การพัฒนาสถานศึกษาสู่โรงเรียนการจัดการเรียนรู้ที่เข้าใจสมอง - ThaiJO

Journal of Humanities and Social Sciences, SKRU Vol.2 No.1 January – June 2020 | 51

การพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมอง กรณศกษาโรงเรยนปญญาด

THE DEVELOPMENT OF EDUCATION INTO BRAIN-BASED LEARNING SCHOOL: A CASE STUDY OF PANYADEE SCHOOL

นรไอน ตสมาน1* และวรลกษณ ชกำเนด2 Nur-ainee Tismani1* and Woralak Chookamnerd2

Received Date January 25, 2020 Revised Date June 15, 2020 Accepted Date June 19, 2020

1 นกศกษาปรญญาโท ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย

สงขลานครนทร 2 ดร., ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร * E-mail: [email protected]

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสงขลา 52 | ปท 2 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2563

บทคดยอ การวจยเชงคณภาพครงน มวตถประสงคเพอศกษาการพฒนา

สถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมอง กรณศกษาโรงเรยนปญญาด ผใหขอมลสำคญ คอ ผอำนวยการโรงเรยน ผชวยผอำนวยการฝายประถมศกษา หวหนางานวชาการฝายประถมศกษา ตวแทนครผสอน ตวแทนกรรมการบรหารโรงเรยน และตวแทนนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 รวมจำนวน 10 คน โดยเลอกแบบเจาะจง เครองมอทใชในการรวบรวมขอมลเปนแบบสมภาษณแบบกงโครงสราง วเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหา ผลการวจยมดงน

ดานปจจยนำเขาพบวามปจจยสำคญในการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมอง 6 ดาน ไดแก 1) สนามเดกเลน BBL เพอปลกพลงสมองใหพรอมเรยนร 2) หองเรยน BBL ทกระตนการเรยนร 3) กระบวนการเรยนร BBL ทกระตนการคดผานการปฏบต 4) หนงสอเรยนและใบงาน BBL ทจดระบบขอมลให เขาใจงาย 5) สอและนวตกรรม การเรยนร BBL เพอนำเสนอบทเรยนทนาสนใจและฝกการเรยนรอยางหลากหลาย และ 6) ชมชนการเรยนรทางวชาชพเพอพฒนาวชาชพคร

ดานกระบวนการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมองโดยใชวงจรคณภาพ (PDCA) พบวาสถานศกษาบรหารงาน โดยใชโรงเรยนเปนฐาน ยดหลกการมสวนรวม ดำเนนงานเปนระบบและตอเนอง สวนผบรหารสถานศกษามภาวะผนำทางวชาการและมภาวะผนำการเปลยนแปลง


ดานผลผลตพบวามผลผลตในการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมอง 5 ดาน ไดแก 1) ผลผลตดานนโยบาย : โรงเรยนแบบ Premium BBL School 2) ผลผลตดานนกเรยน : ทกษะดและมความสขในการเรยนร 3) ผลผลตดานคร : ทำงานเปนทมและเชยวชาญในการจดการเรยนร 4) ผลผลตดานชมชน : ชมชนยอมรบและพงพอใจ และ 5) ผลผลตดานเครอขาย : แลกเปลยนเรยนรรวมกบสถานศกษาเครอขาย

คำสำคญ : การจดการเรยนรทเขาสมอง, โรงเรยนการจดการเรยนรทเขาสมอง

Abstract This qualitative research aimed to study the

development of education into Brain-Based Learning school at Panyadee School. 10 key informants purposively sampled included school director, assistant director of primary education, academic advisor, head of academic department of primary education, teacher representatives, school board representatives, and Prathom 6 students. The research instrument used in this study was a semi-structured interview protocol. Content analysis was applied. The research results revealed that:

The 6 key factors in the development of education into Brain-Based Learning School consisted of 1) BBL playground to awaken the brain for learning readiness; 2) BBL classroom


motivating learning; 3) BBL learning process that stimulates cognition through practice; 4) understandable BBL textbooks and worksheets ;5) media and BBL learning innovations to create various interesting learning activities; and 6) Professional Learning Community.

The development process into Brain-Based Learning School using a PDCA cycle found that the schools administered by systematic school base management and participation management. The school administrators possessed academic leadership and transformational leadership.

Five outputs found in this case included 1) policy output: school with Premium BBL School 2) students output: good skills and happy to learn 3) teacher output: teamwork and expertise in learning process 4) community output: community acceptance and satisfaction and 5) education network output: school network discussion. Keywords: Brain-Based Learning, Brain-Based Learning School


1. บทนำ ในปจจบนนกการศกษาและผทเกยวของไดใหความสำคญเกยวกบ

การศกษากระบวนการทำงานของสมอง และไดมการพฒนานวตกรรมทางการเรยนการสอนเพอตอบสนองการเรยนรของผเรยน ทางเลอกหนงทนาสนใจกคอแนวคดในการจดการการเรยนรทเขาใจสมอง (Brain-Based Learning หรอ BBL) (วทยากร เชยงกล, 2549) ทงนกระทรวงศกษาธการจงไดกำหนดเปนนโยบายสำคญ ซงสามารถเรยกไดหลายคำจำกดความ คอ การจดการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน การจดการเรยนรทสอดคลองกบพฒนาการทางสมอง หรอการจดการเรยนรทเขาใจสมอง โดยกำหนดใหสถานศกษาดำเนนการเพอมงเนนการปฏรปการเรยนร การสมฤทธผลทผเรยนเปนสำคญ นบเปนการพฒนาคณลกษณะของผเรยนอกประการหนง โดยจดใหมการอบรมเชงปฏบตการเกยวกบการจดการเรยนรตามแนวคด BBL รวมถงการศกษาดงานในโรงเรยนตาง ๆ ทไดนำรองการนำแนวคด BBL ไปใชในการพฒนาคณภาพการศกษาจนเกดผลสำเรจและเปนแนวปฏบตทด (สำนกงานบรหารและพฒนาองคความร, 2551 อางถงใน อนวฒน มงคง, 2555) ซงโรงเรยนปญญาด ถอเปนอกโรงเรยนหนงทบกเบกการพฒนาการจดการเรยนรตามแนวคด BBL มาตงแตปการศกษา 2554 และพฒนาตอยอดจนเปนนวตกรรมการจดการเรยนรของสถานศกษาทใชแนวคดการจดการเรยนรทเขาใจสมอง โดยโรงเรยนมเอกลกษณทโดดเดนเปนทยอมรบของสงคมคอการเรยนรทเขาใจการทำงานของสมอง นอกจากนโรงเรยนไดมการดำเนนการโครงการการเรยนรทเขาใจการทำงานของสมองดวยกระบวนการ BBL มเปาหมายสำคญคอการพฒนาสถานศกษาไปสโรงเรยนการจดการ


เรยนรทเขาใจสมอง อกทงโรงเรยนปญญาดไดรบการยอมรบในเรองการจดการเรยนเรยนรทเขาใจสมอง และเปนสถานศกษาดงาน BBL ของภาคใต จงมคณะครและบคลากรทางการศกษาของสถานศกษาตาง ๆ ทงในอำเภอ ตางอำเภอและตางจงหวดมาศกษาดงานอยางสมำเสมอ อนงในปการศกษา 2558 มสถานศกษาตาง ๆ ทงภาครฐและเอกชน รวมศกษาดงานการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมองของโรงเรยน จำนวน 17 แหง

จากเหตผลขางตน ผ วจยจงสนใจศกษาเกยวกบการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมอง กรณศกษาโรงเรยนปญญาด ซงจะเปนขอมลสำคญในการวางแผน สงเสรม สนบสนน พฒนาการจดการเรยนร รวมถงการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมอง อนจะเปนประโยชนสำหรบทงโรงเรยนปญญาด และผบรหารสถานศกษา ครผสอน นกเรยน รวมถงผทสนใจไดนำผลการวจยไปใชในการพฒนาการสถานศกษาไปสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมองตอไป

2. คำถามการวจย โรงเรยนปญญาดดำเนนการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการ

จดการเรยนรทเขาใจสมองอยางไร

3. วตถประสงคการวจย เพอศกษาการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรท

เขาใจสมอง กรณศกษาโรงเรยนปญญาด


4. วธดำเนนการวจย งานวจยน เปนงานวจย เชงคณ ภาพ (Qualitative research)

ซงเปนงานวจยทสะทอนใหเหนถงปรากฏการณ บรบทและความเปนจรงทางสงคมหรอประเดนใดประเดนหนงในเชงลกทผวจยตองการศกษา (Lincoln และ Guba, 1985 อางถงใน ชาย โพธสตา, 2556) งานวจยครงนเปนการนำเสนอการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมอง

โดยใชรปแบบกรณศกษา (Case study) ซงเปนวธการวจยทออกแบบมาเพอศกษา “กรณทมขอบเขตทชดเจน” โดยกรณทนำมาศกษานนเปนหนวยทมความสมบรณในตวของมนเอง ทงในแงของเนอหา เวลา และสถานทหรอบรบท (Creswell, 1998 อางถงใน ชาย โพธสตา, 2556) กรณศกษางานวจยน คอโรงเรยนปญญาด ผใหขอมลสำคญคอ ผอำนวยการโรงเรยน ผชวยผอำนวยการฝายประถมศกษา ทปรกษาดานวชาการ หวหนางานวชาการฝายประถมศกษา ตวแทนครผสอน ตวแทนกรรมการบรหารโรงเรยน และตวแทนนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 รวมจำนวน 10 คน ผวจยเลอกผใหขอมลสำคญโดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposeful selection) เพอใหไดกรณทเหมาะสมกบความตองการและจดมงหมายของการศกษา เครองมอทใชในการวจย คอแบบสงเกตแบบไมมสวนรวม แบบสมภาษณแบบกงโครงสราง เอกสารทเกยวของ ตวผวจยเอง เครองบนทกเสยง และกลองถายรป การเกบขอมลวจยโดยการสมภาษณใชเวลาประมาณ 1.30 - 2.00 ชวโมงตอผใหขอมลสำคญ 1 คน ซงถอวาเปนชวงเวลาทเหมาะสมสำหรบการสมภาษณในการวจยเชงคณภาพ (รตนะ บวสนธ, 2556) ทงนผวจยใชวธสมภาษณโดยตรง (Face-to-face) กบผใหขอมลสำคญ วเคราะหขอมลโดย


การวเคราะห เนอหา (Content analysis) (สภางค จนทวานช , 2557) ผวจยสรางความนาเชอถอของขอมล (Creditability) ทศกษาโดยใชเวลาทเหมาะสมกบผใหขอมลสำคญทศกษา และศกษาขอมลในพนทจนไดขอมลทมความอมตว (Data saturation) อกทงการใชหลกของการสรางสายสมพนธทด (Rapport) กบผใหขอมลสำคญ โดยการศกษาวจยครงน ไดนำแนวคดทฤษฎระบบเปนกรอบแนวคดการวจย ประกอบดวยปจจยนำเขาใน การพฒนาสถานศกษาส โรงเรยนการจดการเรยนรท เข าใจสมอง กระบวนการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมองโดยใชวงจรคณภาพ (PDCA) และผลผลตในการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมอง

5. ผลการวจยและการอภปรายผล ผวจยไดนำเสนอผลการวจยควบคกบการอภปรายผลการวจยตาม

วตถประสงคของการวจย โดยนำเสนอประเดนแบงเปน 3 ตอน ดงน ตอนท 1 ปจจยนำเขาในการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการ

จดการเรยนรทเขาใจสมอง จากการศกษาพบวา โรงเรยนปญญาดมปจจยนำเขาในการพฒนา

สถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมอง 6 ดาน มรายละเอยดดงตอไปน

1.1 สนามเดกเลน BBL เพอปลกพลงสมองใหพรอมเรยนร จากขอคนพบปจจยนำเขาในการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยน

การจดการเรยนรทเขาใจสมองดานสนามเดกเลน BBL เพอปลกพลงสมองให


พรอมเรยนร มลกษณะสำคญท เดนชด คอมฐานสนามเดกเลน BBL ทหลากหลายแบบซงมทงหมด 8 ฐาน มความทาทาย และมสสนทสดใส นกเรยนไดเคลอนไหวรางกายครบทกสวนอยางตอเนอง เปนการกระตนสมองของนกเรยนใหพรอมทจะเรยนร พฒนาสมองนอย (Cerebellum) รวมถงพฒนาทกษะหลาย ๆ ดาน เชน ฝกการแกปญหาดวยตนเอง มสมาธมากขน ทำใหจดจำได งายขน สอดคลองกบสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2552) รางกายกบสมองเปนสวนหนงของกนและกน ถาตองการใหสมองด กตองดแลรางกายใหดดวย การเคลอนไหวหรอออกกำลงกาย ซงจะชวยเพมพลงงานใหสมอง และเปนการกระตนใหสมองทำงาน การออกกำลงกายอยางสมำเสมอ จะชวยใหระบบความจำดขน

1.2 หองเรยน BBL ทกระตนการเรยนร จากขอคนพบปจจยนำเขาในการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยน

การจดการเรยนรทเขาใจสมองดานหองเรยน BBL ทกระตนการเรยนร มลกษณะสำคญทเดนชด 5 ประการ ไดแก ประการทหนง หองเรยนมแสงสวางเพยงพอ และเปนระเบยบเรยบรอย มสสนทหลากหลาย ประการทสอง มมมรกการอาน ประการทสาม มบอรด 2 บอรด ไดแกบอรดแสดงผลงานของนกเรยนและบอรดความร ประการทส มกระดาน 2 ชด ไดแกกระดานเคลอนทและกระดานกรนบอรดหรอกระดานแมเหลก และประการทหา มพนทกวางขวางและมความยดหยน สอดคลองกบงานวจยของอนวฒน มงคง (2555) ทไดศกษาเกยวกบการประเมนโรงเรยนทเขารวมโครงการวจยและพฒนาการจดการเรยนรตามหลก BBL : กรณศกษาโรงเรยนบานโนนแดง พบวาสภาพการจดชนเรยนตามแนวทาง BBL ของโรงเรยนบานโนนแดง


จดหองเรยนมแสงสวางเพยงพอ การตกแตงมสสนกระตนสมอง สวนมากจะตกแตงดวยกระดาษส มกจะเปนสโทนเยน ๆ และตกแตงในลกษณะของบอรดตาง ๆ ไดแก บอรดแสดงผลงานของนกเรยน มบอรดความร ดานหลงหองเรยน จดเปนมมหนงสอ/มมอาน

1.3 กระบวนการเรยนร BBL ทกระตนการคดผานการปฏบต จากขอคนพบปจจยนำเขาในการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยน

การจดการเรยนรทเขาใจสมองดานกระบวนการเรยนร BBL ทกระตนการคดผานการปฏบต มลกษณะสำคญทเดนชด คอมกระบวนการเรยนรทกระตนสมอง 4 ขน คอ 1) ขนอนเครอง 2) ขนเรยนร 3) ขนฝก และ 4) ขนสรป สอดคลองกบแนวคดของวทยากร เชยงกล (2549) กลาววาการจดการเรยนการสอนตามธรรมชาตการทำงานของสมอง ครตองใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรงแลวไดลงมอปฏบต โดยใชประสาทสมผสทง 5 ในการเรยนรและจดจำ สงทครตองเนนในการเรยนการสอนตามหลก BBL คอ 1) กระตนใหเกดความสนใจในสงทจะสอน 2) อยาเนนการบรรยายอยางเดยว 3) หากจกรรมมาเปนสอททำใหเกดความสนใจหาคำตอบ 4) จดหาอปกรณ เครองมอ สอทนาตนเตนมาชวยกระตนสมอง 5) หาวธทสนกสนาน นาสนใจ มากระตนใหลงมอปฏบต

1.4 หนงสอเรยนและใบงาน BBL ทจดระบบขอมลใหเขาใจงาย จากขอคนพบปจจยนำเขาในการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยน

การจดการเรยนรทเขาใจสมองดานหนงสอเรยนและใบงาน BBL ทจดระบบขอมลให เขาใจ งาย มลกษณะสำคญท เดน ชด คอหน งสอเรยน BBL เปนหนงสอเรยนทมสสนนาอานและนาสนใจ นำเสนอความรโดยใช Graphic


Organizers (GO) มาชวยจดระบบขอมลในหนงสอ สวนใบงาน BBL สวนใหญครออกแบบเองโดยคำนงถงกระบวนการคดเปนขนตอนเรมจากงายไปยาก รวมถงออกแบบโดยใช GO มาชวยจดระบบขอมล สอดคลองกบสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2558) กลาววา หนงสอเรยนและใบงานตามแนวคด BBL ตองออกแบบใหสอดคลองกบหลกสตร เหมาะกบวย มการนำเสนอความรโดยใชแผนผง ไดอะแกรม ฯลฯ ใหนกเรยนฝกฝน เชอมโยงความรขนสการมทกษะการคดระดบสง สวนใบงานมการออกแบบใหมแบบฝกหลากหลายประเภท มการจดระบบการเรยนรเปนขนตอน ทำใหเกดการเรยนรงาย และมโอกาสสรางสรรคผลงานของตนเอง

1.5 สอและนวตกรรมการเรยนร BBL เพอนำเสนอบทเรยนทนาสนใจและฝกการเรยนรอยางหลากหลาย

จากขอคนพบปจจยนำเขาในการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรท เขาใจสมองดานสอและนวตกรรมการเรยนร BBL เพอนำเสนอบทเรยนทนาสนใจและฝกการเรยนรอยางหลากหลาย มลกษณะสำคญทเดนชด คอมสสนดงดดใจ มความหลากหลาย แปลกใหม นาสนใจ เนนการออกแบบสอทใหนกเรยนไดใชประสาทสมผสทง 5 มากทสด และมจำนวนทเพยงพอใหนกเรยนทกคนไดเรยนร สอดคลองกบแนวคดของ พรพไล เลศวชา และอครภม จารภากร (2550) กลาววาสมองเรยนรไดดเมอจดการเรยนรผานการปฏบต ถาครใชสอทใหผเรยนไดสมผส ไดปฏบต จะทำใหสมองผานการรบรขอมลในรปของประสาทสมผสทง 5 และผานเหตการณตาง ๆ ทำใหวงจรความจำและการรบรขอมลของสมองในดาน ตาง ๆ มความเชอมโยงสมพนธกน และกอใหเกดการเรยนรทเรวขน


1.6 ชมชนการเรยนรทางวชาชพเพอพฒนาวชาชพคร จากขอคนพบปจจยนำเขาในการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยน

การจดการเรยนรทเขาใจสมองดานชมชนการเรยนรทางวชาชพเพอพฒนาวชาชพคร พบวาโรงเรยนปญญาดดำเนนการพฒนาสถานศกษาดวยระบบการพฒนาวชาชพคร ทเนนการพฒนาวชาชพครบนหนางานจรงหรอชนเรยนจรง ผาน “ชมชนการเรยนรทางวชาชพ (Professional Learning Community: PLC) สอดคลองกบงานวจยของวรลกษณ ชกำเนด (2557) ไดศกษาเกยวกบรปแบบการสรางชมชนการเรยนรทางวชาชพสการเรยนรในศตวรรษท 21 บรบทโรงเรยนในประเทศไทย ไดกลาววาองคประกอบดานการเรยนรและการพฒนาวชาชพ คอการเรยนรและการพฒนาวชาชพในชมชนการเรยนรทางวชาชพมลกษณะสำคญดงน การเรยนรและการพฒนาวชาชพของครโดยการเรยนรเสาะแสวงหา รเรมสรางสรรคสงใหม ๆ การเรยนรบนความเขาใจการทำงานของสมอง มงสรางสรรคการเรยนรเพอสรางสรรคนวตกรรมรวมกนในรปแบบทมเรยนร และประเมนผลการปฏบตโดยการสะทอนขอมลจากการพฒนาลงมอทำ แลวรวมกนสะทอนการเรยนรจากผลทเกด สรางองคความรใหมเพอพฒนางานของตนเองอยางสมำเสมอ

ตอนท 2 กระบวนการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมองโดยใชวงจรคณภาพ (PDCA)

จากการวเคราะหขอมลเกยวกบกระบวนการดำเนนการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมองในแตละปจจยนำเขาทง 6 ดาน โดยใชกรอบการดำเนนงานตามวงจรคณภาพ (PDCA) สามารถถอดบทเรยนจากผลการศกษานำมาอภปรายผล ดงน


2.1 สถานศกษาบรหารงานโดยใชโรงเรยนเปนฐานและยดหลกการมสวนรวม

จากขอคนพบสะทอนใหเหนวาสถานศกษาดำเนนการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมองโดยใชโรงเรยนเปนฐาน เนนการมสวนรวมและการทำงานเปนทม และผบรหารมการบรหารงานโดยยดหลกการมสวนรวม มการเปดโอกาสใหบคลากรทกคนมการแลกเปลยนเรยนร และรวมปฏบตงานในทกขนตอนเพอรวมกนพฒนาสถานศกษาใหมคณภาพ สอดคลองกบพรช จำรสแนว (2553) ไดศกษาเกยวกบวฒนธรรมโรงเรยน : กรณศกษาโรงเรยนโนนคณวทยาคารรชมงคลาภเษก สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาชยภม เขต 2 พบวาการบรหารจดการโดยใชโรงเรยนเปนฐาน โดยเปดโอกาสใหผทเกยวของไดแสดงความคดเหน และมสวนรวมในการกำหนดเปาหมายของโรงเรยนใหไปในทศทางเดยวกน สงผลใหโรงเรยนดำเนนกจกรรมทางการศกษาไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล

2.2 สถานศกษาดำเนนการอยางเปนระบบและตอเนอง จากขอคนพบสะทอนใหเหนวาสถานศกษาดำเนนการพฒนา

สถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมองอยางเปนระบบและตอเนอง โดยใชกระบวนการวงจรคณภาพ (PDC) ซงโรงเรยนปญญาด มการดำเนนงานอยางตอเนองครบทกขนตอน สอดคลองกบแนวคดของสมศกด สนธระเวชญ (2542) กลาวถงกระบวนการ PDCA วา เป นกระบวนการพฒนางานและพฒนาองคกรใหมประสทธภาพอยางเปนระบบ


เปนกระบวนการทดำเนนการอยางตอเนอง เพอใหเกดผลผลตและบรการทมคณภาพขน

2.3 ผบรหารสถานศกษามภาวะผนำทางวชาการและมภาวะผนำการเปลยนแปลง

จากขอคนพบในการดำเนนการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมอง สะทอนใหเหนวาผบรหารมภาวะผนำทางวชาการและการบรหาร มวสยทศน มการกำหนดนโยบายและเปาหมายชดเจน มความรเขาใจและทกษะเกยวกบนวตกรรมกรรมและการพฒนาการจดการเรยนการสอนเปนอยางด สามารถชนำใหบคลากรในสถานศกษาและผเกยวของเขาใจและตระหนกในจดมงหมายของการจดการศกษา สอดคลองกบแนวคดของ Hallinger and Marphy (1985 อางถงใน ขวญใจ ขนทำนาย, 2554) วาพฤตกรรมของการเปนผนำทางวชาการของผบรหารสถานศกษา ประกอบดวยการกำหนดภารกจของสถานศกษา โดยกำหนดเปาหมายของโรงเรยนใหชดเจน ใหครมบทบาทหนาทรบผดชอบตอผลสมฤทธทางการเรยน การนเทศ การประเมนผลดานการสอน การตรวจสอบความกาวหนาของนกเรยน และมการสงเสรมพฒนาวชาชพ อกทงสะทอนใหเหนวาผบรหารมภาวะผนำการเปลยนแปลง มการรเรมนำนวตกรรมใหม ๆ สรางความเชอมนและสรางแรงบนดาลใจใหครเกดแรงจงใจในการเปล ยนแปลงเพ อพฒนาการเรยนการสอน เป ด โอกาสใหคร ได ใชความสามารถอยางเตมท สอดคลองกบแนวคดของสมมา รธนตย (2553) กลาววาผนำการเปลยนแปลงจะพยายามทำใหผรวมงานเกดการยอมรบอทธพลและโนมนาวใจเพอจะใหคนปฏบตตาม พฒนาความสามารถของ


ผรวมงานไปสระดบทสงและมศกยภาพมากขน ทำใหเกดการตระหนกรในภารกจและวสยทศนของทมงานและองคกร ดงนนผนำจงเปนพลงรวมใหเกดความรวมมอรวมใจไปสการเปลยนแปลง

ตอนท 3 ผลผลตในการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมอง

จากการศกษาพบวาโรงเรยนปญญาดมผลผลตในการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรท เขาใจสมอง 5 ดาน มรายละเอยดดงตอไปน

3.1 ผลผลตดานนโยบาย : โรงเรยนแบบ Premium BBL School

จากขอคนพบผลผลตในการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมองดานนโยบาย พบวาโรงเรยนปญญาดสามารถดำเนนการตามมาตรฐานตวชวดพนฐานของปจจยสำคญตามหลกการ BBL ครอบคลมตวชวดทง 5 ปจจย และสามารถดำเนนการตามนโยบายทจะใหโรงเรยนเปนแบบ Premium BBL School คดเปนรอยละประมาณ 70 - 75 เปอรเซนต จากขอคนพบสะทอนใหเหนวาผบรหารสถานศกษามการบรหารจดการและพฒนาสถานศกษาอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผล ซงสอดคลองกบโรงเรยนปญญาด (2557) พบวาผลการประเมนคณภาพภายในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในมาตรฐานท 8 ผบรหารปฏบตงานตามบทบาทหนาทอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผล อยในระดบดมาก เนองจากผบรหารมวสยทศนทกวางไกล มภาวะผนำ มการเนนในการพฒนาผเรยนโดยใชหลกการบรหารแบบมสวนรวม ใชขอมลผลการประเมน


มาเปนฐานคดทงดานวชาการ ผบรหารสามารถบรหารจดการศกษาใหบรรลเปาหมายตามทกำหนดไวในแผนปฏบตการ ใหคำแนะนำคำปรกษาทางวชาการ ผบรหารปฏบตงานตามบทบาทหนาทอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผล สงผลใหนกเรยน ผปกครอง และชมชนพงพอใจ

3.2 ผลผลตดานนกเรยน : ทกษะดและมความสขในการเรยนร จากขอคนพบผลผลตในการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการ

จดการเรยนรทเขาใจสมองดานนกเรยน พบวานกเรยนมทกษะการอานและการเขยนดขน มทกษะความเขาใจในเรองทเขยนไดดขน มทกษะการคดดขน สามารถคดอยางเปนระบบเปนขนตอนได จดจำไดงายขน มความกลาแสดงออก กลาคด กลาตดสนใจมากขน มความสขในการเรยนร สงผลใหนกเรยนมพฒนาการและทกษะการเรยนรทดขน และมผลสมฤทธทางการเรยนดขน สอดคลองกบงานวจยของอนวฒน มงคง (2555) ไดศกษาเกยวกบการประเมนโรงเรยนทเขารวมโครงการวจยและพฒนาการจดการเรยนรตามหลก BBL : กรณศกษาโรงเรยนบานโนนแดง กลาวถงผลการประเมนดานผลลพธ (Outcome) พบวา สงทเกดขนกบนกเรยน คอนกเรยนมความจำทแมนยำ มนสยรกการอาน กลาแสดงออก ไมขาดเรยน และผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

3.3 ผลผลตดานคร : ทำงานเปนทมและเชยวชาญในการจดการเรยนร

จากขอคนพบผลผลตในการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมองดานคร พบวาครมแนวทางในการปฏบตงานการสอนทชดเจนขน มการทำงานเปนทม มความกระตอรอรนในจดการเรยนร


มากขน มปฏสมพนธกบนกเรยนดขน มความคดสรางสรรค มความสามารถและมความเชยวชาญในการจดการเรยนรตามหลก BBL สงผลใหครเกดความเชอมนมากขน สอดคลองกบงานวจยของจารณ ซามาตย และคณะ (2551) ไดศกษาเกยวกบการพฒนาแนวคดแนวปฏบตของครผสอนเกยวกบการจดการเรยนรและนวตกรรมการเรยนรทสงเสรมศกยภาพการเรยนรทางสมองของผ เรยนโดยใช Brain Based Learning กลาววา การพฒนาครผสอนดวยการอบรมเชงปฏบตการเกยวกบการจดการเรยนรและการใชนวตกรรมการเรยนรทสงเสรมศกยภาพการเรยนรทางสมองของผเรยน ทำใหครผสอนไดพฒนาความรเกยวกบนวตกรรมการเรยนรทสงเสรมศกยภาพการเรยนรทางสมองของผเรยน และสามารถนำไปใชในการจดการเรยนการสอนไดจรง รวมทงการพฒนาองคความรใหเกดผลตอการพฒนาการเรยนรของผเรยนได

3.4 ผลผลตดานชมชน : ชมชนยอมรบและพงพอใจ จากขอคนพบผลผลตในการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการ

จดการเรยนรทเขาใจสมองดานชมชน พบวาผปกครองและชมชนใหการยอมรบ เชอถอ ไววางใจ รวมมอชวยเหลอโรงเรยน และมความพงพอใจในการจดการเรยนรตามหลกการ BBL สอดคลองกบงานวจยของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2553) ไดศกษาเกยวกบการศกษาผลการตดตามการดำเนนงานการจดการเรยนรภาษาไทยทสอดคลองกบพฒนาการทางสมอง (BBL: Brain-Based Learning) ระดบประถมศกษาในโรงเรยนศนยเดกปฐมวยตนแบบเขมแขง พบวาการมสวนรวมของผปกครองนกเรยน ผปกครองนกเรยนมการปฏบตรวมกบโรงเรยนในระดบปานกลาง


ไดแก รวมกจกรรมตาง ๆ ของโรงเรยน สนบสนนวสด/อปกรณและสงอำนวยความสะดวกตาง ๆ ในการจดการเรยนร และมการปฏบตตอบตรหลานในระดบมาก ไดแก การตรวจสมดการบาน ใหคำแนะนำแกบตรหลาน และชนชมผลงานของบตรหลาน

3.5 ผลผล ต ด าน เค รอข าย : แลก เปล ยน เรยน ร รวมก บสถานศกษาเครอขาย

จากขอคนพบผลผลตในการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรท เขาใจสมองดานเครอขาย พบวาโรงเรยนมการพฒนาสถานศกษารวมกบสถานศกษาเครอขายทใชนวตกรรมการจดการเรยนรทเขาใจสมอง มการแลกเปลยนความคดเหนและเรยนรรวมกน มความรวมมอระหวางกน สงผลใหการดำเนนงานพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรท เขาใจสมอง สามารถทำไดงายและคลองตวขนซงสอดคลองกบโรงเรยนปญญาด (2557) พบวาผลการประเมนคณภาพภายในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในมาตรฐานท 13 สถานศกษามการสราง สงเสรม สนบสนน ใหสถานศกษาเปนสงคมแหงการเรยนร อย ในระดบดมาก เนองจากมการแลกเปลยนเรยนรระหวางบคลากรภายในสถานศกษา ระหวางสถานศกษากบครอบครว ชมชน และองคกรทเกยวของมสวนในการขบเคลอนใหการดำเนนกจกรรมตาง ๆ

6. ขอเสนอแนะสำหรบการนำผลการวจยไปใช 1. จากขอคนพบวาโรงเรยนปญญาดไดดำเนนการพฒนาสถานศกษาส

โรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมองโดยใชกระบวนการดำเนนงานตาม


วงจรคณภาพ (PDCA) แตยงขาดเครองมอการดำเนนงานเชงประจกษ ดงนนโรงเรยนควรจดทำเอกสารคมอหรอแนวทางการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมองทงระดบอนบาลและระดบประถมศกษา เพอใหเกดความสะดวกและเปนแนวทางการพฒนาสถานศกษาอยางเปนรปธรรมและมคณภาพ

2. จากขอคนพบวาผบรหารโรงเรยนปญญาดมการน เทศตดตาม ตรวจสอบและประเมนผลการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมอง แตจะเนนการสงเกตเปนสวนใหญและยงขาดเครองมอการประเมนผลเชงประจกษ ดงนนโรงเรยนควรจดทำเครองมอการประเมนผลการดำเนนงานในการพฒนาสถานศกษาสโรงเรยนการจดการเรยนรทเขาใจสมองทเปนรปธรรมชดเจน เพอเปนแนวทางในการตรวจสอบและวเคราะหผลการดำเนนงานวาเปนไปตามมาตรฐานหรอตวตวชวดทกำหนดหรอไม

7. ขอเสนอแนะในทำการวจยครงตอไป 1. ควรมการวจยเชงปรมาณและเชงคณภาพ เพอประเมนผลการ

ดำเนนงานแยกเปนระดบอนบาล ระดบประถมศกษาตอนตน และระดบประถมศกษาตอนปลาย เพอใหเหนผลการดำเนนงานทชดเจนมากยงขน

2. ควรมการวจยเชงปรมาณและเชงคณภาพ เพอประเมนผลการดำเนนงานเปรยบเทยบกบโรงเรยนอนทจดการเรยนรตามหลกการ BBL ซงอาจเปรยบเทยบโรงเรยนระหวางภมภาค หรออาจเปรยบเทยบตามสภาพของโรงเรยน เชน โรงเรยนเอกชนกบโรงเรยนของรฐ หรออาจเปรยบเทยบตามขนาดโรงเรยน เชน โรงเรยนขนาดใหญกบโรงเรยนขนาดเลก เปนตน


8. เอกสารอางอง ขวญใจ ขนทำนาย. (2554). ความสมพนธระหวางภาวะผนำทางวชาการของ

ผบรหารโรงเรยนกบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนโรงเรยนเทศบาล ในกลมการศกษาท 9. เลย: มหาวทยาลยราชภฏเลย.

จารณ ซามาตย และคณะ. (2551). การพฒนาแนวคดแนวปฏบตของครผสอนเกยวกบการจดการเรยนรและนวตกรรมการเรยนรทสงเสรมศกยภาพการเรยนรทางสมองของผเรยนโดยใช Brain Based Learning. ขอนแกน: มหาวทยาลยขอนแกน.

ชาย โพธสตา. (2556). ศาสตรและศลปแหงการวจยเชงคณภาพ. (พมพครงท 6). กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง.

พรพไล เลศวชา และอครภม จารภากร. (2550). ออกแบบกระบวนการเรยนรโดยเขาใจสมอง. กรงเทพฯ: ดานสธาการพมพ.

พรช จำรสแนว. (2553). วฒนธรรมโรงเรยน : กรณศกษาโรงเรยนโนนคณวทยาคารรชมงคลาภเษกสงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาชยภม เขต 2. ขอนแกน: มหาวยาลยขอนแกน.

รตนะ บวสนธ. (2556). การวจยเชงคณภาพทางการศกษา. (พมพครงท 4). กรงเทพฯ: ว.พรนท (1991).

วรลกษณ ชกำเนด. (2557). รปแบบชมชนการเรยนรทางวชาชพครสการเรยนรในศตวรรษท 21 บรบทโรงเรยนในประเทศไทย. ปตตาน: มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

วทยากร เชยงกล. (2549). เรยนลก รไว ใชสมองอยางมประสทธภาพ. กรงเทพฯ: สถาบนวทยาการการเรยนร (สวร.).


สมศกด สนธระเวชญ . (2542). มงสคณภาพการศกษา . กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช.

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2552). ความลบสมองของลก. กรงเทพฯ: สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน.

_______. (2553). การศกษาผลการตดตามการดำเนนงานการจดการเรยนรภาษาไทยทสอดคลองกบพฒนาการทางสมอง (BBL : Brain-based Learning) ระดบประถมศกษาในโรงเรยนศนยเดกปฐมวยตนแบบเขมแขง . กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

_______. (2558). Roadmap พลกโฉมโรงเรยน ป.1 อานออกเขยนไดใน 1 ป. กรงเทพฯ: สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน.

สภางค จนทวานช. (2557). วธการวจยเชงคณภาพ . (พมพครงท 22). กรงเทพฯ: สำนกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สมมา รธนตย. (2553). วสยทศนและภาวะผนำการเปลยนแปลงของผบรหารสถานศกษาสงกดสำนกงานเขตพนทการศกษากาฬสนธเขต 2. ขอนแกน: มหาวยาลยขอนแกน.

อนวฒน มงคง. (2555). การประเมนโรงเรยนทเขารวมโครงการวจยและพฒนาการจดการเรยนรตามหลก BBL : กรณศกษาโรงเรยนบานโนนแดง ตำบลศรไค อำเภอวารนชำราบ จงหวดอบลราชธาน. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

Documents

การพัฒนาสถานศึกษาสู่โรงเรียนการจัดการเรียนรู้ที่เข้าใจสมอง - ThaiJO