Embed Size (px)
DESCRIPTION
Bewoners ondernemen steeds vaker zelf initiatieven om hun leefomgeving te verbeteren. Overheden en ook woningcorporaties en andere professionals moeten aan deze ontwikkeling wennen, maar gaan er steeds meer de kans van inzien. Toch zijn we er nog niet. Overheden zoeken met maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven naar nieuwe verhoudingen. En herverdelen voortdurend taken en verantwoordelijkheden. Ondertussen gaan de bewoners door met bijvoorbeeld het oprichten van energiecoöperaties, het beheren en verbeteren van voorzieningen als zorgcentra en zwembaden en het onderhouden van het groen in de wijk.
Citation preview
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
1
Welkom in de doe-democratie!
Naar een communicatieve en co-producerende overheid.
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
2
Even voorstellen
Onno de VriesDoe-democraat• Adviseur, procesbegeleider, facilitator, trainer,
gastdocent, onderzoeker• Ervaring binnen de overheid, bij bureaus en
als zelfstandig ondernemer @ onno_de_vries
http://www.linkedin.com/in/omdevries
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
3
Ons programma
• Waar hebben we het over?• Wat is er gebeurd?• De democratie loopt vast• De kracht van de samenleving• AAN DE SLAG• Op weg naar nieuwe verhoudingen
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
4
WAAR HEBBEN WE HET OVER?
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
5
What’s in a name?
• Doe-democratie• Burgerparticipatie• Interactieve beleidsvorming• Participatiemaatschappij• Burgerinitiatieven• Inspraak• Co-creatie• Consulteren• Maatschappelijke participatie• Participatiesamenleving• en ga zo maar door…
Excuses om achter het bureau te blijven zitten?!
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
6
Eigenlijk niets nieuws…
Nederland drijft op samenwerking:
‘Bleef men het in de middeleeuwen met elkaar oneens, dan stonden ze gelijk weer tot hun knieën in het water’ (prof. dr. Herman Pleij)
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
7
WAT IS ER GEBEURD?
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
8
Er was eens…
Samenleving
Staat
Particulier initiatiefMarkt
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
9
Niet snel daarna…• Grondwet (1848)• Armenwet• Veiligheidswet• Ongevallenwet• Nutsbedrijven (gas, water, elektriciteit, etc.)• Kinderwet• Woningwet• Gezondheidswet• Gemeentelijke reinigingsdiensten• WW• AOW• WAO• Arbo-wet• Economische stimuleringsmaatregelen• Etc. etc.
DE GULZIGE OVERHEID
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
10
Meer taken, meer ambtenaren
Jaar 1849 1899 1920 1960 1988 2002 2008Aant. ambtenaren 19.900 43.500 125.400 263.300 436.600 446.100 428.100% beroepsbev. 1,6% 2,3% 4,6% 6,3% 7,7% 6,3% 5,8%
Bron: Meer, Frits M. van der (2012): Voorwaarden, waarborgen en ambtenaren. De consequenties van de opkomst van de voorwaardenscheppende staat voor de publieke dienst bezien vanuit historisch en internationaal vergelijkend perspectief, Oratie, Leiden: Universiteit Leiden.
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
11
Van overheid naar markt
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
12
En marktwerking
• Onderwijs• Zorg• Woningcorporaties• …
Professionalisering & schaalvergrotingOnderzoeken: zwakkere positie ouders, leerlingen, patiënten en huurders.
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
13
DE DEMOCRATIE LOOPT VAST
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
14
Wat is er aan de hand?
• Overheid: overvragen, overnemen en overspoelen
• Leefwereld en systeemwereld botsen (verschillende talen, processen, verwachtingen)
• Korte termijn van overheid en markt schuurt met lange termijn behoefte samenleving
SAMENLEVING
OVERHEID
MARKTMAATSCH. ORG.
DE SAMENLEVING IS UIT BEELD GERAAKT
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
15
De samenleving reageert
De samenleving ontworstelt. Mensen zijn actief voor buurt, wijk of community.
De overheid wil inkrimpen tot een ‘compacte’ overheid.
Let op: oorzaak en gevolg!
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
16
Verandering is nodig
“Er is een urgente en radicale paradigmashift nodig in de functie, rol en werkwijze van de
politiek, het bestuur en het ambtelijke apparaat.”
(Raad voor het openbaar bestuur)
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
17
Transformatie
Zorg Hoop
Wantrouwen Vertrouwen
Eigenbelang Bewonersbelang
Inhoud Proces
Controle Ruimte geven
Interne processen Maatschappelijke behoefte
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
18
DE KRACHT VAN DE SAMENLEVING
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
19
Nederlanders zijn betrokken
• Bovengemiddeld veel vrijwilligers• Internationaal voorop met sociale contacten
en lidmaatschappen• Verschuiving van formele organisaties naar
kleinschalige, losse en informele groepen
Bron: Bijl, Rob c.s. (2011) De sociale staat van Nederland, Den Haag: SCP.
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
20
Dorpsplein in Zieuwent
Als je met z’n allen een plan maakt, kan de gemeente geen nee zeggen, zegt Jos Kolkman. “Maar als de gemeente zonder overleg hetzelfde plan op tafel had gelegd, was hier nog geen schop in de grond gegaan. Dan waren we nu nog druk met de bezwaren.”Bron: Trouw, 23 september 2013.
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
21
Zwembad De Zwaoi in Valthermond
Bron: Altijd Wat (NCRV), 23 juli 2013: http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1357170#00:34:15.
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
22
‘t Zorghuus in Ysselsteyn
In 2007 startten Karin van Dijck, Marian Fleurkens en Annemarie Koonings met het initiatief voor ‘t Zorghuus. ‘Gestart vanuit het hart’. Ze zijn alledrie werkzaam in de gezondheidszorg als wijkziekenverzorgende en wijkverpleegkundige. Ze zien in de praktijk dat de zorg voor hun cliënten beter kan.
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
23
Poortwijk III in Oud-Beijerland
De gemeente kiest er niet voor om appartementengebouwen zelf te (laten) ontwikkelen, maar zoekt actief naar bewoners die met anderen hun droomappartement willen ontwerpen en bouwen.
http://vimeo.com/63235287
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
24
Broodfonds van/voor ondernemers
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
25
Mijnbuurt.je Nijmegen-Oost
• Online community voor de wijk, opgestart door bewoners
• Uitgegroeid tot sociaal netwerk waarbij professionals aanhaken
• Mijnbuurt.je nu ook beschikbaar voor andere wijken
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
26
En nog meer tools…
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
27
Burgers: kunnen en willen
Let op: burgerbetrokkenheid verschilt per geografisch niveau
Bron: Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (2012b): Vertrouwen in burgers, Amsterdam: Amsterdam University Press.
30-35%
25-30%
20-30%
15%
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
28
Verschillende soorten betrokkenheid
Sociaal burgerschap Politiek burgerschap
Altruïstische motieven Functionele motieven
Vrouwen, lager opgeleiden, lager inkomen, jongeren, nieuwe Nederlanders
‘Usual suspects’ (hoger opgeleid, blank, man, 50+)
Contact en verbinding Fysieke verbetering
Bron: Raad voor het openbaar bestuur (2012): Loslaten in Vertrouwen.
Vinden mensen
belangrijker
Tip: vraag niet aan mensen om taken over te nemen van de overheid, maar om zich in te zetten voor hun directe leefomgeving
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
29
AAN DE SLAG
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
30
WORKSHOPS
1. Welke vaardigheden heeft een ambtenaar nodig om de doe-democratie te stimuleren?
2. Wat kunnen wij in onze organisatie verbeteren om optimaal bij te dragen aan de doe-democratie?
3. Bij welke concrete vraagstukken kunnen we bewoners veel meer ruimte geven?
4. Hoe kunnen wij onze bewoners, hun wensen en initiatieven beter in beeld krijgen?
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
31
OP WEG NAAR NIEUWE VERHOUDINGEN
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
32
Droombeeld
Samenleving
Overheid
Maatsch. org.Markt
• Samenleving centraal– Overheid laat los,
faciliteert en stimuleert– Overheid vormt vangnet
voor kwetsbaren– Bewoners zijn publieke
eigenaren van maatschappelijke organisaties
• Heldere taakverdeling overheid, markt en maatschappelijke org.’s
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
33
Van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie
“De vitaliteit van de samenleving krijgt meer ruimte als de overheid de overheidsparticipatietrap zo min mogelijk beklimt.”
Bron: Raad voor het openbaar bestuur (2012): Loslaten in Vertrouwen.
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
34
Bewoners hebben behoefte aan…
• Een uitdaging die past bij hun behoefte met zicht op resultaat
• Ruimte voor eigen inbreng in een eigen vorm• Informatie, informatie, informatie• Een proces dat zich aan hen aanpast
(‘geen politieke spelletjes’)• Actieve sociale omgeving• Vertrouwen!
30 september 2013
Inspiratiesessie doe-democratie Onno de Vries
35
Agenda
1. Bij de politiek de ‘doe-democratie’ hoog op de agenda zetten en bij raadsleden het bewustzijn creëren dat ze voorop dienen te lopen in het afstaan van ruimte.
2. Het bestuur vertrouwen en verantwoordelijkheid laten geven aan bewoners en partners. Meer loslaten, faciliteren en stimuleren en minder regisseren en reguleren.
3. De ambtelijke organisatie deelt proactief informatie en kennis, maakt kennis met sleutelfiguren, verbindt initiatieven en kiest op gevoel tussen ‘krachtige ondersteuning en kleine zetjes’.
4. GEWOON DOEN!
30 september 2013
