Upload
janrotmans
View
340
Download
1
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Ulft, 5 februari 2014
Citation preview
Transitie naar Achterhoek 3.0:volgende stappen
Jan Rotmans
Ulft, 05 Februari 2014
www.twitter.com/janrotmans
We leven niet in tijdperk van verandering
maar in een verandering van tijdperken
Unieke Kanteling
1. weefsel van de samenleving verandert
2. structuur van de economie verandert
3. disruptieve technologische doorbraken
Laatste Kantelperiode
Modernisering
1850-1920
industriële revolutie staal, elektriciteit, verbrandingsmotor
fundament voor Nederland 2.0
onderwijs, kiesrecht, zorg, sociale structuren
vernieuwing in kunsten architectuur, schilderkunst, literatuur
Verschil met jaren 60toen
generatieconflict, verzet tegen burgercultuur
vanuit ideologie en religie
nu
brede maatschappelijke verandering
technologische doorbraken vergroten autonomie
glocalisering
Kantelperiode
chaos, instabiliteit, turbulentie
=
dé kans om het anders te doen
Kantelfase
energiebedrijven vallen om
massale ontslagen in thuiszorg
welzijnsorganisaties verdwijnen
bouwbedrijven saneren op grote schaal
Indicaties voor Kantelperiode
-collectief unheimisch gevoel dat verandering in lucht hangt
-chaos door turbulentie, instabiliteit en onzekerheid
-enorme dynamiek van onderop, nieuwe macht van onderop
-geen duidelijke richting, weinig inzicht en overzicht
-creatieve mensen breken door het systeem heen
-steeds meer conflicten tussen bestaande en nieuwe orde
25 jaar
DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase
25 jaar
Transitie naar Samenleving 3.0
Decentraal
Horizontaal
Bottom-upKa
ntel
perio
de Centraal
Verticaal
Top-down
Tijd
O
pbou
w va
n du
urza
me
sam
enle
ving
We zitten hier
Paradigma Wisseling
oude wereldbeeld nieuwe wereldbeeld
exploitatiemodel co-operatiemodel
economisch rendement maatschap. rendement
lineaire processen kringlopen
waarde ontlenen waarde creëren
zelfredzaam samenredzaam
Structuur Wisseling
oude structuur nieuwe structuur
verticaal horizontaal
hiërarchisch netwerken
top-down bottom-up
centraal decentraal
zuilen gemeenschappen
Sturingswisseling
oude sturing nieuwe sturing
mono-actor sturing netwerksturing
controle, beheersing adaptief, anticipatief
zekerheid onzekerheid
simplexiteit complexiteit
regisseren faciliteren
Samenleving 3.0
do it ourselves society
samenleving van onderop
participatiesamenleving
burgerkracht sociaal doe het zelven
Economie 3.0transregionaal
glokaal omgevingsbewust
biobased CO2-arm
organisch circulair
maatschappelijk rendement langere termijn
naoberschap 3.0
Evolutionaire Revolutie
silo’s worden afgebroken
nieuwe instituties ontstaan
mensen breken door structuren heen
glocalisering
Waar zien we die verandering?
energie van centraal, fossiel naar decentraal duurzaam
welzijn van zorgen voor naar zorgen dat
bouw van aanbod & product naar vraag & dienst
zorg van doelmatig & efficiënt naar mensgericht
Burgerinitiatieven
500 lokale energie initiatieven
60 lokale zorgcoöperaties
collectief particulier opdrachtgeverschap
tientallen lokale munteenheden
Buurtzorg
brengt verpleging en verzorging weer bij de mensen
zelfsturende buurtzorgteams met wijkverpleegkundigen
zorg op maat in de buurt
integratie in sociaal netwerk (gezin, vrienden, buurt)
platte, horizontale organisatie zonder managers
Bedrijven
Philips transformeert tot zorgbedrijf
DSM transformeert tot fijn/biochemie
schoonmaakbedrijf stapt in de zorg
energiebedrijven gaan in verzekeringen
verdient niet zozeer geld met bouwen zelf
maar met het faciliteren van de klant
decentrale energie
telecommunicatie
interieurverzorging
Bouwbedrijf 3.0
verdient niet zozeer geld met zorgen voor
klanten maar met faciliteren van de klant
van 100% zorg naar 20% zorg
helpen met netwerk ontwikkelen
helpen met scholing, baan zoeken
Zorgbedrijf 3.0
verdient geld met energiebesparing
produceert schone, decentrale energie
heeft grote energiecentrales gesloten
is gespecialiseerd in smart-grids
co-produceert met klanten in wijk/buurt
Energiebedrijf 3.0
Waar staan we nu?
duizenden koplopers & koploperprojecten
ca. 250.000 mensen bij betrokken
nodig is: 2.500.000 miljoen mensen
kritische massa voor omslagpunt
Waar staan we nu?
nieuwe orde en oude orde
oude orde: aanpassen maar vanuit bestaande systeem
nieuwe orde: radicale vernieuwing naar nieuw systeem
nieuwe orde wordt tegengewerkt en raakt gefrustreerd
nieuwe fase
alles hangt op HOE en WIE:
hoe organiseren we het
en wie gaan dat doen?
Achterhoek in Transitie
Transitie Opgave Achterhoek 30% daling van beroepsbevolking
49 basisscholen dicht 8000 woningen minder
aantal zorgbehoevende 65+ers verdubbelt
50% van boeren verdwijnt 35q% minder winkels
40% huisartsen met pensioen
Achterhoek Agenda 2020 ambitieus, innovatief en duurzaam plan voor Achterhoek
Provincie, Rijk en Europa werken samen
150 partijen (3 O’s) tekenden een convenant
vier werkplaatsen: economie, verbinden, leefomgeving, platteland
Waterschap, Kamer van Koophandel, VNO-NCW, Provincie, gemeente
Inhoud Agenda 2020 prima, thema’s en ambities kloppen
werkplaatsen, faciliteren, nieuwe verdienmodellen
krachten bundelen, slimme verbindingen
duurzaam, aantrekkelijk, slim, gezond, vitaal
innovation by cooperation
Proces Agenda 2020
klassiek, top-down proces
vanuit bestaande orde [regime]
formele, bureaucratische agenda
vanuit controle en beheersing
Praktijk Agenda 2020
stroperig en taai proces
werkplaatsen lopen stroef
nieuwe orde onvoldoende betrokken
veel frustratie en boosheid
Kritische Observatie
achterhoek wil innovatie tot
in de puntjes organiseren
Kritische Observatie
bestaande orde bepaalt agenda
vanuit bestaande belangen
Kritische Observatie
nieuwe orde doet niet mee
Kritische Observatie
hangt niet alleen op onwil
maar ook op onkunde
Kritische Observatie
ambities worden op deze
wijze niet gerealiseerd
Hoe zou het anders kunnen?
Inhoud
Focus
1. biobased economie
2. nieuwe maakindustrie
3. duurzame zorg
4. duurzame gebouwde omgeving
Inhoud
Kantel Agenda
5 doorbraakprojecten
snel uitvoeren doorbraken
leren en opschalen in 2020
Proces
nieuwe orde ontwikkelt kantelagenda
nieuwe orde krijgt ruimte voor doorbraakprojecten
niet organiseren vóór maar mét nieuwe orde
doorbraken overhevelen naar agenda 2020
Kantel Proces
- richting geven visie op toekomst van economie Achterhoek
transregionale samenwerking stimuleren
- ruimte biedeninnovatieruimte creëren voor entrepreneurs
belemmeringen wegnemen
Ruimte
overheid biedt innovatieruimte aan nieuwe orde
mentale ruimte
organisatorische ruimte
juridische ruimte
financiële ruimte
meer verbindingen realiseren
tussen projecten, mensen, organisaties
koplopers genoeg, te weinig verbinders
100 verbinders in de Achterhoek
Verbinden
meer verbindingen realiseren
tussen projecten, mensen, organisaties
koplopers genoeg, te weinig verbinders
100 verbinders in de Achterhoek
Verbinden
hybriditeit is manifestatie van kanteling
samenwerking grote bedrijven en entrepreneurs
koplopers hebben grote bedrijven nodig
grote bedrijven hebben koplopers nodig
Hybride Samenwerking
Vertrouwen
wederkerigheid
openheid
vertrouwen
netwerk
Naoberschap 3.0
3D-print hub in Achterhoek voor metaal
onderzoekje gedaan vanuit nieuwe orde
verbinding met ROC, gaat er mee aan de slag
Naoberkrediet van Toon le Poutre
Voorbeelden
Ode aan de Nieuwe Orde
“ Op degenen die het anders zien. Die niet gek zijn op regeltjes en
geen respect hebben voor de stand van zaken. Je kunt ze napraten,
tegenspreken, ophemelen of omlaaghalen. Het enige wat je niet
kunt is om ze heen. Want zij brengen verandering, brengen de
Achterhoek verder. En waar sommige mensen malloten zien, zien wij
genieën. Omdat de mensen die gek genoeg zijn om te denken dat
ze de Achterhoek kunnen veranderen, degenen zijn die het doen ”