปรกษาหารอกน เลขานการจะเปนผสำรวจหวขอเรองจากสมาชก แลวนำเสนอประธานเพอพจารณา เมอประธานพจารณาแลวเลขานการจะแจงเรองทงหมดทจะนำเขาสทประชมใหสมาชกทราบลวงหนา เพอสมาชกจะไดเตรยมเรอง เตรยมแนวทาง หรอเตรยมหาขอมลมาอภปรายเกยวกบเรองนน ๆ ตอไป ทงนรปแบบของระเบยบวาระการประชม มรปแบบดงน

ท.................................. .....วนท /...เดอน...../ พ.ศ. .......... เรอง ขอเชญประชม เรยน ........................................... สงทแนบมาดวย ระเบยบวาระการประชม ดวย คณะกรรมการ...................................ไดมมตใหกำหนดวนประชมครงท 1/2558 ขนในวนท......................................เวลา.....................น. ณ หองประชม.............รายละเอยดปรากฏตามระเบยบวาระการประชมตามวน เวลา และสถานทดงกลาวขางตน ดวยจกขอบคณยง ขอแสดงความนบถอ (.................................) เลขานการ ……………………. โทร……………..............

184

ภาพท 7.2 ตวอยางระเบยบวาระการประชม ทมา: ระเบยบสำนกนายกรฐมนตร วาดวยงานสารบรรณ, 2550: 296

3.2.4 จดบนทกการประชม

3.2.5 เตรยมเอกสารทใชประกอบการประชม

3.2.6 นาบนทกการประชมเสนอตอทประชมเพอรบรองในคราวตอไป

3.3 การจดบนทกการประชม วธการจดบนทกการประชมนนทำได 3 วธ คอ

3.3.1 จดละเอยดทกคาพดของประธานและผเขารวมประชมทกคน พรอมกบจดมตในทประชมดวย

3.3.2 จดอยางยอ หรอจดเฉพาะประเดนสำคญของประธาน และผเขารวมประชมพรอมดวยมตในทประชม

3.3.3 จดเฉพาะเหตผลกบมตของทประชม ขอตกลง และคาสงเพอนาไปปฏบตไดถกตองตามมตทประชม

3.4 ขอเสนอแนะในการจดบนทกการประชมทวไป

3.4.1 จดเฉพาะสาระสำคญ

3.4.2 จดประเดนปญหาทโตแยงหรอทพจารณา

3.4.3 จดมตทประชม

3.4.4 จดเนอหาสาระอยางตรงไปตรงมา ถกตองกบทประชมกลาว

ระเบยบวาระการประชม คณะกรรมการ................................................

ครงท.... / ...... วนท...................................เวลา..................

ณ............................................................................. ระเบยบวาระท 1 เรองทประธานแจงใหทราบทประชม ระเบยบวาระท 2 เรองรบรองรายงานการประชมครงท........ ระเบยบวาระท 3 เรองสบเนองจากการประชมครงท.......... ระเบยบวาระท 4 เรองเสนอเพอพจารณา 4.1....................................... 4.2....................................... ระเบยบวาระท 5 เรองอน ๆ

185

3.4.5 การใชภาษาตองชดเจน ไมคลมเครอ

3.5 หวขอการจดบนทกการประชม ประกอบดวยหวขอตาง ๆ ตอไปน

3.5.1 ชอการประชม ใหเขยนวาเปนการประชมอะไรของหนวยงานใด

3.5.2 ครงท เขยนครงทของการประชมในปพทธศกราชนน

3.5.3 วน เดอน ป ทประชม

3.5.4 รายชอผเขารวมประชม เขยนรายชอผเขาประชมทงหมด แตในกรณทมจำนวนมาก อาจจะระบกลมของผเขารวมประชมกได

3.5.5 รายชอผไมเขาประชม ระบชอพรอมดวยเหตผล

3.5.6 เวลาทเรมประชม

3.5.7 วาระการประชม จดบนทกตงแตวาระแรกถงวาระอน ๆ

3.5.8 เวลาทเลกประชม

3.5.9 ผจดบนทกการประชม

3.6 รายงานการประชม ขอความทเลขานการจดบนทกในขณะทการประชม ซงจะมทงญตตทเสนอ สาระสำคญ และมตของทประชม รายงานการประชมนเลขานการจดทำไวเปนหลกฐาน เพอจะไดยดเปนหลกปฏบตและกนลม รายงานการประชมเลขานการจะนำเสนอประธานเพอพจารณา หลงจากประธานพจารณาแลว เลขานการจะสงรายงานการประชมใหสมาชกหรอผเกยวของกบการประชมทกคนไดทราบ เพอพจารณารบรองรายงานการประชมในครงตอไป ทงนรปแบบของรายงานการประชม มรปแบบดงน

186

ภาพท 7.3 ตวอยางรายงานการประชม ทมา: ระเบยบสำนกนายกรฐมนตร วาดวยงานสารบรรณ, 2550: 299

รายงานการประชม คณะกรรมการ................................................

ครงท.... / ...... วนท...................................เวลา..................

ณ............................................................................. คณะกรรมการทมาประชม 1........................................ ประธานกรรมการ 2........................................ กรรมการ

3........................................ กรรมการ 4........................................ กรรมการ 5........................................ กรรมการและเลขานการ

กรรมการทไมมาประชม 1........................................ ตดราชการ

เรมประชมเวลา............................... ประธานกลาวเปดประชมแลวทประชมไดพจารณาเรองตาง ๆ ตามระเบยบวาระ

ตอไปน ระเบยบวาระท 1 เรองทประธานแจงใหทราบทประชม ประธานแจงใหทประชมทราบวา............................. ระเบยบวาระท 2 เรองรบรองรายงานการประชมครงท........

ทประชมไดพจารณารายงานการประชมครงท....จงไดมมตทประชมรบรอง

ระเบยบวาระท 3 เรองสบเนองจากการประชมครงท.......... ระเบยบวาระท 4 เรองเสนอเพอพจารณา แลวแตเรองพจาณาเรยงไปตามทกำหนดไวในวาระการประชม

แลวลงมตไวใหครบในแตละเรอง ระเบยบวาระท 5 เรองอน ๆ ปดประชมเวลา ............................. (............................................) กรรมการและเลขานการ ผจดบนทกการประชม (............................................) ผตรวจรายงานการประชม

187

จากคณลกษณะทดและบทบาทหนาทของทงประธาน ผเขารวมประชม และ เลขานการ หากผมหนาทดงกลาว ไดพฒนาตนเองและทำหนาทใหสมบรณแลว ยอมนาผลไปสเปาหมายของการประชมไดงายขน

การดำเนนการประชม

กระบวนการททำใหการประชมบรรลวตถประสงคเปาหมายทตงไวถอเปนศาสตรอยางหนง ซงหากดำเนนตามกระบวนการนยอมทำใหการบรหารการประชมเปนไปอยางมระบบและประสบความสำเรจในระดบหนง ซงแบงการประชมออกเปน 3 ขนตอน คอ กอนการประชม ระหวางการประชม และหลงการประชม โดยมรายละเอยดดงน (สวนพฒนาและจดการองคความร สถาบนดำรงราชานภาพ, 2553: 18-20)

ภาพท 7.4 ขนตอนหลกของการดำเนนการประชม

ขนตอน : กอนการประชม

1. การวางแผนการประชม

1.1 พจารณาความจำเปนในการประชม โดยพจารณาวาจำเปนจะตองเรยกประชมหรอไม เนองจากการประชมทำใหเสยเวลาในการทำงาน และใชทรพยากรเปนจำนวนมาก ดงนนการเรยกประชมแตละครงตองคำนงถงตนทนทมองไมเหนดวย ควรเรยกประชมเทาทจำเปนเพอลดการฟมเฟอย

1.2 กำหนดเปาหมายทไดจากการประชม โดยกำหนดเปาหมายของการประชมใหเฉพาะเจาะจง ชดเจน และเปนรปธรรม เชน ประชมเพอแจงใหทราบ เพอขอความคดเหน เพอรบทราบ เพอแกปญหา หรอเพอขอการตดสนใจจากทประชม ทงนเพอใหทกคนทเขาประชมรบทราบวาการประชมครงนบรรลเปาหมายหรอไม ซงมความสำคญอยางยงในการทำใหการประชมเกดประสทธผล

1.3 กำหนดตวผเขาประชม พจารณาถงผเขารวมประชมวามสวนชวยในการประชมดำเนนการไปไดดวยดอยางไร โดยควรเชญเฉพาะบคคลทเกยวของหรอมผลตอการประชม เปนผทสามารถใหขอมล หรอมผลตอการประชม อาจเปนคนทจะตองนำผลการประชมไปปฏบต หรอเปนบคคลรบผดชอบในงานหรอประเดนทตองพดในทประชม หากเปนการประชมเพอทบทวนขอมลอาจ

188

มจำนวนคนมากกวา 20 คนกได แตถาเปนการประชมเพอตดสนใจแกปญหาอยางรวดเรวและกระตนใหผเขารวมประชมมสวนรวมทกคน จำนวนผเขารวมประชมประมาณ 6 – 9 คนกจะเหมาะสม

สำหรบการประชมปกตทวไป คนสวนใหญมกคดวาผ เขารวมประชมมากจะเปนการด แตแทจรงแลวกลบจะทำใหเกดบรรยากาศการถกเถยงกนอยางมาก เพราะมความเหนแตกตางกน และอาจไมเกยวของโดยตรงกบการประชม ทำใหไมมผลสรป ดงนนจงควรพจารณาเชญผเขารวมประชมทเกยวของและสำคญตอเรองทประชมเทานน

1.4 รางระเบยบและสงวาระการประชม จดทำระเบยบวาระการประชม ควรเปนหวขอสน ๆ ไมจำเปนตองมรายละเอยดมากนกและแจกจายใหแกผเขารวมประชมลวงหนา

1.5 ปรกษาผทมบทบาทสำคญตอการประชมลวงหนา ควรหาเวลาลวงหนาในการขอพบและพดคยกบผทมบทบาทสำคญในการประชมเพอใหตดสนใจไดงายโดยไมตองใชเวลานาน หร อเกดขอคดคานในระหวางการประชม ผทรเรองดในเรองทประชมและสามารถใหความชวยเหลอได

1.6 การจดเตรยมสถานทและเอกสาร การจดหองประชมควรคำนงถงจำนวนคนเพอจดหองประชมใหเหมาะสมกบจำนวนคนและลกษณะของการประชมแตละประเภท อกทงควรจดเตรยมอปกรณทใชในการประชมไวลวงหนา เชน เครองคอมพวเตอร เครอง LCD Laser Pointer เปนตน

สำหรบการจดเตรยมขอมลและเอกสารกอนการประชม การเตรยมขอมลลวงหนาสำหรบใหทประชมพจารณา ถงแมจะไดจดสงเอกสารสำหรบอานกอนเขาประชมไปลวงหนาแลว แตกควรถายสำเนาเอกสารนน ๆ เผอไวในกรณทผเขารวมประชมบางทานไมไดนำเอกสารตดตวมาในการประชม และเพอใหภาพลกษณของผจดดเปนมออาชพ โดยเตรยมพรอมทกอยางไมใหตดขด

ขนตอน : ระหวางการประชม

บทบาทหนาทของผเกยวของในการประชม แบงออกเปน 3 บทบาท คอ

1. ประธานในทประชม เปนบทบาททสำคญในทประชมตองทำหนาทแจงวตถประสงคการประชม อปสรรค และขอบเขตอำนาจทมอย รวมทงตองตดตามผลการประชม นอกจากนประธานอาจมบทบาทเสรมในกรณทการประชมเกดขอตดขด หรอสถานการณทประธานควรชวยกำกบใหการประชมดำเนนไปอยางมประสทธภาพ ทำอยางไรผทนำการประชมถงจะทำใหการประชมมประสทธภาพและประสทธผลทสด

2. ผดำเนนการประชม คอ คนทตองรบผดชอบนำเสนอหรอนำประชมในแตละวาระ โดยเปนผดแลใหดำเนนไปตามขนตอนในบางครงประธานอาจทำหนาทผดำเนนการในวาระทตนรบผดชอบแตเนองจากประธานในทประชมไมจำเปนตองรเรองเกยวกบงานทงหมด ดงนน จงเปนหนาทของผท เกยวของตองรบผดชอบซงเปนผรเรองดทสดในงานนน ๆ มานำเสนอในวาระ ผดำเนนการประชมจำเปนตองมขดความสามารถในเรองการสอสารและการมมนษยสมพนธกบผอนและมความละเอยดในการเขาใจพฤตกรรมของผอน รวมทงมทกษะการดำเนนการประชมซงการ

189

คดเลอกผทจะดำเนนการประชมไดอยางดและมประสทธภาพนนจำเปนตองอาศยบคลกสวนตว ทกษะ ประสบการณ และมชวโมงบนสงในการเขารวมประชม

3. ผจดรายงานการประชม จะทำหนาทจดประเดนความคดเหน และมตทสำคญๆ ของทประชม

ขนตอน : หลงการประชม

หลงการประชมบนทกรายงานการประชม รางรายงานการประชมเสนอตอประธาน เพอตรวจสอบและสงรายงานใหแกสมาชกในทประชมพรอมทงผทเกยวของ

การดำเนนการประชม นอกจากการแบงขนตอนการประชมออกเปน 3 ขนตอนหลก อมพร แกวสวรรณ (2522: 122) ไดอธบายถงลำดบขนตอนทมความสอดคลอง ดงน

1. การดำเนนการประชม มลำดบขนตอนดงน

1.1 สมาชกควรเขาสทประชมโดยพรอมเพรยงกนกอนเวลาเลกนอย

1.2 ประธานเขาสทประชม สมาชกควรแสดงการตอนรบหรอแสดงการเคารพ

1.3 ประธานกลาวเปดประชม โดยเรมดวยการทกทายสมาชก แจงความจำเปนและวตถประสงคของการประชมใหสมาชกทราบ

1.4 ประธานดำเนนการไปตามระเบยบวาระการประชม โดยปกตมกจะเรมดวยการรบรองรายงานการประชมครงทแลว ตามดวยเรองทประธานแจงใหทราบ ตอจากนนกจะเปนเรองเพอพจารณาไปตามระเบยบวาระทกำหนด

1.5 การพจารณาบางวาระอาจเพยงใหสมาชกอภปรายเพอแสดงความคดเหนแตบางวาระจำเปนตองตดสนใจและมการลงมต ซงอาจใชวธใหสมาชกออกเสยงโดยวธลบหรอเปดเผยตามความเหมาะสม

1.6 เลขานการจดบนทกผลการประชมในแตละวาระ เพอจดทำรายงานการประชม

1.7 หากไมมวาระอน ๆ เพมเตม ประธานสงปดประชมตามกำหนดเวลา

2. วธดำเนนการประชม ในการประชม ในประธานทประชมอาจเลอกใชวธดำเนนการประชมวธใดวธหนงตาม

ความเหมาะสมแกญตต เวลา สถานท และสมาชกผเขาประชม ทงนไดกลาวถงวธดำเนนการประชมไวดงน

2.1 ประธานกำหนดคำตอบของปญหาไวลวงหนา แตไดตงคำถามและนำอภปรายเขาส ประเดนในทประชม

2.2 ประธานเตรยมปญหาไวลวงหนา แตไมเสนอถอยแถลงใด ๆ ในตอนตนของการประชมแตจะตงคำถามในปญหานน ๆ ใหทประชมไดขบคด

190

2.3 ประธานไมไดกำหนดคำตอบของปญหาไวลวงหนา และไมไดเตรยมคำถามไวใหท ประชมขบคด แตไดยกเอาปญหานนขนมาใหสมาชกอภปราย แลวรวบรวมความคดเหนของทประชมตามเสยงขางมาก มตของทประชมใหนำไปถอปฏบต

การประชมทมทงประสทธภาพและประสทธผล ถอเปนทกษะทสำคญของผนำในยคปจจบน ซงเวลาในการทำงานของทกคนเปนสงมคา การประชมจงถอเปนกจกรรมทสำคญอยางหนงในการบรหารองคกร หรอการประกอบกจกรรมตาง ๆ ดงนนทกษะในการนำประชมใหมทงประสทธภาพและประสทธผล จงเปนคณสมบตทสำคญเปนอยางยงสำหรบผนำและผเขารวมประชมทกคน

การใชถอยคำในการประชม

คำพดของประธานหรอสมาชกในทประชมเปนปจจยสำคญทจะสรางสรรคหรอทำลายบรรยากาศของการประชม วจตร อาวะกล (2524:101-102) ไดใหขอเสนอแนะทจะชวยเสรมสรางศลปะการใชถอยคำในการประชมไวดงน

1. อยาพดหรอถามในทำนองหาเรองหรอชวนทะเลาะ สอเสยด หรอดถกภมปญญาผอน 2. พยายามตงคำถามใหเปนเรองเดยวกน อยาถามหลาย ๆ เรองรวมกน เพราะจะทำให

สบสนและเขาใจไขวเขว 3. อยาใชคำพดหรอคำถามทแฝงดวยอารมณอนจะทำใหเกดปฏกรยาโตตอบในทางปฏปกษ

เชน “ขนทำอยางคณเสนอมหวงวา” “คณพดนะมนงายแตจะทำไดหรอเปลา” ฯลฯ 4. ระมดระวงคำถามหรอเรองทอาจจะกระทบกระทงถงสมาชกคนอน ๆ ในทางทไมด 5. อยาใชคำพดหรอคำถามท เปนนามธรรม หรอใชศพททางเทคนค ศพทยากหรอ

ภาษาตางประเทศมากจนเกนไป 6. อยาใชคำพดหรอคำถามททำใหรสกอดอดหรอวตกกงวล หากเปนไปไดควรหลกเลยง หรอ

ใชคำพดในลกษณะอน 7. ควรใชคำถามทตรงไปตรงมา สน ชดเจน และเขาใจงาย 8. การใชคำถามควรคำนงถงพนฐาน ระดบความร และประสบการณของผเขารวมประชม

ประกอบดวย ทงนเพอจะไดใชถอยคำใหเหมาะสมกบความรความสามารถ 9. การถามควรเรมจากผทคาดวาจะตอบคำถามไดกอน เพอใหคนอนเกดแนวคดทจะตอบ

และแสดงความคดเหนตอไป 10. กรณทสมาชกไมเขาใจเขาถามควรอธบายใหเขาใจ หรอถาสมาชกตอบคำถามตดขดควร

ชวยตอบหรอชวยอธบาย เพอใหสามารถสานความคดตอไปได 11. กรณทสมาชกตอบคำถามหรอใชถอยคำไมเหมาะสม อยามอารมณโกรธหรอแสดงความ

ไมพอใจ ควรสนนษฐานไวกอนวาไมมเจตนา 12. ประธานควรศกษาและรอบรในการแกปญหาในประเดนตาง ๆ ไมควรใชวธโยนปญหาให

ทประชมแกทกเรอง เพราะจะทำใหขาดศรทธา กรณไมสมามารถตอบคำถามควรยอมรบและใหคำรบรองวาจะตอบใหทราบในโอกาสตอไป

191

ในการประชมแตละโอกาสมกจะมปญหาเกดขนเสมอ ทงนอาจสบเนองมาจากตวผเขาประชมเอง หรออาจเกดจากสถานการณแวดลอม ซงปญหาทมกจะเกดจาการประชมวาเกดจากสาเหตดงตอไปน (สจตรา จรจตร, 2527: 142-144)

1. ผเขาประชมผกขาดการพดคนเดยว แนวทางแกไข : 1.1 หาชองทางขดจงหวะและรบสรปในเชงความคดเหนวาความคดเหนของเขาด

แลวเชญคนอนแสดงความคดเหนตอไป 1.2 พยายามอยาเปดโอกาสใหพดแสดงความคดเหนอกถาไมจำเปน

2. ทประชมไมมใครรวมอภปรายแสดงความคดเหน แนวทางแกไข : 2.1 ปอนคำถามไปยงผเขารวมประชมทประธานคดวาเขามความรและสามารถตอบ

2.2 ยวยใหตอบโดยใหตอบประโยคสน ๆ กอน เชน ใช/ไมใช จากนนจงคอยปอนคำถามทตองตอบแบบอธบาย

3. ผเขาประชมพดนอกประเดน แนวทางแกไข : 3.1 ประธานตะลอมเขาสประเดนโดยวธสรปความ

3.2 กลาวใหผพดรสกตววาเรองทเขาจะพดนนแมจะนาสนใจ แตกำลงนอกประเดน 3.3 สรปเรองทอภปรายและขอมตทประชมเกยวกบเรองนน ๆ 3.4 หากผเขารวมประชมยงคงพดนอกประเดนอก ประธานอาจยำใหฟงถงวธการประชม และขอรองใหปฏบตตามระเบยบอยางเครงครด

4. ทประชมเอะอะไมมระเบยบ แนวทางแกไข : 4.1 ประธานหยดพดชวคราว และกวาดสายตาไปทว ๆ

4.2 ประธานปรามผททำใหทประชมขาดความสงบดวยสายตา หรอใชว ธปอนคำถามไปยงผทกอใหเกดความไมสงบนน 4.3 ยกเรองใหมมาพจารณากอน ซงจะทำใหคลคลายความตงเครยดได 4.4 ใชอำนาจขอรอง หากไมไดผลอาจสงเลกประชมกได แตการแกปญหาดวยวธนอาจจะไมเปนผลดตอประธานมากนก

5. ทประชมขดแยงกน แนวทางแกไข : 5.1 ประธานขดจงหวะโดยใชอารมณขนเขาชวย

5.2 เปลยนความสนใจโดยยกเรองใหมมาพจารณา 5.3 รวบรดตดความและขอใหทประชมลงมต

192

6. ผเขาประชมชอบคานความเหนของผอนอยเสมอ แนวทางแกไข : 6.1 ประธานวเคราะหถงสาเหตของพฤตกรรมดงกลาว

6.2 ประธานใหผเขาประชมอภปรายกนในเรองนน ๆ เปนการไมเปดโอกาสใหไดมการโตแยงอก 6.3 ทบทวนความคดเหนของเขาแลวขอมต 6.4 ไมเปดโอกาสใหแสดงความคดเหนบอยนก แตตองระวงอยาใหมองวาเปนการกดกน

7. ผเขาประชมปฏเสธมตทประธานสรป แนวทางแกไข : 7.1 หวานลอมโดยยกเหตผลมาชแจง รวมทงแสดงขอเทจจรงใหเปนทประจกษ

7.2 ขอมตจากทประชมและสรปผลอกครง

8. ในทประชมมผบงคบบญชาขนสงมารวมประชมดวย แนวทางแกไข : 8.1 ประธานไมควรใหความสนใจเปนพเศษตอผบงคบบญชา

8.2 ใหนงรวมในทประชม 8.3 ดำเนนการประชมตามปกต 8.4 ขอรองผบงคบบญชาไมมการบนทกการประชม เพอสมาชกจะไดกลาแสดง ความคดเหน

การใชคำพดหรอถอยคำในการประชม นบวามสวนสำคญในการสเสรมสรางประสทธภาพในการประชม การใชถอยคำทดและเหมาะสมจะชวยใหบรรยากาศในการประชมดำเนนไปอยางราบรน และมลกษณะถอยทถอยอาศยมากกวาการตงตนเปนปฏปกษ หากมเหตการณดงกลาว ประธานจะตองประเมนสถานการณ และใชไหวพรบในการแกไขสถานการณอยางมเหตผลและทนทวงท กอนทปญหาในการประชมจะปานปลาย

การจดสถานทประชม

การจดสถานทประชม เปนปจจยสำคญทสงผลตอความสำเรจ หรอความลมเหลวของการประชม สถานทประชมซงสามารถจงใจและกระตนใหผเขาประชมรสกตนตว ควรเปนสถานทสะอาด มความเปนระเบยบเรยบรอย มแสงสวางเพยงพอ เกาอนงสบาย ฯลฯ แตถาหากสถานทประชมมลกษณะตรงกนขามกบลกษณะทกลาวมาแลว จะสงผลใหความตนตวทจะรวมอภปรายแลกเปลยนความคดเหนและความกระตอรอรนของผเขาประชมลดนอยลง ดงนนการจดทประชมจงเปนเรองสำคญเรองหนงทผจดประชมไมควรมองขาม

การจดทประชม อาจจดไดหลายรปแบบ ทงนขนอยกบประเภท วธการ และจำนวนสมาชกทเขารวมประชม รปแบบทนยมใชมดงน (นพนธ ทพยศรนมต, 2543 : 305-308)

193

1. การจดทประชมเฉพาะกลม เปนการจดทประชมในกรณทผเขารวมประชมมจำนวนไมมากนก สวนใหญ เปนการประชมภายในหนวยงาน เชน การประชมคณะกรรมการ หรอประชมปรกษาหารอภายในหนวยงาน เปนตน ในการทประชมขนอยกบจำนวนสมาชก ซงอาจพจารณาได 2 กรณ คอ

1.1 กรณทผเขารวมประชมกลมเลก กรณนประสงคใหผเขารวมประชมไดเหนหนา สมาชกทกคนบนโตะประชม

ภาพท 7.5 การจดรปแบบการประชมกรณทผเขารวมประชมกลมเลก

194

1.2 กรณทมผเขาประชมกลมใหญ และประสงคจะใหเหนหนาทวกน

ภาพท 7.6 การจดรปแบบการประชมกรณทผเขารวมประชมกลมใหญ 2. การจดทประชมสาธารณะ เปนการจดทประชมซงเปดโอกาสใหบคคลภายนอกทสนใจไดเขารวมประชมดวย สวนใหญจะจดทนงในรปแบบการอภปราย สวนจะจดรปแบบใดขนอยกบชนดของการอภปรายและจำนวนเปนสำคญ รปแบบทนยมจดมดงน

195

ภาพท 7.7 การจดรปแบบการประชมสาธารณะ

การจดทประชมถอเปนปจจยสำคญของการประชม ทงนเพราะการมสถานทประชมทด จะทำใหเกดบรรยากาศทเปนกนเอง สะดวกสบาย กระตนผเขารวมประชมอยากเขารวมประชม และมพรอมทจะแสดงความคดเหนไดอยางเตมท

196

บทสรป

การประชม เปนการปรกษาหารอ พดคยแลกเปลยนทศนะคตความคดเหน ประสบการณ หรอวาระตาง ๆ ของหนวยงานหรอองคกร เพอแกไขปญหาหรอเสนอแนะแนวทางทดเพอพฒนาองคกรใหบรรลจดมงหมายทไดตงไว ผทเกยวขอกบทประชมทกฝายจะตองรหนาทของการตนเองอยางด รวมทงการใชถอยคำในการประชม รปแบบการจดทประชม เพอใหเกดบรรยากาศทด

ในการประชมแตละครง ผททำหนาทเลขานการ เปนตำแหนงทมสวนสำคญทสดในการวางแผนดำเนนการประชม เพราะจะตองเตรยมการทกอยางไวใหพรอมกอนเรมการประชม โดยยดหลกขอบงคบของการประชมเปนหลก และสงทตองเตรยมและใหความสำคญคอ ระเบยบวาระการประชม เอกสารประกอบการประชม และการเชญบคคลเพอเขารวมประชม

นอกจากน วธสอสารและการใชถอยคำในทประชม สำหรบประธานกอนอนตองดวาเปนการประชมแบบใด ถาเปนแบบอยางเปนกนเองมาก ประธานอาจแสดงความเปนกนเองในการพดจากน แตถาเปนการประชมแบบทคอนขางจะเปนพธการ ประธานของทประชมอาจสอสารอยางคอนขางเปนทางการ สำหรบในการขอมตจากทประชมหลงจากทไดพจารณากจการทไดประชมไปแลว ประธานตองกลาวถอยคำอยางชดเจน นอกจากน การขอใหทประชมลงคะแนนเสยง ตองกลาวใหชดเจน อยาใหกำกวม อนจะเกดปญหาในภายหลง ในสวนของการใชภาษาของผเขารวมประชม ถาเปนการประชมอยางเปนกนเองหรอแบบพธการ ภาษาทผเขาประชมใชกควรเปนทวงทำนองการสนทนากนตามปกต แตกตองระมดระวงการใชคำพดใหสอความหมายไดชดเจน ไมกอใหเกดความกำกวมหรอความเขาใจผดแกผเขาประชมคนอน ๆ และการแสดงความคดกไมควรพดโพลง ๆ ออกไป และผเขาประชมควรใชคำวา “ขออนญาต” เสมอในการประชม เพราะแสดงถงความสภาพและใหเปนการใหเกยรตประธานและผเขารวมประชมทกคน

ในการประชมทกครง ถาดำเนนไปอยางไมถกขนตอน หรอขาดขนตอนใดขนตอนหนง เชน ขาดการวางแผนและการเตรยมการประชมทด หรอตงแตเรมตนวางแผนกอนการประชมไปจนถงระหวางการประชม และเมอสนสดการประชมไปแลว ยอมจะกอใหเกดความสญเสยทรพยากรไปอยางทไมควรจะเปน ทงในดานเวลาของคนทำงานทกคน และคาใชจายทจะตองเกดขนอยางตอเนอง แตทสำคญยงไปกวานนคอ ประสทธผลอนเนองมาจากการรวมกนคด รวมกนทำ ซงจะเปนพลงอนมหาศาลทจะชวยขบเคลอนองคกรไปสเปาหมาย คอ ความสำเรจกจะไมบงเกดขน

197

คำถามทายบทท 7

1. การประชม มความสำคญอยางไรตอองคกร 2. เทคนคการประชมใหมประสทธภาพ มวธการอยางไร 3. ในการประชมแตละครง ประกอบดวยองคประกอบอะไรบาง 4. วาระการประชม และรายงานการประชม มความสำคญตอการประชมอยางไร 5. การใชถอยคำในทประชม ควรใชถอยคำในลกษณะใดบาง

แบบฝกปฏบตการประชม

นกศกษาฝกปฏบตการพดและการจดการประชม โดยมวธการฝกปฏบต ดงน

1. นกศกษาสรางสถานการณจำลองในการฝกการพดและการจดประชม นกศกษาสามารถดำเนนการตอไปน 1.1 แบงหนาทการรบผดชอบภายในกลม ตามองคประกอบของการประชม 1.2 กำหนดประเดนหรอหวขอในการประชม 1.3 กำหนดวาระการประชมตามองคประกอบของระเบยบวาระการประชม 1.4 ฝกการทำหนงสอเชญการประชม 1.5 ศกษาขอมลและรวบรวมขอมลนำมาสงเคราะหและจดเรยงลำดบเนอหาทจะพด 1.6 ฝกการจดเตรยมสถานทการประชมใหเหมาะสมกบรปแบบของการประชม 1.7 หากมสอหรอเครองมอประกอบการพดนำเสนอ จดเตรยมใหพรอม 1.8 ฝกซอมการประชมตามระยะเวลาทกำหนด

2. อาจารยผสอนกำหนดระยะเวลาการประชมตามความเหมาะสม 3. นกศกษาดำเนนการประชมตามระเบยบวาระการประชม 4. เมอจบการพดโนมนาวใจ รวมแสดงความคดเหน และสรปสงทไดนำเสนอ 5. นกศกษาฝกการเขยนรายงานการประชมหลงจากการประชมเสรจสน

198

บรรณานกรม ภาษาไทย ฉตรวรณ ตนนะรตน. (2519). หลกวาทการ กรงเทพฯ : กงจนทรการพมพ.

จำนง หอมแยม, จรภาส ชยานนท และภราดร หอมแยม. (2550). ระเบยบสำนกนายกรฐ มนตรวาดวยงานสารบรรณ. กรงเทพฯ : ไฮเอดพบลชชง.

ดารณ หตะจตต. การประชมแบบมออาชพ. [ออนไลน]. สบคนเมอ 17 พฤษภาคม 2562, จาก : https://bit.ly/2Tl1wPE.

นพนธ ทพยศรนมต. (2543). หลกการพด. คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร. สงขลา : มหาวทยาลยทกษณ.

นรตน จรจตร. (2550). ศลปะการพดสำหรบผบรหาร. สงขลา: ภาคพนฐานการศกษา คณะวชาครศาสตร.

ประสงค รายณสข. (2530). การพดเพอประสทธผล. กรงเทพฯ : ศนยหนงสอมหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒประสานมตร.

มงกร ชยชนะดารา. (2520). วธดำเนนการประชมแบบรฐสภา. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช.

ราชบณฑตยสถาน. (2556). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2554. กรงเทพฯ : ราชบณฑตยสถาน.

วจตร อาวะกล. (2524). เพอการพด การฟง เพอการประชมทด. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช.

มหาวทยาลยราชภฏสงขลา. บทท 9 การประชมและวทยากร. [ออนไลน]. สบคนเมอ 17 พฤษภาคม 2562, จาก: http://oservice.skru.ac.th/ebookft/761/chapter_9.pdf.

สมต สชฌกร. (2525). คมอการจดประชม. กรงเทพฯ: การทำปกการเจรญผล.

สวนพฒนาและจดการองคความร สถาบนดำรงราชานภาพ. (2553). การประชมทม ประสทธภาพและประสทธผล. [ออนไลน]. สบคนเมอ 17 พฤษภาคม 2562, จาก: https://bit.ly/3e1G8qS.

สจตรา จรจตร. (2527). การฝกพดและภาษาไทย. สงขลา : ภาควชาสารตถศกษา คณะ วทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

สพฒก ชมชวย. (2537). การดำเนนการประชมอยางมประสทธภาพ. กรงเทพฯ: ตรณสาร.

สำเนยง มณกาญจน และสมบต จำปาเงน. (2530). หลกนกพด. กรงเทพฯ : เมดคลมเดย. อมพร แกวสวรรณ. (2522). วชาการพด. กรงเทพฯ : บรรณกจ.

Manpowerthailand. (2559). เทคนคการประชมทมประสทธภาพ. [ออนไลน]. สบคนเมอ 17 พฤษภาคม 2562, จาก: https://bit.ly/2TgfT88.

บทท 8

การพดนำเสนอโดยใชสอ

ภาพท 8.1 การพดนำเสนอโดยใชสอ

การพดนำเสนอเปนทกษะทสำคญมากกบการทำงานในทกวงการอาชพ เชน วงการการศกษา ผทประกอบอาชพคร อาจารย จะตองมทกษะการพดนำเสนอทสามารถใหผเรยนเขาใจในเนอหาของการเรยนการสอน หรอวงการการออกแบบ ทจะตองนำเสนอชนงานตอลกคา เพอใหลกคาพงพอใจตอผลงานทำใหเปนผลทตอบรษท ในการนำเสนอทดนน นอกจากจะมทกษะการพดทดมเนอหาทนาสนใจ การเตรยมสอเพอประกอบการนำเสนอใหนาสนใจ ดงดดใจ เปนองคประกอบสำคญในการนำเสนอ เพราะสอทดจะทำใหผฟงงายตอการจดจำเนอหาสาระของการนำเสนอในครงนนดวย ซงคนสวนใหญมกมองขามและละเลยตอการใหความสำคญในการเตรยมและการจดทำสอหรอเอกสารประกอบในการนำเสนอ อยางไรกตามสงทจำเปนตอการนำเสนอ คอ วธการพด การใชทาทาง และสอ เพอกระตนอารมณและสรางความประทบใหผฟงเกดความรสกรวม ในบทนไดนำเสนอเรองการพดนำเสนอโดยใชสอ โดยมเนอหาประกอบดวย ความหมายของการพดนำเสนอ จดมงหมายของการนำเสนอ องคประกอบของการนำเสนอ คณสมบตของผนำเสนอทด การเตรยมความพรอมกอนนำเสนอ การนำเสนอในรปแบบออนไลน และการทำสอเพอการนำเสนอ ทงนเพอใหผพดสามารถนำความรและทฤษฎไปประยกตใชในการพดนำเสนอและการเตรยมความพรอมดานสอใหมความเหมาะสม และสามารถพดนำเสนอโดยใชสอประกอบไดอยางมประสทธภาพ

200

ความหมายของการพดนำเสนอ

การพดนำเสนอเปนทกษะการพดในรปแบบหนงเพอสรางความเขาใจ เพอใหผฟงเกดความเขาใจเรองทนำเสนอ ซงมความหมายดงน

ศรรตน ศรวรรณ (2557: 14) กลาววา การนำเสนอ คอ รปแบบหนงของการสอสารอนทรงพลง โดยมวตถประสงคเพอสรางความเขาใจ โนมนาวใจ จงใจ สรางความเชอมนใหแกผฟง จนทำใหผฟงเกดความมนใจ ไววางใจ ยอมรบ และตดสนใจดำเนนการบางสงบางอยางอนเปนผลจากการนำเสนอ

ทนภาส พาหะนชย (2561: 18) กลาววา การพดนำเสนอ เปนความสามารถโดยใชวธการพด และการใชมอไมทาทาง ในการนำเสนอตอผ คนจำนวนมาก เพอกระต นอารมณและสรางความประทบใจใหผฟงเกดความรสกรวม

ประวณ ณ นคร (2553: 1) กลาววา การนำเสนอเรองดวยวาจา คอ การพดเพอเสนอขอมลหรอความร หรอความเหน หรอความตองการ ตอผฟง

ดงนน การพดนำเสนอ เปนการสอสารในรปแบบหนง ซงเปนกระบวนการถายทอดเนอหาทผสมผสานระหวางศลปะการพด กบการแสดขอมลในรปแบบตาง ๆ ผานสอและอปกรณไดอยางเหมาะสม

จดมงหมายของการนำเสนอ

การพดนำเสนอ มจดมงหมายดงน (เบญจ ไทยอาภรณ, 2561: 19-21)

1. เพอใหรบรรบทราบ เมอนำเสนอจบผฟงรบรรบทราบเนอหาของผนำเสนอ เชน การ รายงานการปฏบตงาน รายงานผลการประชมกบลกคา นำเสนอผลงานในอดตทเกดขน เปนตน ดงนนการเตรยมเนอหาเพอวางโครงสรางสำหรบการนำเสนอจงมกวนเวยนอยกบคำถาม ใคร (who) ทำอะไร (what) เมอไหร (when) อยางไร (how) เทาไหร (how much) ทไหน (where) ทำไม (why)

2. เพอโนมนาวใหคลอยตาม บางครงผพดอยากใหผฟงคลอยตาม ดงนนจดมงหมายใน ลกษณะนปลายทาง คอ เมอการนำเสนอจบลง ผฟงควรเปลยนความคดบางอยาง เชน ไอเดยทผพดไดนำเสนอไป นาลอง นาสนใจ นาตดตาม การเตรยมเนอหาและวางโครงสรางแบบน สามารถใชในลกษณะดงน 2.1 ประสบการณของตวเอง เลาสงทเกดขนวาสงทเกดขนดเยยมแคไหน 2.2 ประสบการณของผอน เชน คำชนชมจากลกคาทมสนคาบรการตาง ๆ เปนตน 2.3 ยกเอาผลการทดลอง ทดสอบ งานวจย ทไดผลจรงมายนยนกบสงทเสนอเพอชวยโนมนาวชกจงใหคลอยตามได 2.4 คำคมของผมอทธพล ทสอดคลองกบเรองทตองการนำเสนอ 2.5 ใชสถตตวเลขขอมลตาง ๆ ทนาเชอถอใสเปนขอมลสนบสนนในเนอหา

201

3. เพอเรยกรองใหลงมอทำ จดมงหมายขอนปลายทาง คอ หลงจากการนำเสนอจบ ผฟงตองลงมอทำอะไรบางอยาง เชน เวลาพนกงานขายนำเสนอสนคาจบกตองปดการขายใหได หรอผบรหารลงนามอนมตงบการตลาดเมอพนกงานการตลาดนำเสนอโครงการเพมยอดขายจบลง เปนตน ดงนนการเตรยมเนอหาในการวางโครงสรางแบบนสามารถใชในลกษณะ ไดแก

3.1 มการวางโครงสรางของเนอหาแบบ กอน - หลง และการสรป การวางโครงสรางในลกษณะน ไดแก โฆษณาตาง ๆ ทแสดงผลกอน - หลง จากการใชผลตภณฑ หรอบรการใด ๆ กตาม แลวสงทายดวยการขายสนคาหรอบรการในชวงสดทาย หรอแมแตการบรณะและการปรบปรงบาน (renovate) จากบาน หรอตกทดโทรม ๆ เกา ๆ บรณะใหมจนจำแทบไมได กลบกลายเปนบานพกอาศยสไตลใหมทแทบไมเหลอภาพตดตาแบบเดมอกตอไป เปนตน การวางโครงสรางของเน อหาในรปแบบดงกลาว สามารถนำรปแบบกอนและหลงมานำเสนอเพอใหเหนถงความแตกตาง ยงผฟงเหนความแตกตางมากเทาไหร จะยงทำใหผฟงมอารมณรวม นาตดตาม สนใจมากยงขน

3.2 การวางโครงสรางแบบเอาปญหานำ ตามดวยคำตอบของการแกป ญหา และสดทายคอคำชชวนใหซอ ซงโครงสรางในลกษณะนไดรบความนยมจากบรรดา Startup เชน แอพพลเคชนทใชเรยกแทกซ ปญหา คอ ผโดยสารเรยกขางทางแลวไมคอยรบ ในขณะทเมอผโดยสารใชแอพพลเคชนดงกลาว สามารถระบจดเรมตนและจดหมายปลายทางทอยากไป แทกซคนไหนเตมใจไปสงหรอตอบรบ สดทายกมการเรยกรองใหลงมอโดยการระบวาสามารถดาวนโหลดแอพพลเคชนเพอแกปญหาดงกลาวได เปนตน

จดมงหมายของการนำเสนอทง 3 ประเดนจะเหนไดวาผลลพธสดทายของการนำเสนอกคอ การยอมรบในแนวคดของผนำเสนอ อาจทำใหผฟงดำเนนการบางอยางอนเปนผลจากการนำเสนอ ดงนนสงผนำเสนอจะตองทำใหในการนำเสนอ (ศรรตน ศรวรรณ, 2557: 15) คอ

1. สรางความเขาใจและการยอมรบ ผนำเสนอจะสรางความเขาใจเรองอะไรขนอยกบความ ตองการของผฟงและประเดนในการนำเสนอ เชน ในกรณการนำเสนองานขาย ผนำเสนอจะสรางความเขาใจแกผ ฟงเก ยวกบ คณประโยชน คณลกษณะของผลตภณฑหรอบรการ นโยบายและ แผนการสงเสรมการขายใหมสำหรบตวแทนจำหนาย หรอในกรณการนำเสนอใหแกผฟงทเปนลกคาภายในองคกร ผ นำเสนออาจสรางความเขาใจเก ยวกบกระบวนการปฏบตงานใหม คณคาของโปรแกรมการพฒนา บคลากร หรอความจำเปนในการลงทนซอเครองจกรใหม เปนตน นอกจากสรางความเขาใจแลว ผนำเสนอยงตองทำใหผฟงยอมรบวาสงทนำเสนอนนมประโยชน สรางความแตกตาง และการเปลยนแปลง เชงบวกใหแกชวตของผฟงหรอองคกรของผฟง และทำใหผ ฟงตระหนกถง ความสำคญและความจำเปนเรงดวนทจะตองตดสนใจดำเนนการ หรอไมดำเนนการบางสงบางอยาง โดยผนำเสนออาจชใหผฟงเหนถง ผลลพธของการเพกเฉยละเลย หรอตงคำถามกระตนใหผฟงคดถง ผลกระทบทเกดขนจากการกระทำหรอไมกระทำบางอยาง

2. ทำใหเกดการตดสนใจดำเนนการะการตดสนใจของผฟงคอเปาหมายสงสดในการ นำเสนอ เพราะฉะนนการนำเสนอทกครงควรจบลงดวยการตดสนใจของผฟงทจะดำเนนการบางสงบางอยาง เม อผ นำเสนอเหนวาผ ฟงมความเขาใจและยอมรบวาส งทนำเสนอนนเปนประโยชน

202

ผนำเสนอไมควรปลอยใหโอกาสนผานไป แตควรกระตนผฟงใหดำเนนการบางสง หรอสรางขอผกมด ใหเกดขน ขอผกมดกคอสงทผฟงและผนำเสนอจะทำในขนตอนตอไปอนเปนผลจากการนำเสนอครงน เชน ผนำเสนออาจขอขอผกมดจากผฟงโดยขอ ใหผฟงเซนอนมตใหนำแผนการตลาดใหมไปปฏบต ขอใหผ ฟ งส งขอมล บางอยางใหเพ อจ ดทำใบเสนอราคา ขอใหผ ฟ งนำขอมลไปแจงตอแกผใตบงคบบญชา เปนตน องคประกอบของการนำเสนอ

องคประกอบในการนำเสนองาน แบงออกเปน 5 องคประกอบ (nitdapornseanrin, 2555) ดงน

1. ผนำเสนอ เปนผทมบทบาทสำคญทสดในการนำเสนอ ทงนผนำเสนอทดจะตองวเคราะหผรบขอมลศกษางานหรอขอมลนน ตลอดจนสรางหรอใชสอและโปรโตคอลทมคณภาพ เพอใหการนำเสนองานนนบรรลวตถประสงคทกำหนดไว

2. ผรบขอมล เปนผรบขอมลจากผนำเสนอ ถามการนำเสนอทดผรบขอมลจะมพฤตกรรมเปลยนแปลงไปในทศทางทผนำเสนอตองการ

3. งาน เปนสงทผนำเสนอตองการถายทอดใหแกผรบขอมลผานสอและโปรโตคอลตาง ๆ

4. สอ เปนเครองมอสำคญทจะนำขอมลตาง ๆ ไปยงผรบขอมลสอพนฐานในการนำเสนอ เชน การนำเสนอสนคาของพนกงานดวยการพดคยกบผ ซอสนคา ปจจบนสอทใชในการนำเสนอมพฒนาการมากขนดวยการนำเทคโนโลยตาง ๆ มาชวย เชน การนำเสนอสนคาผานทางขอความในโทรศพทเคลอนท

5. โปรโตคอล เปนวธการทผนำเสนอใชถายทอดงานใหแกผรบขอมล โปรโตคอลมทงแบบเฉพาะเจาะจง คอ ผรบขอมลจะรบขอมลจากการนำเสนองานนนโดยตรง เชน การเขารวมสมมนา การอบรม การใชเวบไซตสงเสรมการศกษาและโปรโตคอลแบบไมเฉพาะเจาะจง คอ โปรโตคอลท ผนำเสนอแฝงขอมลทตองการนำเสนอไวในสออน ๆ และผรบขอมลไมตงใจทจะรบขอมลนน แตถก ผนำเสนอโนมนาวใหเกดตามวตถประสงคของการนำเสนองานนน เชน การโฆษณาในรปแบบตาง ๆ

ในองคประกอบกอบหลกของการนำเสนอ สามารถเจาะจงในองคประกอบในแตละประเดนได 3 องคประกอบหลก (เบญจ ไทยอาภรณ, 2561: 17-18) ดงน

203

ภาพท 8.2 องคประกอบหลกของการนำเสนอ

1. เนอหา การนำเสนอนนมเนอหาวาดวยเรองอะไร ใจความสำคญของเนอหาคออะไร สงท ตองการไดจากผฟงคออะไร เพอใหขอมลเฉย ๆ หรอเพอโนมนาวจตใจ หรอตองการใหผฟงซอแนวคดของเรา การแมนเรองเนอหาจะชวยใหผฟงเกดความเชอถอกบผนำเสนอไดเปนอยางด

2. สวนของสอตาง ๆ ทประกอบการนำเสนอเชนสไลด วดโอ ภาพ เสยง หรอรปแบบอน ๆ สอทดจงควรดหนาสนใจ ไมเลอะเทอะ หรอมากมายจนเกนเหต เพราะจะทำใหผฟงรสกเบอขณะนำเสนอ ความพอดเปนสงสำคญในขณะทเราออกแบบการนำเสนอ

3. การสงมอบ คอการถายทอดเนอหาผานสอทผนำเสนอเลอกใชไปใหผฟง รวมไปถง นำเสยง ทาทาง ภาษากาย การเขาสประเดนทตองการสอ ตองไดรบการออกแบบ และลำดบขนตอนมาอยางด การเนนสงทตองการสอ และทสำคญทสดทมกถกละเลย คอ การฝกซอมเพอเตรยมความพรอมใหสมบรณแบบทสด

สำหรบการนำไปประยกตใชงานทง 3 องคประกอบนนจะตองเตรยมความพรอมใหด แตหากผนำเสนอมจดออนเรองใดเร องหนงกใหรบปรบปรงแกไข เชน หากเนอหาไมความชดเจน หรอมขอเทจจรงไมเพยงพอ เรยงรอยเร องราวไมสมบรณ เราอาจจะตองไปทำการศกษาหรอลงมอทำบางอยางเพมเตม แตหากเนอหาดการสงมอบด แตสอดไมนาด กคงลดทอนองครวมของการนำเสนอไปไมนอย หากทกอยางดหมดยกเวนการสงมอบ เชน เออ....อา ไมคลอง กงวลหรอประหมา ผนำเสนอตองรบแกไขดวยการฝกซอมหรอหาวธการเลยง เชน อาจตองใชคลปแทนการพดหรออาจมกจกรรมอน ๆ ประกอบเพอใหดไมนาเบอจนเกนไป

204

คณสมบตของผนำเสนอทด

ในการพดนำเสนอ คณสมบตอนเปนลกษณะประจำตวของผนำเสนอถอไดวาเปนสวนสำคญของความสำเรจในการนำเสนอเพราะคณสมบตของผนำเสนอจะมอทธพลตอการโนนนาวชกจงใหเกดความสนใจ ความไววางใจ เชอถอ และการยอมรบไดมากเทากบหรอมากกวาเนอหาทนำเสนอโดยมคณสมบต ดงภาพตอไปน (pinmanus, 2558 : Online)

ภาพท 8.3 แสดงคณสมบตของผนำเสนอทด

ทงน การนำเสนอเปนหนงในทกษะทผพดจะตองฝกฝนใหเกดขนแกตน เพราะเปนทางนำมาซงความสำเรจในการนำผลงาน แผนงาน โครงการ และความคดตาง ๆ เสนอเพอใหมการรบรอง หรออนมต นบวาเปนสงสำคญอยางยงในการทำงานและการดำเนนชวต นอกจากนผนำเสนอจะตองมทกษะการนำเสนอทด ประกอบไปดวย

1. ทกษะในการคด (conceptual skill) ผนำเสนอจะตองเรยนร และสรางความชำนาญชดเจนในการคดแมวาจะมเนอหาสาระจากขอมลทมอย ผนำเสนอกจะตองคดพจารณาเลอกใชขอมล และลำดบความคด เพอจะนำเสนอใหเหมาะแกผรบการนำเสนอ ระยะเวลา และโอกาส

2. ทกษะในการฟง (listening skill) ผนำเสนอจะตองสดบรบฟง และสงสมปญญาเปนการรอบรจากการไดฟง ผรและผเชยวชาญในเรองทจะนำเสนอเพอนำมากลนกรอง เรยบเรยงเปนเนอหาในการนำเสนอ

3. ทกษะในการพด (speaking skill) ผ นำเสนอจะตองฝกฝนการพด เพ อบอกเลาเรอง โนมนาวจงใจใหผรบฟงการนำเสนอเหนดวย อนจะเปนทางทำใหบรรลวตถประสงคของการนำเสนอ

205

4. ทกษะการอาน (reading skill) ผนำเสนอจะตองเปนนกอานทมความชำนาญชดเจนในการสงสมขอมล สามารถประมวลความรนำมาใชในการนำเสนอไดเพยงพอแกความตองการของผรบการนำเสนอ

5. ทกษะในการเขยน (writing skill) ผนำเสนอจะตองเสรมสรางทกษะการเขยนเพราะการเขยนเปนการแสดงความคด ความเชอ ความร ความรสก อารมณ และทศนคต ของผเขยนใหผอานไดทราบโดยใชตวอกษร การนำเสนอดวยการเขยนจงตองมความประณต พถพถนในการเลอกใชคำดวยการรความหมายทแทจรงของถอยคำ และใชถอยคำใหถกตองเหมาะสม

6. ทกษะในการถายทอด (delivery skill) ผนำเสนอจะตองฝกฝนการถายทอดเนอหาสาระใหเกดความเขาใจถกตองตรงตามวตถประสงค ดวยวธนำเสนอในรปแบบทเหมาะสมกบวตถประสงคและสถานการณในการนำเสนอ

การเตรยมความพรอมกอนนำเสนอ

ทกครงทผนำเสนอจะตองนำเสนอขอมล จะตองมการเตรยมความพรอมกอนนำเสนอ ซงเปนสงสำคญอยางยง เพราะในการนำเสนออาจทำใหผนำเสนอเกดอาการประหมา เกดความกลวได ถงแมผนำเสนอจะมประสบการณในการขนเวทหรอมความเชยวชาญในการนำเสนอกตาม การยนอยตรงหนาผฟงและพดใหเกดความนาสนใจ รวมทงนำเสนอประเดนตาง ๆ ใหผฟงเขาใจอยางชดเจนตองอาศยความชำนาญและความกลาหาญของผนำเสนออยางมาก ทงนความสามารถในการรบมอกบการนำเสนอเปนทกษะทตองฝกฝนและทรงคณคาอยางยง เพราะการนำเสนอเปนสงทเปนประโยชนตอหลายถาณการณ เชน การนำเสนอการของบประมาณ การนำเสนอทางธรกจ การนำเสนองานในทประชม รวมไปถงการนำเสนอความเปนตวตนของตวเองในการสมครงาน เปนตน เพราะฉะนนการเตรยมความพรอมกอนการนำเสนอจงมความจำเปนอยางยงทผนำเสนอจะตองมการเตรยมความพรอมท งในเร องของการกำหนดวตถประสงคของการนำเสนอเน อหาสาระ การรางบทพด การพจารณาสอและเครองมอในการนำเสนอ ตลอดจนการซกซอมกอนการนำเสนอเพอทำใหการนำเสนอสามารถบรรลตามจดมงหมายและประสบความสำเรจในการนำเสนอ ในการเตรยมความกอนนำเสนอม 4 ขนตอน ดงน

1. การกำหนดจดมงหมายของการนำเสนอ 2. การรางบทพด 3. การพจารณาถงสอและเครองมอในการนำเสนอ 4. การซกซอมกอนนำเสนอ

206

1. การกำหนดจดมงหมายของการนำเสนอ

การกำหนดจดมงหมายเปนขนตอนแรกทผนำเสนอควรคำนงถง และเปนขนตอนท สำคญทสดของการนำเสนอ การกำหนดจดมงหมายของการนำเสนอเปนการระบหรอตงเปาในผลลพธทผนำเสนอตองการจากการนำเสนอ หรอตองการใหผฟงไดรบประโยชนอะไรจากการนำเสนอ ซงเกณฑการกำหนดจดมงหมายของการนำเสนอ ประกอบดวย (ศรรตน ศรวรรณ, 2557: 29)

ภาพท 8.4 เกณฑการกำหนดจดมงหมายของการนำเสนอ

1.1 นำไปสขอผกมด (commitment) การนำเสนอทกครงตองจบลงดวยการเกด ขอผกมดบางอยางระหวางผนำเสนอกบผฟง ขอผกมด คอ สงทผฟงและผนำเสนอจะทำในขนตอนตอไปอนเปนผลจากการนำเสนอครงน เชน ในชวงปดการนำเสนอ ผนำเสนอไดขอใหผฟงสงรายชอของพนกงาน ทจะเขารวมโครงการใหแกผนำเสนอภายในสปดาหน ขณะทผนำเสนอจะสงรายละเอยดกำหนดการของโครงการใหภายในชวงเยนวนน ผนำเสนอควรกำหนดขอผกมดทจะขอจากผฟงไวลวงหนาในชวงการวางแผนการนำเสนอและมขอผกมดสำรอง กรณทสถานการณในการนำเสนอไมดำเนนไปตามความคาดหวงทผนำเสนอไดกำหนดไว

1.2 วดผลได (measurable) การนำเสนอทกครงควรสามารถวดผลความสำเรจได การกำหนดวตถประสงคการนำเสนอจงตองระบใหชดเจนถงผลลพธทผ นำเสนอตองการจากการนำเสนอ เชน เพอกระตนใหผบรหารของบรษทโบองเขาใจในคณประโยชนของการสรางวฒนธรรมการโคชงาน และอนมตใหมการสรางวฒนธรรมการโคชงานขนภายในองคกร ผนำเสนอสามารถวดผลความสำเรจในการนำเสนอครงนไดจากการ ตดสนใจอนมตหรอไมอนมตของผบรหาร

1.3 เปนจรงได (realistic) การกำหนดวตถประสงคการนำเสนอควรอยบนพนฐาน ความเปนจรง โอกาส และความเปนไปไดในทางปฏบต ผนำเสนอควรนำขอมลทไดจากการวเคราะหตนเอง เชน จดแขง จดออน ศกยภาพของผลตภณฑหรอบรการองคกรขอเสนอ รวมถงผลการวเคราะหผฟง มาใชเปนแนวทางการกำหนดวตถประสงคการนำเสนอ

การกำหนดจดมงหมายของการนำเสนอทชดเจนคอจดเรมตนของการนำเสนอทด ทงนในการจกหนดจดมงหมาย ผนำเสนอจงไมควรระบเพยงวาผนำเสนอจะทำไปเพออะไร แตตองระบผลลพธทผนำเสนอตองการจากการนำเสนอยางชดเจน ในการเขยนจดมงหมายการนำเสนอทสมบรณถกตอง ผนำเสนอตองระบองคประกอบ 3 สวน ดงภาพตอไปน

207

ภาพท 8.5 องคประกอบ 3 สวนของการเขยนจดมงหมายในการนำเสนอ

จากภาพท 8.4 สามารถอธบายองคประกอบ 3 สวนของการเขยนจดมงหมายในการนำเสนอ สรปไดดงน (ศรรตน ศรวรรณ, 2557: 30-31)

องคประกอบท 1 ผนำเสนอตองการจะทำอะไร เปนการกำหนดจดมงหมายของผนำเสนอ ผนำเสนอไมควรระบแคพดไป หรอไปนำเสนอ หรอไมแจงเทานน แตควรระบคำกรยาทบงบอกลกษณะของการกระทำอยางชดเจน เชน เพอกระตน เพอโนมนาว เพอสรางความเขาใจ เพอใหความร เปนตน การนำเสนอสวนใหญเปนการนำเสนอเพอแจงขาวสาร แตแทจรงแลวมลกษณะของการโนมนาว จงใจผฟงใหเชอและยอมรบขอมลทซอนเรนอยเสมอ การระบคำกรยาทแสดงพฤตกรรมทชดเจนจะชวยใหผนำเสนอตระหนกวาตนตองสอสาร วางโครงสรางเนอหา และวางแผนการนำเสนออยางไรจงจะเขาถงจตใจของผฟง เชน หากผนำเสนอกำหนดจดมงหมายวา “เพอกระตนใหผเรยนตนตวกบผลกระทบของการไมใหความสำคญกบการเรยนรและการเขากจกรรม” เมอผนำเสนอระบอยางชดเจนวานำเสนอ “เพอกระตน” พฤตกรรมการพด วธการสอสารในรปแบบตาง ๆ การโตตอบกบผฟง การเลอกใชสอ รวมถงการนำเสนอผานสายตา ภาษากาย นำเสยง ภาษาทใชจะเปนไปในลกษณะของการ “กระตน” ไมใชแคแจงขาวสารทวไป

องคประกอบท 2 ผฟงคอใคร ตองระบใหชดเจน เชน กลมพนกงานขาย ผบรหาร นกเรยน นกศกษา ทงนผนำเสนอจำเปนตองวเคราะหผฟงในระดบพนฐาน เพอทำความเขาใจบทบาทของผฟงแตละคน ความร ประสบการณ คานยมของผฟง ความชอบรปแบบการเรยนร เพราะผฟงมความชอบในการเรยนร ท แตกตางกน ตลอดจนความสามารถในการเรยนร และการรบร ทศนคตของผ ฟง ผนำเสนอจะตองวเคราะหผฟงใหขาด จะชวยใหผนำเสนอประสบความสำเรจในการเสนอ

องคประกอบท 3 ผลลพธ ผนำเสนอกำหนดผลลพธทตองการ หรอสงทผฟงตองทำอนเปนผลจากการนำเสนอ เชน ใหความรวมมอในการออกแบบการประเมนผล การอนมตโครงการ เปนตน

ทงนผนำเสนอตองไมลมวาจดมงหมายทเขยนขนตองสอดคลองกบหลกเกณฑ 3 ประการขางตน คอ นำไปสขอผกมด วดผลได และเปนจรงได

208

2. การรางบทพด

การเตรยมรายละเอยดและแผนการนำเสนอเปนสงทสำคญ โดยแตละผนำเสนอยอมมวธการนำเสนอทแตกตางกนไปตามประสบการณ ซงประเดนหลกตอไปน คอ สงทผนำเสนอตองคำนงอยเสมอใหขณะทกำลงเตรยมนำเสนอ

ภาพท 8.6 การรางบทพด

จากภาพท 8.6 ผนำเสนอสามารถรางบทพด โดยมรายละเอยดดงน (ปฏพล ตงจกรวรานนท, 2554: 18-20)

2.1 การเตรยมบทพด ผ นำเสนอสามารถแบงออกเปนสวนตาง ๆ เทาท นำเสนอ เชน ผนำเสนอมเวลาในการนำเสนอ 15 นาท สามารถแบงเวลาดงกลาวออกเปนชวงยอย ๆ เพอจดสรรบทพดแตละสวน เชน ผนำเสนออาจใชเวลา 2 นาท สำหรบพดขอมลทวไป 6 นาท สำหรบการพดประเดนหลก 2 นาท สำหรบการพดสรป และ 5 นาท สำหรบการตอบคำถาม เปนตน อยางไรกตามทงหมดนลวนขนอยกบหวขอการนำเสนอและกลมผฟง ดงนนอยายดตดการนำเสนอในรปแบบเดม ๆ เพราะ ผนำเสนอจะตองยดหยนหรอปรบเปลยนการนำเสนอถาจำเปน

ในการเตรยมบทพด สามารถจำแนกได 4 ประเดน ไดแก

2.1.1 คำกลาวทกทาย คอ การทกทายผทฟงการพดของเรา โดยปกตผนำเสนอจะทกทายโดยเรยงลำดบจากผอาวโสมากมายงบคคลทวไป เชน ทานผวาราชการจงหวด ทานรองผวาราชการจงหวด ทานนายอำเภอ และแขกผมเกยรตทกทาน สงพงระวง คอ ควรรวา ใครบางทมารวมฟง และเทคนค คอ หากจดจำช อไมได สามารถเอยตำแหนงหนาท การงานของบคคลน นได (สดปฐพ เวยงส, 2557)

2.1.2 การเปดเร องในการนำเสนอทดจะชวยเพมความมนใจใหกบผนำเสนอได เพราะถาผนำเสนอเรมตนดสวนทเหลอกจะงาย ดวยเหตนเองผนำเสนอจะตองวางแผนในการใช

209

ประโยคเปดการนำเสนออยางละเอยดรอบคอบ เพอใหเกดผลลพธสงสด โดยประโยคดงกลาวควรเปนประโยคทสน มความเฉยบคมและตรงประเดน ถาผนำเสนอกำลงผใหบคคลภายนอกองคกรฟง เชน การนำเสนอในในงานแสดงสนคา โดยมลกคาคอกลมเปาหมาย ใหผนำเสนอแนะนำตวเองโดยยอ และไมจำเปนตองกลาวถงรายละเอยดมากจนเกนไป โดยใหแนะนำชอ ตำแหนง และหวขอโดยรวมท ผนำเสนอจะนำเสนอเทานน จากนนแจงใหผฟงทราบถงการนำเสนอวาจะใชเวลาเทาไหร เพอใหผฟงเตรยมตวและตงใจฟงการนำเสนอ จากนนกำหนดขอบเขตของเนอหาทจะนำเสนอ เพอใหผ ฟงสามารถพจารณาไดวาพวกเขาจะตองรบขอมลทผนำเสนอพดมากแคไหน และผนำเสนอชแจงใหผฟงทราบวา ผฟงสามารถตงคำถามหรอพดคยกบคณอยางไร เชน หากผฟงมขอสงสยสามารถสอบถามในชวงทายของการนำเสนอ หรอใหยกมอถามไดเลยในระหวางทผนำเสนอกำลงนำเสนอ เปนตน (ปฏพล ตงจกรวรานนท, 2554: 30)

การเปดเร องในการนำเสนอ ดร.ลนน แฮรลด ฮอก (อางถงในสวสด บนเทงสข, 2553: 103) อดตอธการบดมหาวทยาลยนอรธเวสเทรน เคยกลาวใหความเหนเกยวกบการพดไววา “ตรงผฟงไวตงแตเปดฉาก นนคอ การใชคำพดบางอยางยดความสนใจของผฟงไวทนท” ท งนในการเปดเรองนำเสนอเปนวธการเปดฉากของการพดไวดงน (สวสด บนเทงสข, 2553: 104-113)

2.1.2.1 เปดฉากการพดดวยการเราความอยากรอยากเหน ความอยากรอยากเหนเปนความตองการอยางหนงของมนษย หากผนำเสนอสามารถเอาความเชอนมาใชในการพด ผนำเสนอสามารถเราความสนใจของผฟงได ตวอยาง

“ ทานผมเกยรตทเคารพ ชวเวลาทผมเรมลกขนจากเกาอและมายนอยตอหนาทานทงหลายในขณะนนน ไดมความสญเสยเกดขนแลวนบมลคาถง 10 ลานบาท........”

“ ทานทราบหรอไมวา การมทาสยงคงกระทำกนในปจจบนน โดยชาตตาง ๆ ในโลกถงเจดสบชาตดวยกน.....”

ตวอยางทไดยกมาสามารถสรางความสนใจใหกบผฟง เราความอยากรอยากเหน เชน ความสญเสยอะไรกนชางรวดเรวถงขนาดชวเวลา 10 วนาท สามารถสญเสยไดเปนลาน ๆ บาท หรอ ยงมชาตตาง ๆ มากมายถงขนาดนเชยวหรอทใชระบบทาสอย

2.1.2.2 เปดฉากดวยการพดแบบพาดหวขาวหนงสอพมพ คอ การเอาผลมาบอกแลวอธบายถงสาเหตททำใหตนเตนภายหลง ตวอยาง

“ ทานผฟงทเคารพ มนไมนาจะเปนไปไดทเกดไฟไหมขนทออสเตรเลยจนไมสามารถควบคมไฟปาได......”

“ โลมาปากขวดเกยตนหาดระยองสดยอสนใจตายคาดคลนซดหลงทศ....”

210

ในการเปดฉากดวยการพดแบบพาดหวขาวหนงสอพมพ ขอสำคญ คอ ตองตนเตน แตตองเชอมโยงใหสอดคลองกบเนอหาสาระและเขาเนอหาโดยรวดเรวใหได

2.1.2.3 เปดฉากพดดวยเรองหรอตวอยางแปลก ๆ ขอสำคญของการเปดฉากในลกษณะนจะตองเปนเรองจรง และไมจำเปนตองคนความากมาย แตอาจนำประสบการณของ ผนำเสนอเองมาพดได

2.1.2.4 เปดฉากขนตนดวยการตงคำถามคำถามทผนำเสนอจะนำไปใชเปนการเปดฉากไมจำเปนตองมคำตอบเสมอไป เพราะผนำเสนอไมใชผทำหนาททดสอบผฟง แตตงคำถามขนเพอใหผฟงเกดความสนใจเรองทกำลงเสนอ แมแตประโยค “ทานเชอหรอไม...” จะมอะไรทดไปกวา...” หรอ “ถาทานถกถามวาทานเองประพฤตตวดแลวหรอยง ทานจะตอบวาอยางไร...” เปนตน

2.1.2.5 การเปดฉากขนตนดวยคตพจนหรอกลาวขอบคณบคคลสำคญ ตวอยาง

“ทานสมาชกทเคารพ 2,000กวาปมาแลว พระพทธองคตรสไวใหนกพดได ระลกอยเสมอ พทธจนนอาจเปนตำราการพดไดดวยอยางไมตองสงสย หทยสสสทส วาจา เนลหทย คมา ซงขอแปลความวา คำพดทออกจากใจ ยอมถกรบฟงดวยใจ”

“ขาพเจาขอเพยงเรอใบลำนอยกบลนอก 2 นวเทานนทจะกระทำการ ครงน” จลงกลาวอาสากบนายของเขา”

“ครคออาวธลบของชาต ศาสตราจารย ดร.สาโรช บวศร เคยกลาวไวใน หลายท”

ถาผนำเสนอเหนวาการพดเปดฉากแบบนไมยาก กจงอยาละเลย จงสรรหา ถอยคำนน ๆ มาใหได สามารถสรางความนาเชอถอแกผนำเสนอทมตอผฟงไดเปนอยางด

2.1.2.6 การเปดฉากเรมตนดวยสงทอยในความสนใจอยางใหญหลวงของ ผฟง ตวอยาง

“ใครจะเปนนายกรฐมนตรคนตอไป” ประโยคนเหมาะสำหรบพดในยาม วกฤตการณทางการเมอง หรอเมอรฐประหาร ผนำเสนอสามารถโยงมนเขาสสงทผนำเสนอพดตอไปได

“ ในกวยเตยวชามหนง ๆ ททานรบประทานเขาไปนน จะมสารทเปนพษตอรางกายของทานถง 7 อยางดวยกน ประการแรก...”

ในการเปดฉากเรมตนทอยในความสนใจของผฟง ผนำเสนอจะตองสงเกตและจดจำ สามารถนำมาประยกตและนำมาใชอยางถกกาลเทศะ

211

2.1.2.7 การเปดฉากเรมตนดวยการทำใหตนตะลง ตวอยาง

“ชาวอเมรกนเปนอาชญากรทรายกาจทสดในโลก เฉพาะทคลฟแลนดและ โอไฮโอ มฆาตกรรมมากกวากรงลอนดอนถง 5 เทา”

“ทานทราบหรอไมวาเมองไทยมผปวยโรคเอดสเปนอนดบท 59 ของโลกและเปนอนดบ 1 ของเอเชย”

กอนทผนำเสนอจะใชวธการเปดฉากดวยวธน ผนำเสนอตองเชอเสยกอนวามนษยเราชอบความตนเตน ชอบความตกตะลง ถงผฟงบางคนอาจไมชอบโดยตรง แตมนกสะกดเขาใหสนใจมนได และเมอผนำเสนอสามารถทำใหผฟงมอารมณรวม กเทากบวาผนำเสนอไดสะกดผฟงไวนนเอง

2.1.2.8 การเปดฉากเรมตนดวยเรองทบงเอญเกดขน ความบงเอญคอสงท เราไมคาดวามนจะเกดขน ผนำเสนอไมไดคาดมากอนวาจะมสงนนเกดขน มนจง “สด” และเรยกรองความสนใจไดดอยเสมอ เรองบงเอญอาจเปนเรองเลาสกนฟงคลายนทาน ฟงงาย เขาใจงาย และตามหลกฐานทางจตวทยาทำใหเชอวา ไมไดเฉพาะเดกเทานนทชอบฟงนทาน ผใหญกชอบฟงนทานดวยเชนกน ตวอยาง

“ ขณะทรถไฟแลนผานเมองหนง ระหวางกรงเทพฯ ขอนแกน ทำใหขาพเจาระลกถงการแตงงานของคบาวสาวคหนง เรองมอยวา...”

“ กอนทผมจะเดนทางมาทน ผมไดพบเดกชายคนหนงยนอยขางถนน เรองราวของเขาชางสอดคลองกบพวกเราทนอยางคาดไมถง ผมเรมตนถามเขาวา...”

2.1.2.9 ระวงการเรมตนดวยการตลกขบขน ถาผนำเสนอสามารถทำให ผฟงมเสยงหวเราะไดในทนททผนำเสนอเรมเปดฉากการพดกไมควรรรอ เพราะมนจะเรยกรองความสนใจจากผฟงไดอยางกวางขวาง นนหมายถงผฟงเรมสนกและเปนกนเองกบผนำเสนอแตถาผนำเสนอคาดวาผฟงจะตองมอารมณขน แตกลบไมไดยนเสยงหวเราะหรอแมแตรอยยมจากผฟง เมอเกดเหตการณเชนน สงทผนำเสนอจะตองกระทำคอ ใจเยน แลวแกไขสถานการณทนท วธนอย าเปดฉากเปนการพดแบบพธรตองมากเกนไป เพราะจะทำใหผฟงไมสามารถเขาถงและเปนกนเองกบผนำเสนอได และจะมแตความแหงแลง จดชด จนเสยบรรยากาศไปดวยเชนกน

2.1.3 เนอเรอง เปนสงสำคญทสดในการนำเสนอ ถาไมมเนอเรองการนำเสนองานก เกดขนไมได การเตรยมเนอเรอง คอการกำหนดวาเนอเรองทนำเสนอมประเดนใดบาง ควรมการจดลำดบเนอเรองอยางไร เนอเรองเปนสงสำคญในการนำเสนอ ผนำเสนอจะตองมความร ความเขาใจเนอเรองทตนนำเสนอเปนอยางด เรยกวา รลก รจรงในสงทพด เมอผนำเสนอรและเขาใจในสงทเรานำเสนอ จะทำใหสามารถถายทอดขอมลใหผฟงเขาใจไดงายขน ทงนขนตอนในการสรางเนอเรองประกอบดวย (สวสด บนเทงสข, 2553: 114-118)

212

2.1.3.1 ขนรวบรวมเนอหาสาระ ผนำเสนอวเคราะหจดมงหมายของการ พดนำเสนอในครงนน แลวพยายามรวบรวมเนอหาสาระทจะพดใหเปนกลมกอนใหมนตดแนนอยในความคดของผนำเสนอ อยาใหมนกระจดกระจาย เนอหาสาระไมจำเปนตองอยในหนงสอหรอตำราเสมอไป บางครงขอเทจจรงทผนำเสนอตองการอาจอยในตวบคคล ผนำเสนอจะตองสอบถามขอมลและรวบรวมขอมลจากตวบคคลใหไดมากทสด ใหไดสาระเนอหาทครบถวน

2.1.3.2 ขนปะตดปะตอเรองราว หลงจากทผนำเสนอไดเนอหาสาระใน การพดนำเสนอแลว ผนำเสนอจะตองแยกเนอหาสาระนนเอามาพจารณาปะตดปะตอใหเปนเรองราวเพอไมใหผนำเสนอเกดความสบสน เพราะถาผนำเสนอเกดความสบสนขนมาเมอไหร ผฟงกอาจสบสนและพากลาวกนวา “พดไมรเรอง” ซงเปนถอยคำทแสลงใจผนำเสนอ ทงนการปะตดปะตอเชอมโยงเพอใหประสานเปนเนอเรองเดยวกนนน ตองอาศยความคดกลนกรองจะประมาทไมได

2.1.3.3 ขนแยกแยะความคดและเนอหาสาระเปนหวขอใหญ การกำหนด เนอหาสาระออกเปนขอ ๆ ตามขนตอนน เปนการทำใหเนอหาสาระทำเปนหวขอใหญสำหรบควบคมการเดนเรองของผนำเสนอนนเอง

2.1.3.4 ขนแยกแยะหวขอใหญเปนหวขอยอย ในขนตอนนบางหวขอใหญ อาจมหลายหวขอยอย ถามหวขอยอยมากเกนไปกจะดไมมความสำคญ การแยกเปนหวขอยอยนตองกำหนดดวยตวเลขกำกบไวจงจะด

2.1.3.5 ขนพจารณาเนนหรอยำสงทสำคญ ผนำเสนอตองพจารณาเนอหา สาระตาง ๆ ตงแตข นตอนตน ๆ สงไหนเปนสงสำคญทขาดไมได สวนใดทตองเนนยำเปนพเศษ สวนไหนทตองเพมเตมเนอหาสาระเพอความสมบรณ หรอสวนไหนทตองตดออก เพราะจะทำใหเนอหาไมกระชบ

2.1.3.6 ขนเตรยมถอยคำ ขนตอนนเปนขนตอนทสำคญ ถงแมผนำเสนอ จะมเนอหาสาระดเพยงใด แตหากผนำเสนอไมสามารถเลอกสรรถอยคำทเหมาะสม อาจทำใหการนนนำเสนอนนไมประสบความสำเรจได อยางไรกตามการพดนำเสนอจะใหนาฟงมากเ พยงใด ขนอยกบการเตรยมถอยคำของผนำเสนอกบความคดและเน อหาสาระนน ๆ ท งน ถอยคำจะตองมความเหมาะสมสอดคลองกบเนอหาและถกตองตามกาลเทศะ

นอกจากถอยคำแลว อปสร เสถยรทพย และลกษม คงลาภ (2558:Online) อธบายวานำเสยงเปนเครองมอทสำคญอยางหนงในการนำเสนองาน ไมวาจะเปนระดบเสยง ความดงของเสยง และการออกเสยงโดยธรรมชาตแลวเวลาพดเสยงของคนเราจะมการเปลยนแปลงระดบเสยงเหมอนเสนกราฟทมขนสงและลงตำ ผนำเสนอควรฝกการใชเสยงใหมการใชระดบเสยงสงตำอยางเปนธรรมชาตเพอใหนาสนใจ และเสยงไมราบเรยบเกนไป

213

ความดงของเสยง ระดบความดงเสยงของผนำเสนอ ควรใหเหมาะสมกบ สภาพของสถานท ถาเปนการนำเสนอในหองประชมขนาดเลก ควรใชความดงของเสยงระดบปกต แตถาเปนการนำเสนอในหองประชมขนาดใหญ ควรใชเสยงทดงขน เพอใหผฟงในหองทกคนไดยนเสยงของผนำเสนอชดเจน ทงนเสยงทดงจะฟงดมอำนาจและกระตนความสนใจไดด

ในสวนของการออกเส ยง กเปนส งท สำค ญมากในการนำเสนองาน ถาผนำเสนอพดออกเสยงไมชด ผฟงกจะไมสามารถรบขอมลขาวสารไดถกตอง นอกจากนนความเรวในการพดกมความสมพนธกบการออกเสยง ถาพดเรวเกนไปคำทพดตาง ๆ ทพดออกมา จะฟงไม รเรอง ควรมการหยดเวนชวงในการนำเสนอ โดยเฉพาะหวขอสำคญอาจจะเปนการหยดเพอจะเรมหวขอใหม หรอหยดเวนชวงเพอเปลยนอารมณจากอารมณหนงเปนอกอารมณหนง

2.1.3.7 ขนตรวจสอบและจดระเบยบเนอเรองเปนขนตอนของการ ตรวจสอบและปรบแตงเนอหาใหเกดความสมบรณทสดในการนำเสนอในชวงกลางของการนำเสนอเนอหา เปนชวงทเหมาะสำหรบการนำเสนอรายละเอยด แตผนำเสนอควรระมดระวงไมใหผฟงเกดความเบอหนาย จากกราฟท 1 แสดงผลการวจยทางจตวทยาในเรองระดบความสนใจของผฟ ง กบระยะเวลาในการนำเสนองาน โดยศกษาการนำเสนองานทใชระยะเวลาทงสน 40 นาท พบวาชวงเวลา 10 นาทแรก ความสนใจของผฟงจะอยในระดบทสง หลงจากนนระดบความสนใจจะลดลงมาเรอย ๆ จนกระทงประมาณ 30 นาท ระดบความสนใจจะอยในระดบตำสด และจะเรมสงขนอกครงเมอใกลเวลา 5 นาทสดทายดงภาพ (อปสร เสถยรทพยและลกษม คงลาภ, 2558:Online)

ภาพท 8.7 กราฟแสดงระดบความสนใจในการฟง ทมา : อปสร เสถยรทพยและลกษม คงลาภ, Online: 2558.

214

จากผลการศกษามประเดนทนาสนใจ 4 ประเดน คอ ประเดนแรกการนำเสนองาน ในระยะเวลาสน ๆ จะเปนชวงทผฟงมความสนใจอยในระดบทสง ประเดนทสอง การนำเสนอประเดนสำคญเพอใหผฟงเกดการจดจำควรนำเสนอในชวงเรมตน และชวงสดทาย ประเดนทสาม หลงจาก 10 นาทแรก ระดบความสนใจของผฟงจะลดลง ควรจะใชสอหรอเทคนคตาง ๆ ชวยในการดงความสนใจผฟงกลบมา และประเดนสดทายระดบความสนใจของผฟงจะไมเพมขนในชวงทายของการนำเสนอ หากผฟงไมทราบวากำลงจะถงชวงทายของการนำเสนอ

2.1.4 การปดเรอง (Closing) การปดมความสำคญเทากบการเปด ซงถอเปนโอกาสสดทายทผ นำเสนอจะสามารถสรางความจดจำและความประทบใจใหเกดขนกบผฟง ผนำเสนอจำเปนตองวางแผนการพด ควรกลาวยำและทบทวนถงวตถประสงคในการนำเสนอและสรปประเดนทสำคญ รวมทงแนวคดหลกๆ ซงเชอมโยงเนอหาทกสวนเขาดวยกนในการปดเรอง หรอปดฉากการพดนำเสนอ สามารถทำได 7 วธ ดงน (สวสด บนเทงสข, 2553: 132-138)

2.1.4.1 ปดฉากโดยการรวบรวมจดสำคญผนำเสนออาจคดวา เนอหา สาระบางสวนอาจไมสำคญสำหรบผฟง ซงเปนความคดทไมถกตอง ใหคดเสมอวา ผฟงยอมเหนการสรปโดยรวบรวมจดสำคญเสนอผฟงนนเปนของใหมสำหรบผฟงอยาคดวาเปนการ “ซำ” แตเปนการ “ยำ” อยางนอยทสดผนำเสนอควรยำใหไดวาผนำเสนอตองการหรอมเจตจำนงแนวแนในเร องทนำเสนออยางไรบาง

2.1.4.2 ปดฉากโดยการกระตนใหเกดการปฏบต หากผนำเสนอสามารถ ทำใหผฟงเกดการปฏบตในสงทผนำเสนอมความตองการใหผฟงไดปฏบตได นนแสดงถงความสำเรจของการพดนำเสนอ แตหากผฟงไมเกดการปฏบตตาม ผนำเสนอจะตองเรงระดมความคดและกระตนความคดของผฟงใหเกดการคลอยตามและปฏบตตาม

2.1.4.3 ปดฉากโดยการยกยองผฟง การยกยองผฟงอยางสจรตใจนบเปน การปดฉากทเรยบงายและประทบใจจนอาจอยในความทรงจำของผฟงไดอกวธหนง เพราะคลาย ๆ กบวาผฟงไดทงบางอยางไวใหกบผฟง และผนำเสนอกไดรบบางอยางจากผฟง จงเปนเรองยากทผฟงจะไมรสกวาเขายงระลกถงคำพดของผนำเสนออย

2.1.4.4 ปดฉากโดยการทำใหผฟงหวเราะสงทจะทำใหผฟงมชวตชวา คอ การไดยมและหวเราะ นำเสนอตองกำหนดจดของเนอหาปดฉาก วาจะสรางเสยงหวเราะไดในเนอหาตอนใดบางแตตองแฝงไปดวยสาระทไมหลดประเดนเนอหาสาระในตอนนน

2.1.4.5 ปดฉากโดยการนำคตพจน หรอคำพงเพยมากลาวอางมทง ความหมายทลกซง เปนการสรปรวบยอดและมความไพเราะ ดงนนผนำเสนอสามาถปดฉากการพดนำเสนอดวยคำพงเพยหรอคตพจน กยอมหมายความวาผนำเสนอสามารถนำเสนอจบไดอยางมความหมายและไพเราะ

215

2.1.4.6 ปดฉากโดยอางคำสอนทางศาสนา เปนถอยคำทมอทธพล ดงนน ถาผนำเสนอปดฉากการพดนำเสนอโดยอางคำสอนทางศาสนาเขามาประกอบ กลาวไดวาคำพดของ ผนำเสนอมอทธพลและศกดสทธ สามารถทำใหผฟงคลอยตามได

2.2 การจดประเดน ผนำเสนอจดประเดนทงหมดทตองการจะพด และเรยงลำดบการพดอยางสมเหตสมผล ซงวธนจะชวยใหผนำเสนอสามารถวางกรอบหรอสรางระบบในการนำเสนอของผนำเสนอ รวมทงยงชวยเนนถงจดสำคญทผนำเสนอตองนำเสนอได

2.3 เตรยมนำเสนอ ผนำเสนอควรเตรยมขอมลในการนำเสนออยางสนกระชบและเรยบงาย ทสดเทาทจะทำได เพอใหผนำเสนอสามารถจดการและจดจำขอมลไดงายขน นอกจากนผฟงมกจะมองวาการนำเสนอทใชระยะเวลาทสนมกมประสทธผลมากกวา เนองจากคนสวนใหญไมชอบการนำเสนอทใชระยะเวลามากจนเกนไป และจะไมจำขอมลอะไรทไมจำเปน

2.4 หลกเลยงการอดขอเทจจรงและตวเลขใหกบผฟงมากจนเกนไป เพราะตวเลขทเหมาะสมไมกตวกสามารถชวยแสดงใหเหนภาพของสงทคณตองการจะกลาวถงไดอยางชดเจน และการกลาวถงตวเลขมากเกนไปจะทำใหผฟงมนงงกบตวเลขได ซงจะทำใหการฟงในครงนนเปนเรองทยาก ในทางกลบกน หากผนำเสนอใชกราฟ แผนภม หรอรปภาพตารางแทนการใชตวเลข เพอแสดงใหเหนถงสงทผนำเสนอพดไดชดเจนขน โดยเนนถงประเดนหลกทสำคญกเพยงพอ และคดหาวธการทจะทำใหผฟงเขาใจขอมลเหลานอยางสรางสรรค

2.5 อยาใชศพทเทคนคและศพทเฉพาะมากจนเกนไป ในการนำเสนอการใชศพทเทคนคมนอาจดนาสนใจหากผฟงเปนคนกลมเดยวกนและเขาใจผนำเสนอ แตหากผฟงมความรเกยวกบหวขอทนำเสนอนอย หากผนำเสนอใชศพทเทคนคมากจนเกนไป อาจทำใหผฟงไมเขาใจและเกดความเบอหนายตอเรองทนำเสนออย ดงนนหากผนำเสนอจำเปนตองใชศพทเฉพาะหรอคำยอ ผนำเสนอจะตองอธบายตงแตชวงเรมตนกอวาคำยอหรอศพทเฉพาะเหลานมความหมายวาอยางไร เพอใหทกคนไดทราบและสามารถตดตามการนำเสนอไดอยางราบรน

3. การพจารณาถงสอและเครองมอในการนำเสนอ

การนำเสนองานบางครงอาจไมสามารถสอความหมายไดตรงตามวตถประสงคทกำหนดไว อาจเปนเพราะความยากของเนอหาทนำเสนอหรอความสามารถในการอธบายของผนำเสนอไมดพอ ดงน นการแกไขปญหาดงกลาวดวยการใชส อประกอบในการนำเสนอ เชน ภาพถาย แผนภม แผนภาพ คลปภาพ คลปเสยง เปนตน จากเทคโนโลยทพฒนากาวไกลในปจจบน ทำใหสอทใชในการนำเสนอมลกเลน มความนาสนใจมากขน ประกอบกบโปรแกรมคอมพวเตอรทใชในการออกแบบสอสามารถใชงานไดงายและสะดวกสบายมากกวาแตกอน ผนำเสนอบางคนจงใหความสำคญในการเตรยมสอ มากกวาการเตรยมเนอหา ประกอบกบความเชอวาหากนำเสนอดวยสอทดด เทคนคหลากหลาย จะทำใหการนำเสนอสามารถดงดดความสนใจของผฟงได ความเชอดงกลาวมความถกตองแตไมถกทงหมด เพราะหากผนำเสนอนำเสนอดวยสอทสวยงาม โดยไมมความร ความเขาใจใน

216

เรองทนำเสนอ กจะไมสามารถดงดดความสนใจของผฟงได ดงนนการใชสอในการนำเสนอพ งระลกเสมอวาใหสอเปนตวรอง ทชวยเสรมความเขาใจในเนอหา ผนำเสนอจะตองเปนตวเอกในการนำเสนอ

ในการพจารณาตดสนใจเลอกสอหรอเครองมอในการนำเสนอ ผนำเสนอจะตองไมอดขอมลบนแผนสไลดแผนเดยว หรอบนหนากระดาษหนาเดยวจนมากเกนไป เนองจากผฟง จะหมดความสนใจในสงทผ นำเสนอกำลงพดและพยายามอานทกสงทอยตรงหนา นอกจากนผ นำเสอจะตองตรวจสอบใหแนใจดวยวาผฟงสามารถมองเหนขอมลบนสไลดไดอยางชดเจนดวยการใชตวอกษรทใหญ หนา และอานงาย นอกจากนผนำเสนอสามารถเลอกใชภาพประในการนำเสนอ จะชวยใหการนำเสนอมประสทธผลมากกวาการพดเพยงอยางเดยว (ปฏพล ตงจกรวรานนท, 2554 : 21) ทงนเทคนคการทำสอเพอการนำเสนอจะกลาวในหวขอถดไป

4. การซกซอมกอนการนำเสนอ

เม อไดสรางส อนำเสนอพรอมกบเน อหาสาระท เตรยมไวแลว ส งท ต องทำตอไป คอ การซกซอมการบรรยาย ผนำเสนอสามารถตรวจสอบทาทางของตวเองไดในกระจกบานใหญ ๆ สงเกตนำเสยงและทาทาง เพ อปองกนการประหมาขณะอย ทามกลางสายตาประชาชนจำนวนมาก จดประสงคของการซอมกอนการนำเสนอจรงมดงน (กฤตยา พลหาญ, 2562: Online )

4.1 ซอมเพอใหเขาใจขอมลอยางถองแท ในขณะทผนำเสนอทดลองบรรยายแตละ หวขอสไลด จะทราบโดยทนทวาหวขอใดควรเนนพเศษ หวขอใดควรขามไป ขอดอกประการหนงของการซอมการบรรยาย คอ ผบรรยายจะรดวยตนเองวาอธบายจดใดไดไมด ซงอาจเกดจากตวผบรรยายเองไมเขาใจหวขอน หรอขอมลทไดมายงไมกระจางเพยงพอ

4.2 ซอมเพอลำดบการนำเสนอทถกตองขณะทดลองบรรยาย หากพบวาหวขอใดท มลำดบไมถกตอง กสามารถกลบไปแกไขไดทนท

4.3 ซอมเพอใหเกดความมนใจ การทดลองซอมจรง ๆ หนากระจก วธการเนนเสยง กรยาทาทาง หากเราซอมไปเรอย ๆ จะเกดความชำนาญและความมนใจ ชวยใหภาพโดยรวมของการนำเสนอจรงเปนไปอยางราบรน

4.4 ซอมเพอหากำหนดเวลาทแนนอน การจบเวลาการซอมบรรยาย จะไดทราบวาควรเนนหวขอใดบาง หรอควรใชเวลากบเรองใดเปนพเศษ ถาพบวาใชชวงเวลาใดไมเหมาะสมเราจะไดหาทางปองกนและแกไขไดทนท

217

การนำเสนอแบบออนไลน

ภาพท 8.8 การนำเสนอในรปแบบออนไลน

การนำเสนอออนไลน เปนการนำเสนอในรปแบบเสมอนจรงและมความแตกตางกบการนำเสนอตอหนาผฟงโดยตรง นนคอลกษณะของการถายทอดขอมลหรอสงทผนำเสนอยากนำเสนอใหกบผฟงอยางกระชบแตไดใจความเพอใหสงทนำเสนอนนสงถงผฟงอยางแทจรง แตเนองจากการนำเสนอออนไลนผนำเสนอไมไดอยตอหนาผฟงในขณะทนำเสนอ ดงนนผนำเสนอจำเปนตองสรางภาพลกษณและสาระสำคญของเนอหาทนำเสนอใหสามารถดงดดความสนใจของผทเขามาฟงการนำเสนอได นอกจากนผนำเสนอจำเปนตองพจารณาลกษณะของการนำเสนอและการสรางอารมณรวมใหสามารถดงผฟงและทำความเขาใจกบสงทผ นำเสนอกำลงนำเสนอ ทงนหลกการนำเสนอออนไลน ปฏพล ตงจกรวรานนท (2554 :64-77) ไดอธบายขนตอนการนำเสนอออนไลนไวอยางนาสนใจ สามารถสรปไดในแตละขนตอน ดงน

1. พจารณาถงความยาวและรปแบบของเนอหาทจะนำเสนอ

สงแรกและเปนสงสำคญมากทสดในการนำเสนอแบบออนไลน คอ การพจารณาวาใคร คอผทเขามาฟงการนำเสนอ ผนำเสนอตองการพดอะไรกบผฟง และผนำเสนอจะแบงเนอหาดงกลาวอยางไรเพอถายทอดเนอหาไดอยางสมบรณและครบถวน ทงนผนำเสนอจะตองกำหนดโครงสรา งใหกบเนอหา เนองจากคนโดยทวไปมกจะไมคอยอานเนอหาบนหนาจอคอมพวเตอรเรยงตามลำดบมากนก แตพวกเราจะใชวธการอานผาน ๆ และเลอกอานเฉพาะคำหรอประโยคทพวกเขาสนเปนพเศษเทานน เพอใหผฟงสามารถเขาถงในสงทผนำเสนอตองการนำเสนอไดอยางรวด เรว มขอควรพจารณาดงน

1.1 เขยนประโยคใหสน และสามารถดงดดใจผทเขามาฟงการนำเสนอ

1.2 ตรวจดใหแนใจวาเนอหาในแตละบรรทดมความยาวไมเกน 12-13 คำ

1.3 สรางจดเดนใหกบคำหรอขอความทสำคญ เพอดงดดความสนใจของผทเขามา ฟงการนำเสนอ

1.4 ใหนำเสนอหนงแนวคดตอหนงยอหนา และเขยนเนอหาในแตละยอหนาใหสนกะทดรด โดยไมเกน 3-4 บรรทดตอหนงยอหนา

218

1.5 แบงเนอหาออกเปนหวขอยอย ลำดบตวเลข หรอแยกเปนประเดนทชดเจนอยางเหมาะสม

1.6 ตรวจสอบความถกตองของคำ ตวเลข ใหถกตอง เพราะหากผนำเสนอสะกดคำผดหรอใชหลกไวยากรณไมถกตองจนเหนไดชดเจนกอาจสญเสยความเชอมนไปไดงายเชนกน

การพจารณาเนอหาในการนำเสนอออนไลน ผนำเสนอควรพจารณาถงปรมาณของเนอในการนำเสนอทเหมาะสมอยางคราว ๆ ไดดวยการเขยนเนอหาทจะนำเสนอใหเหมอนกบการนำเสนอตอหนาผฟงโดยตรง และใหผนำเสนอตดเนอหาดงกลาวทไมจำเปนออก กจะไดเนอหาทสำคญเพอใชในการนำเสนออยางแทจรง

2. การกำหนดรปลกษณและอารมณในการนำเสนอใหเหมาะสม

รปลกษณและอารมณในการนำเสนอตองมความสอดคลองกบภาพลกษณอน ๆ เชน ภาพลกษณขององคกร ตำแหนงหนาทการงาน เปนตน เพอใหผฟงไดรบขอมลสำคญเดยวกนกบการนำเสนอดวยวธการอน ๆ โดยเฉพาะอยางยงในการนำเสนอออนไลนผนำเสนอไมไดอยหนาจอหรอตอหนาผฟง ผนำเสนอตองคำนงถงในระหวางการออกแบบรปลกษณของงานนำเสนอแบบออนไลน เมอการอานบนหนาจอยากกวาการอานเนอหาบนกระดาษ ผนำเสนอตองคำนงถงในเรองดงน

2.1 หลกเลยงการใชตวอกษรเลกและเขยนตดกนจนอานยาก พยายามเวนชองไฟใหมากทสดเทาทจะทำได

2.2 ใชพนหลงสออนกบตวหนงสอสเขม

2.3 เลอกใชสอยางระมดระวง ถงแมจะเปนสวนหนงของสและสญลกษณกตาม แตโทนสสวางอยางสแดงและสเหลองกอาจทำใหผฟงเกดอาการตาลายกบหนาจอได และอานขอความไดยาก ซงการลดโทนสใหออนลงหรอเลอกใชสโดทนเขมจะทำใหอานงายและสบายตามากขน

2.4 เลอกใชตวอกษรทเรยบงาย อานไดชดเจน

2.5 ใชรปภาพชวยอธบาย และเนนประเดนทสำคญใหชดเจนดวยการใชตารางหรอภาพประกอบ

2.6 พยายามรกษาความยาวแตละหนาใหอยในจอเดยว เนองจากคนทวไปมกจะไมชอบเลอนลงมาอานขอความทางดานลางมากจนเกนไปนก

219

3. การเตรยมคำถามทคนมกจะถามบอยเอาไวลวงหนา

ผนำเสนอตองเตรยมคำถามทคาดวาผฟงการนำเสนอจะถามภายหลงจากการนำเสนอ เสรจสน โดยใหผนำเสนอแยกการตอบคำถามดงกลาวไวในเนอหาอกสวนของการนำเสนอ ในการทำเชนนจะแสดงใหผฟงเหนวาผนำเสนอพรอมจะใหความชวยเหลอ และทำใหพวกเขากลาตดตอกบ ผนำเสนอมากขน รวมทงชวยใหการนำเสนอในครงนนประหยดเวลาและงบประมาณเชนกน

4. การสรางความสมพนธกบผฟงในการนำเสนอ

การนำเสนอออนไลน สงทเปนปญหาประการหนงคอการมปฏสมพนธระหวางผนำเสนอ และผฟง อยางไรกตามในการสรางความสมพนธระหวางผนำเสนอและผกไมใชเรองทยากนก โดยมวธการดงน

4.1 การมปฏสมพนธกบผฟงการนำเสนอ หากผนำเสนอสามารถตอบโตกบผฟงไดถอเปนจดแขงทยอดเยยมทสดอยางหนงของเทคโนโลยออนไลน ดงนน ผนำเสนอควรสรางการนำเสนอใหมการตอบโตกบผฟงใหมากทสดโดยใชเครองมอตาง ๆ เขามาชวย เชน แบบสอบถามออนไลน การตอบคำถามหาออนไลน เปนตน เครองมอเหลานจะเปนประโยชนตอผฟงอยางยง สามารถดงดดความสนใจแกผฟงได และยงมแนวโนมทผฟงจะกลบมาดการนำเสนอในโอกาสตอ ๆ ไป

4.2 การเปลยนแปลงเนอหา ถาการนำเสนออยบนเวบไซต ผนำเสนอสามารถอบเดตการนำเสนอไมใหลาชาดวยการเพมเตมเนอหาใหมอยางสมำเสมอ เชน ขาวประจำสปดาหทผฟงกำลงใหความสนใจ หรอเคลดลบการใชชวตในสถานการณ New normal ในปจจบน เปนตน เนอหาใหมเหลานจะเปนเนอหาทนาตดตาม ซงผนำเสนอสามารถเขาถงและเปลยนแปลงไดงาย

4.3 การแจกของฟร คนทวไปจะจดจำและกลบมายงการนำเสนอมากขน ถาพวกเขาไดรบอะไรบางอยางทเปนประโยชน หรอไดรบของฟรจากการเขามาฟงครงลาส ด โดยผนำเสนอจะตองพจารณาวาวสามารถสอดแทรกสงท ชวยเพมมลคาใหกบการนำเสนอหรอไม นอกจากน ผนำเสนออาจใชสงจงใจเพอใหคนเขามาฟงในสงทคณนำเสนอเปนพเศษ อยางการไดรบสทธเขารวมชงรางวลสำหรบผแสดงความคดเหนตอการนำเสนอกไดเชนกน

ในการนำเสนอในรปแบบออนไลนมความจำเปนอยางมากทขอมลเนอหาจะตองเปนขอมลททนสมยหรอเปนขอมลลาสดเสมอ เพราะผทเขามารบฟงการนำเสนอจะเลกชมการนำเสนอของผนำเสนอทน ถาผฟงพบอะไรบางอยางทลาสมยในการนำเสนอ ดงนนถาผนำเสนอตองการ ใหการนำเสนอสามารถใชงานไดในระยะเวลาหนง ผนำเสนออาจตดขอมลทไดรบผลกระทบในเรองเวลาออกไปซงสามารถชวยไดในระดบหนง

220

การทำสอเพอการนำเสนอ

ภาพท 8.9 การทำสอเพอการนำเสนอ

การทำสอเพอการนำเสนอ ผนำเสนอทไมคอยมประสบการณ มกจะรสกวาตองทำสไลดในการนำเสนอจำนวนหลายหนา หรอใสขอมลทงหมดทจะนำเสนอลงในสไลด และตองทำใหมความยงยากซบซอนมากทสด ซงหลกการของการนำเสนอ คอ ภาพ หรอเอกสารประกอบการนำเสนอเปนเพยงอปกรณเสรมทชวยเนนถงสงทผ นำเสนอกำลงกลาวถงเทานน ถาผฟงตองการรายละเอยดเพมเตมผนำเสนอจะตองเตรยมเอกสารแจกฟรใหกบผฟงไดนำกลบไปอานหลงจบการนำเสนอ แตการนำเสนอจะมประสทธผลกจะตองมสอทสามารถดงดดใจผฟงดวยเชนกน ซงเทคนคการทำสอเพอใชในการนำเสนอจะชวยใหสอการนำเสนอมความนาสนใจมากยงขน

1. ทศทางของหนาตาสไลดในปจจบน

การใชความสำคญของสอเพอใชในการนำเสนอในทกองคประกอบ ไมวาจะเปนเนอหา วธการถายทอด หรอแมแตกระทงสอทใช ผฟงมกจะสงเกตรปแบบหรอลกษณะของสไลดท ผนำเสนอกำลงใชในการนำเสนอ ซงในปจจบนหนาตาของสไลดมความโดดเดนและนาดงดดใจเปนอยางมาก ทงน เบญจ ไทยอาภรณ (2561: 55-65) ไดรวบรวม 6 ทศทางของหนาตาสไลดในปจจบน ดงน 1.1 สไลดแนว Flat design ลกษณะเปนรปแบบเรยบ ๆ แบน ๆ ไมมแสงและเงา รปแบบการออกแบบของ Flat Design เรมจากการลดทอนเอาสงตาง ๆ ออกไป ลดองคประกอบทดเปน 3 มต (3Ds) เชน การเอาเงาออกไป หรอการเปลยนสใหเปนพนสเดยว ลดกราฟกทเปนพนผวตาง ๆ ใหนอยลง และเลอกใชรปทรงทมความเรยบ และสามารถเขาใจไดงาย ไมหวอหวา เลอกใชตวหนงสอทอานงาย รวมไปถงการเลอกใชสดานแทนสสดและเงา

221

ภาพท 8.10 สไลดแนว Flat design

1.2 สไลดแนวภาพใหญเตมสไลด ลกษณะสไลดเชนนสามารถเหนไดทวไปในสอออนไลน ไมวาจะเปนเฟซบก กนยมใชรปขยายเตม พรอมขอความทเปนหวขอพอประมาณใหผรบสารรวากำลงสอถงพดถงเกยวกบอะไร ลกษณะไลดแบบนจะไมคอยมตวหนงสอมากนก เพราะ ผนำเสนอกตองการใหผฟงใหความความสนใจผนำเสนอมากกวาทไสลด ดงนนสไลดจงมหนาทเปนฉากประกอบใหผนำเสนอดมความนาสนใจมากขน

ภาพท 8.11 สไลดแนวภาพใหญเตมสไลด

1.3 สไลดแนวมรปทรงและไอคอนประกอบ มลกษณะใชรปทรงเลขาคณตเขามาชวยในการออกแบบประกอบดวยไอคอนเพอเปนสญลกษณของหวขอในประเดนตาง ๆ สไลดในรปแบบนมความคลายคลงกบสไลดแนว Flat design ซงแสดงความเรยบงายแตดดในการนำเสนอ

222

ภาพท 8.12 สไลดแนวมรปทรงและไอคอนประกอบ

1.4 สไลดทมรปภาพเปนพนหลงแตมส ปกตทวไปเรามกเหนไสลดไมเปนภาพสกขาว-ดำ แตปจจบนการออกแบบสไลดสงทพบคอนขางมาก คอ ภาพนนถกยอมสใหเปนสเดยว ๆ หรอ ใชสพนหลงในลกษณะของการไลสเพมมากขน

ภาพท 8.13 สไลดทมรปภาพเปนพนหลงแตมส

1.5 สไลดมตวหนงสอเปนลกเลน เชน การเอยงตวหนงสอใหดทแยงนด ๆ หรอเลนตวหนงสอกบภาพพนหลง กจะทำใหสไลดดมความนาสนใจมากยงขน

223

ภาพท 8.14 สไลดมตวหนงสอเปนลกเลน

1.6 การแสดงขอมลดวยอนโฟกราฟกส การแสดงผลแบบน ชวยสไลดมความ นาดงดดใจ และแนวโนมสไลดแสดงขอมลดวยอนโฟกราฟกสเร มไดรบความนยมมากขนเรอย ๆ เพราะผนำเสนอสามารถสรปยอสาระสำคญดวยรปกราฟก จะชวยใหสไลดลดความนาเบอลงได

ภาพท 8.15 การแสดงขอมลดวยอนโฟกราฟกส

2. หลกการออกแบบสอการนำเสนอ

ในการสรางสรรคสอลวนมหลกการในการออกคลายคลงกน สรปไดดงน

2.1 ตวอกษร มความสำคญเปนอนดบตน ๆ ในการออกแบบสอในการนำเสนอ เพราะหากมรปแบบอกษรทอานยาก หรอมขนาดอกษรทเลกเกนไป กจะเปนอปสรรคตอผฟงในการรบขอมลเน อหาได ส งท ผ นำเสนอจะตองคำนงในเรองของตวอกษร มดงน (เนาวนต สงคราม, Online.)

224

2.1.1 ชนดของตวอกษร หรอเรยกสน ๆ วา ฟอนต ( font) ปจจบนมใหเลอกมากมายในโปรแกรมคอมพวเตอร ผนำเสนอจะตองจดทำสอใหเหมาะสม คอ

2.1.1.1 ใชตวอกษรทอานงาย

ภาพท 8.16 ลกษณะของตวอกษรทอานงายและยาก

ภาพท 8.17 ตวอยางการใชตวอกษรประกอบเนอหา

2.1.2 ไมควรใชตวอกษรทหลากหลายชนดจนเกนไปในการนำเสนอ เพราะจะทำใหผฟงเมออานสอทใชในการนำเสนอจะทำใหเกดอาการตาลาย และไมสนใจในการนำเสนอได

2.1.3 ขนาดและชองไฟตวอกษร ขนาดของตวอกษรตองระวงไมใหเลกจนเกนไป โดยเฉพาะงานนำเสนอทตองการใหผฟงอานไดจากระยะไกลได ผนำเสนอจะตองทดลองฉายงานนำเสนอขนจอภาพแลวยนหลงหองเพอตรวจสอบดใหแนชดวาสามารถอานไดชดเจน อกทงชองไฟของตวออกษรจะตองจดวางใหสวยงาม จะทำใหอานงาย และสบายตา

225

2.2 สและพนหลงในสอนำเสนอ ในการสรางสอเพอนำเสนอใหมความนาดงดดใจ ผนำเสนอตองพงหลกการใชสเพอใหผฟงเกดความสนใจ ซงมเทคนคการเลอกใชสพนหลง ดงน (PresentationX, Online.)

2.2.1 เลอกใชสตามทฤษฎส

ภาพท 8.18 การเลอกใชสตามทฤษฎส

ในแบบแรก คอ การใชสทมเฉดสทแตกตางกน เชน แมส (แดง เหลอง นำเงน) เปนตน วธการนจะทำใหผนำเสนอและผฟงรวาสทง 3 มความสดทเทากน ตอมาในแบบทสอง คอ การเลอกใชสค ตรงขามกน เชน สนำเงน สนำเงนออน กบ สเหลอง สเหลองออน เปนตน และแบบทสาม คอ การเลอกใชสทเรยงเปนโทนสเดยวกน เชน การเลอกใชสเขยวและสเขยวออน เปนตน

2.2.2 สรางความแตกตางของสตวอกษรและสพนหลง

ภาพท 8.19 ตวอยางความแตกตางของสตวอกษรและสพนหลง

การเลอกสของตวอกษรเปนสงทสำคญมากในการเลอกใหกบสของพนหลง ถาสของตวหนงสอออน ควรเลอกพนหลงเปนสเขม และถาสพนหลงเปนสออนควรเลอกสตวอกษรเปนสเขม เพอสรางความแตกตางของสใหผฟงสามารถอานขอความบนสอไดงายขน

226

2.2.3 ใชทฤษฎ 60-30-10

ภาพท 8.20 การเลอกใชสตามทฤษฎ 60-30-10

ถาผนำเสนอใชสในสอการนำเสนอหรอสไลดแค 3 ส จะทำใหผนำเสนอเลอกสสมดลตามทฤษฎ 60-30-10 โดยการแบงการออกแบบสไลดเปนหนวยเปอรเซนต 60% แรก คอ การใชสพนของสไลด 30% สำหรบตอมาสทสองทจะใชในสไลด และ 10 % สดทาย คอ การนำสไปใชในการเนนสวนทสำคญของสไลด วธนจะชวยใหเกดความสมดลของสทเขากนและเปนไปในทศทางเดยวกน

2.3 การใชภาพประกอบ การใชภาพประกอบสอการนำเสนอหรอสไลด ตองเปนภาพทสามารถสอความหมายไดชดเจนกบเนอหาทนำเสนอ โดยมเทคนคการเลอกใชภาพประกอบดงน (เบญจ ไทยอาภรณ, 2561: 102-109)

2.3.1 เลอกภาพทมความละเอยดสง ในการเลอกภาพเพอนำมาประกอบสไลด ภาพนนตองมความละเอยดสงหรอเพยงพอทจะทำใหภาพประกอบนนมความชดเจน คงความสวยงามไว และเมอตองการลดหรอเพมขนาดไฟลสไลดสามารถบบอดใหมขนาดเลกลงได แตหากผนำเสนอเลอกใชภาพทมขนาดเลกเมอถงเวลาตองการขยาย จะทำใหภาพแตกไมสวยงาม

ภาพท 8.21 ตวอยางภาพประกอบทมความละเอยดสงและตำ ทมา : ถายเมอวนท 1 พฤษภาคม 2562

227

2.3.2 เลอกภาพทมพนทวาง หากตองการใสตวหนงสอหรอรายละเอยดเพมเตม ควรเลอกภาพทมพนทวางพอประมาณเพอใหสามารถใสขอความลงไปไดตามสมควร

ภาพท 8.22 ตวอยางภาพทมพนทวาง ทมา : ถายเมอวนท 12 มกราคม 2562

2.3.3 ระมดระวงรปภาพทมลายนำ เนองจากภาพทมลายนำสวนใหญเปนภาพใหคลงภาพประเภท Stock Photo ทมไวสำหรบขายสทธใหนำไปใชงาน หากนำภาพไปใชในสไลดอาจทำใหขาดความนาเชอถอได สงผลกบการนำเสนอซงเปนสงทไมแนะนำใหทำ

ภาพท 8.23 ตวอยางภาพทมลายนำ ทมา : ถายเมอวนท 1 พฤษภาคม 2562

228

2.3.4 ขยายหรอยอภาพใหถกสดสวน ในการขยายหรอยอภาพดงภาพในทกทศทาง ทำใหบางครงรปออกมาไมพอดกบสไลด ผลทตามมาคอภาพมความผดเพยนผดสดสวนทำใหดภาพไมนาดและสงผลใหผนำเสนอขาดความมนใจในการนำเสนอสไลดนน ผนำเสนอตองระวงอยใหการยอหรอขยายภาพผดสดสวนเดดขาด

ภาพท 8.24 ตวอยางการขยายหรอยอภาพใหถกและไมถกสดสวน ทมา : ถายเมอวนท 1 พฤษภาคม 2562

2.4 เลอกใชแผนภาพ หรอกราฟกประกอบใหเหมาะสม ปฏเสธไมไดวาในงานนำเสนอหลาย ๆ งาน มกจะมการนำเสนอเนอหาในเชงตวเลข สถต หรอตารางขอมล ดงนนในการนำเสนอเนอหาเหลาน ควรเลอกประเภทของแผนภาพใหเหมาะกบเนอหาของเรา เชน กราฟแทงจะเหมาะกบขอมลทมชอและมการแสดงลำดบของขอมล โดยเราอาจวางไดทงแนวตงและแนวนอน หรอเพมมตใหเกดความสวยงามกได เพราะฉะนนการเลอกใชแผนภาพทดกสงผลทำใหคนดสามารถเขาใจเนอหาของเราไดงายขนเชนกน (9experttraining, Online)

ภาพท 8.25 ตวอยางกราฟแทงและกราฟวงกลม ทมา : https://bit.ly/2ZAVQn2

229

บทสรป

การนำเสนอ เปนการสอสารเพอเสนอขอมล ความร ความคดเหนหรอ ความตองการไปสผรบสาร โดยใชเทคนคหรอวธการตาง ๆ อนจะทำใหบรรลผลสำเรจตามจดมงหมายของการนำเสนอ ซงหลกการนำเสนอโดยใชสอ เปนการนำเสนองานหรอผลงานนนสอนำเสนอเปรยบเสมอนสะพานเชอมเนอหาของผบรรยายไปยงผฟงและผชม ดงนนสอจงมบทบาทสำคญอยางมาก สอทดจะชวยใหการถายทอดเนอหาสาระทำไดอยางรวดเรวยงข น อยางไรกตามสงทจำเปนตอการนำเสนอ คอ วธการพด การใชทาทาง และสอ เพอกระตนอารมณและสรางความประทบใหผฟงเกดความรสกรวม

องคประกอบของการนำเสนอ ประกอบดวย 1) ผนำเสนอ จะตองวเคราะหผรบขอมลศกษางานหรอขอมลนน ตลอดจนสรางหรอใชสอและโปรโตคอลทมคณภาพ เพอใหการนำเสนองานนนบรรลวตถประสงคท กำหนดไว 2) ผ ร บขอมล ถามการนำเสนอทดผ ร บขอมลจะมพฤตกรรมเปลยนแปลงไปในทศทางทผนำเสนอตองการ 3) งานหรอเนอหา เปนสงทผนำเสนอตองการถายทอดใหแกผรบขอมลผานสอและโปรโตคอลตาง ๆ การนำเสนอนนมเนอหาวาดวยเร องอะไร ใจความสำคญของเนอหาคออะไร สงทตองการไดจากผฟงคออะไร เพอใหขอมลเฉยๆ เพอโนมนาวจตใจ หรอตองการใหผฟงซอแนวคดของเรา การแมนเรองเนอหาจะชวยใหผฟงเกดความเชอถอกบผนำเสนอไดเปนอยางด 4) สอ เปนเครองมอสำคญทจะนำขอมลตาง ๆ ไปยงผรบขอมลสอพนฐานในการนำเสนอ 5) โปรโตคอล เปนวธ การท ผ นำเสนอใชถายทอดงานใหแกผ ร บขอมล โปรโตคอลมท งแบบเฉพาะเจาะจง คอ ผรบขอมลจะรบขอมลจากการนำเสนองานนนโดยตรง และโปรโตคอลแบบไมเฉพาะเจาะจง เนอหา การนำเสนอนนมเนอหาวาดวยเรองอะไร ใจความสำคญของเนอหาคออะไร สงทตองการไดจากผฟงคออะไร เพอใหขอมลเฉย ๆ เพอโนมนาวจตใจ หรอตองการใหผฟงซอแนวคดของเรา การแมนเรองเนอหาจะชวยใหผฟงเกดความเชอถอกบผนำเสนอไดเปนอยางด

การเตรยมความพรอมกอนนำเสนอ มความจำเปนอยางยงทผนำเสนอจะตองเตรยมความพรอมท งในเร องของการกำหนดวตถประสงคของการนำเสนอเน อหาสาระ การรางบทพด การพจารณาสอและเครองมอในการนำเสนอ ตลอดจนการซกซอมกอนการนำเสนอ เพอทำใหการนำเสนอสามารถบรรลตามจดมงหมายและประสบความสำเรจในการนำเสนอ ในการเตรยมความกอนนำเสนอม 4 ขนตอน ไดแก การกำหนดจดมงหมายของการนำเสนอ การรางบทพด การพจารณาถงสอและเครองมอในการนำเสนอ และการซกซอมกอนนำเสนอ ทง 4 ขนตอนนจะชวยใหผนำเสนอมความพรอมและเกดความมนใจในการนำเสนอมากยงขน สงผลใหการนำเสนอประสบความสำเรจ และเปนไปตามจดมงหมายทกำหนดไว

การทำสอเพอการนำเสนอ เปนองคประกอบหนงทมความสำคญตอการพดนำเสนอ เพราะจะชวยใหการนำเสนอมความนาสนใจมากยงข น โดยมหลกการออกแบบสอทตองคำนงถง ไดแก 1) ตวอกษรในการใชประกอบสอ ตองมขนาดทกำลงด ไมเลกหรอใหญคนเกนไป 2) สและพนหลงในสอทนำเสนอ จะตองเปนสทมความแตกตางกนระหวงสพนและสตวอกษร 3) การใชภาพประกอบ ควรเลอกภาพทมความละเอยดสง มพนทวางพอในการใสตวอกษรหรอรายละเอยดตา ง ๆ ตองระวง

230

การใชภาพทมลายนำ เพราะภาพทมลายนำสวนใหญเปนภาพทมลขสทธหรอการซอขายของภาพ การนำภาพลายนำไปใชในการนำเสนออาจทำใหผนำเสนอหมดความเชอมนในตวผฟงได การขยายหรอยอภาพ ควรขยายหรอยอใหถกตองตามสดสวนของภาพ และควรเลอกใชภาพ หรอกราฟกประกอบอยางเหมาะสม จะชวยใหสอทนำเสนอนาสนใจและทำใหผฟงเกดความเชอมนตอเรองทนำเสนอได

อยางไรกตาม ในการพดนำเสนอโดยใชสอ หากผนำเสนอมจดออนเรองใดเรองหนงกใหรบปรบปรงแกไข เชน หากเนอหาไมความชดเจน หรอมขอเทจจรงไมเพยงพอ เรยงรอยเรองราวไมสมบรณ เราอาจจะตองไปทำการศกษาหรอลงมอทำบางอยางเพมเตม แตหากเนอหาดการสงมอบด แตสอดไมนาด กคงลดทอน องครวมของการนำเสนอไปไมนอย หากทกอยางดหมดยกเวนการสงมอบ เชน ม เออ มอา ไมคลอง กงวลหรอประหมา ผนำเสนอตองรบแกไขดวยการฝกซอมหรอหาวธการเลยง เชน อาจตองใชคลปแทนการพดหรออาจมกจกรรมอน ๆ ประกอบเพอใหดไมนาเบอจนเกนไป

231

คำถามทายบทท 8

1. การพดนำเสนอ เปนการพดในรปแบบใด 2. คณสมบตของผนำเสนอทด ควรมลกษณะใด 3. การนำเสนอในรปแบบออนไลน มขนตอนอยางไรเพอใหการนำเสนอนาสนใจ 4. “สอในการนำเสนอ” มผลการรบรตอผฟงอยางไร 5. การพจารณาสอในการนำเสนอ ตองคำนงถงสงใดบาง

แบบฝกปฏบตการพดนำเสนอโดยใชสอ

นกศกษาฝกปฏบตการพดนำเสนอโดยใชสอ โดยมวธการฝกปฏบต ดงน

1. นกศกษาฝกปฏบตการพดนำเสนอโดยใชสอ นกศกษาสามารถดำเนนการตอไปน 1.1 กำหนดประเดนหรอหวขอในการพดนำเสนอ 1.2 กำหนดจดมงหมายของเรองทจะพดนำเสนอ 1.3 วเคราะหผฟง 1.4 ศกษาขอมลและรวบรวมขอมลนำมาสงเคราะหและจดเรยงลำดบเนอหาทจะพด 1.5 จดทำสอประกอบการพดนำเสนอใหเหมาะสม ทงนอาจารยผสอนฝกการทำสอโดยใช

โปรแกรมสำเรจรป 1.6 ฝกซอมการพดนำเสนอโดยใชสอตามระยะเวลาทกำหนด

2. อาจารยผสอนกำหนดระยะเวลาการพดนำเสนอโดยใชสอตามความเหมาะสม 3. นกศกษาดำเนนการพดนำเสนอโดยใชสอตามหวขอทไดจดเตรยมมา 4. เมอจบการนำเสนอ รวมแสดงความคดเหน และสรปสงทไดนำเสนอ

232

บรรณานกรม

ภาษาไทย

กฤตยา พลหาญ. (2562). การนำเสนอทด. [ออนไลน]. สบคนเมอ 3 พฤษภาคม 2562, จาก: https://bit.ly/3gcCziw.

ทนภาส พาหะนชย. (2561). เทคนคทำสไลดนำเสนออะไรกผานใน 3 นาท. กรงเทพฯ: วเลรน.

เนาวนต สงคราม. หลกการออกแบบ MS PowerPoint สำหรบการเรยนการสอน เกมการ สอนแบบมปฏสมพนธ. [ออนไลน]. 3 พฤษภาคม 2562, จาก : https://bit.ly/38sVPFF.

เบญจ ไทยอาภรณ. (2561). ไดดเพราะพรเซนต. กรงเทพ: P.R.A.MASS.

ปฏพล ตงจกรวรานนท. (2554). การพดนำเสนอยางมออาชพ. กรงเทพฯ: บสคต.

ผลสำรวจการใชงาน Cloud Computing ในองคกร. [ออนไลน]. สบคนเมอ 3 พฤษภาคม 2562, จาก : https://bit.ly/2ZAVQn2.

ศรรตน ศรวรรณ. (2557). พรเซนตอยางโปร. กรงเทพฯ: เอช อาร เซนเตอร.

สวสด บนเทงสข. (2553). เทคนคการพด. กรงเทพฯ: ไทยควอลตบคส.

สดปฐพ เวยงส. (2557). ตวอยางบทการพด. [ออนไลน]. สบคนเมอ 3 พฤษภาคม 2562, จาก: https://www.gotoknow.org/posts/579211.

อปสร เสถยรทพยและลกษม คงลาภ. (2558). เทคนคการนำเสนอยางมประสทธภาพ. [ออนไลน]. สบคนเมอ 3 พฤษภาคม 2562, จาก: https://www.tistr.or.th/tistrblog/?p=2357.

nitdaporn seanrin. (2555). องคประกอบของการนำเสนอ. [ออนไลน]. สบคนเมอ 3 พฤษภาคม 2562, จาก : http://elements-present.blogspot.com/2012/05/blog- post.html.

Pinmanus. (2558). การนำเสนอทด. [ออนไลน]. สบคนเมอ 3 พฤษภาคม 2562, จาก : http://pinmanus27.blogspot.com/2015/06/blog-post.html.

PresentationX. เทคนคการเลอกใชส สำหรบการออกแบบ Presentation. [ออนไลน]. สบคนเมอ 3 พฤษภาคม 2562, จาก : https://bit.ly/3gt1Cy2.

ภาษาองกฤษ

Freepik.com. Speech. [online]. Retrieved May 3 2019, from: www.freepik.com.

บรรณานกรม

234

บรรณานกรม

ภาษาไทย

กฤตยา พลหาญ. (2562). การนำเสนอทด. [ออนไลน]. สบคนเมอ 3 พฤษภาคม 2562, จาก: https://bit.ly/3gcCziw.

กะรต เทพศร. (2556). รปแบบการสอสารภายในองคกรของบคลากรคณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยแมโจ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก:http://webpac.library.mju.ac.th:8080/mm/fulltext/research/2558/Karat_Tepsiri/fulltext.pdf. [1 เมษายน 2562].

กาญจนา แกวเทพ. (2554). สอสารมวลชน: ทฤษฎและแนวทางการศกษา. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : ศนยหนงสอจฬาลงกรณ.

กตมา สรสนธ. (2546). ความรทางการสอสาร. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: โรงพมพ มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

. (2557). ความรทางการสอสาร (Introduction to Communication). พมพครงท5. กรงเทพฯ : จามจรโปรดกส จำกด.

กตมา อมรทต. (2563). ศลปะการใชถอยคำเพอจงใจคน. กรงเทพฯ: ไทยควอลตบคส (2006) จำกด.

กญญา วารเพชร. (2546). การศกษาบคลกภาพของพนกงานธนาคารกรงศรอยธยา จากด (มหาชน). สารนพนธการศกษามหาบณฑต สาขาธรกจการศกษา, คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

กญญา สวรรณแสง. (2532). การพฒนาบคลกภาพและการปรบตว. กรงเทพฯ : บำรงสาสร วงบรพา.

คณาจารยจฬาลงกรณราชวทยาลย. (2551). ภาษากบการสอสาร. กรงเทพฯ:มหาวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.

จตจำนง สภาพ. (2528). การพดระบบการทต. กรงเทพฯ : สทธสารการพมพ.

จนดา งามสทธ. (2531). การพด. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

จตมา เสรพทยารตน. (2544). บคลกภาพของนกเรยนพยาบาลศาสตรระดบตน กอง การศกษากรมการแพทยทหารเรอกรงเทพ. ปรญญานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาจตวทยา, คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

235

จมพล รอดคำด. (2539). กระบวนการสรางและรกษาความนยมของพธกร โทรทศน. นเทศศาสตรมหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

จนทมา พรหมโชตกล. (2530). วาทการ. กรงเทพฯ : ศรนครนทรวโรฒประสาน มตร, มหาวทยาลย.

เจษฎา นกนอย. (2559). การสอสารภายในองคการ แนวคด ทฤษฎ และการ ประยกตใช. กรงเทพฯ: สำนกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

จำนง หอมแยม, จรภาส ชยานนท และภราดร หอมแยม. (2550). ระเบยบสำนก นายกรฐมนตรวาดวยงานสารบรรณ. กรงเทพฯ : ไฮเอดพบลชชง.

ฉตรวรณ ตนนะรตน. (2537). การพดเบองตน. กรงเทพฯ : กงจนทรการพมพ.

ชลลดา ทวคณ. (2556). เทคนคการพฒนาบคลกภาพ. พมพครงท 2. กรงเทพ: โอเดยนสโตร.

ชตาภา สขพลำ. (2548). การสอสารระหวางบคคล = Interpersonal communication. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร

(2557). วาทนพนธ. กรงเทพฯ : สำนกพมพจฬาลงกรณ มหาวทยาลย.

ฐตรตน นมนอย (2554). การสอสารเพอการจดการการเปลยนแปลงในองคกร กรณศกษา ธนาคารแลนด แอนด เฮาส เพอรายยอยจำกดมหาชน. ศลปศาสตร มหาบณฑต, คณะภาษาและการสอสาร (การสอสารประยกต). กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

ณฐฐชดา วจตรจามร. (2556). การสอสารเพอการโนมนาว. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ดารณ หตะจตต. การประชมแบบมออาชพ. [ออนไลน]. สบคนเมอ 17 พฤษภาคม 2562, จาก : https://bit.ly/2Tl1wPE.

ถรนนท อนวชศรวงศ. (2533). การสอสารระหวางบคคล. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ทนภาส พาหะนชย. (2561). เทคนคทำสไลดนำเสนออะไรกผานใน 3 นาท. กรงเทพฯ: วเลรน.

ทนวฒน มฤคพทกษ. (2525). พดได-พดเปน. กรงเทพฯ : บพธการพมพ.

236

ธนวรรธ ตงสนทรพยศร.(2550). พฤตกรรมองคการ. กรงเทพฯ: ธนธชการพมพจำกด.

ธดารตน สบญาต. (2559). เทคนคการนำเสนอหนาชนเรยน. [ออนไลน]. สบคนเมอ 4 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/2W22VMV.

ธราภรณ กจจารกษ. (2553). ปจจยทมผลตอการพดภาษาองกฤษของนกศกษาชนปท 2 สาขาวชาภาษาองกฤษ คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฎในเขตกรงเทพมหานคร. รายงานการวจย. มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา.

ธวพร ตนตระกล. (2555). การพฒนาทกษะการพดภาษาองกฤษในชวตประจำวนโดยใช บทฝกการสนทนาภาษาองกฤษ. รายงานวจย. มหาวทยาลยศรประทม.

นาวก นำเสยง. (2554). เรองจรงเกยวกบ สอสงคมออนไลน. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.mediamonitor.in.th/.../233-2011-09-13-03-37-13.html. [1 เมษายน 2562].

นนทา ขนภกด. (2529). การพด. นครปฐม : ศลปากร, มหาวทยาลย.

นพนธ ทพยศรนมต. (2543). หลกการพด. คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร. สงขลา : มหาวทยาลยทกษณ.

นพนธ ศศธร. (2528). หลกการพดในทประชมชน. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช.

นรมต. การอธบายและการยกตวอยาง. [ออนไลน]. สบคนเมอ 10 เมษายน 2562, จาก : http://neramit01.blogspot.com/p/blog-page.html.

นรตน จรจตร. (2550). ศลปะการพดสำหรบผบรหาร. สงขลา: ภาคพนฐานการศกษา คณะวชาครศาสตร.

เนาวนต สงคราม. หลกการออกแบบ MS PowerPoint สำหรบการเรยนการสอน เกมการ สอนแบบมปฏสมพนธ. [ออนไลน]. สบคนเมอ 3 พฤษภาคม 2562, จาก : https://bit.ly/38sVPFF.

บษบา สธธร. (2540). พฤตกรรมการสอสารระหวางบคคล.นนทบร: สำนกพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

เบญจ ไทยอาภรณ. (2561). ไดดเพราะพรเซนต. กรงเทพ: P.R.A.MASS.

ปรมะ สตะเวทน.(2546). หลกนเทศศาสตร. กรงเทพฯ: รงเรองสาสนการพมพ.

ปฏพล ตงจกรวรานนท. (2554). การพดนำเสนอยางมออาชพ. กรงเทพฯ: บสคต.

237

ประสงค รายณสข. (2530). การพดเพอประสทธผล. กรงเทพฯ : ศนยหนงสอ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร.

ประเสรฐ บญเสรม. ศลปะการพดเพอการสอสาร. [ออนไลน]. สบคนเมอ 9 เมษายน 2562, จาก : https://bit.ly/2XL9rs9.

ผลสำรวจการใชงาน Cloud Computing ในองคกร. [ออนไลน]. สบคนเมอ 3 พฤษภาคม 2562, จาก : https://bit.ly/2ZAVQn2.

พมลพรรณ เชอบางแกว. (2559). การพฒนาบคลกภาพ Personality Development. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยกรงเทพ.

ภานวฒน เชน. (2557). พดไมกคำทำเงนลาน. กรงเทพฯ : นานาสำนกพมพ ใน เครอบรษท ยปซกรป จำกด.

ภญโญ ชางสาน. (2539). เอกสารประกอบการสอนวชาวทยาการ. สงขลา: สถาบน ราชภฏสงขลา.

ภนท ภารดาม. (2557). ศลปะการฟงอยางลกซง. กรงเทพฯ : สวนเงนมนา.

ภสทธ ภคำชะ. (2560). มโนทศนพนฐานการวจย: การแสวงหาความร. [ออนไลน]. สบคนเมอ 25 เมษายน 2562, จาก : https://bit.ly/2M8IsAq.

มณฑล ใบบว. (2536). หลกและทฤษฎการสอสาร. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

มณฑนา วฒนถนอม. (2533). ภาษากบการสอสาร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลย ศลปากร.

มหาวทยาลยราชภฏสงขลา. (2558). บทท 9 การอภปราย. [ออนไลน]. สบคนเมอ 13 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/3dRzcMB.

มหาวทยาลยราชภฏสงขลา. บทท 9 การประชมและวทยากร. [ออนไลน]. สบคน เมอ 17 พฤษภาคม 2562, จาก: http://oservice.skru.ac.th/ebookft/761/chapter_9.pdf.

มงกร ชยชนะดารา. (2520). วธดำเนนการประชมแบบรฐสภา. กรงเทพฯ : ไทย วฒนาพานช.

ราชบณฑตยสถาน. (2556). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2554. กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน.

238

เรวตร สมบตทพย. (2543). การตดตอสอสารในองคการ : กรณศกษาบรษทซเกท เทคโนโลยประเทศไทย จำกด . กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ลลตา โชตรงสยากล. (2544) วาทการ. สงขลา: สถาบนราชภฏสงขลา.

(2542) หลกการพด. สงขลา: สถาบนราชภฏสงขลา.

ลกขณา สตะเวทน.(2540). หลกการประชาสมพนธ. กรงเทพฯ : เฟองฟาการพมพ.

วกพเดย สารานกรมเสร. (2562). สอสงคมออนไลน. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: https://th.wikipedia.org/wiki/สอสงคม. [1 เมษายน 2562].

วจตร บญยะโหตระ. (2550). ศาสตรของการยม นตยสารฟตเนส10 (106). [ออนไลน]. สบคนเมอ 12 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/3dVLHXs.

วจตร อาวะกล. (2524). เพอการพด การฟง เพอการประชมทด. กรงเทพฯ : ไทยวฒนา พานช.

วเชยร วทยอดม. (2547). พฤตกรรมองคการ.กรงเทพฯ: ธระฟลมและไซเทกซ จำกด.

วนจ วรรณถนอม. (2526). หลกการพด. กรงเทพฯ : กรงสยามการพมพ.

วนย จนทรพรม. (2550). หลกการพด. สงขลา: สถาบนราชภฏสงขลา.

วรช ลภรตนกล. (2526). วาทนเทศและวาทศลป. กรงเทพฯ : กรงสยามการพมพ.

วเศษ ชาญประโคน. (2550). ภาษาไทยเพอการสอสาร. กรงเทพฯ : ทรปเพล กรป.

วยรฎา กวณรวบรรกษ. (2560). สรางเสนหฝกนำเสยงงาย ๆ. [ออนไลน]. สบคนเมอ 10 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/2ZdgDPc.

วระเกยรต รจรกล. (2556). ศลปะการพด. กรงเทพฯ : สำนกพมพมหาวทยาลยกรงเทพ.

เวบบลอค. การอธบายคออะไร. [ออนไลน]. สบคนเมอ 9 เมษายน 2562, จาก : https://sites.google.com/site/khuanrudeephantumat/kar-xthibay-khux-xari-3.

ศศพงษ ศรสวสด.(2559). การพดเพอการสอสาร. อดรธาน: โรงพมพบานเหลาการพมพ.

ศรรตน ศรวรรณ. (2557). พรเซนตอยางโปร. กรงเทพฯ: เอช อาร เซนเตอร.

239

ศวช จนทนาสภาภรณ. (2554). ทศนคตทมตอการเปดรบสอออนไลนบนเครอขาย สงคมออนไลน กรณศกษานกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

ธญบร. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: https://bit.ly/2OY6A9d.[1 เมษายน 2562].

สมต สชฌกร. (2525). คมอการจดประชม. กรงเทพฯ : การทำปกการเจรญผล.

สมชาต กจยรรยง. (2559). 108 เกมและกจกรรมเพอพฒนาบคลากร. กรงเทพฯ: ซเอด.

สถาบนพฒนาบคลกภาพจอหน โรเบรต เพาเวอรส. (2535). เอกสารประกอบการ ฝกอบรมการพฒนาบคลกภาพสำหรบสตร. [อดสำเนา] ม.ป.ท.

สวพร จนทรสกล และคณะ. (2561). ปจจยทสงผลตอความวตกกงวลในการพด นำเสนอหนาชนเรยน ของนกศกษาหลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏยะลา. ยะลา : มหาวทยาลยราชภฏยะลา.

สวนต ยมาภย. (2530). การพด. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา.

สหไทย ไชยพนธ. (2555). แนวคดทฤษฎการพดสอสารในสงคม. วารสารวชาการ มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร.

สวสด บนเทงสข. (2530). เทคนคการพด. กรงเทพฯ: ฉบแกระ.

สาธนย แซชน. (2560). พฤตกรรมการเปดรบขาวสารทางสอออนไลน (สอ อนเตอรเนต) ของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร. [ออนไลน]. สบคนเมอ 1 เมษายน 2563, จาก: https://bit.ly/2GcoW2D.

เสนย วลาวรรณ. ภาษาไทย ท 203 - ท 204. [ออนไลน]. สบคนเมอ 9 เมษายน 2562, จาก : https://bit.ly/3h8kyTW.

แสงเดอน ผองพฒ. (2556). สอสงคมออนไลน: แนวทางการนำมาประยกตใช. [ออนไลน]. สบคนเมอ 1 เมษายน 2563, จาก : https://bit.ly/2wK8IJz.

แสงธรรม บวแสงธรรม. (2557). พดได พดเกง พดเปน พดด. นนทบร : ธงค บ ยอนดบคส.

240

สพฒก ชมชวย. (2537). การดำเนนการประชมอยางมประสทธภาพ. กรงเทพฯ: ตรณสาร.

สดปฐพ เวยงส. (2557). ตวอยางบทการพด. [ออนไลน]. สบคนเมอ 3 พฤษภาคม 2562, จาก: https://www.gotoknow.org/posts/579211.

สจรต เพยรชอบ. (2529). การแสดงออกตอหนาประชมชน. กรงเทพฯ : โรงพมพ ครสภา.

สจตรา จรจตร. (2527). การฝกพดและภาษาไทย. สงขลา : ภาควชาสารตถศกษา คณะ วทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

สทธวรรณ อนทกนก. (2559). เอกสารประกอบการสอนรายวชาภาษาไทยเพอการสอสาร. [ออนไลน]. สบคนเมอ 4 เมษายน 2562, จาก : https://bit.ly/2YwTNBu.

สภาวรรณ นวลนล. (2557). ประเภทของ Social Media. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: https://supawannuannil.wordpress.com/author/supawannuannil/page/2/[1 เมษายน 2562].

สภททา ปณะฑะแพทย. (2542). พฤตกรรมมนษยและการพฒนาคน. กรงเทพฯ: สถาบน ราชภฎสวนสนน.

สภาพ กรงรมย และศรพร ปญญาเมธกล. (2555). กลวธการโนมนาวใจในการปราศรยหา เสยงเลอกตงทวไป ป พ.ศ. 2554 ของนางสาวยงลกษณ ชนวตร และนายอภสทธ เวชชาชวะ. [ออนไลน]. สบคนเมอ 25 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/3exHsC6.

สรพงศ โสธนะเสถยร. (2557). ทฤษฎการสอสาร. กรงเทพฯ : ระเบยงทอง.

สวนพฒนาและจดการองคความร สถาบนดำรงราชานภาพ. (2553). การประชมทม ประสทธภาพและประสทธผล. [ออนไลน]. สบคนเมอ 17 พฤษภาคม 2562, จาก: https://bit.ly/3e1G8qS.

สำเนยง มณกาญจนและสมบต จำปาเงน. (2535). หลกนกพด. กรงเทพฯ: ขาวฟาง.

สำรวจโลก. กบฝนดำแอฟรกา. [ออนไลน]. สบคนเมอ 10 เมษายน 2562, จาก : https://www.facebook.com/samrujlok/.

ออม ประนอม. (2540). วทยาการสำหรบวทยากร. กรงเทพฯ : เยลโลการพมพ.

อรวรรณ ปลนธนโอวาท. (2554). การสอสารเพอการโนมนาวใจ. กรงเทพ: จฬาลงกรณ มหาวทยาลย.

241

อปสร เสถยรทพยและลกษม คงลาภ. (2558). เทคนคการนำเสนอยางมประสทธภาพ. [ออนไลน]. สบคนเมอ 3 พฤษภาคม 2562, จาก: https://www.tistr.or.th/tistrblog/?p=2357.

อมพร แกวสวรรณ. (2522). วชาการพด. กรงเทพฯ : บรรณกจ.

อภชจ พทสวสด. (2560). นวตกรรมการประชาสมพนธเชงกลยทธผานการสอสาร เครอขายสงคมออนไลน. กรงเทพฯ: สำนกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

อรณรตน ศรชศลป. (2554). พฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลน ของ นกศกษาปรญญาบณฑต คณะครศาสตร ศกษาศาสตรในมหาวทยาลยของรฐ. [ออนไลน]. สบคนเมอ 1 เมษายน 2563, จาก: http://dric.nrct.go.th/Search/SearchDetail/270380.

Brandthink. (2562). ฝกมองคสนทนา ใชสายตาเพมทกษะการใชชวต. [ออนไลน]. สบคนเมอ 10 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/2TaRReI.

Manpowerthailand. (2559). เทคนคการประชมทมประสทธภาพ. [ออนไลน]. สบคนเมอ 17 พฤษภาคม 2562, จาก: https://bit.ly/2TgfT88.

Rajcharawee. (2559). วธเดนใหดดโดยผเชยวชาญดานบคลกภาพ. [ออนไลน]. สบคนเมอ 10 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/2z7Zc7V.

nitdaporn seanrin. (2555). องคประกอบของการนำเสนอ. [ออนไลน]. สบคน เมอ 3 พฤษภาคม 2562, จาก : http://elements-present.blogspot.com/2012/05/blog-post.html.

Pinmanus. (2558). การนำเสนอทด. [ออนไลน]. สบคนเมอ 3 พฤษภาคม 2562, จาก: http://pinmanus27.blogspot.com/2015/06/blog-post.html.

PresentationX. เทคนคการเลอกใชส สำหรบการออกแบบ Presentation.

[ออนไลน]. สบคนเมอ 3 พฤษภาคม 2562, จาก : https://bit.ly/3gt1Cy2.

Wikihow. (2562). วธการสบตาคน. [ออนไลน]. สบคนเมอ 10 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/3dVKboe.

Zoundlab. (2562). 4 เทคนค การใชไมโครโฟนเบองตน สำหรบมอใหม. [ออนไลน]. สบคนเมอ 10 เมษายน 2562, จาก: https://bit.ly/2X6Do4i.

242

ภาษาองกฤษ

Berlo D.L. (1960). The Process of Communication. New York : Holt, Rinehart and Winstons.

Bettinghaus, E.P.and M.J.and Cody, (1994). Persuasive Communication. 5th ed. Victoria: Wadsworth Thomson Learinig.

Cialdini, R.B. (2009). Influence: Science and Practice. 7th ed. Boston: Pearson Education.

Freepik.com. Speech. [online]. Retrieved May 3 2019, from: www.freepik.com.

Hovland and Janis. (1959). Personality and Persuasibility. New Haven: Yale University Press. Johnston.

James Altucher. (2014). How to convince anyone of anything in 10 seconds. [Online]. Retrieved 25 May 2019, from: https://bit.ly/2yLSAvO.

Johnston,D. D. (1994). The art and science of persuasion. United States: WCB Brow&Benchmark.

Larson, Charles U. (1995). Persuasive: Perception and Responsibility. 7th ed. Belmont, Calif: Wadsworth.

McCroskey,J.C.& Daley , J . (1987). Personality and Interpersonal Communication. Beverly Hills, Cage.

Osborn, Michael & Suzanne Osborn. (1994). Public Speaking. 3th ed., Boston: Houghton Miffilin Company.

Perloff, Richard M. (2010). The Dynamics of Persuasion: Communication and Attitudes in the 21st Century. 4th ed. New York: Routledge.

Roger, W. (2007). Persuasion: Messages, Receiver, and Contexts. Lanham: Rowman & Littlefield Publishers.

Ruben, B., & Stewart, L. P. (1998). Communication and human behavior. (4th ed.). Boston, MA: Allyn & Bacon.

Solis, B. (2016). The conversation prism. [online]. Retrieved April 1 2019, from: https://conversationprism.com.