Ocean download.com.vn

HAI VÙÅN DÙÅM DÛÚÁI ÀAÁY BIÏÍN 1

http://ebooks.vdcmedia.com

MUC LUÅC

1. PHÊÌN MÖÅT ............................................................................................................................... 5

Chûúng 1............................................................................... 6

Daãi àaá ngêìm di àöång......................................................... 6

Chûúng 2............................................................................. 10

Taán thaânh vaâ phaãn àöëi ................................................... 10

Chûúng 3............................................................................. 15

Xin tuây giaáo sû ................................................................ 15

Chûúng 4............................................................................. 19

Neát len............................................................................. 19

Chûúng 5............................................................................. 25

May ruãi............................................................................ 25

Chûúng 6............................................................................. 30

Múã hïët töëc lûåc.................................................................. 30

Chûúng 7............................................................................. 37

Con caá voi khöng biïët thuöåc loaåi naâo ............................. 37

Chûúng 8............................................................................. 44

Mobilis in mobile ............................................................ 44

Chûúng 9............................................................................. 51

Neát Len nöíi khuâng.......................................................... 51

Chûúng 10........................................................................... 58

Ngûúâi chuã cuãa biïín caã..................................................... 58

Chûúng 11........................................................................... 66

Taâu "nau-ti-luáx" .............................................................. 66

Chûúng 12........................................................................... 71

Têët caã àïìu chaåy bùçng àiïån!............................................. 71

Jules Verne 2


Chûúng 13........................................................................... 78

Vaâi con söë ........................................................................ 78

Chûúng 14........................................................................... 84

Doâng "söng Àen" ............................................................. 84

Chûúng 15........................................................................... 91

Giêëy múâi .......................................................................... 91

Chûúng 16........................................................................... 98

Daåo chúi dûúái àaáy biïín ................................................... 98

Chûúng 17......................................................................... 102

Khu rûâng dûúái biïín....................................................... 102

Chûúng 18......................................................................... 107

Böën ngaân dùåm dûúái thaái bònh dûúng ........................... 107

Chûúng 19......................................................................... 112

Va-ni-cö-rö..................................................................... 112

Chûúng 20......................................................................... 118

Eo biïín Tö-rex............................................................... 118

Chûúng 21......................................................................... 125

Mêëy ngaây trïn àaão........................................................ 125

Chûúng 22......................................................................... 134

Tiïëng seát cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö ............................ 134

Chûúng 23......................................................................... 143

Cún nguã khöng thïí giaãi thñch àûúåc .............................. 143

Chûúng 24......................................................................... 148

Vûúng quöëc san hö........................................................ 148

PHÊÌN HAI.................................................................................................................................. 153

Chûúng 25......................................................................... 154

ÊËn Àöå Dûúng................................................................. 154

Chûúng 26......................................................................... 158

Möåt àïì nghõ múái cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö................. 158



Chûúng 27......................................................................... 166

Viïn ngoåc giaá mûúâi triïåu .............................................. 166

Chûúng 28......................................................................... 173

Biïín àoã .......................................................................... 173

Chûúng 29......................................................................... 179

Àûúâng ngêìm A-ra-bi-a .................................................. 179

Chûúng 30......................................................................... 185

Quêìn àaão hy Laåp .......................................................... 185

Chûúng 31......................................................................... 194

böën mûúi taám giúâ qua àõa trung haãi ............................ 194

Chûúng 32......................................................................... 196

Vuäng biïín Vi-gö ............................................................ 196

Chûúng 33......................................................................... 205

Möåt luåc àõa àaä biïën mêët................................................ 205

Chûúng 34......................................................................... 211

Moã than ngêìm dûúái biïín .............................................. 211

Chûúng 35......................................................................... 215

Biïín xaác-gax.................................................................. 215

Chûúng 36......................................................................... 219

Caá nhaâ taáng vaâ caá voi ................................................... 219

Chûúng 37......................................................................... 228

Bùng giaá mïnh möng.................................................... 228

Chûúng 38......................................................................... 237

Nam cûåc......................................................................... 237

Chûúng 39......................................................................... 244

Möåt trúã ngaåi ngêîu nhiïn hay möåt trûúâng húåp ruãi ro... 244

Chûúng 40......................................................................... 250

Thiïëu khöng khñ............................................................ 250

Chûúng 41......................................................................... 258

Jules Verne 4


Tûâ muäi hooác àïën A-ma-dön .......................................... 258

Chûúng 42......................................................................... 264

Baåch tuöåc....................................................................... 264

Chûúng 43......................................................................... 271

Doâng biïín Gún-xtú-rim ................................................. 271

Chûúng 44......................................................................... 278

ÚÃ àöå vô 47o24' vaâ àöå kinh 17o28' ................................... 278

Chûúng 45......................................................................... 282

Nghôa àõa khöíng löì ....................................................... 282

Chûúng 46......................................................................... 289

Nhûäng lúâi cuöëi cuâng cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö .......... 289

Chûúng 47......................................................................... 294

Kïët luêån......................................................................... 294



1. PHÊÌN MÖÅT

Jules Verne 6


CHÛÚNG 1

DAÃI ÀAÁ NGÊÌM DI ÀÖÅNG

Nùm 1866 àûúåc àaánh dêëu bùçng möåt sûå kiïån kyâ laå, möåt hiïån tûúång khöng àûúåc giaãi thñch vaâ khöng thïí giaãi thñch nöíi maâ chùæc chûa ai quïn. Nhûäng lúâi àöìn àaåi vïì hiïån tûúång bñ hiïím àoá chùèng nhûäng laâm nhên dên caác thaânh phöë caãng vaâ caác luåc àõa xön xao, maâ coân gêy hoang mang lúán trong àaám thuãy thuã. Caánh laái buön, chuã taâu, thuyïìn trûúãng úã chêu Êu vaâ chêu Myä, caác sô quan haãi quên caác nûúác, vaâ sau àoá nhiïìu chñnh phuã úã caã hai chêu àïìu hïët sûác lo lùæng vïì sûå kiïån naây. Söë laâ thúâi gian gêìn àêy, nhiïìu taâu buön ài biïín thûúâng gùåp möåt vêåt hònh thoi daâi àöi khi saáng lêëp laánh, vûúåt xa caá voi vïì kñch thûúác vaâ töëc àöå di chuyïín. Nhûäng lúâi ghi trong nhêåt kyá cuãa caác con taâu àoá giöëng nhau möåt caách laå luâng vïì sûå miïu taã hònh daáng bïn ngoaâi, vïì töëc àöå ghï gúám vaâ sûác maånh cuãa vêåt àoá, cuäng nhû vïì thaái àöå àùåc biïåt cuãa noá. Nïëu àoá laâ möåt loaåi caá voi thò theo sûå miïu taã, noá lúán hún têët caã nhûäng con caá voi àaä àûúåc khoa hoåc biïët àïën. Khöng möåt nhaâ khoa hoåc naâo coá thïí tin àûúåc hiïån tûúång kyâ laå naây nïëu khöng àûúåc nhòn thêëy noá têån mùæt. Nïëu boã qua nhûäng sûå àaánh giaá quaá deâ dùåt cho rùçng con quaái vêåt khöng daâi quaá saáu mûúi meát vaâ gaåt ài nhûäng lúâi thöíi phöìng quaá àaáng miïu taã noá nhû möåt con vêåt khöíng löì röång möåt haãi lyá, daâi ba haãi lyá, thò ta vêîn phaãi thûâa nhêån rùçng quaái vêåt, nïëu coá thêåt, nhêët àõnh vûúåt quaá nhûäng kñch thûúác àaä àûúåc caác nhaâ àöång vêåt hoåc ghi nhêån. Con ngûúâi vöën caã tin nhûäng àiïìu huyïìn hoùåc, nïn ta cuäng dïî hiïíu rùçng hiïån tûúång kyâ laå naây àaä laâm hoå xao xuyïën thïë naâo. Möåt söë ngûúâi àaä tòm caách xïëp têët caã caác cêu chuyïån àoá vaâo möåt loaåi bõa àùåt haäo huyïìn, nhûng vö ñch! Con vêåt kia vêîn töìn taåi, àiïìu àoá khöng coân nghi ngúâ gò nûäa. Ngaây 20 thaáng 7 nùm 1866, chiïëc taâu Ga-vúác-nú Hi-ghin-xún cuãa cöng ty taâu biïín Can-cuát-ta-en Beác-nùæc àaä gùåp möåt vêåt nöíi khöíng löì caách búâ biïín phña àöng uác nùm haãi lyá. Thoaåt tiïn, thuyïìn trûúãng Bï-cú àinh ninh rùçng mònh phaát hiïån ra möåt daãi àaá ngêìm chûa àûúåc ghi trïn baãn àöì. Öng ta vûâa bùæt àêìu xaác àõnh toåa àöå cuãa daãi àaá, thò tûâ trong loâng caái khöëi maâu àen êëy böîng voåt lïn hai cöåt nûúác cao hún böën mûúi meát. Vò sao vêåy? Àoá laâ



möåt daãi àaá maåch nûúác ngêìm? Hay àoá chó laâ möåt àöång vêåt coá vuá söëng dûúái biïín phun khöng khñ tûâ muäi ra laâm voåt lïn nhûäng luöìng nûúác?

Ngaây 23 thaáng 7 nùm àoá, taâu Cri-xtö-ban Cö-lön cuãa Cöng ty taâu biïín Àöng êën laåi thêëy hiïån tûúång naây úã vuâng biïín Thaái Bònh Dûúng. Xûa nay àêu coá chuyïån caá voi búi vúái töëc àöå laå thûúâng nhû vêåy? Chó trong ba ngaây maâ hai chiïëc taâu gùåp noá úã hai àiïím caách nhau trïn baãy trùm dùåm. Mûúâi lùm ngaây sau, caách núi noái trïn hai ngaân dùåm, taâu Hen-vï-xi-a cuãa Cöng ty taâu biïín Quöëc gia vaâ taâu Sa-nún cuãa Cöng ty Roi-ún Mêy-lú trïn àûúâng ài giûäa chêu Myä vaâ chêu Êu gùåp nhau úã Àaåi Têy Dûúng, àaä phaát hiïån ra quaái vêåt úã 42,15 àöå vô bùæc vaâ 60,35 àöå kinh vïì phña têy kinh tuyïën Grin-uyát. Hai taâu cuäng quan saát vaâ xaác àõnh àûúåc bùçng mùæt, laâ con vêåt coá vuá, daâi ñt nhêët hún möåt trùm meát. Hoå xaác àõnh àûúåc nhû vêåy laâ vò hai taâu àïìu nhoã hún con vêåt, mùåc duâ caã hai àïìu daâi möåt trùm meát. Giöëng caá voi khöíng löì úã vuâng àaão A-lï-uát cuäng khöng thïí daâi quaá nùm mûúi meát. Nhûäng tin tûác naây döìn dêåp bay vïì, nhûäng thöng baáo múái cuãa taâu Pï-rï vûúåt Àaåi Têy Dûúng, cuöåc chaåm traán giûäa quaái vêåt vúái taâu eát-na, biïn baãn cuãa caác sô quan trïn chiïëc taâu chiïën Phaáp Nooác-mùng-ài vaâ baãn baáo caáo tó mó cuãa Phñt-xú Giïm-xú, thuyïìn trûúãng taâu Lo Clai-àú -têët caã nhûäng caái àoá àaä laâm naáo àöång dû luêån. ÚÃ nhûäng nûúác hay suy nghô höì àöì thò hiïån tûúång kyâ laå naây laâ àïì taâi vö têån cho nhûäng chuyïån böng àuâa, nhûng nhûäng nûúác chñn chùæn hún vaâ coá àêìu oác thûåc tïë nhû Anh, Myä, Àûác thò hïët sûác quan têm àïën chuyïån naây. ÚÃ thuã àö caác nûúác, con quaái vêåt àaä trúã thaânh "möët": ngûúâi ta haát vïì noá trong caác tiïåm caâ phï, nhaåo baáng noá trïn baáo chñ, àûa noá lïn sên khêëu. Vúá àûúåc dõp may hiïëm coá, mêëy túâ laá caãi tha höì tung tin võt. Hoå dûång lïn àuã loaåi quaái vêåt hoang àûúâng, tûâ con caá voi trùæng khuãng khiïëp úã caác nûúác vuâng Bùæc cûåc àïën nhûäng con baåch tuöåc gúám ghiïëc coá thïí duâng voâi cuöën caã taâu chúã nùång nùm trùm têën dòm xuöëng àaáy biïín. Trong caác höåi nghiïn cûáu vaâ caác taåp chñ khoa hoåc nöíi lïn möåt cuöåc tranh luêån öìn aâo khöng dûát giûäa nhûäng ngûúâi tin vaâ khöng tin.

Caác nhaâ baáo, nhûäng ngûúâi yïu khoa hoåc trong cuöåc tranh caäi vúái àöëi phûúng, àaä phaãi àöí biïët bao nhiïu mûåc thêåm chñ möåt söë àaä àöí caã maáu vò cuöåc àêëu khêíu vïì con rùæn biïín àoá dêîn túái nhûäng trêån àêëu chên àêëu tay thûåc sûå! Cuöåc "chiïën tranh" naây àaä keáo daâi suöët saáu thaáng roâng khöng phên thùæng baåi... Mêëy thaáng àêìu nùm 1867, cêu chuyïån quaái vêåt hònh nhû àaä bõ chön vuâi vaâ chùèng cêìn gúåi laåi

Jules Verne 8


laâm gò. Nhûng nhûäng sûå kiïån múái laåi lan truyïìn trong cöng chuáng. Bêy giúâ khöng coân laâ chuyïån giaãi quyïët möåt vêën àïì khoa hoåc thuá võ nûäa, maâ laâ möåt nguy cú nghiïm troång. Quaái vêåt àoá àaä biïën thaânh möåt hoân àaão, möåt daãi àaá ngêìm di àöång, bñ hiïím, khöng thïí bùæt àûúåc! Muâng nùm thaáng ba nùm 1867, taâu Mö-ra-vi-an cuãa Cöng ty taâu biïín Möng-rï-an àang chaåy nhanh úã 27,30 àöå vô vaâ 72,15 àöå kinh böîng àêm phaãi möåt daãi àaá ngêìm khöng thêëy ghi trïn möåt baãn àöì hoa tiïu naâo. Nhúâ gioá thuêån vaâ àöång cú maånh böën trùm sûác ngûåa, chiïëc taâu chaåy vúái töëc àöå mûúâi ba haãi lyá möåt giúâ. Taâu àêm maånh àïën nöîi nïëu voã taâu khöng thêåt vûäng vaâng thò nhêët àõnh seä bõ àùæm cuâng vúái hai trùm ba mûúi baãy thuãy thuã vaâ haânh khaách tûâ Ca-na-àa vïì. Cuöåc va chaåm xaãy ra luác raång àöng, khoaãng nùm giúâ saáng. Caác sô quan trûåc nhêåt lao túái muäi taâu. Hoå xem xeát rêët kyä mùåt biïín, nhûng chùèng thêëy gò àaáng nghi ngúâ, ngoaâi möåt àúåt soáng to nöíi lïn caách àoá hún nûãa ki-lö-meát. Xaác àõnh toåa àöå xong, taâu Mö-ra-vi-an laåi tiïëp tuåc haânh trònh maâ khöng thêëy chöî naâo bõ hû haåi. Noá àaä va phaãi caái gò vêåy? Möåt daãi àaá ngêìm hay xaác möåt chiïëc taâu bõ àùæm? Chùèng ai biïët caã. Nhûng sau àoá, khi xem xeát phêìn dûúái cuãa taâu úã xûúãng sûãa chûäa, ngûúâi ta thêëy möåt böå phêån cuãa loâng taâu bõ hû haåi. Sûå kiïån nghiïm troång naây chùæc cuäng coá thïí bõ laäng quïn nhanh choáng nhû nhiïìu sûå kiïån khaác tûúng tûå, nïëu ba tuêìn sau àoá noá khöng àûúåc lùåp laåi trong nhûäng àiïìu kiïån y hïåt. Vaâ cuäng do chiïëc taâu mang cúâ möåt cûúâng quöëc vaâ thuöåc möåt cöng ty haâng haãi nïn tin xaãy ra tai naån àûúåc truyïìn ài rêët röång...

Ngaây 13 thaáng 4 nùm 1867, taâu Xcöët-len cuäng thuöåc cöng ty noái trïn àang úã 15,37 àöå kinh vaâ 45,37 àöå vô. Biïín lùång, gioá nheå. Nhúâ àöång cú rêët maånh, taâu chaåy hún mûúâi ba haãi lyá möåt giúâ. Guöìng baánh quay àïìu trong soáng biïín. Böën giúâ mûúâi baãy phuát chiïìu, khi haânh khaách àang ùn trong phoâng ùn thò thên taâu böîng rung lïn vò va nheå vaâo möåt vêåt gò àoá úã phña laái, sau guöìng bïn traái möåt chuát. Xeát tñnh chêët cuãa va chaåm, coá thïí àoaán laâ taâu vûâa bõ möåt vêåt nhoån àêm vaâo. Nhûng coá leä cuäng chùèng ai chuá yá túái sûå viïåc àoá nhiïìu, nïëu thúå àöët loâ khöng chaåy lïn boong vaâ kïu êìm lïn:

- Hêìm taâu bõ thuãng! Hêìm taâu bõ thuãng! Trong giêy phuát àêìu, haânh khaách hoang mang nhöën nhaáo,

nhûng thuyïìn trûúãng An-àúác-xún àaä laâm hoå bònh tônh laåi. Thûåc ra taâu khöng bõ àe doåa gò. Vò noá àûúåc chia thaânh baãy ngùn riïng biïåt khöng thêëm nûúác, nïn möåt chöî roâ ró nhoã chùèng àaáng súå. An-àúác-xún lêåp tûác xuöëng hêìm taâu. Öng ta thêëy ngùn söë nùm bõ ngêåp



nûúác. Cùn cûá vaâo töëc àöå nûúác uâa vaâo, thò löî thuãng úã thên taâu khaá to. Cuäng may laâ úã ngùn naây khöng coá nöìi húi, nïëu coá thò àaä bõ tùæt ngêëm. An-àúác-xún ra lïånh tùæt maáy vaâ cûã möåt thuyã thuã lùån xuöëng nûúác xem xeát chöî thuãng. Mêëy phuát sau xaác àõnh àûúåc rùçng phêìn dûúái thên taâu coá möåt löî thuãng röång hai meát. Vò khöng coá khaã nùng bõt kñn chöî àoá nïn taâu Xcöët-len phaãi tiïëp tuåc haânh trònh, àïí guöìng baánh xe ngêåp möåt nûãa xuöëng nûúác. Tai naån xaãy ra caách muäi Cle ba trùm haãi lyá. Thïë laâ taâu Xcöët-len cêåp bïën Li-vúác-pun chêåm mêët ba ngaây, laâm moåi ngûúâi hïët sûác lo lùæng. Taâu àûúåc àûa vaâo xûúãng sûãa chûäa àïí caác kyä sû xem xeát. Hoå khöng tin úã mùæt mònh nûäa! ÚÃ thên taâu, dûúái mùåt nûúác hai meát rûúäi, coá möåt löî thuãng hònh tam giaác cên. Ba caånh cuãa löî thuãng rêët nhùén, tûåa nhû bõ keáo cùæt. Roä raâng laâ vêåt choåc thuãng thên taâu phaãi coá àöå rùæn rêët cao. Hún nûäa sau khi xuyïn qua laá theáp daây böën cen-ti-meát, noá tûå ruát ra àûúåc. Sûå viïåc àoá khöng ai giaãi thñch nöíi!

Tûâ ngaây àoá, têët caã nhûäng tai naån ngoaâi biïín maâ khöng coá nguyïn nhên àïìu quy caã cho quaái vêåt. Noá phaãi chõu traách nhiïåm vïì nhiïìu vuå àùæm taâu. Àaáng tiïëc rùçng söë taâu bõ àùæm khaá lúán vaâ ñt nhêët coá hai trùm trong söë taâu àùæm àûúåc coi laâ "mêët tñch". Duâ sao thò cuäng do quaái vêåt maâ giao thöng giûäa caác luåc àõa ngaây caâng nguy hiïím. Dû luêån tha thiïët yïu cêìu phaãi trûâ khûã quaái vêåt àoá bùçng bêët kyâ giaá naâo.

Jules Verne 10


CHÛÚNG 2

TAÁN THAÂNH VAÂ PHAÃN ÀÖËI

Khi xaãy ra nhûäng viïåc vûâa kïí trïn thò töi àaä hoaân thaânh cöng viïåc nghiïn cûáu úã bang Nï-braát-xca (bùæc Myä) vaâ àang quay vïì. Chñnh phuã Phaáp cûã töi vaâo àoaân nghiïn cûáu khoa hoåc vúái tû caách laâ phoá giaáo sû cuãa Viïån baão taâng lõch sûã tûå nhiïn Pa-ri. Sau khi àaä ài khùæp miïìn Nï-braát-xca trong saáu thaáng vaâ thu thêåp àûúåc nhûäng böå hiïån vêåt hïët sûác quyá giaá, cuöëi thaáng ba töi vïì túái Niu I-ooc. Töi dûå àõnh seä lïn àûúâng vïì Phaáp vaâo àêìu thaáng nùm. Vò vêåy, mêëy ngaây röîi raäi coân laåi trûúác khi xuöëng taâu, töi daânh àïí xïëp loaåi nhûäng böå sûu têåp vïì khoaáng vêåt, thûåc vêåt vaâ àöång vêåt cuãa töi. Chñnh luác àoá taâu Xcöët-len gùåp naån. Têët nhiïn töi theo doäi saát moåi viïåc àaä laâm dû luêån xön xao. Töi àaä àoåc ài àoåc laåi têët caã nhûäng baáo chñ chêu Myä vaâ Chêu R�u, nhûng nhûäng caái àoá cuäng chùèng soi saáng gò thïm cho vêën àïì àang laâm moåi ngûúâi thùæc mùæc. Cêu chuyïån bñ hiïím àaä kñch thñch tñnh toâ moâ cuãa töi...

Töi túái Niu I-ooc àuáng luác àang nöíi lïn nhûäng cuöåc tranh caäi gay gùæt xung quanh cêu chuyïån naây. Nhûäng giaã thiïët vïì hoân àaão di àöång, vïì daãi àaá ngêìm do nhûäng ngûúâi ñt thêím quyïìn àïì ra, àaä bõ vûát boã hoaân toaân. Thêåt vêåy "daãi àaá ngêìm" sao coá thïí di chuyïín vúái töëc àöå nhû vêåy nïëu noá khöng coá maáy moác cûåc maånh? Giaã thiïët cho rùçng àoá laâ xaác möåt chiïëc taâu khöíng löì bõ àùæm tröi ài vúái töëc àöå ghï gúám nhû vêåy cuäng bõ gaåt boã. Coân laåi hai giaã thiïët coá ngûúâi uãng höå: möåt söë ngûúâi cho rùçng moåi sûå bêët haånh àïìu do möåt con vêåt khöíng löì gêy ra; möåt söë khaác thò cho rùçng àoá laâ möåt chiïëc taâu ngêìm coá àöång cú cûåc maånh. Giaã thiïët cuöëi cuâng àoá coá veã gêìn sûå thêåt hún caã, nhûng laåi bõ baác boã sau nhûäng cuöåc àiïìu tra úã caã hai baán cêìu. Khoá coá thïí tin rùçng möåt tû nhên naâo laåi coá àûúåc möåt chiïëc taâu nhû vêåy. Noá àaä àûúåc àoáng bao giúâ vaâ úã àêu? Vaâ viïåc àoáng möåt chiïëc taâu khöíng löì nhû vêåy laâm sao coá thïí giûä kñn àûúåc? Chó nhaâ nûúác múái coá thïí chïë taåo ra nhûäng loaåi maáy coá sûác phaá hoaåi ghï gúám nhû vêåy. ÚÃ thúâi àaåi chuáng ta, khi trñ tuïå con ngûúâi rêët thaânh thaåo trong viïåc



saáng chïë ra nhûäng cöng cuå giïët ngûúâi thò cuäng dïî tin àûúåc rùçng coá möåt nûúác naâo àoá àaä bñ mêåt chïë taåo vaâ àem thûã chiïëc taâu khuãng khiïëp naây. Nhûng cuöëi cuâng giaã thiïët vïì möåt chiïëc taâu ngêìm quên sûå àaä àöí suåp, vò têët caã caác chñnh phuã àïìu tuyïn böë laâ khöng dñnh daáng gò àïën chuyïån naây. Khöng thïí nghi ngúâ àûúåc sûå thaânh thêåt cuãa nhûäng baãn tuyïn böë àoá, vò caác àûúâng biïín quöëc tïë àïìu bõ àe doåa. Hún nûäa, viïåc àoáng möåt chiïëc taâu ngêìm khöíng löì nhû vêåy khöng thïí thoaát khoãi sûå chuá yá cuãa dû luêån. Giûä bñ mêåt trong nhûäng àiïìu kiïån nhû vêåy àöëi vúái tû nhên àaä hïët sûác khoá, coân àöëi vúái tûâng nûúác laâ àiïìu khöng tûúãng vò möîi haânh àöång cuãa hoå àïìu bõ caác cûúâng quöëc àöëi àõch theo doäi gùæt gao. Thïë laâ sau khi àiïìu tra úã caác nûúác Anh, Phaáp, Nga, Phöí, Têy Ban Nha, I-ta-li-a, Myä vaâ caã Thöí nûäa, giaã thiïët vïì taâu ngêìm àaä phaá saãn hoaân toaân. Mùåc duâ bõ nhûäng túâ baáo laá caãi chïë giïîu, con quaái vêåt kia laåi nöíi lïn mùåt nûúác. oác tûúãng tûúång àûúåc kñch àöång laåi veä nïn nhûäng bûác tranh vö lyá nhêët trong lônh vûåc khoa hoåc viïîn tûúãng. Vïì túái Niu I-ooc, töi coá vinh dûå àûúåc nhiïìu ngûúâi àïën hoãi yá kiïën vïì vêën àïì naây. ÚÃ Phaáp töi coá cho xuêët baãn cuöën saách in thaânh hai têåp, nhan àïì "Nhûäng bñ mêåt cuãa biïín sêu". Cuöën saách àoá àûúåc giúái khoa hoåc hoan nghïnh vaâ àaä khiïën töi trúã thaânh chuyïn gia nöíi tiïëng vïì möåt lônh vûåc ñt àûúåc nghiïn cûáu cuãa lõch sûã tûå nhiïn. Ngûúâi ta yïu cêìu töi phaát biïíu yá kiïën vïì vêën àïì naây. Nhûng trong tay töi khöng coá möåt taâi liïåu cuå thïí naâo nïn töi tûâ chöëi, lêëy cúá laâ hoaân toaân khöng hiïíu biïët gò caã. Tuy nhiïn, bõ döìn vaâo chên tûúâng, töi àaânh phaãi noái lïn phaán àoaán cuãa mònh. Vaâ cuöëi cuâng, "Tön öng A-rö-nùæc", giaáo sû viïån baão taâng Pa-ri, maâ caác phoáng viïn baáo Niu I-ooác Hï-rún yïu cêìu "phaát biïíu yá kiïën" phaãi àêìu haâng. Töi lïn tiïëng vò im lùång maäi cuäng khöng tiïån. Töi xem xeát vêën àïì vïì caã moåi mùåt chñnh trõ vaâ khoa hoåc.

Töi xin trñch ra àêy mêëy àoaån trong baâi baáo àùng ngaây 30-4: “Sau khi cên nhùæc tûâng giaã thiïët àaä àûúåc àïì ra vaâ khöng coá nhûäng giaã thiïët khaác vûäng chùæc hún, chuáng ta àaânh thûâa nhêån sûå töìn taåi cuãa möåt con vêåt söëng dûúái biïín coá sûác maånh phi thûúâng. Nhûäng lúáp nûúác sêu cuãa àaåi dûúng hêìu nhû chûa àûúåc nghiïn cûáu. Chûa möåt cuöåc thùm doâ naâo xuöëng àûúåc túái nhûäng lúáp nûúác àoá. Caái gò àang xaãy ra dûúái vûåc thùèm chûa ai biïët àïën êëy? Nhûäng sinh vêåt naâo àang söëng vaâ coá thïí söëng úã àöå sêu mûúâi hai, hay mûúâi lùm haãi lyá dûúái mùåt biïín? Cú thïí cuãa chuáng ra sao? Bêët kyâ giaã thiïët naâo cuäng chó laâ phoãng àoaán maâ thöi. Nhiïåm vuå àùåt ra cho chuáng ta coá thïí giaãi quyïët bùçng hai caách: Hoùåc laâ chuáng ta àaä biïët hïët caác loaâi

Jules Verne 12


sinh vêåt söëng trïn haânh tinh chuáng ta, hoùåc laâ chûa biïët hïët. Nïëu ta chûa biïët hïët, nïëu trong lônh vûåc ngû hoåc, thiïn nhiïn coân giêëu ta nhiïìu àiïìu bñ mêåt, thò chùèng coá cú súã naâo àïí khöng thûâa nhêån sûå töìn taåi cuãa nhûäng con caá, hay àöång vêåt coá vuá thuöåc nhûäng giöëng, loaâi maâ ta chûa biïët, nhûäng sinh vêåt àùåc biïåt söëng àûúåc úã caác lúáp nûúác sêu; chó thónh thoaãng múái nöíi lïn mùåt biïín do taác àöång cuãa caác Quy luêåt vêåt lyá naâo àoá, hoùåc do tñnh khñ bêët thûúâng cuãa thiïn nhiïn. Traái laåi, nïëu ta àaä biïët hïët caác loaâi àöång vêåt, thò cêìn tòm kiïëm con vêåt noái trïn trong söë nhûäng con vêåt biïín àaä àûúåc phên loaåi, trong trûúâng húåp naây, töi sùén saâng cho rùçng àêy laâ möåt con caá thiïët hònh khöíng löì. Caá thiïët hònh bònh thûúâng, hay caá möåt sûâng, daâi túái mûúâi taám meát. Haäy nhên kñch thûúác noá lïn nùm lêìn, mûúâi lêìn, haäy cho noá möåt sûác maånh, möåt caái sûâng cên xûáng vúái thên hònh noá. Nhû vêåy caác baån seä hònh dung àûúåc con quaái vêåt! Noá seä coá kñch thûúác maâ caác sô quan taâu Sa-nún cho biïët, coá caái sûâng nhoån àêm thuãng àûúåc taâu Xcöët-len vaâ caác taâu vûúåt àaåi dûúng khaác. Caá thiïët hònh coá möåt sûâng lúán sùæc nhû gûúm vaâ rùæn nhû theáp. Ngûúâi ta àaä nhiïìu lêìn thêëy nhûäng vïët thûúng trïn mònh caá voi laâ loaåi àöång vêåt maâ bao giúâ caá thiïët hònh cuäng àaánh thùæng.

Nhiïìu khi ngûúâi ta lêëy àûúåc nhûäng maãnh vuån cuãa sûâng caá úã voã taâu bùçng göî bõ àêm thuãng. Viïån baão taâng cuãa Àaåi hoåc y khoa Pa-ri coá möåt caái sûâng caá thiïët hònh daâi hai meát hai mûúi lùm cen-ti-meát, chu vi chöî to nhêët laâ böën mûúi taám cen-ti-meát. Chuáng ta haäy hònh dung möåt caái sûâng lúán hún mûúâi lêìn, con caá maånh hún mûúâi lêìn, búi nhanh hai mûúi nhùm haãi lyá möåt giúâ, haäy nhên khöëi lûúång cuãa con caá vúái töëc àöå cuãa noá, thò seä hiïíu àûúåc nguyïn nhên gêy ra tai naån. Toám laåi, trong khi chúâ àúåi nhûäng tin tûác àêìy àuã hún, töi nghiïng vïì yá kiïën cho rùçng àêy laâ möåt con caá thiïët hònh khöíng löì coá sûâng nhoån, lúán nhû nhûäng taâu chiïën boåc theáp vaâ cuäng di chuyïín nhanh nhû vêåy. Töi xin giaãi thñch hiïån tûúång bñ hiïím naây nhû trïn, nhûng vúái àiïìu kiïån laâ noá phaãi coá thûåc chûá khöng phaãi laâ chuyïån bõa àùåt (àiïìu naây cuäng coá thïí xaãy ra)." Nhûäng lúâi cuöëi cuâng laâ mûu meåo cuãa töi: töi muöën giûä uy tñn cuãa nhaâ baác hoåc vaâ khöng muöën cho dên Myä, möåt dên töåc hay àuâa cúåt, coá cúá àïí nhaåo baáng. Töi àaä àïí laåi möåt con àûúâng àïí ruát lui. Thûåc loâng töi rêët tin rùçng àêy laâ möåt quaái vêåt. Baâi baáo cuãa töi àaä gêy ra nhûäng cuöåc tranh luêån söi nöíi vaâ àûúåc nhiïìu ngûúâi àoåc. Coá caã nhûäng ngûúâi taán thaânh töi. Caách giaãi quyïët vêën àïì do töi àïì nghõ, cho pheáp ngûúâi ta àûúåc hoaân toaân tûå do tûúãng tûúång. Trñ tuïå con ngûúâi àûúåc thoãa thñch taåo nïn hònh tûúång nhûäng con vêåt khöíng löì, maâ



nhûäng àöång vêåt trïn traái àêët nhû: voi, tï giaác, nïëu àûáng caånh chó laâ nhûäng chuá chim chñch. Möi trûúâng nûúác saãn ra nhûäng loaâi coá vuá rêët lúán, coá leä caã nhûäng loaâi nhuyïîn thïí khöíng löì, nhûäng loaâi giaáp xaác khuãng khiïëp, nhûäng con cua nùång hai trùm têën! Àaä coá möåt thúâi, nhûäng àöång vêåt trïn traái àêët, nhûäng loaâi böën chên böën tay, boâ saát vaâ chim àïìu coá hònh thuâ àöì söå. Sau àoá thúâi gian àaä ruát ngùæn kñch thûúác cuãa chuáng laåi. Vò sao ta khöng thïí cho rùçng dûúái caác lúáp biïín sêu chûa àûúåc nghiïn cûáu coân baão töìn àûúåc nhûäng àöång vêåt khöíng löì cuãa nhûäng thúâi kyâ xa xûa nhêët?

Nhûng nïëu têët caã cêu chuyïån huyïìn bñ àoá àöëi vúái möåt söë ngûúâi chó coá yá nghôa thuêìn tuáy khoa hoåc, thò nhûäng ngûúâi coá àêìu oác thûåc tïë hún, àùåc biïåt laâ ngûúâi Myä vaâ ngûúâi Anh, laåi rêët lo lùæng àïën sûå an toaân cuãa caác àûúâng giao thöng vûúåt àaåi dûúng vaâ àùåt viïåc trûâ khûã con quaái vêåt ra möåt caách cêëp thiïët. Baáo chñ àaåi diïån quyïìn lúåi cuãa caác giúái cöng nghiïåp vaâ taâi chñnh xem xeát vêën àïì naây möåt caách nguyïn tùæc, nghôa laâ tûâ mùåt thûåc tïë naây. Dû luêån caác nûúác, trûúác hïët laâ Myä, uãng höå saáng kiïën àoá cuãa giúái kinh doanh. ÚÃ Niu I-ooc, ngûúâi ta bùæt àêìu chuêín bõ möåt chuyïën ài àùåc biïåt, nhùçm tòm kiïëm con caá thiïët hònh àoá. Chiïëc taâu chiïën A-bram Lin-cön phaãi gêëp ruát ra khúi ngay. Cûãa caác kho quên sûå àûúåc múã ra àïí cung cêëp moåi thûá cêìn thiïët cho thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát, chó huy taâu. Nhûng àuáng luác coá quyïët àõnh trang bõ cho àoaân thaám hiïím, thò con caá laåi biïën mêët. Suöët hai thaáng trúâi con caá chùèng thêëy tùm húi noá àêu. Chùèng möåt chiïëc taâu naâo gùåp noá. Hònh nhû con caá caãm thêëy ngûúâi ta àang mûu haåi noá. Ngûúâi ta àaä noái àïën chuyïån àoá quaá nhiïìu! Laåi truyïìn ài bùçng caã àûúâng àiïån tñn àùåt ngêìm dûúái Àaåi Têy Dûúng nûäa! Nhûäng ngûúâi hay àuâa quaã quyïët rùçng con caá xaão quyïåt àoá àaä toám àûúåc bûác àiïån vaâ àaä coá nhûäng biïån phaáp àïì phoâng. Chiïëc taâu chiïën àaä chuêín bõ xong àïí ài xa, àûúåc trang bõ loaåi àaån bùæn caá voi rêët maånh, nhûng seä ài hûúáng naâo thò chùèng ai àûúåc biïët. Tònh traång cùng thùèng àang lïn túái àónh cao thò böîng ngaây 2 thaáng 7 coá tin àöìn laâ chiïëc taâu chaåy thûúâng xuyïn giûäa Xan Phran-xit-xcö vaâ Thûúång Haãi ba tuêìn trûúác àêy àaä gùåp quaái vêåt úã phña bùæc Thaái Bònh Dûúng. Tin àoá àaä gêy möåt êën tûúång rêët maånh. Thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát chó coân khöng àêìy hai mûúi böën tiïëng àöìng höì àïí chuêín bõ. Lûúng thûåc àaä àûúåc chêët lïn taâu. Caác hêìm taâu àêìy ùæp than. Thuãy thuã àaä têåp húåp àöng àuã. Chó coân viïåc àöët loâ vaâ nhöí neo! Pha-ra-guát khöng àûúåc pheáp chêåm trïî duâ chó mêëy giúâ! Vaã laåi, chñnh Pha-ra-guát cuäng nön noáng muöën ra khúi ngay. Trûúác khi taâu

Jules Verne 14


Lin-cön nhöí neo ba tiïëng àöìng höì, töi nhêån àûúåc möåt bûác thû, nöåi dung nhû sau:

Kñnh gûãi Ngaâi A-rö-nùæc, giaáo sû Viïån baão taâng Pa-ri. Khaách saån "Àaåi löå söë 5" Niu I-ooác, Thûa Ngaâi, Nïëu Ngaâi coá yá muöën tham gia àoaân thaám hiïím trïn taâu A-bram Lin-cön, thò chñnh phuã Myä seä lêëy laâm haâi loâng vïì viïåc Ngaâi thay mùåt nûúác Phaáp àoáng goáp vaâo viïåc naây, Thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát seä daânh cho Ngaâi möåt phoâng riïng trïn taâu. Kñnh chaâo Ngaâi Böå trûúãng Böå haâng haãi À.B.Höëp-Xún.



CHÛÚNG 3

XIN TUÂY GIAÁO SÛ

Khi nhêån àûúåc thû cuãa öng Höëp-Xún, töi àang vûâa nghô nhiïìu vïì viïåc bùæt con caá möåt sûâng, vûâa nghô nhiïìu vïì yá àõnh vûúåt qua nhûäng caánh àöìng Têy -Bùæc. Tuy vêåy, àoåc xong thû cuãa öng böå trûúãng, töi hiïíu ngay rùçng sûá mïånh thûåc sûå cuãa töi, muåc àñch cuãa caã cuöåc àúâi töi laâ phaãi tiïu diïåt àûúåc con quaái vêåt naây, khöng cho noá laâm haåi moåi ngûúâi. Töi vûâa kïët thuác möåt cuöåc haânh trònh gian khöí nïn rêët mïåt moãi vaâ cêìn nghó ngúi: Töi rêët mong trúã vïì Töí quöëc, vïì vúái baån beâ vaâ cùn phoâng úã Vûúân baách thuá, vïì vúái nhûäng böå sûu têåp quñ giaá cuãa töi! Nhûng khöng gò coá thïí ngùn caãn töi tham gia àoaân thaám hiïím naây. Sûå mïåt nhoåc, baån beâ, nhûäng böå sûu têåp -têët caã àïìu bõ quïn ài! Khöng cêìn suy nghô nhiïìu , töi nhêån ngay lúâi múâi cuãa chñnh phuã Myä. Töi nghô:

“Duâ thïë naâo, moåi con àûúâng cuäng àïìu dêîn túái búâ biïín nûúác Phaáp! Noá seä giuáp ta mang vïì Viïån baão taâng tûå nhiïn Pa-ri caái sûâng daâi khöng dûúái nûãa meát cuãa noá". Nhûng trong khi chúâ àúåi tûúng lai xa xöi àoá, töi coân phaãi tòm noá úã phña bùæc Thaái Bònh Dûúng, noái khaác ài, laâ phaãi ài vïì phña ngûúåc vúái nûúác Phaáp.

- Cöng-xêy! Töi noáng ruöåt goåi to. Cöng-xêy laâ ngûúâi giuáp viïåc töi vaâ theo

töi ài khùæp núi. Töi mïën anh ta vaâ anh ta cuäng quyá töi. Cöng-xêy tñnh àiïìm àaåm, trung thûåc, cêìn cuâ, thûúâng nhòn nhêån caác bûúác ngoùåt cuãa söë phêån möåt caách triïët lyá, rêët kheáo tay vaâ luön sùén saâng giuáp àúä moåi ngûúâi.

Traái hùèn vúái tïn goåi, anh ta chùèng bao giúâ khuyïn ai, ngay caã khi ngûúâi ta àïën hoãi yá kiïën. Vò thûúâng xuyïn tiïëp xuác vúái giúái khoa hoåc cuãa Vûúân baách thuá. Cöng-xêy hoåc têåp àûúåc nhiïìu àiïìu. Anh ta chuyïn vïì phên loaåi tûå nhiïn, rêët thaânh thaåo vïì caác "kiïíu, nhoám, lúáp, böå, hoå, giöëng, loaâi". Nhûng kiïën thûác cuãa anh ta àïën àêëy cuäng laâ hïët. Phên loaåi laâ nùng khiïëu tûå nhiïn cuãa Cöng-xêy, anh ta

Jules Verne 16


khöng tiïën xa nûäa. Nhûng duâ sao Cöng-xêy cuäng laâ ngûúâi rêët töët. Mûúâi nùm nay, Cöng-xêy theo töi trong têët caã caác chuyïën ài nghiïn cûáu. Töi chûa hïì thêëy anh ta kïu ca phaân naân khi chuyïën ài bõ keáo daâi hay gùåp khoá khùn, gian khöí, Cöng-xêy sùén saâng theo töi ài bêët kyâ nûúác naâo, duâ àoá laâ Trung Quöëc hay Cöng-gö, duâ àûúâng xa àïën mêëy. Ngoaâi ra, Cöng-xêy coá thïí tûå haâo vïì sûác khoãe hiïëm coá bêët chêëp moåi bïånh têåt, vïì nhûäng bùæp thõt rùæn chùæc vaâ möåt hïå thêìn kinh rêët vûäng vaâng. Cöng-xêy ba mûúi tuöíi, so vúái tuöíi töi thò nhû mûúâi lùm so vúái hai mûúi. Xin caác baån thûá löîi cho caách diïîn àaåt rùæc röëi cuãa töi vò àoá chó laâ caách thuá nhêån rùçng töi àaä böën mûúi tuöíi! Nhûng Cöng-xêy coá möåt nhûúåc àiïím. Laâ ngûúâi cêu nïå hònh thûác, anh ta bao giúâ cuäng goåi töi laâ "giaáo sû", àiïìu àoá laâm töi rêët bûåc mònh.

- Cöng-xêy! Töi goåi lêìn thûá hai vaâ höëi haã chuêín bõ lïn àûúâng. Töi rêët tin úã

loâng trung thaânh cuãa Cöng-xêy. Thöng thûúâng, töi khöng hoãi xem anh ta coá àöìng yá ài theo töi khöng, nhûng chuyïën ài naây coá thïí seä keáo daâi chûa biïët àïën bao giúâ, coá thïí seä nguy hiïím, vò àêy laâ cuöåc sùn bùæt möåt con vêåt coá khaã nùng àaánh chòm taâu chiïën xuöëng biïín nhû möåt caái voã haåt deã! Moåi ngûúâi duâ dûãng dûng àïën àêu cuäng phaãi suy nghô ñt nhiïìu!

- Cöng-xêy! Töi goåi lêìn thûá ba. Cöng-xêy xuêët hiïån. - Giaáo sû goåi töi aå? Anh ta vûâa vaâo vûâa hoãi. - Àuáng vêåy, anh baån aå. Anh haäy thu xïëp àöì àaåc cuãa töi vaâ

chuêín bõ cho mònh nûäa. Hai giúâ nûäa chuáng ta seä lïn àûúâng! - Xin tuây giaáo sû, - Cöng-xêy bònh thaãn traã lúâi. - Khöng àûúåc lïì mïì möåt chuát naâo! Anh xïëp têët caã haânh lyá,

quêìn aáo cuãa töi vaâo va-li, caâng nhiïìu caâng nhanh caâng töët. - Coân nhûäng böå sûu têåp cuãa giaáo sû thò sao aå? Cöng-xêy hoãi. - Chuáng ta seä giaãi quyïët sau. - Sao laåi sau aå?



- Chuáng seä àûúåc baão quaãn úã khaách saån. Röìi töi seä cho gûãi vïì Phaáp.

- Thïë chuáng ta khöng vïì Pa-ri aå? - ÛÂ... têët nhiïn seä vïì... nhûng coá leä phaãi ài voâng möåt chuát... - Xin tuây yá giaáo sû. Ài voâng cuäng àûúåc aå! - Voâng möåt chuát thöi! Chuáng ta chó ài chïåch àûúâng thùèng möåt

chuát thöi! Vaâ ài bùçng taâu A-bram Lin-cön. - Xin tuây giaáo sû. Cöng-xêy ngoan ngoaän traã lúâi. - Anh baån aå, anh biïët khöng, chuáng ta seä ài àïí trûâ khûã con

quaái vêåt, con caá thiïët hònh nöíi tiïëng àoá. Taác giaã böå saách "Nhûäng bñ mêåt cuãa biïín sêu" khöng thïí tûâ chöëi viïåc ài cuâng thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát trong chuyïën thaám hiïím naây àûúåc. Nhiïåm vuå thûåc vinh quang nhûng cuäng rêët nguy hiïím, vò phaãi haânh àöång möåt caách moâ mêîm vaâ con quaái vêåt coá nhiïìu àiïìu bñ êín. Nhûng duâ thïë naâo, thuyïìn trûúãng cuãa chuáng ta cuäng seä khöng cho noá thoaát!...

- Giaáo sû ài àêu, töi xin ài àoá aå, - Cöng-xêy traã lúâi. - Anh cûá nghô kyä ài! Töi chùèng muöën giêëu anh àiïìu gò caã.

Tham gia nhûäng cuöåc thaám hiïím thïë naây coá thïí seä khöng trúã vïì àêëy.

- Xin tuây giaáo sû. Mûúâi lùm phuát sau, va-li àaä xïëp xong. Cöng-xêy chuêín bõ rêët

nhanh, coá thïí baão àaãm laâ anh chùèng quïn gò, vò anh ta xïëp quêìn aáo cuäng thaåo nhû phên loaåi chim vaâ caá vêåy. Ngûúâi phuåc vuå úã khaách saån mang haânh lyá cuãa chuáng töi ra phoâng ngoaâi. Töi chaåy vöåi xuöëng têìng dûúái, thanh toaán tiïìn nong úã vùn phoâng khaách saån, núi luön luön têëp nêåp khaách múái àïën. Töi yïu cêìu chuyïín vïì Pa-ri nhûäng kiïån haâng göìm tiïu baãn àöång vêåt vaâ thûåc vêåt àaä sêëy khö. Sau àoá, töi vaâ Cöng-xêy nhaãy lïn xe ngûåa. Mêëy phuát sau, xe àöî úã bïën, núi taâu Lin-cön àang thaã tûâng cuöån khoái daây àùåc. Haânh lyá cuãa chuáng töi àûúåc mang ngay lïn boong. Töi chaåy lïn taâu vaâ hoãi thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát. Möåt thuãy thuã dêîn töi ài. Möåt sô quan tû thïë huâng duäng bùæt tay töi vaâ hoãi:

- Ngaâi laâ Pi-e A-rö-nùæc? - Vêng. Coân ngaâi laâ thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát?

Jules Verne 18


- Vêng, chñnh töi! Xin chaâo giaáo sû! Chuáng töi àaä daânh cho ngaâi möåt phoâng riïng!

Töi àaáp lïî vaâ biïët thuyïìn trûúãng àang rêët bêån chuêín bõ cho taâu nöí maáy nhöí neo, töi chó àïì nghõ cho biïët phoâng riïng cuãa töi úã àêu. Taâu Lin-cön rêët thñch húåp vúái nhiïåm vuå múái. Àoá laâ möåt chiïëc taâu chiïën coá nhûäng maáy moác töëi tên chaåy bùçng húi nûúác coá aáp suêët túái baãy at-möët-phe. Vúái aáp suêët àoá, taâu Lin-cön chaåy nhanh mûúâi taám haãi lyá möåt giúâ. Töëc àöå nhû vêåy laâ nhanh nhûng tiïëc thay vêîn chûa àuã àïí àuöíi bùæt con caá khöíng löì kia. Sûå trang trñ bïn trong taâu cuäng tûúng xûáng vúái nhûäng phêím chêët haâng haãi cuãa taâu. Töi rêët haâi loâng vïì cùn phoâng riïng úã phña laái vaâ thöng vúái phoâng ùn.

- Chuáng ta úã àêy rêët tiïån, - töi baão Cöng-xêy. - Thûa giaáo sû vêng. Töi baão Cöng-xêy múã va-li, xïëp ra nhûäng àöì duâng cêìn thiïët

coân töi thò lïn boong xem taâu chuêín bõ nhöí neo. Àuáng luác àoá, thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát haå lïånh thaáo dêy neo taâu Lin-cön úã bïën Bluác-lin. Nïëu töi àïën chêåm 15 phuát, thêåm chñ ñt hún, thò coá leä taâu àaä lïn àûúâng vaâ töi seä khöng àûúåc tham gia cuöåc thaám hiïím rêët àùåc biïåt, coá möåt khöng hai naây, cuöåc thaám hiïím duâ coá thuêåt laåi möåt caách chên thûåc cuäng vêîn bõ coi nhû möåt chuyïån bõa àùåt hoaân toaân. Thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát khöng àïí mêët möåt ngaây, möåt giúâ naâo. Öng ta phaãi tûác töëc túái nhûäng vuâng biïín àaä phaát hiïån ra quaái vêåt. Pha-ra-guát goåi trûúãng maáy lïn hoãi:

- AÁp suêët àaä àuã chûa? - Thûa, àuã. - Cho taâu chaåy! - Pha-ra-guát ra lïånh. Mïånh lïånh lêåp tûác àûúåc truyïìn xuöëng

buöìng maáy. Chên võt quay ngaây caâng nhanh. Taâu Lin-cön huâng duäng tiïën quên, coá haâng trùm xuöìng vaâ taâu keáo chúã àêìy ngûúâi tiïîn àûa long troång. Bïën taâu Bluác-lin vaâ têët caã khu vûåc doåc söng It-ri-vú cuãa Niu I-ooc chêåt nñch ngûúâi. Nhûäng tiïëng hoan hö tûâ miïång nùm mûúi vaån ngûúâi vang lïn khöng ngúát. Haâng ngaân khùn tay àûúåc tung lïn trúâi cho túái khi taâu Lin-cön ra túái võnh Huát-dön úã moãm ngoaâi cuâng cuãa baán àaão, núi thaânh phöë Niu I-ooc àang xêy dûång. Ba giúâ chiïìu. aáp lûåc húi nûúác tùng lïn, chên võt quay ngaây caâng nhanh. Chiïëc taâu chaåy doåc theo búâ caát thêëp Long Ai-len vaâ túái gêìn taám giúâ saáng thò múã hïët töëc lûåc vûúåt trïn soáng nûúác Àaåi Têy Dûúng àen thêîm.



CHÛÚNG 4

NEÁT LEN

Thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát laâ möåt ngûúâi ài biïín daây kinh nghiïåm, thûåc xûáng àaáng vúái chiïëc taâu chiïën maâ öng ta chó huy. Pha-ra-guát vúái con taâu chó laâ möåt. Öng ta laâ linh höìn cuãa taâu. Öng ta khöng maãy may nghi ngúâ sûå töìn taåi cuãa con caá, nhûng cuäng khöng cho pheáp ai àûúåc baân taán nhaãm nhñ vïì vêën àïì àoá. Öng ta tin laâ coá con quaái vêåt khöng phaãi bùçng oác maâ bùçng tim. Pha-ra-guát seä trûâ khûã àûúåc noá - öng ta thïì nhû vêåy.

Hoùåc laâ thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát seä diïåt con caá thiïët hònh, hoùåc laâ con caá seä giïët chïët Pha-ra-guát. Khöng thïí coá sûå thoãa hiïåp naâo! Toaân thïí thuãy thuã nhêët trñ vúái thuyïìn trûúãng. Àiïìu àoá thïí hiïån rêët roä khi hoå baân luêån, tranh caäi vúái nhau, khi hoå cên nhùæc tûâng khaã nùng giuáp hoå tòm ra con quaái vêåt möåt caách nhanh choáng nhêët, khi hoå chùm chuá quan saát mùåt biïín! Ngay caã nhûäng sô quan, luác bònh thûúâng vêîn xem viïåc trûåc ban laâ möåt nhiïåm vuå khöí sai, giúâ àêy cuäng sùén saâng trûåc thïm giúâ. Vïì phña thuãy thuã thò hoå chó coá möåt nguyïån voång: tòm thêëy con caá möåt sûâng, bùæn truáng noá, keáo lïn taâu röìi xaã ra tûâng maãnh. Hoå quan saát mùåt biïín möåt caách cùng thùèng. Cêìn noái thïm rùçng thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát àaä hûáa laâ seä thûúãng hai ngaân àö-la cho ngûúâi naâo phaát hiïån ra quaái vêåt àêìu tiïn, khöng kïí laâ thuãy thuã àang hoåc nghïì, thuãy thuã hay sô quan. Töi cuäng chùèng thua gò moåi ngûúâi, töi cuäng àûáng trïn boong ngaây naây sang ngaây khaác. Chó coá Cöng-xêy laâ toã veã dûãng dûng trûúác chuyïån naây vaâ khöng hïì coá caái têm traång bõ kñch àöång àang lan traân trïn taâu. Thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát àaä trang bõ cho taâu cuãa mònh têët caã nhûäng thûá cêìn thiïët àïí àaánh con caá voi khöíng löì. Khöng möåt chiïëc taâu àaánh caá voi naâo coá thïí àûúåc trang bõ töët hún. Trïn taâu Lin-cön coá têët caã caác thûá àaån bùæn caá voi hiïån àaåi nhêët, tûâ loaåi àaån giöëng muäi tïn nhoån phoáng ài bùçng tay, àïën caác loaåi àaån phaá bùæn bùçng suáng noâng daâi. Phña muäi taâu coá möåt cöî àaåi baác kiïíu caãi tiïën bùæn loaåi àaån hònh noán nùång böën ki-lö-gam ài xa mûúâi saáu

Jules Verne 20


ki-lö-meát. Toám laåi, taâu Lin-cön àûúåc trang bõ têët caã caác loaåi vuä khñ ghï gúám nhêët. Nhûng chûa hïët! Trïn taâu coân coá Neát Len -"vua" bùæn caá voi. Neát Len, göëc Ca-na-àa, laâ thúå sùn caá voi gioãi tuyïåt vúâi. Anh ta chûa hïì gùåp àöëi thuã trong caái nghïì nguy hiïím cuãa mònh. ÚÃ Neát Len, sûå kheáo leáo vaâ bònh tônh, loâng can àaãm vaâ sûå nhanh trñ àaä kïët húåp vúái nhau möåt caách cên àöëi. Caá voi hay caá nhaâ taáng phaãi quyã quyïåt ranh ma lùæm múái thoaát àûúåc phaát àaån cuãa anh ta. Neát Len khoaãng gêìn böën mûúi tuöíi. Anh ta cao lúán, vaåm vúä, veã mùåt khùæc khöí, ñt cúãi múã, noáng tñnh, nïn húi möåt chuát laâ nöíi giêån àuâng àuâng. Veã bïì ngoaâi cuãa anh ta laâm moåi ngûúâi chuá yá, àùåc biïåt laâ àöi mùæt cûúng nghõ. Töi cho rùçng thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát àaä haânh àöång àuáng khi múâi Neát Len tham gia cuöåc tòm kiïëm. Caánh tay rùæn chùæc vaâ àöi mùæt tinh tûúâng cuãa anh ta cuäng bùçng têët caã àöåi thuãy thuã röìi. Coá thïí vñ Neát Len nhû möåt caái kñnh viïîn voång àöìng thúâi laâ möåt khêíu àaåi baác luön luön sùén saâng nhaã àaån. Ngûúâi Ca-na-àa thò cuäng laâ ngûúâi Phaáp, vaâ töi phaãi thuá thûåc rùçng, mùåc duâ ñt cúãi múã, Neát Len vêîn coá àöi chuát caãm tònh vúái töi; chùæc anh ta bõ quöëc tõch cuãa töi hêëp dêîn. Àaä coá dõp anh ta noái vúái töi bùçng tiïëng Phaáp, möåt thûá tiïëng Phaáp cöí tûâ thúâi Ra-bú-le hiïån coân duâng úã möåt söë tónh cuãa Ca-na-àa.

Neát xuêët thên tûâ möåt gia àònh göëc rïî lêu àúâi úã thaânh phöë Quï-bïëch thuöåc doâng doäi nhûäng thuãy thuã can trûúâng tûâ thúâi thaânh phöë coân thuöåc Phaáp. Dêìn dêìn Neát cúãi múã hún, vaâ töi sùén loâng nghe anh ta kïí chuyïån cuöåc àúâi phiïn baåt cuãa mònh úã vuâng biïín Bùæc vaâ Nam cûåc. Chuyïån àaánh caá cuãa Neát, chuyïån chiïën àêëu tay àöi vúái caá voi àûúåm möåt chêët thú chên thûåc. Neát kïí chuyïån theo löëi anh huâng ca, àöi luác töi coá caãm tûúãng nhû àang nghe möåt Hö-me ngûúâi Ca-na-àa àang ca I-li-aát... Töi miïu taã con ngûúâi can àaãm àoá àuáng nhû töi hiïíu anh ta hiïån nay. Töi àaä kïët baån vúái Neát. Chuáng töi raâng buöåc vúái nhau bùçng möåt tònh baån khöng gò phaá vúä nöíi, möåt tònh caãm naãy núã vaâ cuãng cöë qua nhûäng thûã thaách gay go cuãa cuöåc àúâi. Neát cûâ lùæm! Töi sùén saâng söëng thïm möåt trùm nùm nûäa àïí nhúá túái anh, Neát aå! Nhûng Neát coá yá kiïën gò àöëi vúái con vêåt àoá? Phaãi thuá thûåc rùçng anh ta khöng tin sûå töìn taåi cuãa con caá möåt sûâng thêìn bñ êëy. Vaâ laâ ngûúâi duy nhêët trïn taâu khöng taán thaânh sûå muâ quaáng cuãa söë àöng. Thêåm chñ anh ta laãng traánh khöng àöång chaåm túái chuyïån con quaái vêåt maâ töi coá lêìn àõnh noái vúái anh ta. Buöíi chiïìu ngaây 30 thaáng 7 tuyïåt àeåp, ba tuêìn sau khi taâu nhöí neo, chuáng töi túái gêìn muäi Blùng. Taâu vûúåt qua chñ tuyïën nam vaâ chó coân baãy trùm haãi lyá nûäa vïì phña nam laâ túái eo biïín Ma-gien-lùng. Taám



ngaây nûäa taâu Lin-cön seä bùæt àêìu reä soáng Thaái Bònh Dûúng! Töi vaâ Neát Len ngöìi úã phña trûúác taâu noái chuyïån phiïëm, mùæt khöng rúâi khoãi mùåt biïín. Cêu chuyïån têët nhiïn chuyïín sang vêën àïì con caá möåt sûâng, khöíng löì. Töi bùæt àêìu àiïím qua têët caã caác trûúâng húåp coá thïí quyïët àõnh ñt nhiïìu sûå thêët baåi cuãa chuyïën ài naây. Nhûng thêëy Neát laãng traánh, töi àùåt thùèng vêën àïì:

- Öng Neát aå, sao öng coá thïí nghi ngúâ sûå töìn taåi cuãa con caá maâ chuáng ta àang tòm diïåt? Öng coá cú súã gò àïí khöng tin vaâo nhûäng sûå viïåc àaä xaãy ra?

Neát àûa mùæt nhòn töi khoaãng möåt phuát. Trûúác khi traã lúâi, anh ta theo thoái quen vöî traán möåt caái röìi nhùæm mùæt laåi dûúâng nhû àïí têåp trung tû tûúãng, röìi múái noái:

- Coá cú súã vûäng chùæc, ngaâi A-rö-nùæc aå! - Öng haäy nghe töi, öng Neát! Öng laâ thúå sùn caá voi chuyïn

nghiïåp, öng àaä tûâng gùåp nhûäng con caá rêët lúán. Leä ra öng phaãi tin hún nhiïìu ngûúâi khaác laâ coá möåt con caá khöíng löì thêåt, nhû thïë múái àuáng. Ai chûá öng thò trong trûúâng húåp naây khöng nïn laâ keã nghi ngúâ.

- Ngaâi lêìm röìi, giaáo sû aå. Nïëu ngûúâi döët naát tin rùçng coá nhûäng ngöi sao chöíi baáo àiïìm dûä àang bay trïn trúâi, rùçng trong loâng àêët coá nhûäng con quaái vêåt thúâi cöí xûa thò hoå cûá viïåc tin! Nhûng nhaâ thiïn vùn hoåc vaâ nhaâ àõa chêët hoåc thò thêëy nhûäng chuyïån huyïìn hoùåc àoá thêåt nûåc cûúâi. Ngûúâi àaánh caá voi cuäng vêåy. Töi àaä bao lêìn sùn caá voi, bùæn truáng vaâ diïåt àûúåc cuäng nhiïìu, nhûng duâ chuáng coá to vaâ khoãe àïën àêu thò sûâng vaâ àuöi cuãa chuáng cuäng khöng thïí àêm thuãng àûúåc voã taâu bùçng kim loaåi.

- Nhûng öng Neát aå, ngûúâi ta kïí laåi rùçng coá nhûäng trûúâng húåp rùng caá thiïët hònh àêm xuyïn qua voã taâu.

- Taâu göî thò àûúåc thöi. Nhûng töi cuäng chûa thêëy, vaâ khi chûa thêëy têån mùæt thò töi chûa thïí tin àûúåc rùçng caá voi, caá nhaâ taáng vaâ caá möåt sûâng laåi coá thïí àêm thuãng taâu.

- Öng haäy nghe töi, öng Neát... - Xin löîi giaáo sû! Giaáo sû muöën noái gò thò noái, nhûng àoá nhêët

àõnh khöng phaãi laâ caá. Laâ loaåi baåch tuöåc khöíng löì thò coân coá lyá hún. - Baåch tuöåc caâng ñt khaã nùng hún, öng Neát aå! Baåch tuöåc laâ

loaâi coá thên mïìm. Duâ noá daâi möåt trùm nùm mûúi meát ài nûäa thò noá

Jules Verne 22


vêîn laâ möåt loaâi khöng xûúng söëng vaâ hoaân toaân vö haåi àöëi vúái nhûäng taâu lúán nhû Xcöt-len vaâ Lin-cön. Àaä àïën luác phaãi xïëp nhûäng chuyïån hoang àûúâng vïì chiïën cöng cuãa caác loaåi baåch tuöåc vaâ caác quaái vêåt tûúng tûå vaâo kho röìi!

- Toám laåi, thûa nhaâ nghiïn cûáu tûå nhiïn, - Neát hoãi coá veã chêm biïëm, -ngaâi tin chùæc con caá voi khöíng löì àoá laâ coá thêåt?

- Àuáng! Loâng tin cuãa töi dûåa trïn viïåc àöëi chiïëu caác sûå kiïån möåt caách lö-gic. Töi tin rùçng àoá laâ möåt àöång vêåt coá vuá, cú thïí rêët khoãe, thuöåc loaåi coá xûúng söëng, nhû caá voi, caá nhaâ taáng hay caá heo, vaâ coá möåt caái sûâng rùæn chùæc àùåc biïåt.

- Hûâm! Neát lùæc àêìu nghi ngúâ. Töi noái tiïëp: - Öng baån Ca-na-àa rêët àaáng kñnh úi, öng nïn nhúá rùçng, nïëu

con caá àoá coá thêåt, nïëu noá söëng dûúái biïín sêu, úã nhûäng lúáp nûúác caách mùåt biïín mêëy haãi lyá, thò têët nhiïn noá phaãi coá möåt cú thïí khoãe maånh vö cuâng.

- Khoãe maånh thïë àïí laâm gò? - Àïí chõu àûúåc aáp lûåc cuãa nhûäng lúáp nûúác phña trïn. - Thêåt khöng? Neát nheo mùæt hoãi. - Thêåt chûá! Àïí chûáng minh, töi coá thïí dêîn ra mêëy con söë. - Con söë àïí laâm gò? Con söë thò muöën noái thïë naâo chùèng àûúåc! - Àiïìu àoá chó àuáng trong viïåc buön baán chûá khöng àuáng trong

toaán hoåc àêu. Öng nghe töi noái nheá: Ta haäy hònh dung aáp lûåc möåt aát-möët-phe laâ aáp lûåc möåt cöåt nûúác cao khoaãng mûúâi meát. Trïn thûåc tïë, cöåt nûúác àoá thêëp hún möåt chuát vò nûúác biïín àùåc hún nûúác ngoåt. Vêåy khi öng lùån xuöëng nûúác sêu khoaãng mûúâi meát, thò möîi cen-ti-meát vuöng trïn ngûúâi öng phaãi chõu aáp lûåc möåt aáp-möët-phe. Tûâ àêëy, ta coá thïí tñnh rùçng úã àöå sêu möåt trùm meát, aáp lûåc nûúác bùçng mûúâi aát-möët-phe; úã àöå sêu möåt ngaân meát, aáp lûåc nûúác bùçng möåt trùm aát-möët-phe; úã àöå sêu möåt vaån meát, aáp lûåc nûúác bùçng möåt ngaân aát-möët-phe. Toám laåi, nïëu ta xuöëng túái àöå sêu thêìn kyâ nhû vêåy thò möîi cen-ti-meát vuöng trïn mònh ta phaãi chõu möåt ngaân ki-lö-gam. Thïë öng coá biïët bïì mùåt thên thïí ngûúâi ta laâ bao nhiïu cen-ti-meát vuöng khöng, öng Neát?



- Thûa ngaâi, töi thêåt khöng biïët aå. - Khoaãng mûúâi baãy ngaân. - Thïë cú aå? - Vò trong thûåc tïë, aáp lûåc khöng khñ húi nhónh hún möåt ki-lö-

gam trïn möåt cen-ti-meát vuöng nïn mûúâi baãy ngaân cen-ti-meát vuöng ngûúâi öng àang phaãi chõu aáp lûåc mûúâi baãy ngaân nùm trùm saáu taám ki-lö-gam àêëy!

- Thïë maâ töi chùèng thêëy gò caã! - Thêëy laâm sao àûúåc! Dûúái aáp lûåc lúán nhû thïë maâ ngûúâi öng

khöng bõ àeâ beåp, chñnh vò khöng khñ trong ngûúâi öng cuäng coá aáp lûåc nhû vêåy. Nghôa laâ coá möåt sûå cên bùçng hoaân toaân giûäa aáp lûåc bïn ngoaâi vaâ bïn trong, trung hoâa lêîn nhau. Vò thïë öng khöng caãm thêëy gò caã. Nhûng úã dûúái nûúác thò hoaân toaân khöng giöëng nhû vêåy.

- AÂ, aâ, töi hiïíu röìi! Neát chùm chuá nghe röìi traã lúâi. - Nûúác khaác vúái khöng khñ, noá eáp tûâ ngoaâi vaâo chûá khöng

thêëm àûúåc vaâo trong. - Chñnh thïë öng Neát aå! Dûúái àöå sêu mûúâi meát, öng seä chõu aáp

lûåc mûúâi baãy nghòn nùm trùm saáu taám ki-lö-gam, dûúái àöå sêu möåt trùm meát, aáp lûåc àoá tùng lïn mûúâi lêìn, nghôa laâ bùçng möåt trùm baãy mûúi nhùm nghòn saáu trùm taám mûúi ki-lö-gam. Noái möåt caách hònh tûúång, thò aáp lûåc nûúác seä caán moãng anh töët hún bêët cûá möåt maáy eáp naâo!

- Chaâ chaâ, khiïëp quaá nhó! - Vêåy thò, öng baån bùæn caá voi kñnh mïën úi, nïëu möåt con vêåt coá

xûúng söëng daâi mêëy trùm meát vaâ to ngang tûúng xûáng, coá thïí söëng úã àöå sêu nhû thïë, thò mêëy triïåu cen-ti-meát vuöng trïn thên noá phaãi chõu aáp lûåc haâng chuåc tyã ki-lö-gam. Con vêåt àoá phaãi coá caác cú maånh thïë naâo, cú thïí noá phaãi coá sûác àïì khaáng cao thïë naâo múái chõu nöíi möåt aáp lûåc lúán nhû thïë!

- Coá leä noá àûúåc boåc möåt laá theáp daây hai mûúi cen-ti-meát hïåt nhû caái taâu boåc theáp!

- Coá leä thïë àêëy, öng Neát aå. Öng thûã nghô xem, möåt khöëi àöì söå nhû vêåy, lao ài vúái töëc àöå xe lûãa chaåy nhanh, maâ àêm vaâo thên taâu thò seä coá sûác phaá hoaåi thïë naâo!

Jules Verne 24


- Vêng... Àuáng vêåy... coá thïí... Neát traã lúâi. Anh ta luáng tuáng vò nhûäng con söë àoá, nhûng vêîn

chûa muöën àêìu haâng. - Thïë naâo, öng tin röìi chûá? - Ngaâi àaä thuyïët phuåc töi àûúåc möåt àiïìu. Nïëu quaã thûåc dûúái

biïín sêu coá nhûäng con vêåt nhû vêåy thò chuáng phaãi rêët khoãe àuáng nhû ngaâi noái.

- Nhûng nïëu öng cûá caäi bûúáng laâ chuáng khöng coá thûåc thò öng seä giaãi thñch vuå taâu Xcöët-len nhû thïë naâo?

- Giaãi thñch thïë naây... Neát ngêåp ngûâng. - Naâo, naâo. Noái ài. Giaãi thñch rùçng têët caã nhûäng caái àoá àïìu laâ chuyïån bõa àùåt!

Nhûng traã lúâi nhû vêåy chó chûáng toã laâ Neát ûúng bûúáng chûá chùèng coá gò khaác. Höm àoá, töi àïí anh ta yïn. Vuå taâu Xcöët-len khöng coân nghi ngúâ gò nûäa. Taâu bõ thuãng to àïën nöîi phaãi haân laåi, vaâ töi thêëy chùèng cêìn àoâi hoãi nhûäng chûáng cúá coá tñnh thuyïët phuåc hún laâm gò. Taâu khöng thïí tûå nhiïn bõ thuãng, vaâ vò àaä loaåi trûâ nhûäng yá kiïën cho rùçng taâu àaä àêm phaãi möåt daãi àaá ngêìm hay möåt viïn àaån bùæn caá voi, nïn moåi sûå àïìu gaán caã cho caái sûâng nhoån cuãa quaái vêåt. Toám laåi, dûåa vaâo nhûäng lyá leä àaä trònh baây úã trïn, töi xïëp quaái vêåt vaâo kiïíu coá xûúng söëng, lúáp coá vuá, böå caá voi. Coân xïëp noá vaâo hoå, giöëng, loaâi naâo thò sau naây múái biïët roä àûúåc. Muöën giaãi quyïët vêën àïì naây, cêìn phaãi möí quaái vêåt, muöën möí thò phaãi bùæt àûúåc; muöën bùæt àûúåc thò phaãi bùæn truáng -àoá laâ viïåc cuãa Neát Len; muöën bùæn truáng thò phaãi tòm ra -àoá laâ viïåc cuãa caã taâu; muöën tòm ra thò phaãi gùåp -àoá laåi laâ chuyïån may ruãi!



CHÛÚNG 5

MAY RUÃI

Luác àêìu, taâu Lin-cön chaåy möåt caách àún àiïåu. Chó coá möåt lêìn Neát Len àûúåc dõp tröí taâi khiïën moåi ngûúâi phaãi kñnh nïí. Ngaây 30 thaáng 6, úã àöå vô caác àaão Ma-lu-in, taâu Lin-cön bùæt liïn laåc vúái chiïëc taâu àaánh caá voi Mön-rö-ï àang ài ngûúåc chiïìu. Nhûng taâu àoá chùèng àûúåc tin gò vïì con caá thiïët hònh caã. Khi thuyïìn trûúãng taâu Mön-rö-ï biïët trïn taâu baån coá Neát Len, öng ta beân yïu cêìu Neát bùæn giuáp con caá voi maâ hoå àaä phaát hiïån ra úã vuâng biïín naây. Vò toâ moâ muöën xem Neát laâm ùn thïë naâo, thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát cho pheáp Neát sang taâu Mön-rö-ï. Cuöåc sùn bùæn rêët àaåt. Neát haå àûúåc nhûäng hai con caá voi; möåt con haå taåi chöî bùçng möåt phaát truáng tim; con thûá hai thò phaãi sùn àuöíi mêët mêëy phuát! Thêåt tònh, töi khöng daám àaãm baão tñnh maång cho con caá voi naâo chaåm traán vúái Neát. Taâu lûúát nhanh doåc búâ biïín àöng nam cuãa Nam Myä, vaâ ngaây möìng 3 thaáng 7 àaä túái cûãa vaâo eo biïín Ma-gien-lùng. Nhûng thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát khöng muöën vaâo caái eo khuác khuyãu àoá nïn hûúáng taâu vïì muäi Hooác. Toaân haåm taâu taán thaânh quyïët àõnh cuãa thuyïìn trûúãng. Thûåc tïë laâm gò coá khaã nùng gùåp con caá möåt sûâng úã eo biïín heåp naây! Phêìn lúán, thuãy thuã àïìu àinh ninh rùçng con quaái vêåt khöíng löì khöng thïí búi qua àûúåc eo naây. Ngaây 6 thaáng 7, khoaãng ba giúâ chiïìu, taâu Lin-cön voâng qua hoân àaão àún àöåc, moãm àaá cûåc nam cuãa Nam Myä maâ nhûäng ngûúâi ài biïín Haâ Lan àaä lêëy tïn thaânh phöë Hooác quï hûúng mònh àïí àùåt cho. Voâng qua muäi Hooác, chuáng töi hûúáng vïì phña têy bùæc vaâ súám höm sau taâu bùæt àêìu vaâo vuâng biïín Thaái Bònh Dûúng. "Chuá yá àêëy! Chuá yá àêëy!"

Thuãy thuã taâu Lin-cön baão nhau. Hoå chùm chuá quan saát. Moán tiïìn thûúãng hai ngaân àö-la hêëp dêîn hoå. Mùæt hoå vaâ öëng nhoâm chùèng giêy phuát naâo àûúåc nghó. Ngaây àïm hoå doäi nhòn mùåt biïín. Töi khöng ham gò tiïìn thûúãng nhûng cuäng laâm nhû hoå. …n, töi cuäng vöåi, nguã, cuäng chùèng yïn. Mùåc duâ nùæng chaáy vaâ mûa xöëi xaã, töi vêîn khöng rúâi boong taâu. Töi àùm àùm nhòn nhûäng ngoån soáng baåc àêìu

Jules Verne 26


lan têån chên trúâi! Vaâ àaä bao lêìn töi cuâng anh em thuãy thuã phaãi höìi höåp khi thêëy caá voi phúi lûng àen trïn mùåt nûúác. Nhûäng luác êëy, thuãy thuã chaåy uâa caã lïn boong. Hoå nñn thúã vaâ cùng mùæt ra theo doäi con caá. Töi cuäng cöë sûác nhòn; àïën mûác coá thïí hoãng voäng mö vaâ muâ mùæt. Nhûng chuáng töi àïìu höìi höåp möåt caách uöíng cöng vö ñch! Nhiïìu lêìn taâu Lin-cön àaä tiïën saát con caá. Nhûng àoá chó laâ möåt con caá voi hay caá nhaâ taáng bònh thûúâng. Chuáng boã chaåy khi nghe tiïëng hoâ heát cuãa thuãy thuã. Trúâi rêët àeåp. Taâu chaåy trong nhûäng àiïìu kiïån thuêån lúåi, mùåc duâ luác àoá àang muâa mûa lúán. Biïín lùång, têìm nhòn rêët xa. Neát Len vêîn toã veã hoaâi nghi. Anh ta cöë yá khöng lïn boong trong nhûäng giúâ khöng phaãi trûåc. Cùåp mùæt tinh tûúâng cuãa anh ta leä ra coá thïí rêët àûúåc viïåc. Nhûng trong mûúâi àöìng höì thò taám tiïëng anh chaâng Ca-na-àa bûúáng bónh naây ngöìi àoåc saách hay nùçm khaân trong phoâng. Töi àaä traách anh ta haâng trùm lêìn vïì thaái àöå dûãng dûng naây. Neát traã lúâi:

- Öi daâo, thûa giaáo sû, nïëu con quaái vêåt àoá coá thûåc thò liïåu ta coá nhiïìu may mùæn tòm ra noá khöng? Àuáng laâ ta chó tòm noá möåt caách huá hoåa. Ngûúâi ta baão àaä thêëy noá úã phña bùæc Thaái Bònh Dûúng û? Cho laâ thïë. Nhûng tûâ ngaây àoá túái nay àaä hai thaáng, maâ tñnh con caá khöng thñch úã lêu möåt chöî! Chñnh ngaâi àaä noái:

“Con caá coá khaã nùng di chuyïín vúái töëc àöå phi thûúâng!" Thûa giaáo sû, ngaâi hùèn roä hún töi rùçng thiïn nhiïn khöng taåo ra caái gò khöng coá muåc àñch. Thiïn nhiïn chùèng bao giúâ phuá cho con vêåt baãn chêët lûúâi biïëng möåt sûå nhanh nheån nhû vêåy caã. Vò vêåy, nïëu con caá laâ coá thêåt, thò noá àaä chuöìn ài rêët xa röìi! Têët caã vêën àïì laâ nhû vêåy! Chuáng töi àang ài möåt caách huá hoåa! Nhûng biïët laâm thïë naâo! Hy voång gùåp con caá thiïët hònh ngaây caâng mong manh...

Ngaây 20 thaáng 7, taâu vûúåt qua chñ tuyïën nam úã 105 àöå kinh vaâ ngaây 27 vûúåt xñch àaåo úã kinh tuyïën 110 àöå. Tûâ àêy, taâu hûúáng muäi vïì phña têy, vïì khu vûåc trung têm cuãa Thaái Bònh Dûúng. Thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát phaán àoaán rêët coá lyá rùçng dïî bùæt gùåp con caá úã nhûäng vuâng biïín sêu, caách xa caác luåc àõa vaâ àaão lúán laâ nhûäng núi noá khöng daám àïën gêìn. "Vuâng biïín gêìn búâ àöëi vúái noá quaá röång" -ngûúâi hoa tiïu giaãi thñch cho chuáng töi nhû vêåy. Taâu Lin-cön chaåy ngang qua caác àaão Pau-mö-tu, Maác-ki-dú, Xan-uyát, vûúåt chñ tuyïën bùæc úã àöå kinh 132 àöå röìi tiïën vaâo biïín Trung Hoa.

Cuöëi cuâng, chuáng töi àaä túái núi diïîn ra nhûäng "chiïën cöng" múái nhêët cuãa quaái vêåt! Moåi sinh hoaåt trïn taâu àïìu ngûng àoång laåi. Moåi ngûúâi àïìu bõ kñch àöång àïën cao àöå. Chùèng ai ùn nguã gò àûúåc.



Möîi ngaây khoaãng hai mûúi lêìn chuáng töi bõ nön nao lïn vò möåt sûå tñnh toaán lêìm, hoùåc vò möåt thuãy thuã nhòn gaâ hoáa cuöëc. Thêìn kinh chuáng töi bõ hûng phêën quaá mûác àïën nöîi coá nguy cú sùæp phaãn ûáng laåi. Vaâ phaãn ûáng àaä xaãy ra. Ba thaáng, àaä ba thaáng roâng maâ möîi ngaây daâi nhû möåt thïë kyã, taâu Lin-cön reä soáng Thaái Bònh Dûúng àïí àuöíi bùæt nhûäng con caá voi gùåp trïn àûúâng khi thò àöåt ngöåt àöíi hûúáng, khi thò giaãm töëc àöå, khi laåi phoáng quaá nhanh khiïën maáy moác trïn taâu coá thïí bõ hoãng. Tûâ búâ biïín Nhêåt Baãn àïën búâ biïín chêu Myä, chùèng coá chöî naâo khöng àûúåc xem xeát kyä... Nhûng vö ñch! Biïín caã vêîn hoang vùæng, mõt muâng! Chùèng coá möåt dêëu hiïåu gò cuãa con caá thiïët hònh khöíng löì, cuãa hoân àaão ngêìm hay daãi àaá di àöång, chùèng coá dêëu vïët gò cuãa chiïëc taâu bõ àùæm bêåp bïình úã àêy. Toám laåi, chùèng coá gò laå caã! Vúái tñnh hay dao àöång cöë hûäu cuãa con ngûúâi, àoaân thuãy thuã àaä ài tûâ cûåc naây sang cûåc khaác. Rêët àaáng buöìn laâ nhûäng ngûúâi trûúác kia uãng höå cuöåc thaám hiïím hùng haái nhêët bêy giúâ laåi trúã thaânh nhûäng keã phaãn àöëi noá kõch liïåt nhêët. Tònh traång baåc nhûúåc lan traân khùæp taâu, vaâ nïëu thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát khöng hïët sûác kiïn trò thò chùæc hùèn taâu Lin-cön chùèng coá àiïìu gò àaáng traách vïì thêët baåi naây, vò hoå àaä laâm moåi viïåc coá thïí laâm àûúåc. Chó coân caách mau choáng quay taâu vïì nûúác. Möåt kiïën nghõ nhû thïë àûúåc trao cho thuyïìn trûúãng, nhûng Pha-ra-guát vêîn giûä yá àõnh cuãa mònh. Anh em thuãy thuã cöng khai toã veã bêët maän, kyã luêåt trïn taâu bõ sa suát. Töi khöng muöën noái rùçng thuãy thuã bùæt àêìu nöíi loaån, nhûng sau möåt thúâi gian àêëu tranh ngùæn cuãa hoå, thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát, giöëng nhû Cö-löng xûa kia, àaânh phaãi xin hoaän trong ba ngaây. Nïëu trong ba ngaây nûäa khöng phaát hiïån ra quaái vêåt thò taâu Lin-cön seä quay muäi vïì phña biïín Chêu R�u. Lúâi hûáa cuãa Pha-ra-guát àûúåc cöng böë ngaây 2 thaáng 11. Tinh thêìn cuãa thuãy thuã laåi lïn ngay. Hoå hùm húã quan saát mùåt biïín, ai cuäng muöën phoáng têìm mùæt nhòn àaåi dûúng lêìn cuöëi vúái hy voång laâ seä thaânh cöng. öëng nhoâm laåi àûúåc sûã duång...

Hai ngaây àaä qua. Taâu Lin-cön chaåy tûâ tûâ. Caác thuãy thuã nghô ra trùm phûúng ngaân kïë àïí nhûã con caá àïën hay àïí "khiïu khñch" noá nïëu noá àang úã vuâng biïín naây. Tûâng miïëng múä to àûúåc buöåc úã phña laái khiïën luä caá mêåp àûúåc möåt phen thoãa thñch! Taâu àöî laåi. Caác xuöìng nhoã búi ngang doåc xung quanh taâu, khöng àïí soát möåt àiïím naâo trïn mùåt biïín. Chiïìu muâng 4 thaáng 11 àaä túái maâ têëm maân bñ mêåt vêîn chûa heá ra chuát naâo! Trûa ngaây 5 thaáng 11, haån 3 ngaây sùæp hïët. Khi chuöng àöìng höì àiïím tiïëng cuöëi cuâng, thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát, trung thaânh vúái lúâi hûáa cuãa mònh, ra lïånh cho quay

Jules Verne 28


taâu vïì hûúáng àöng nam vaâ tûâ biïåt vuâng biïín phña bùæc Thaái Bònh Dûúng.

Taâu Lin-cön luác àoá caách búâ biïín Nhêåt Baãn khöng àêìy hai trùm haãi lyá. Trúâi àaä töëi. Àöìng höì àiïím taám giúâ. Nhûäng àaám mêy daây che khuêët mùåt trùng lûúäi liïìm. Tûâng laân soáng nheå lùn tùn bïn thên taâu. Töi àûáng úã muäi taâu, tûåa mònh vaâo thaânh. Cöng-xêy àûáng caånh töi vaâ nhòn thùèng vïì phña trûúác. Anh em thuãy thuã treâo lïn cao quan saát chên trúâi àang bõ boáng àïm thu heåp laåi. Caác sô quan duâng öëng nhoâm chùm chuá theo doäi mùåt biïín àang töëi dêìn. Àöi luác mùåt trùng loåt qua keä mêy hùæt nhûäng tia baåc xuöëng mùåt biïín maâu thêîm. Nhûng mêy àen laåi keáo àïën laâm tùæt ngêëm aánh trùng. Nhòn Cöng-xêy, töi thêëy anh ta lêìn àêìu tiïn hoâa mònh vaâo têm traång chung. Coá thïí laâ lêìn àêìu tiïn trong àúâi, thêìn kinh anh ta bõ cùng lïn vò toâ moâ.

- Thïë naâo, Cöng-xêy, - töi noái, -àêy laâ dõp cuöëi cuâng àïí kiïëm hai ngaân àö-la àêëy.

- Thûa giaáo sû, töi xin noái laâ chûa bao giúâ töi tröng ngoáng vaâo moán tiïìn thûúãng àoá. Giaã duå chñnh phuã Myä hûáa thûúãng caã möåt trùm ngaân àö-la, hoå cuäng seä chùèng mêët ài möåt xu naâo!

- Anh noái àuáng Cöng-xêy aå. Thêåt laâ möåt viïåc laâm ngu daåi! Chuáng ta àaä haânh àöång möåt caách höì àöì khi nhuáng tay vaâo viïåc naây. Chuáng ta àaä laäng phñ biïët bao thúâi gian! Biïët bao nhiïu lo lùæng, bùn khoùn vö ñch. Leä ra ta àaä vïì Phaáp tûâ saáu thaáng trûúác röìi...

- Vêng, vïì túái nhaâ giaáo sû úã Viïån baão taâng Pa-ri röìi aå! Vaâ coá leä töi àaä phên loaåi xong nhûäng khoaáng vêåt trong böå sûu têåp cuãa giaáo sû röìi!...

- Àuáng vêåy, anh Cöng-xêy aå! Vaâ töi àang hònh dung moåi ngûúâi seä cûúâi ta thïë naâo! Cöng-xêy bònh thaãn traã lúâi:

- Töi nghô rùçng ngûúâi ta seä cûúâi giaáo sû. Töi khöng biïët coá nïn noái khöng? ...

- Anh cûá noái. -... vaâ giaáo sû bõ cûúâi cuäng àaáng. - Sao laåi thïë? - Khi àaä coá vinh dûå àûúåc laâm baác hoåc nhû giaáo sû thò khöng

nïn...



Cöng-xêy chûa kõp noái hïët lúâi thò möåt tiïëng hö lúán phaá tan bêìu khöng khñ tônh mõch. Àoá laâ tiïëng Neát Len:

- Ö, noá kia röìi! Ngay trûúác muäi taâu!

Jules Verne 30


CHÛÚNG 6

MÚÃ HÏËT TÖËC LÛÅC

Têët caã xö túái chöî Neát: thuyïìn trûúãng, caác sô quan, anh em thuãy thuã. Thêåm chñ caác kyä sû vaâ thúå àöët loâ cuäng boã maáy vaâ loâ maâ chaåy lïn. Pha-ra-guát ra lïånh haäm taâu laåi vaâ chiïëc taâu chó coân chuyïín àöång theo quaán tñnh. Trúâi töëi nhû mûåc. Töi rêët ngaåc nhiïn khöng hiïíu vò sao Neát coá thïí nhòn thêëy möåt vêåt gò àoá trong àïm daây àùåc nhû thïë naây. Tim töi àêåp maånh nhû muöën vúä ra. Nhûng Neát khöng lêìm. Möåt laát sau, moåi ngûúâi àaä nhòn thêëy caái maâ Neát chó. Caách taâu Lin-cön gêìn böën trùm meát, biïín hònh nhû àûúåc chiïëu saáng tûâ trong ra. Àoá khöng phaãi laâ hiïån tûúång biïín coá aánh saáng nhû thûúâng gùåp. Con quaái vêåt nöíi lïn nhûäng lúáp nûúác phña trïn vaâ àang nghó. Tûâ thên noá toãa ra caái aánh saáng rûåc rúä khoá taã maâ nhiïìu thuyïìn trûúãng àaä noái àïën trong baáo caáo cuãa hoå. Nhûäng cú quan phaát saáng cuãa con vêåt phaãi maånh meä thïë naâo múái phaát ra àûúåc aánh haâo quang löång lêîy nhû vêåy! Con vêåt àoá coá hònh bêìu duåc lúán, thuön daâi, úã giûäa àùåc biïåt saáng vaâ giaãm dêìn ài úã hai àêìu.

- Àoá chó laâ núi têåp trung nhûäng chêët hûäu cú phaát saáng thöi! Möåt sô quan noái. - Ngaâi lêìm röìi, - töi kiïn quyïët phaãn àöëi, -Àöång vêåt chùèng bao

giúâ phaát ra chêët saáng nhû vêåy. Àoá laâ aánh saáng àiïån... Kòa nhòn xem, nhòn xem kòa! aánh saáng àang chuyïín àöång khi gêìn khi xa. Noá àang hûúáng vïì phña chuáng ta àêëy! Coá tiïëng kïu la trïn boong.

- Nghiïm! Thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát hö. - Cho taâu luâi! Moåi ngûúâi chaåy vïì võ trñ cuãa mònh. Keã thò vïì

buöìng laái, ngûúâi thò vïì buöìng maáy. Taâu Lin-cön veä möåt nûãa voâng troân trïn mùåt biïín.

- Laái sang phaãi! Cho taâu chaåy thùèng!



Pha-ra-guát ra lïånh. Chiïëc taâu chiïën tùng töëc àöå vaâ bùæt àêìu traánh ra xa àiïím saáng. Töi àaä lêìm. Chiïëc taâu muöën laãng traánh, nhûng con quaái vêåt àuöíi theo vúái töëc àöå lúán hún. Chuáng töi nñn thúã. Coá leä chùèng phaãi vò súå haäi maâ vò ngaåc nhiïn maâ chuáng töi cûá àûáng sûäng taåi chöî. Con vêåt dûúåt theo chuáng töi nhû àuâa giúän. Noá lûúån quanh taâu luác êëy àang chaåy nhanh mûúâi böën haãi lyá möåt giúâ. Noá roåi aánh saáng àiïån vaâo taâu röìi trong chúáp mùæt laåi búi ra caách taâu hai, ba haãi lyá vaâ àïí laåi phña sau möåt vïåt saáng lêëp laánh tröng tûåa nhûäng cuöån khoái tûâ möåt àêìu taâu chaåy nhanh phun ra. Böîng nhiïn tûâ phña sau àûúâng chên trúâi àen thêîm, con quaái vêåt lêëy àaâ lao thùèng túái taâu Lin-cön vúái möåt töëc àöå ghï ngûúâi. Nhûng àïën caách taâu khoaãng saáu mûúi meát, noá àöåt ngöåt dûâng laåi vaâ tùæt àiïån. Khöng, noá khöng lùån xuöëng, vò nïëu lùån thò aánh saáng phaãi giaãm ài dêìn dêìn. Àùçng naây noá tùæt phuåt, tûåa nhû nguöìn aánh saáng böîng bõ caån. Con quaái vêåt laåi xuêët hiïån úã phña bïn kia taâu, chùèng biïët laâ àaä voâng qua hay chui luöìn phña dûúái. Tûâng giêy phuát coá thïí xaãy ra tai naån àêm vaâo nhau. Töi ngaåc nhiïn vïì thaái àöå cuãa con taâu. Noá boã chaåy chûá khöng giao chiïën. Chñnh con taâu coá nhiïåm vuå tòm diïåt quaái vêåt, thïë maâ giúâ àêy quaái vêåt laåi dûúåt theo taâu! Töi lûu yá thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát vïì viïåc àoá. Trïn khuön mùåt gan goác cuãa öng ta löå roä veã hoang mang cao àöå. Öng ta noái:

- Ngaâi A-rö-nùæc aå, töi khöng roä àêy laâ con vêåt gò nïn khöng muöën cho taâu maåo hiïím trong boáng àïm naây. Ngaâi àõnh têën cöng noá bùçng caách naâo? Vaâ tûå vïå thïë naâo? Ta haäy chúâ túái raång àöng, luác àoá vai troâ seä thay àöíi.

- Ngaâi khöng coân nghi ngúâ gò vïì hiïån tûúång naây nûäa chûá, thûa thuyïìn trûúãng?

- Thûa ngaâi, hùèn àêy laâ möåt con caá thiïët hònh khöíng löì vaâ coá àiïån.

- Vêng, coá leä àuáng. Noá cuäng nguy hiïím nhû caá àuöëi àiïån. Vaâ nïëu noá coá caã cú quan phaát àiïån thò noá quaã laâ con vêåt àaáng súå nhêët maâ taåo hoáa àaä sinh ra! Vò vêåy, thûa ngaâi, töi àang aáp duång têët caã nhûäng biïån phaáp àïì phoâng.

Toaân haåm taâu suöët àïm àoá úã tû thïë sùén saâng. Chùèng ai chúåp mùæt. Taâu Lin-cön khöng àuã sûác àoå töëc àöå vúái quaái vêåt nïn phaãi chaåy chêåm laåi. Quaái vêåt cuäng bùæt chûúác taâu, lûúån lúâ vúái soáng vaâ hònh nhû khöng coá yá àõnh rúâi trêån àõa. Tuy vêåy, túái gêìn nûãa àïm noá cuäng biïën mêët, hay noái àuáng hún, "tùæt ngêëm" ài nhû möåt con

Jules Verne 32


àom àoám khöíng löì. Noá àaä lêìn xuöëng biïín sêu chùng? Chuáng töi chùèng daám hy voång nhû vêåy. Gêìn möåt giúâ saáng böîng vang lïn möåt tiïëng rñt choái tai, dûúâng nhû gêìn àêu àêy coá möåt voâi nûúác cûåc maånh tûâ àaáy biïín voåt lïn. Thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát, Neát Len vaâ töi luác àoá àang àûáng úã muäi taâu vaâ àùm àùm nhòn vaâo boáng àïm.

- Neát Len naây, anh coá hay àûúåc nghe tiïëng caá voi phun nûúác khöng?

Thuyïìn trûúãng hoãi. - Thûa ngaâi, coá! Nhûng töi chûa hïì gùåp con caá voi naâo maâ chó

phaát hiïån ra noá àaä àûúåc thûúãng hai nghòn àö-la caã. - Anh thûåc xûáng àaáng nhêån moán tiïìn thûúãng àoá. Thïë khi caá

voi phun nûúác qua löî muäi, noá cuäng gêy tiïëng rñt nhû vêåy aâ? - Àuáng vêåy! Nhûng kïu to hún. Khöng thïí naâo lêìm lêîn àûúåc.

Roä raâng möåt con caá voi úã vuâng biïín naây àang baám saát taâu ta. Nïëu ngaâi cho pheáp, àïën raång saáng töi seä noái chuyïån vúái noá.

- Nïëu luác àoá noá coân hûáng nghe chuyïån cuãa öng, öng Neát aå. Töi toã veã nghi ngúâ. - Thïë thò töi seä àïën saát noá, noá seä phaãi nghe thöi! - Nïëu vêåy, töi phaãi cho anh möåt caái xuöìng aâ? Pha-ra-guát hoãi. - Têët nhiïn. - Vaâ thñ maång caã nhûäng ngûúâi cheâo xuöìng aâ? - Thñ maång caã töi nûäa! Neát bònh thaãn traã lúâi. Gêìn hai giúâ saáng, caách taâu Lin-cön

nùm haãi lyá, vïåt saáng laåi xuêët hiïån. Mùåc duâ caách xa vaâ soáng gioá êìm êìm, tiïëng quêîy àuöi vaâ tiïëng thúã phò phoâ cuãa con caá vêîn roä möìn möåt. Trûúác raång àöng, chuáng töi àaä sùén saâng nghïnh chiïën. Lûúái àaánh caá voi àaä xïëp úã hai thaânh taâu. Thuyïìn phoá ra lïånh chuêín bõ loaåi suáng bùæn xa möåt haãi lyá vaâ caã loaåi suáng bùæn àaån phaá coá thïí haå àûúåc nhûäng con thuá lúán nhêët. Neát Len maâi sùæc muäi lao, möåt thûá vuä khñ diïåt caá voi lúåi haåi trong tay anh ta. Saáu giúâ, trúâi hûãng saáng. Cuâng vúái nhûäng tia saáng àêìu tiïn cuãa bònh minh, aánh àiïån cuãa caá thiïët hònh cuäng phuåt tùæt. Túái baãy giúâ, trúâi gêìn saáng roä. Nhûng sûúng muâ daây àùåc àang traãi ra úã chên trúâi, vaâ duâng öëng nhoâm loaåi töët nhêët cuäng chùèng thêëy roä vêåt gò. Coá thïí hònh dung àûúåc chuáng töi thêët voång vaâ giêån dûä àïën mûác naâo! Àïën taám giúâ saáng, nhûäng



daãi sûúng muâ daây àùåc bùæt àêìu tröi trïn soáng vaâ tûâ tûâ böëc lïn cao. Chên trúâi àûúåc múã röång vaâ saáng roä. Böîng laåi coá tiïëng Neát Len noái:

- Nhòn xem kòa. Noá úã phña bïn traái àuöi taâu! Moåi ngûúâi phoáng têìm mùæt nhòn vïì phña àoá. Caách chiïëc taâu

chiïën möåt haãi lyá rûúäi, coá möåt vïåt daâi maâu àen nöíi lïn khoãi mùåt nûúác àöå möåt meát. Àuöi noá quêîy maånh laâm nûúác biïín suãi boåt. Chûa ai thêëy àuöi caá quêîy soáng maånh thïë bao giúâ! Con caá lûúån hònh voâng cung, àïí laåi phña sau möåt vïåt saáng lêëp laánh. Chiïëc taâu tiïën laåi gêìn. Töi bùæt àêìu ngùæm kyä con caá. Baáo caáo cuãa taâu Hen-vï-xi-a vaâ Sa-nún húi cûúâng àiïåu kñch thûúác cuãa noá. Theo töi, con caá khöng daâi quaá taám mûúi meát. Chiïìu ngang húi khoá xaác àõnh, nhûng töi coá caãm tûúãng rùçng noá cên àöëi möåt caách laå luâng vïì caã ba chiïìu. Trong khi töi quan saát con vêåt laå thò tûâ hai löî muäi noá voåt lïn hai cöåt nûúác cao túái böën mûúi meát. Giúâ àêy töi múái hònh dung àûúåc àöi chuát vïì caách thúã cuãa caá thiïët hònh. Caác thuãy thuã noáng loâng chúâ lïånh thuyïìn trûúãng. Pha-ra-guát quan saát con vêåt möåt luác röìi ra lïånh goåi trûúãng maáy.

- Húi nûúác àuã röìi chûá? Thuyïìn trûúãng hoãi. - Baáo caáo, àuã! - Tùng aáp lûåc! Cho taâu chaåy hïët töëc àöå! Nghe lïånh thuyïìn trûúãng, toaân thïí thuãy thuã hoan hö ba lêìn.

Giúâ chiïën àêëu àaä àiïím. Mêëy phuát sau, hai öëng khoái taâu nhaã ra nhûäng cuöån khoái àen, boong taâu rung lïn vò aáp lûåc cao trong nöìi húi. Chên võt bùæt àêìu quay. Taâu Lin-cön lao thùèng vïì phña con caá. Noá àïí chiïëc taâu túái caách chûâng möåt trùm meát röìi múái àuãng àónh traánh ra möåt quaäng khaá xa. Cuöåc àuöíi bùæt keáo daâi ñt nhêët böën mûúi nhùm phuát, nhûng töëc àöå chiïëc taâu khöng cho pheáp noá theo kõp con caá. Thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát giêån dûä rûát rûát böå rêu rêåm. Öng ta goåi to:

- Neát Len! Neát túái. - Thïë naâo, anh Neát, àaä àïën luác thaã xuöìng chûa? - Thûa ngaâi, àaânh phaãi chêåm laåi möåt chuát. Khi con vêåt naây

chûa muöën nöåp maång thò chûa bùæt nöíi noá àêu! - Laâm thïë naâo bêy giúâ?

Jules Verne 34


- Thûa ngaâi nïëu coá thïí tùng aáp lûåc húi nûúác. Khi taâu tiïën gêìn hún chuát nûäa, töi seä phoáng cho noá möåt phaát lao.

- Anh ài ài! Pha-ra-guát traã lúâi Neát, röìi ra lïånh cho thúå maáy tùng aáp lûåc

húi nûúác. Neát Len lïn võ trñ chiïën àêëu. Loâ húi hoaåt àöång maånh, chên võt bùæt àêìu quay böën ba voâng phuát. Àöìng höì chó töëc àöå mûúâi taám haãi lyá rûúäi möåt giúâ. Nhûng con caá cuäng búi vúái töëc àöå y nhû vêåy! Trong suöët möåt giúâ, chiïëc taâu chiïën khöng tiïën gêìn thïm àûúåc möåt saãi! Thêåt laâ nhuåc nhaä cho möåt trong nhûäng chiïëc taâu chaåy nhanh nhêët cuãa haåm àöåi Myä! Anh em thuãy thuã tûác giêån àiïn ngûúâi. Hoå nguyïìn ruãa quaái vêåt, nhûng noá vêîn phúát lúâ. Trûúãng maáy laåi àûúåc goåi lïn.

- AÁp lûåc àaä tùng chûa? Pha-ra-guát hoãi. - Baáo caáo, àaä. - Bao nhiïu aát-möët-phe? - Saáu phêíy nùm. - Haäy nêng lïn taám aát-möët-phe. Thêåt laâ möåt mïånh lïånh kiïíu

Myä! Thuyïìn trûúãng cuãa möåt cöng ty naâo àoá trïn söng Mñt-xit-xi-pi muöën caånh tranh vúái möåt taâu khaác cuäng khöng thïí haânh àöång hún thïë.

- Cöng-xêy, - töi baão ngûúâi giuáp viïåc trung thaânh cuãa töi, -chuáng ta chùæc seä bay lïn trúâi mêët!

- Thûa vêng! - Cöng-xêy traã lúâi. Thuá thêåt, loâng duäng caãm cuãa thuyïìn

trûúãng rêët húåp yá töi. Taâu Lin-cön lao lïn phña trûúác. Ngûúâi ta laåi ào töëc àöå.

- Bao nhiïu? Pha-ra-guát hoãi. - Baáo caáo thuyïìn trûúãng: mûúâi chñn phêíy ba haãi lyá. - Tùng thïm aáp lûåc! Trûúãng maáy tuên lïånh. aáp kïë chó mûúâi aát-möët-phe. Nhûng

quaái vêåt cuäng "múã hïët töëc lûåc", chùèng vêët vaã gò lùæm cuäng àaåt mûúâi chñn phêíy ba haãi lyá möåt giúâ. Töi khöng thïí miïu taã hïët têm traång



cuãa mònh trong cuöåc àuöíi bùæt êëy! Tûâng àûúâng gên thúá thõt trong ngûúâi töi rung lïn. Neát Len àûáng úã võ trñ bùæn, lao cêìm tay. Con caá mêëy lêìn cho taâu àïën gêìn. Neát kïu lïn:

- Ta sùæp àuöíi kõp röìi! Sùæp kõp röìi! Nhûng àuáng luác anh ta chuêín bõ bùæn thò con caá laåi boã chaåy

vúái töëc àöå ñt nhêët ba mûúi haãi lyá möåt giúâ. Vaâ khi taâu chuáng töi phoáng nhanh nhêët thò noá laåi búi voâng quanh taâu, hònh nhû muöën chïë nhaåo chuáng töi. Àïën giûäa trûa, taâu vêîn caách con caá möåt khoaãng nhû luác taám giúâ saáng. Cuöëi cuâng, thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát quyïët àõnh duâng nhûäng biïån phaáp quyïët liïåt hún.

- AÂ, quaái vêåt muöën thoaát khoãi tay taâu Lin-cön aâ! Thûã xem maây coá thoaát àûúåc loaåi àaån hònh noán naây khöng? Thuãy thuã trûúãng àêu? Ra lïånh cho anh em túái khêíu suáng àùçng muäi.

Khêíu suáng lêåp tûác àûúåc naåp àaån. Möåt tiïëng nöí vang lïn, nhûng viïn àaån bay cao hún con caá möåt chuát. Con caá luác àoá úã caách taâu nûãa haãi lyá.

- Cho xaå thuã gioãi hún bùæn! Thuyïìn trûúãng ra lïånh. - Ai bùæn truáng quaái vêåt seä àûúåc thûúãng nùm trùm àö-la! Baác xaå thuã giaâ coá böå rêu baåc - túái nay töi coân nhû àang thêëy

caái nhòn bònh thaãn vaâ àiïìm àaåm cuãa baác - bûúác túái khêíu suáng ngùæm vaâ àiïìu chónh khaá lêu. Tiïëng suáng chûa dûát àaä nghe tiïëng hoan hö vang dêåy. Viïn àaån rúi truáng àñch. Nhûng laå chûa noá trûúåt trïn lûng con caá, vùng ài àöå hai haãi lyá nûäa röìi rúi toäm xuöëng biïín.

- Chaâ chaâ! Öng laäo giêån dûä. - Con quaái vêåt naây coá leä àûúåc boåc theáp daây túái möåt trùm nùm

mûúi mi-li-meát! - Quên khöën kiïëp! Thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát heát lïn. Cuöåc sùn bùæt laåi tiïëp tuåc.

Pha-ra-guát nghiïng mònh vïì phña töi vaâ noái: - Chûâng naâo taâu Lin-cön chûa tung lïn trúâi thò töi coân sùn

con caá naây!

Jules Verne 36


- Ngaâi laâm thïë laâ àuáng. - Töi traã lúâi. Coá thïí hy voång rùçng con caá seä thêëm mïåt vaâ

khöng chõu àûúåc cuöåc àoå sûác vúái chiïëc taâu chaåy húi nûúác. Nhûng khöng àuáng! Mêëy tiïëng àöìng höì àaä qua maâ noá chùèng

toã veã gò mïåt moãi. Noái cho cöng bùçng thò taâu Lin-cön àaä sùn àuöíi con caá möåt caách kiïn trò àùåc biïåt. Töi cho rùçng noá àaä vûúåt ñt nhêët nùm trùm ki-lö-meát trong ngaây 6 thaáng 11 ruãi ro êëy! Nhûng àïm àaä túái vaâ truâm têëm maân àen lïn àaåi dûúng àang nöíi soáng. Trong giêy phuát àoá, töi caãm thêëy cuöåc tòm kiïëm cuãa chuáng töi àaä kïët thuác, vaâ tûâ nay seä khöng bao giúâ gùåp quaái vêåt nûäa. Nhûng töi àaä nhêìm. Mûúâi giúâ nùm mûúi phuát àïm höm êëy, caách taâu ba haãi lyá laåi bûâng lïn aánh àiïån saáng choái nhû àïm trûúác. Con caá nùçm yïn. Coá leä vò thêëm mïåt nïn giúâ àêy noá nguã. Thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát quyïët àõnh lúåi duång thúâi cú thuêån lúåi naây. Öng ta ra lïånh cho taâu chaåy tûâ tûâ àïí àöëi thuã khoãi thûác giêëc. Bùæt gùåp caá voi nguã giûäa biïín khúi khöng phaãi laâ chuyïån hiïëm, chñnh Neát Len àaä bùæn truáng nhiïìu con àang nguã nhû vêåy. Neát laåi lïn võ trñ chiïën àêëu. Taâu Lin-cön lùång leä túái caách con caá böën trùm meát. Àïën àêy, maáy ngûâng chaåy, taâu chó coân chuyïín àöång theo quaán tñnh. Trïn boong im lùång hoaân toaân. Moåi ngûúâi àïìu nñn thúã. Chuáng töi chó coân caách àiïím saáng khoaãng ba mûúi meát. Àöå saáng möîi luác möåt tùng lïn laâm chuáng töi loáa mùæt. Töi àûáng tûåa thaânh taâu vaâ thêëy Neát àûáng phña dûúái, vuä khñ sùén saâng. Taâu chó coân caách con caá hún saáu meát. Caánh tay Neát böîng giú cao, phoáng muäi lao sùæt lïn khöng trung. Möåt tiïëng kïu lanh laãnh phaát ra nhû tiïëng kim loaåi chaåm nhau. aánh àiïån tùæt phuåt. Hai cöåt nûúác khöíng löì êåp xuöëng boong taâu, quêåt ngaä moåi ngûúâi. Taâu kïu rùng rùæc möåt caách ghï súå. Töi chûa kõp bñu lêëy thaânh taâu thò àaä bõ vùng xuöëng biïín!



CHÛÚNG 7

CON CAÁ VOI KHÖNG BIÏËT THUÖÅC LOAÅI NAÂO

Bêët thêìn bõ ngaä xuöëng biïín, töi choaáng vaáng nhûng khöng bõ ngêët, töi chòm ngay xuöëng sêu khoaãng saáu meát. Töi búi gioãi... vaâ khöng àïën nöîi mêët tinh thêìn khi rúi xuöëng nûúác. Töi quêîy hai caái thêåt maånh vaâ nöíi lïn mùåt biïín. Töi àûa mùæt tòm taâu Lin-cön. Noá coá quay ài hûúáng khaác khöng? Pha-ra-guát coá biïët thaã xuöìng xuöëng tòm töi khöng? Coá hy voång thoaát naån khöng? Boáng töëi daây àùåc. Khoá khùn lùæm töi múái nhêån ra möåt khöëi àen úã àùçng xa àang chaåy vïì phña Àöng, aánh àeân tùæt dêìn. Àoá laâ chiïëc taâu chiïën. Thïë laâ hïët!

- Cûáu töi vúái! Cûáu töi vúái! Töi kïu to vaâ cöë sûác búi theo chiïëc taâu. Quêìn aáo bõ suäng nûúác

dñnh chùåt vaâo mònh laâm töi khoá cûã àöång. Töi bõ chòm xuöëng vaâ ngaåt thúã!...

- Cûáu töi vúái! Töi kïu lïn lêìn cuöëi. Töi bõ sùåc nûúác vaâ cöë chöëng laåi, nhûng

àaáy biïín sêu cûá keáo töi xuöëng... Böîng möåt caánh tay maånh meä nùæm lêëy cöí töi keáo töi lïn mùåt nûúác. Röìi töi nghe thêëy, vêng, àuáng laâ nghe thêëy tiïëng ngûúâi noái bïn tai:

- Nïëu giaáo sû tûåa vaâo vai töi thò seä dïî búi hún. Töi nùæm lêëy tay Cöng-xêy trung thaânh cuãa töi. - Cöng-xêy àêëy aâ? Töi reo lïn. - Cöng-xêy! Anh bõ ngaä xuöëng nûúác cuâng töi aâ? - Thûa khöng. Nhûng laâ ngûúâi giuáp viïåc giaáo sû, töi phaãi theo

ngaâi. Anh ta thêëy haânh àöång àoá cuãa mònh laâ tûå nhiïn! - Thïë taâu àêu? Cöng-xêy vûâa búi ngûãa vûâa traã lúâi:

Jules Verne 38


- Xin giaáo sû àûâng tröng chúâ gò úã noá nûäa! - Anh noái gò vêåy? - Khi töi nhaãy xuöëng biïín thò ngûúâi trûåc ban kïu lïn: “Chên

võt bõ gaäy röìi!" - Gaäy röìi aâ? - Vêng! Quaái vêåt àaä duâng sûâng nhoån àêm thuãng. Töi nghô

rùçng taâu Lin-cön chó bõ hoãng xoaâng. Nhûng àöëi vúái chuáng ta thò rêët àaáng buöìn vò taâu khöng àiïìu khiïín àûúåc nûäa!

- Thïë thò chuáng ta àaânh chõu chïët! - Coá nhiïìu khaã nùng, - Cöng-xêy bònh thaãn traã lúâi. - Chuáng ta coân mêëy tiïëng àöìng höì nûäa, trong thúâi gian àoá coá

thïí xaãy ra nhiïìu chuyïån! Thaái àöå bònh tônh cuãa Cöng-xêy àaä àöång viïn töi. Töi raáng

sûác búi nhûng quêìn aáo bõ suäng nûúác nùång nhû chò laâm töi vêët vaã lùæm múái khoãi chòm. Cöng-xêy nhêån thêëy àiïìu àoá.

- Thûa giaáo sû, ngaâi cho pheáp töi cùæt boã quêìn aáo trïn ngûúâi ngaâi?

Anh ta noái. Cöng-xêy ruát dao raåch möåt nhaát tûâ trïn xuöëng dûúái böå quêìn aáo, röìi àûúåc töi àúä, anh ta keáo quêìn aáo ra khoãi ngûúâi töi. Töi cuäng giuáp Cöng-xêy truát boã quêìn aáo nhû vêåy. Sau àoá, chuáng töi baám vaâo nhau maâ búi. Tuy nhiïn tònh hònh cuäng vêîn tïå haåi nhû trûúác. Coá leä ngûúâi ta khöng biïët laâ chuáng töi àaä mêët tñch. Vaã laåi, nïëu coá biïët thò chiïëc taâu hoãng laái cuäng chùèng chaåy àûúåc ngûúåc gioá àïí àïën cûáu chuáng töi. Chó coá thïí tröng chúâ vaâo chiïëc xuöìng nhoã. Cöng-xêy bònh tônh thaão luêån vïì giaã thiïët êëy vaâ lêåp kïë hoaåch haânh àöång. Thêåt laâ möåt con ngûúâi kyâ laå! Àïën luác naây maâ anh ta vêîn ung dung nhû úã nhaâ vêåy! Thïë laâ hy voång àöåc nhêët giúâ àêy laâ mêëy chiïëc xuöìng cuãa taâu Lin-cön. Àïí tiïët kiïåm sûác, chuáng töi quyïët àõnh laâm nhû sau: trong khi ngûúâi naây khoanh tay, duöîi chên, nùçm ngûãa àïí nghó, thò ngûúâi kia vûâa búi vûâa àêíy ài. Cûá mûúâi phuát chuáng töi laåi thay phiïn. Nhû vêåy, chuáng töi hy voång coá thïí söëng trïn mùåt nûúác vaâi tiïëng àöìng höì, coá thïí túái raång àöng! Hy voång thêåt mong manh! Nhûng con ngûúâi sinh ra úã àúâi vöën khöng bao giúâ tuyïåt voång. Vaã laåi, chuáng töi coá nhûäng hai ngûúâi... Chiïëc taâu chiïën vaâ quaái vêåt àêm vaâo nhau khoaãng mûúâi möåt giúâ àïm. Nghôa laâ coân gêìn taám tiïëng àöìng höì nûäa múái saáng. Nhiïåm vuå àïì ra



hoaân toaân coá thïí hoaân thaânh àûúåc nïëu chuáng töi àûúåc luên phiïn nghó. Biïín lùång, búi khöng vêët vaã lùæm. Thónh thoaãng töi laåi nhòn vaâo boáng àïm daây àùåc àöi chöî coá aánh nûúác saáng nhû lên tinh. Töi nhòn nhûäng laân soáng lêëp laánh vöî vaâo tay töi röìi taãn ra trïn mùåt biïín... Gêìn möåt giúâ saáng, töi böîng caãm thêëy mïåt moãi raä rúâi. Cöng-xêy phaãi àúä töi vaâ caáng àaáng caã gaánh nùång cuãa hai ngûúâi. Möåt laát sau, töi thêëy tiïëng thúã nùång nhoåc vaâ höín hïín cuãa anh ta. Cöng-xêy àuöëi húi. Töi hiïíu rùçng anh ta khöng cêìm cûå àûúåc lêu nûäa.

- Buöng töi ra! Buöng ra! Töi noái. - Buöng giaáo sû ra û? Khöng àúâi naâo! Cöng-xêy traã lúâi. - Coá chïët thò töi chïët trûúác. Trong giêy phuát àoá, mùåt trùng loá ra tûâ sau àaám mêy àen vaâ

gioá àang luâa vïì phña nam. aánh trùng hiïìn hoâa cho chuáng töi thïm sûác. Töi ngêíng àêìu lïn vaâ àûa mùæt nhòn chên trúâi. Phña xa, caách chuáng töi nùm haãi lyá, boáng chiïëc taâu chó coân lúâ múâ. Nhûng chùèng thêëy möåt chiïëc xuöìng naâo! Töi muöën kïu lïn. Nhûng caách xa thïë ai nghe thêëy tiïëng töi? Vaã laåi, möi töi bõ sûng vïëu lïn khöng sao haá ra àûúåc. Luác àoá Cöng-xêy raáng sûác la to:

- Cûáu chuáng töi vúái! Cûáu chuáng töi vúái! Ngûâng laåi möåt giêy, chuáng töi lùæng nghe. Caái gò vêåy? Tai bõ uâ

vò maáu döìn lïn àêìu, hay laâ tiïëng àaáp laåi lúâi kïu cûáu cuãa Cöng-xêy? - Anh coá nghe thêëy khöng? Töi kheä hoãi. - Coá. Röìi Cöng-xêy laåi ra sûác kïu. Khöng lêìm àûúåc nûäa röìi! Coá

tiïëng ngûúâi àaáp laåi Cöng-xêy! Phaãi chùng àoá laâ tiïëng cuãa möåt ngûúâi cuäng bêët haånh nhû chuáng töi, cuäng bõ hùæt xuöëng àaáy biïín nhû chuáng töi! Hay àoá laâ tñn hiïåu tûâ chiïëc xuöìng maâ chuáng töi khöng nhòn thêëy trong boáng àïm? Cöng-xêy thu hïët sûác taân vaâ tûåa vaâo vai töi luác àoá àaä tï daåi. Anh ta nghïín nûãa ngûúâi lïn khoãi mùåt nûúác nhûng guåc xuöëng ngay vò kiïåt sûác.

- Anh thêëy gò?

Jules Verne 40


- Töi thêëy, - Cöng-xêy thïìu thaâo, - töi thêëy... töët nhêët laâ ta nïn im lùång... giûä lêëy sûác!

Cöng-xêy àaä thêëy gò vêåy? YÁ nghô vïì con quaái vêåt böîng naãy ra trong oác töi. Hay laâ anh ta àaä nhòn thêëy quaái vêåt? ...

Nhûng coân tiïëng ngûúâi noái thò sao? Cöng-xêy duâng chuát sûác coân laåi àêíy töi ài. Thónh thoaãng anh ta ngoác àêìu lïn nhòn vïì phña xa vaâ kïu. Àaáp laåi anh ta laâ möåt tiïëng ngûúâi nghe ngaây caâng roä, hònh nhû àang tiïën laåi gêìn. Nhûng tai töi bùæt àêìu àiïëc àùåc. Sûác töi àaä kiïåt, caác ngoán tay cûáng àúâ, miïång khöng thïí mñm laåi àûúåc vò cú miïång bõ co ruát maånh. Töi bõ sùåc nûúác mùån vaâ laånh buöët túái xûúng. Töi ngoác àêìu lïn lêìn cuöëi cuâng röìi chòm nghóm... Nhûng töi chaåm ngay vaâo möåt vêåt rùæn. Töi vñu lêëy noá. Töi caãm thêëy mònh àûúåc àûa lïn mùåt nûúác vaâ dïî thúã hún... töi ngêët ài... Chùæc laâ nhúâ àûúåc xoa boáp maånh toaân thên, nïn töi tónh laåi ngay. Töi múã mùæt...

- Cöng-xêy! Töi thïìu thaâo. - Giaáo sû goåi töi aå? Cöng-xêy àaáp laåi. Dûúái aánh trùng àang lùån, thêëp thoaáng möåt

khuön mùåt maâ töi nhêån ra ngay. - Neát! Töi kïu lïn. - Chñnh töi àêy thûa ngaâi! Ngaâi thêëy àêëy, töi vêîn chaåy theo

moán tiïìn thûúãng! - Öng bõ vùng xuöëng nûúác khi taâu gùåp naån, phaãi khöng? - Àuáng vêåy! Nhûng töi may mùæn hún ngaâi. Töi gùåp ngay möåt

hoân àaão di àöång. - Möåt hoân àaão nhoã? - Noái àuáng hún laâ àaä cûúäi trïn lûng möåt con caá thiïët hònh

khöíng löì. - Töi khöng hiïíu öng noái gò, öng Neát aå. - Ngaâi thêëy àoá, töi nghi ngúâ ngay khi muäi lao cuãa töi khöng

àêm thuãng àûúåc da con quaái vêåt, maâ chó trûúåt trïn mùåt ngoaâi cuãa noá.

- Vò sao vêåy öng Neát? Vò sao?



- Thûa giaáo sû, vò noá àûúåc boåc theáp! Khaã nùng suy nghô cuãa töi böîng trúã laåi ngay, trñ nhúá àûúåc

phuåc höìi, töi tónh hùèn laâ nhúâ nhûäng lúâi noái cuãa Neát. Töi húi laåi sûác sau cún chêën àöång vaâ treâo lïn lûng vêåt àoá. Töi thûã lêëy chên goä. Thên noá rùæn nhû àaá khöng mïìm nhû caá voi! Nhûng nïëu àoá laâ caái mai bùçng xûúng cuãa loaâi àöång vêåt thúâi cöí àaåi thò sao? Nïëu vêåy thò töi phaãi xïëp quaái vêåt naây vaâo loaâi boâ saát nhû ruâa hay caá sêëu. Nhûng khöng! Caái lûng àen boáng, núi töi àang àûáng nhùén thñn, phùèng lò chûá khöng coá vaãy. Goä xuöëng, noá kïu boong boong, vaâ laå thay, noá laåi àûúåc gheáp laåi bùçng theáp laá. Khöng coân nghi ngúâ gò nûäa! Caái maâ ngûúâi ta vêîn tûúãng laâ àöång vêåt, laâ quaái vêåt, laâ hiïån tûúång kyâ laå cuãa thiïn nhiïn, caái àaä laâm caã giúái baác hoåc bïë tùæc, àaä kñch àöång oác tûúãng tûúång cuãa caác thuãy thuã úã caã hai baán cêìu, laåi laâ möåt hiïån tûúång kyâ diïåu hún, do baân tay ngûúâi taåo ra. Nïëu nhû töi coá may mùæn xaác àõnh àûúåc sûå töìn taåi cuãa möåt àöång vêåt kyâ quaái nhêët, töi cuäng chùèng ngaåc nhiïn túái mûác êëy. Viïåc thiïn nhiïn taåo ra nhûäng àiïìu kyâ diïåu chùèng coá gò àaáng ngaåc nhiïn. Nhûng khi chñnh mùæt mònh tröng thêëy möåt caái gò àoá kyâ diïåu, siïu nhiïn, laåi do thiïn taâi con ngûúâi taåo ra, thò àoá laâ àiïìu àaáng suy nghô! Tuy vêåy, chuáng töi àêu coá thò giúâ àïí suy nghô nhiïìu. Chuáng töi àang nùçm trïn mùåt möåt chiïëc taâu ngêìm kyâ laå tröng tûåa möåt con caá bùçng theáp khöíng löì. yá kiïën cuãa Neát Len vïì àiïím naây àaä roä. Töi vaâ Cöng-xêy chó coân viïåc àöìng yá vúái anh ta. Töi noái:

- Nïëu àêy àuáng laâ möåt chiïëc taâu thò nhêët àõnh phaãi coá maáy moác laâm chuyïín àöång vaâ ngûúâi àiïìu khiïín chûá!

- Chùæc laâ nhû vêåy! Neát traã lúâi. - Nhûng töi àûáng trïn hoân àaão di àöång naây àaä ba tiïëng àöìng

höì maâ chùèng thêëy möåt dêëu hiïåu naâo cuãa sûå söëng caã. - Nhûng chiïëc taâu chuyïín àöång chûá? - Thûa ngaâi, khöng! Noá bêåp bïình trïn soáng chûá chùèng

chuyïín àöång chuát naâo. - Chñnh chuáng ta àaä biïët roä hún ai hïët töëc àöå con taâu naây!

Muöën àaåt töëc àöå àoá cêìn coá maáy moác; muöën àiïìu khiïín maáy moác phaãi coá thúå. Tûâ àoá töi kïët luêån rùçng... Chuáng ta àaä thoaát chïët!

- Hûâm!

Jules Verne 42


Neát nghi ngúâ. Àang luác àoá, tûåa nhû àïí khùèng àõnh lúâi noái cuãa töi, phña sau chiïëc taâu kyâ laå àoá coá möåt tiïëng rñt. Àuáng laâ chên võt bùæt àêìu quay, àêíy taâu chaåy. Chuáng töi vöåi baám lêëy möåt chöî úã muäi taâu nöíi lïn trïn mùåt nûúác chûâng taám mûúi cen-ti-meát. Cuäng may laâ taâu chaåy vúái töëc àöå vûâa phaãi. Neát Len laâu baâu:

- Chûâng naâo caái "phao" naây coân nöíi thò töi chùèng coá gò phaãn àöëi. Nhûng nïëu noá giúã troâ lùån xuöëng thò caái maång cuãa töi chùèng àaáng hai àö-la!

Anh chaâng Ca-na-àa naây coá thïí àaánh giaá maång mònh reã hún nûäa. Cêìn cêëp töëc àaâm phaán vúái nhûäng ngûúâi trong chiïëc taâu naây: Töi rúâ rúâ mùåt ngoaâi àïí tòm möåt caái nùæp, möåt löî höíng naâo àoá. Nhûng tûâng haâng àinh ri-vï taán chùåt caác nïëp ngoaâi, khöng àïí möåt keä húã naâo. Trùng àaä khuêët dûúái chên trúâi. Chuáng töi chòm trong àïm töëi. Phaãi àúåi túái raång àöng àïí tòm caách loåt vaâo phña trong con taâu. Thïë laâ tñnh mïånh chuáng töi hoaân toaân phuå thuöåc vaâo yá muöën cuãa nhûäng ngûúâi àiïìu khiïín con taâu naây! Hoå cho taâu lùån xuöëng laâ chuáng töi toi maång ngay! Coân nïëu hoå khöng laâm nhû vêåy thò töi chùèng nghi ngúâ gò khaã nùng àùåt quan hïå vúái hoå. Nïëu hoå khöng chïë taåo dûúäng khñ bùçng phûúng phaáp hoáa hoåc thò thónh thoaãng hoå cuäng phaãi cho taâu nöíi lïn mùåt biïín àïí dûå trûä khöng khñ múái. Nhû vêåy, phaãi coá möåt löî thuãng naâo àoá àïí lêëy khöng khñ vaâo trong taâu. Hy voång thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát àïën cûáu àaä tiïu tan! Taâu àang chaåy vïì phña têy vúái töëc àöå vûâa phaãi, coá leä khöng quaá mûúâi hai haãi lyá möåt giúâ. Chên võt reä nûúác rêët àïìu vaâ tung lïn tûâng chuâm tia nûúác lêëp laánh. Gêìn böën giúâ saáng töëc àöå con taâu tùng lïn. Chuáng töi chêåt vêåt lùæm múái baám àûúåc vaâo mùåt ngoaâi con taâu àang lao ài vun vuát. Soáng quêët vaâo chuáng töi tûâ böën phña. Cuäng may laâ Neát rúá àûúåc caái voâng neo. Chuáng töi vöåi baám chùåt lêëy noá. Caái àïm daâi dùçng dùåc àoá cuäng àaä qua. Töi khoá nhúá laåi àûúåc têët caã nhûäng gò àaä traãi qua àïm àoá! Töi nhúá laâ àöi khi soáng yïn gioá lùång, tûâ xa voång laåi nhûäng nhõp àaân döìn dêåp, nhûäng êm àiïåu bõ àûát quaäng. Chiïëc taâu ngêìm bñ hiïím naây laâ thïë naâo? Noá àang chaåy ài àêu? Nhûäng ngûúâi trong taâu laâ ai? Caái àöång cú kyâ laå naâo àaä laâm noá chaåy àûúåc vúái töëc àöå ghï ngûúâi nhû vêåy! Trúâi àaä saáng. Sûúng súám vêy quanh chuáng töi möåt maâu trùæng àuåc. Nhûng röìi sûúng cuäng tan. Töi àaä àõnh xem xeát kyä phêìn trïn cuãa thên taâu nöíi lïn mùåt nûúác thò böîng caãm thêëy taâu tûâ tûâ lùån xuöëng.

- Àöì quyã! Neát Len vûâa quaát vûâa nïån chên xuöëng voã taâu.



- Múã ra nhanh lïn! Nhûng khoá coá thïí nghe àûúåc caái gò, vò tiïëng chên võt quay êìm êìm. Cuäng may laâ taâu taåm ngûâng khöng lùån xuöëng nûäa. Tûâ phña trong taâu coá tiïëng then cûãa laåch caåch. Nùæp taâu múã ra. Möåt ngûúâi thoâ àêìu lïn nhòn. Hùæn kïu lïn möåt tiïëng khöng nghe roä röìi biïën mêët. Mêëy phuát sau, tûâ trong taâu bûúác ra taám ngûúâi lûåc lûúäng, mùåt bõt kñn. Hoå lùèng lùång keáo chuáng töi vaâo trong chiïëc taâu ngêìm khuãng khiïëp cuãa hoå.

Jules Verne 44


CHÛÚNG 8

MOBILIS IN MOBILE

Cuöåc bùæt coác trùæng trúån àaä diïîn ra trong nhaáy mùæt. Chuáng töi maäi khöng hoaân höìn. Töi chùèng biïët hai ngûúâi kia caãm thêëy gò trong caái nhaâ tuâ naây, nhûng töi thò súãn gai öëc. Nhûäng ngûúâi trong taâu naây laâ ai? Hùèn àêy laâ boån phó kiïíu múái àang hoaânh haânh ngoaâi biïín theo caách chuáng múái nghô ra. Caái nùæp taâu vûâa sêåp xuöëng thò töi chòm ngay trong boáng töëi nhû mûåc. Mùæt àang quen vúái aánh saáng ban ngaây nïn chùèng nhòn thêëy gò xung quanh. Hai baân chên khöng giaây cuãa töi doâ dêîm trïn nhûäng bêåc thang sùæt. Neát Len vaâ Cöng-xêy bõ giaãi ài sau töi. Dûúái chên thang laâ möåt caái cûãa. Noá múã röång cho chuáng töi qua röìi àoáng sêåp laåi. Coân laåi ba chuáng töi. Chuáng töi àang úã àêu thïë naây? Töi chùèng hònh dung nöíi. Têët caã àïìu chòm àùæm trong boáng töëi, möåt thûá boáng töëi daây àùåc àïën nöîi mêëy phuát sau vêîn khöng thêëy möåt tia saáng le loái naâo. Neát Len nöíi giêån vò bõ àöëi xûã thö baåo. Anh ta böåc löå têët caã sûå phêîn nöå cuãa mònh vaâ heát lïn:

- Àöì quyã! Quên naây àaä vûúåt caã boån man rúå vïì sûå mïën khaách! Chó coân thiïëu àiïìu ùn thõt ngûúâi nûäa thöi. Tao chùèng laå gò caái troâ êëy àêu, nhûng tao tuyïn böë trûúác laâ ùn thõt àûúåc tao coân mïåt!

- Àuã röìi, öng baån Neát úi! Àuã röìi! Àûâng vöåi noáng naãy! Chûa sao àêu!

- Sùæp tûã caã nuát röìi coân chûa sao aâ? Vaâ töëi nhû bûng thïë naây nûäa.

Cuäng may laâ töi coân con dao gùm, vaâ chùèng cêìn nhiïìu aánh saáng lùæm múái sûã duång àûúåc noá! Tïn cûúáp naâo cûá thûã chaåm vaâo töi xem... Töi baão Neát:

- Àûâng bûåc mònh, öng Neát aå. Àûâng noáng naãy maâ lêm vaâo thïë bêët lúåi. Biïët àêu chùèng coá ngûúâi àang nghe tröåm chuáng ta. Töët hún hïët laâ cöë tòm hiïíu xem chuáng ta úã àêu.



Töi bùæt àêìu doâ dêîm. Ài àûúåc nùm bûúác, töi vêëp phaãi möåt bûác tûúâng boåc sùæt. Lêìn theo tûúâng, töi chaåm phaãi möåt caái baân göî vaâ mêëy chiïëc ghïë daâi. Saân àûúåc traãi chiïëu daây àïí ài cho ïm. Xung quanh tûúâng khöng thêëy dêëu vïët gò cuãa cûãa söí vaâ cûãa ra vaâo caã. Cöng-xêy ài voâng vïì phña bïn kia vaâ cuöëi cuâng gùåp töi. Chuáng töi cuäng ra giûäa cùn phoâng daâi chûâng saáu meát, röång chûâng ba meát. Coân chiïìu cao thò ngay Neát Len cuäng khöng vúái túái trêìn àûúåc. Nûãa tiïëng àöìng höì àaä qua maâ moåi sûå vêîn nhû cuä. Nhûng mùæt chuáng töi àang quen vúái boáng töëi böîng bõ loáa ài trong aánh saáng choái loåi. Töi nhêån ra ngay caái aánh saáng trùæng rûåc rúä trong àïm khuãng khiïëp êëy àaä chiïëu saáng têët caã khoaãng khöng gian xung quanh chiïëc têìu ngêìm, caái aánh saáng maâ chuáng töi lêìm tûúãng laâ hiïån tûúång lên tinh hoáa cuãa caác sinh vêåt biïín! Khi múã mùæt ra, töi thêëy nguöìn aánh saáng sinh àöång àoá phaát ra tûâ möåt caái àeân àiïån hònh baán cêìu gùæn trïn trêìn.

- Saáng röìi, coá thïë chûá! Neát Len reo lïn röìi àûáng úã tû thïë tûå vïå, dao cêìm trong tay. - Nhûng tònh hònh chuáng ta chûa saáng suãa ra chuát naâo! Töi traã lúâi. - Xin giaáo sû cûá yïn têm Cöng-xêy bònh thaãn noái. Nhúâ aánh saáng àiïån nïn coá thïí quan

saát moåi chi tiïët nhoã nhêët trong phoâng. Àöì àaåc göìm möåt caái baân vaâ nùm ghïë daâi. Caánh cûãa bñ mêåt àaä àoáng vaâo rêët khñt. Khöng möåt tiïëng àöång naâo bïn ngoaâi loåt àûúåc vaâo chöî chuáng töi. Hònh nhû moåi vêåt àïìu àaä chïët trong con taâu naây. Chùèng biïët taâu àang chaåy trïn mùåt biïín hay àaä lùån xuöëng àaáy? Khöng thïí àoaán ra àûúåc. Nhûng quaã cêìu kia bêåt saáng chùèng phaãi vö cúá. Trong loâng töi loáe lïn möåt tia hy voång laâ seä coá ngûúâi trong taâu xuêët hiïån. Vò nïëu hoå muöën quïn chuáng töi ài thò coân bêåt àeân lïn laâm gò úã caái phoâng naây? Töi àaä khöng lêìm. Coá tiïëng then cûãa laách caách, caánh cûãa múã ra, hai ngûúâi bûúác vaâo. Möåt ngûúâi têìm thûúác nhûng lûåc lûúäng, vai röång, àêìu to böå toác àen röëi buâ, coá ria meáp, àöi mùæt sùæc saão. Têët caã caái veã ngoaâi linh lúåi êëy laâm anh ta giöëng möåt ngûúâi xûá Prö-vùng-xú úã miïìn nam nûúác Phaáp. Töi coá caãm tûúãng laâ ngön ngûä cuãa anh ta nhiïìu maâu sùæc, giaâu thaânh ngûä, giaâu hònh aãnh vaâ àöåc àaáo. Nhûng àoá chó laâ caãm tûúãng, vò trûúác mùåt chuáng töi hoå noái möåt thûá tiïëng rêët laå tai maâ töi chûa hïì biïët. Ngûúâi thûá hai àaáng àûúåc miïu taã kyä hún. Töi coá thïí khùèng àõnh ngay nhûäng neát chuã yïëu cuãa tñnh caách

Jules Verne 46


öng ta: loâng tûå tin biïíu löå úã caái nhòn quaã quyïët vaâ laånh luâng cuãa àöi mùæt àen, sûå bònh tônh, tûå chuã biïíu löå úã nûúác da mai maái, yá chñ kiïn cûúâng biïíu löå úã àöi löng maây nhñu laåi, vaâ cuöëi cuâng laâ loâng duäng caãm àûúåc thïí hiïån roä trong húi thúã sêu àêìy sûác söëng. Xin thïm rùçng àoá laâ möåt ngûúâi kiïu haänh coá caái nhòn kiïn nghõ vaâ bònh thaãn nhû toaát lïn sûå suy nghô cao àeåp. Têët caã caái veã ngoaâi, phong thaái, cûã chó, neát mùåt cuãa öng ta, nïëu coá thïí tin úã caái taâi quan saát cuãa ngûúâi xem tûúáng, noái roä baãn chêët thùèng thùæn, cûúng trûåc cuãa öng ta. Coá öng ta, töi "bêët giaác" caãm thêëy mònh àûúåc an toaân. Cuöåc gùåp gúä naây baáo trûúác söë phêån cuãa chuáng töi seä àûúåc giaãi quyïët töët àeåp. Öng ta bao nhiïu tuöíi?

Coá thïí àoaán laâ ba mûúi lùm, hay nùm mûúi cuäng àûúåc. Öng ta cao, hai haâm rùng rêët àeåp, hai baân tay thon daâi, têët caã àïìu biïíu löå sûå say mï, cao quyá. Toám laåi, öng ta laâ mêîu mûåc hoaân haão cuãa veã àeåp àaân öng maâ töi chûa tûâng gùåp. Coân möåt àùåc àiïím nûäa cuãa khuön mùåt: àoá laâ àöi mùæt caách xa nhau coá thïí bao quaát caã möåt phêìn tû chên trúâi! Khaã nùng êëy, sau naây töi múái biïët, kïët húåp vúái sûå tinh tûúâng, coân vûúåt xa Neát Len. Khi chùm chuá nhòn ai, öng ta nhñu maây, mùæt húi nheo laåi. aåi caái nhòn coá thïí thêëu ruöåt gan ngûúâi khaác, xuyïn qua nhûäng lúáp nûúác biïín maâ mùæt ta khöng thïí qua àûúåc, coá thïí khaám phaá ra nhûäng bñ mêåt cuãa àaáy biïín!... Caã hai ngûúâi àïìu àöåi bï-rï bùçng da raái caá, ài giaây cao cöí bùçng da haãi baáo. Quêìn aáo may bùçng möåt loaåi vaãi àùåc biïåt boá lêëy thên nhûng khöng caãn trúã hoaåt àöång. Ngûúâi cao cao -hùèn laâ thuyïìn trûúãng -ngùæm nhòn chuáng töi hïët sûác chùm chuá, nhûng chùèng noái möåt lúâi. Sau àoá quay vïì phña ngûúâi cuâng ài, öng ta noái bùçng möåt thûá tiïëng nghe ïm tai, mïìm maåi, nhêën maånh úã nguyïn êm. Ngûúâi kia gêåt àêìu vaâ noái mêëy lúâi cuäng bùçng thûá tiïëng àoá. Röìi anh ta nhòn töi coá yá hoãi. Töi traã lúâi bùçng tiïëng Phaáp rêët roä raâng laâ khöng hiïíu anh ta hoãi gò. Nhûng anh ta cuäng chùèng hiïíu töi. Tònh hònh trúã nïn khaá khoá khùn. Cöng-xêy àaáp:

- Duâ sao giaáo sû cuäng nïn kïí cho hoå nghe cêu chuyïån cuãa chuáng ta. Biïët àêu caác ngaâi êëy laåi chùèng hiïíu àûúåc àöi lúâi! Töi bùæt àêìu kïí vïì nhûäng chuyïån phiïu lûu cuãa chuáng töi. Töi noái roä tûâng vêìn tûâng chûä, khöng boã soát möåt chi tiïët naâo. Theo àuáng pheáp lõch sûå, töi tûå giúái thiïåu laâ giaáo sû A-rö-nùæc, sau àoá giúái thiïåu ngûúâi giuáp viïåc laâ Cöng-xêy vaâ Neát Len, thúå sùn caá voi. Ngûúâi coá àöi mùæt hiïìn tûâ, àeåp àeä nghe töi möåt caách bònh tônh, thêåm chñ coá lïî àöå vaâ hïët sûác chùm chuá, nhûng töi chùèng thêëy neát mùåt öng ta thïí hiïån laâ



coá hiïíu chuát gò vïì cêu chuyïån cuãa töi hay khöng. Töi àaä kïí xong maâ öng ta chùèng hïì noái möåt lúâi. Coân laåi khaã nùng trònh baây vúái hai ngûúâi naây bùçng tiïëng Anh. Coá leä hoå cuäng noái àûúåc thûá tiïëng hêìu nhû ai cuäng biïët naây. Töi àoåc thaåo caã tiïëng Anh lêîn tiïëng Àûác, nhûng noái thò khöng thaåo. Maâ úã àêy àoâi hoãi trûúác hïët phaãi trònh baây möåt caách roä raâng. Töi baão Neát Len:

- Naâo, giúâ àïën lûúåt öng, öng Neát aå. Múâi öng bûúác vaâo àaâm phaán bùçng thûá tiïëng Anh chuêín mûåc nhêët. Biïët àêu öng seä may mùæn hún töi!

Neát chùèng àúåi phaãi yïu cêìu. Anh ta nhùæc laåi cêu chuyïån töi vûâa kïí bùçng tiïëng Anh. Noái àuáng hún, anh ta truyïìn àaåt laåi cöët chuyïån, coân hònh thûác thò khaác hùèn. Anh chaâng Ca-na-àa tñnh khñ noáng naãy naây àaä noái möåt caách söi nöíi hún. Anh ta duâng nhûäng lúâi leä rêët maånh àïí phaãn àöëi viïåc cêìm tuâ chuáng töi, vi phaåm roä raâng quyïìn söëng cuãa con ngûúâi! Anh ta hoãi hoå dûåa vaâo luêåt lïå naâo maâ àûúåc pheáp giam giûä ngûúâi trong caái phao nöíi naây. Anh ta cùn cûá vaâo sùæc luêåt vïì quyïìn bêët khaã xêm phaåm cuãa con ngûúâi do nghõ viïån Anh ban böë nùm 1679 àïí doåa seä truy töë trûúác toâa aán nhûäng keã àaä cûúáp àoaåt tûå do cuãa chuáng töi. Anh ta nöíi khuâng, vung tay quaát thaáo vaâ cuöëi cuâng thò cho hoå biïët rùçng chuáng töi sùæp chïët àoái.

Àoá laâ möåt sûå thêåt hoaân toaân, nhûng chuáng töi hêìu nhû àaä quïn mêët. Thêåt hïët sûác ngaåc nhiïn laâ anh chaâng Neát naây cuäng chùèng thaânh cöng hún töi. Hai ngûúâi kia vêîn mùåt laånh nhû tiïìn. Töi naãn loâng vò thêët baåi. Sau khi àaä duâng hïët caái vöën ngûä vùn, töi chùèng biïët laâm gò nûäa. Nhûng Cöng-xêy baão töi:

- Nïëu giaáo sû cho pheáp, töi seä noái chuyïån vúái hoå bùçng tiïëng Àûác.

- Sao, anh noái àûúåc tiïëng Àûác aâ? Töi reo lïn. - Thûa giaáo sû, Töi noái nhû bêët kyâ ngûúâi Àûác naâo. - Thïë thò töët lùæm! Anh noái ài, anh baån! Cöng-xêy liïìn kïí laåi cêu chuyïån lêìn thûá ba. Nhûng mùåc duâ

anh ta duâng nhiïìu caách noái trau chuöët vaâ phaát êm tuyïåt vúâi, tiïëng Àûác cuäng chùèng àem laåi kïët quaã gò. Cuöëi cuâng, bñ quaá, töi àaânh khöi phuåc laåi trong trñ nhúá nhûäng tri thûác thúâi niïn thiïëu vaâ trònh baây cêu chuyïån bùçng tiïëng La-tinh, Xi-xï-rö nïëu coân söëng thò hùèn phaãi bõt tai laåi vaâ töëng cöí töi ra khoãi cûãa, nhûng töi cuäng kïí àûúåc

Jules Verne 48


àïën hïët. Kïët quaã lêìn naây cuäng hïët sûác ngaán ngêím. Hai ngûúâi àoá trao àöíi vúái nhau vaâi lúâi bùçng thûá tiïëng khöng ai hiïíu röìi boã ài, chùèng àïí laåi cho chuáng töi chuát hy voång naâo! Caánh cûãa àoáng sêåp laåi.

- Àöì khöën kiïëp! Neát Len nöíi noáng coá leä àaä hai mûúi lêìn. - Ngûúâi ta àaä noái vúái chuáng bùçng tiïëng Phaáp, tiïëng Anh,

tiïëng Àûác, tiïëng La-tinh, thïë maâ boån àïíu caáng êëy khöng theâm heá rùng ra noái möåt lúâi!

- Haäy bònh tônh, öng Neát, - töi noái. - La heát coá giaãi quyïët àûúåc viïåc gò àêu! - Nhûng giaáo sû thûã nghô xem chuáng ta coá thïí chïët àoái trong

caái löìng sùæt naây êëy chûá! - Chùèng sao! Cöng-xêy triïët lyá. - Chuáng ta coân söëng lêu! - Caác baån cuãa töi úi, - töi noái, -khöng nïn tuyïåt voång. Tònh

hònh trûúác kia coân xêëu hún. Xin caác baån àûâng vöåi kïët luêån vïì thuyïìn trûúãng vaâ thuãy thuã cuãa taâu naây. Neát traã lúâi:

- Töi coá yá kiïën dûát khoaát rùçng chuáng laâ nhûäng quên vö laåi maåt haång...

- Àûúåc! Thïë hoå laâ ngûúâi nûúác naâo? - Nûúác vö laåi! - Öng Neát thên mïën úi, - töi noái, -nûúác êëy chûa coá trïn baãn àöì

àêu! Töi xin thuá thûåc rùçng rêët khoá xaác àõnh quöëc tõch cuãa hai

ngûúâi naây. Coá thïí àoaán chùæc rùçng hoå khöng phaãi laâ ngûúâi Phaáp, ngûúâi Anh hay ngûúâi Àûác. Tuy vêåy, töi vêîn caãm thêëy rùçng hoå laâ ngûúâi miïìn nam. Nhûng hoå laâ ai? Ngûúâi Têy Ban Nha, ngûúâi Thöí Nhô Kyâ, ngûúâi A-rêåp hay ngûúâi êën Àöå? Veã ngoaâi cuãa hoå khöng àuã àïí xaác àõnh quöëc tõch cuãa hoå. Coân vïì tiïëng noái thò hoaân toaân khöng thïí giaãi thñch àûúåc nguöìn göëc.

- Khöng biïët têët caã caác thûá tiïëng quaã laâ möåt thiïëu soát lúán! Cöng-xêy nhêån xeát.



- Nïëu taåo ra àûúåc möåt thûá tiïëng chung thò coá leä giaãn tiïån hún. - Thïë cuäng chùèng ùn thua! Neát Len phaãn àöëi. - Anh khöng thêëy laâ boån naây noái möåt thûá tiïëng do chuáng bõa

ra àïí laâm cho nhûäng ngûúâi tûã tïë àang bõ àoái phaãi nöíi khuâng lïn aâ? úã têët caã caác nûúác trïn thïë giúái, ai cuäng phaãi hiïíu rùçng khi möåt ngûúâi naâo àoá haá möìm ra choáp cheáp laâ muöën baão:

“Töi àang àoái àêy! Cho töi ùn ài!". - Cuäng coá nhûäng ngûúâi chêåm hiïíu!... Cöng-xêy chûa noái hïët cêu thò caánh cûãa múã ra. Möåt ngûúâi

phuåc vuå bûúác vaâo, mang cho chuáng töi quêìn aáo may bùçng thûá vaãi kyâ laå. Töi vöåi mùåc ngay vaâo, Cöng-xêy vaâ Neát cuäng laâm theo töi. Trong khi àoá, ngûúâi phuåc vuå -möåt ngûúâi cêm, coá khi àiïëc nûäa -traãi khùn baân vaâ baây ba böå àöì ùn. Cöng-xêy noái:

- Tònh hònh àang reä sang möåt bûúác ngoùåt quan troång. Bùæt àêìu nhû vêåy laâ àaáng phêën khúãi.

- Thöi ài! Neát phaãn àöëi. - Moán ùn cuãa chuáng thò ra quaái gò! Chùæc laâ seä coá moán gan

ruâa, thõt thùn caá mêåp vaâ bñ-tïët thõt choá biïín chûá gò! - Laát nûäa seä roä! Cöng-xêy noái. Caác moán ùn àûúåc àêåy bùçng nhûäng löìng baân nhoã bùçng baåc vaâ

baây ngay ngùæn trïn baân traãi khùn tûúm têët. Chuáng töi ngöìi vaâo baân. Àuáng laâ chuáng töi àang tiïëp xuác vúái nhûäng con ngûúâi vùn minh. Nïëu nhû khöng coá aánh àiïån thò coá thïí tûúãng tûúång rùçng mònh àang ngöìi trong khaách saån A-àen-phi úã Li-vúác-pun hay khaách saån Grùng aå-tel úã Pa-ri. Nhûng hoå khöng cho chuáng töi baánh myâ vaâ rûúåu vang. Nûúác uöëng trong vaâ maát nhûng duâ sao vêîn laâ nûúác traáng. Àiïìu àoá laâm cho Neát Len chùèng haâi loâng chuát naâo. Trong söë nhûäng thûác ùn mang àïën, töi thêëy coá mêëy moán caá quen thuöåc nêëu rêët kheáo. Nhûng mêëy moán khaác thò töi àaânh chõu khöng xaác àõnh àûúåc laâ chïë biïën tûâ àöång vêåt hay thûåc vêåt. Caác böå àöì ùn àûúåc trònh baây rêët myä thuêåt vaâ sang troång. Trïn thòa, dôa, dao, àôa àïìu khùæc mêëy chûä in hònh voâng cung, nguyïn vùn nhû sau:

Jules Verne 50


MOBILIS IN MOBILE N Nghôa laâ: Linh hoaåt trong möi trûúâng linh hoaåt! Phûúng chêm thñch húåp möåt caách kyâ laå vúái chiïëc taâu ngêìm naây. Chûä N hùèn laâ chûä àêìu cuãa tïn con ngûúâi àang laâm chuã biïín sêu! Neát vaâ Cöng-xêy khöng suy nghô nhû vêåy. Hoå lao vaâo ùn uöëng vaâ töi cuäng theo gûúng hoå. Giúâ àêy töi àaä yïn têm vïì söë phêån cuãa ba ngûúâi. Töi caãm thêëy roä rùçng nhûäng ngûúâi chuã nhaâ cuãa chuáng töi seä khöng àïí chuáng töi chïët àoái. Moåi sûå trïn àúâi naây àïìu tröi qua, àïìu coá kïët thuác, ngay caái àoái cuãa nhûäng ngûúâi suöët mûúâi lùm tiïëng àöìng höì khöng coá gò vaâo buång! …n no röìi chuáng töi thêëy buöìn nguã dñp mùæt. Phaãn ûáng àoá laâ hoaân toaân tûå nhiïn sau cuöåc vêåt löån vúái thêìn chïët trong caái àïm daâi vö têån êëy.

- Chaâ chaâ, töi buöìn nguã quaá! Cöng-xêy noái. - Mònh thò àaä nguã röìi, - Neát Len traã lúâi. Thïë laâ hai baån töi nùçm thùèng cùèng trïn chiïëc chiïëu traãi dûúái

saân vaâ thiïëp ài ngay. Nhûng töi chùèng dïî nguã nhû vêåy. Haâng ngaân yá nghô vêën vûúng trong loâng, haâng ngaân cêu hoãi chûa àûúåc giaãi àaáp àang àùåt ra vúái töi, haâng ngaân hònh aãnh khöng cho töi chúåp mùæt! Chuáng töi àang úã àêu? Sûác maånh naâo àang cuöën chuáng töi ài? Töi caãm thêëy taâu àang lùån xuöëng nhûäng lúáp biïín sêu nhêët. Nhûäng cún aác möång aám aãnh töi. Tûâ àaáy biïín huyïìn bñ hiïån lïn tûâng àaân caá kyâ laå, hònh nhû cuâng loaåi vúái con taâu, cuäng linh hoaåt vaâ dûä döåi nhû thïë!... Traång thaái hûng phêën cuãa naäo dõu dêìn ài, möång mõ cuäng biïën mêët. Töi thiïëp ài trong giêëc nguã nùång nïì.



CHÛÚNG 9

NEÁT LEN NÖÍI KHUÂNG

Khöng biïët chuáng töi nguã coá lêu khöng, chùæc laâ lêu vò töi thêëy ngûúâi rêët dïî chõu. Töi dêåy trûúác nhêët. Hai chaâng kia coân say sûa trong goác phoâng. Àêìu oác töi tónh taáo saáng suöët. Töi laåi bùæt àêìu nghiïn cûáu caái phoâng giam chuáng töi. Chùèng coá gò thay àöíi caã. Phoâng giam vêîn laâ phoâng giam, tuâ vêîn laâ tuâ! Chó coá mêëy böå àöì ùn laâ àaä doån ài. Chùèng coá gò baáo trûúác söë phêån chuáng töi sùæp thay àöíi. Töi lo lùæng tûå hoãi: chùèng leä chuáng töi phaãi söëng trong caái cuäi naây vö thúâi haån. Caái tûúng lai àaáng buöìn caâng bi àaát hún vò töi bùæt àêìu thêëy thiïëu khöng khñ. Töi thêëy tûác ngûåc, mùåc duâ nhûäng cún aác möång àïm qua khöng diïîn laåi nûäa. Thúã ngaây caâng khoá. Töi sùæp bõ ngaåt. Tuy phoâng khaá röång nhûng chùæc chuáng töi àaä hñt mêët phêìn lúán öxy trong khöng khñ. Ta biïët rùçng möîi ngûúâi trong möåt giúâ tiïu thuå möåt lûúång öxy coá trong möåt trùm lñt khöng khñ. Vò vêåy, nïëu khöng khñ chûáa àûång möåt lûúång thaán khñ nhû thïë do con ngûúâi thaãi ra thò khöng thïí duâng àûúåc nûäa. Toám laåi, cêìn thay àöíi khöng khñ trong phoâng chuáng töi vaâ têët nhiïn trong caã chiïëc taâu ngêìm naây. Nhûng töi böîng naãy ra möåt cêu hoãi.

Trong trûúâng húåp naây, öng ta coá thïí chïë àûúåc öxi bùçng phûúng phaáp hoáa hoåc khöng? Dûå trûä caác hoáa chêët bõ hïët thò öng ta phaãi mua, vaâ do àoá, phaãi duy trò quan hïå vúái àêët liïìn khöng? Cuäng coá thïí öng ta duâng khöng khñ neán àûång trong nhûäng bònh àùåc biïåt. Moåi khaã nùng êëy àïìu coá lyá. Hay laâ öng ta giaãi quyïët vêën àïì àún giaãn hún, tiïët kiïåm hún vaâ thûåc tïë hún bùçng caách cho taâu nöíi lïn mùåt biïín àïí thúã nhû caá voi? Nhûng duâ öng ta theo phûúng phaáp naâo thò, theo töi, cuäng àaä túái luác aáp duång ngay khöng chêåm trïî! Töi cöë thúã gêëp hún vaâ hñt vaâo phöíi chuát öxy coân laåi trong cùn phoâng ngöåt ngaåt. Böîng möåt luöìng khöng khñ trong laânh àûúåm muâi biïín uâa vaâo phoâng, möåt thûá khöng khñ laâm khoãe ngûúâi, khöng khñ cuãa biïín khúi! Töi haá to miïång vaâ hñt lêëy hñt àïí caái khöng khñ thêìn kyâ êëy! Àuáng luác àoá, töi caãm thêëy taâu bõ xö nheå vaâ troâng traânh. Chiïëc

Jules Verne 52


taâu -con quaái vêåt bùçng theáp êëy-àang nöíi lïn mùåt nûúác àïí thúã theo kiïíu caá voi! Thïë laâ caách thöng gioá cuãa noá àaä àûúåc xaác àõnh. Khi àaä thúã hñt thoaãi maái, töi bùæt àêìu tòm löî thöng húi vaâ möåt laát sau thò thêëy noá úã phña trïn caánh cûãa ra vaâo. Khöng khñ maát vûâa traân vaâo phoâng thò Neát vaâ Cöng-xêy tónh giêëc. Hïåt nhû theo möåt khêíu lïånh, hai ngûúâi giuåi mùæt, vûún vai röìi nhoãm dêåy.

- Giaáo sû nguã coá ngon giêëc khöng aå? Cöng-xêy lïî pheáp hoãi. - Rêët ngon, anh baån aå. Coân öng thïë naâo, öng Neát? Töi nguã say

nhû chïët, giaáo sû aå. Nïëu töi khöng lêìm thò hònh nhû coá gioá biïín thò phaãi. Anh thuãy thuã Neát quaã khöng lêìm. Töi kïí cho anh ta nghe nhûäng chuyïån àaä xaãy ra khi hai ngûúâi nguã.

- Coá thïë chûá! Neát noái. - Bêy giúâ àaä roä tiïëng rñt chuáng ta nghe thêëy khi coân úã trïn

taâu Lin-cön laâ tiïëng gò röìi! - Rêët àuáng, öng Neát aå. Chñnh laâ tiïëng thúã cuãa noá. - Thûa giaáo sû, ngaâi laâm ún cho biïët àaä mêëy giúâ röìi? Töi

khöng hiïíu àaä àïën giúâ ùn trûa chûa? - Giúâ ùn trûa êëy û, öng baån kñnh mïën? Chùæc öng muöën noái laâ

àaä àïën giúâ ùn saáng? Chuáng ta àaä nguã suöët ngaây höm qua túái têån saáng nay!

- Thïë ra chuáng ta àaä nguã li bò suöët möåt ngaây möåt àïm! Cöng-xêy kïu lïn.

- Töi cuäng caãm thêëy nhû vêåy, - töi traã lúâi. - Töi seä khöng tranh luêån vúái ngaâi àêu, giaáo sû aå, - Neát Len

noái. - Àöëi vúái töi thò ùn trûa hay ùn saáng cuäng vêåy thöi! Chó cêìn

ngûúâi phuåc vuå bûng àïën cho ta caã hai bûäa möåt luác. - Caã hai bûäa möåt luác? Cöng-xêy nhùæc laåi. - Àuáng! Neát noái.



- Chuáng ta coá quyïìn àoâi hoãi caã hai bûäa. - Thïë thò phaãi kiïn nhêîn möåt chuát, öng Neát aå. Nhûäng ngûúâi

chuã nhaâ khöng quen biïët naây chùæc khöng coá yá àõnh àïí chuáng ta chïët àoái àêu. Nïëu khöng, hoå chùèng cho chuáng ta ùn bûäa höm qua laâm gò.

- Nhúä hoå cho chuáng ta ùn no àïí giïët thõt thò sao? Neát hoãi. - Àêu coá thïë! Töi traã lúâi - Khöng phaãi chuáng ta rúi vaâo tay boån ùn thõt ngûúâi àêu! - Ùn thûã möåt lêìn cuäng chùèng sao, - Neát nghiïm nghõ noái. - Coá thïí laâ hoå àaä lêu khöng àûúåc ùn thõt tûúi. Ba ngûúâi khoãe

maånh nhû giaáo sû, ngûúâi giuáp viïåc cuãa ngaâi vaâ töi... - Öng Neát úi, xin öng haäy vûát nhûäng yá nghô nhaãm nhñ êëy ra

khoãi àêìu oác ài. Vaâ chuã yïëu laâ öng chúá noái chuyïån kiïíu êëy vúái chuã nhaâ cuãa chuáng ta. Nïëu noái kiïíu êëy thò tònh hònh cuãa chuáng ta chó xêëu ài maâ thöi.

- Thöi xin ngaâi! Töi àang àoái gêìn chïët àêy. Thöi thò bûäa saáng hay bûäa trûa cuäng àûúåc, nhûng ngûúâi ta coá cho ùn gò àêu!

- Öng Neát aå, ài trïn taâu thò phaãi tuên theo nöåi quy. Töi ngúâ rùçng daå daây chuáng ta àaä baáo hiïåu súám hún tiïëng chuöng cuãa àêìu bïëp àêëy.

- Thïë thò ta vùån laåi kim àöìng höì thöi. Cöng-xêy àiïìm tônh noái. Neát Len söët ruöåt la lïn: - Xin löîi öng, öng baån Cöng-xêy aå! Öng cûá bònh chên nhû vaåi.

Öng súå hoãng thêìn kinh aâ? Khöng àûúåc ùn öng vêîn caãm ún àûúåc nhû thûúâng! Öng thaâ chõu chïët àoái coân hún laâ kïu ca phaân naân!

- Kïu ca phaân naân thò coá lúåi gò? Cöng-xêy hoãi. - Lúåi gò aâ? Kïu lïn àûúåc noá cuäng nheå ngûúâi ài chûá! Nïëu boån

phó naây... - Töi goåi chuáng laâ "phó" vò nïí ngaâi giaáo sû, ngaâi cêëm töi goåi

chuáng laâ boån ùn thõt ngûúâi - nïëu boån phó naây tûúãng rùçng chuáng

Jules Verne 54


giam giûä töi trong cuäi laâm töi chïët ngaåt maâ töi khöng daám chûãi thò chuáng lêìm to! Thûa giaáo sû, xin ngaâi cûá thùèng thùæn cho biïët chuáng coân haânh haå ta trong caái hoâm sùæt naây àïën bao giúâ?

- Öng baån aå, thuá thêåt laâ töi cuäng chùèng biïët gò hún öng! - Nhûng ngaâi phoãng àoaán thïë naâo? - Töi nghô rùçng sûå ngêîu nhiïn àaä cho pheáp chuáng ta heá múã

möåt àiïìu bñ mêåt quan troång. Nïëu nhûäng ngûúâi trïn chiïëc taâu ngêìm naây quan têm àïën viïåc giûä gòn bñ mêåt àoá, vaâ nïëu àöëi vúái hoå, àiïìu bñ mêåt àoá coân quñ hún sinh maång cuãa ba chuáng ta, thò töi cho rùçng chuáng ta àang bõ àe doåa nghiïm troång. Nïëu khöng thò con quaái vêåt àaä nuöët chûãng chuáng ta seä traã chuáng ta vïì xaä höåi loaâi ngûúâi rêët nhanh choáng.

- Hay seä bùæt chuáng ta laâm thuãy thuã trïn taâu, - Cöng-xêy noái, -vaâ seä giûä...

- ... cho túái khi coá möåt chiïëc taâu chiïën naâo àoá chaåy nhanh hún, hay may mùæn hún taâu Lin-cön toám àûúåc caái öí cûúáp naây vaâ treo cöí caã boån chuáng, caã chuáng ta lïn cöåt buöìm, - Neát noái tiïëp.

- Öng noái rêët coá lyá, öng Neát aå, - töi nhêån xeát, -Nhûng theo töi biïët, thò chûa ai àïì nghõ chuáng ta àiïìu gò caã. Vò vêåy, xêy dûång kïë hoaåch cho tûúng lai laâ àiïìu vö ñch. Töi xin nhùæc laåi laâ phaãi àúåi thúâi cú, phaãi tuây hoaân caãnh cuå thïí maâ haânh àöång, vaâ hiïån nay khöng àûúåc laâm gò, vò cuäng chûa coá viïåc gò àïí laâm!

- Thûa giaáo sû, ngûúåc laåi, chuáng ta phaãi haânh àöång, - Neát khöng chõu àêìu haâng.

- Cuå thïí phaãi laâm gò, öng Neát? - Chaåy tröën! - Chaåy tröën khoãi nhaâ tuâ trïn mùåt àêët àaä laâ möåt viïåc gay go,

coân tñnh chuyïån vûúåt khoãi caái nguåc ngêìm dûúái biïín naây, theo töi, laâ möåt àiïìu viïín vöng.

- Thïë naâo, öng Neát, - Cöng-xêy hoãi, - öng nghô thïë naâo vïì nhêån xeát cuãa giaáo sû? Neát Len roä raâng laâ luáng tuáng nïn im lùång. Chaåy tröën trong nhûäng àiïìu kiïån hiïån taåi laâ chuyïån hoaân toaân khöng tûúãng. Sau möåt phuát suy nghô, Neát traã lúâi:

- Thûa giaáo sû, ngaâi khöng àoaán ra rùçng nïëu möåt ngûúâi khöng vûúåt àûúåc nguåc thò anh ta phaãi laâm gò aâ?



- Töi chõu khöng àoaán àûúåc, öng baån aå! - Rêët àún giaãn! Anh ta seä giaânh quyïìn laâm chuã úã àoá. - Têët nhiïn, - Cöng-xêy noái. - ÚÃ laåi trong caái nhaâ tuâ naây coân hún laâ ra ngoaâi! - Nhûng trûúác hïët phaãi töëng cöí têët caã boån cai nguåc naây ài, -

Neát noái thïm. - Thöi xin öng! Öng àõnh chiïëm chiïëc taâu naây thêåt àêëy aâ? Töi hoãi. - Chiïëm thêåt chûá! Neát traã lúâi. - Khöng àûúåc àêu. - Vò sao khöng àûúåc, thûa ngaâi? Chùèng leä khöng coá cú höåi naâo

thuêån tiïån û? Nïëu coá thò sao ta khöng lúåi duång? Nïëu thuãy thuã trïn taâu naây khöng quaá hai mûúi tïn thò leä naâo chuáng coá thïí bùæt hai ngûúâi Phaáp vaâ möåt ngûúâi Ca-na-àa phaãi luâi bûúác! Töët hún hïët laâ lúâ caái chuyïån viïín vöng cuãa anh chaâng Neát ài vaâ khöng tranh luêån vúái anh ta. Vò vêåy töi noái kheáo:

- Öng Neát aå, nïëu coá dõp, chuáng ta seä trúã laåi cêu chuyïån naây. Nhûng xin öng haäy kiïn nhêîn. Bêy giúâ phaãi haânh àöång thêån troång. Tñnh noáng naãy cuãa öng chó laâm hoãng viïåc thöi! Öng haäy hûáa vúái töi laâ seä nghô àïën hoaân caãnh chung cuãa chuáng ta maâ khöng nöíi noáng.

- Xin hûáa vúái giaáo sû, - Neát Len traã lúâi húi miïîn cûúäng. - Chiïìu yá ngaâi, töi seä ngêåm tùm, seä khöng gêy ra chuyïån gò,

duâ chuáng khöng cho töi ùn. - Öng àaä hûáa röìi nheá! Töi baão Neát. Cêu chuyïån túái àêy chêëm dûát. Möîi ngûúâi chuáng

töi laåi chòm trong nhûäng yá nghô riïng tû cuãa mònh. Thuá thêåt rùçng, mùåc duâ Neát coá nhiïìu hy voång laåc quan, nhûng töi chùèng nuöi möåt aão tûúãng gò. Töi khöng tin seä coá möåt löëi thoaát may mùæn, nhû Neát hy voång. Cùn cûá vaâo caách àiïìu khiïín con taâu, coá thïí àoaán rùçng thuãy thuã trïn taâu naây rêët vûäng. Nhû vêåy, nïëu àêëu vúái nhau, chuáng töi seä chaåm traán vúái möåt àöëi thuã maånh. Vaã laåi, muöën haânh àöång thò phaãi àûúåc tûå do, maâ chuáng töi laåi àang bõ nhöët chùåt! Töi chûa hònh dung àûúåc laâ seä tröën khoãi caái cuäi sùæt àoáng kñn mñt naây nhû

Jules Verne 56


thïë naâo. Vaâ nïëu viïn thuyïìn trûúãng giûä bñ mêåt con taâu -àiïìu àoá rêët coá thïí xaãy ra -thò öng ta seä khöng cho pheáp chuáng töi ài laåi trïn taâu. Öng ta seä àöëi xûã vúái chuáng töi nhû thïë naâo? Seä giïët haåi hay seä cho chuáng töi lïn möåt hoân àaão hoang naâo àoá? Chuáng töi àang nùçm trong tay öng ta. Têët caã nhûäng giaã thiïët cuãa töi àïìu gêìn chên lyá nhû nhau, vaâ phaãi laâ ngûúâi nhû Neát Len múái coá thïí hy voång giaânh laåi àûúåc tûå do.

Tuy vêåy, biïët tñnh Neát Len hay bõ nhûäng yá àöì riïng aám aãnh, töi hiïíu rùçng caâng àïí anh ta nghô ngúåi thò anh ta caâng liïìu lônh. Töi caãm thêëy nhûäng lúâi nguyïìn ruãa àang ngheån laåi trong cöí Neát, vaâ nhûäng cûã chó cuãa Neát biïíu löå möåt sûå giêån dûä khoá kòm haäm nöíi. Neát löìng löån nhû möåt con thuá trong chuöìng àaá chên àêëm tay vaâo tûúâng. Thúâi gian tröi qua, chuáng töi àoái meo maâ ngûúâi phuåc vuå maäi chùèng thêëy. Nïëu chuã nhaâ cuãa chuáng töi coá yá àõnh töët, chùæc khöng phúát lúâ nhûäng keã bõ naån lêu nhû vêåy! Neát Len àoái quaá, daå daây co thùæt laåi, nïn caâng ngaây caâng tûác giêån. Töi súå anh ta nöíi noáng khi coá ngûúâi naâo àoá trïn taâu xuêët hiïån, mùåc duâ Neát àaä hûáa heån laâ khöng nöíi noáng. Hai tiïëng àöìng höì nûäa àaä qua. Neát kïu la êìm yä nhûng vö hiïåu. Nhûäng bûác tûúâng sùæt vêîn cêm lùång. Chùèng thêëy möåt tiïëng àöång nhoã naâo trïn taâu, dûúâng nhû moåi ngûúâi àïìu àaä chïët. Chùèng thêëy thên taâu rung nheå khi chên võt quay. Chiïëc taâu àang àûáng im möåt chöî. Khi àaä lùån xuöëng àaáy biïín, noá khöng thuöåc vïì traái àêët nûäa. Sûå im lùång, thêåt laâ ghï súå. Chuáng töi àaä bõ boã rúi vaâ nhöët chùåt trong cùn hêìm naây. Töi höët hoaãng khi nghô àïën caãnh tuâ àaây coá thïí keáo daâi. Tia hy voång loáe lïn khi gùåp thuyïìn trûúãng cûá tùæt dêìn. Caái nhòn hiïìn tûâ, neát mùåt khoan dung, phong thaái cao thûúång cuãa öng ta àaä phai múâ trong trñ nhúá cuãa töi. Àuáng laâ öng ta àaä àùåt mònh lïn trïn loâng nhên àaåo, chùèng biïët thïë naâo laâ thûúng ngûúâi, àaä tûå biïën mònh thaânh keã thuâ khöng àöåi trúâi chung vúái àöìng loaåi, nhûäng ngûúâi öng ta àaä thïì cùm gheát suöët àúâi! Nhûng chùèng leä öng ta laåi àïí chuáng töi chïët trong böën bûác tûúâng cuãa caái phoâng giam chêåt chöåi naây, laåi àïí chuáng töi àoái khaát, cûåc khöí vö chûâng thïë naây? yá nghô khuãng khiïëp xêm chiïëm loâng töi oác tûúãng tûúång caâng laâm cho têm traång nùång nïì hún. Töi tuyïåt voång. Cöng-xêy vêîn bònh thaãn. Coân Neát Len thò tûác giêån àiïn cuöìng. Böîng phña ngoaâi coá tiïëng àöång. Àoá laâ nhûäng tiïëng chên bûúác. Then cûãa kïu laåch caåch. Cûãa múã, ngûúâi phuåc vuå bûúác vaâo. Töi chûa kõp giûä Neát laåi thò anh ta àaä xö túái quêåt ngaä vaâ boáp cöí ngûúâi naây. Naån nhên bõ ngaåt thúã trong hai baân tay höå phaáp cuãa Neát. Cöng-xêy àõnh cûáu ngûúâi



phuåc vuå ra khoãi tay Neát. Töi cuäng àaä sùén saâng giuáp Cöng-xêy, thò böîng sûäng ngûúâi khi nghe thêëy nhûäng lúâi noái bùçng tiïëng Phaáp:

- Öng Len, öng haäy bònh tônh, caã giaáo sû nûäa! Xin caác öng haäy nghe töi!

Jules Verne 58


CHÛÚNG 10

NGÛÚÂI CHUÃ CUÃA BIÏÍN CAÃ

Àoá laâ thuyïìn trûúãng. Neát Len chöìm dêåy ngay. Ngûúâi phuåc vuå suyát bõ chïët ngaåt, theo hiïåu cuãa chó huy laão àaão bûúác nhanh ra khoãi phoâng. Uy quyïìn cuãa thuyïìn trûúãng lúán àïën mûác anh naây khöng coá möåt thaái àöå, cûã chó naâo biïíu löå sûå tûác giêån cuãa mònh àöëi vúái Neát. Ngay caã Cöng-xêy cuäng phaãi ngêy ngûúâi ra vaâ bêët ngúâ. Caã ba chuáng töi im lùång chúâ àúåi àoaån kïët cuãa caãnh naây. Thuyïìn trûúãng àûáng tûåa vaâo baân, tay khoanh trûúác ngûåc, chùm chuá nhòn chuáng töi. Öng ta phên vên trong viïåc tiïëp xuác vúái chuáng töi chùng? Öng ta höëi hêån laâ àaä noái mêëy cêu tiïëng Phaáp chùng? Rêët coá thïí nhû vêåy. Sûå im lùång keáo daâi mêëy giêy vaâ chùèng ai muöën lïn tiïëng trûúác caã. Cuöëi cuâng, thuyïìn trûúãng noái bùçng möåt gioång àiïìm àaåm, thuyïët phuåc:

- Thûa caác ngaâi, töi thaåo tiïëng Phaáp, tiïëng Anh, tiïëng Àûác vaâ tiïëng La-tinh. Töi coá thïí noái chuyïån ngay vúái caác ngaâi nhûng töi muöën trûúác hïët quan saát caác ngaâi röìi múái quyïët àõnh nïn àöëi xûã vúái caác ngaâi nhû thïë naâo. Têët caã nhûäng àiïìu caác ngaâi àaä kïí cho töi nghe, kïí chung vaâ kïí riïng tûâng ngûúâi, hoaân toaân khúáp vúái nhau. Vò vêåy, töi tin rùçng caác ngaâi chñnh laâ nhûäng ngûúâi nhû caác ngaâi àaä tûå giúái thiïåu. Töi biïët rùçng sûå tònh cúâ àaä khiïën töi gùåp ngaâi A-rö-nùæc, giaáo sû mön lõch sûã tûå nhiïn úã Viïån baão taâng Pa-ri, àûúåc phaái ra nûúác ngoaâi laâm cöng taác nghiïn cûáu khoa hoåc. Töi biïët rùçng nhûäng ngûúâi cuâng ài vúái giaáo sû laâ öng Cöng-xêy, giuáp viïåc giaáo sû, vaâ öng Neát Len, ngûúâi Ca-na-àa, thúå sùn caá voi ài trïn taâu Lin-cön thuöåc haåm àöåi Myä. Töi nghiïng mònh toã veã àöìng yá. Thuyïìn trûúãng khöng hoãi töi, do àoá cuäng chùèng cêìn traã lúâi. Öng ta noái tiïëng Phaáp rêët thaåo, phaát êm chuêín mûåc, duâng tûâ chñnh xaác, caách diïîn àaåt rêët coá duyïn. Thuyïìn trûúãng noái tiïëp:

- Chùæc ngaâi cho rùçng cuöåc gùåp mùåt lêìn thûá hai cuãa chuáng ta coá thïí diïîn ra súám hún. Nhûng khi àûúåc biïët ngaâi laâ ai thò töi laåi luáng tuáng khoá xûã! Maäi töi khöng quyïët àõnh àûúåc laâ nïn thïë naâo.



Hoaân caãnh àaáng buöìn àûa giaáo sû àïën vúái möåt ngûúâi àaä cùæt àûát quan hïå vúái loaâi ngûúâi. Giaáo sû àaä phaá vúä sûå yïn tônh cuãa töi...

- Möåt caách miïîn cûúäng thöi,- töi noái. - Möåt caách miïîn cûúäng? - Thuyïìn trûúãng húi cao gioång. - Chùèng leä taâu Lin-cön àaä miïîn cûúäng sùn àuöíi töi trïn khùæp

mùåt biïín? Chùèng leä ngaâi àaä miïîn cûúäng phaãi xuöëng chiïëc taâu àoá? Chùèng leä nhûäng viïn àaån cuãa caác ngaâi laåi miïîn cûúäng rúi vaâo thên taâu cuãa töi? Chùèng leä öng Neát Len laåi miïîn cûúäng lao tïn nhoån vaâo töi? Trong lúâi noái cuãa öng ta töi caãm thêëy coá möåt veã giêån dûä àaä àûúåc neán xuöëng. Nhûng àïí àaáp laåi têët caã nhûäng lúâi traách moác cuãa öng ta, töi chó coá möåt cêu traã lúâi hoaân toaân tûå nhiïn.

- Thûa ngaâi, têët nhiïn laâ ngaâi khöng àûúåc nghe nhûäng lúâi àöìn àaåi àang lan truyïìn úã chêu Myä vaâ chêu R�u vïì chiïëc taâu cuãa ngaâi. Ngaâi khöng àûúåc biïët laâ dû luêån úã hai luåc àõa àaä phaãn ûáng thïë naâo trûúác nhûäng tai naån ruãi ro xaãy ra khi caác taâu lúä àêm phaãi con taâu ngêìm cuãa ngaâi! Töi khöng muöën ngaâi bõ mïåt vò phaãi nghe baãng thöëng kï nhûäng giaã thiïët maâ ngûúâi ta àaä duâng àïí giaãi thñch àiïìu bñ mêåt cuãa ngaâi. Nhûng ngaâi nïn biïët rùçng khi tòm kiïëm ngaâi têån vuâng biïín xa xöi nhêët cuãa Thaái Bònh Dûúng, taâu Lin-cön vêîn àinh ninh rùçng mònh àang sùn àuöíi möåt con quaái vêåt naâo àoá maâ hoå coá nhiïåm vuå phaãi tiïu diïåt kyâ àûúåc! Möåt nuå cûúâi thoaáng trïn möi thuyïìn trûúãng.

- Ngaâi A-rö-nùæc - öng ta noái, gioång bònh tônh hún, - ngaâi coá àuã can àaãm àïí khùèng àõnh rùçng taâu Lin-cön seä khöng dûúåt theo vaâ bùæn phaá chiïëc taâu ngêìm möåt caách quyïët liïåt nhû khi dûúåt theo quaái vêåt khöng? Cêu hoãi cuãa thuyïìn trûúãng laâm töi luáng tuáng. Töi biïët thuyïìn trûúãng taâu Lin-cön seä chùèng phaãi suy nghô gò nhiïìu. Öng ta seä cho mònh coá nhiïåm vuå diïåt chiïëc taâu ngêìm cuäng nhû diïåt quaái vêåt maâ thöi.

- Thïë laâ ngaâi phaãi àöìng yá rùçng töi coá quyïìn àöëi xûã vúái ngaâi nhû keã thuâ? Töi vêîn im lùång chùèng traã lúâi, cuäng vò lyá do àaä noái trïn.

- Töi àaä phên vên nhiïìu,- thuyïìn trûúãng noái tiïëp. - Chùèng coá àiïìu gò buöåc töi phaãi ên cêìn, niïìm núã vúái caác ngaâi.

Nïëu töi àõnh thanh toaán caác ngaâi, thò töi àïën gùåp caác ngaâi laâm gò. Töi coá thïí àûa caác ngaâi lïn boong, röìi cho taâu lùån xuöëng biïín sêu

Jules Verne 60


vaâ quïn hùèn caác ngaâi ài! Chùèng leä töi khöng coá quyïìn cû xûã nhû vêåy sao?

- Möåt ngûúâi man rúå múái coá quyïìn xûã sûå nhû vêåy, chûá ngûúâi vùn minh thò khöng!

Töi traã lúâi. - Thûa giaáo sû, - thuyïìn trûúãng phaãn àöëi, - töi hoaân toaân

khöng thuöåc loaåi ngûúâi maâ ngaâi goåi laâ vùn minh! Töi àaä cùæt àûát moåi quan hïå vúái xaä höåi vò nhûäng lyá do xaác àaáng. Xaác àaáng àïën mûác naâo, chó riïng töi biïët. Töi khöng phuåc tuâng nhûäng luêåt lïå cuãa caái xaä höåi àoá, vaâ xin ngaâi chúá bao giúâ dûåa vaâo noá. Öng ta àaä noái hïët. Caái nhòn cuãa öng ta àêìy cùm giêån vaâ khinh bó. Töi thoaáng coá yá nghô rùçng quaá khûá cuãa con ngûúâi naây êín giêëu möåt àiïìu bñ êín khuãng khiïëp. Chùèng phaãi vö cúá maâ öng ta tûå àùåt mònh ra ngoaâi nhûäng luêåt lïå xaä höåi, thoaát khoãi voâng kiïím toãa, giaânh àöåc lêåp vaâ tûå do theo yá nghôa àêìy àuã nhêët cuãa hai tûâ àoá. Ai coá gan rûúåt theo öng ta dûúái biïín sêu, nïëu öng ta àaä chùån àûáng àûúåc moåi mûu toan gêy chiïën trïn mùåt biïín? Taâu naâo coá thïí chöëng choåi laåi chiïëc taâu ngêìm naây? Voã theáp naâo coá thïí chõu àûång àûúåc muäi nhoån cuãa noá? Têët caã nhûäng yá nghô àoá thoaáng qua trong oác töi khi con ngûúâi khoá hiïíu àoá àang suy tû trêìm lùång. Töi nhòn öng ta möåt caách khiïëp súå vaâ toâ moâ. Cuöëi cuâng, öng ta phaá vúä sûå im lùång àoá:

- Töi àaä phên vên nhiïìu. Nhûng sau khi suy nghô, töi thêëy rùçng nhûäng quyïìn lúåi cuãa töi vêîn coá thïí kïët húåp àûúåc vúái loâng nhên tûâ maâ bêët kyâ sinh vêåt naâo cuäng coá quyïìn hûúãng. Caác ngaâi seä úã laåi caái taâu naây, möåt khi söë phêån àaä àêíy caác ngaâi túái àêy. Töi seä cho caác ngaâi tûå do, nhûng rêët tûúng àöëi. Ngûúåc laåi caác ngaâi phaãi laâm àuáng möåt àiïìu kiïån. Àöëi vúái töi, chó cêìn möåt lúâi hûáa cuãa caác ngaâi laâ àuã.

- Thûa ngaâi, töi xin nghe, - töi traã lúâi. - Töi nghô rùçng ngûúâi tûã tïë seä khöng khoá khùn gò lùæm khi

chêëp nhêån àiïìu kiïån cuãa ngaâi! - Têët nhiïn! Thïë naây nheá, coá thïí laâ trong hoaân caãnh bêët

thûúâng naâo àoá töi buöåc phaãi giûä caác ngaâi trong phoâng mêëy tiïëng àöìng höì hoùåc mêëy ngaây. Vò khöng muöën duâng baåo lûåc töi muöën caác ngaâi cam àoan rùçng seä tuyïåt àöëi phuåc tuâng töi trong nhûäng trûúâng húåp nhû vêåy. Caác ngaâi seä khöng phaãi chõu traách nhiïåm vïì têët caã nhûäng gò coá thïí xaãy ra. Caác ngaâi seä khöng àûúåc chûáng kiïën nhûäng



sûå kiïån maâ caác ngaâi khöng tham dûå. Thïë naâo, caác ngaâi coá chêëp nhêån àiïìu kiïån cuãa töi khöng? Nghôa laâ trïn chiïëc taâu ngêìm naây àang diïîn ra nhûäng viïåc maâ nhûäng ngûúâi chûa àùåt mònh ra khoãi voâng phaáp luêåt khöng nïn biïët!

Trong têët caã nhûäng sûå bêët ngúâ àang quyïët àõnh tûúng lai cuãa töi, caái bêët ngúâ naây chùèng phaãi laâ nhoã.

- Chuáng töi xin nhêån, - töi traã lúâi, - Nhûng xin ngaâi cho töi àûúåc hoãi.

- Xin ngaâi cûá hoãi. - Ngaâi noái rùçng chuáng töi seä àûúåc hûúãng tûå do trïn taâu cuãa

ngaâi, phaãi khöng aå? - Tûå do hoaân toaân. - Töi muöën biïët yá kiïën cuãa ngaâi vïì caái tûå do àoá. - Caác ngaâi coá thïí ài laåi tûå do trong phaåm vi taâu, xem xeát taâu,

quan saát sinh hoaåt trïn taâu, trûâ vaâi trûúâng húåp haän hûäu. Toám laåi, caác ngaâi àûúåc tûå do nhû töi vaâ caác baån töi. Roä raâng laâ chuáng töi chûa hiïíu nhau.

- Xin löîi ngaâi, nhûng àoá laâ caái tûå do cuãa tuâ nhên trong xaâ lim! Chuáng töi khöng thïí bùçng loâng vúái caái tûå do àoá àûúåc.

- Cuäng phaãi bùçng loâng thöi! - Sao? Chuáng töi phaãi tûâ boã moåi hy voång nhòn thêëy Töí quöëc,

baån beâ, gia àònh û? - Vêng, vaâ nhên thïí truát boã caã caái aách nùång nïì maâ ngûúâi ta

vêîn goåi laâ tûå do ài! - Coân vïì phêìn töi, - Neát Len la lïn, - töi khöng bao giúâ hûáa laâ

seä tûâ boã yá àõnh tröën khoãi núi àêy àêu! - Töi cuäng chùèng bùæt öng phaãi hûáa heån gò, öng Neát aå, -thuyïìn

trûúãng laånh luâng traã lúâi. - Thûa ngaâi, - töi cuäng kïu lïn vò khöng tûå chuã àûúåc, -ngaâi àaä

laåm duång quyïìn haânh cuãa mònh. Thêåt laâ vö nhên àaåo! - Ngûúåc laåi, rêët nhên àaåo! Caác ngaâi bõ bùæt laâm tuâ binh taåi

trêån àõa! Chó cêìn töi noái möåt lúâi laâ caác ngaâi bõ quùèng ngay xuöëng àaáy biïín! Thïë maâ töi àaä àïí caác ngaâi söëng. Caác ngaâi àaä têën cöng töi. Caác ngaâi àaä biïët àûúåc àiïìu bñ mêåt maâ khöng möåt ngûúâi naâo trïn

Jules Verne 62


thïë giúái naây àûúåc xêm phaåm vaâo. Àoá laâ bñ mêåt vïì caá nhên töi! Caác ngaâi tûúãng rùçng töi seä cho pheáp caác ngaâi trúã vïì caái mùåt àêët maâ töi àaä vônh viïîn tûâ boã û? Khöng bao giúâ! Töi seä giûä caác ngaâi trïn taâu àïí baão àaãm an toaân cho töi! Roä raâng laâ thuyïìn trûúãng àaä coá quyïët àõnh, vaâ moåi lyá leä chöëng laåi àïìu bêët lûåc.

- Thïë laâ ngaâi cho chuáng töi àûúåc lûåa choån giûäa caái söëng vaâ caái chïët, phaãi khöng aå?

- Àuáng vêåy. - Caác baån, - töi baão Cöng-xêy vaâ Neát, -tònh hònh thïë naây

tranh luêån cuäng vö ñch. Nhûng chuáng ta seä khöng coá hûáa heån gò raâng buöåc ta vúái chuã chiïëc taâu naây.

- Chùèng cêìn hûáa gò caã, -thuyïìn trûúãng noái. Röìi öng ta dõu gioång noái thïm:

- Cho pheáp töi kïët thuác cuöåc noái chuyïån cuãa chuáng ta. Thûa ngaâi A-rö-nùæc, töi biïët ngaâi. Nïëu nhû khöng coá hai ngûúâi cuâng ài thò coá leä ngaâi cuäng chùèng than phiïìn gò vïì sûå ngêîu nhiïn àaä gùæn söë phêån chuáng ta vúái nhau. Trong söë nhûäng cuöën saách töi ûa thñch, ngaâi seä thêëy caã cöng trònh nghiïn cûáu cuãa ngaâi vïì àaáy biïín. Töi thûúâng àoåc ài àoåc laåi cuöën saách àoá. Ngaâi àaä àêíy khoa haãi dûúng hoåc tiïën lïn möåt bûúác rêët daâi. Thûa giaáo sû, cho pheáp töi àûúåc àoan chùæc vúái ngaâi rùçng ngaâi seä khöng höëi tiïëc gò vïì thúâi gian ngaâi söëng trïn taâu cuãa töi. Ngaâi seä àûúåc ài du lõch vaâo möåt xûá súã diïåu kyâ! Sûå thay àöíi êën tûúång seä laâm oác tûúãng tûúång cuãa ngaâi rung àöång. Ngaâi seä thûúâng xuyïn thêëy hûáng thuá. Ngaâi seä khöng bao giúâ hïët ngaåc nhiïn vïì nhûäng caái àûúåc nhòn thêëy. Cuöåc söëng cuãa thïë giúái ngêìm dûúái nûúác seä khöng ngûâng traãi ra trûúác mùæt ngaâi! Töi àang chuêín bõ möåt chuyïën ài dûúái biïín voâng quanh thïë giúái - biïët àêu khöng phaãi laâ chuyïën ài cuöëi cuâng? Töi muöën nhòn laåi möåt lêìn nûäa têët caã nhûäng gò töi àaä nhiïìu lêìn nghiïn cûáu dûúái àaáy biïín! Ngaâi seä laâ ngûúâi cuâng tham dûå cöng viïåc nghiïn cûáu khoa hoåc naây cuãa töi. Tûâ höm nay, ngaâi seä bûúác vaâo möi trûúâng múái, ngaâi seä thêëy nhûäng àiïìu maâ ngûúâi khaác khöng bao giúâ àûúåc thêëy. Haânh tinh cuãa chuáng ta seä múã ra trûúác mùæt ngaâi nhûäng bñ mêåt sêu kñn nhêët!

Töi khöng giêëu rùçng nhûäng lúâi noái trïn cuãa thuyïìn trûúãng àaä gêy cho töi möåt êën tûúång sêu sùæc. Öng ta àaä gaäi àuáng chöî ngûáa cuãa töi, vaâ trong giêy phuát töi quïn mêët rùçng duâ coá àûúåc ngùæm nhòn nhûäng kyâ quan dûúái àaáy biïín cuäng chùèng buâ laåi àûúåc caái tûå do àaä



mêët. Nhûng töi tûå an uãi rùçng giaãi quyïët möåt vêën àïì quan troång thïë naây phaãi coá thúâi gian. Vò vêåy, töi chó noái rêët ngùæn:

- Thûa ngaâi, duâ ngaâi àaä àoaån tuyïåt vúái loaâi ngûúâi, töi vêîn hy voång rùçng ngaâi khöng xa laå vúái nhûäng tònh caãm con ngûúâi. Chuáng töi gùåp naån, ngaâi àaä röång loâng tiïëp nhêån chuáng töi lïn taâu cuãa ngaâi. Chuáng töi seä khöng bao giúâ quïn ún àoá. Vïì phêìn töi, töi xin thuá thûåc rùçng nïëu khaã nùng phuåc vuå khoa hoåc coá thïí laâm töi búát nghô túái tûå do, thò cuöåc gùåp mùåt vúái ngaâi coá thïí àïìn buâ quaá àêìy àuã cho sûå thiïåt thoâi àoá.

Töi tûúãng thuyïìn trûúãng seä bùæt tay töi àïí giao ûúác, nhûng öng ta chùèng àûa tay ra.

- Coân vêën àïì cuöëi cuâng, - töi noái vò thêëy con ngûúâi khoá hiïíu àoá sùæp boã ài.

- Ngaâi cûá noái. - Xin ngaâi cho biïët quyá danh. - Thûa ngaâi, àöëi vúái ngaâi, töi laâ thuyïìn trûúãng Nï-mö coân àöëi

vúái töi thò caác ngaâi chó laâ haânh khaách cuãa taâu Nau-ti-luáx. Thuyïìn trûúãng Nï-mö goåi ngûúâi hêìu vaâ ra lïånh cho anh ta

vêîn bùçng thûá tiïëng khoá hiïíu êëy. Röìi öng ta baão Cöng-xêy vaâ Neát Len:

- Bûäa saáng àang chúâ caác ngaâi úã phoâng riïng. Caác ngaâi chõu khoá ài theo anh naây.

- Töi sùén saâng! Neát traã lúâi. Thïë laâ cuöëi cuâng hoå àaä ra khoãi phoâng giam, núi

hoå àaä bõ nhöët hún ba mûúi tiïëng àöìng höì. - Ngaâi A-rö-nùæc, bêy giúâ chuáng ta cuâng ài ùn saáng. Ngaâi coá

vui loâng theo töi khöng? - Thûa thuyïìn trûúãng, töi xin tuên lïånh ngaâi. Töi ài theo Nï-mö. Qua ngûúäng cûãa, töi bûúác vaâo möåt haânh

lang heåp coá àiïån saáng. Ài àûúåc khoaãng mûúâi meát chuáng töi vaâo möåt cùn phoâng lúán. Àoá laâ phoâng ùn àûúåc baâi trñ rêët trang nhaä. Mêëy caái tuã thêëp bùçng göî söìi kï úã hai àêìu trong coá nhiïìu baát, àôa, cöëc, taách bùçng sûá vaâ pha lï quyá giaá. Nhûäng àöì duâng bùçng baåc phaãn chiïëu aánh saáng doåi tûâ trïn xuöëng. Nhûäng bûác veä tinh vi trïn trêìn laâm

Jules Verne 64


aánh àiïån dõu ài. Giûäa phoâng kï möåt caái baân trïn baây nhûäng böå àöì ùn àùæt tiïìn. Thuyïìn trûúãng Nï-mö noái:

- Múâi ngaâi ngöìi xuöëng ùn! Chùæc ngaâi àaä àoái mïìm. Bûäa saáng göìm nhiïìu moán ùn laâm hoaân toaân bùçng nhûäng saãn

vêåt cuãa biïín. Tuy vêåy, coá mêëy moán khiïën töi thùæc mùæc. Duâ àûúåc nêëu rêët ngon, töi vêîn caãm thêëy coá möåt muâi võ laâ laå, nhûng chó möåt laát sau töi àaä quïn ài ngay. Töi thêëy têët caã nhûäng moán ùn àoá àïìu coá nhiïìu lên nïn khùèng àõnh rùçng noá àïìu laâ haãi saãn. Thuyïìn trûúãng Nï-mö àûa mùæt nhòn töi. Töi chùèng hoãi gò, nhûng tûå öng ta traã lúâi nhûäng cêu hoãi àang quay cuöìng trong àêìu töi.

- Phêìn lúán nhûäng moán naây xa laå àöëi vúái ngaâi, nhûng ngaâi cûá ùn ài, àûâng súå. Noá vûâa laânh vûâa böí. Tûâ lêu töi khöng ùn thõt, nhûng ngaâi thêëy àoá, töi vêîn khoãe maånh nhû thûúâng. Anh em thuãy thuã cuãa töi ai cuäng vaåm vúä sung sûác, vaâ chuáng töi ùn uöëng nhû nhau.

- Vêåy laâ nhûäng moán ùn naây àïìu tûâ haãi saãn chïë biïën ra? - Thûa giaáo sû vêng! Biïín thoãa maän moåi nhu cêìu cuãa töi. Töi

cûá buãa lûúái laâ keáo àûúåc rêët nhiïìu töm caá. Töi lùån xuöëng biïín sêu núi con ngûúâi hònh nhû khöng túái àûúåc, töi sùn bùæt caác loaåi caá trong nhûäng caánh rûâng ngêìm. Nhûäng àaân caá cuãa töi, tûåa nhû àaân caá cuãa vua thuãy tïì, nhúãn nhú kiïëm ùn trïn nhûäng àöìng coã ngêìm dûúái àaåi dûúng. Àêët àai cuãa töi bao la vaâ baân tay taåo hoáa cuäng khöng àïën nöîi ngheâo saáng taåo.

Töi ngaåc nhiïn nhòn Nï-mö vaâ noái: - Thûa ngaâi, töi hiïíu roä rùçng nhúâ duâng lûúái maâ ngaâi àaä coá caá

rêët ngon. Töi hiïíu, tuy chûa roä lùæm, laâ ngaâi coân sùn bùæt caã úã nhûäng caánh rûâng ngêìm dûúái biïín. Nhûng töi hoaân toaân khöng hiïíu vò sao trong thûåc àún laåi coá caã moán thõt, duâ rêët ñt?

- Thûa ngaâi, töi khöng ùn thõt nhûäng thuá vêåt trïn caån. - Thïë thò caái gò àêy? Töi chó vaâo caái àôa àûång mêëy miïëng thõt boâ. - Thûa giaáo sû, caái maâ ngaâi tûúãng laâ thõt boâ chó laâ thõt thùn

cuãa ruâa biïín. Coân àêy laâ gan caá heo raán. Ngaâi rêët dïî lêìm moán naây laâ ra-gu lúån! Àêìu bïëp cuãa töi baão quaãn thûåc phêím rêët taâi. Ngaâi nïn nïëm möîi thûá möåt ñt. Àêy laâ kem laâm bùçng vaáng sûäa caá voi. Àêy laâ àûúâng laâm bùçng cêy phu-cuát khöíng löì úã Àõa Trung Haãi. Vaâ



cuöëi cuâng, xin múâi ngaâi ùn mûát laâm bùçng a-nï-mön, maâ muâi võ chùèng keám gò caác thûá quaã chñn thúm nhêët trïn mùåt àêët. Töi nïëm möîi thûá möåt chuát khöng phaãi vò tham ùn maâ vò toâ moâ. Trong khi àoá, thuyïìn trûúãng Nï-mö laâm töi mï ài bùçng nhûäng chuyïån thêìn kyâ cuãa öng ta.

- Thûa ngaâi A-rö-rùæc, biïín àaä nuöi töi. Biïín haâo hiïåp vö cuâng. Biïín chùèng nhûäng cho töi ùn, coân cho töi quêìn aáo mùåc. Vaãi may quêìn aáo ngaâi àang mùåc àûúåc dïåt bùçng tuác ti cuãa mêëy loaåi nhuyïîn thïí hai voã. Nûúác hoa àïí trïn baân rûãa mùåt úã phoâng ngaâi àûúåc cêët tûâ nhûäng thûåc vêåt biïín. Àïåm ngaâi nùçm cuäng laâm bùçng thûá coã mïìm dûúái biïín. Ngoâi buát ngaâi duâng chñnh laâ möåt súåi rêu caá voi coân mûåc thò do möåt àöång vêåt biïín tiïët ra. Töi söëng bùçng nhûäng tùång phêím cuãa biïín vaâ túái luác naâo àoá biïín cuäng seä lêëy laåi nhûäng quaâ tùång cuãa mònh!

- Ngaâi coá yïu biïín khöng, thûa thuyïìn trûúãng? - Töi rêët yïu biïín! Biïín laâ têët caã! Noá chiïëm baãy phêìn mûúâi bïì

mùåt traái àêët. Húi thúã trong laânh cuãa noá cho ta thïm sûác maånh. Trong caãnh mïnh möng baát ngaát cuãa biïín, con ngûúâi khöng cö àöåc vò anh ta caãm thêëy coá nhõp àêåp cuãa cuöåc söëng quanh mònh. Trong biïín caã coá nhiïìu sinh vêåt kyâ diïåu laå thûúâng. Biïín laâ sûå vêån àöång vônh cûãu vaâ tònh yïu, laâ cuöåc söëng vö têån nhû möåt nhaâ thú cuãa caác ngaâi àaä viïët. Vaâ, thûa giaáo sû, möi trûúâng nûúác thêåt laâ àiïìu kiïån ûu viïåt àùåc biïåt cho sûå söëng phaát triïín. Dûúái nûúác coá caã ba vûúng quöëc cuãa tûå nhiïn: khoaáng vêåt, thûåc vêåt, àöång vêåt. Giúái àöång vêåt coá vö söë giöëng, loaâi. Biïín tônh mõch vö cuâng! Biïín khöng chõu khuêët phuåc nhûäng tïn baåo chuáa. Trïn mùåt biïín, boån chuáng coân coá thïí laâm nhûäng àiïìu ngang traái, gêy ra chiïën tranh, giïët haåi con ngûúâi. Nhûng dûúái àöå sêu mûúâi meát thò chuáng bêët lûåc, uy quyïìn cuãa chuáng cuäng hïët! Thûa ngaâi, ngaâi haäy úã laåi àêy, haäy söëng giûäa biïín caã mïnh möng naây. ÚÃ àêy, chó coá úã àêy múái coá àöåc lêåp thûåc sûå! ÚÃ àêy khöng coá baåo chuáa! ÚÃ àêy töi àûúåc tûå do!

Thuyïìn trûúãng Nï-mö böîng im bùåt. Öng ta àaä vi phaåm sûå deâ dùåt thûúâng ngaây cuãa mònh chùng? Öng ta ên hêån laâ àaä noái quaá nhiïìu chùng? Nï-mö böìi höìi ài ài laåi laåi mêëy phuát trong phoâng. Thêìn kinh öng ta dêìn dêìn öín àõnh, veã mùåt laåi laånh luâng nhû cuä. Cuöëi cuâng, Nï-mö àïën gêìn töi vaâ noái:

- Thûa giaáo sû, nïëu ngaâi muöën ài xem taâu Nau-ti-luáx töi xin hûúáng dêîn ngaâi.

Jules Verne 66


CHÛÚNG 11

TAÂU "NAU-TI-LUÁX"

Töi ài theo thuyïìn trûúãng Nï-mö. Caánh cûãa úã cuöëi phoâng ùn múã ra, chuáng töi bûúác vaâo cùn phoâng bïn caånh cuäng röång nhû vêåy. Àoá laâ thû viïån. Trong nhûäng chiïëc tuã bùçng göî mun, trïn nhûäng giaá röång, saách xïëp thaânh haâng, quyïín naâo cuäng àoáng bòa giöëng nhau. Tuã kï doåc tûúâng, cao tûâ saân túái trêìn. Caách tuã möåt chuát laâ nhûäng chiïëc ài-vùng röång, boåc da maâu nêu, kï saát nhau. Giûäa thû viïån coá möåt caái baân trïn baây nhiïìu taåp chñ vaâ möåt söë baáo cuä. Böí sung cho têët caã sûå haâi hoâa àoá, böën baán cêìu bùçng kñnh múâ roåi aánh saáng àiïån tûâ trêìn xuöëng. Töi quan saát cùn phoâng àeåp àeä àoá, trong loâng hïët sûác ngaåc nhiïn vaâ thaán phuåc.

- Thûa thuyïìn trûúãng, - töi noái vúái Nï-mö luác àoá àang nùçm daâi trïn ài-vùng, - thû viïån cuãa ngaâi coá thïí laâ niïìm tûå haâo cho bêët cûá toâa lêu àaâi naâo trïn luåc àõa. Töi rêët sûãng söët khi nghô rùçng caái kho baáu naây laåi theo ngaâi ài du lõch dûúái àaáy biïín!

- Thûa giaáo sû, ngaâi coá thïí tòm thêëy úã àêu nhûäng àiïìu kiïån thuêån lúåi àïí laâm viïåc nhû thïë naây? úã àêy im lùång, tônh mõch hoaân toaân. ÚÃ phoâng laâm viïåc cuãa ngaâi trong Viïån baão taâng Pa-ri àêu coá àûúåc nhûäng àiïìu kiïån töët nhû vêåy.

- Têët nhiïn laâ khöng! Töi phaãi thuá nhêån rùçng, so vúái phoâng laâm viïåc cuãa ngaâi thò phoâng laâm viïåc cuãa töi úã Pa-ri coân rêët ngheâo naân. Ngaâi coá ñt nhêët saáu, baãy ngaân cuöën saách.

- Thûa ngaâi, mûúâi hai ngaân cuöën têët caã. Saách baáo laâ vêåt duy nhêët nöëi liïìn töi vúái mùåt àêët. Àöëi vúái töi, thïë giúái naây ngûâng töìn taåi tûâ ngaây taâu Nau-ti-luáx lùån xuöëng biïín lêìn àêìu. Höm àoá lêìn cuöëi cuâng töi mua saách vaâ baáo chñ. Thûa giaáo sû, ngaâi coá thïí sûã duång thû viïån cuãa töi möåt caách tûå nhiïn.

Töi caãm ún thuyïìn trûúãng Nï-mö röìi àïën xem nhûäng giaá saách. ÚÃ àêy têåp húåp caác loaåi saách khoa hoåc, triïët hoåc, vùn hoåc bùçng caác thûá tiïëng. Nhûng töi chùèng thêëy möåt taác phêím naâo vïì kinh tïë



chñnh trõ caã. Chùæc laâ àaä coá lïånh nghiïm cêëm khöng cho mang loaåi saách naây lïn taâu. Möåt chi tiïët àaáng chuá yá: saách àûúåc xïëp thûá tûå a, b, c, bêët kïí laâ àûúåc viïët bùçng thûá tiïëng naâo. Coá leä thuyïìn trûúãng Nï-mö thaåo têët caã caác thûá tiïëng. Trong söë saách baáo, töi thêëy taác phêím cuãa nhûäng nhaâ vùn, nhûäng nhaâ tû tûúãng vô àaåi cuãa thïë giúái cöí àaåi vaâ hiïån àaåi -têët caã nhûäng gò ûu tuá nhêët àaä àûúåc thiïn taâi cuãa con ngûúâi saáng taåo ra trong lônh vûåc lõch sûã, thú ca, vùn xuöi vaâ khoa hoåc, tûâ Höm-me àïën Vñch-to Huy-gö, tûâ Ra-bú-le àïën Giooác-giú Xùng. Nhûng duâ sao, saách khoa hoåc cuäng chiïëm ûu thïë trong thû viïån naây. Saách vïì cú hoåc, àan àaåo hoåc, thuyã vùn hoåc, khñ tûúång hoåc, àõa lyá hoåc, àöång vêåt hoåc v.v... xen keä vúái nhûäng taác phêím vïì lõch sûã tûå nhiïn, theo töi hiïíu, laâ àöëi tûúång nghiïn cûáu khoa hoåc chuã yïëu cuãa thuyïìn trûúãng. ÚÃ àêy coá toaân böå taác phêím cuãa caác nhaâ khoa hoåc nöíi tiïëng thïë giúái, nhûäng "Thöng baáo cuãa Viïån haân lêm khoa hoåc", nhûäng tuyïín têåp cuãa caác höåi àõa lyá, v.v...

Hai cuöën saách cuãa töi cuäng vinh dûå àûúåc àûáng trong söë saách àoá, vaâ coá leä nhúâ chuáng maâ töi àûúåc àöëi xûã tûã tïë trïn taâu Nau-ti-luáx naây! Cuöën "Nhûäng cú súã cuãa thiïn vùn hoåc" cuãa Giö-deáp Beác-tú-rùng xuêët baãn nùm 1865 cho pheáp töi kïët luêån taâu Nau-ti-luáx àûúåc àûa xuöëng nûúác khöng súám hún nùm àoá. Nhû vêåy, thuyïìn trûúãng Nï-mö bùæt àêìu cuöåc söëng ngêìm dûúái nûúác múái ba nùm trûúác àêy. Töi hy voång seä xaác àõnh àûúåc thúâi àiïím chñnh xaác, nïëu tòm thêëy àûúåc saách baáo àuã thò giúâ àïí laâm viïåc àoá, hún nûäa töi khöng muöën hoaän viïåc tham quan taâu Nau-ti-luáx laåi. Töi noái:

- Xin caám ún ngaâi àaä cho pheáp töi sûã duång thû viïån cuãa ngaâi. ÚÃ àêy coá bao nhiïu saách khoa hoåc quyá giaá! Töi seä khöng boã lúä dõp may naây.

- Àêy chùèng nhûäng laâ thû viïån maâ coân laâ phoâng huát thuöëc nûäa, - Nï-mö traã lúâi.

- Phoâng huát thuöëc û? Töi ngaåc nhiïn. - Phoâng huát thuöëc trïn taâu Nau-ti-luáx û? - Àuáng vêåy! - Nïëu thïë thò, thûa ngaâi, töi phaãi giaã àõnh rùçng ngaâi vêîn coá

quan hïå vúái La Ha-ba-na. - Hoaân toaân khöng. Xin múâi ngaâi huát thûã möåt àiïëu thuöëc xò-

gaâ. Noá thûåc khöng phaãi laâ xò-gaâ La Ha-ba-na, nhûng nïëu ngaâi

Jules Verne 68


saânh huát thò noá chùæc seä húåp khêíu võ cuãa ngaâi. Töi lêëy möåt àiïëu, hònh daáng rêët giöëng xò-gaâ La Ha-ba-na loaåi töët nhêët, nhûng hònh nhû àûúåc cuöën bùçng nhûäng laá vaâng oáng. Töi chêm lûãa huát bïn chiïëc àeân lúán àùåt trïn möåt caái àïë bùçng àöìng hun rêët àeåp, röìi hñt möåt húi daâi vúái veã say sûa cuãa möåt anh nghiïån bõ àoái thuöëc laá àaä hai ngaây.

- Xò-gaâ ngon tuyïåt, nhûng àêy coá thêåt laâ xò-gaâ khöng, thûa ngaâi?

Töi hoãi. - Xò-gaâ thêåt, nhûng khöng phaãi laâ cuãa La Ha-ba-na hay Thöí

Nhô Kyâ. Biïín cung cêëp cho töi loaåi taão hiïëm, coá nhiïìu chêët ni-cö-tin naây. Bêy giúâ ngaâi coân theâm xò-gaâ La Ha-ba-na khöng?

- Thûa thuyïìn trûúãng, tûâ giúâ phuát naây, töi coi reã chuáng röìi. - Xin ngaâi cûá huát thoãa thñch vaâ àûâng hoãi vïì nguöìn göëc cuãa noá.

Chùèng ai àaánh thuïë noá caã, nhûng chùèng vò thïë maâ noá keám giaá trõ ài àêu.

- Ngûúåc laåi! Luác àoá thuyïìn trûúãng Nï-mö múã caánh cûãa àöëi diïån vúái cûãa

vaâo thû viïån. Thïë laâ töi bûúác sang phoâng khaách aánh saáng choái loâa. Àoá laâ möåt gian phoâng lúán, daâi mûúâi meát, röång saáu meát, cao nùm meát. Mêëy ngoån àeân giêëu trïn trêìn toãa aánh saáng xuöëng nhûäng vêåt baáu baây trong phoâng baão taâng. Àuáng, àêy laâ möåt phoâng baão taâng thûåc sûå, núi nhûäng tùång vêåt cuãa thiïn nhiïn vaâ nhûäng taác phêím nghïå thuêåt àûúåc möåt baân tay taâi hoa húåp laåi. Khoaãng ba chuåc bûác tranh cuãa caác hoåa sô vô àaåi trang hoaâng xung quanh tûúâng, xen vaâo giûäa laâ nhûäng laá chùæn vaâ aáo giaáp cuãa caác kyå sô thúâi xûa. Àoá laâ nhûäng bûác hoåa hïët sûác quyá giaá maâ töi àaä àûúåc chiïm ngûúäng trong nhûäng phoâng tranh tû nhên úã chêu R�u vaâ nhûäng triïín laäm nghïå thuêåt. Nhiïìu trûúâng phaái höåi hoåa cöí àiïín àûúåc trûng baây úã àêy. Lúâi tiïn àoaán cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö bùæt àêìu thaânh sûå thêåt: töi àaä ngaåc nhiïn hïët sûác!

- Thûa giaáo sû, - Nï-mö noái, - töi mong ngaâi thûá löîi cho vïì viïåc àoán tiïëp ngaâi quaá àún sú, vaâ phoâng khaách khöng àûúåc goån gaâng lùæm.

- Thûa thuyïìn trûúãng, - töi traã lúâi, - tuy chûa hiïíu biïët gò vïì ngaâi, töi vêîn maånh daån cho ngaâi laâ möåt hoåa sô!



- Nghiïåp dû thöi, xûa kia töi rêët thñch sûu têìm nhûäng taác phêím rêët ûu tuá do baân tay con ngûúâi laâm ra. Töi laâ ngûúâi sûu têåp say mï, khöng biïët mïåt moãi vaâ àaä tòm àûúåc mêëy taác phêím rêët quyá giaá. Böå tranh naây laâ kyã niïåm cuöëi cuâng vïì mùåt àêët. Töi xem nhûäng hoåa sô àûúng thúâi cuãa ngaâi cuäng nhû caác hoåa sô thúâi xûa. Thiïn taâi àêu coá tuöíi taác!

- Thïë coân caác nhaâ soaån nhaåc? - Töi chó vaâo caác taác phêím cuãa Röët-xi-ni, Mö-da, Be-tö-ven...

baây la liïåt trïn chiïëc àaåi phong cêìm, chiïëm caã khoaãng tûúâng giûäa hai cûãa ra vaâo. Thuyïìn trûúãng Nï-mö traã lúâi:

- Àöëi vúái töi, nhûäng nhaåc sô naây laâ nhûäng ngûúâi àöìng thúâi vúái Ooác-phï-ux, vò khaái niïåm thúâi gian àaä bõ xoáa nhoâa trong oác töi...

Thuyïìn trûúãng im lùång vaâ suy nghô lùæng xuöëng. Töi nhòn kyä khuön mùåt öng ta, loâng vö cuâng xuác àöång, Nï-mö tûåa vaâo caái baân göî quyá vaâ dûúâng nhû àaä quïn bùéng töi ài. Khöng muöën caãn trúã doâng suy nghô cuãa Nï-mö, töi quay ra xem nhûäng vêåt baáu. Nhûäng taác phêím nghïå thuêåt àûúåc baây caånh nhûäng saãn phêím cuãa thiïn nhiïn. Rong biïín, voã öëc, voã trai vaâ nhûäng tùång vêåt khaác cuãa àaåi dûúng, chùæc do baân tay Nï-mö sûu têìm, chiïëm möåt võ trñ nöíi bêåt trong böå sûu têåp cuãa öng ta. Giûäa phoâng khaách coá möåt bïí phun nûúác àûúåc àiïån chiïëu saáng tûâ dûúái lïn. Trong mêëy tuã kñnh rêët àeåp, nhûäng vêåt mêîu hiïëm nhêët cuãa àaåi dûúng àûúåc xïëp loaåi vaâ daán nhaän bïn ngoaâi. Caác baån thûã hònh dung xem möåt ngûúâi nghiïn cûáu tûå nhiïn nhû töi luác àoá sung sûúáng àïën mûác naâo! ÚÃ nhûäng ngùn àùåc biïåt coá tûâng chuöîi ngoåc trai àeåp tuyïåt trêìn, oáng aánh àuã maâu sùæc dûúái aánh saáng àiïån, ngoåc trai maâu höìng lêëy tûâ àaáy biïín Àoã; ngoåc maâu xanh, maâu vaâng, maâu da trúâi, maâu àen, möåt saãn phêím kyâ laå cuãa loaâi nhuyïîn thïí úã têët caã caác àaåi dûúng; cuöëi cuâng laâ nhûäng viïn ngoåc vö giaá lêëy tûâ loaåi trai lúán nhêët vaâ hiïëm nhêët. Coá mêëy viïn ngoåc lúán hún quaã trûáng chim cêu, möîi viïn àïìu àùæt hún viïn ngoåc maâ nhaâ thaám hiïím Ta-veác-ni-ï àaä baán cho vua Ba Tû lêëy ba triïåu àöìng. Khöng thïí xaác àõnh giaá trõ cuãa böå sûu têåp naây àûúåc. Thuyïìn trûúãng Nï-mö phaãi töën haâng triïåu àöìng àïí mua nhûäng vêåt baáu naây. Töi tûå hoãi, chùèng biïët öng ta lêëy tiïìn tûâ úã àêu àïí thoãa maän nhûäng thñch thuá cêìu kyâ cuãa mònh? Nhûng ngay luác àoá Nï-mö baão töi:

- Ngaâi xem nhûäng voã trai, öëc cuãa töi àêëy aå? Àuáng laâ chuáng coá thïí laâm caác nhaâ tûå nhiïn hoåc thñch thuá, nhûng àöëi vúái töi, chuáng

Jules Verne 70


coân coá möåt veã quyïën ruä àùåc biïåt vò tûå tay töi àaä sûu têìm chuáng vaâ chùèng coân vuâng biïín naâo trïn traái àêët maâ töi chûa tòm àïën.

- Thûa thuyïìn trûúãng, töi hiïíu, rêët hiïíu laâ ngaâi thuá võ biïët bao khi ngùæm nhòn nhûäng vêåt baáu cuãa mònh. Vaâ chuáng laåi do chñnh tay ngaâi sûu têìm àûúåc! Chùèng möåt Viïån baão taâng naâo úã chêu R�u coá nöíi möåt böå sûu têåp àöång vêåt vaâ thûåc vêåt biïín phong phuá nhû thïë naây. Nhûng nïëu töi quaá say sûa nhûäng vêåt naây thò coân àêìu oác àêu àïí ài thùm taâu? Töi hoaân toaân khöng muöën ài sêu vaâo nhûäng bñ mêåt cuãa ngaâi, nhûng xin thuá thûåc rùçng, cêëu taåo cuãa taâu Nau-ti-luáx, nhûäng maáy moác laâm cho taâu coá tñnh cú àöång laå thûúâng nhû vêåy àaä kñch thñch cao àöå tñnh toâ moâ cuãa töi! Trïn tûúâng phoâng khaách, töi thêëy nhûäng maáy moác maâ töi khöng roä duâng àïí laâm gò. Töi coá thïí tòm hiïíu àûúåc khöng aå?

- Thûa giaáo sû, töi àaä noái rùçng ngaâi àûúåc tûå do trïn taâu cuãa töi. Nhû vêåy, khöng coá chöî naâo trïn taâu Nau-ti-luáx naây maâ ngaâi khöng thïí àùåt chên túái! Ngaâi coá thïí xem xeát têët caã caác böå phêån cuãa taâu, vaâ töi xin sùén loâng hûúáng dêîn ngaâi.

- Thûa thuyïìn trûúãng, töi vö cuâng caãm taå ngaâi! Töi seä khöng daám laåm duång loâng töët cuãa ngaâi! Chó xin ngaâi cho töi àûúåc tòm hiïíu cöng duång cuãa caác duång cuå vêåt lyá naây...

- Thûa giaáo sû, trong phoâng töi cuäng coá nhûäng maáy moác y hïåt nhû úã àêy. Töi seä giaãi thñch àïí ngaâi roä cöng duång. Nhûng trûúác hïët, xin ngaâi haäy cuâng töi xuöëng phoâng àaä chuêín bõ riïng cho ngaâi. Ngaâi cêìn biïët mònh seä söëng trïn taâu Nau-ti-luáx thïë naâo!

Töi ài theo thuyïìn trûúãng Nï-mö. Sau khi ài qua möåt caánh cûãa úã goác phoâng khaách, chuáng töi bûúác vaâo möåt haânh lang heåp, chaåy doåc thaânh taâu. Túái muäi taâu, Nï-mö dêîn töi vaâo nhûäng cùn phoâng rêët àeåp, coá gûúâng, baân rûãa mùåt vaâ nhûäng tiïån nghi khaác. Töi chó coân biïët caãm ún ngûúâi chuã nhaâ àaáng yïu àoá thöi.

- Phoâng cuãa ngaâi liïìn vúái phoâng töi, - Nï-mö vûâa noái vûâa múã möåt caánh cûãa khaác, - phoâng töi laåi thöng vúái phoâng khaác, núi ta vûâa ra.

Phoâng thuyïìn trûúãng coá veã khùæc khöí gêìn nhû nhaâ tu. Möåt chiïëc gûúâng sùæt, möåt baân laâm viïåc, mêëy caái ghïë, möåt chêåu rûãa mùåt. Trong phoâng tranh töëi saáng. Chó coá nhûäng àöì duâng cêìn thiïët nhêët. Thuyïìn trûúãng chó vaâo möåt chiïëc ghïë vaâ baão töi:

- Múâi ngaâi ngöìi. Töi ngöìi xuöëng ghïë, vaâ Nï-mö bùæt àêìu giaãi thñch.



CHÛÚNG 12

TÊËT CAÃ ÀÏÌU CHAÅY BÙÇNG ÀIÏÅN!

- Thûa ngaâi, - thuyïìn trûúãng Nï-mö chó vaâo caác maáy moác treo trïn tûúâng, - àêy laâ toaân böå thiïët bõ duâng àïí àiïìu khiïín taâu Nau-ti-luáx. Taåi àêy, cuäng nhû trong phoâng khaách, chuáng bao giúâ cuäng úã trûúác mùåt töi vaâ baão cho töi biïët chiïëc taâu àang úã àiïím naâo cuãa àaåi dûúng vaâ chó caã hûúáng ài cuãa taâu. Möåt söë maáy moác ngaâi àaä quen thuöåc. Àêy laâ nhiïåt kïë àïí ào nhiïåt àöå khöng khñ trong taâu. Àêy laâ aáp kïë àïí ào aáp suêët khöng khñ, nhúâ àoá coá thïí dûå àoaán thúâi tiïët, êím kïë àïí ào àöå êím trong khñ quyïín. Àêy laâ maáy baáo baäo vaâ àõa baân hoùåc chó àûúâng ài; maáy xaác àõnh vô àöå bùçng àöå cao cuãa mùåt trúâi; àöìng höì chñnh xaác àïí xaác àõnh àöå kinh. Vaâ cuöëi cuâng laâ nhûäng thûá öëng kñnh viïîn voång ban ngaây vaâ ban àïm maâ töi duâng àïí quan saát chên trúâi möîi khi taâu Nau-ti-luáx nöíi lïn trïn mùåt biïín.

- Vêng, têët caã nhûäng maáy moác naây àïìu laâ vêåt thöng duång cuãa ngûúâi ài biïín maâ töi àaä quen thuöåc tûâ lêu. Nhûng coá nhûäng thûá chùæc liïn quan túái nhûäng àùåc àiïím cuãa viïåc àiïìu khiïín taâu ngêìm. Nhû caái mùåt àöìng höì lúán coá kim chuyïín àöång coá phaãi laâ aáp kïë khöng?

- Àuáng laâ aáp kïë! Noá duâng àïí ào aáp lûåc nûúác, nhúâ àoá ta xaác àõnh àûúåc àöå sêu cuãa con taâu.

- Coân àêy laâ nhûäng maáy thùm doâ kiïíu múái, phaãi khöng aå? - Vêng, àoá laâ nhûäng maáy ào nhiïåt àöå úã caác lúáp nûúác khaác

nhau. - Thïë coân nhûäng duång cuå naây? Töi khöng hiïíu chuáng duâng

laâm gò? - Thûa giaáo sû, àïën àêy töi cêìn giaãi thñch àöi lúâi àïí ngaâi roä.

Chùèng biïët ngaâi coá muöën nghe khöng? Ngûâng möåt laát, thuyïìn trûúãng Nï-mö noái tiïëp:

Jules Verne 72


- Trong thiïn nhiïn coá möåt sûác maånh huâng hêåu, dïî àiïìu khiïín, dïî sûã duång. Noá coá thïí ûáng duång vaâo nhiïìu trûúâng húåp rêët khaác nhau vaâ moåi thûá trïn taâu cuãa töi àïìu phuåc tuâng noá. Têët caã àïìu xuêët phaát tûâ noá! Noá chiïëu saáng, sûúãi êëm, laâm maáy moác hoaåt àöång. Sûác maånh àoá laâ àiïån nùng.

- Àiïån nùng? Töi ngaåc nhiïn. - Thûa ngaâi, vêng. - Thûa thuyïìn trûúãng, tuy vêåy töëc àöå àùåc biïåt cuãa chiïëc taâu

naây coá liïn quan gò vúái nhûäng khaã nùng cuãa àiïån. Cho túái nay sûác söëng cuãa àiïån nùng vêîn rêët haån chïë vaâ khaã nùng cuãa noá hïët sûác khöng àaáng kïí.

- Thûa giaáo sû, caách duâng àiïån lûåc trïn taâu naây rêët khaác vúái nhûäng caách thöng thûúâng. Töi chó xin noái vùæn tùæt nhû vêåy!

- Thûa ngaâi, töi khöng daám naâi gò thïm. Nhûng lúâi giaãi thñch vûâa röìi cuãa ngaâi tuy ngùæn nhûng àaä laâm töi thoãa maän. Thuá thûåc laâ töi rêët sûãng söët. Chó xin hoãi ngaâi thïm möåt àiïìu. Töi hy voång seä àûúåc ngaâi giaãi àaáp nïëu ngaâi khöng cho töi laâ thiïëu lõch sûå. Nhûäng yïëu töë duâng àïí taåo ra caái sûác maånh kyâ diïåu êëy chùæc rêët choáng caån, phaãi khöng aå? Keäm chùèng haån, ngaâi seä thay thïë bùçng gò! Ngaâi coá quan hïå gò vúái mùåt àêët àêu?

Thuyïìn trûúãng Nï-mö noái: - Töi seä giaãi àaáp cêu hoãi cuãa ngaâi. Trûúác hïët xin noái àïí ngaâi

roä rùçng úã àaáy biïín coá nhûäng lúáp quùång keäm, sùæt, baåc, vaâng, v.v... Khai thaác khöng khoá gò lùæm. Nhûng töi khöng muöën sûã duång nhûäng cuãa caãi úã dûúái àêët maâ muöën mûúån cuãa biïín caã söë nùng lûúång cêìn thiïët àïí chaåy con taâu naây hún.

- Mûúån cuãa biïín caã, thûa ngaâi? - Thûa giaáo sû, vêng. Biïín khöng thiïëu gò loaåi nùng lûúång êëy.

Töi coá thïí àùåt dêy caáp úã caác àöå sêu khaác nhau àïí lêëy àiïån do sûå chïnh lïåch nhiïåt àöå sinh ra. Nhûng töi laåi duâng möåt phûúng phaáp thûåc tïë hún.

- Phûúng phaáp naâo aå? - Ngaâi àaä biïët thaânh phêìn nûúác biïín. Cûá möåt ngaân gam thò coá

96,5% nûúác nguyïn chêët, 2,66% clo-rua na-tri. Ngoaâi ra coân coá möåt ñt clo-rua ma-ge, vaâ clo-rua can-xi, bro-mua ma-ge, sun-phaát ma-



ge, sun-phaát vaâ can-xi caác-bo-naát. Ngaâi àaä biïët laâ clo-rua na-tri coá nhiïìu trong nûúác biïín. Chñnh töi àaä taách noá ra khoãi nûúác biïín àïí cung cêëp cho caác bònh àiïån.

- Duâng clo-rua na-tri? - Thûa vêng. Clo-rua na-tri kïët húåp vúái thuãy ngên taåo nïn

chêët höîn húåp thay thïë àûúåc keäm. Thuãy ngên trong bònh àiïån khöng bõ phên huãy, chó coá na-tri laâ bõ tiïu ài, maâ na-tri thò àaä coá biïín cung cêëp. Hún nûäa, phaãi noái rùçng bònh àiïån na-tri maånh hún bònh àiïån keäm ñt nhêët hai lêìn.

- Thûa thuyïìn trûúãng, töi hiïíu roä têët caã nhûäng àiïím ûu viïåt cuãa na-tri trong àiïìu kiïån cuå thïí cuãa ngaâi. Na-tri do biïín cung cêëp. Rêët töët! Nhûng vêîn phaãi taách noá ra khoãi húåp chêët clo-rua chûá. Ngaâi taách noá ra bùçng caách naâo? Têët nhiïn, caác ùæc-quy cuãa ngaâi coá thïí duâng àïí phên hoáa chêët clo-rua na-tri nhûng nïëu töi khöng lêìm thò àiïån phên tiïu thuå rêët nhiïìu na-tri. Nhû vêåy söë na-tri bõ mêët ài seä lúán hún söë na-tri taách ra àûúåc!

- Thûa giaáo sû, do àoá töi khöng taách na-tri ra bùçng àiïån phên maâ duâng than àaá.

- Duâng than àaá? - Vêng, goåi laâ than àaá biïín cuäng àûúåc. - Nghôa laâ ngaâi àaä tòm ra phûúng thûác khai thaác than àaá

ngêìm dûúái biïín! - Thûa giaáo sû, ngaâi seä àûúåc thêëy àiïìu àoá têån mùæt. Chó xin

giaáo sû kiïn nhêîn möåt chuát, vaã laåi coân rêët nhiïìu thò giúâ röîi. Giaáo sû chó cêìn nhúá möåt àiïìu: töi chõu ún biïín caã vïì moåi mùåt. Biïín caã cho töi àiïån, maâ àiïån thò cung cêëp cho taâu Nau-ti-luáx nhiïåt nùng, cú nùng, aánh saáng, toám laåi laâ caã sûå söëng.

- Nhûng khöng cung cêëp khöng khñ àïí thúã? - ÖÌ, töi coá thïí laâm àûúåc caã khöng khñ, dûúäng khñ tinh khiïët

nhêët! Nhûng khöng cêìn thiïët phaãi laâm nhû vêåy, vò bêët kyâ luác naâo töi cuäng coá thïí cho taâu nöíi lïn mùåt biïín. Vaã laåi, nïëu àiïån nùng chûa taåo ra dûúäng khñ thò noá cuäng coá thïí duâng àïí chaåy nhûäng maáy búm rêët maånh neán khöng khñ trong nhûäng bònh chûáa àùåc biïåt, giuáp töi khi cêìn coá thïí cho taâu lùån lêu dûúái biïín.

Jules Verne 74


- Thûa thuyïìn trûúãng, töi khêm phuåc ngaâi! Viïåc ngaâi tòm ra khaã nùng chaåy maáy cuãa àiïån laâ möåt phaát kiïën khoa hoåc! Túái möåt luác naâo àoá, moåi ngûúâi seä hiïíu àiïìu naây!

- Töi khöng roä hoå coá hiïíu khöng? Thuyïìn trûúãng Nï-mö laånh luâng traã lúâi

- Nhûng duâ sao töi cuäng àaä ûáng duång sûác maånh quyá giaá êëy möåt caách röång raäi. Noá roåi lïn chuáng ta möåt thûá aánh saáng àïìu vaâ cöë àõnh maâ mùåt trúâi khöng coá àûúåc. Bêy giúâ múâi ngaâi xem caái àöìng höì naây: noá chaåy bùçng àiïån vaâ rêët chñnh xaác. Töi àaä chïë taåo noá theo sú àöì cuãa I-ta-li-a vaâ chia mùåt àöìng höì ra thaânh hai mûúi böën giúâ, vò àöëi vúái töi khöng coá ngaây àïm, khöng coá mùåt trúâi, mùåt trùng, maâ chó coá thûá aánh saáng nhên taåo naây maâ töi mang xuöëng àaáy biïín. Ngaâi thêëy khöng, bêy giúâ laâ mûúâi giúâ saáng.

- Rêët àuáng. - Vaâ àêy laâ möåt ûáng duång khaác cuãa àiïån. Caái mùåt àöìng höì àöëi

vúái ngaâi duâng àïí chó töëc àöå cuãa taâu Nau-ti-luáx. Noá nöëi vúái chên võt bùçng dêy àiïån vaâ luön luön cho töi biïët taâu àang chaåy vúái töëc àöå naâo. Ngaâi nhòn xem, chuáng ta àang ài quaá mûúâi lùm haãi lyá möåt giúâ.

- Thêåt kyâ diïåu! Töi thöët lïn. - Quaã laâ ngaâi àaä giaãi quyïët àuáng àùæn nhiïåm vuå ûáng duång möåt

nùng lûúång múái maâ trong tûúng lai seä thay thïë sûác gioá, sûác nûúác vaâ nhûäng àöång cú húi nûúác.

- Chuáng ta chûa xem hïët àêu, ngaâi A-rö-nùæc aå, - thuyïìn trûúãng Nï-mö àûáng dêåy.

- Nïëu ngaâi muöën, chuáng ta seä xuöëng phña laái. Thïë laâ töi àaä thûåc sûå laâm quen vúái cêëu truác bïn trong cuãa

chiïëc taâu ngêìm. Tûâ giûäa taâu lïn muäi taâu coá: phoâng ùn daâi nùm meát caách thû viïån möåt bûác tûúâng khöng thêëm nûúác; thû viïån daâi àöå nùm meát; phoâng khaách daâi mûúâi meát, caách phoâng thuyïìn trûúãng (daâi nùm meát) cuäng bùçng möåt bûác tûúâng khöng thêëm nûúác; bïn caånh laâ phoâng cuãa töi daâi hai meát rûúäi; cuöëi cuâng laâ khoang chûáa khöng khñ daâi baãy meát rûúäi. Töíng cöång ba mûúi lùm meát! Nhûäng bûác tûúâng khöng thêëm nûúác vaâ nhûäng caánh cûãa àoáng kñn laâ nhûäng baão vïå vûäng chùæc, nïëu böå phêån naâo àoá trong taâu bõ roâ thuãng. Töi



theo thuyïìn trûúãng Nï-mö ài doåc nhûäng haânh lang heåp vaâ cuöëi cuâng laåi àïën giûäa taâu. ÚÃ àoá coá möåt phoâng heåp nùçm giûäa hai bûác tûúâng khöng thêëm nûúác. Möåt chiïëc thang bùæt vñt chùåt vaâo chên tûúâng, ghïëch lïn túái trêìn. Töi hoãi Nï-mö, chiïëc thang àoá dêîn túái àêu.

- Túái xuöìng, - Nï-mö traã lúâi. - Sao? Ngaâi coá xuöìng nûäa aâ? Töi húi ngaåc nhiïn. - Têët nhiïn! Möåt chiïëc xuöìng tuyïåt vúâi, vûâa nheå, vûâa chùæc,

duâng àïí daåo chúi vaâ àaánh caá. - Nghôa laâ ngaâi phaãi cho taâu nöíi lïn mùåt biïín àïí thaã xuöìng

xuöëng nûúác? - Hoaân toaân khöng phaãi thïë! Xuöìng àûúåc àùåt úã möåt chöî àùåc

biïåt trïn boong taâu, phña laái. Noá coá möåt caái nùæp khöng thêëm nûúác vaâ àûúåc vñt buâ-loong rêët chùåt. Chiïëc thang naây dêîn àïën möåt caái nùæp heåp trïn boong taâu. Caái nùæp naây laåi thöng vúái möåt caái nùæp khaác cuäng nhû vêåy dûúái àaáy xuöìng. Töi chui qua hai caái nùæp àoá àïí vaâo xuöìng. Caái nùæp trïn boong àoáng laåi ngay. Sau àoá töi àoáng chùåt caái nùæp trong xuöìng, röìi thaáo buâ-loong. Xuöìng lêåp tûác nöíi lïn mùåt nûúác. Töi múã nùæp xuöìng, dûång cöåt buöìm, röìi cheâo. Thïë laâ töi àaä úã giûäa biïín khúi!

- Thïë ngaâi trúã vïì taâu bùçng caách naâo? - Thûa giaáo sû, töi khöng trúã vïì taâu theo löëi cuä, maâ chñnh taâu

Nau-ti-luáx phaãi nöíi lïn mùåt biïín! - Theo lïånh ngaâi? - Vêng, theo lïånh töi. Xuöìng àûúåc nöëi vúái taâu bùçng dêy àiïån.

Töi goåi àiïån xuöëng taâu, thïë laâ xong! Töi ngùæm nhòn têët caã nhûäng àiïìu kyâ diïåu àoá röìi noái:

- Quaã thûåc khöng coá gò coá thïí àún giaãn hún! Chuáng töi ài ngang qua möåt caánh cûãa múã vaâo möåt cùn phoâng nhoã, daâi khöng quaá hai meát, núi Cöng-xêy vaâ Neát àang cheán möåt bûäa ngon tuyïåt. Sau àoá, caánh cûãa bïn caånh múã, chuáng töi ngoá vaâo: àoá laâ bïëp daâi ba meát, hai bïn laâ kho chûáa thûåc phêím röång. Àiïån quaã laâ tiïån hún bêët kyâ möåt thûá húi àöët naâo. Moåi thûá àïìu àûúåc chïë biïën bùçng àiïån. Nhûäng dêy àiïån chaåy vaâo möåt caái maáy laâm bùçng nhûäng têëm baåch kim nhoã, nung àoã baåch kim lïn vaâ duy trò möåt nhiïåt àöå cêìn thiïët

Jules Verne 76


àïí nêëu ùn. Àiïån coân duâng àïí chaåy maáy loåc cung cêëp nûúác ngoåt tinh khiïët cho taâu. Gêìn bïëp laâ phoâng tùæm àêìy àuã tiïån nghi, coá voâi nûúác noáng vaâ nûúác laånh... Tiïëp theo laâ phoâng úã cuãa thuãy thuã daâi nùm meát. Nhûng cûãa phoâng àoáng kñn nïn töi khöng xaác àõnh àûúåc söë lûúång ngûúâi laâm trïn taâu. Bûác tûúâng khöng thêëm nûúác thûá tû ngùn phoâng úã cuãa thuãy thuã vúái buöìng maáy. Chuáng töi múã cûãa bûúác vaâo buöìng, núi thuyïìn trûúãng Nï-mö -möåt kyä sû haång nhêët -àùåt caác maáy moác chaåy taâu Nau-ti-luáx. Buöìng maáy daâi khoaãng hai mûúi meát, àiïån saáng trûng. Noá göìm hai phêìn: phêìn àêìu coá nhûäng ùæc-quy saãn ra àiïån nùng; phêìn sau göìm toaân maáy moác. Töi ngûãi thêëy ngay möåt muâi khoá chõu trong buöìng maáy. Thuyïìn trûúãng Nï-mö nhêån ra àiïìu àoá vaâ noái:

- Ngaâi àaä ngûãi phaãi muâi cuãa chêët khñ lêëy ra tûâ na-tri. Nhûng cuäng àaânh chõu, biïët laâm thïë naâo?

Tuy vêåy, saáng naâo töi cuäng thöng gioá rêët kyä trong caã taâu. Têët nhiïn töi rêët thuá võ khi xem buöìng maáy cuãa taâu Nau-ti-luáx. Thuyïìn trûúãng Nï-mö noái:

- Ngaâi thêëy àêëy, àiïån do ùæc-quy saãn ra àûúåc àûa àïën buöìng maáy, laâm chaåy àöång cú àiïån. Nhûäng àöång cú naây thöng qua möåt hïå thöëng maáy phûác taåp laâm quay chên võt. Mùåc duâ chên võt coá àûúâng kñnh túái saáu meát, noá vêîn quay àûúåc vúái töëc àöå möåt trùm hai mûúi voâng möåt giêy.

- Vaâ àêíy taâu chaåy nhanh... - Nùm mûúi haãi lyá möåt giúâ. ÚÃ àêy coá êín giêëu möåt àiïìu bñ mêåt maâ töi khöng daám naâi Nï-

mö giaãi thñch. Àiïån sao coá àûúåc cûúâng àöå cao nhû vêåy? Caái nùng lûúång cûåc maånh êëy bùæt àêìu tûâ àêu?...

Töi hoãi: - Thûa thuyïìn trûúãng, nhûäng thaânh tûåu cuãa ngaâi thêåt àaä roä

raâng, töi khöng daám àoâi hoãi giaãi thñch gò thïm. Töi vêîn chûa quïn chuyïån taâu Nau-ti-luáx àaä chaåy xung quanh taâu Lin-cön taâi tònh vaâ nhanh thïë naâo. Nhûng töëc àöå cao chó laâ möåt mùåt. Coân cêìn phaãi thêëy hûúáng ài cuãa taâu. Coân cêìn biïët caách laái taâu sang phaãi, sang traái, nöíi lïn, lùån xuöëng nûäa! Ngaâi laâm thïë naâo àïí coá thïí lùån xuöëng biïín sêu, núi aáp suêët lïn túái möåt trùm aát-möët-phe? Laâm thïë naâo àïí nöíi lïn mùåt biïín àûúåc? Sau hïët, laâm thïë naâo àïí taâu chaåy àûúåc úã



mûác nûúác do mònh lûåa choån? Nhûng hoãi ngaâi nhû vêåy coá leä húi söî saâng, phaãi khöng aå?

- Thûa giaáo sû, khöng sao caã, - Nï-mö traã lúâi sau giêy laát ngêåp ngûâng, -vò ngaâi seä vônh viïîn gùæn boá vúái con taâu naây. Bêy giúâ múâi ngaâi vaâo phoâng khaách. ÚÃ àoá coá möåt chöî laâm viïåc thêåt sûå, ngaâi seä àûúåc biïët têët caã nhûäng àiïìu cêìn biïët vïì taâu Nau-ti-luáx.

Jules Verne 78


CHÛÚNG 13

VAÂI CON SÖË

Möåt laát sau, chuáng töi àaä ngöìi trïn ài-vùng phoâng khaách, miïång ngêåm xò-gaâ. Thuyïìn trûúãng traãi ra trûúác mùåt töi nhûäng baãn sú àöì taâu Nau-ti-luáx cùæt ngang vaâ cùæt doåc. Öng ta noái:

- Thûa ngaâi, àêy laâ nhûäng baãn veä con taâu cuãa chuáng ta. Taâu coá daáng möåt hònh truå daâi, hai àêìu hònh noán. Noá giöëng möåt àiïëu xò gaâ, vaâ úã Luên Àön ngûúâi ta cho rùçng hònh àoá laâ thñch húåp nhêët àöëi vúái loaåi taâu naây. Taâu daâi baãy mûúi meát, chöî röång nhêët laâ taám meát. Noá khöng àûúåc àoáng theo tyã lïå chiïìu röång bùçng möåt phêìn mûúâi chiïìu daâi nhû caái taâu chaåy húi nûúác cuãa caác ngaâi. Tuy vêåy, vúái kñch thûúác àoá, taâu vêîn reä nûúác möåt caách dïî daâng vaâ khöng bõ aãnh hûúãng gò àïën töëc àöå. Kñch thûúác àoá cho pheáp tñnh ra diïån tñch vaâ thïí tñch taâu Nau-ti-luáx. Diïån tñch noá laâ möåt ngaân mûúâi möåt meát vuöng, thïí tñch laâ möåt ngaân nùm trùm meát khöëi. Toám laåi khi taâu lùån hùèn xuöëng nûúác, noá àêíy ài möåt ngaân nùm trùm meát khöëi nûúác hay möåt ngaân nùm trùm têën nûúác. Khi thiïët kïë chiïëc taâu ngêìm naây, töi tñnh toaán rùçng luác cho taâu xuöëng nûúác, chñn phêìn mûúâi thïí tñch noá seä chòm, coân möåt phêìn mûúâi seä nöíi. Trong nhûäng àiïìu kiïån àoá, con taâu seä chó àêíy ài möåt lûúång nûúác bùçng chñn phêìn mûúâi thïí tñch cuãa noá, nghôa laâ möåt ngaân ba trùm nùm saáu meát khöëi, hay möåt ngaân ba trùm nùm saáu têën nûúác. Nhû vêåy, cêëu taåo con taâu khöng cho pheáp möåt troång lûúång vûúåt quaá con söë àoá. Taâu Nau-ti-luáx coá hai voã: möåt voã ngoaâi, möåt voã trong, àûúåc nöëi vúái nhau bùçng nhûäng xaâ bùçng sùæt, khiïën taâu coá sûác bïìn àùåc biïåt. Nhúâ cêëu taåo nhû vêåy, taâu trúã thaânh möåt khöëi vûäng chùæc coá thïí chöëng laåi moåi aáp lûåc bïn ngoaâi. Taâu vûäng chùæc khöng phaãi do nhûäng àinh taán úã voã ngoaâi maâ nhúâ àûúåc haân liïìn vaâ tñnh àöìng nhêët cuãa vêåt liïåu. Do àoá, taâu coá thïí chöëng choåi àûúåc vúái nhûäng vuâng biïín hung dûä nhêët. Hai voã taâu àûúåc laâm bùçng theáp têëm coá tyã troång baãy phêíy taám. Voã ngoaâi daây ñt nhêët nùm cen-ti-meát, nùång ba trùm chñn tû phêíy chñn saáu têën. Voã trong loâng taâu: söëng, cao nùm mûúi cen-ti-meát, röång hùm nhùm



cen-ti-meát, nùång saáu hai têën. Maáy moác, àöì àaåc, thiïët bõ caác loaåi töíng cöång nùång chñn trùm saáu möët phêíy saáu hai têën. Nhû vêåy, troång lûúång caã taâu laâ möåt ngaân ba trùm nùm saáu phêíy nùm taám têën, ngaâi roä chûá aå?

- Rêët roä, - töi traã lúâi. Thuyïìn trûúãng noái tiïëp: - Khi chaåy trïn mùåt àaåi dûúng, taâu nöíi lïn möåt phêìn mûúâi.

Nïëu muöën taâu chòm hùèn xuöëng thò cêìn coá nhûäng bïí chûáa àûúåc möåt lûúång nûúác bùçng möåt phêìn mûúâi thïí tñch cuãa noá, hay laâ möåt trùm nùm mûúi phêíy baãy hai têën nûúác. Luác naây troång lûúång taâu seä laâ khoaãng möåt ngaân nùm trùm linh baãy têën, vaâ noá seä chòm hùèn xuöëng. Thûa giaáo sû, trïn thûåc tïë àuáng laâ nhû vêåy! Trong taâu Nau-ti-luáx coá nhûäng bïí chûáa, chó cêìn múã voâi laâ nûúác seä vaâo, taâu seä chòm xuöëng ngang mùåt biïín.

- Thûa thuyïìn trûúãng, úã àêy naãy ra möåt khoá khùn chñnh. Cûá cho rùçng taâu cuãa ngaâi coá thïí chòm xuöëng ngang mùåt biïín. Nhûng xuöëng túái caác lúáp nûúác sêu, leä naâo noá khöng phaãi chõu möåt aáp lûåc rêët cao cuãa caác lúáp nûúác phña trïn? Leä naâo lúáp aáp lûåc àoá laåi khöng àêíy taâu tûâ dûúái lïn bùçng möåt lûåc khoaãng möåt aát-möët-phe úã àöå sêu mûúâi meát, nghôa laâ khoaãng möåt ki-lö-gam trïn möåt cen-ti-meát vuöng?

- Hoaân toaân àuáng nhû vêåy. - Thïë laâ muöën taâu Nau-ti-luáx lùån xuöëng biïín sêu, ngaâi phaãi

cho nûúác vaâo àêìy caác bïí chûáa? - Thûa giaáo sû, chùèng cêìn töën nhiïìu cöng sûác lùæm múái cho

taâu lùån àûúåc sêu, vò voã taâu coá khuynh hûúáng "chòm" trong nûúác... Töi coá nhûäng bïí chûáa dûå trûä chûáa àûúåc möåt trùm têën nûúác. Nhúâ àoá, töi coá thïí cho taâu lùån xuöëng rêët sêu. Nïëu muöën taâu nöíi lïn ngang mùåt biïín, töi chó cêìn búm nûúác ra khoãi bïí chûáa phuå. Nïëu muöën taâu nöíi lïn khoãi mùåt nûúác möåt phêìn mûúâi thïí tñch, töi phaãi búm hïët nûúác ra khoãi têët caã caác bïí chûáa.

- Thûa thuyïìn trûúãng, töi phaãi thûâa nhêån laâ ngaâi àaä tñnh toaán rêët àuáng, tranh caäi vúái ngaâi thêåt vö ñch, hún nûäa nhûäng tñnh toaán àoá haâng ngaây àûúåc chûáng minh laâ chñnh xaác. Nhûng laåi naãy sinh ra möåt nghi ngúâ...

- Nghi ngúâ gò, thûa ngaâi?

Jules Verne 80


- ÚÃ àöå sêu möåt ngaân meát, voã taâu Nau-ti-luáx phaãi chõu möåt aáp suêët laâ möåt trùm aát-möët-phe, phaãi khöng aå? Nhûng nïëu ngaâi muöën búm hïët nûúác ra khoãi caác bïí chûáa àïí taâu nöíi lïn mùåt nûúác thò caác maáy búm cuãa ngaâi phaãi thùæng àûúåc aáp suêët möåt trùm aát-möët-phe, phaãi khöng aå? Maâ aáp suêët àoá laâ möåt trùm ki-lö-gam trïn möåt cen-ti-meát vuöng! Thïë thò maáy búm phaãi maånh lùæm...

- Vaâ chó coá thïí chaåy bùçng àiïån, - Nï-mö vöåi noái nöët. - Thûa ngaâi, töi xin nhùæc laåi rùçng nhûäng khaã nùng cuãa taâu

Nau-ti-luáx hêìu nhû khöng bõ haån chïë. Nhûäng maáy búm trïn taâu rêët maånh. Ngaâi àaä thêëy àiïìu àoá khi caã möåt cöåt nûúác lúán do nhûäng maáy búm àoá giöåi lïn boong taâu Lin-cön. Vaã laåi, töi chó duâng nhûäng bïí chûáa dûå trûä trong trûúâng húåp haän hûäu, nghôa laâ khi cêìn cho taâu lùån xuöëng sêu tûâ möåt ngaân nùm trùm meát àïën hai ngaân meát. Chó khi cêìn lùæm töi múái bùæt ùæc-Quy laâm viïåc nhiïìu. Vaâ nïëu töi hûáng lïn muöën cho taâu lùån xuöëng àaáy biïín, dûúái àöå sêu hai ba haãi lyá, töi seä duâng möåt phûúng phaáp phûác taåp hún nhûng khöng keám baão àaãm hún.

- Phûúng phaáp gò vêåy, thûa thuyïìn trûúãng? Töi hoãi. - Trûúác hïët, töi cêìn kïí ngaâi nghe vïì caách laái con taâu. - Thûa thuyïìn trûúãng, töi rêët noáng loâng muöën nghe! - Muöën laái con taâu sang traái, sang phaãi hay chaåy voâng, toám

laåi, muöën laái taâu trïn mùåt phùèng nùçm ngang, töi sûã duång tay laái bònh thûúâng. Nhûng töi coá thïí laái taâu theo chiïìu thùèng àûáng, tûâ trïn xuöëng vaâ tûâ dûúái lïn, bùçng hai mùåt phùèng nùçm nghiïng, gùæn úã thaânh taâu chöî mûåc nûúác. Hai mùåt phùèng àoá khöng cöë àõnh, tûâ trong taâu coá thïí thay àöíi võ trñ cuãa chuáng bùçng nhûäng àoân bêíy rêët maånh. Nïëu chuáng nùçm song song vúái loâng taâu thò taâu chaåy trïn mùåt phùèng nùçm ngang. Nïëu noá nghiïng ài thò tuây theo àöå nghiïng maâ töi biïët taâu àang lùån xuöëng theo möåt àûúâng cheáo coá thïí keáo daâi tuây yá, hay àang nöíi lïn cuäng theo àûúâng cheáo àoá. Ngoaâi ra, coân coá thïí cho taâu nöíi lïn nhanh hún bùçng caách cho chên võt ngûâng hoaåt àöång. Dûúái aáp lûåc nûúác, taâu Nau-ti-luáx seä nöíi phònh lïn mùåt biïín theo chiïìu thùèng àûáng, nhû möåt quaã khñ cêìu àûúåc búm cùng khinh khñ.

- Thuyïìn trûúãng cûâ lùæm! Töi reo lïn.



- Nhûng laâm thïë naâo laái àûúåc taâu möåt caách moâ mêîm nhû vêåy?

- Buöìng laái cuãa taâu nhö lïn khoãi thên taâu vaâ àûúåc lùæp möåt loaåi kñnh daây.

- Kñnh chõu sao àûúåc aáp suêët lúán nhû vêåy? - Chõu àûúåc rêët töët! Pha lï rúi xuöëng àêët dïî vúä, nhûng laåi

chõu àûúåc aáp lûåc nûúác rêët lúán! Nùm 1864, úã biïín Bùæc àaä tiïën haânh àaánh caá thûã bùçng aánh saáng àiïån. Kïët quaã ra sao? Nhûäng àôa nhoã bùçng pha lï daây baãy mi-li-met àaä chõu àûúåc aáp suêët mûúâi saáu aát-möët-phe! Ngoaâi ra coân coá thïm möåt doâng àiïån maånh nûäa. Coân nhûäng têëm kñnh töi àang duâng thò daây ñt nhêët hai mûúi möët cen-ti-meát, nghôa laâ daây hún nhûäng àôa pha lï noái trïn ba mûúi lêìn.

- Thûa thuyïìn trûúãng, töi àaä roä! Nhûng muöën àõnh hûúáng trïn àûúâng ài thò phaãi coá aánh saáng, maâ dûúái biïín thò töëi àen...

- Phña sau buöìng laái coá möåt àeân pha cûåc maånh chiïëu xa túái nûãa haãi lyá.

- Thûa thuyïìn trûúãng, thêåt laâ gioãi, gioãi lùæm! Bêy giúâ töi àaä hiïíu vò sao biïín laåi saáng rûåc möåt vuâng, laâm caác nhaâ baác hoåc phaãi luáng tuáng... Nhên tiïån xin ngaâi cho biïët thïm, vuå taâu Nau-ti-luáx vaâ Xcöët-len àêm vaâo nhau gêy ra bao dû luêån öìn aâo, phaãi chùng chó laâ chuyïån ngêîu nhiïn?

- Thûa giaáo sû, hoaân toaân ngêîu nhiïn! Taâu töi àang chaåy dûúái mùåt biïín hai meát thò xaãy ra tai naån. Nhûng töi cuäng thêëy ngay laâ hêåu quaã khöng nghiïm troång lùæm.

- Thûa ngaâi, khöng sao! Nhûng coân viïåc ngaâi chaåm traán vúái taâu Lin-cön...

- Thûa giaáo sû, rêët tiïëc laâ möåt trong nhûäng chiïën haåm töët nhêët cuãa haåm àöåi Myä àaä bõ naån. Nhûng ngûúâi ta àaä têën cöng töi, buöåc töi phaãi tûå vïå. Tuy vêåy, töi cuäng chó laâm noá mêët khaã nùng têën cöng thöi. Noá chó cêìn sûãa chûäa qua loa úã möåt caãng gêìn nhêët.

- Thûa thuyïìn trûúãng, taâu Nau-ti-luáx cuãa ngaâi quaã laâ möåt con taâu tuyïåt diïåu.

- Thûa giaáo sû, vêng, - Nï-mö xuác àöång, - töi yïu noá nhû maáu thõt mònh! Nïëu taâu beâ cuãa caác ngaâi phaãi chõu àûång moåi bêët ngúâ khi ài biïín vaâ gùåp hiïím nguy úã khùæp núi, nïëu êën tûúång àêìu tiïn maâ biïín gêy ra cho caác ngaâi laâ sûå khiïëp súå vûåc thùèm, thò úã trïn taâu

Jules Verne 82


Nau-ti-luáx naây, con ngûúâi coá thïí yïn têm. ÚÃ àêy chùèng súå thên taâu bõ beåp vò hai voã taâu coân rùæn hún sùæt; úã àêy chùèng coá buöìm maâ súå gioá laâm raách, chùèng coá nöìi húi maâ súå bõ nöí, chùèng súå chaáy vò khöng coá vêåt gò bùçng göî, chùèng coá than maâ súå hïët, vò taâu hoaân toaân chaåy bùçng àiïån; chùèng súå àêm vaâo taâu khaác vò chó coá mònh noá dûúái biïín sêu; úã àêy chùèng súå baäo taáp vò chó dûúái mùåt nûúác vaâi meát, biïín rêët lùång! Thûa giaáo sû, chiïëc taâu ngêìm naây hoaân haão nhû vêåy àoá! Vaâ nïëu àuáng laâ ngûúâi phaát minh tin úã con taâu cuãa mònh hún ngûúâi chïë taåo, vaâ ngûúâi chïë taåo laåi tin hún thuyïìn trûúãng, thò ngaâi hiïíu laâ töi tin tûúãng úã taâu Nau-ti-luáx àïën mûác naâo, vò töi vûâa laâ ngûúâi phaát minh, vûâa trûåc tiïëp chïë taåo, vûâa laâ thuyïìn trûúãng con taâu àoá. Nï-mö noái rêët haâo hûáng. Caái nhòn böëc lûãa, nhûäng àöång taác maånh meä laâm öng ta khaác hùèn luác thûúâng. Àuáng, öng ta yïu quyá con taâu cuãa mònh nhû cha yïu con. Möåt cêu hoãi, coá thïí laâ söî saâng, bêåt khoãi miïång töi:

- Thûa ngaâi Nï-mö, ngaâi laâ kyä sû aå? - Thûa giaáo sû, vêng. Töi àaä theo hoåc úã Luên Àön, Pa-ri vaâ

Niu I-ooác khi coân laâ ngûúâi cuãa mùåt àêët. - Nhûng sao ngaâi coá thïí giûä àûúåc bñ mêåt viïåc àoáng chiïëc taâu

ngêìm kyâ diïåu naây? - Thûa ngaâi, möîi böå phêån cuãa taâu töi àùåt laâm úã möåt nûúác.

Cöng duång cuãa möîi thûá haâng àùåt laâm töi àïìu bõa ra. Thên taâu àûúåc àoáng úã Crú-dö (Phaáp), truåc quay laâm úã Luên Àön, voã taâu úã Li-vúác-pun (Anh) chên võt úã Gla-dú-gêu (Anh), bïí chûáa úã Pa-ri, muäi nhoån cuãa taâu àùåt laâm úã Thuåy Àiïín, maáy moác chïë taåo úã Phöí, caác maáy ào laâm úã Niu I-ooác, vên vên. Hoå nhêån àûúåc nhûäng baãn veä cuãa töi dûúái nhûäng tïn khaác nhau.

- Nhûng sau khi nhêån àûúåc nhûäng böå phêån riïng leã, ngaâi phaãi lùæp raáp laåi chûá aå?

- Xûúãng àoáng taâu cuãa töi úã trïn möåt hoân àaão vùæng giûäa àaåi dûúng. ÚÃ àoá anh em cöng nhên do töi àaâo taåo, nhûäng àöìng chñ duäng caãm cuãa töi àaä lùæp raáp taâu Nau-ti-luáx dûúái sûå àiïìu khiïín cuãa töi. Khi taâu àoáng xong, chuáng töi àaä àöët chaáy moåi vïët tñch cuãa mònh trïn àaão, vaâ nïëu coá thïí, töi coân cho nöí tung caã àaão lïn nûäa!

- Coá leä chiïëc taâu àaä laâm ngaâi töën khaá nhiïìu tiïìn? - Thûa giaáo sû, möîi têën töën möåt ngaân möåt trùm hùm nhùm

Phrùng. Taâu Nau-ti-luáx nùång möåt ngaân nùm trùm têën. Nhû vêåy,



àoáng noá töën chûâng hai triïåu Phrùng, nïëu chó tñnh tiïìn thiïët bõ. Cöång thïm ñt nhêët böën

- nùm triïåu Phrùng nûäa laâ giaá trõ caác böå sûu têåp vaâ caác taác phêím myä thuêåt àûúåc baão töìn trïn taâu.

- Xin thuyïìn trûúãng cho töi hoãi möåt cêu cuöëi cuâng! - Xin ngaâi cûá hoãi. - Thuyïìn trûúãng giaâu lùæm, phaãi khöng aå? - Töi giaâu coá vö têån. Töi coá thïí traã höå nûúác Phaáp moán núå mûúâi

tyã Phrùng möåt caách dïî daâng! Töi àùm àùm nhòn Nï-mö. Chùèng biïët öng ta coá laåm duång loâng tin cuãa töi khöng? Thúâi gian seä traã lúâi.

Jules Verne 84


CHÛÚNG 14

DOÂNG "SÖNG ÀEN"

Nûúác chiïëm möåt diïån tñch hún ba mûúi taám triïåu heác-ta trïn mùåt àêët. Thïí tñch khöëi nûúác àoá laâ hai tyã hai trùm nùm mûúi triïåu haãi lyá khöëi. Nïëu hònh dung khöëi nûúác àoá laâ hònh cêìu thò àûúâng kñnh cuãa noá laâ saáu mûúi dùåm, nùång ba tyã têën. Noái möåt caách hònh tûúång thò àoá laâ lûúång nûúác cuãa têët caã caác doâng söng àïìu chaãy liïìn trong böën vaån nùm!... Tûúng quan giûäa àêët vaâ nûúác trïn àõa cêìu àaä nhiïìu lêìn thay àöíi vaâ cuöëi cuâng àõa hònh coá caái diïån maåo nhû chuáng ta thêëy trïn caác baãn àöì àõa lyá hiïån nay. Àêët liïìn àaä lêën àûúåc cuãa nûúác ba mûúi baãy triïåu saáu trùm nùm baãy haãi lyá vuöng, hay laâ mûúâi hai tyã chñn trùm mûúâi saáu triïåu heác-ta. Hònh daáng caác luåc àõa cho pheáp chuáng ta chia biïín ra laâm nùm khu vûåc chñnh: Bùæc Bùng Dûúng, Nam Bùng Dûúng, êën Àöå Dûúng, Àaåi Têy Dûúng, Thaái Bònh Dûúng. Thaái Bònh Dûúng chaåy suöët tûâ bùæc xuöëng nam, chiïëm caã khoaãng khöng gian giûäa hai cûåc, vaâ chaåy tûâ têy sang àöng, nùçm giûäa chêu aá vaâ chêu Myä, chiïëm möåt trùm böën nhùm àöå kinh. Àoá laâ àaåi dûúng yïn lùång nhêët, luöìng nûúác röång vaâ khöng chaãy xiïët, nûúác triïìu lïn xuöëng vûâa phaãi, mûa nhiïìu. Àoá laâ àaåi dûúng maâ töi bùæt àêìu cuöåc haânh trònh trong nhûäng àiïìu kiïån àùåc biïåt nhêët. Thuyïìn trûúãng Nï-mö noái:

- Thûa giaáo sû, nïëu ngaâi muöën ta seä xaác àõnh àuáng núi chuáng ta àang úã, xaác àõnh àuáng àiïím xuêët phaát cuãa cuöåc haânh trònh cuãa chuáng ta. Bêy giúâ laâ mûúâi möåt giúâ böën nhùm phuát. Töi seä ra lïånh cho taâu nöíi lïn mùåt biïín. Thuyïìn trûúãng bêëm chuöng àiïån ba lêìn. Lêåp tûác caác maáy búm bùæt àêìu búm nûúác ra khoãi caác bïí chûáa. Kim trïn aáp kïë nhñch dêìn lïn trïn, cho biïët aáp suêët ngaây caâng giaãm. Cuöëi cuâng, kim àûáng yïn.

- Chuáng ta àaä lïn túái mùåt biïín, - Nï-mö noái. Töi ài vïì phña chiïëc thang úã trung têm. Sau khi treâo lïn thang, töi chui qua möåt caái nùæp röìi lïn boong taâu. Taâu nöíi lïn khoãi mùåt nûúác khöng quaá taám mûúi cen-ti-meát. Thên taâu troân vaâ daâi giöëng hïåt möåt àiïëu xò



gaâ. Töi chuá yá túái voã taâu bùçng theáp têëm gheáp laåi, tröng tûåa vêíy cuãa loaâi boâ saát. Vaâ töi hiïíu vò sao ngûúâi ta tuy coá nhûäng kñnh viïîn voång maånh nhêët, nhûng vêîn tûúãng lêìm con taâu laâ möåt con caá biïín. Chiïëc xuöìng àûúåc giêëu möåt nûãa trong thên taâu, taåo nïn möåt chöî löìi nhoã úã giûäa boong. Phña muäi vaâ phña laái coá hai buöìng nhoã, thêëp, möåt phêìn àûúåc lùæp kñnh daây: phña trûúác laâ buöìng laái, phña sau coá möåt àeân pha rêët maånh àïí soi àûúâng.

Biïín rêët àeåp, trúâi quang. Thên taâu hònh thoi chó húi bêåp bïình trïn soáng. Ngoån gioá àöng thöíi nheå laâm mùåt biïín lùn tùn. Sûúng muâ khöng che phuã chên trúâi nïn coá thïí quan saát möåt caách rêët chñnh xaác. Têìm mùæt nhòn xa khöng bõ vûúáng möåt vêåt gò. Chùèng coá möåt hoân àaão nhoã, möåt moãm àaá, chùèng coân möåt vïët tñch gò cuãa taâu Lin-cön... Chó coá trúâi nûúác mïnh möng! Thuyïìn trûúãng Nï-mö lêëy maáy chuêín bõ ào àöå cao cuãa mùåt trúâi àïí xaác àõnh taâu àang úã àöå vô naâo. Khi quan saát, khöng möåt thúá thõt naâo cuãa tay öng ta rung lïn, tûåa nhû caái maáy àang nùçm trong tay möåt pho tûúång vêåy.

- Àuáng giûäa trûa, - Nï-mö noái, - thûa giaáo sû, múâi ngaâi... Töi àûa mùæt nhòn lêìn cuöëi cuâng mùåt nûúác maâu húi vaâng, chùæc laâ gêìn búâ biïín Nhêåt Baãn, röìi theo Nï-mö xuöëng phoâng khaách. Nï-mö duâng àöìng höì tñnh toaán, xaác àõnh àöå kinh cuãa núi àoá röìi kiïím tra laåi. Öng ta noái:

- Thûa ngaâi A-rö-nùæc, chuáng ta àang úã 137, 15 àöå kinh têy. - Theo kinh tuyïën naâo? - Töi hoãi ngay vaâ hy voång rùçng cêu traã lúâi seä laâm saáng toã hún

vêën àïì quöëc tõch cuãa Nï-mö. - Thûa ngaâi, töi coá nhiïìu loaåi àöìng höì àïí theo kinh tuyïën Pa-

ri, kinh tuyïën Grin-uyát vaâ kinh tuyïën Oa-sinh-tún. Nhûng àïí toã loâng kñnh troång ngaâi, töi àaä choån kinh tuyïën Pa-ri. Cêu traã lúâi naây chùèng giaãi àaáp àûúåc vêën àïì gò. Töi nghiïng mònh caãm ún. Nï-mö noái tiïëp:

- Chuáng ta àang úã 137,15 àöå kinh têy thuöåc kinh tuyïën Pa-ri vaâ 30,7 àöå vô bùæc, nghôa laâ caách búâ biïín Nhêåt Baãn ba trùm haãi lyá. Höm nay, muâng 8 thaáng 11, àuáng 12 giúâ trûa, chuáng ta bùæt àêìu cuöåc haânh trònh voâng quanh traái àêët ngêìm dûúái biïín.

- Cêìu chuáa che chúã cho chuáng ta! Töi noái.

Jules Verne 86


- Bêy giúâ, xin giaáo sû tiïëp tuåc cöng viïåc cuãa mònh. Töi àaä ra lïånh cho taâu chaåy theo hûúáng àöng - àöng bùæc úã àöå sêu nùm mûúi meát. Trïn baãn àöì seä àaánh dêëu àûúâng ài cuãa taâu. Phoâng khaách thuöåc quyïìn ngaâi sûã duång. Xin taåm biïåt ngaâi. Thuyïìn trûúãng Nï-mö caáo tûâ röìi ài ra. Töi úã laåi vúái nhûäng yá nghô cuãa mònh. Töi nghô vïì Nï-mö. Liïåu sau naây töi coá biïët àûúåc quöëc tõch cuãa con ngûúâi bñ êín àaä tûâ boã Töí quöëc mònh khöng? Caái gò àaä khiïën öng ta cùm gheát loaâi ngûúâi, möåt loâng cùm gheát, khao khaát traã thuâ? Phaãi chùng öng ta laâ möåt trong nhûäng nhaâ baác hoåc khöng àûúåc thûâa nhêån, laâ möåt thiïn taâi "bõ ngûúâi àúâi hùæt huãi", nhû Cöng-xêy noái? Chùèng ai biïët! Söë phêån àaä neám töi lïn taâu öng ta, tñnh mïånh töi nùçm trong tay öng ta. Öng ta tiïëp àoán chuáng töi möåt caách laå luâng nhûng vêîn chu àaáo. Àûa tay cho töi bùæt!

Töi suy nghô liïn miïn suöët möåt tiïëng àöìng höì vaâ cöë gùæng ài sêu vaâo bñ mêåt cuãa con ngûúâi êëy. Mùæt töi vö tònh dûâng laåi núi têëm baãn àöì thïë giúái traãi trïn baân. Töi lêìn ngoán tay trïn baãn àöì vaâ tòm thêëy giao àiïím àöå kinh vaâ àöå vô maâ thuyïìn trûúãng Nï-mö àaä chó. Caác àaåi dûúng cuäng nhû caác luåc àõa àïìu coá nhûäng doâng söng cuãa riïng mònh. Àoá laâ nhûäng haãi lûu rêët dïî nhêån ra theo maâu sùæc vaâ nhiïåt àöå. Haãi lûu àaáng kïí nhêët laâ Gún-xtú-rim. Khoa hoåc àaä ghi vaâo baãn àöì traái àêët nùm haãi lûu lúán nhêët: haãi lûu thûá nhêët úã phña bùæc Àaåi Têy Dûúng, thûá hai úã Phña nam Àaåi Têy Dûúng, thûá ba úã phña bùæc Thaái Bònh Dûúng, thûá tû úã phña nam Thaái Bònh Dûúng, haãi lûu cuöëi cuâng laâ phña nam êën Àöå Dûúng. Rêët coá thïí haãi lûu thûá saáu àaä töìn taåi vaâo thúâi kyâ maâ Lyá Haãi, biïín A-ran vaâ nhûäng höì lúán cuãa chêu aá coân nöëi liïìn vúái nhau laâm möåt. Taâu Nau-ti-luáx chaåy theo möåt haãi lûu kïí trïn, coá caái tïn Nhêåt Baãn laâ Cu-rö-xi-vö, nghôa laâ "Söng àen". Ra khoãi võnh Bùng-gan, àûúåc nhûäng tia thùèng àûáng cuãa mùåt trúâi sûúãi noáng, haãi lûu naây chaãy qua eo Ma-lùæc-ca, doåc theo búâ biïín chêu aá röìi voâng theo búâ biïín phña bùæc Thaái Bònh Dûúng, túái quêìn àaão A-lï-uát. Noá cuöën theo nhûäng thên cêy long naäo, nhûäng thûåc vêåt nhiïåt àúái, maâu xanh thùèm cuãa haãi lûu êëm aáp khaác hùèn vúái nûúác àaåi dûúng xanh ngùæt. Töi nghiïn cûáu àûúâng ài cuãa haãi lûu trïn baãn àöì vaâ thêëy noá bõ mêët huát giûäa Thaái Bònh Dûúng mïnh möng. oác tûúãng tûúång àaä laâm töi say sûa àïën nöîi Neát Len vaâ Cöng-xêy vaâo phoâng khaách luác naâo khöng hay. Neát vaâ Cöng-xêy sûäng súâ trûúác caãnh huyïìn diïåu àang hiïån ra trûúác mùæt.

- Chuáng ta àang úã àêu thïë naây? úã àêu? - Neát kïu lïn.



- Coá phaãi úã Viïån baão taâng Quï-bïëch khöng? - Caác baån cuãa töi úi, - töi múâi hoå xñch laåi gêìn, -khöng phaãi caác

baån àang úã Ca-na-àa hay úã Phaáp àêu, maâ àang úã trïn taâu Nau-ti-luáx dûúái mùåt biïín nùm mûúi meát.

- Giaáo sû àaä noái vêåy thò phaãi tin thöi, - Cöng-xêy àaáp, - nhûng xin thuá thêåt rùçng phoâng khaách naây coá thïí laâm cho möåt ngûúâi phú-la-mùng nhû töi cuäng phaãi ngaåc nhiïn.

- Anh baån úi, baån cûá ngaåc nhiïn ài vaâ haäy xem kyä nhûäng tuã kñnh naây. ÚÃ àêëy baån seä thêëy nhiïìu àiïìu kyâ laå àöëi vúái möåt ngûúâi chuyïn phên loaåi nhû baån. Cöng-xêy thò chùèng cêìn phaãi cöí vuä nhiïìu. Anh ta cuái xuöëng xem xeát vaâ lêím bêím nhûäng thuêåt ngûä sinh vêåt hoåc. Trong khi àoá, Neát Len, vò khöng thaåo vïì nhuyïîn thïí hoåc, nïn hoãi han töi vïì cuöåc gùåp gúä vûâa qua vúái thuyïìn trûúãng Nï-mö, vïì lai lõch öng ta, vïì yá àöì cuãa öng ta. Toám laåi, anh ta hoãi töi liïn miïn laâm töi khöng kõp traã lúâi. Töi noái laåi vúái Neát têët caã nhûäng gò töi biïët, àuáng hún laâ nhûäng gò töi khöng biïët. Röìi töi laåi hoãi Neát vïì nhûäng àiïìu anh ta nghe thêëy àûúåc.

- Töi chùèng nghe, chùèng nhòn thêëy gò caã. Neát traã lúâi. - Thêåm chñ chùèng thêëy möåt boáng thuãy thuã naâo. Chùèng leä

thuãy thuã cuäng bùçng àiïån? - Bùçng àiïån sao àûúåc! - ÊËy êëy, coá thïí bùçng àiïån lùæm chûá! Nhûng thûa ngaâi A-rö-

nùæc, - Neát bõ yá nghô cuãa mònh aám aãnh, -ngaâi coá thïí cho töi biïët söë ngûúâi trïn taâu naây khöng? Mûúâi ngûúâi, hai mûúi ngûúâi, nùm mûúi ngûúâi, möåt trùm ngûúâi?

- Öng Neát úi, töi khöng thïí traã lúâi öng àûúåc àêu! Öng haäy nghe töi, haäy boã ngay caái yá àõnh àoaåt taâu Nau-ti-luáx hay boã tröën ài. Chiïëc taâu naây laâ möåt kyâ cöng cuãa kyä thuêåt hiïån àaåi vaâ töi seä rêët ên hêån nïëu khöng àûúåc tòm hiïíu noá kyä caâng. Coá leä nhiïìu ngûúâi mong àûúåc úã vaâo àõa võ chuáng ta àïí àûúåc ngoá nhûäng kyâ quan naây! Vò vêåy, öng haäy bònh tônh laåi. Chuáng ta seä cuâng quan saát nhûäng gò àang xaãy ra xung quanh.

- Quan saát nhûäng caái gò? Neát heát lïn.

Jules Verne 88


- Trong caái nguåc tuâ bùçng sùæt naây thò coân thêëy gò nûäa maâ quan saát! Chuáng ta àang ài nhû nhûäng thùçng muâ... Neát chûa kõp noái hïët cêu thò phoâng khaách böîng töëi sêìm, khiïën mùæt töi nhûác nhöëi nhû khi tûâ trong boáng töëi bûúác ra chöî saáng gay gùæt. Chuáng töi àûáng sûäng taåi chöî vaâ chùèng biïët sau àoá seä laâ àiïìu hay, hay dúã. Nhûng böîng coá tiïëng rò rêìm, tûåa nhû voã taâu bùçng sùæt bùæt àêìu taách ra.

- Thöi chïët röìi! Neát noái. - Böå sûáa thuãy tûác! Cöng-xêy lêím bêím. Phoâng khaách àöåt nhiïn laåi saáng lïn. AÁnh

saáng tûâ hai phña doåi vaâo phoâng qua nhûäng ö kñnh hònh bêìu duåc lúán úã tûúâng. Nûúác biïín chan hoâa aánh àiïån. aå cûãa bùçng pha lï ngùn caách chuáng töi vúái àaåi dûúng. Thoaåt tiïn töi ruâng mònh khi nghô túái chuyïån nhûäng têëm kñnh moãng manh kia coá thïí vúä. Nhûng khung kñnh vûäng vaâng bùçng àöìng khiïën ö cûãa coá àöå bïìn khöng gò phaá vúä nöíi. Biïín sêu àûúåc chiïëu saáng möåt haãi lyá. Quang caãnh trûúác mùæt töi àeåp tuyïåt vúâi, khöng buát naâo taã xiïët. Chùèng baân tay hoåa sô naâo veä àûúåc têët caã caái dõu daâng cuãa maâu sùæc, cuãa aánh saáng lung linh trong nûúác biïín trong vùæt tûâ àaáy lïn. Ai cuäng biïët nûúác biïín rêët trong. Ngûúâi ta àaä xaác àõnh rùçng nûúác biïín saåch hún nûúác suöëi nhiïìu. Nhûäng chêët khoaáng vaâ chêët hûäu cú trong nûúác biïín chó laâm cho noá trong hún. ÚÃ möåt söë núi ngoaâi àaåi dûúng, gêìn quêìn àaão Ùng-ti, qua lúáp nûúác sêu möåt trùm böën nhùm meát coá thïí thêëy rêët roä àaáy biïín phuã caát, coân tia saáng mùåt trúâi coá thïí xuyïn sêu túái ba trùm meát...

Nhûäng ö cûãa úã hai bïn phoâng khaách nhòn ra àaáy biïín mïnh möng. Boáng töëi trong phoâng caâng tùng thïm aánh saáng rûåc rúä bïn ngoaâi. Nhòn qua ö cûãa, ta coá caãm tûúãng nhû àûáng trûúác möåt bïí nuöi caá khöíng löì. Taâu Nau-ti-luáx dûúâng nhû àûáng yïn möåt chöî, vò xung quanh chùèng thêëy möåt àiïím naâo àöång àêåy. Tuy nhiïn nûúác biïín do muäi taâu reä ra hai bïn àöi khi lao qua vun vuát trûúác mùæt chuáng töi. Say mï caãnh àeåp biïín sêu, chuáng töi tûåa vaâo khung cûãa, daán mùæt nhòn qua ö kñnh, maäi chùèng noái nïn lúâi. Cuöëi cuâng, Cöng-xêy baão Neát:

- Anh Neát thên mïën úi! Anh vêîn muöën àûúåc xem, bêy giúâ haäy xem ài cho thoãa!

- Kyâ diïåu thêåt! Kyâ diïåu thêåt!



- Neát phêën khúãi. Anh ta àaä quïn caã sûå giêån dûä lêîn nhûäng kïë hoaåch chaåy tröën cuãa mònh.

- Tûâ xa àïën àêy àïí ngùæm caãnh thêìn tiïn naây cuäng àaáng! Töi noái:

- Àuáng, bêy giúâ töi àaä hiïíu àûúåc cuöåc söëng cuãa con ngûúâi naây. Öng ta àaä ài sêu vaâo möåt thïë giúái àùåc biïåt, vaâ thïë giúái àoá àaä múã ra trûúác mùæt öng ta nhûäng bñ mêåt thêìm kñn nhêët cuãa noá!

- Nhûng caá ài àêu caã röìi nhó? Neát hoãi. - Töi chùèng thêëy con caá naâo. - Anh muöën thêëy caá àïí laâm gò, anh baån? - Cöng-xêy traã lúâi. - Anh coá hiïíu gò vïì caá àêu! - Töi êëy aâ? Töi laâ dên chaâi maâ khöng hiïíu vïì caá aâ? Thïë laâ

giûäa hai ngûúâi nöí ra möåt cuöåc tranh luêån. Caã hai àïìu hiïíu biïët vïì caá, nhûng möîi ngûúâi theo caách riïng cuãa mònh. Cöng-xêy noái:

- Anh Neát thên mïën úi, anh àaánh caá rêët cûâ. Nhûng töi cam àoan vúái anh rùçng anh chùèng coá möåt khaái niïåm gò vïì caách phên loaåi caá caã.

- Phên loaåi chuáng êëy aâ? Neát nghiïm chónh traã lúâi. Phên chuáng ra laâm hai loaåi: loaåi

cheán àûúåc vaâ loaåi khöng cheán àûúåc. - Àoá laâ xïëp loaåi theo kiïíu thûåc phêím! Cöng-xêy böîng reo lïn. - Kòa caá! Coá thïí noái trûúác mùæt chuáng ta laâ möåt bïí nuöi caá! - Khöng àuáng! Töi noái. - Bïí nuöi caá duâ sao cuäng chó laâ möåt caái chêåu, coân nhûäng con

caá naây tûå do thoaãi maái nhû chim trïn trúâi... Àaân caá höå töëng taâu Nau-ti-luáx suöët hai tiïëng àöìng höì. Chuáng

töi ngêy ngûúâi ra vò thñch thuá. Neát goåi tïn tûâng loaåi caá. Cöng-xêy phên loaåi chuáng, coân töi thò say sûa nhòn chuáng tung tùng. Töi chûa tûâng àûúåc thêëy nhûäng con caá àeåp thïë naây trong möi trûúâng

Jules Verne 90


tûå nhiïn cuãa chuáng. Phoâng khaách böîng laåi bêåt àeân saáng. Nhûäng caánh cûãa söí bùçng sùæt kheáp laåi. Caãnh thêìn tiïn biïën mêët. Coá leä töi seä coân bõ mï ài lêu nûäa nïëu mùæt töi khöng vö tònh tröng thêëy nhûäng duång cuå treo trïn tûúâng. Kim àõa baân vêîn chó hûúáng àöng bùæc, aáp kïë chó nùm aát-möët-phe, cho biïët àöå sêu laâ nùm mûúi meát, àöìng höì àiïån chó töëc àöå mûúâi lùm haãi lyá möåt giúâ. Töi chúâ thuyïìn trûúãng Nï-mö, nhûng öng ta khöng àïën. Àöìng höì chó nùm giúâ chiïìu. Neát Len vaâ Cöng-xêy àaä trúã vïì phoâng mònh. Töi cuäng vïì phoâng riïng. Bûäa ùn àaä doån sùén trïn baân. Töëi höm àoá, töi àoåc, viïët vaâ suy nghô. Khi thêëy buöìn nguã, töi nùçm xuöëng giûúâng vaâ thiïëp ài trong luác taâu Nau-ti-luáx bùng theo doâng "Söng àen" chaãy xiïët.



CHÛÚNG 15

GIÊËY MÚÂI

Höm sau, muâng 9 thaáng 11, töi thûác giêëc sau khi nguã mûúâi hai tiïëng àöìng höì liïìn. Theo lïå thûúâng, Cöng-xêy àïën hoãi xem "Giaáo sû nguã coá ngon giêëc khöng" vaâ coá sai baão gò khöng. Coân öng baån Neát cuãa anh ta thò vêîn nguã li bò chùèng biïët trúâi àêët gò. Töi cûá àïí Cöng-xêy hoãi hïët cêu naây àïën cêu khaác, nhûng chó traã lúâi anh ta êåm ûâ cho xong chuyïån. Töi thùæc mùæc vò thêëy thuyïìn trûúãng Nï-mö vùæng mùåt trong buöíi qua vaâ hy voång seä gùåp öng ta höm nay... Mùåc quêìn aáo xong, töi sang phoâng khaách. Vùæng lùång. Töi beân nghiïn cûáu nhûäng nhuyïîn thïí quyá trong tuã kñnh. Töi xem xeát kyä mêîu nhûäng cêy coã quyá dûúái biïín mùåc duâ àaä khö nhûng vêîn giûä àûúåc maâu sùæc tûúi thùæm. Ngaây àaä hïët maâ thuyïìn trûúãng Nï-mö vêîn chùèng àïën gùåp töi. Caánh cûãa söí bùçng sùæt úã phoâng khaách vêîn àoáng kñn. Hay ngûúâi ta khöng muöën cho chuáng töi ngùæm nhòn thoãa maän caãnh tuyïåt diïåu vûâa röìi? Taâu Nau-ti-luáx chaåy theo hûúáng àöng -àöng bùæc úã àöå sêu nùm mûúi, saáu mûúi meát vúái töëc àöå mûúâi hai haãi lyá möåt giúâ. Höm sau, muâng 10 thaáng 11, cuäng tröi qua nhû vêåy: khöng möåt thuãy thuã naâo xuêët hiïån, Neát vaâ Cöng-xêy gêìn suöët ngaây úã bïn töi. Hoå ngaåc nhiïn vïì sûå vùæng mùåt cuãa thuyïìn trûúãng. Hay con ngûúâi kyâ diïåu àoá bõ öëm? Hay öng ta àaä thay àöíi yá àõnh àöëi vúái chuáng töi? Tuy nhiïn, nhû Cöng-xêy àaä nhêån xeát rêët àuáng, chuáng töi chùèng coá àiïìu gò phaãi phaân naân: chuáng töi àûúåc tûå do hoaân toaân, àûúåc ùn uöëng ngon laânh, àêìy àuã. Chuã nhaâ cuãa chuáng töi nghiïm chónh tön troång nhûäng àiïìu khoaãn àaä thoãa thuêån. Ngoaâi ra, chñnh hoaân caãnh àùåc biïåt cuãa chuáng töi cuäng àem laåi bao nhiïu hûáng thuá, khiïën chuáng töi khöng coá quyïìn kïu ca gò vïì söë phêån. Tûâ ngaây àoá töi bùæt àêìu ghi cheáp àïìu àùån nhûäng sûå viïåc xaãy ra. Vò vêåy, töi khöng thïí thuêåt laåi têët caã cuöåc phiïu lûu möåt caách hïët sûác chñnh xaác.

Möåt chi tiïët àaáng chuá yá: töi àaä ghi nhêåt kyá trïn giêëy laâm bùçng coã biïín.

Jules Verne 92


Ngaây 11 thaáng 11, töi thûác dêåy tûâ saáng súám. Laân khöng khñ maát laânh baáo hiïåu taâu àaä nöíi lïn mùåt àaåi dûúng àïí dûå trûä dûúäng khñ. Töi bûúác ra phña cêìu thang röìi treâo lïn boong. Luác àoá laâ saáu giúâ saáng. Trúâi aãm àaåm, biïín maâu xaám nhûng chó húi gúån soáng. Liïåu thuyïìn trûúãng Nï-mö coá xuêët hiïån khöng? Töi hy voång gùåp öng ta úã àêy. Nhûng ngoaâi ngûúâi laái taâu ngöìi trong phoâng kñnh, trïn boong chùèng coá ai. Ngöìi trïn chöî àïí xuöìng nhö lïn khoãi thên taâu, töi tranh thuã thúã hñt khöng khñ àaåi dûúng àûúåm muâi muöëi. Nhûäng tia nùæng mùåt trúâi dêìn dêìn xua tan sûúng muâ. ÚÃ chên trúâi phña àöng nhö lïn möåt vûâng troân àoã rûåc. Biïín buâng lïn nhû thuöëc suáng. Nhûäng aáng mêy cao vaâ taãn maån nhuöëm nhûäng maâu sùæc ïm dõu laå thûúâng, coân nhûäng àaám mêy vêîn viïìn quanh thò baáo trûúác möåt ngaây löång gioá. Nhûng taâu Nau-ti-luáx thò àïën baäo cuäng chùèng súå nûäa laâ gioá! Töi àang hên hoan àoán mùåt trúâi moåc -möåt hiïån tûúång huy hoaâng àêìy sûác söëng cuãa thiïn nhiïn -thò böîng nghe tiïëng chên bûúác. Töi chuêín bõ chaâo thuyïìn trûúãng Nï-mö, nhûng àoá chó laâ thuyïìn phoá - töi àaä thêëy öng naây trong buöíi gùåp gúä àêìu tiïn vúái Nï-mö. Öng ta lïn boong, hònh nhû khöng nhêån ra sûå coá mùåt cuãa töi. Öng ta àûa öëng nhoâm lïn mùæt vaâ hïët sûác chùm chuá quan saát chên trúâi. Röìi öng ta ài túái chöî nùæp taâu vaâ noái möåt cêu. Töi nhúá rêët chñnh xaác vò sau naây noá àûúåc nhùæc ài nhùæc laåi hùçng ngaây trong nhûäng trûúâng húåp tûúng tûå. Cêu àoá nhû sau:

“Nautron respoc lorni virch!" Nghôa laâ gò, töi cuäng chõu! Noái xong, thuyïìn phoá ài xuöëng. Töi súå taâu lùån xuöëng nïn cuäng vöåi vaä xuöëng theo. Nùm ngaây nûäa tröi qua, khöng coá gò thay àöíi. Saáng naâo cuäng theo lïn boong. Saáng naâo thuyïìn phoá cuäng noái cêu êëy. Thuyïìn trûúãng Nï-mö vêîn khöng xuêët hiïån. Töi tûúãng seä chùèng bao giúâ gùåp laåi öng ta nïn àaânh an phêån. Nhûng ngaây 16 thaáng 11, khi cuâng Neát vaâ Cöng-xêy vaâo phoâng, töi thêëy möåt maãnh giêëy gûãi cho töi àïí trïn baân. Töi vöåi múã ra xem. Thû viïët tiïëng Phaáp nhûng kiïíu chûä gö-tñch in giöëng kiïíu chûä caái Àûác.

Kñnh gûãi giaáo sû A-rö-nùæc, trïn taâu Nau-ti-luáx. Ngaây 16 thaáng 11 nùm 1867. Thuyïìn trûúãng Nï-mö múâi giaáo sû tham gia cuöåc ài sùn saáng mai trong khu rûâng cuãa thuyïìn trûúãng úã àaão Creát-xpö. Thuyïìn trûúãng hy voång rùçng seä khöng coá gò caãn trúã giaáo sû nhêån lúâi naây. Ngoaâi ra, thuyïìn trûúãng rêët sung sûúáng nïëu nhûäng ngûúâi baån cuãa giaáo sû seä cuâng ài.

Chó huy taâu Nau-ti-luáx Thuyïìn trûúãng Nï-mö. - Ài sùn aâ?



Neát hoãi. - Trong khu rûâng cuãa öng ta úã àaão Creát-xpö nûäa chûá! Cöng-xêy thïm. - Thïë laâ con ngûúâi naây àöi khi cuäng lïn búâ? Neát hoãi. - Öng ta noái rêët roä raâng nhû vêåy, - töi vûâa àoåc laåi thû vûâa traã

lúâi. - Coân àúåi gò nûäa! Ta nhêån lúâi múâi thöi. Neát noái. - Lïn túái mùåt àêët, ta seä coá caách xûã sûå. Thïm nûäa, nïëu àûúåc

cheán möåt miïëng thõt tûúi cuäng töët. Töi khöng muöën xaác àõnh möëi quan hïå giûäa loâng cùm gheát àêët liïìn cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö vúái lúâi múâi ài sùn úã àaão Creát-xpö nïn chó traã lúâi:

- Trûúác hïët ta haäy xem àaão àoá trïn baãn àöì úã 34,40 àöå vô bùæc vaâ 167,50 àöå kinh àöng. Noá àûúåc thuyïìn trûúãng Creát-xpö phaát hiïån ra nùm 1801, vaâ trïn caác baãn àöì Têy Ban Nha cöí, noá coá tïn laâ Rocca de la Plata, nghôa laâ "Moãm àaá baåc". Thïë laâ chuáng töi àaä caách àiïím xuêët phaát möåt ngaân taám trùm haãi lyá vaâ taâu Nau-ti-luáx àaä húi quay muäi vïì hûúáng àöng nam. Töi chó cho Neát vaâ Cöng-xêy xem hoân àaão nhoã vaâ lúãm chúãm àaá, chúi vúi úã phña bùæc Thaái Bònh Dûúng. Töi noái:

- Nïëu thuyïìn trûúãng Nï-mö coá àöi khi lïn caån thò têët nhiïn öng ta phaãi choån nhûäng hoân àaão hoang vùæng nhêët. Neát Len khöng traã lúâi maâ chó lùæc àêìu, röìi cuâng Cöng-xêy ài ra. Sau buöíi töëi do ngûúâi phuåc vuå cêm lùång mang àïën, töi ài nguã maâ loâng vêîn húi bùn khoùn. Súám 17 thaáng 11, khi nguã dêåy, töi thêëy taâu Nau-ti-luáx àûáng yïn taåi chöî. Töi vöåi mùåc quêìn aáo röìi sang phoâng khaách. Thuyïìn trûúãng Nï-mö chúâ töi úã àoá. Thêëy töi vaâo, öng ta cuäng àûáng dêåy chaâo vaâ hoãi töi coá àöìng yá cuâng ài sùn khöng. Nï-mö khöng nhùæc nhúã gò àïën chuyïån öng ta vùæng mùåt taám ngaây nïn töi cuäng khöng àïì cêåp túái vêën àïì àoá maâ chó traã lúâi laâ töi vaâ hai ngûúâi cuâng ài àaä sùén saâng. Töi noái thïm:

- Nhûng xin ngaâi cho töi hoãi möåt àiïìu. - Ngaâi cûá tûå nhiïn. Nïëu coá thïí, töi seä traã lúâi.

Jules Verne 94


- Thûa thuyïìn trûúãng, ngaâi àaä cùæt àûát moåi quan hïå vúái àêët liïìn, sao ngaâi laåi laâm chuã nhûäng khu rûâng trïn àaão Creát-xpö?

- Thûa giaáo sû, rûâng cuãa töi khöng cêìn aánh saáng mùåt trúâi, cuäng chùèng cêìn nùæng êëm. ÚÃ àoá khöng coá sû tûã, höí, baáo hay bêët cûá möåt loaâi böën chên naâo khaác. Nhûäng khu rûâng àoá chó coá mònh töi biïët vaâ chó töìn taåi cho riïng töi. Àoá khöng phaãi laâ rûâng trïn mùåt àêët maâ ngêìm dûúái biïín.

- Rûâng ngêìm aâ? Töi sûãng söët. - Vêng. - Thuyïìn trûúãng àõnh múâi töi ài thùm khu rûâng êëy? - Àuáng vêåy. - Ài böå. - Vêng, ài böå nhûng chên vêîn khöng bõ ûúát. - Chuáng ta seä sùn bùæn úã àoá? - Vêng, seä sùn bùæn úã àoá. - Mang theo suáng? - Vêng, mang theo suáng. Töi nhòn thuyïìn trûúãng Nï-mö möåt

caách khöng lïî àöå gò lùæm. Töi nghô buång: “Chùæc öng ta khöng àûúåc tónh taáo. Coá leä taám ngaây qua öng ta

bõ öëm, chùèng biïët àaä khoãi chûa? Thêåt àaáng tiïëc! Duâ sao noái chuyïån vúái möåt ngûúâi lêím cêím coân hún laâ noái chuyïån vúái ngûúâi àiïn!". Nhûäng yá nghô àoá thïí hiïån roä trïn mùåt töi. Thuyïìn trûúãng ra hiïåu múâi töi ài theo. Töi nhêîn nhuåc phuåc tuâng öng ta. Chuáng töi vaâo phoâng ùn, bûäa àiïím têm àaä baây sùén. Nï-mö noái:

- Thûa ngaâi A-rö-nùæc, múâi ngaâi ùn loát daå vúái töi möåt caách tûå nhiïn. Vûâa ùn, chuáng ta vûâa tiïëp tuåc cêu chuyïån. Töi múâi ngaâi ài chúi rûâng chûá khöng phaãi ài ùn hiïåu! Vò vêåy, töi khuyïn ngaâi ùn saáng thêåt no. Bûäa trûa chuáng ta seä ùn rêët muöån. Noái thûåc loâng, bûäa saáng ngon tuyïåt. Thûåc àún göìm toaân nhûäng moán chïë biïën tûâ haãi saãn...

Thoaåt tiïn thuyïìn trûúãng Nï-mö ngöìi ùn lùång leä. Sau àoá öng ta noái:



- Thûa giaáo sû, roä raâng khi nhêån lúâi múâi cuãa töi ài sùn úã àaão Creát-xpö, ngaâi àaä cho töi laâ ngûúâi trûúác sau khöng nhû möåt. Khi ngaâi biïët laâ töi múâi ngaâi túái nhûäng khu rûâng ngêìm dûúái nûúác thò ngaâi laåi cho töi laâ möåt keã àiïn röì. Thûa giaáo sû, chúá bao giúâ xeát àoaán con ngûúâi möåt caách húâi húåt.

- Nhûng, thûa thuyïìn trûúãng, xin ngaâi tin rùçng... - Xin giaáo sû nghe töi noái hïët, sau àoá ngaâi haäy xeát xem coá thïí

buöåc töi laâ trûúác sau khöng nhû möåt hoùåc àiïn röì àûúåc khöng. - Xin ngaâi cûá noái. - Thûa giaáo sû, cuäng nhû töi, ngaâi biïët rùçng con ngûúâi coá thïí

söëng dûúái nûúác nïëu coá möåt dûå trûä khöng khñ àuã àïí thúã. Khi laâm viïåc dûúái nûúác, thúå lùån mùåc quêìn aáo khöng thêëm nûúác, àöåi muä sùæt vaâ thúã khöng khñ búm tûâ trïn xuöëng qua möåt loaåi öëng àùåc biïåt.

- Àoá goåi laâ böå àöì lùån. Töi noái. - Rêët àuáng! Nhûng khi mùåc àöì lùån, con ngûúâi rêët khoá cûã

àöång. Caái öëng cao su dêîn khöng khñ thêåt laâ möåt caái xñch troái buöåc anh ta. Vaâ nïëu ta cuäng bõ cöåt chùåt vaâo taâu Nau-ti-luáx nhû vêåy thò ta khöng thïí ài xa àûúåc.

- Vêåy laâm thïë naâo àïí traánh àûúåc sûå raâng buöåc àoá? Töi hoãi. - Sûã duång maáy Ru-cêy-rön Àú-nêy -ru-dú do möåt ngûúâi àöìng

hûúng cuãa ngaâi saáng chïë ra vaâ àûúåc töi caãi tiïën. Ngaâi coá thïí lùån xuöëng möåt möi trûúâng coá nhûäng àiïìu kiïån sinh hoåc khaác hùèn maâ khöng súå haäi gò àïën sûác khoãe. Maáy àoá laâ möåt bònh chûáa laâm bùçng sùæt daây, trong coá khöng khñ neán dûúái aáp suêët nùm mûúi aát-möët-phe. Bònh chûáa àoá àeo trïn lûng nhû chiïëc ba-lö cuãa lñnh. Maáy Ru-cêy-rön thöng thûúâng coá hai voâi cao su nöëi bònh chûáa vúái möåt mùåt naå àùåc biïåt: möåt voâi dêîn khöng khñ vaâo, voâi kia thaãi khöng khñ àaä thúã ra. Ngûúâi thúå lùån khi cêìn seä lêëy lûúäi êën nùæp àêåy tûâng voâi. Nhûng coá thïí chõu àûång àûúåc sûác eáp rêët lúán cuãa nhûäng lúáp nûúác trïn, töi thay mùåt naå bùçng möåt chiïëc muä bùçng àöìng coá hai öëng: öëng hñt vaâo vaâ öëng thúã ra.

- Thûa thuyïìn trûúãng, thêåt laâ ûu viïåt! Nhûng dûå trûä khöng khñ rêët choáng caån, vaâ khi tó lïå dûúäng khñ tuåt xuöëng coân 15% thò khöng khñ àoá khöng duâng àïí thúã àûúåc nûäa.

Jules Verne 96


- Têët nhiïn. Nhûng töi àaä thûa vúái ngaâi rùçng maáy búm trïn taâu cho pheáp töi neán khöng khñ dûúái aáp suêët rêët lúán, coá thïí baão àaãm cho ngûúâi lùån àuã dûúäng khñ thúã trong chñn - mûúâi giúâ.

- Vïì àiïím naây töi khöng daám tranh caäi, - töi traã lúâi, - töi chó muöën hoãi thïm laâ ngaâi laâm thïë naâo soi àûúåc àûúâng ài dûúái àaáy biïín?

- Töi duâng maáy Rum-cooác-phú. Bònh chûáa khñ neán àeo phña sau, coân maáy naây thò buöåc úã thùæt lûng. Noá göìm möåt pin àiïån maâ töi naåp bùçng na-tri. Möåt dêy caãm ûáng thu doâng àiïån vaâ àûa vaâo möåt caái àeân àûúåc cêëu taåo àùåc biïåt. Àeân naây göìm möåt öëng thuãy tinh xoùæn röîng, chûáa àêìy khñ caác-bö-nñc. Khi maáy phaát ra doâng àiïån thò khñ chaáy saáng lïn. Nhû vêåy töi coá thïí vûâa thúã vûâa nhòn thêëy dûúái nûúác.

- Thûa thuyïìn trûúãng, ngaâi àaä giaãi àaáp têët caã nhûäng thùæc mùæc cuãa töi möåt caách tûúâng têån àïën mûác töi khöng daám nghi ngúâ gò nûäa. Nhûng töi chó chõu thua trong vêën àïì maáy Ru-cêy-rön vaâ maáy Rum-cooác-phú, coân vïì nhûäng khêíu suáng sùn maâ ngaâi hûáa trang bõ cho töi thò xin thuá thêåt laâ chûa thöng lùæm.

- Nhûng àoá coá phaãi laâ suáng bùæn bùçng thuöëc nöí àêu, - Nï-mö traã lúâi.

- Vêåy laâ suáng bùæn bùçng khñ neán? - Têët nhiïn! Sao töi coá thïí laâm àûúåc thuöëc suáng trïn taâu khi

chùèng coá diïm tiïu, lûu hoaâng trong tay? - Ngoaâi ra, nïëu bùæn bùçng àaån thöng thûúâng thò viïn àaån seä

gùåp möåt sûác caãn rêët lúán trong möi trûúâng àùåc biïåt hún khöng khñ taám trùm nùm nhùm lêìn!

Töi thïm. - Cuäng chùèng phaãi vò vêåy àêu? Coá möåt thûá suáng àûúåc caãi tiïën

coá thïí bùæn àûúåc trong nhûäng àiïìu kiïån nhû vêåy. Nhûng töi xin nhùæc laåi laâ vò khöng coá thuöëc suáng, nïn töi duâng khñ neán do nhûäng maáy búm trïn taâu coá thïí cung cêëp möåt caách àêìy àuã.

- Nhûng khñ neán rêët choáng hïët. - Coá sao àêu! Töi coá bònh chûáa Ru-cêy-rön cú maâ! Nïëu cêìn töi

seä duâng àïën noá. Chó cêìn vùån caái voâi laâ xong! Ngaâi seä thêëy têån mùæt nhûäng ngûúâi ài sùn dûúái biïín duâng khöng töën nhiïìu dûúäng khñ vaâ àaån lùæm àêu.



Duâ sao töi cuäng caãm thêëy rùçng trong boáng töëi lúâ múâ dûúái àaáy biïín vaâ do tyã troång rêët lúán cuãa nûúác biïín, àaån khöng thïí truáng àñch úã xa àûúåc vaâ khöng thïí laâm chïët caá àûúåc.

- Thûa giaáo sû, traái laåi! Möîi phaát suáng àïìu haå àûúåc caá. Duâ con caá coá bõ thûúng nheå àïën àêu, noá cuäng chïët quay ra nhû bõ seát àaánh.

- Vò sao vêåy? - Vò nhûäng khêíu suáng naây khöng bùæn bùçng àaån thûúâng maâ

bùçng thûá àaån do nhaâ khoa hoåc aáo laâ Lï-ni-bröëc saáng chïë ra. Töi dûå trûä khaá nhiïìu loaåi àaån naây. Chuáng chûáa àiïån tñch cao thïë, chó cêìn kheä chaåm phaãi laâ con caá duâ khoãe àïën àêu cuäng quåy ngay. Töi xin noái ngay laâ viïn àaån loaåi naây khöng lúán hún àaån chò cúä böën vaâ öí àaån coá thïí chûáa ñt nhêët mûúâi viïn.

- Töi xin baái phuåc ngaâi! Töi vûâa traã lúâi vûâa àûáng dêåy khoãi baân. - Töi chó coân viïåc nhêån suáng nûäa thöi. Toám laåi, ngaâi ài àêu töi

xin ài theo àêëy! Thuyïìn trûúãng Nï-mö dêîn töi xuöëng phña laái. Khi ài ngang qua phoâng cuãa Neát vaâ Cöng-xêy, töi goåi hoå. Hai ngûúâi lêåp tûác nhêåp boån vúái chuáng töi. Sau àoá chuáng töi vaâo möåt cùn phoâng caånh buöìng maáy àïí mùåc àöì lùån, chuêín bõ cho cuöåc daåo chúi dûúái biïín.

Jules Verne 98


CHÛÚNG 16

DAÅO CHÚI DÛÚÁI ÀAÁY BIÏÍN

Cùn phoâng vûâa laâ kho vuä khñ, vûâa laâ kho quêìn aáo cuãa taâu Nau-ti-luáx. Trïn tûúâng treo khoaãng mûúâi böå àöì lùån. Nhòn thêëy àöì lùån, Neát Len toã yá khöng muöën mùåc. Töi noái:

- Öng Neát, öng nghe töi, rûâng úã àaão Creát-xpö laâ rûâng ngêìm dûúái biïín cú maâ!

- Biïët röìi! Neát traã lúâi. Anh ta thêët voång vò ao ûúác àûúåc ùn thõt thuá rûâng

bõ tiïu tan. - Coân ngaâi, leä naâo ngaâi cuäng àõnh khoaác caái cuãa naây lïn

ngûúâi? - Phaãi mùåc thöi, öng Neát aå! - Tuây ngaâi! Neát nhuán vai. - Vïì phêìn töi, töi seä chùèng bao giúâ tûå nguyïån laâm viïåc àoá. - Öng Neát aå, khöng ai eáp buöåc öng àêu. Nï-mö noái. - Thïë Cöng-xêy coá daám liïìu maång ài khöng? Neát hoãi. - Giaáo sû ài àêu, töi ài àêëy. Cöng-xêy traã lúâi. Thuyïìn trûúãng goåi hai thuãy thuã àïën giuáp

chuáng töi mùåc böå àöì lùån khaá nùång bùçng cao su khöng thêëm nûúác. Böå àöì naây nhùçm chöëng laåi aáp suêët lúán, tröng giöëng chiïëc aáo giaáp cuãa hiïåp sô thúâi trung cöí, chó khaác úã chöî co giaän àûúåc. Böå àöì lùån göìm möåt caái muä truâm kñn àêìu, möåt aáo, möåt quêìn vaâ möåt àöi giaây coá àïë cao bùçng chò. Thuyïìn trûúãng Nï-mö, möåt thuãy thuã to lúán, Cöng-xêy vaâ töi nhanh nheån mùåc àöì lùån vaâo ngûúâi. Chó coân viïåc àöåi



caái muä bùçng kim loaåi lïn àêìu. Nhûng trûúác khi laâm viïåc àoá, töi xin pheáp thuyïìn trûúãng xem mêëy khêíu suáng. Àoá laâ loaåi suáng sùn thöng thûúâng, baáng bùçng theáp trong röîng vaâ húi to hún baáng suáng bùæn àaån nöí. Baáng suáng laâ núi chûáa khñ neán thöng vúái noâng ngay khi coâ suáng múã nùæp bònh chûáa. Trong öí coá chûâng hai mûúi viïn àaån coá àiïån àûúåc möåt loâ xo àùåc biïåt àûa lïn noâng suáng. Sau möîi phaát, suáng laåi tûå àöång naåp àaån. Töi noái:

- Thûa thuyïìn trûúãng, suáng cuãa ngaâi thêåt tuyïåt diïåu maâ cêëu truác laåi thêåt àún giaãn. Töi noáng loâng muöën àûúåc bùæn thûã. Nhûng chuáng ta seä xuöëng àaáy biïín bùçng caách naâo?

- Taâu àang àöî úã chöî nûúác caån, sêu àöå mûúâi meát, chuáng ta coá thïí ra ngoaâi àûúåc.

- Ra bùçng caách naâo aå? - Röìi ngaâi seä thêëy. Thuyïìn trûúãng Nï-mö àöåi muä sùæt lïn àêìu. Cöng-xêy vaâ töi

laâm theo öng ta, coân Neát thò chuác chuáng töi "ài sùn may mùæn" bùçng möåt gioång móa mai. Cöí aáo chuáng töi àûúåc lùæp möåt caái voâng bùçng àöìng coá löî àïí vñt chùåt vúái chiïëc muä sùæt hònh cêìu. Khi quay àêìu, coá thïí nhòn ra böën phña qua ba têëm kñnh daây úã muä. Sau khi múã voâi khñ neán úã maáy Ru-cêy-rön àeo sau lûng, töi buöåc chiïëc àeân Rum-cooác-phú vaâo thùæt lûng röìi cêìm lêëy suáng. Böå àöì lùån nùång nïì vaâ àùåc biïåt laâ àöi giaây àûúåc àöí chò ghòm chùåt chên töi xuöëng saân. Töi caãm thêëy khöng thïí nhêëc nöíi chên lïn nûäa. Nhûng moåi sûå àïìu àûúåc dûå tñnh trûúác. Töi àûúåc àêíy vaâo möåt cùn phoâng nhoã liïìn vúái phoâng chûáa quêìn aáo. Nhûäng ngûúâi cuâng ài cuäng vaâo theo. Töi thêëy tiïëng cûãa sêåp laåi vaâ boáng töëi truâm xuöëng. Mêëy phuát sau, töi nghe thêëy tiïëng rñt vaâ caãm thêëy húi laånh dêng tûâ dûúái lïn. Àuáng laâ úã buöìng maáy ngûúâi ta àaä múã voâi àïí nûúác chaãy vaâo cùn phoâng chuáng töi àang àûáng. Nûúác vûâa ngêåp phoâng thò caánh cûãa thûá hai úã ngay thaânh taâu múã ra. Bïn ngoaâi tranh töëi tranh saáng. Möåt phuát sau, chên chuáng töi àaä chaåm àaáy biïín. Laâm sao coá thïí miïu taã àûúåc nhûäng êën tûúång vïì cuöåc daåo chúi dûúái biïín naây? Lúâi leä quaã laâ bêët lûåc trong viïåc dûång laåi nhûäng kyâ quan cuãa àaáy àaåi dûúng. Nïëu buát veä cuãa hoåa sô cuäng khöng àuã sûác truyïìn àaåt laåi têët caã veã diïîm lïå cuãa biïín caã thò sao coá thïí miïu taã àûúåc veã àeåp êëy bùçng cêy buát viïët? Thuyïìn trûúãng Nï-mö ài àêìu, coân ngûúâi thuãy thuã thò ài sau chuáng töi mêëy bûúác. Töi vaâ Cöng-xêy ài caånh nhau, laâm nhû coá thïí

Jules Verne 100


noái chuyïån vúái nhau trong chiïëc muä sùæt vêåy! Töi khöng coân caãm thêëy sûác nùång cuãa böå àöì lùån vaâ cuãa bònh chûáa khñ neán nûäa.

Khi chòm xuöëng nûúác, têët caã nhûäng vêåt àoá àïìu àaä mêët ài möåt troång lûúång bùçng troång lûúång cuãa nûúác bõ chuáng chiïëm chöî. Töi sùén saâng ca ngúåi àõnh luêåt vêåt lyá àoá cuãa aác-si-meát. Nhúâ noá töi khöng coân laâ möåt khöëi ò nûäa, maâ àaä coá thïí cûã àöång tûúng àöëi dïî daâng. aánh saáng do àeân phaát ra chiïëu saáng trûng àaáy biïín. Têët caã nhûäng vêåt úã caách xa möåt trùm meát àïìu roä möìn möåt. Möi trûúâng quanh töi tröng tûåa khöng khñ, tuy àùåc hún nhûng cuäng trong nhû vêåy. Phña trïn töi laâ mùåt biïín lùång soáng. Chuáng töi ài trïn nïìn caát mõn phùèng lò maâ nûúác triïìu lïn xuöëng khöng àïí laåi möåt vïët tñch gò. Têëm thaãm caát naây quaã laâ caái gûúng phaãn chiïëu nhûäng tia saáng mùåt trúâi. Khi töi noái rùçng úã àöå sêu mûúâi meát àaáy biïín cuäng saáng nhû mùåt àêët ban ngaây, chùèng biïët coá ai tin khöng? Chuáng töi ài àaä àûúåc mûúâi lùm phuát trïn mùåt caát lêëp laánh. Thên taâu Nau-ti-luáx nhòn xa tröng nhû möåt daãi àaá ngêìm múâ dêìn ài, nhûng aánh saáng do àeân pha trïn taâu chiïëu ra seä chó àûúâng cho chuáng töi vïì taâu khi trúâi töëi. Ai àaä quen vúái thûá aánh saáng àiïån taãn maån, laånh luâng cuãa caác thaânh phöë trïn mùåt àêët thò khoá hònh dung àûúåc sûác phaãn chiïëu aánh saáng úã àaáy biïín. Trïn mùåt biïín, aánh àiïån xuyïn qua khöng khñ chûáa àêìy buåi, laâm chuáng ta coá caãm tûúãng nhû àûáng trûúác àaám sûúng muâ saáng àuåc. Nhûng trïn mùåt biïín cuäng nhû dûúái biïín sêu, aánh saáng àiïån coá sûác maånh rêët lúán. Chuáng töi ài maäi trïn daãi caát mïnh möng. Töi lêëy tay khoãa nûúác sau lûng. aáp lûåc nûúác trong nhaáy mùæt xoáa saåch vïët chên töi trïn caát. Möåt luác sau, úã phña xa dêìn dêìn hiïån lïn hònh thuâ moåi vêåt. Töi phên biïåt àûúåc boáng daáng huâng vô cuãa nhûäng moãm àaá ngêìm vaâ bõ loáa mùæt búãi hiïån tûúång aánh saáng àùåc biïåt chó coá úã möi trûúâng nûúác. Luác àoá laâ mûúâi giúâ saáng. Nhûäng tia saáng mùåt trúâi chïnh chïëch bõ khuác xaå trong nûúác giöëng nhû qua möåt lùng kñnh vaâ tö àiïím meáp ngoaâi caác moãm àaá, caác voã öëc, trai... bùçng caã baãy sùæc cuãa quang phöí mùåt trúâi. Nhòn sûå hoâa húåp diïåu kyâ caác maâu sùæc àoá thêåt sûúáng mùæt! Sao töi khöng thïí trao àöíi caãm xuác vúái Cöng-xêy, nhûäng caãm xuác àang lay àöång oác tûúãng tûúång cuãa töi? Sao töi khöng thïí chia seã niïìm hên hoan phêën khúãi vúái Cöng-xêy nhó? Sao töi khöng biïët laâm nhûäng tñn hiïåu nhû thuyïìn trûúãng Nï-mö vaâ ngûúâi thuãy thuã cuâng ài àïí trao àöíi yá nghô vúái Cöng-xêy nhó? Khöng tòm àûúåc caách giaãi quyïët, töi àaânh tûå chuyïån troâ vúái mònh, do àoá laäng phñ khaá nhiïìu khöng khñ dûå trûä rêët quyá giaá. ... Töi maãi ngùæm nhûäng vêåt laå trïn con àûúâng ngùæn nguãi khöng hún möåt phêìn tû haãi lyá, vaâ möîi lêìn töi ngûâng laåi,



thuyïìn trûúãng Nï-mö laåi ra hiïåu múâi töi ài theo. Möåt laát sau, tñnh chêët àaáy biïín thay àöíi. Nïìn caát phùèng phiu nhûúâng chöî cho lúáp buân dñnh nhúm nhúáp. Tiïëp àoá, chuáng töi ài ngang qua möåt baäi taão daây àùåc. Vïì àöå mïìm, nhûäng baäi taão dûúái àaáy biïín coá thïí saánh àûúåc vúái loaåi thaãm dïåt kheáo nhêët. Taão chùèng nhûäng traãi ra dûúái chên maâ coân giùng ngang trïn àêìu. Nhûäng cêy coã dûúái biïín àan quêën vaâo nhau taåo thaânh nhûäng voâm maâu xanh úã mùåt nûúác.

Taão quaã laâ chêu ngoåc cuãa taåo hoáa, laâ möåt hiïån tûúång diïåu kyâ trong giúái sinh vêåt. Noá göìm nhûäng cú thïí thûåc vêåt vûâa nhoã nhêët vûâa lúán nhêët. Bïn caånh nhûäng loaåi taão li ti maâ böën vaån cêy coá thïí xïëp trïn nùm mi-li-meát vuöng, ta coân gùåp nhûäng loaåi taão maâu nêu xaám daâi túái möåt trùm meát. Chuáng töi ra khoãi taâu Nau-ti-luáx àaä àûúåc möåt tiïëng rûúäi àöìng höì. Bêy giúâ àaä gêìn trûa. Töi àoaán nhû vêåy laâ cùn cûá vaâo nhûäng tia saáng mùåt trúâi thùèng àûáng khöng bõ khuác xaå trong nûúác nûäa. Caác maâu sùæc huyïìn aão àaä biïën mêët. Chuáng töi ài, möîi bûúác chên àïìu vang lïn trong nûúác. Möåt tiïëng àöång nhoã cuäng lan ra vúái töëc àöå maâ tai chuáng ta khöng quen. Nûúác laâ möi trûúâng dêîn êm thanh nhanh hún khöng khñ böën lêìn. Àûúâng ài vêîn döëc xuöëng. aánh saáng mùåt trúâi àaä mêët hiïåu lûåc. Chuáng töi úã àöå sêu möåt trùm meát vaâ chõu aáp suêët 10 aát-möët-phe. Nhûng böå àöì lùån àaä giuáp chuáng töi thùæng àûúåc aáp lûåc àoá. Tuy vêåy, töi cuäng caãm thêëy húi àau úã caác àöët tay, nhûng caãm giaác àoá cuäng chó thoaáng qua. Töi chùèng thêëy mïåt moãi gò sau hai tiïëng àöìng höì ài trong böå àöì lùån àùåc biïåt naây. Trong möi trûúâng nûúác töi àaä vêån àöång möåt caách hïët sûác dïî daâng. ÚÃ àöå sêu möåt trùm meát, töi vêîn caãm thêëy nhûäng tia phaãn chiïëu cuöëi cuâng cuãa mùåt trúâi àang lùån vaâ nhûúâng chöî cho hoaâng hön. Nhûng chuáng töi vêîn chûa phaãi duâng àïën maáy Rum-cooác-phú. Thuyïìn trûúãng Nï-mö böîng dûâng laåi. Khi töi bûúác túái chöî öng ta thò öng ta chó cho töi möåt khöëi xaám sêîm hiïån lïn trong boáng töëi múâ múâ, caách chuáng töi khöng xa. "Àaão Creát-xpö" - töi nghô buång nhû vêåy vaâ àaä khöng lêìm.

Jules Verne 102


CHÛÚNG 17

KHU RÛÂNG DÛÚÁI BIÏÍN

Cuöëi cuâng chuáng töi àaä túái cûãa rûâng, möåt trong nhûäng núi àeåp nhêët thuöåc quyïìn súã hûäu cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö. Öng ta coi àoá laâ taâi saãn riïng cuãa mònh vaâ coá toaân quyïìn sûã duång noá. Vaã laåi, ai coá quyïìn tranh giaânh vúái Nï-mö quyïìn súã hûäu àêët àai ngêìm dûúái biïín naây nûäa? Coân keã naâo muöën liïìu maång xuöëng àaáy biïín vaâ duâng ròu doån àûúâng ài xuyïn qua nhûäng buåi cêy um tuâm naây nûäa? Khu rûâng ngêìm naây göìm toaân nhûäng loaâi thûåc vêåt hònh cêy. Töi vûâa bûúác vaâo trong voâm caânh laá rêåm raåp thò sûå chuá yá cuãa töi bõ thu huát ngay vaâo möåt hiïån tûúång àöåc àaáo cuãa thiïn nhiïn maâ trong àúâi hoaåt àöång khoa hoåc töi chûa tûâng gùåp. Khöng möåt coång coã naâo nùçm eåp dûúái àêët, khöng möåt caânh cêy naâo bõ cong xuöëng vaâ moåc theo chiïìu ngang. Têët caã àïìu hûúáng thùèng lïn mùåt nûúác nhû nhûäng caái roi sùæt. Rong biïín dûúâng nhû bêët àöång, nïn muöën ài qua, chuáng töi phaãi lêëy tay reä chuáng sang hai bïn. Nhûng vûâa buöng tay, chuáng laåi trúã vïì võ trñ cuä. Àêy thêåt laâ thïë giúái cuãa nhûäng àûúâng thùèng àûáng! Möåt laát sau, töi àaä quen vúái khu rûâng kyâ dõ vaâ caãnh tranh töëi tranh saáng cuãa biïín sêu. Àaáy caát lúãm chúãm àaá nhoån laâm chuáng töi khoá ài. Thûåc vêåt úã àêy hïët sûác phong phuá, phong phuá hún caã nhûäng vuâng biïín Bùæc cûåc vaâ nhiïåt àúái. Thoaåi tiïn, töi khöng phên biïåt àûúåc giúái àöång vêåt vúái giúái thûåc vêåt. Nhûng úã àõa võ töi, ai coá thïí khöng nhêìm lêîn àûúåc? Dûúái biïín sêu chuáng thûúâng rêët giöëng nhau vïì hònh thaái. Töi nhêån thêëy têët caã caác loaåi thûåc vêåt chó dñnh xuöëng àaáy biïín chûá khöng moåc tûâ dûúái lïn... Chuáng khöng coá rïî nïn khöng huát nhûåa söëng cuãa àêët maâ chó nûúng tûåa vaâo àêët. Chuáng moåc àûúåc caã trïn àaá, voã trai öëc, caát hay soãi. Têët caã nhûäng gò cêìn thiïët cho sûå sinh töìn àïìu coá trong nûúác. Phêìn lúán thûåc vêåt àïìu deåt, hònh thuâ kyâ dõ. Maâu sùæc chuã yïëu laâ maâu höìng, àoã tûúi, xanh, vaâng, hung hung àoã vaâ nêu xaám. Töi gùåp nhûäng loaåi thûåc vêåt söëng maâ tiïu baãn àûúåc giûä trong böå sûu têåp cuãa taâu Nau-ti-luáx. Khoaãng möåt giúâ trûa, thuyïìn trûúãng Nï-mö ra hiïåu nghó khiïën töi rêët mûâng. Chuáng töi ngöìi dûúái luâm cêy a-la-ri thên vûún thùèng lïn



nhû nhûäng muäi tïn. Thúâi gian nghó tuy ngùæn, nhûng hïët sûác dïî chõu. Chó phaãi möåt àiïìu laâ khöng noái chuyïån àûúåc vúái nhau. Tuy vêåy, töi vêîn gheá caái muä bùçng àöìng to tûúáng saát vaâo muä Cöng-xêy. Sau mùåt kñnh daây, mùæt Cöng-xêy saáng ngúâi lïn vò thñch thuá, vaâ àïí toã yá haâi loâng, Cöng-xêy quay quay àêìu trong muä möåt caách ngöå nghônh. Töi rêët ngaåc nhiïn vò àaä ài böën tiïëng àöìng höì maâ khöng àoái. Töi chùèng hiïíu vò sao. Nhûng töi laåi buöìn nguã dñp mùæt; traång thaái naây caánh thúå lùån thûúâng gùåp. Mñ mùæt töi trôu xuöëng, töi thiu thiu nguã. Thuyïìn trûúãng Nï-mö vaâ ngûúâi thuãy thuã lûåc lûúäng laâm mêîu cho chuáng töi theo: hai ngûúâi nùçm daâi ra trïn àaáy àaåi dûúng nûúác saåch trong nhû pha lï.

Töi khöng xaác àõnh àûúåc laâ àaä nguã bao lêu, nhûng khi tónh dêåy, töi àaä thêëy mùåt trúâi ngaã xuöëng chên trúâi. Thuyïìn trûúãng Nï-mö àaä dêåy, töi cuäng bùæt àêìu vûún vai, duöîi chên duöîi tay thò möåt sûå bêët ngúâ laâm töi phaãi bêåt dêåy. Caách chuáng töi vaâi bûúác, möåt con nhïån biïín khuãng khiïëp cao túái möåt meát, àang chùçm chùçm nhòn chuáng töi bùçng àöi mùæt laác vaâ sùén saâng lao túái. Mùåc duâ böå àöì lùån khaá daây khöng súå bõ cùæn thuãng, töi vêîn khöng giêëu àûúåc nöîi kinh súå trong loâng. Luác àoá Cöng-xêy vaâ anh chaâng thuãy thuã cuäng thûác dêåy. Thuyïìn trûúãng Nï-mö chó cho anh thuãy thuã xem con vêåt gúám ghiïëc. Anh ta beân lêëy baáng suáng nïån chïët ngay tûác khùæc. Töi thêëy nhûäng chên nhïån giaäy giuåa trong cún hêëp höëi. Sûå viïåc naây buöåc töi nhúá laåi rùçng trong boáng töëi cuãa àaáy biïín coân coá nhûäng con vêåt nguy hiïím hún nhiïìu, quêìn aáo lùån cuäng khöng chöëng laåi àûúåc. Cuäng laå laâ trûúác àoá töi chùèng hïì nghô túái àiïìu naây! Tûâ giúâ phaãi thêån troång hún múái àûúåc. Töi caãm thêëy hònh nhû cuöåc daåo chúi cuãa chuáng töi túái àêy laâ hïët. Nhûng töi àaä lêìm. Thuyïìn trûúãng Nï-mö chûa coá yá àõnh quay vïì taâu Nau-ti-luáx, öng ta vêîn duäng caãm ài lïn phña trûúác. Àaáy biïín döëc tuöåt xuöëng. Khoaãng ba giúâ chiïìu, chuáng töi túái möåt chöî àêët truäng heåp, hai bïn laâ nhûäng moãm àaá thùèng àûáng, caách mùåt biïín möåt trùm nùm mûúi meát. Nhúâ böå àöì lùån hoaân haão, chuáng töi àaä xuöëng chñn mûúi meát quaá giúái haån maâ thiïn nhiïn quy àõnh cho nhûäng cuöåc daåo chúi dûúái nûúác cuãa con ngûúâi. Töi xaác àõnh àöå sêu úã chöî chuáng töi àûáng laâ möåt trùm nùm mûúi meát, mùåc duâ chùèng coá möåt thûá maáy ào naâo. Nhûng töi biïët rùçng ngay úã núi nûúác trong nhêët, nhûäng tia saáng mùåt trúâi cuäng khöng thïí loåt xuöëng sêu hún àûúåc. Caách mûúâi bûúác chùèng nhòn thêëy gò. Töi àang doâ dêîm thò boáng töëi böîng bõ möåt tia saáng khaá maånh xuyïn thuãng. Thuyïìn trûúãng Nï-mö àaä bêåt àeân àiïån. Anh thuãy thuã ài theo cuäng bêåt àeân. Töi vaâ Cöng-xêy laâm theo. aánh àeân chiïëu

Jules Verne 104


saáng möåt khoaãng coá baán kñnh hùm nhùm meát. Nï-mö dêîn chuáng töi ài ngaây caâng xa, vaâo giûäa khu rûâng sêu thùèm. Núi àêy cêy coã hiïëm dêìn. Vò thiïëu aánh saáng mùåt trúâi, úã àöå sêu naây hêìu nhû chùèng coân loaåi thûåc vêåt naâo, trong khi xung quanh chuáng töi vêîn coân nhiïìu àöång vêåt kyâ laå. Vûâa ài töi vûâa nghô buång rùçng aánh saáng àiïån seä thu huát sûå chuá yá cuãa caác àöång vêåt dûúái biïín sêu. Nhûng nïëu chuáng coá túái gêìn thò vêîn úã möåt khoaãng caách suáng bùæn khöng túái àûúåc. Thuyïìn trûúãng Nï-mö mêëy lêìn dûâng laåi tò suáng lïn vai ngùæm, nhûng laåi haå suáng xuöëng röìi tiïëp tuåc ài. Cuöëi cuâng, khoaãng böën giúâ chiïìu, chuáng töi ài túái àñch cuãa cuöåc daåo chúi naây. Trûúác mùåt chuáng töi böîng dûång lïn möåt bûác tûúâng àaá hoa cûúng, möåt khöëi àaá huâng vô coá nhiïìu hang höëc khöng thïí vûúåt qua àûúåc. Àoá chñnh laâ chên àaão Creát-xpö! Nï-mö dûâng laåi.

Öng ta ra hiïåu cho chuáng töi nghó chên. Töi chùèng khao khaát vûúåt qua bûác tûúâng naây nïn tuên theo lïånh Nï-mö. Àêy laâ ranh giúái maâ öng ta khöng muöën vûúåt qua. Bïn kia laâ möåt thïë giúái khaác maâ Nï-mö khöng muöën àùåt chên vaâo! Chuáng töi quay vïì. Nï-mö dêîn àêìu vaâ vûäng vaâng àûa chuáng töi lïn phña trûúác. Töi caãm thêëy hònh nhû mònh trúã vïì bùçng löëi khaác. Con àûúâng múái döëc àûáng nïn treâo rêët mïåt, möåt laát sau chuáng töi lïn túái gêìn mùåt biïín. Viïåc ài lïn nhûäng lúáp nûúác trïn diïîn ra tûâ tûâ vaâ khöng thïí coá aãnh hûúãng gò xêëu. Ngûúåc laåi, aáp lûåc thay àöíi àöåt ngöåt coá thïí gêy nguy haåi cho cú thïí con ngûúâi vaâ àe doåa tñnh maång nhûäng thúå lùån thiïëu thêån troång. Mêëy phuát sau, chuáng töi laåi ài vaâo lúáp nûúác àûúåc chiïëu saáng. Mùåt trúâi àaä lùån gêìn saát chên trúâi, vaâ nhûäng tia saáng bõ khuác xaå trong nûúác chiïëu lïn têët caã nhûäng vêåt xung quanh möåt aánh haâo quang rûåc rúä. Chuáng töi ài dûúái àöå sêu mûúâi meát, tûâng àaân àuã loaåi caá lûúån quanh. Caá nhiïìu vaâ búi nhanh hún chim bay trïn trúâi, nhûng chùèng con naâo àaáng bùæn. Thuyïìn trûúãng Nï-mö böîng àûa suáng lïn vai röìi ngùæm vaâo möåt con vêåt naâo àoá àang thêëp thoaáng trong buåi rêåm. Öng ta boáp coâ. Möåt tiïëng rñt nheå phaát ra, thïë laâ con vêåt bõ truáng àaån ngaä guåc caách chuáng töi nùm bûúác. Àoá laâ möåt con raái caá tuyïåt àeåp, loaåi böën chên duy nhêët söëng úã biïín. Böå löng raái caá daâi túái möåt meát rûúäi, maâu nêu sêîm, úã àêìu böën chên maâu trùæng baåc, rêët àûúåc ûa chuöång trïn thõ trûúâng Nga vaâ Trung Quöëc. Vò mïìm vaâ mûúåt nïn böå löng con raái caá naây trõ giaá ñt nhêët hai ngaân Phrùng. Töi thñch thuá ngùæm nhòn con vêåt coá vuá, àêìu deåt, tai ngùæn, mùæt troân, coá ria meáp trùæng nhû ria meâo, coá maâng chên rêët phaát triïín vaâ àuöi böng. Loaâi thuá naây bõ sùn bùæt quaá nhiïìu nïn hïët sûác hiïëm, chó coân thêëy úã phña bùæc Thaái Bònh Dûúng vaâ coá nguy cú bõ tuyïåt chuãng.



Ngûúâi thuãy thuã vaác xaác con vêåt lïn vai vaâ chuáng töi laåi ài tiïëp. Chuáng töi bûúác trïn caát phùèng suöët möåt tiïëng àöìng höì. Àöi chöî àaáy göì lïn àïën mûác chuáng töi chó coân caách mùåt biïín hai meát... Àïën àêy, töi àûúåc chûáng kiïën möåt phaát suáng kyâ diïåu nhêët maâ ngûúâi ài sùn ñt khi thêëy. Trïn àêìu chuáng töi coá möåt con chim lúán àang xoâe röång caánh bay. Khi noá caách mùåt biïín mêëy meát, ngûúâi thuãy thuã ngùæm röìi nöí möåt phaát suáng. Con chim rúi thùèng xuöëng biïín maånh àïën nöîi thùæng àûúåc sûác caãn cuãa nûúác vaâ chòm túái ngay chöî chaâng thuãy thuã thiïån xaå. Àoá laâ möåt con chim baáo baäo, tiïu biïíu xuêët sùæc cho caác loaâi chim söëng ngoaâi biïín. Phaát suáng khöng dûå kiïën naây khöng laâm chuáng töi ài chêåm laåi. Trong hai tiïëng àöìng höì, chuáng töi khi thò bûúác trïn àaáy caát bùçng, khi thò len qua nhûäng baäi taão. Töi àang mïåt lûã thò möåt vïåt saáng múâ böîng xuyïn qua boáng àïm túái nûãa haãi lyá. Àoá laâ aánh àeân pha cuãa taâu Nau-ti-luáx. Thïë laâ chó coân hai mûúi phuát nûäa laâ vïì túái taâu! Töi sùæp àûúåc nghó ngúi thoaãi maái röìi! Töi bùæt àêìu caãm thêëy dûúäng khñ trong bònh sùæp caån. Nhûng töi khöng biïët àûúåc rùçng möåt cuöåc gùåp gúä bêët ngúâ seä laâm chuáng töi vïì taâu chêåm möåt luác. Töi àang ài caách mêëy ngûúâi kia chûâng hai chuåc meát. Thuyïìn trûúãng Nï-mö böîng quay ngoùæt laåi vaâ bûúác vïì phña töi. Caánh tay maånh meä cuãa öng ta êën töi nùçm xuöëng saát mùåt àêët; ngûúâi thuãy thuã cuäng laâm nhû vêåy àöëi vúái Cöng-xêy. Trong giêy phuát àêìu tiïn, töi chùèng hiïíu vò sao coá sûå "têën cöng" bêët ngúâ àoá, nhûng thêëy Nï-mö nùçm yïn bïn caånh, töi an têm. Töi nùçm thùèng dûúái àêët, coá taão phña trïn che chúã. Ngûúác nhòn lïn, töi thêëy mêëy boáng àen to tûúáng vaâ saáng lêëp laánh àang lûúát qua. Töi súãn gai öëc.

Töi àaä nhêån ra nhûäng con caá khuãng khiïëp naây. Àoá laâ hai con caá mêåp, loaåi caá ùn thõt ngûúâi, coá àuöi lúán, moäm coá nhûäng chêëm saáng. Caái moäm gúám ghiïëc naây coá thïí àúáp möåt caái laâ àûát àöi ngûúâi! Töi khöng biïët Cöng-xêy coá xïëp loaåi caá mêåp khöng, nhûng vïì phêìn mònh, töi nhòn caái buång trùæng baåc, hai haâm rùng nhoån cuãa chuáng bùçng con mùæt cuãa möåt naån nhên hún laâ cuãa möåt nhaâ sinh hoåc. Cuäng phuác cho chuáng töi, laâ nhûäng con vêåt phaâm ùn naây mùæt rêët keám. Chuáng búi vuåt qua maâ khöng thêëy chuáng töi. Thïë laâ chuáng töi may mùæn vûúåt qua àûúåc möåt nöîi nguy hiïím lúán hún laâ gùåp höí giûäa rûâng sêu. Nûãa tiïëng sau, chuáng töi vïì túái taâu Nau-ti-luáx. Nùæp taâu múã, chuáng töi vûâa chui vaâo cùn phoâng con thò thuyïìn trûúãng Nï-mö àoáng sêåp cûãa ngoaâi röìi êën nuát. Maáy búm trïn taâu chaåy laâm mûåc nûúác xung quanh chuáng töi ruát xuöëng rêët nhanh. Mêëy giêy sau, trong phoâng chùèng coân möåt gioåt nûúác naâo. Luác àoá, caánh cûãa trong múã ra, chuáng töi bûúác sang phoâng thay quêìn aáo. Chuáng töi

Jules Verne 106


khaá vêët vaã múái thaáo boã àûúåc böå àöì lùån. Töi vûâa quaá mïåt, vûâa buöìn nguã nhûng hïët sûác thoãa maän vïì cuöåc daåo chúi tuyïåt àeåp dûúái àaáy biïín sêu. Töi trúã vïì phoâng riïng cuãa mònh.



CHÛÚNG 18

BÖËN NGAÂN DÙÅM DÛÚÁI THAÁI BÒNH DÛÚNG

Saáng 18 thaáng 11, töi thûác dêåy, ngûúâi khoan khoaái. Töi lïn boong taâu vaâ laåi thêëy viïn thuyïìn phoá àang noái cêu maâ töi àaä nghe àûúåc nhiïìu lêìn. Töi böîng hiïíu nghôa cêu noái àoá. Àuáng laâ öng ta noái rùçng "biïín bònh yïn vö sûå". Biïín baát ngaát, mïnh möng, chùèng thêëy möåt caánh buöìm, cuäng chùèng thêëy nhûäng moãm àaá cuãa àaão Creát-xpö! Biïín àaä nuöët têët caã maâu sùæc cuãa quang phöí mùåt trúâi, chó coân laåi möåt maâu xanh ngùæt! Töi àang maãi ngùæm caãnh àeåp cuãa àaåi dûúng thò thuyïìn trûúãng Nï-mö lïn boong vaâ bùæt àêìu quan saát thiïn vùn. Hònh nhû öng ta khöng àïí yá gò àïën töi. Sau àoá, Nï-mö tò tay lïn buöìng laái vaâ àùm àùm nhòn vïì phña xa khúi. Luác naây àöå hai mûúi thuãy thuã bûúác lïn boong. Hoå keáo lûúái maâ hoå àaä quùng àïm trûúác. Àoá laâ nhûäng ngûúâi khoãe maånh, lûåc lûúäng, thuöåc nhiïìu dên töåc khaác nhau nhûng àïìu göëc chêu R�u. Töi dïî daâng nhêån ra möåt ngûúâi Ai-len, mêëy ngûúâi Phaáp, mêëy ngûúâi Xla-vú, möåt ngûúâi Hy Laåp. Hoå rêët ñt lúâi vaâ noái vúái nhau bùçng möåt thûá thöí ngûä chùèng roä nguöìn göëc tûâ àêu. Vò vêåy töi khöng thïí chuyïån troâ vúái hoå àûúåc. Hoå keáo lûúái lïn taâu. Saáng höm àoá nhiïìu àöång vêåt kyâ laå cuãa biïín àaä loåt vaâo lûúái. Töi ûúác lûúång hoå àaánh àûúåc ñt nhêët böën trùm ki-lö-gam caá! Möåt meã lûúái rêët àaåt nhûng cuäng chùèng coá gò àaáng ngaåc nhiïn! Lûúái mùæc phña sau taâu vaâ trong mêëy tiïëng àöìng höì àaä cuöën theo têët caã nhûäng àöång vêåt gùåp úã àûúâng. Tûâ nay vïì sau, chuáng töi chùèng súå thiïëu caá ngon vò taâu chaåy rêët nhanh vaâ chiïëc àeân pha coá sûác hêëp dêîn lúán. Caá àaánh àûúåc liïìn àûa xuöëng bïëp, möåt phêìn àïí dûå trûä, möåt phêìn àïí ùn ngay. Meã lûúái kïët thuác. Khöng khñ laåi àûúåc dûå trûä àêìy caác bïí chûáa. Töi àinh ninh laâ taâu sùæp lùån, nïn muöën trúã vïì phoâng. Nhûng luác àoá thuyïìn trûúãng Nï-mö quay vïì phña töi vaâ noái:

- Thûa ngaâi giaáo sû, ngaâi haäy nhòn xem biïín coá phaãi laâ möåt sinh vêåt khöng? Biïín luác thò giêån dûä, khi thò dõu hiïìn. Ban àïm

Jules Verne 108


biïín cuäng nguã nhû chuáng ta vaâ giúâ àêy àang tónh dêåy, khoan khoaái sau möåt giêëc nguã ngon!

Nï-mö chùèng chaâo hoãi gò. Hònh nhû con ngûúâi bñ hiïím naây àang tiïëp tuåc möåt cêu chuyïån bõ boã dúã. Öng ta noái:

- Giaáo sû nhòn xem: àaåi dûúng tónh giêëc dûúái aánh nùæng dõu hiïìn. Noá bùæt àêìu cuöåc söëng ban ngaây. Thêåt kyâ thuá khi quan saát nhûäng biïíu hiïån àêìy sûác söëng cuãa cú thïí noá! Biïín coá tim, coá maåch maáu, vaâ töi hoaân toaân àöìng yá vúái nhaâ baác hoåc Mö-ri, ngûúâi àaä phaát hiïån ra rùçng nûúác úã àaåi dûúng cuäng tuêìn hoaân, hïåt nhû sûå tuêìn hoaân cuãa maáu trong cú thïí söëng.

Nï-mö chùèng àúåi traã lúâi, vaâ töi cuäng thêëy nïëu ngùæt lúâi öng ta bùçng nhiïìu cêu "vêng", "têët nhiïn", "rêët àuáng" tröëng röîng thò thêåt laâ thûâa. Öng ta nhû tûå noái vúái mònh vaâ sau möîi cêu laåi im lùång höìi lêu.

- Àuáng, nûúác úã àaåi dûúng tuêìn hoaân khöng ngûâng. Sûå tuêìn hoaân àoá súã dô coá laâ do nhiïåt àöå thay àöíi, do muöëi vaâ caác vi sinh vêåt trong nûúác biïín. Nhiïåt àöå thay àöíi laâm thay àöíi tyã troång cuãa nûúác, do àoá taåo nïn nhûäng luöìng nûúác chaãy ngûúåc nhau. Nûúác biïín böëc húi rêët ñt úã hai cûåc, nhûng böëc húi rêët nhiïìu úã vuâng xñch àaåo. Hiïån tûúång naây taåo ra sûå giao lûu thûúâng xuyïn qua caác vuâng biïín àoá. Ngoaâi ra, töi coân phaát hiïån àûúåc sûå tuêìn hoaân theo chiïìu thùèng àûáng tûâ mùåt biïín xuöëng dûúái sêu vaâ ngûúåc laåi. Hiïån tûúång àoá àuáng laâ sûå hö hêëp cuãa biïín! Trong caác vuâng biïín êëm, nûúác àaåi dûúng bõ àöët noáng úã lúáp trïn chaãy àïën caác vuâng biïín laånh, nhúâ bõ laånh ài nïn àêåm àùåc hún, nùång hún vaâ chòm xuöëng dûúái. Sau àoá caâng gêìn vuâng xñch àaåo noá caâng bõ hun noáng vaâ nöíi dêìn lïn trïn, röìi laåi chaãy vïì vuâng biïín laånh. Àïën hai cûåc, giaáo sû seä thêëy roä kïët quaã cuãa hiïån tûúång naây vaâ seä àaánh giaá àûúåc sûå nhòn xa cuãa thiïn nhiïn, vò nhúâ quy luêåt naây maâ nûúác biïín chó àoáng bùng úã lúáp trïn!

- Khi Nï-mö noái àïën cêu cuöëi cuâng, töi nghô buång: “Chùèng leä con ngûúâi liïìu lônh naây laåi àõnh cho taâu chaåy túái

hai cûåc?". Nï-mö im lùång vaâ chùm chuá nhòn biïín caã, möi trûúâng maâ öng ta àang cöë sûác nghiïn cûáu cùån keä. Möåt laát sau, öng ta noái:

- Biïín chûáa möåt lûúång muöëi àaáng kïí. Nïëu nhû coá thïí têåp trung têët caã muöëi bõ hoâa tan trong àaåi dûúng laåi thò noá seä chêët thaânh möåt khöëi bùçng böën triïåu rûúãi dùåm khöëi. Vaâ nïëu traãi àïìu trïn mùåt àêët thò noá seä taåo thaânh möåt lúáp daây hún mûúâi meát.



Nhûng ngaâi chúá tûúãng rùçng muöëi chûáa trong nûúác biïín laâ do sûå traái tñnh cuãa thiïn nhiïn. Khöng phaãi àêu! Muöëi laâm giaãm sûå böëc húi cuãa nûúác biïín vaâ giuáp caác miïìn khñ hêåu ön hoâa traánh àûúåc mûa nhiïìu. Vai troâ laâm cên àöëi hoaåt àöång cuãa thiïn nhiïn trïn traái àêët thêåt quan troång, thêåt vinh quang! Nï-mö im lùång. Öng ta àûáng thùèng lïn, ài mêëy bûúác trïn boong röìi laåi bûúác vïì phña töi:

- Coân haâng tyã sinh vêåt coá trong möîi gioåt nûúác cuäng coá vai troâ khöng keám quan troång. Chuáng hêëp thuå muöëi biïín vaâ chêët vöi hoâa tan trong nûúác. Khi chïët ài, chuáng laåi traã laåi cho nûúác nhûäng chêët khoaáng khaác nhau, möåt phêìn dûúái daång xûúng dûúái àaáy biïín. Thïë laâ coá möåt sûå tuêìn hoaân maäi maäi, möåt cuöåc söëng vônh cûãu! Cuöåc söëng úã biïín khêín trûúng hún, thuêån lúåi hún, vö cuâng vö têån hún trïn àêët liïìn. Noá nùçm ngay trong möîi gioåt nûúác cuãa biïín caã trong möi trûúâng rêët nguy haåi cho tñnh maång con ngûúâi nhûng rêët coá lúåi cho haâng tyã sinh vêåt khaác, cho caã töi nûäa!

Noái nhûäng lúâi àoá, con ngûúâi Nï-mö khaác laå hùèn ài vaâ gêy cho töi möåt êën tûúång maånh meä. Öng ta noái tiïëp:

- Vaâ cuöåc söëng thêåt sûå laâ úã àêy, chó úã àêy thöi! Töi tin laâ coá khaã nùng xêy dûång nhûäng thaânh phöë ngêìm, nhûäng toâa nhaâ ngêìm dûúái biïín cûá möîi saáng laåi nöíi lïn mùåt nûúác àïí dûå trûä khöng khñ trong laânh giöëng nhû taâu Nau-ti-luáx. Nhûäng thaânh phöë àöåc lêåp, nhûäng thaânh phöë tûå do. Vaâ nïëu möåt tïn baåo chuáa naâo àoá...

Thuyïìn trûúãng Nï-mö ngùæt cêu noái bùçng möåt cûã chó àe doåa. Röìi öng ta hoãi töi dûúâng nhû muöën xua àuöíi nhûäng yá nghô àen töëi:

- Giaáo sû coá biïët àaåi dûúng sêu bao nhiïu khöng? - Thûa thuyïìn trûúãng, töi coá biïët nhûäng kïët quaã ào àaåc. - Kïët quaã cuå thïí ra sao? Khi coá dõp, töi coá thïí kiïím tra laåi. - Nïëu töi khöng lêìm thò àöå sêu trung bònh úã phña bùæc Àaåi Têy

Dûúng laâ taám ngaân hai trùm meát, coân úã Àõa Trung Haãi laâ hai ngaân nùm trùm meát. Nhûäng cuöåc ào àaåc coá kïët quaã nhêët àaä àûúåc tiïën haânh úã phña nam Àaåi Têy Dûúng. Kïët quaã: möåt vaån hai ngaân meát, möåt vaån böën ngaân chñn trùm linh möåt meát, möåt vaån nùm ngaân möåt trùm böën chñn meát. Toám laåi, nïëu àaáy àaåi dûúng àûúåc san bùçng thò àöå sêu trung bònh laâ khoaãng baãy ki-lö-meát.

- Töët lùæm! Nï-mö traã lúâi.

Jules Verne 110


- Töi hy voång seä cung cêëp cho ngaâi nhûäng söë liïåu chñnh xaác hún. Vïì àöå sêu trung bònh úã vuâng biïín naây cuãa Thaái Bònh Dûúng, töi coá thïí thöng baáo rùçng noá khöng quaá böën ngaân meát. Noái àïën àêy, thuyïìn trûúãng Nï-mö ài vïì phña nùæp taâu röìi theo bêåc thang sùæt bûúác xuöëng dûúái. Töi ài theo öng ta. Ngay luác àoá chên võt bùæt àêìu ngay, àöìng höì chó töëc àöå hai mûúi haãi lyá möåt giúâ... Nhûäng ngaây sau àoá, thuyïìn trûúãng Nï-mö rêët ñt àïën thùm hoãi. Hoåa hoùçn lùæm töi múái thêëy öng ta. Coân viïn thuyïìn phoá thò cûá saáng saáng laåi ghi àûúâng ài cuãa con taâu trïn baãn àöì rêët cêín thêån giuáp töi xaác àõnh võ trñ con taâu möåt caách chñnh xaác. Cöng-xêy vaâ Neát Len úã bïn töi haâng tiïëng àöìng höì. Cöng-xêy thuêåt laåi cho Neát nghe chuyïån anh ta àaä àûúåc thêëy nhûäng kyâ quan gò trong chuyïën daåo chúi ngêìm dûúái biïín. Neát höëi tiïëc laâ àaä khöng cuâng ài. Töi an uãi Neát röìi seä töí chûác xuöëng biïín chúi möåt lêìn nûäa. Hêìu nhû ngaây naâo têëm cûãa sùæt úã phoâng khaách cuäng múã ra mêëy tiïëng àöìng höì, vaâ chuáng töi laåi àûúåc ài sêu vaâo nhûäng bñ mêåt cuãa thïë giúái ngêìm dûúái biïín. Taâu Nau-ti-luáx chaåy theo hûúáng àöng nam úã àöå sêu möåt trùm -möåt trùm nùm mûúi meát. Nhûng coá lêìn thuyïìn trûúãng Nï-mö hûáng lïn cho taâu lùån sêu xuöëng hai ngaân meát. Nhiïåt kïë chó 4,25 àöå, möåt nhiïåt àöå hònh nhû chung cho àöå sêu naây úã moåi vô àöå. Ba giúâ saáng ngaây 26 thaáng 11 taâu Nau-ti-luáx qua bùæc chñ tuyïën 172 àöå kinh. Ngaây 27 thaáng 11 taâu ngang qua quêìn àaão Xan-uyát, núi thuyïìn trûúãng Cuác nöíi tiïëng hy sinh ngaây 14 thaáng 2 nùm 1779. Thïë laâ chuáng töi àaä ài àûúåc böën ngaân taám trùm saáu mûúi dùåm kïí tûâ ngaây bùæt àêìu cuöåc haânh trònh. Buöíi saáng, khi lïn boong, töi nhòn thêëy àaão Ha-oai caách taâu hai haãi lyá. Àoá laâ àaão lúán nhêët trong söë baãy hoân àaão cuãa quêìn àaão Ha-oai. Töi thêëy roä nhûäng caánh àöìng tröìng troåt, vuâng àöìi vaâ nhûäng daäy nuái doåc búâ biïín, nhûäng nuái lûãa trong àoá sûâng sûäng ngoån Mu-na Rï-a cao nùm ngaân meát.

Taâu Nau-ti-luáx vêîn chaåy theo hûúáng àöng nam. Ngaây muâng 1 thaáng 12, noá vûúåt qua xñch àaåo úã 142 àöå kinh. Ngaây 4 thaáng 12, sau khi chaåy khaá nhanh vaâ khöng xaãy ra sûå viïåc gò àùåc biïåt, taâu túái gêìn quêìn àaão Maác-ki-dú. Qua quêìn àaão àeåp tuyïåt vúâi êëy, tûâ muâng 4 túái 11 thaáng 12 taâu ài àûúåc khoaãng hai ngaân haãi lyá. Àïm muâng 9 raång ngaây 10 thaáng 12 taâu gùåp haâng àaân nhuyïîn thïí. Ban àïm chuáng tûâ dûúái biïín sêu búi lïn caác lúáp nûúác trïn röìi theo con àûúâng di cû cuãa caá trñch vaâ caá xaác-àin maâ boã sang vuâng nûúác êëm hún. Àêy laâ cuöåc di cû bònh thûúâng cuãa haâng triïåu têën sinh vêåt biïín!... Biïín caã àang phö baây ra nhûäng bûác tranh hïët sûác kyâ thuá vaâ muön maâu muön veã. Biïín caã chùèng nhûäng laâm chuáng töi vui mùæt,



cho chuáng töi quan saát nhûäng sinh vêåt trong möi trûúâng tûå nhiïn cuãa chuáng maâ coân múã ra trûúác chuáng töi nhûäng bñ mêåt thêìm kñn nhêët. Ngaây 11 thaáng 12 töi ngöìi úã phoâng khaách vaâ àoåc möåt cuöën saách lêëy úã thû viïån cuãa thuyïìn trûúãng. Neát vaâ Cöng-xêy thò maãi ngùæm nûúác biïín àûúåc chiïëu saáng. Taâu Nau-ti-luáx àang dûâng. Taâu cho nûúác vaâo àêìy caác bïí chûáa vaâ àöî úã àöå sêu möåt ngaân meát, núi rêët ñt sinh vêåt, rêët ñt caá to.

Töi àang àoåc cuöën saách tuyïåt vúâi cuãa Giùng Ma-xï thò Cöng-xêy goåi töi:

- Thûa giaáo sû, ngaâi coá thïí laåi àêy möåt phuát khöng aå? - Anh ta noái bùçng möåt gioång khaác laå. - Coá viïåc gò thïë, Cöng-xêy? Töi àûáng dêåy, bûúác túái cûãa söí vaâ nhòn ra ngoaâi. Trong khoaãng

nûúác àûúåc àeân pha trïn taâu roåi saáng, coá möåt khöëi lúán maâu àen àang lú lûãng. Töi chuá yá nhòn xem àoá laâ gò. Trong oác töi böîng loáe lïn möåt yá nghô.

- Taâu biïín! Töi kïu lïn. - Àuáng, - Neát traã lúâi, - möåt chiïëc taâu biïín bõ gaäy cöåt buöìm!

Neát Len àaä khöng lêìm. Trûúác mùæt chuáng töi laâ möåt chiïëc taâu bõ àùæm. Voã taâu coân töët. Hònh nhû noá múái bõ àùæm caách àêy mêëy tiïëng àöìng höì... Chiïëc taâu gêy möåt êën tûúång rêët àaáng buöìn! Nhûng khi thêëy nhûäng xaác ngûúâi bõ troái chùåt bùçng dêy caáp trïn boong thò coân thï thaãm hún nhiïìu!... Chuáng töi lùång im vaâ hïët sûác xuác àöång nhòn caãnh taâu àùæm. Nhûäng con caá mêåp haáu àoái àaä ngûãi thêëy muâi thõt ngûúâi vaâ xöng àïën. Khi taâu Nau-ti-luáx chaåy voâng quanh chiïëc taâu àùæm, töi thêëy úã phña laái coá doâng chûä àïì:

“FLORIDA" SUNDERLAND

Jules Verne 112


CHÛÚNG 19

VA-NI-CÖ-RÖ

Tai naån thûúng têm cuãa taâu Phlo-ri-àa khöng phaãi laâ trûúâng húåp àùåc biïåt gò lùæm ngoaâi biïín caã. Vïì sau naây, khi taâu Nau-ti-luáx qua caác vuâng biïín àöng taâu beâ, chuáng töi àaä gùåp nhiïìu xaác taâu àùæm muåc naát trong nûúác. Coân dûúái àaáy thò naâo suáng lúán, naâo neo, naâo xñch vaâ haâng ngaân àöì vêåt khaác bùçng sùæt àang gó ra. Ngaây 11 thaáng 12, chuáng töi túái gêìn quêìn àaão Pau-mö-tu raãi raác khoaãng nùm trùm dùåm tûâ àöng -àöng nam túái têy -têy bùæc. Quêìn àaão naây coá diïån tñch ba trùm baãy mûúi dùåm vuöng vaâ göìm saáu mûúi nhoám àaão san hö. Nhúâ àoá khöëi àêët naây súám muöån seä nhêåp laâm möåt vúái quêìn àaão kïì bïn, vaâ giûäa Niu Di-lún vaâ Tên Ca-lï-àö-ni seä xuêët hiïån luåc àõa thûá nùm. Möåt höm töi àïì cêåp vêën àïì àoá vúái thuyïìn trûúãng Nï-mö, nhûng öng ta traã lúâi töi möåt caách laånh luâng:

- Cêìn nhûäng con ngûúâi múái chûá cêìn gò nhûäng luåc àõa múái! Vêîn theo hûúáng cuä, taâu Nau-ti-luáx chaåy ngang qua àaão Cleác-

möng Ton-ne, hoân àaão kyâ laå nhêët trong caác nhoám àaão do thuyïìn trûúãng Ben phaát hiïån ra nùm 1822. ÚÃ àêy töi coá dõp quan saát caác quêìn thïí san hö àaä taåo nïn caác àaão úã miïìn biïín Thaái Bònh Dûúng naây... Khi taâu nöíi lïn mùåt nûúác, töi coá thïí nhòn bao quaát caã àaão Cleác-möng Ton-ne chó húi nhö lïn möåt chuát coá rûâng rêåm phuã kñn. Nhûäng cún baäo biïín àaä biïën àêët àaá vöi úã àêy thaânh maâu múä. Haåt cêy do baäo àûa tûâ àêët liïìn ra, möåt höm naâo àoá rúi xuöëng àaão naây, laåi àûúåc boán bùçng xaác töm caá vaâ taão thöëi rûäa, àaä laâm nhuá lïn bao mêìm xanh. Soáng biïín àaä neám lïn búâ möåt quaã dûâa chñn tûâ xa túái. Thïë laâ cêy cöëi moåc lïn. Cêy laâm nûúác böëc húi vaâ taåo ra möåt con suöëi. Cêy cöëi dêìn dêìn phuã kñn àaão. Luöìng nûúác biïín àaä àûa túái àêy caác vi sinh vêåt, cön truâng cuâng vúái nhûäng thên cêy bõ nhöí bêåt lïn tûâ nhûäng hoân àaão bïn. Ruâa bùæt àêìu túái àêy àeã trûáng. Chim choác bay túái laâm töí trïn nhûäng cêy non. Thïë giúái àöång vêåt dêìn dêìn phaát triïín sûå söëng úã àêy. Tiïëp àoá con ngûúâi xuêët hiïån. Anh ta bõ maâu xanh tûúi cuãa cêy cöëi vaâ àêët àai phò nhiïu hêëp dêîn. Nhûäng hoân



àaão san hö -möåt saáng taåo vô àaåi cuãa caác sinh vêåt vö cuâng nhoã beá -àaä àûúåc hònh thaânh nhû vêåy. Àïën gêìn töëi, àaão Cleác-möng Ton-ne khuêët hùèn. Taâu Nau-ti-luáx thay àöíi hùèn hûúáng ài. Vûúåt qua chñ tuyïën nam úã 135 àöå kinh, taâu chaåy vïì phña têy bùæc. Mùåc duâ mùåt trúâi nhiïåt àöå noáng boãng, chuáng töi vêîn khöng caãm thêëy noáng vò úã àöå sêu ba mûúi, böën mûúi meát, nhiïåt àöå nûúác khöng quaá 10 -12 àöå. Ngaây 15 thaáng 12, taâu ài ngang quêìn àaão Xö-xi-ï-tï vaâ Ta-i-ti diïîm lïå, hoaâng hêåu cuãa Thaái Bònh Dûúng. Taâu àaä ài àûúåc taám ngaân möåt trùm haãi lyá. Sau àoá noá chaåy vaâo khoaãng giûäa quêìn àaão Tön-ga Ta-bu vaâ quêìn àaão Ngûúâi ài biïín röìi vûúåt qua quêìn àaão Phñt-gi. Quêìn àaão naây àûúåc Ta-xman phaát hiïån ra nùm 1643. Cuâng nùm àoá, To-ri-xe-li phaát minh ra phong vuä biïíu vaâ vua Lu-i 14 lïn ngöi. Xin àïí baån àoåc phaán xeát xem sûå kiïån naâo àoá ñch lúåi hún cho loaâi ngûúâi...

Àaä möåt tuêìn nay thuyïìn trûúãng Nï-mö khöng xuêët hiïån. Cuöëi cuâng, saáng 27 thaáng 12, öng ta bûúác vaâo phoâng khaách, tûå nhiïn thoaãi maái tûåa nhû chuáng töi vûâa chia tay vúái öng ta nùm phuát trûúác àêy. Luác àoá töi àang tòm võ trñ con taâu chaåy trïn baãn àöì. Nï-mö àïën chöî töi, chó vaâo möåt àiïím trïn baãn àöì röìi noái:

- Va-ni-cö-rö. Àõa danh naây taác àöång àïën töi möåt caách thêìn kyâ. Àoá laâ tïn nhûäng hoân àaão, núi àoaân taâu cuãa La Pï-ru-dú bõ àùæm. Töi giêåt mònh hoãi:

- Taâu Nau-ti-luáx chaåy vïì phña Va-ni- cö-rö û, thûa thuyïìn trûúãng?

- Thûa giaáo sû, vêng. - Phaãi chùng töi seä coá dõp àïën nhûäng hoân àaão nöíi tiïëng, núi

taâu Buát-xon vaâ A-xtú-rö-laáp bõ àùæm? - Vêng, nïëu giaáo sû muöën. - Thïë àïën Va-ni-cö-rö coân xa khöng aå? - Thûa giaáo sû, Va-ni-cö-rö àêy röìi. Töi cuâng Nï-mö lïn boong röìi chùm chuá nhòn vïì chên trúâi úã

phña àöng bùæc hiïån lïn hai hoân àaão to nhoã khaác nhau nhûng chùæc cuâng nguöìn göëc nuái lûãa, coá möåt haâng raâo san hö bao quanh khoaãng böën mûúi haãi lyá. Chuáng töi àaä túái gêìn àaão, àuáng hún laâ túái cûãa möåt vuäng nhoã. Cêy cöëi xanh tûúi phuã kñn àaão, tûâ búâ biïín túái àónh nuái cao. Taâu vûúåt qua möåt eo biïín heåp àïí vaâo phña trong haâng raâo san hö. Dûúái boáng nhûäng cêy suá, chuáng töi thêëy roä boáng nhûäng thöí dên

Jules Verne 114


àang hïët sûác ngaåc nhiïn theo doäi con taâu. Coá leä hoå tûúãng taâu hònh thoi laâ möåt con caá voi maâ hoå cêìn àïì phoâng. Thuyïìn trûúãng Nï-mö hoãi töi àaä biïët gò vïì caái chïët cuãa La Pï-ru-dú.

- Thûa thuyïìn trûúãng, töi cuäng biïët nhû moåi ngûúâi thöi. - Giaáo sû coá thïí thuêåt laåi cho töi nhûäng àiïìu moåi ngûúâi àïìu

biïët khöng? Nï-mö hoãi húi móa mai. - Thûa vêng! Vaâ töi bùæt àêìu kïí laåi cho öng ta nghe nöåi dung nhûäng tin tûác

cuöëi cuâng do Àuy-möng Àuyïëc-vin baáo vïì. Sau àêy laâ toám tùæt nhûäng tin tûác àoá. Nùm 1785, La Pï-ru-dú vaâ trúå taá cuãa öng ta laâ thuyïìn trûúãng Àúâ Lùng-glú àûúåc vua Lu-i 16 phaái ài voâng quanh traái àêët trïn hai chiïëc taâu Buát-xon vaâ A-xtú-rö-laáp vaâ bõ mêët tñch. Nùm 1791, chñnh phuã Phaáp lo lùæng vïì söë phêån hai chiïëc taâu chiïën cuãa La Pï-ru-dú nïn àaä thaânh lêåp möåt àöåi taâu ài cûáu göìm hai chiïëc Rú-seác-sú vaâ E-xpï -rùng-xú dûúái quyïìn chó huy cuãa Bru-ni Àùng-tú-rú-ca-xtö. Hai taâu naây nhöí neo úã caãng Breát-xtú ngaây 28 thaáng 9. Hai thaáng sau, theo baáo caáo cuãa möåt ngûúâi tïn laâ Bö-àoanh, chó huy taâu An-beác-man, thò ngûúâi ta àaä thêëy nhûäng maãnh taâu vúä úã búâ biïín Tên Giï-oác-gi. Nhûng Àùng-tú-rú-caát-xtö khöng biïët tin àoá -vaã laåi noá cuäng khaá mú höì -nïn vêîn cho taâu chaåy vïì àaão A-mi-rö-tï, theo baáo caáo cuãa thuyïìn trûúãng Hún-tún, laâ núi taâu La Pï-ru-dú bõ àùæm. Nhûng cuöåc tòm kiïëm cuãa Àùng-tú-rú Ca-xtö khöng àem laåi kïët quaã gò. Hai taâu ài cûáu àaä ài qua Va-ni-cö-rö maâ khöng dûâng laåi. Chuyïën ài kïët thuác möåt caách bi thaãm vò chñnh Àùng-tú-rú-ca-xtö, hai thuyïìn phoá vaâ nhiïìu thuãy thuã bõ chïët. Ngûúâi àêìu tiïn doâ ra àuáng vïët tñch cuãa àoaân taâu La Pï-ru-dú laâ thuyïìn trûúãng Ài-löng, möåt con soái biïín laäo luyïån, rêët thöng thaåo Thaái Bònh Dûúng. Ngaây 15 thaáng 5 nùm 1824, taâu "Xanh Pa-tú-rñc" cuãa Ài-löng ài ngang qua àaão Ti-cö-pi-a thuöåc nhoám àaão Tên Š-brñt. Túái àêy, möåt thöí dên cheâo thuyïìn àöåc möåc ra baán cho Ài-löng möåt caái chuöi kiïëm bùçng baåc trïn coá khùæc chûä. Ngûúâi naây kïí laåi cho Ài-löng nghe rùçng saáu nùm trûúác àêy, anh ta thêëy trïn àaão Va-ni-cö-rö coá hai ngûúâi R�u trong söë thuãy thuã cuãa hai chiïëc taâu bõ àùæm vò va phaãi daãi àaá ngêìm gêìn àaão naây. Ài-löng hiïíu ngay àoá laâ hai chiïëc taâu cuãa La Pï-ru-dú bõ mêët tñch vaâ àaä laâm cho toaân thïë giúái xuác àöång. Ài-löng quyïët àõnh àïën Va-ni-cö-rö, núi theo lúâi ngûúâi thöí dên haäy



coân vïët tñch cuãa taâu àùæm. Nhûng gioá vaâ luöìng nûúác khöng cho pheáp Ài-löng thûåc hiïån àûúåc yá àõnh êëy.

Öng ta quay vïì Can-cuát-ta. ÚÃ àêy Ài-löng àaä laâm cho Cöng ty chêu aá chuá yá túái phaát hiïån cuãa mònh vaâ giao cho öng ta möåt chiïëc taâu cuäng coá tïn laâ Rú-seác-sú. Ngaây 23 thaáng giïng nùm 1827, Ài-löng cho taâu nhöí neo rúâi Can-cuát-ta, coá möåt àaåi diïån Phaáp ài theo. Sau nhiïìu lêìn ngûâng laåi úã Thaái Bònh Dûúng, ngaây 7 thaáng 7 nùm 1827, taâu Rú-seác-sú thaã neo úã chñnh caái vuäng núi taâu Nau-ti-luáx àang àöî. Ài-löng tòm thêëy úã àêy nhiïìu di vêåt cuãa taâu bõ àùæm: mêëy caái neo, caác loaåi duång cuå haâng haãi vaâ möåt caái chuöng bùçng àöìng àen coá doâng chûä àïì "Ba-danh-àuác" vaâ nhaän hiïåu cuãa xûúãng cöng binh Breát-xtú nùm 1785. Khöng coân nghi ngúâ gò nûäa! Ài-löng tiïëp tuåc tòm kiïëm di vêåt vaâ àaä úã núi xaãy ra tai naån túái thaáng 10. Sau àoá öng ta cho taâu nhöí neo vaâ vïì Can-cuát-ta bùçng àûúâng Niu Di-lún. Ngaây 7 thaáng 4 nùm 1828, Ài-löng vïì túái Phaáp vaâ àûúåc vua Saác-lú X tiïëp àoán ên cêìn. Cuäng trong thúâi gian êëy, Àuy-möng Àuyïëc-vin, chó huy taâu A-xtú-rö-laáp, chùèng hay biïët gò vïì phaát hiïån cuãa Ài-löng, nïn vêîn lïn àûúâng tòm kiïëm núi taâu àùæm. Luác àoá, möåt ngûúâi thúå sùn caá voi cho biïët rùçng thöí dên Lu-i-di-aát vaâ Tên Ca-lï-àö-ni hiïån àang giûä möåt söë huy chûúng vaâ möåt huên chûúng chûä thêåp thaánh Lu-i. Àuy-möng Àuyïëc-vin lïn àûúâng vaâ cho taâu thaã neo úã Hö-baác Tao-nú hai thaáng sau khi Ài-löng rúâi Va-ni-cö-rö. Àïën àêy öng ta àûúåc biïët vïì kïët quaã tòm kiïëm cuãa Ài-löng. Ngoaâi ra, öng ta coân nghe tin baáo cuãa möåt ngûúâi tïn laâ Giem Höëp-xú, thuyïìn phoá taâu I-u-ni-ún tûâ Can-cuát-ta àïën khùèng àõnh rùçng khi túái möåt hoân àaão nùçm úã àöå vô 8,18 àöå vaâ àöå kinh àöng 156,30 àöå, Höëp-xú thêëy thöí dên coá nhûäng thanh sùæt daâi vaâ nhûäng maãnh vaãi àoã. Àuy-möng Àuyïëc-vin luáng tuáng trûúác nhûäng tin tûác traái ngûúåc àoá vaâ khöng biïët coá nïn tin khöng. Tuy vêåy, öng ta vêîn cho taâu chaåy theo àûúâng Ài-löng àaä ài. Ngaây 9 thaáng 2 nùm 1828, taâu A-xtú-rö-laáp túái àaão Ti-cö-pi-a. Sau khi lêëy möåt ngûúâi trûúác laâ thuãy thuã, nay sinh cú lêåp nghiïåp úã àêy, lïn taâu laâm hoa tiïu vaâ phiïn dõch, taâu chaåy vïì Va-ni-cö-rö. Ngaây 20 thaáng 2, taâu vûúåt qua haâng raâo san hö röìi vaâo vuäng. Ngaây 23 thaáng 2, thuãy thuã taâu A-xtú-rö-laáp ài voâng quanh àaão vaâ chó mang vïì möåt söë maãnh taâu vúä ñt giaá trõ. Thöí dên tûâ chöëi khöng chó cho hoå chöî taâu àùæm, lêëy cúá laâ khöng hiïíu. Thaái àöå cuãa thöí dên thêåt àaáng nghi ngúâ. Coá leä hoå àaä àöëi xûã taân tïå vúái nhûäng ngûúâi bõ àùæm taâu vaâ súå Àuy-möng Àuyïëc-vin àïën àïí traã thuâ cho La Pï-ru-dú vaâ nhûäng ngûúâi xêëu söë cuâng ài. Cuöëi cuâng, ngaây 26 thaáng 2, bõ caác tùång phêím caám döî vaâ hiïíu rùçng seä khöng

Jules Verne 116


bõ traã thuâ, caác thöí dên múái chó cho thuyïìn phoá Gia-ki-nö núi taâu àùæm. ÚÃ àoá, dûúái àöå sêu baãy, taám meát, neo, suáng àaåi baác vaâ caác thûá khaác bùçng kim loaåi àaä bõ phuã möåt lúáp vöi. Anh em thuãy thuã vêët vaã lùæm múái keáo lïn àûúåc möåt chiïëc neo nùång hún baãy trùm ki-lö-gam, möåt khêíu àaåi baác vaâ hai khêíu suáng cöëi. Hoãi thöí dên, Àuy-möng Àuyïëc-vin àûúåc biïët thïm rùçng, sau khi caã hai taâu vêëp phaãi haâng raâo san hö bõ àùæm, La Pï-ru-dú nhùåt nhûäng maãnh vúä àïí àoáng möåt chiïëc thuyïìn nhoã. Öng ta laåi lïn àûúâng àïí laåi bõ àùæm möåt lêìn nûäa. Nhûng úã àêu thò chùèng ai hay. Thuyïìn trûúãng taâu A-xtú-rö-laáp dûång möåt àaâi kyã niïåm La Pï-ru-dú vaâ caác thuãy thuã dûúái boáng cêy suá. Àoá laâ möåt hònh thaáp böën caånh, àún giaãn, àùåt trïn bïå san hö. Àuy-möng Àuyïëc-vin muöën nhöí neo ngay. Nhûng thuãy thuã bõ söët reát kõch liïåt vaâ baãn thên Àuy-möng cuäng bõ öëm. Maäi túái 17 thaáng 3, öng ta múái lïn àûúâng vïì àûúåc... Àoá laâ têët caã nhûäng gò töi coá thïí thuêåt laåi cho thuyïìn trûúãng Nï-mö nghe. Nï-mö noái:

- Thïë laâ cho túái nay vêîn chûa biïët chiïëc thuyïìn La Pï-ru-dú àoáng sau naây bõ àùæm úã àêu aâ?

- Thûa khöng. Nï-mö khöng traã lúâi maâ chó ra hiïåu múâi töi theo vaâo phoâng

khaách. Taâu Nau-ti-luáx lùån xuöëng mêëy meát, caánh cûãa sùæt múã ra. Töi chaåy túái cûãa, vaâ giûäa àaám san hö, giûäa ngaân vaån con caá nhoã tuyïåt àeåp, töi nhêån ra nhûäng maãnh taâu vúä, nhûäng àaåi baác, neo... toám laåi, nhûäng böå phêån maâ Àuy-möng Àuyïëc-vin khöng lêëy lïn àûúåc. Töi àang maãi xem nhûäng di vêåt àaáng buöìn êëy thò thuyïìn trûúãng Nï-mö noái:

- Thuyïìn trûúãng La Pï-ru-dú lïn àûúâng ngaây 7 thaáng 12 nùm 1785 vúái hai taâu Buát-xon vaâ A-xtú-rö-laáp. Thoaåt tiïn, öng ta lêåp cùn cûá úã Bö-ta-ni Bêy, sau àoá àïën quêìn àaão Xö-xi-ï-tï, Tên Ca-lï-àö-ni, Xan-ta, Crux röìi thaã neo úã Na-mu-ca nùçm trong nhoám àaão Ha-oai. Cuöëi cuâng, taâu Buát-xon cuãa La Pï-ru-dú tiïën gêìn àïën haâng raâo san hö, höìi àoá caác nhaâ ài biïín chûa biïët, va phaãi daãi àaá ngêìm gêìn búâ biïín phña nam. Taâu A-xtú-rö-laáp vöåi àïën cûáu vaâ cuäng vêëp phaãi daãi àaá ngêìm àoá. Taâu Buát-xon bõ àùæm ngay tûác khùæc. Taâu A-xtú-rö-laáp bõ mùæc caån coân àûáng àûúåc mêëy ngaây. Thöí dên trïn búâ àöëi xûã vúái nhûäng ngûúâi gùåp naån khaá töët. La Pï-ru-dú lïn búâ vaâ bùæt àêìu àoáng möåt chiïëc thuyïìn nhoã bùçng nhûäng maãnh vúä cuãa hai chiïëc taâu bõ àùæm. Möåt söë thuãy thuã tûå nguyïån úã laåi Va-ni-cö-rö. Nhûäng ngûúâi coân laåi bõ öëm àau kiïåt quïå thò theo La Pï-ru-dú ài vïì hûúáng



quêìn àaão Xa-lö-möng vaâ hy sinh hïët úã gêìn búâ biïín phña têy cuãa hoân àaão chñnh cuãa quêìn àaão naây!

- Sao thuyïìn trûúãng biïët àûúåc àiïìu àoá? Töi sûãng söët. - Töi tòm thêëy vêåt naây úã núi àùæm taâu cuöëi cuâng àêy! Nï-mö cho töi xem möåt caái traáp bùçng sùæt têy, trïn nùæp coá

quöëc huy nûúác Phaáp, àaä bõ gó trong nûúác biïín mùån. Khi öng ta múã nùæp ra, töi thêëy möåt túâ giêëy cuöån troân àaä ngaã maâu vaâng nhûng vêîn àoåc àûúåc. Àoá laâ chó thõ cuãa Böå trûúãng Haãi quên Phaáp gûãi thuyïìn trûúãng La Pï-ru-dú coá lúâi phï cuãa chñnh vua Lu-i 16 viïët úã lïì!

- Àoá laâ caái chïët xûáng àaáng cuãa möåt thuãy thuã! Nï-mö noái. - La Pï-ru-dú àaä an nghó dûúái nêëm möì san hö. Coân caái gò yïn

tônh hún nêëm möì àoá nûäa? Cêìu thûúång àïë cho töi vaâ caác baån töi cuäng àûúåc nhû vêåy!

Jules Verne 118


CHÛÚNG 20

EO BIÏÍN TÖ-REX

Àïm 27 raång ngaây 28 thaáng 12, chuáng töi rúâi Va-ni-cö-rö. Taâu Nau-ti-luáx múã hïët töëc lûåc chaåy vïì hûúáng têy nam vaâ trong ba ngaây ài àûúåc baãy trùm nùm mûúi dùåm, nghôa laâ vûúåt àûúåc khoaãng caách ngùn giûäa nhoám àaão cuãa La Pï-ru-dú vaâ moãm àöng nam Tên Ghi-nï. Saáng muâng 1 thaáng giïng nùm 1868, sau khi nguã dêåy, töi lïn boong taâu. Cöng-xêy àoán chaâo töi:

- Thûa giaáo sû, xin chuác ngaâi nhiïìu haånh phuác trong nùm múái.

- Anh Cöng-xêy, trong hoaân caãnh hiïån nay, anh quan niïåm thïë naâo laâ haånh phuác? Anh khao khaát thoaát khoãi caãnh tuâ àaây naây, hay mong muöën keáo daâi cuöåc haânh trònh ngêìm dûúái biïín cuãa chuáng ta?

- Thûa giaáo sû, töi... töi chùèng biïët noái thïë naâo! Chuáng ta àaä thêëy nhiïìu àiïìu kyâ laå, vaâ thuá thûåc laâ hai thaáng nay chuáng ta khöng coá thò giúâ àïí buöìn. Ngûúâi ta thûúâng noái, caái kyâ diïåu cuöëi cuâng bao giúâ cuäng àaáng ngaåc nhiïn nhêët, vaâ nïëu cûá tiïëp tuåc thïë naây maäi thò töi cuäng khöng biïët moåi sûå seä kïët thuác thïë naâo! Töi nghô chuáng ta seä khöng bao giúâ coá dõp ài thïë naây nûäa àêu...

- Khöng bao giúâ, Cöng-xêy aå. - Thûa giaáo sû, töi nghô rùçng nùm haånh phuác nhêët seä laâ nùm

chuáng ta àûúåc thêëy têët caã moåi thûá trïn traái àêët naây... - Thêëy têët caã û, Cöng-xêy? Coá leä àoá laâ möåt cêu chuyïån rêët

daâi. YÁ kiïën cuãa Neát Len thïë naâo nhó? - YÁ kiïën cuãa Neát Len hoaân toaân khaác chuáng ta. Anh ta coá àêìu

oác thûåc tïë vaâ möåt caái daå daây àoâi hoãi cao. Anh ta ngaán ngêím khi thêëy caá, vaâ phaãi ùn moán caá. Laâ möåt ngûúâi Ùng-glö Xùæc-xöng chñnh cöëng, anh ta quen cheán bñ-tïët. Vò vêåy cuäng dïî hiïíu laâ thiïëu thõt, baánh mò vaâ rûúåu vang, anh ta rêët khoá chõu!



- Vïì phêìn töi, anh Cöng-xêy aå, töi rêët ñt quan têm àïën chuyïån ùn uöëng. Chïë àöå trïn taâu thïë naây laâ töët lùæm röìi.

- Töi cuäng vêåy aå, - Cöng-xêy noái. - Vò thïë, töi vui loâng úã laåi àêy cuäng nhû Neát Len sùén saâng

chaåy tröën khoãi núi naây. Nïëu nùm múái seä ruãi ro àöëi vúái töi, thò àöëi vúái Neát seä ngûúåc laåi! Nhû vêåy thò möåt trong ba ngûúâi chuáng ta nhêët àõnh seä àûúåc haâi loâng. Cuöëi cuâng, töi xin chuác giaáo sû têët caã nhûäng gò giaáo sû mong muöën!

- Caám ún Cöng-xêy. Quaâ nùm múái töi xin khêët anh àïën khi khaác vaâ taåm thúâi thay bùçng möåt caái bùæt tay thêåt chùåt. Anh bùçng loâng nheá!

- Giaáo sû chûa bao giúâ röång lûúång nhû vêåy! Cöng-xêy traã lúâi röìi ài. Muâng 2 thaáng giïng. Chuáng töi àaä ài

àûúåc möåt vaån möåt ngaân ba trùm böën mûúi haãi lyá, hay nùm ngaân hai trùm nùm mûúi dùåm, kïí tûâ ngaây xuêët phaát tûâ biïín Nhêåt Baãn. Trûúác mùæt chuáng töi laâ vuâng biïín san hö úã búâ biïín àöng bùæc chêu Àaåi Dûúng. Taâu chaåy caách haâng raâo san hö mêëy haãi lyá. Núi àêy àoaân taâu cuãa thuyïìn trûúãng Cuác suyát bõ àùæm ngaây 10 thaáng 6 nùm 1770. Taâu cuãa Cuác huác phaãi baäi san hö ngêìm nhûng khöng àùæm chó vò taãng san hö bõ vúä àaä bõt kñn ngay löî thuãng úã voã taâu. Töi rêët mong àûúåc xem baäi san hö chaåy daâi suöët ba trùm nùm mûúi dùåm úã chên trúâi. Soáng biïín xö vaâo bûác tûúâng àaá àoá, tung boåt trùæng xoáa vaâ gêy nïn nhûäng tiïëng àöång êìm êìm. Nhûng luác àoá taâu Nau-ti-luáx lùån xuöëng sêu nïn töi khöng àûúåc thêëy nhûäng bûác tûúâng san hö úã gêìn. Töi àaânh bùçng loâng vúái viïåc nghiïn cûáu caác loaåi caá mùæc lûúái...

Hai ngaây sau khi vûúåt qua biïín san hö, ngaây muâng 4 thaáng giïng, chuáng töi nhòn thêëy búâ biïín Pa-poa. Nhên dõp naây, thuyïìn trûúãng Nï-mö baáo caáo cho töi biïët yá àõnh cho taâu chaåy sang êën Àöå Dûúng qua eo biïín Tö-rex. Öng ta chó noái coá vêåy. Neát Len haâi loâng khi thêëy rùçng ài àûúâng êëy thò chuáng töi seä túái gêìn búâ biïín chêu R�u hún. Tö-rex laâ möåt eo biïín nguy hiïím cho taâu beâ chùèng phaãi chó vò nhiïìu àaá ngêìm, maâ coân vò hai búâ hay xuêët hiïån nhûäng thöí dên hung dûä. Eo naây taách chêu Àaåi Dûúng ra khoãi möåt hoân àaão lúán laâ Tên Ghi-nï hay Pa-poa. Àaão Pa-poa daâi böën trùm dùåm, röång möåt trùm ba mûúi dùåm, diïån tñch laâ böën mûúi ngaân dùåm àõa lyá. Àïën giûäa trûa, khi viïn thuyïìn phoá xaác àõnh àöå cao cuãa mùåt trúâi, töi khöng thêëy roä daäy nuái aác-phan xïëp thaânh bêåc vaâ coá nhiïìu àónh nhoån hoùæt. Thïë laâ taâu Nau-ti-luáx àaä túái cûãa möåt caái eo nguy hiïím

Jules Verne 120


nhêët traái àêët maâ nhûäng ngûúâi ài biïín gan daå nhêët cuäng khöng daám vaâo. Eo biïín naây do Lu-i Tö-rex phaát hiïån ra trïn àûúâng tûâ nhûäng biïín miïìn nam vïì Ma-la-nï-ài. Cuäng úã eo naây, nùm 1840 mêëy chiïëc taâu chiïën cuãa Àuy-möng Àuyïëc-vin bõ mùæc caån suyát nûäa thò àùæm. Ngay taâu Nau-ti-luáx vöën coi thûúâng nhûäng hiïím nguy ngoaâi biïín caã, cuäng phaãi thêån troång trûúác baäi san hö ngêìm naây. Eo Tö-rex daâi khoaãng ba mûúi tû dùåm, nhûng vö söë àaão lúán nhoã vaâ moãm àaá cho taâu thuyïìn hêìu nhû khöng qua laåi àûúåc. Tñnh trûúác nhûäng khoá khùn àoá, thuyïìn trûúãng Nï-mö àaä àïì ra nhûäng biïån phaáp àïì phoâng rêët chu àaáo. Öng ta cho taâu chaåy ngang mùåt nûúác úã töëc àöå chêåm.

Lúåi duång thúâi cú, töi, Cöng-xêy vaâ Neát Len treâo lïn boong taâu luác naâo cuäng vùæng ngùæt. Chuáng töi àûáng sau buöìng laái vaâ nïëu töi khöng lêìm thò chñnh Nï-mö àñch thên laái taâu. Trûúác mùæt töi laâ têëm baãn àöì võnh Tö-rex veä rêët töët. Töi hïët sûác chùm chuá nghiïn cûáu baãn àöì àoá. Xung quanh chuáng töi laâ biïín àang gaâo theát giêån dûä. Luöìng nûúác biïín cuöìn cuöån tûâ àöng nam sang têy bùæc vúái töëc àöå hai haãi lyá rûúäi xö êìm êìm vaâo caác moãm san hö nöíi lïn giûäa nhûäng àúåt soáng tung boåt trùæng xoáa.

- Biïín töìi tïå nhêët! Neát noái. - Hïët sûác töìi tïå! Töi traã lúâi. - Vaâ hoaân toaân khöng thñch húåp vúái loaåi taâu nhû taâu Nau-ti-

luáx. Neát noái tiïëp: - Chùæc caái öng Nï-mö àaáng nguyïìn ruãa naây thaåo àûúâng lùæm,

nïëu khöng thò taâu cuãa öng ta àaä huác vaâo nhûäng moãm san hö maâ tan ra tûâng maãnh röìi.

Tònh hònh quaã laâ nguy hiïím. Nhûng taâu Nau-ti-luáx tûåa nhû coá pheáp tiïn, trûúân qua nhûäng baäi san hö tïå haåi àoá möåt caách dïî daâng. Nï-mö khöng theo àûúâng ài cuãa taâu A-xtú-rö-laáp vaâ Dï-lï àaä laâm Àuy-möng Àuyïëc-vin thêët baåi. Öng ta cho taâu ngûúåc lïn phña bùæc, reä xuöëng têy nam röìi laåi quay lïn têy bùæc, lûúån quanh vö söë àaão lúán nhoã ñt àûúåc nghiïn cûáu. Töi tûå hoãi:



“Chùèng leä Nï-mö laåi liïìu lônh cho taâu vaâo möåt caái laåch, maâ caã hai chiïëc taâu cuãa Àuy-möng Àuyïëc-vin àaä bõ mùæc caån? "

Nhûng luác àoá, taâu Nau-ti-luáx laåi àöíi hûúáng lêìn nûäa vaâ chaåy thùèng vïì hûúáng têy nhùçm phña àaão Ghï-bö-roa. Luác àoá laâ ba giúâ chiïìu. Nûúác triïìu dêng lïn túái àónh cao nhêët. Taâu Nau-ti-luáx chaåy doåc búâ biïín Ghï-bö-roa, cho àïën nay vêîn in boáng cêy Pan-àa-nuác xanh rúân trong têm trñ töi. Chuáng töi caách búâ ñt nhêët hai haãi lyá. Böîng taâu bõ xö maånh, hêët töi ngaä xuöëng. Noá àaä vêëp phaãi möåt daãi àaá ngêìm, nghiïng ài vaâ dûâng laåi. Töi àûáng dêåy vaâ thêëy thuyïìn trûúãng cuâng thuyïìn phoá àûáng trïn boong. Hoå àang nghiïn cûáu tònh hònh vaâ trao àöíi vúái nhau nhûäng cêu noái nhaát gûâng bùçng thûá tiïëng khöng ai hiïíu nöíi. Tònh hònh nhû thïë naây. Caách taâu hai haãi lyá laâ àaão Ghï-bö-roa chaåy daâi tûâ bùæc sang têy nhû möåt caánh tay khöíng löì. ÚÃ phña àöng nam, nûúác triïìu xuöëng àaä laâm nhö lïn nhûäng moãm san hö. Chuáng töi bõ mùæc caån àuáng vaâo chöî nûúác triïìu lïn xuöëng, khöng àaáng kïí. Àoá laâ àiïìu rêët bêët lúåi cho taâu Nau-ti-luáx. Tuy vêåy, taâu khöng hû haåi gò vò khi bõ va chaåm voã taâu rêët vûäng chùæc. Nhûng nïëu voã taâu khöng bõ roâ thuãng, thò taâu cuäng coá nguy cú bõ troái chùåt vônh viïîn vaâo daãi àaá ngêìm naây. Thïë laâ chiïëc taâu ngêìm cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö hïët àúâi! Nï-mö cùæt ngang nhûäng suy nghô cuãa töi. Öng ta bao giúâ cuäng bònh tônh, tûå chuã. Trïn mùåt öng ta chùèng hïì coá neát gò laâ hoang mang, giêån dûä.

- Thûa thuyïìn trûúãng, àêy laâ möåt tai naån ruãi ro? Töi hoãi. - Khöng, chó laâ möåt trúã ngaåi ngêîu nhiïn thöi. Töi phaãn àöëi: - Möåt trúã ngaåi coá thïí buöåc ngaâi phaãi trúã vïì mùåt àêët, núi ngaâi

àang tröën traánh! Nï-mö nhòn töi möåt caách bñ êín vaâ lùæc àêìu. Cûã chó êëy noái khaá

roä laâ chùèng coá caái gò coá thïí bùæt öng ta laåi àùåt chên lïn àêët liïìn àûúåc. Öng ta noái:

- Thûa ngaâi A-rö-nùæc, taâu Nau-ti-luáx khöng chïët àûúåc àêu. Noá seä coân giúái thiïåu vúái ngaâi nhiïìu kyâ quan cuãa biïín caã. Cuöåc haânh trònh cuãa chuáng ta chó múái bùæt àêìu vaâ töi hoaân toaân khöng muöën chêëm dûát quan hïå vúái ngaâi súám nhû vêåy.

- Nhûng, thûa thuyïìn trûúãng, - töi toã veã khöng hiïíu yá cuãa cêu noái chêm biïëm àoá, - chuáng ta bõ mùæc caån khi triïìu lïn. Noái

Jules Verne 122


chung, úã Thaái Bònh Dûúng triïìu dêng rêët yïëu. Nïëu ngaâi khöng giaãm búát troång lûúång thûâa cuãa taâu ài thò töi khöng hiïíu taâu seä ra khoãi núi naây bùçng caách naâo?

- Thûa giaáo sû, ngaâi noái àuáng. ÚÃ Thaái Bònh Dûúng nûúác triïìu lïn khöng àaáng kïí, nhûng úã eo Tö-rex naây, khoaãng chïnh lïåch cuãa nûúác triïìu lïn xuöëng laâ möåt meát rûúäi. Höm nay laâ muâng 4 thaáng giïng. Nùm ngaây nûäa thò trùng troân. Töi seä hïët sûác ngaåc nhiïn nïëu mùåt trùng, ngûúâi baån àûúâng chung thuãy cuãa haânh tinh chuáng ta, khöng nêng nûúác biïín lïn túái mûác töi cêìn. Chó coá mùåt trùng múái coá thïí giuáp àûúåc töi trong viïåc naây! Noái àoaån, thuyïìn trûúãng Nï-mö vaâ viïn thuyïìn phoá ài xuöëng. Coân con taâu thò àûáng taåi chöî khöng nhuác nhñch, dûúâng nhû àaä bõ san hö gùæn chùåt laåi.

- Thïë naâo, giaáo sû? Neát Len hoãi töi khi Nï-mö vûâa ài khoãi. - Öng baån Neát úi, chuáng ta seä chúâ con nûúác lïn vaâo ngaây chñn

thaáng giïng chûá? Mùåt trùng seä giuáp ta thoaát khoãi núi naây àêy! - Chó cêìn thïë thöi û? - Chó cêìn thïë thöi. - Öng Nï-mö àaânh chõu boá tay maâ tröng chúâ vaâo mùåt trùng

thöi û? Sao öng khöng sûã duång neo vaâ caác maáy moác? - Chó cêìn nûúác triïìu lïn laâ àuã! Cöng-xêy chêët phaác traã lúâi. Neát nhòn Cöng-xêy vaâ nhuán vai.

Maáu thuãy thuã trong ngûúâi anh ta böëc lïn. - Thûa giaáo sû, - Neát noái tiïëp, -xin ngaâi haäy nhúá lúâi töi: khöng

bao giúâ chiïëc taâu naây coá thïí chaåy trïn hoùåc dûúái mùåt nûúác àûúåc nûäa! Noá chó coân giaá trõ laâ möåt àöëng sùæt vuån. Töi nghô àaä àïën luác phaãi cùæt àûát quan hïå vúái öng Nï-mö röìi.

- Öng baån Neát úi, - töi traã lúâi, - vïì chuyïån taâu Nau-ti-luáx thò yá kiïën töi laåi khaác. Böën ngaây nûäa chuáng ta seä àûúåc dõp thûã thaách sûác maånh cuãa nûúác triïìu Thaái Bònh Dûúng. Lúâi khuyïn cuãa öng chó húåp thúâi nïëu chuáng ta úã àêu àoá gêìn búâ biïín Anh hay Prö-vùng-xú, coân úã búâ biïín Pa-poa naây thò chùèng àûúåc àêu! Chó coá thïí nghe theo anh trong trûúâng húåp taâu Nau-ti-luáx khöng thoaát àûúåc ra khoãi chöî caån naây. Töi vêîn cho haânh àöång nhû vêåy laâ hïët sûác liïìu lônh.

- Coá thïí ngoá lïn àaão möåt chuát khöng nhó?



Neát noái. - Trïn àaão coá cêy cöëi, dûúái boáng cêy rêët sùén muöng thuá maâ ta

coá thïí chïë biïën caác moán thúm ngon... Chao öi, bêy giúâ coá miïëng thõt maâ cheán nhó.

- Lêìn naây thò anh Neát àuáng, - Cöng-xêy noái, - töi hoaân toaân taán thaânh anh Neát. Giaáo sû coá thïí àïì nghõ thuyïìn trûúãng cho chuáng töi lïn àaão möåt laát àûúåc khöng? Nïëu khöng thò chuáng ta seä mêët hïët thoái quen ài trïn mùåt àêët. Töi traã lúâi:

- Àïì nghõ thò töi laâm àûúåc, nhûng chùæc öng ta seä tûâ chöëi. - Nhûng nïëu giaáo sû cûá maånh daån àïì nghõ thò ñt nhêët ta cuäng

biïët àûúåc Nï-mö töët àïën mûác naâo, - Cöng-xêy noái. Töi rêët ngaåc nhiïn khi thêëy thuyïìn trûúãng Nï-mö àöìng yá vaâ

tïë nhõ àïën mûác khöng àoâi hoãi chuáng töi phaãi hûáa quay vïì taâu. Vaã laåi, chaåy tröën qua Tên Ghi-nï vö cuâng nguy hiïím, töi chùèng khuyïn Neát liïìu maång laâm gò. Thaâ laâm tuâ binh trïn taâu Nau-ti-luáx coân hún laâ rúi vaâo tay thöí dên Pa-poa hung dûä. Töi khöng hoãi Nï-mö coá cuâng ài vúái chuáng töi khöng. Töi tin chùæc rùçng khöng ai trong àöåi thuãy thuã seä ài keâm chuáng töi trong chuyïën daåo chúi naây. Neát seä phaãi àñch thên àiïìu khiïín xuöìng thöi! Taâu caách búâ khöng quaá hai haãi lyá, Neát coá thïí laái chiïëc xuöìng moãng manh len loãi giûäa baäi àaá ngêìm àaä gêy bao tai hoåa cho nhûäng taâu lúán. Höm sau, muâng nùm thaáng giïng, chiïëc xuöìng àûúåc àûa thùèng tûâ boong taâu xuöëng nûúác. Hai ngûúâi coá thïí laâm viïåc möåt caách dïî daâng. Chuáng töi mang theo suáng vaâ ròu, àïën taám giúâ thò rúâi khoãi taâu Nau-ti-luáx. Biïín lùång. Gioá thöíi nheå tûâ búâ ra. Cöng-xêy vaâ töi ra sûác cheâo. Neát laái thuyïìn len loãi qua nhûäng laåch nûúác heåp. Neát khöng giêëu àûúåc sûå phêën khúãi. Anh ta caãm thêëy mònh nhû möåt ngûúâi tuâ àûúåc phoáng thñch vaâ chùèng hïì nghô àïën chuyïån phaãi quay vïì "nhaâ tuâ". Anh ta nhùæc ài nhùæc laåi:

- Thõt! Chuáng ta seä ùn thõt, thõt rêët ngon! Thõt ra thõt! Quaã laâ coá thiïëu baánh mò! Töi khöng baão caá laâ dúã, nhûng ùn caá maäi khöng chõu nöíi! Nïëu coá miïëng thõt tûúi àem nûúáng trïn than höìng thò thûåc àún haâng ngaây cuãa ta cuäng phong phuá hún!

- Saânh ùn nhó! Cöng-xêy nhêån xeát. - Múái noái thïë maâ töi àaä nhoã daäi ra röìi!

Jules Verne 124


- Cêìn tòm hiïíu xem úã khu rûâng naây coá nhiïìu muöng thuá khöng?

Töi noái. - Vaâ chuáng coá vöì ngûúâi ài sùn khöng? - Vöì cuäng àûúåc, ngaâi A-rö-nùæc aå. Neát traã lúâi vaâ nhe nhûäng chiïëc rùng sùæc nhû lûúäi ròu ra. - Töi sùén saâng cheán hïët möåt con höí nïëu khöng tòm ra àûúåc

möåt loaâi thuá böën chên naâo khaác trïn àaão naây. - Öng baån Neát laâm chuáng ta phaát súå, - Cöng-xêy noái. - Bêët kyâ möåt con vêåt naâo xuêët hiïån: coá löng hay khöng coá

löng, böën chên hay hai chên, töi cuäng seä "chaâo mûâng" bùçng möåt viïn àaån!

- Öng Neát bùæt àêìu laâm loaån röìi àêëy! Töi noái. - Àûâng súå, ngaâi A-rö-nùæc aå, - Neát traã lúâi, - cheâo maånh lïn!

Khöng àêìy nûãa tiïëng nûäa töi seä thïët caác võ caác moán ùn do chñnh tay töi laâm. Àïën taám giúâ rûúäi, sau khi traánh àûúåc voâng àai àaá ngêìm, xuöìng vaâo túái búâ.



CHÛÚNG 21

MÊËY NGAÂY TRÏN ÀAÃO

Töi àùåt chên lïn àaão maâ loâng khöng khoãi böìi höìi. Neát giêîm thûã chên lïn mùåt àêët, hònh nhû coân muöën xem àêët coá vûäng chùæc khöng. Àêëy laâ chuáng töi múái laâm "haânh khaách cuãa taâu Nau-ti-luáx" (theo lúâi thuyïìn trûúãng Nï-mö) àuáng hún laâ laâm tuâ cuãa Nï-mö coá hai thaáng! Mêëy phuát sau, chuáng töi àaä ài vaâo caách búâ biïín möåt quaäng bùçng têìm suáng bùæn. Àêët úã àêy gêìn nhû hoaân toaân bùçng àaá vöi san hö. Möåt daãi rûâng tuyïåt àeåp che khuêët chên trúâi. Nhûäng cêy cöëi khöíng löì cao hún saáu mûúi meát, coá dêy leo chùçng chõt vúái nhau vaâ àung àûa trûúác gioá, taåo nïn nhûäng chiïëc voäng thiïn nhiïn. Thaão vêåt úã àêy rêët phong phuá. Nhûng chuáng khöng laâm cho Neát mï. Anh ta thñch nhûäng caái thûåc tïë hún. Neát chuá yá túái cêy dûâa, choåc mêëy quaã ruång xuöëng röìi böí ra. Chuáng töi uöëng nûúác dûâa, cheán cuâi dûâa vaâ thêëy thuá võ hún caác moán ùn trïn taâu Nau-ti-luáx nhiïìu.

- Tuyïåt quaá! Neát reo lïn. - Ngon tuyïåt! Cöng-xêy taán thaânh. - Töi nghô öng Nï-mö cuãa ngaâi seä khöng cêëm chuáng ta mang

möåt ñt dûâa xuöëng taâu?- Neát hoãi. - Töi cho rùçng Nï-mö seä khöng cêëm, -Töi traã lúâi. - Nhûng baãn thên öng ta seä khöng àuång àïën. - Thïë thò öng ta thiïåt, - Cöng-xêy noái. - Caâng töët cho ta, ta caâng àûúåc cheán nhiïìu! Neát caäi laåi. - Öng Neát aå, chó xin öng möåt àiïìu! Töi baão Neát khi thêëy anh ta àõnh choåc dûâa úã cêy thûá hai.

Jules Verne 126


- Dûâa laâ möåt thûá quaã ngon, nhûng trûúác khi chêët xuöëng thuyïìn, coá leä ta nïn xem trïn àaão coá thûá gò ñch lúåi hún khöng? Rau tûúi coá leä cêìn cho kho thûåc phêím trïn taâu hún.

- Giaáo sû noái rêët xaác àaáng. Cöng-xêy taán thaânh. - Töi àïì nghõ daânh chöî cho ba loaåi thûåc phêím: möåt chöî chûáa

traái cêy, möåt chöî chûáa rau tûúi, coân chöî thûá ba àïí chûáa caác muöng thuá sùn àûúåc, maâ hònh nhû úã àêy khöng coá thò phaãi.

- Anh Cöng-xêy úi chúá nïn tuyïåt voång! - Neát traã lúâi. - Toám laåi, ta cêìn ài tiïëp, - töi noái, - nhûng phaãi caãnh giaác àêëy!

Àaão naây chùæc khöng ai úã, nhûng duâ sao vêîn coá thïí gùåp nhûäng ngûúâi ài sùn khöng phaãi chó ham sùn thuá nhû chuáng ta! Neát böîng nhe rùng vaâ gêìm lïn.

- Sao thïë anh Neát? Cöng-xêy vöåi hoãi. - Thuá thêåt laâ töi bùæt àêìu hiïíu caái thuá ùn thõt ngûúâi. - Anh Neát! Anh Neát! Anh noái gò vêåy? Cöng-xêy kïu lïn. - Teá ra anh laâ keã ùn thõt ngûúâi aâ? Söëng trong möåt phoâng vúái

anh thêåt khöng an toaân chuát naâo caã. Coá khi nguã dêåy àaä thêëy mònh bõ cheán nûãa ngûúâi röìi cuäng nïn.

- Anh baån Cöng-xêy úi, töi yïu quyá baån, nhûng khöng cêìn thiïët lùæm thò cuäng khöng cheán thõt baån àêu!

- Töi nghi ngúâ àiïìu àoá lùæm! Cöng-xêy traã lúâi. - Thöi, chuáng ta nïn ài sùn laâ hún! Phaãi haå ngay möåt con thuá

àïí thïët anh chaâng ùn thõt ngûúâi naây, nïëu khöng, möåt buöíi súám naâo àoá giaáo sû chó coân thêëy xûúng cuãa töi thöi!

Chuáng töi vûâa böng àuâa nhû vêåy vûâa tiïën sêu vaâo rûâng cêy rêåm raåp, vaâ trong khoaãng hai tiïëng àöìng höì àaä ài tûâ àêìu àïën cuöëi rûâng. Chuáng töi gùåp may trong viïåc tòm kiïëm thûác ùn. Chuáng töi gùåp möåt trong nhûäng loaåi cêy coá ñch nhêët cuãa vuâng nhiïåt àúái àaä cung cêëp cho taâu Nau-ti-luáx möåt thûá thûåc phêím àang thiïëu. Àoá laâ cêy mò, moåc rêët nhiïìu trïn àaão Ghï-bö-roa. Àùåc biïåt quyá laâ loaåi



quaã mò khöng haåt maâ ngûúâi Ma-lai-xi-a goåi laâ ri-ma. Cêy mò khaác caác loaåi cêy khaác úã chöî coá thên rêët thùèng vaâ nhùén, cao túái mûúâi hai meát. Taán cêy troân vaânh vaånh, laá to xïëp thaânh nhiïìu têìng. Giûäa àaám laá sum sï laâ nhûäng quaã troân nùång trôu, àûúâng kñnh túái mûúâi cen-ti-meát, voã xuâ xò. Thiïn nhiïn àaä tùång cho nhûäng nûúác khöng coá luáa mò loaåi cêy coá ñch naây. Noá khöng cêìn phaãi chùm soác nhiïìu vaâ ra quaã suöët taám thaáng trong nùm. Neát Len rêët quen thuöåc loaåi quaã naây. Anh àaä àûúåc ùn nhiïìu lêìn trong nhûäng chuyïën ài biïín vaâ biïët chïë biïën thaânh thûác ùn rêët ngon böí. Nhòn thêëy traái mò, anh àaä ûáa nûúác miïëng. Neát noái:

- Thûa giaáo sû, nïëu khöng àûúåc nïëm thûá quaã naây thò töi chïët mêët!

- Thò öng cûá nïëm ài, öng baån Neát, cûá nïëm thoaãi maái! Chuáng ta lïn àaão naây laâ àïí nïëm möîi thûá möåt ñt maâ. Öng bùæt àêìu ài! Neát nhoám bïëp, chó mêëy phuát sau cêy khö àaä nöí leáp beáp. Trong khi àoá, Cöng-xêy vaâ töi lûåa nhûäng quaã mò chñn nhêët. Loaåi quaã naây khöng coá haåt. Cöng-xêy mang vïì hún möåt chuåc quaã, Neát xùæt ra tûâng khoanh daây röìi àùåt lïn than höìng. Anh ta noái:

- Röìi ngaâi seä thêëy loaåi baánh mò naây ngon àïën mûác naâo! - Nhêët laâ àaä lêu khöng àûúåc thêëy baánh mò, - Cöng-xêy noái. - Àêy khöng phaãi laâ baánh mò thûúâng, - Neát noái thïm, -maâ laâ

baánh ga-tö, vûâa cho vaâo miïång laâ tan ra ngay! Thïë giaáo sû chûa àûúåc nïëm bao giúâ aå?

- Chûa, öng Neát aå. - Thïë thò xin ngaâi nïëm cho, rêët böí, rêët ngon. Nïëu ngaâi khöng

àoâi hoãi suêët nûäa thò töi khöng phaãi laâ thùçng Neát, vua sùn caá voi nûäa! Mêëy phuát sau voã ngoaâi àaä chñn vaâng. Bïn trong laâ ruöåt trùæng, giöëng hïåt ruöåt baánh mò... Töi ùn hïët sûác ngon miïång. Töi noái:

- Àaáng tiïëc laâ khoá baão quaãn thûá quaã naây àûúåc lêu, nïn theo töi, coá mang lïn taâu cuäng uöíng cöng.

- Xin ngaâi! Neát Len phaãn àöëi. - Ngaâi lyá luêån nhû möåt nhaâ sinh vêåt hoåc, coân töi thò laåi haânh

àöång nhû möåt anh thúå baánh mò. Naây Cöng-xêy anh haäy lêëy thêåt nhiïìu cho töi, ta seä mang vïì taâu.

- Thïë öng àõnh baão quaãn noá thïë naâo?

Jules Verne 128


- Töi seä biïën noá thaânh böåt chua. Khi cêìn töi seä nûúáng thaânh baánh úã bïëp dûúái taâu. Mùåc duâ baánh seä coá võ húi chua, nhûng vêîn rêët ngon.

- Öng Neát aå, nïëu thïë thò baánh mò cuãa öng ngon quaá röìi, chùèng mong gò hún nûäa...

- Thûa giaáo sû, tuy vêåy vêîn thiïëu rau vaâ quaã. - Thïë thò ta ài tòm xem coá khöng. Haái xong quaã mò, chuáng töi

tiïëp tuåc ài "böí sung thûåc àún" cuãa bûäa trûa. Viïåc tòm kiïëm cuãa chuáng töi khöng àïën nöîi uöíng cöng. Túái gêìn giûäa trûa, chuáng töi àaä tòm àûúåc möåt söë chuöëi vaâ dûáa rêët to. Tuy viïåc haái quaã naây laâm mêët nhiïìu thò giúâ, chuáng töi cuäng khöng tiïëc. Cöng-xêy baám saát Neát. Neát ài àêìu vaâ lûåa choån rêët kheáo nhûäng traái cêy ngon nhêët àïí dûå trûä.

- Öng baån Neát úi, bêy giúâ chùæc öng thoãa maän röìi chûá? - Cöng-xêy hoãi. - Hûâm! Neát êìm ûâ. - Sao? Öng vêîn chûa haâi loâng aâ? - Têët caã nhûäng thûá rau coã naây khöng thïí thay thïë bûäa trûa

àûúåc. Àoá chó laâ caái thïm thùæt, caái traáng miïång sau bûäa ùn thöi. Coân xuáp àêu? Thõt raán àêu? Töi noái:

- Öng Neát hûáa thïët ta moán sûúân raán, nhûng roä raâng àoá laâ chuyïån hoang àûúâng trùm phêìn trùm. Neát traã lúâi:

- Thûa giaáo sû, cuöåc ài sùn chûa kïët thuác maâ coân tiïëp tuåc. Xin ngaâi raáng chúâ chuát nûäa! Thïë naâo chuáng ta cuäng gùåp möåt con chim hay möåt con thuá naâo àoá, nïëu khöng úã chöî naây thò úã chöî khaác...

- Nïëu khöng höm nay thò ngaây mai, - Cöng-xêy noái thïm, -nhûng cuäng khöng nïn ài quaá xa búâ. Töi àïì nghõ quay vïì taâu.

- Sao? Àaä quay vïì röìi aâ? Neát la lïn. - Chuáng ta phaãi coá mùåt úã taâu trûúác àïm nay, - töi noái. - Thïë mêëy giúâ röìi? Neát hoãi.



- Ñt nhêët laâ hai giúâ, - Cöng-xêy traã lúâi. - Thúâi gian trïn mùåt àêët sao tröi quaá nhanh thïë! Neát thúã daâi. - Lïn àûúâng thöi! Cöng-xêy noái. Chuáng töi quay vïì bùçng àûúâng rûâng. Caã ba ngûúâi àïìu "thöì"

quaá nùång. Nùm giúâ chiïìu, sau khi chêët xuöëng thuyïìn têët caã nhûäng cuãa quyá, chuáng töi rúâi àaão vaâ nûãa tiïëng sau thò túái taâu Nau-ti-luáx. Chùèng ai ra àoán chuáng töi. Khöëi theáp àöì söå hònh truå êëy dûúâng nhû tröëng röîng. Töi truát boã gaánh nùång röìi vïì phoâng riïng. ÚÃ àoá àaä baây sùén bûäa töëi. …n xong, töi ài nguã. Höm sau, muâng saáu thaáng giïng, trïn taâu khöng coá gò thay àöíi. Chùèng coá möåt tiïëng àöång, möåt dêëu hiïåu gò cuãa sûå söëng. Chiïëc xuöìng bêåp bïình caånh taâu. Chuáng töi quyïët àõnh laåi lïn àaão Ghï-bö-roa. Neát Len hy voång lêìn naây ài sùn seä kïët quaã hún lêìn trûúác vaâ muöën cêìu may úã meá rûâng bïn kia. Chuáng töi lïn àûúâng luác raång àöng. Gùåp nûúác triïìu dêng, thuyïìn chùèng bao lêu àaä túái búâ. Chuáng töi lïn àaão vaâ nghô rùçng töët nhêët laâ nïn tin vaâo baãn nùng cuãa Neát vaâ theo saát anh ta. Thïë maâ chuáng töi cuäng mêëy lêìn suyát mêët huát anh baån chên daâi. Neát dêîn chuáng töi vaâo tñt phña têy hoân àaão. Chuáng töi löåi mêëy bûúác röìi lïn möåt khoaãng àêët bùçng, xung quanh laâ rûâng rêët àeåp. Doåc nhûäng con suöëi nhoã, coá nhiïìu chim boái caá, nhûng thêëy chuáng töi túái gêìn, chuáng vöåi bay ài. Chùæc nhûäng chuá chim naây àaä nhiïìu lêìn gùåp ngûúâi nïn àaä coá kinh nghiïåm cêìn thiïët. Vò vêåy, töi kïët luêån rùçng nïëu àaão naây khöng coá ngûúâi úã thò vêîn coá ngûúâi tûâ núi khaác lui túái. Sau khi ài qua nhûäng àöìng coã phò nhiïu, chuáng töi túái cûãa möåt khu rûâng non, tûâ àoá vang ra tiïëng chim hoát vaâ tiïëng caánh vöî raâo raâo.

- ÚÃã àêy chó coá chim thöi, - Cöng-xêy noái. - Nhûng coá caã chim ùn thõt àûúåc! Neát traã lúâi. - Anh baån Neát úi, khoá loâng lùæm, töi chó thêëy coá giöëng veåt thöi. - Anh baån Cöng-xêy úi, - Neát nghiïm trang traã lúâi, - möåt khi

khöng coá gò cheán thò veåt cuäng coá giaá trõ nhû gaâ löi. Töi noái: - Töi nghô nïëu biïët nêëu nûúáng kheáo thò veåt cuäng cheán rêët töët.

Thûåc vêåy trong àaám laá rêåm rò coá caã möåt thïë giúái veåt sùén saâng cêët

Jules Verne 130


lïn tiïëng noái cuãa ngûúâi nïëu coá ai daåy. Chuáng chuyïìn tûâ caânh naây sang caânh khaác vaâ lñu lo vúái caác chuá veåt con àuã maâu sùæc. Qua möåt khu rûâng thûa, chuáng töi ra möåt quaäng tröëng, àöi chöî coá buåi rêåm. ÚÃ àêy töi àûúåc thêëy nhûäng con chim rêët àeåp löng daâi, coá thïí bay ngûúåc gioá. Chuáng bay phoáng khoaáng, veä nïn nhûäng àûúâng voâng lûúån duyïn daáng trong khöng trung, nom thêåt vui mùæt. Töi nhêån ngay ra chuáng.

- Chim thiïn àûúâng! -Töi reo lïn. - Öng Neát, töi tröng mong vaâo sûå kheáo leáo cuãa öng vaâ hy voång öng seä bùæt àûúåc ñt nhêët möåt con thuöåc loaåi quyá nhêët cuãa vuâng nhiïåt àúái naây.

- Thûa giaáo sû, töi seä cöë, mùåc duâ töi bùæn khöng gioãi lùæm. Ngûúâi Ma-lai-xi-a thûúâng baán chim thiïn àûúâng cho Trung

Quöëc. Hoå bêîy chim bùçng nhiïìu caách maâ chuáng töi khöng aáp duång àûúåc. Khi thò hoå àùåt thoâng loång trïn ngoån cêy, núi chim hay laâm töí, khi thò hoå phïët nhûåa dñnh lïn caânh. Àöi khi hoå rùæc thuöëc àöåc xuöëng caác nguöìn nûúác maâ chim hay túái uöëng. Coân chuáng töi thò àaânh phaãi bùæn khi chuáng àang bay, maâ bùæn kiïíu êëy thò rêët khoá truáng. Quaã thûåc, chuáng töi àaä laäng phñ möåt söë lúán àaån. Túái gêìn 11 giúâ trûa, chuáng töi ài ngang qua daäy àöìi thûá nhêët úã trung têm àaão vaâ khöng haå àûúåc con chim naâo. Chuáng töi àaä thêëy àoái buång. Caánh ài sùn chuáng töi hy voång seä àûúåc sùn nhiïìu, nhûng àaä tñnh lêìm. Nhûng kòa! Cöng-xêy haå luön àûúåc hai con chim bùçng hai phaát suáng, àiïìu laâm chñnh Cöng-xêy cuäng hïët sûác ngaåc nhiïn. Chuáng töi vöåi vùåt löng vaâ chêët cuãi nûúáng. Trong khi àoá Neát nûúáng quaã mò. Thõt chim rêët ngon, chuáng töi ùn chó coân laåi ñt xûúng.

- Thïë naâo öng Neát, bêy giúâ öng coân theâm gò nûäa khöng? Töi hoãi. - Coân theâm thõt thuá böën chên nûäa. Giöëng chim cêu naây chó àïí

ùn qua loa cho nhúân meáp tñ thöi. Chûa haå àûúåc möåt con böën chên àïí laâm moán sûúân nûúáng thò töi chûa yïn têm!

- Coá khoá gò àêu! Chuáng ta seä tiïëp tuåc sùn. Cöng-xêy noái. - Nhûng nïn quay ra phña rûâng gêìn búâ biïín thò hún. Cöng-

xêy noái àuáng nïn chuáng töi nghe theo anh ta. Möåt giúâ sau, chuáng töi túái möåt rûâng cêy xa-gö rêåm raåp. Nhûäng con rùæn coá leä khöng àöåc trûúân dûúái chên chuáng töi. Nhûäng con chim thiïn àûúâng cûá thêëy chuáng töi laâ bay mêët. Töi àaä hy voång bùæt möåt con mang vïì thò



Cöng-xêy àang ài trûúác böîng cuái ngûúâi xuöëng röìi phêën khúãi reo lïn. Anh ta quay laåi tay xaách möåt con chim thiïn àûúâng.

- Hoan hö Cöng-xêy! Töi noái. - Giaáo sû quaá khen! Cöng-xêy traã lúâi. - Anh baån thêåt laâ taâi ba! Tay khöng maâ bùæt àûúåc chim. - Nïëu giaáo sû nhòn kyä hún möåt chuát thò seä thêëy cöng lao cuãa

töi khöng lúán lùæm. - Vò sao, Cöng-xêy? - Vò con chim bõ say. - Bõ say aâ? - Thûa giaáo sû vêng. Noá ùn quaá nhiïìu quaã höì àaâo nïn say vaâ

bõ bùæt söëng. Anh baån Neát úi, haäy xem àêy! Sûå thaái quaá àûa àïën hêåu quaã tai haåi thïë naây àêy!

Trong khi àoá, töi nghiïn cûáu con chim laå. Cöng-xêy khöng lêìm. Con chim àaä say vò ùn quaã böì àaâo vaâ khöng bay àûúåc nûäa. Khoá khùn lùæm noá múái cûã àöång àûúåc àöi chên. Nhûng töi chùèng lo lùæng gò vïì àiïìu àoá àïí noá tónh laåi dêìn. Con chim vûâa bùæt àûúåc thuöåc loaâi àeåp nhêët trong söë taám loaâi chim thiïn àûúâng söëng trïn àaão Tên Ghi-nï vaâ caác àaão lên cêån. Noá daâi ba mûúi cen-ti-meát, àêìu tûúng àöëi nhoã, hai mùæt úã gêìn moã. Löng chim rêët àeåp vaâ coá maâu sùæc haâi hoâa, moã vaâng, chên vaâ moáng maâu nêu thêîm, caánh maâu nêu nhaåt, cöí maâu ngoåc bñch, buång vaâ ngûåc maâu haåt deã thêîm... Toám laåi, àoá laâ giöëng chim thêìn kyâ maâ thöí dên goåi bùçng caái tïn rêët nïn thú:

“Chim mùåt trúâi". Töi mong ûúác mang vïì Pa-ri möåt mêîu chim naây àïí tùång vûúân baách thaão.

- Àêy laâ möåt con chim hiïëm aâ? Neát hoãi. Laâ thúå sùn anh ta khöng àaánh giaá chim muöng cao

lùæm vïì mùåt thêím myä. - Hïët sûác hiïëm, öng baån aå, vaâ chuã yïëu laâ rêët khoá bùæt söëng noá.

Ngay àïën löng chim àaä chïët cuäng coá giaá trõ cao. Vò vêåy, thöí dên thûúâng laâm tiïu baãn giaã, nhû ngûúâi ta laâm ngoåc trai vaâ kim cûúng giaã.

Jules Verne 132


- Sao? Cöng-xêy ngaåc nhiïn. - Ngûúâi ta laâm giaã caã tiïu baãn chim thiïn àûúâng nûäa û? - Àuáng. - Giaáo sû coá biïët hoå laâm thïë naâo khöng? - Coá chûá! Khi gioá àöng thöíi thò böå löng àuöi àeåp cuãa chim

ruång ài. Ngûúâi ta ài nhùåt nhûäng löng àoá röìi gùæn hoùåc khêu noá vaâo àuöi möåt chuá veåt naâo àoá àaä bõ vùåt truåi löng. Cuöëi cuâng, hoå duâng sún queát kñn àûúâng khêu, lau boáng röìi chúã nhûäng taác phêím àöåc àaáo cuãa hoå sang baán cho caác viïån baão taâng chêu Êu hay cho nhûäng ngûúâi sûu têìm cuãa laå.

Neát Len noái: - Nïëu chim coá giaã thò löng noá cuäng thêåt. Töi chùèng thêëy vêën

àïì gò lúán lùæm, vò ngûúâi ta coá mua chim vïì àïí quay àêu! Nhûng nïëu mong ûúác coá möåt con chim thiïn àûúâng àaä àûúåc

thûåc hiïån thò nguyïån voång cuãa anh chaâng Neát vêîn chûa àûúåc thoãa maän. Tuy vêåy, luác gêìn hai giúâ, Neát gùåp may, bùæn àûúåc chuá lúån rûâng tuyïåt vúâi. Thïë laâ chuáng töi coá thõt thuá böën chên thûåc sûå röìi. Neát rêët kiïu haänh vïì thaânh tñch naây. Con lúån truáng àaån bõ guåc ngay. Neát laâm löng vaâ möí röìi chùåt sûúân àïí nûúáng ùn bûäa töëi. Sau àoá cuöåc ài sùn tiïëp tuåc vaâ möåt laát sau laåi ghi "chiïën cöng" cuãa Neát vaâ Cöng-xêy. Hai anh chaâng suåc saåo caác buåi rêåm laâm möåt bêìy àaåi thûã nhaãy voåt ra. Nhûng chuáng coá chaåy nhanh àïën àêu cuäng bõ nhûäng viïn àaån coá àiïån bùæn truáng.

- Thûa giaáo sû! Neát noái oang oang trong cún hùng. - Moán naây maâ ninh nhûâ thò ngon tuyïåt! Taâu Nau-ti-luáx seä coá

biïët bao thûåc phêím dûå trûä. Hai! Ba! Nùm con àaä bõ haå! Giaáo sû thûã nghô xem, chó coá chuáng ta àûúåc cheán söë thõt naây, coân caái quên ngu àêìn trïn taâu thò àûâng hoâng àöång túái möåt miïëng nhoã!

Töi nghô buång: trong luác phêën khúãi, Neát coá thïí seä diïåt caã bêìy àaåi thûã nïëu khöng maãi taán chuyïån! Hún möåt chuåc con àaåi thûã bõ haå thuöåc loaåi nhoã, thûúâng söëng úã höëc cêy vaâ lêín tröën rêët nhanh. Tuy nhoã nhûng thõt chuáng rêët ngon. Chuáng töi hïët sûác haâi loâng vïì kïët quaã cuöåc ài sùn. Anh chaâng Neát àïì nghõ höm sau trúã laåi hoân àaão tuyïåt vúâi naây vaâ ài bùæn têët caã nhûäng thuá böën chên ùn thõt



àûúåc. Nhûng anh ta thûúâng khöng tñnh àïën nhûäng tònh huöëng bêët ngúâ. Gêìn saáu giúâ töëi chuáng töi vïì túái gêìn búâ biïín. Chiïëc thuyïìn vêîn úã chöî cuä. Caách búâ hai haãi lyá, taâu Nau-ti-luáx vêîn nöíi lïn nhû möåt daãi àaá ngêìm giûäa nhûäng laân soáng biïín. Neát Len tranh thuã thúâi gian chuêín bõ bûäa ùn. Anh ta quaã laâ möåt tay nêëu ùn coá taâi. Töi thêëy hònh nhû mònh cuäng lêy phaãi bïånh cuãa Neát. Töi cuäng phêën chêën lïn vò möåt miïëng thõt nûúáng! Xin baån àoåc tha thûá cho töi, cuäng nhû töi àaä tha thûá cho Neát vïì caái nhûúåc àiïím êëy! Bûäa ùn rêët thõnh soaån. Moán chim böì cêu, böåt xa-gö, traái mò, àöå saáu quaã dûáa vaâ nûúác dûâa caâng laâm chuáng töi sûúáng mï ngûúâi.

- Nïëu höm nay chuáng ta khöng trúã vïì taâu Nau-ti-luáx thò sao nhó!

Cöng-xêy hoãi. - Nïëu chuáng ta khöng bao giúâ trúã vïì taâu nûäa thò sao nhó? - Neát noái thïm. Luác àoá möåt hoân àaá böîng rúi ngay gêìn chöî

chuáng töi ngöìi, vaâ cêu hoãi cuãa Neát chùèng coá ai traã lúâi.

Jules Verne 134


CHÛÚNG 22

TIÏËNG SEÁT CUÃA THUYÏÌN TRÛÚÃNG NÏ-MÖ

Chuáng töi quay àêìu nhòn vïì phña rûâng. Töi sûãng söët. Chùèng kõp àûa thòa lïn miïång. Neát Len àang kïët thuác cöng viïåc.

- Àaá khöng phaãi tûâ trïn trúâi rúi xuöëng, - Cöng-xêy noái, -trûâ thiïn thaåch. Hoân àaá thûá hai troân trùån laâm chiïëc thòa trong tay Cöng-xêy rúi xuöëng, caâng thïm troång lûúång cho nhêån xeát cuãa anh ta. Chuáng töi bêåt dêåy vaâ àûa suáng lïn vai àïí chuêín bõ àêíy luâi cuöåc têën cöng.

- Coá leä àaá do khó neám, - Neát noái. - Hònh nhû vêåy, - Cöng-xêy traã lúâi, nhûng ngay sau àoá anh ta

heát lïn: - Thöí dên! - Vïì xuöìng mau! Töi hö. Chuáng töi chaåy nhû bay vïì phña búâ biïín. Haânh àöång

cuãa chuáng töi thêåt kõp thúâi. Phña bïn phaãi, caách chuáng töi chûâng möåt trùm meát, úã cûãa khu rûâng nhoã xuêët hiïån chûâng hai chuåc thöí dên trang bõ cung tïn. Chuáng töi coân caách búâ àöå hai chuåc meát. Toaán thöí dên ài tûâ tûâ nhûng roä raâng coá thaái àöå thuâ àõch. Vò vêåy àaá vaâ tïn túái têëp bay àïën! Mùåc duâ àang bõ àe doåa nghiïm troång, Neát vêîn khöng quïn chöî thûåc phêím vûâa kiïëm àûúåc. Anh ta keåp thõt lúån vaâo naách, coân tay thò xaách con àaåi thûã. Hai phuát sau, chuáng töi túái búâ. Cho thûåc phêím vaâ vuä khñ xuöëng thuyïìn, àêíy thuyïìn ra khoãi búâ vaâ cêìm lêëy muäi cheâo chó mêët möåt phuát àöìng höì. Xuöìng ra caách búâ chûa túái böën trùm meát thò coá àïën hún möåt trùm thöí dên löåi xuöëng nûúác àïën ngûåc, vûâa àuöíi theo vûâa kïu lïn möåt caách man rúå vaâ huú tay àe doåa. Töi khöng rúâi mùæt khoãi taâu Nau-ti-luáx vaâ hy voång tiïëng la heát cuãa thöí dên seä khiïën thuãy thuã trïn taâu chuá yá. Nhûng khöng, trïn boong chiïëc taâu ngêìm àöì söå vêîn vùæng lùång nhû túâ. Àöå hai mûúi phuát sau, chuáng töi bûúác lïn boong taâu. Nùæp taâu àïí ngoã. Chuáng töi buöåc chùæc thuyïìn röìi ài vaâo trong taâu. Tûâ phoâng khaách



voång ra tiïëng àaåi phong cêìm. Töi vaâo. Thuyïìn trûúãng Nï-mö àang cuái xuöëng caác phñm àaân vaâ thaã höìn trong thïë giúái êm thanh.

- Thuyïìn trûúãng! Töi goåi. Nï-mö khöng nghe thêëy gò. - Thuyïìn trûúãng! Töi chaåm tay vaâo vai öng ta. Nï-mö giêåt mònh quay laåi: - Giaáo sû àêëy û! Ài sùn coá àûúåc nhiïìu khöng? - Thûa thuyïìn trûúãng, àûúåc rêët nhiïìu. Nhûng chùèng may

chuáng töi laåi dêîn theo caã möåt bêìy hai chên! - Caái gò hai chên? - Boån man rúå! - Man rúå aâ? Nï-mö nhùæc laåi bùçng möåt gioång haâi hûúác. - Giaáo sû ngaåc nhiïn khi àùåt chên lïn möåt núi naâo àoá trïn

traái àêët, ngaâi laåi gùåp nhûäng ngûúâi man rúå aâ? Ngûúâi man rúå thò úã àêu chùèng coá? Nhûäng ngûúâi ngaâi goåi laâ man rúå keám nhûäng ngûúâi khaác úã chöî naâo?...

- Nhûng thûa thuyïìn trûúãng... - Riïng töi, thûa giaáo sû, töi gùåp boån man rúå úã khùæp núi. - Nhûng nïëu thuyïìn trûúãng khöng muöën thêëy hoå trïn taâu

Nau-ti-luáx naây thò coá cêìn aáp duång nhûäng biïån phaáp phoâng ngûâa khöng?

- Giaáo sû chúá lo, chùèng coá gò phaãi phoâng ngûâa hoå caã. - Nhûng chuáng rêët àöng. - Thïë ngaâi àïëm àûúåc bao nhiïu? - Ñt nhêët laâ möåt trùm. - Thûa ngaâi A-rö-nùæc, - tay Nï-mö vêîn khöng rúâi khoãi phñm

àaân, - cûá cho têët caã dên úã Niu Ghï-nï naây têåp trung úã búâ, taâu Nau-ti-luáx cuäng chùèng súå gò.

Nhûäng ngoán tay cuãa Nï-mö lûúát trïn phñm àaân. Töi nhêån thêëy öng ta chó bêëm xuöëng nhûäng phñm àen. Vò vêåy, caác giai àiïåu, coá maâu sùæc hoaân toaân Xcöët-len. Nï-mö quïn hùèn sûå coá mùåt cuãa töi maâ thaã höìn vaâo coäi möång. Töi chùèng muöën quêëy rêìy öng ta nûäa.

Jules Verne 136


Töi lïn boong. Àïm àaä àïën. ÚÃ àöå vô naây mùåt trúâi thûúâng lùån àöåt ngöåt vaâ khöng coá hoaâng hön. Àaão Ghï-bö-Roa àaä nhoâa ài trong sûúng muâ phña xa. Nhûng nhûäng àöëng lûãa coân chaáy trïn búâ chûáng toã thöí dên chûa muöën giaãi taán. Töi àûáng möåt mònh trïn boong mêëy tiïëng liïìn, khi thò nhúá laåi chuyïån chaåm traán vúái thöí dên nhûng khöng coân hoaãng súå nûäa vò sûå vûäng tin cuãa thuyïìn trûúãng àaä truyïìn sang töi -khi thò ngùæm caãnh huy hoaâng cuãa àïm nhiïåt àúái. Töi nhúá nûúác Phaáp vaâ doäi theo choâm sao hoaâng àaåo mêëy giúâ nûäa seä lêëp laánh trïn bêìu trúâi Töí quöëc töi. Trùng moåc. Töi nghô, vïå tinh trung thaânh vaâ duyïn daáng cuãa haânh tinh chuáng ta hùm böën tiïëng àöìng höì nûäa seä quay laåi vuâng biïín naây àïí dêng nûúác lïn vaâ nêng thuyïìn ra khoãi baäi san hö naây. Àïën gêìn nûãa àïm, khi àaä thêëy roä rùçng trïn nhûäng laân nûúác àen thêîm naây cuäng yïn tônh nhû trong nhûäng khu rûâng gêìn búâ, töi xuöëng phoâng riïng vaâ nguã möåt giêëc ngon laânh. Àïm tröi qua möåt caách ïm aã. Chùæc thöí dên Pa-poa hoaãng súå trûúác con quaái vêåt àang nùçm trïn baäi san hö, nïëu khöng, hoå coá thïí dïî daâng loåt vaâo trong taâu. Chñn giúâ saáng muâng 8 thaáng giïng töi lïn boong. Sûúng muâ tan dêìn, vaâ möåt luác sau àaão hiïån ra: thoaåt tiïn laâ daãi búâ biïín, sau àoá laâ nhûäng ngoån nuái cao. Thöí dên vêîn tuå têåp trïn búâ. Hoå àöng hún höm trûúác coá túái nùm, saáu trùm ngûúâi. Nhûäng ngûúâi gan daå hún lúåi duång luác triïìu xuöëng, tiïën caách chöî taâu àöî chûâng gêìn böën trùm meát. Töi thêëy roä mùåt hoå. Àoá laâ nhûäng ngûúâi Pa-poa chñnh cöëng, thên hònh lûåc lûúäng, traán röång vaâ thùèng àûáng, muäi to nhûng khöng teåt, rùng trùæng. Thêåt laâ möåt böå laåc àeåp àeä! Böå toác quùn hung àoã rêët traái ngûúåc vúái nûúác da àen boáng. Raái tai xeã àöi àeo nhûäng khuyïn bùçng xûúng xïå xuöëng. Noái chung hoå khöng mùåc quêìn aáo. Töi thêëy mêëy ngûúâi àaân baâ mùåc vaáy àan bùçng coã, che khöng kñn àêìu göëi. Möåt söë àaân öng àeo nhûäng chuöîi haåt trùæng vaâ àoã úã cöí. Hêìu hïët àïìu trang bõ cung tïn vaâ laá chùæn, sau lûng àeo lûúái àûång àêìy àaá troân maâ hoå phoáng ài rêët truáng àñch.

Möåt thuã lônh cuãa hoå tiïën àïën khaá gêìn taâu vaâ chùm chuá quan saát. Muöën bùæn hùæn ta thêåt chùèng khoá gò. Nhûng töi cho rùçng töët hún laâ nïn àúåi hoå têën cöng trûúác. Khi chaåm traán vúái thöí dên thò nïn tûå vïå hún laâ têën cöng. Trong thúâi gian nûúác triïìu xuöëng, thöí dên cûá luêín quêín úã quanh taâu nhûng khöng toã veã thuâ àõch gò. Hoå lùåp ài lùåp laåi tûâ "aát xaát" maâ theo cûã chó cuãa hoå, töi hiïíu rùçng hoå muöën múâi töi lïn búâ, nhûng töi tûâ chöëi. Àïën 11 giúâ trûa, khi triïìu bùæt àêìu dêng lïn laâm caác moãm àaá san hö chòm xuöëng thò àaám thöí dên quay lïn búâ. Chùæc hoå tûâ caác àaão lên cêån, àuáng hún laâ tûâ àaão



Pa-poa àïën. Tuy vêåy, chùèng thêëy möåt chiïëc thuyïìn àöåc möåc naâo. Àïí giïët thúâi gian, töi naãy ra möåt yá kiïën naåo veát dûúái àaáy biïín möåt chuát, vò úã àêy rêët nhiïìu soâ öëc vaâ taão. Qua laân nûúác trong vùæt, coá thïí nhòn thêëu biïín sêu. Vaã laåi, höm nay laâ ngaây cuöëi cuâng taâu Nau-ti-luáx úã vuâng biïín naây, vò theo lúâi thuyïìn trûúãng Nï-mö, ngaây mai khi triïìu lïn, taâu Nau-ti-luáx seä quay ra khúi. Töi goåi Cöng-xêy mang àïën cho töi möåt caái gaâu.

- Coân nhûäng thöí dên kia thò sao? Cöng-xêy hoãi. - Thûa giaáo sû, hònh nhû hoå cuäng khöng àïën nöîi dûä túån lùæm. - Nhûng hoå ùn thõt ngûúâi anh baån aå! - Chùæc hoå ùn thõt ngûúâi, nhûng coá thïí vêîn lûúng thiïån. - Thöi àûúåc, Cöng-xêy aå, cûá taåm cho yá kiïën anh laâ àuáng. Giaã

sûã hoå cheán thõt tuâ binh möåt caách lûúng thiïån, nhûng töi vêîn khöng muöën bõ thõt nïn phaãi caãnh giaác.

Roä raâng laâ thuyïìn trûúãng Nï-mö khöng chuêín bõ nhûäng biïån phaáp àïì phoâng. Suöët hai tiïëng àöìng höì, chuáng töi naåo veát àaáy biïín nhûng chùèng vúát àûúåc caái gò àaáng kïí... Tuy vêåy, cuöëi cuâng töi böîng vúá àûúåc möåt vêåt laå cuãa thiïn nhiïn, möåt vêåt hïët sûác hiïëm. Àoá laâ möåt voã öëc khöng xoùæn tûâ phaãi sang traái nhû thûúâng thêëy, maâ xoùæn tûâ traái sang phaãi. Töi vaâ Cöng-xêy àang maãi ngùæm caái voã öëc quyá giaá êëy vaâ töi àaä nghô túái viïåc mang noá vïì viïån baão taâng Pa-ri thò möåt hoân àaá böîng rúi truáng con öëc laâm noá vúä naát trong tay Cöng-xêy. Töi heát lïn. Cöng-xêy vúá lêëy khêíu suáng cuãa töi, giú lïn ngùæm vaâo ngûúâi thöí dên àûáng caách chöî töi chûâng mûúâi meát. Töi lao túái chöî Cöng-xêy, nhûng anh ta àaä boáp coâ. Viïn àaån coá àiïån laâm vúä tan caái voâng àeo úã cöí tay ngûúâi àoá. Töi kïu:

- Cöng-xêy! Cöng-xêy! - Thûa giaáo sû, ngaâi khöng thêëy noá têën cöng ta trûúác hay

sao? - Nhûng möåt con öëc khöng àaáng àïí haåi möåt ngûúâi. - Chaâ, quên ùn haåi! Cöng-xêy rñt lïn. - Thaâ noá laâm gaäy vai mònh ài coân hún! Cöng-xêy noái thaânh

thûåc, nhûng töi vêîn giûä vûäng yá kiïën cuãa mònh. Trong khoaãng thúâi

Jules Verne 138


gian ngùæn nguãi maâ chuáng töi maãi mï vúái caái voã öëc thò tònh hònh àaä biïën àöíi. Àöå hai chuåc chiïëc thuyïìn àöåc möåc vêy quanh taâu Nau-ti-luáx. Thuyïìn àöåc möåc cuãa thöí dên vuâng naây laâ nhûäng thên cêy àeäo, daâi vaâ heåp, ài rêët nhanh vaâ vûäng vaâng. Trïn thuyïìn laâ nhûäng ngûúâi mònh trêìn àoáng khöë. Töi khöng khoãi lo lùæng khi thêëy hoå ngaây caâng lûúát túái gêìn taâu.

Chùæc dên Pa-poa àaä quan hïå vúái ngûúâi Êu nïn khaá quen thuöåc taâu thuyïìn cuãa hoå. Nhûng coân "àiïëu xò gaâ" bùçng theáp daâi, húi nhö lïn mùåt nûúác, khöng cöåt buöìm, khöng öëng khoái naây thò sao? Noá chùèng hûáa heån àiïìu gò töët laânh caã! Vò vêåy möåt thúâi gian hoå khöng daám àïën gêìn taâu. Nhûng thêëy taâu àûáng yïn hoå maånh baåo dêìn vaâ chúâ thúâi cú àïí "laâm quen" vúái chuáng töi. Suáng cuãa chuáng töi bùæn khöng kïu nïn hoå khöng súå nhû nhûäng loaåi suáng nöí to... Nhûäng chiïëc thuyïìn àöåc möåc àaä túái saát taâu vaâ tïn bùæt àêìu rúi nhû mûa bïn boong.

- Quaã laâ chuáng bùæn nhû mûa raâo! Cöng-xêy noái. - Chùèng biïët tïn coá têím thuöëc àöåc khöng? - Phaãi baáo cho thuyïìn trûúãng Nï-mö biïët múái àûúåc, - töi vûâa

noái vûâa bûúác vaâo trong taâu. Töi ài thùèng vaâo phoâng khaách. ÚÃ àoá chùèng coá ai. Töi beân goä

cûãa phoâng thuyïìn trûúãng. - Múâi vaâo, - coá tiïëng traã lúâi phña sau cûãa. Töi bûúác vaâo. Thuyïìn trûúãng àang bêån tñnh toaán, trïn giêëy

toaân nhûäng dêëu X vaâ nhûäng cöng thûác àaåi söë phûác taåp. - Töi àaä laâm phiïìn thuyïìn trûúãng? Töi hoãi möåt caách lõch sûå. - Thûa ngaâi, àuáng vêåy. Nhûng chùæc ngaâi coá lyá do gò àoá quan

troång lùæm. - Hïët sûác quan troång! Thuyïìn cuãa thöí dên àaä bao vêy taâu vaâ

mêëy phuát nûäa chùæc chuáng ta seä phaãi chöëng laåi cuöåc têën cöng cuãa hoå.

- AÂ! Thuyïìn trûúãng bònh tônh noái. - Hoå àïën bùçng thuyïìn àöåc möåc aâ?



- Vêng. - Àûúåc! Cêìn àoáng nùæp taâu laåi. - Têët nhiïn! Töi àïën àïí baáo ngaâi biïët. - Khöng coá gò àún giaãn hún, - Nï-mö noái. Röìi Nï-mö bêëm

chuöng àiïån ra lïånh cho thuãy thuã. - Thûa giaáo sû, thïë laâ xong. Xuöìng àaä àûúåc àùåt vaâo chöî cuä,

nùæp taâu àaä àoáng. Töi chùæc ngaâi khöng súå caác võ àoá choåc thuãng voã taâu maâ ngay àaån àaåi baác trïn chiïëc taâu chiïën cuãa ngaâi cuäng khöng laâm gò nöíi.

- Thûa thuyïìn trûúãng, vêën àïì khöng phaãi úã chöî àoá! Coá möåt möëi nguy khaác.

- Möëi nguy gò, thûa ngaâi? - Ngaây mai, cuäng vaâo giúâ naây, ta laåi phaãi múã nùæp taâu àïí búm

khöng khñ vaâo caác bïí chûáa. - Àuáng vêåy! Taâu chuáng ta thúã theo kiïíu caá voi. - Luác àoá boån Pa-poa seä chiïëm boong taâu! Ta laâm thïë naâo àïí

trûâ àûúåc chuáng? - Giaáo sû tin rùçng hoå seä treâo lïn taâu? - Töi tin vêåy. - Àûúåc, cûá àïí hoå treâo lïn. Töi thêëy khöng coá lyá do gò caãn trúã

hoå. Dên Pa-poa thêåt àaáng thûúng! Töi khöng muöën viïåc mònh àïën thùm àaão Ghï-bö-roa laåi laâm möåt ngûúâi naâo cuãa hoå bõ thiïåt maång! Noái chuyïån xong, töi muöën caáo tûâ, nhûng Nï-mö giûä töi laåi vaâ múâi töi ngöìi xuöëng bïn caånh. Öng ta hoãi han töi vïì nhûäng chuyïën ài sùn trïn àaão vaâ hònh nhû khöng thïí hiïíu nöíi sûå theâm ùn thõt cuãa Neát. Sau àoá cêu chuyïån chuyïín sang àïì taâi khaác. Tuy Nï-mö khöng cúãi múã hún trûúác, nhûng töi thêëy öng ta coá veã àaáng yïu hún. Chuáng töi àïì cêåp túái tònh hònh taâu Nau-ti-luáx bõ mùæc caån úã vuâng biïín, núi taâu cuãa Àuy-möng Àuyïëc-vin suyát bõ àùæm. Nï-mö noái:

- Öng Àuyïëc-vin laâ möåt trong nhûäng ngûúâi ài biïín vô àaåi cuãa nûúác öng vaâ laâ möåt trong nhûäng nhaâ haâng haãi thöng thaái nhêët. Öng ta thêåt bêët haånh! Öng ta àaä chïë ngûå àûúåc bùng giaá Nam cûåc, nhûäng baäi san hö ngêìm cuãa chêu Àaåi dûúng, nhûng laåi chïët möåt caách vö nghôa trong möåt tai naån xe lûãa! Nïëu nhû con ngûúâi cûúng nghõ êëy coá thúâi gian suy nghô trong nhûäng phuát cuöëi cuâng cuãa àúâi

Jules Verne 140


mònh thò giaáo sû thûã hònh dung xem öng ta seä àau àúán àïën mûác naâo? Noái nhûäng lúâi àoá, Nï-mö khöng giêëu àûúåc xuác àöång, vaâ sûå xuác àöång àoá khiïën öng ta àaáng tön kñnh.

- Nhûäng viïåc öng Àuyïëc-vin laâm trïn mùåt biïín, - Nï-mö noái tiïëp, - töi àaä laâm laåi dûúái biïín sêu, nhûng chñnh xaác hún vaâ töën ñt cöng sûác hún. Taâu A-xtú-rö-laáp vaâ Dï-lï trûúác kia luön luön phaãi chöëng choåi vúái baäo biïín, khöng thïí saánh àûúåc vúái taâu Nau-ti-luáx - möåt toâa nhaâ ngêìm dûúái nûúác, möåt phoâng nghiïn cûáu thêåt yïn tônh!

- Nhûng thûa thuyïìn trûúãng, - töi noái, -giûäa taâu cuãa Àuyïëc-vin vaâ taâu Nau-ti-luáx coá möåt vaâi chöî giöëng nhau.

- Thûa giaáo sû, giöëng nhau úã chöî naâo? - Caã ba taâu àïìu bõ mùæc caån úã chöî naây! - Thûa ngaâi, taâu Nau-ti-luáx khöng bõ mùæc caån àêu, - Nï-mö

laånh luâng traã lúâi. - Cêëu taåo cuãa noá cho pheáp ta coá thïí nghó ngúi thoaãi maái giûäa

biïín. Vaâ àïí thoaát khoãi chöî caån naây, töi khöng phaãi quaá mïåt nhoåc nhû öng Àuyïëc-vin àêu. Taâu A-xtú-rö-laáp vaâ Dï-lï suyát nûäa thò chïët úã eo biïín naây, coân taâu Nau-ti-luáx cuãa töi thò chùèng gùåp möåt nguy hiïím gò. Ngaây mai vaâo giúâ àaä àõnh, nûúác triïìu dêng seä nheå nhaâng nêng taâu lïn vaâ taâu seä chaåy ra khúi.

- Thûa thuyïìn trûúãng, töi khöng nghi ngúâ. - Àïm mai, - Nï-mö kïët luêån, -àïm mai vaâo hai giúâ böën mûúi

phuát, taâu Nau-ti-luáx seä nöíi lïn vaâ ra khoãi eo biïín naây möåt caách vö sûå. Nï-mö noái nhûäng lúâi àoá möåt caách rêët gay gùæt röìi àûáng dêåy, gêåt àêìu toã yá kïët thuác cêu chuyïån. Töi trúã vïì phoâng riïng cuãa mònh. Cöng-xêy àang úã àoá. Anh ta muöën biïët kïët quaã cuöåc gùåp gúä vúái Nï-mö thïë naâo.

- Baån úi, - töi noái, - Nï-mö àaä cûúâi töi khi töi vûâa àïì cêåp túái chuyïån thöí dên Pa-poa àe doåa taâu Nau-ti-luáx. Thöi àûúåc, chuáng ta cûá tröng cêåy úã thuyïìn trûúãng vaâ chuác nhau nguã ngon. Töi nùçm xuöëng nhûng nguã khöng yïn giêëc. Voång àïën tai töi nhûäng tiïëng kïu àiïn daåi cuãa thöí dên àaä uâa lïn boong taâu. Thuãy thuã vêîn im lòm nhû cuä. Hoå chùèng hïì lo lùæng gò vïì sûå coá mùåt cuãa àaám thöí dên trïn taâu. Töi thûác dêåy luác saáu giúâ saáng. Nùæp taâu coân àoáng kñn. Àuáng laâ dûúäng khñ khöng àûúåc dûå trûä thïm tûâ höm qua. Tuy vêåy, nhûäng bònh dûúäng khñ dûå trûä àûúåc sûã duång kõp thúâi àaä cung cêëp mêëy meát khöëi, laâm khöng khñ dïî thúã hún. Töi laâm viïåc trong phoâng



àïën giûäa trûa maâ chùèng thêëy boáng Nï-mö àêu. Cuäng chùèng thêëy möåt sûå chuêín bõ naâo cho taâu chaåy. Àúåi thïm möåt laát, töi ra phoâng khaách. Àöìng höì chó hai giúâ rûúäi. Mûúâi phuát nûäa, nûúác triïìu seä lïn túái mûác cao nhêët, vaâ nïëu thuyïìn trûúãng Nï-mö tñnh toaán khöng lêìm thò taâu seä thoaát khoãi chöî caån. Nïëu khöng, noá seä phaãi nùçm haâng thaáng trïn baäi san hö naây. Kòa thên taâu àaä bùæt àêìu rung chuyïín, baáo hiïåu trûúác möåt sûå giaãi phoáng! Hai giúâ ba mûúi phuát, thuyïìn trûúãng bûúác vaâo phoâng khaách vaâ noái:

- Chuáng ta bùæt àêìu ài. - Vêng! Töi traã lúâi. - Töi àaä ra lïånh múã nùæp taâu. - Thïë coân boån Pa-poa? - Boån Pa-poa aâ? Nï-mö húi nhuán vai. - Nhúä chuáng loåt àûúåc vaâo trong taâu thò sao? - Loåt vaâo bùçng caách naâo? - Qua nùæp taâu. - Thûa ngaâi A-rö-nùæc, - Nï-mö àiïìm tônh traã lúâi, -khöng phaãi

bao giúâ cuäng vaâo àûúåc qua nùæp taâu Nau-ti-luáx ngay khi noá múã. Töi nhòn Nï-mö.

- Giaáo sû khöng hiïíu aâ? Öng ta hoãi. - Hoaân toaân khöng. - Múâi giaáo sû theo töi, röìi ngaâi seä hiïíu hïët. Chuáng töi túái cêìu

thang giûäa. Neát Len vaâ Cöng-xêy àaä coá mùåt úã àoá vaâ àang toâ moâ xem mêëy thuãy thuã múã nùæp taâu. Nhûäng tiïëng la heát tûâ boong taâu voång xuöëng. Nùæp taâu àûúåc lêåt ra phña ngoaâi... khoaãng hai chuåc böå mùåt àaáng súå nhoâm xuöëng. Nhûng ngûúâi thöí dên thûá nhêët chûa kõp nùæm tay vaâo tay võn cêìu thang thò àaä bõ möåt sûác maånh vö hònh hêët ngûãa ra phña sau. Ngûúâi àoá ruá lïn möåt caách man rúå vaâ cùæm àêìu chaåy. Khoaãng möåt chuåc ngûúâi khaác àõnh lao xuöëng cêìu thang nhûng cuäng chõu chung söë phêån àoá. Cöng-xêy khoaái traá. Neát Len

Jules Verne 142


bõ baãn nùng kñch thñch cuäng lao túái cêìu thang. Nhûng vûâa chaåm vaâo tay võn, anh ta cuäng bõ hêët ngûãa ra phña sau.

- Àöì quyã! Neát gêìm lïn. - Töi nhû bõ seát àaánh. Àïën àêy thò töi àaä hiïíu hïët. Nhûäng tay

võn úã cêìu thang chñnh laâ nhûäng dêy caáp coá àiïån maånh. Ai àuång vaâo àoá cuäng bõ giêåt. Àiïån giêåt coá thïí chïët ngûúâi nïëu Nï-mö cho chaåy vaâo àoá têët caã caác ùæc quy trïn taâu! Toám laåi, giûäa nhûäng keã àang têën cöng vaâ chuáng töi tûåa nhû coá möåt bûác maân àiïån maâ chùèng ai loåt qua àûúåc möåt caách an toaân. Nhûäng ngûúâi Pa-poa hoaãng súå xö nhau chaåy. Coân chuáng töi thò phaãi nñn cûúâi maâ an uãi vaâ xoa boáp cho Neát Len luác àoá àang chûãi búái êìm ô. Möåt àúåt soáng lúán böîng nêng taâu Nau-ti-luáx lïn khoãi baäi san hö! Luác àoá laâ hai giúâ böën mûúi phuát, àuáng thúâi gian Nï-mö àaä noái. Chên võt bùæt àêìu quay vúái töëc àöå ngaây caâng tùng. Chiïëc taâu ngêìm nöíi lïn mùåt àaåi dûúng vaâ ra khoãi eo biïín Tö-rex nguy hiïím möåt caách bònh yïn vö sûå.



CHÛÚNG 23

CÚN NGUÃ KHÖNG THÏÍ GIAÃI THÑCH ÀÛÚÅC

Höm sau, muâng 10 thaáng giïng, taâu Nau-ti-luáx ra khúi. Noá chaåy vúái töëc àöå ba mûúi nhùm haãi lyá möåt giúâ. Chên võt quay nhanh àïën nöîi töi khöng thïí tñnh àûúåc bao nhiïu voâng trong möåt phuát. Nhûng khi töi nhúá túái sûác àiïån, caái sûác maånh thêìn kyâ chùèng nhûäng àêíy taâu chaåy, sûúãi êëm vaâ chiïëu saáng taâu maâ coân baão vïå taâu chöëng laåi sûå têën cöng tûâ bïn ngoaâi, biïën taâu thaânh möåt vêåt bêët khaã xêm phaåm. Vaâ nhûäng yá nghô cuãa töi bêët giaác laåi hûúáng vïì ngûúâi àaä taåo ra sûác maånh thêìn kyâ àoá! Chuáng töi ài thùèng vïì hûúáng têy vaâ ngaây 11 thaáng giïng voâng qua muäi Oeát-xen. Àaão naây röång möåt ngaân saáu trùm hùm nhùm dùåm vuöng, do nhûäng tuâ trûúãng Raát-giú cai trõ. Nhûäng tuâ trûúãng naây tûå nhêån laâ con trai cuãa caá sêëu, noái khaác ài laâ xem mònh thuöåc loaâi thûúång àùèng. Töí tiïn cuãa hoå -caá sêëu -rêët nhiïìu úã caác con söng vuâng naây vaâ àûúåc tön suâng àùåc biïåt. Chuáng àûúåc baão vïå, chiïìu chuöång, cho ùn vaâ àûúåc hiïën dêng caã nhûäng cö gaái àeåp. Ruãi ro cho nhûäng thöí dên naâo daám àöång túái con vêåt linh thiïng naây! Nhûng taâu Nau-ti-luáx khöng chaåm traán vúái chuáng. Taâu chaåy ngang qua àaão Ti-mo luác giûäa trûa, khi viïn thuyïìn phoá lïn quan saát nhû thûúâng lïå...

Àïën àêy, taâu Nau-ti-luáx hûúáng vïì phña têy nam vaâ tiïën vaâo êën Àöå Dûúng. Thuyïìn trûúãng Nï-mö àõnh àûa chuáng töi àïën phûúng trúâi naâo àêy? Öng ta coá quay laåi búâ biïín chêu aá khöng? Hay öng ta àïën búâ biïín chêu R�u? Chùæc khöng! Keã àang tröën traánh nhûäng luåc àõa àöng ngûúâi ài vïì phña àoá laâm gò? Hay Nï-mö seä voâng qua muäi Haão Voång vaâ muäi Hooác? Liïåu öng ta coá daám cho taâu ài Nam Cûåc khöng? Hay öng ta laåi quay vïì Thaái Bònh Dûúng mïnh möng, núi taâu Nau-ti-luáx coá thïí tha höì vuâng vêîy? Tûúng lai seä giaãi àaáp nhûäng cêu hoãi naây! Ngaây 14 thaáng giïng, taâu àaä ra túái giûäa biïín khúi. Noá chuyïín sang töëc àöå trung bònh vaâ theo lïånh thuyïìn trûúãng, luác thò lùån xuöëng sêu, luác thò nöíi lïn mùåt nûúác. Trong khi taâu chaåy, Nï-mö tiïën haânh nhûäng cuöåc ào nhiïåt àöå àaåi

Jules Verne 144


dûúng úã nhûäng àöå sêu khaác nhau. Töi theo doäi viïåc nghiïn cûáu àoá möåt caách hïët sûác thuá võ. Nï-mö rêët say 81 82 sûa vúái nhûäng thñ nghiïåm cuãa mònh. Töi thûúâng tûå hoãi: öng ta nghiïn cûáu khoa hoåc àïí laâm gò? Àïí phuåc vuå loaâi ngûúâi û? Chùæc khöng phaãi, vò súám muöån nhûäng cöng trònh nghiïn cûáu cuãa öng ta cuäng seä chïët theo öng ta úã möåt vuâng biïín naâo àoá khöng àûúåc ghi trïn baãn àöì!... Tuy vêåy, thuyïìn trûúãng Nï-mö vêîn giúái thiïåu vúái töi nhûäng söë liïåu thu àûúåc vïì kïët quaã nghiïn cûáu àöå àêåm àùåc cuãa nûúác úã nhûäng vuâng biïín chuã yïëu nhêët trïn traái àêët. Qua cêu chuyïån, töi àûúåc biïët Nï-mö khöng laãng traánh nhûäng vuâng biïín nhöån nhõp cuãa chêu R�u. Tûâ àoá, töi kïët luêån rùçng seä coá luác - chùèng biïët súám hay muöån - chuáng töi seä túái gêìn búâ nhûäng luåc àõa vùn minh hún. Töi nghô Neát Len chùæc seä mûâng lùæm trûúác khaã nùng naây. Töi vaâ thuyïìn trûúãng Nï-mö coá khi boã ra mêëy ngaây liïìn àïí nghiïn cûáu khoa hoåc: xaác àõnh caác àöå sêu khaác nhau cuãa nûúác biïín, xaác àõnh àöå sêu cuãa aánh saáng xuyïn qua nûúác biïín. Trong moåi trûúâng húåp, Nï-mö àïìu toã ra coá àêìu oác saáng taåo laå thûúâng. Sau àoá, öng ta laåi biïën mêët vaâ töi laåi trúã vïì tònh traång cö àún trïn chiïëc taâu ngêìm cuãa öng ta. Ngaây 16 thaáng giïng, taâu Nau-ti-luáx dûúâng nhû chòm trong giêëc nguã say dûúái mùåt biïín mêëy meát. Caác maáy àiïån ngûâng chaåy, chên võt ngûâng quay, àïí mùåc con taâu tröi theo doâng nûúác. Töi àinh ninh rùçng caác thuãy thuã àang bêån chûäa maáy vò vûâa qua taâu àaä chaåy quaá nhanh. Cuäng höm àoá, töi vaâ caác baån töi àûúåc chûáng kiïën möåt hiïån tûúång kyâ laå. Caánh cûãa sùæt úã phoâng khaách múã ra. Chiïëc àeân pha khöng bêåt saáng. Bêìu trúâi bõ mêy döng bao phuã àang chiïëu aánh saáng yïëu úát xuöëng lúáp nûúác trïn cûãa àaåi dûúng. Töi àang ngùæm nhòn vuâng nûúác xung quanh vaâ nhûäng con caá lúán búi ngang qua taâu thò böîng rúi vaâo möåt daãi aánh saáng choái loâa. Thoaåi tiïn töi tûúãng rùçng àeân pha vûâa bêåt lïn, nhûng khi nhòn kyä hún, töi hiïíu laâ mònh àaä lêìm. Taâu Nau-ti-luáx bõ doâng nûúác cuöën vaâo vuâng nûúác saáng. aánh saáng àoá do hùçng haâ sa söë nhûäng cú thïí li ti dûúái biïín phaát ra vaâ caâng àûúåc tùng lïn khi gùåp voã taâu bùçng kim loaåi phaãn chiïëu. Suöët mêëy giúâ liïìn, taâu chaåy trong vuâng nûúác àoá. Chuáng töi vö cuâng ngaåc nhiïn khi thêëy nhûäng con caá lúán vuâng vêîy trong àoá! Trong aánh saáng sinh àöång êëy tung tùng nhûäng chuá caá heo, nhûäng anh "hïì" khöng biïët mïåt moãi cuãa biïín caã, vaâ loaâi caá kiïëm -baáo baäo -daâi túái ba meát, nhiïìu khi chaåm kiïëm vaâo ö cûãa kñnh cuãa taâu. Sau àoá xuêët hiïån haâng trùm loaâi caá nhoã. Coá leä phña trïn àaåi dûúng àang coá döng, nhûng úã dûúái sêu mêëy meát naây thò khöng caãm thêëy gò. Taâu vêîn bïåp bïình giûäa nhûäng laân soáng biïín. Nhûäng caãnh kyâ diïåu nöëi tiïëp nhau hiïån ra trûúác nhûäng con



mùæt kinh ngaåc cuãa chuáng töi. Cuöåc söëng trong chiïëc taâu ngêìm àöëi vúái chuáng töi hònh nhû coá veã tûå nhiïn vaâ dïî chõu hún trûúác nhiïìu. Chuáng töi bùæt àêìu quïn rùçng coá möåt cuöåc söëng khaác trïn traái àêët naây. Nhûng möåt chuyïån bêët ngúâ àaä xaãy ra keáo chuáng töi trúã laåi thûåc tïë. Ngaây 18 thaáng giïng, taâu Nau-ti-luáx chaåy ngang qua 105 àöå kinh vaâ 15 àöå vô. Mêy àen keáo àïën, biïín àöång.

Phong vuä biïíu mêëy ngaây qua xuöëng dêìn, baáo trûúác möåt cún baäo. Töi lïn boong àuáng luác viïn thuyïìn phoá àang quan saát chên trúâi. Töi chúâ öng ta noái lïn cêu noái thûúâng lïå. Nhûng lêìn naây öng ta laåi noái möåt cêu khaác maâ töi cuäng chùèng hiïíu gò. Thuyïìn trûúãng Nï-mö lêåp tûác xuêët hiïån trïn boong. Öng ta àûa kñnh lïn quan saát chên trúâi. Mêëy phuát liïìn öng ta chùm chuá theo doäi möåt chêëm àen úã phña xa. Sau àoá, öng ta quay laåi trao àöíi mêëy cêu vúái thuyïìn phoá. Thuyïìn phoá toã veã rêët xuác àöång tuy àaä cöë giûä bònh tônh. Nï-mö tûå chuã hún. Chùæc öng ta vûâa phaát biïíu möåt yá kiïën gò maâ viïn thuyïìn phoá khöng taán thaânh. Töi àoaán nhû vêåy laâ cùn cûá vaâo gioång noái vaâ cûã chó cuãa hai ngûúâi. Töi cùng mùæt nhòn vïì phña xa muâ sûúng nhûng chùèng thêëy gò. Chên trúâi vêîn hoang vùæng. Thuyïìn trûúãng Nï-mö ài ài laåi laåi trïn boong vaâ khöng nhòn vïì phña töi. Bûúác chên Nï-mö vêîn chùæc nõch nhûng coá veã khöng àïìu àùån nhû luác thûúâng. Àöi khi öng ta dûâng laåi vaâ khoanh tay trûúác ngûåc nhòn ra biïín. Öng ta tòm gò trong àaåi dûúng mïnh möng naây? Taâu Nau-ti-luáx coân caách búâ haâng trùm haãi lyá. Àïën lûúåt viïn thuyïìn phoá àûa öëng kñnh lïn quan saát. Öng ta böìn chöìn, nön noáng ra mùåt, khaác hùèn vúái thuyïìn trûúãng. Cêu chuyïån khoá hiïíu naây cuäng sùæp àûúåc saáng toã vò theo lïånh Nï-mö, maáy moác trïn taâu bùæt àêìu hoaåt àöång khêín trûúng. Viïn thuyïìn phoá laåi lûu yá Nï-mö vïì möåt chêëm àen phña chên trúâi. Nï-mö dûâng laåi röìi àûa öëng kñnh vïì phña àoá. Öng ta quan saát rêët lêu. Coân töi vò bõ kñch thñch ghï gúám búãi chuyïån àoá nïn xuöëng phoâng khaách lêëy möåt öëng kñnh rêët töët maâ töi vêîn duâng röìi mang lïn boong. Nhûng töi chûa kõp àûa öëng kñnh lïn mùæt thò noá àaä bõ giêåt ra khoãi tay töi. Töi quay laåi. Trûúác mùåt töi laâ thuyïìn trûúãng Nï-mö. Töi khöng nhêån ra öng ta nûäa. Mùåt öng ta biïën daång ài: hai mùæt àoã ngêìu, löng maây nhñu laåi, hai baân tay nùæm chùåt, àêìu ruåt laåi - têët caã àïìu toaát lïn sûå cùm giêån cao àöå. Nï-mö khöng nhuác nhñch! öëng kñnh nùçm lùn dûúái saân. Vò sao Nï-mö nöíi giêån? Hay öng ta cho rùçng töi àaä khaám phaá ra àiïìu bñ mêåt maâ vúái tû caách laâ tuâ nhên cuãa taâu Nau-ti-luáx töi khöng àûúåc àuång chaåm túái? Khöng! Nï-mö khöng nöíi giêån vò töi! Thêåm chñ öng ta chùèng nhòn töi nûäa. Öng ta àùm àùm nhòn chên trúâi. Cuöëi cuâng Nï-mö àaä

Jules Verne 146


tûå chuã àûúåc. Mùåt öng ta trúã laåi laånh luâng nhû luác thûúâng. Öng ta trao àöíi vaâi lúâi vúái viïn thuyïìn phoá. Röìi öng ta noái vúái töi nhû ra lïånh:

- Ngaâi A-rö-nùæc, ngaâi cêìn tuên theo àiïìu kiïån àaä raâng buöåc ngaâi vúái töi.

- Thûa thuyïìn trûúãng, àiïìu kiïån gò vêåy? - Ngaâi vaâ hai ngûúâi cuâng ài phaãi úã trong phoâng kñn cho túái

khi töi thêëy coá thïí phoáng thñch àûúåc caác ngaâi. Töi traã lúâi, mùæt nhòn àùm àùm vaâo Nï-mö: - ÚÃ àêy ngaâi laâ chuã. Nhûng xin pheáp ngaâi cho hoãi möåt cêu. - Khöng hoãi gò hïët, thûa ngaâi! Tranh caäi luác naây laâ vö ñch. Töi àaânh phuåc tuâng. Töi vaâo

phoâng cuãa Neát Len vaâ Cöng-xêy baáo cho hoå biïët yá àõnh cuãa thuyïìn trûúãng. Caác baån thûã hònh dung xem mïånh lïånh àoá àaä gêy êën tûúång thïë naâo àöëi vúái Neát! Nhûng coân àêu thò giúâ àïí lyá sûå nûäa! Böën thuãy thuã àaä chúâ chuáng töi úã cûãa. Chuáng töi àûúåc àûa sang àuáng caái phoâng maâ hoå àaä giam giûä chuáng töi ngaây àêìu tiïn trïn taâu Nau-ti-luáx. Neát Len àõnh phaãn àöëi, nhûng caánh cûãa àaä sêåp laåi.

- Thûa giaáo sû, ngaâi coá hiïíu vò sao laåi xaãy ra chuyïån naây khöng?

Cöng-xêy hoãi. Töi kïí laåi têët caã nhûäng àiïìu àaä thêëy. Neát vaâ Cöng-xêy cuäng ngaåc nhiïn nhû töi vaâ cuäng chùèng àoaán ra chuyïån gò. Veã mùåt giêån dûä cuãa thuyïìn trûúãng vêîn aám aãnh àêìu oác töi. Töi suy nghô mung lung vaâ àïì ra nhûäng giaã thiïët vúá vêín. Tiïëng reo cuãa Neát keáo töi ra khoãi sûå suy nghô:

- Kòa, trïn baân coá thûác ùn saáng! Mïånh lïånh naây chùæc àaä àûúåc thi haânh luác thuyïìn trûúãng ra lïånh cho taâu phoáng nhanh. Cöng-xêy baão töi:

- Xin giaáo sû cho pheáp töi khuyïn möåt àiïìu. - Anh baån cûá noái. - Giaáo sû nïn ùn saáng cho chùæc daå. Vò chûa biïët seä xaãy ra

chuyïån gò. - Anh noái àuáng. - Chao öi, ngûúâi ta laåi cho ùn moán caá!



Neát Len phaân naân. - Anh baån Neát úi, nïëu khöng àûúåc ùn saáng thò sao haã anh? YÁ kiïën cuãa Cöng-xêy laâm Neát hïët kïu ca. Chuáng töi ngöìi vaâo

baân vaâ ùn möåt caách lùång leä. Töi ùn ñt. Cöng-xêy thò tûå eáp mònh ùn àïì phoâng bêët trùæc. Coân Neát thò chùèng boã phñ möåt chuát naâo! …n xong, chuáng töi tûåa vaâo caác goác phoâng maâ thiu thiu nguã. Boáng àeân baán cêìu tùæt ài khiïën chuáng töi chòm trong boáng töëi. Neát thiïëp ài ngay. Töi ngaåc nhiïn vò Cöng-xêy cuäng vêåy! Caái gò àaä gêy cho anh ta cún nguã bêët ngúâ êëy? Caã töi nûäa cuäng bùæt àêìu buöìn nguã dñp mùæt. Töi chöëng laåi. Nhûng hai mñ cûá trôu xuöëng vaâ kheáp laåi. Töi bùæt àêìu thêëy aão aãnh. Àuáng laâ thûác ùn vûâa röìi coá tröån lêîn thuöëc nguã! Chùèng leä Nï-mö àaä nhöët chuáng töi vaâo phoâng kñn laåi coân bùæt chuáng töi duâng thuöëc nguã nûäa sao? Töi thu hïët sûác lûåc coân laåi àïí chöëng choåi vúái cún nguã. Nhûng khöng nöíi nûäa röìi! Ngaây caâng khoá thúã hún. Chên tay töi bõ laånh cûáng ra nhû bõ liïåt. Mi mùæt nùång nhû chò kheáp chùåt laåi khöng sao múã ra àûúåc. Töi thêëy aác möång. Nhûng möång mõ böîng chêëm dûát. Töi ngêët ài.

Jules Verne 148


CHÛÚNG 24

VÛÚNG QUÖËC SAN HÖ

Àïën saáng töi tónh dêåy, àêìu oác tónh taáo. Töi rêët ngaåc nhiïn khi thêëy mònh nùçm trïn giûúâng trong phoâng riïng. Chùæc Neát vaâ Cöng-xêy cuäng àûúåc khiïng vïì phoâng riïng cuãa hoå. Hoå cuäng khöng thïí biïët chuyïån gò xaãy ra àïm qua hún töi. Chó coân hy voång möåt sûå tònh cúâ naâo àoá trong tûúng lai seä laâm saáng toã cêu chuyïån bñ êín naây. Töi muöën thúã hñt khöng khñ trong laânh. Nhûng khöng biïët coá ra ngoaâi àûúåc khöng, cûãa phoâng coá bõ khoáa khöng? Töi àêíy cûãa. Cûãa khöng bõ khoáa. Töi theo haânh lang heåp ài vïì phña thang. Nùæp taâu höm trûúác àoáng kñn, nay àaä múã. Töi lïn boong. Neát Len vaâ Cöng-xêy àaä àúåi töi úã àoá. Töi hoãi hoå àïm qua thïë naâo, nhûng hoå chùèng nhúá gò. Höm qua hoå bõ thiïëp ài àïën saáng nay múái tónh dêåy, vaâ rêët ngaåc nhiïn thêëy mònh nùçm trong phoâng riïng! Taâu Nau-ti-luáx vêîn im lòm vaâ bñ êín nhû trûúác. Noá àang chaåy giûäa biïín khúi vúái töëc àöå vûâa phaãi. Trïn taâu chùèng thêëy möåt sûå thay àöíi naâo. Neát Len uöíng cöng quan saát chên trúâi. Àaåi dûúng vùæng lùång. Neát chùèng thêëy möåt caánh buöìm naâo, möåt daãi àêët naâo. Gioá têy thöíi maånh. Con taâu bêåp bïình trïn soáng. Sau khi dûå trûä khöng khñ, taâu laåi lùån xuöëng sêu àöå mûúâi lùm meát. Khi cêìn taâu coá thïí dïî daâng nöíi lïn mùåt nûúác. Höm àoá, 19 thaáng giïng, khaác vúái lïå thûúâng, taâu nhiïìu lêìn nöíi lïn lùån xuöëng.

Vaâ cûá möîi lêìn nöíi lïn, viïn thuyïìn phoá laåi lïn boong vaâ noái cêu noái quen thuöåc. Thuyïìn trûúãng Nï-mö khöng xuêët hiïån. Trong söë thuãy thuã, höm àoá töi chó thêëy ngûúâi phuåc vuå vêîn lùång leä cho chuáng töi ùn uöëng möåt caách chu àaáo. Khoaãng hai giúâ chiïìu, töi àang ngöìi chónh lyá laåi nhûäng ghi cheáp cuãa mònh thò thuyïìn trûúãng Nï-mö vaâo. Töi chaâo öng ta. Nï-mö gêåt àêìu chaâo laåi. Töi tiïëp tuåc cöng viïåc vaâ thêìm hy voång rùçng Nï-mö seä noái túái nhûäng viïåc xaãy ra àïm qua. Nhûng öng ta chùèng noái gò. Töi nhòn Nï-mö. Öng ta coá veã mïåt moãi, hai mùæt àoã ngêìu chûáng toã àaä thûác trùæng àïm. Möåt nöîi buöìn sêu sùæc vaâ sûå àau khöí thûåc sûå àaä in dêëu trïn khuön mùåt



cûúng nghõ cuãa Nï-mö. Öng ta ài ài laåi laåi trong phoâng, ngöìi xuöëng ài-vùng röìi laåi àûáng dêåy cêìm lêëy möåt cuöën saách naâo àoá röìi laåi neám xuöëng, àïën xem caác maáy moác nhûng khöng ghi cheáp gò nhû moåi khi. Hònh nhû Nï-mö àang xuác àöång lùæm. Cuöëi cuâng Nï-mö hoãi töi:

- Ngaâi A-rö-nùæc, ngaâi laâ baác sô phaãi khöng? Töi bõ hoãi bêët ngúâ nïn luáng tuáng vaâ im lùång nhòn Nï-mö.

- Ngaâi laâ baác sô phaãi khöng? Nï-mö nhùæc laåi. - Nhiïìu ngûúâi àöìng sûå vúái ngaâi nhû Gra-xi-ö-lï, Mö-canh,

Tùng-àöng vên vên àïìu coá hoåc y. - Vêng, töi àaä tûâng laâm baác sô. Trûúác khi laâm viïåc úã Viïån baão

taâng, töi àaä nhiïìu nùm laâm baác sô àiïìu trõ úã bïånh viïån. - Thïë thò töët lùæm! Cêu traã lúâi cuãa töi laâm Nï-mö rêët haâi loâng. Nhûng töi khöng

biïët öng ta àõnh noái gò thïm nïn chúâ hoãi tiïëp, àõnh buång seä tuây theo tònh hònh cuå thïí maâ traã lúâi. Nï-mö noái:

- Ngaâi A-rö-nùæc, möåt thuãy thuã cuãa töi àang cêìn àûúåc chûäa chaåy. Ngaâi coá thïí khaám cho anh ta àûúåc khöng!

- Trïn taâu coá ngûúâi öëm aå? - Vêng. - Töi sùén saâng phuåc vuå ngaâi. Thuá thêåt laâ tim töi àêåp thònh thõch. Tûå nhiïn töi liïn hïå viïåc

ngûúâi thuãy thuã bõ öëm vúái sûå viïåc àïm qua. Nï-mö dêîn töi vïì phña laái röìi múã cûãa möåt cùn phoâng caånh phoâng thuãy thuã. Möåt ngûúâi àaân öng traåc böën mûúi tuöíi coá khuön mùåt cûúng nghõ cuãa ngûúâi Anh, nùçm trïn giûúâng. Töi túái gêìn giûúâng. Àoá laâ möåt ngûúâi bõ thûúng chûá khöng phaãi laâ ngûúâi öëm. Àêìu anh ta quêën bùng bï bïët maáu, àùåt trïn göëi. Anh ta nhòn töi trûâng trûâng. Khi töi thaáo bùng ra, anh ta khöng hïì noái möåt lúâi. Vïët thûúng thêåt khuãng khiïëp. Soå bõ möåt vêåt nhoån àêm thuãng möåt löî sêu hoùæm, phoâi caã oác ra. Naån nhên thúã rêët khoá khùn. Àöi luác mùåt bõ meáo hùèn ài. Töi bùæt maåch. Tim àêåp khöng àïìu, maåch thónh thoaãng bõ mêët. Chên tay bùæt àêìu laånh dêìn. Naån nhên àang hêëp höëi, khöng coá gò cûáu vaän nöíi! Töi lêëy böng bùng múái bùng laåi vïët thûúng röìi sûãa laåi göëi cho ngay ngùæn. Töi quay laåi hoãi Nï-mö:

Jules Verne 150


- Vïët thûúng naây do vêåt gò gêy ra. - Vêåt gò gêy ra maâ chùèng vêåy, thûa ngaâi! Nï-mö traánh khöng traã lúâi thùèng. - Vò rung chuyïín quaá maånh nïn tay àoân cuãa maáy bõ gaäy vaâ

vùng vaâo àêìu ngûúâi naây. Ngaâi thêëy naån nhên thïë naâo? Töi lûúäng lûå.

- Ngaâi coá thïí noái àûúåc vò ngûúâi naây khöng biïët tiïëng Phaáp. Töi nhòn naån nhên möåt lêìn nûäa röìi noái:

- Àöå hai tiïëng nûäa ngûúâi naây seä chïët. - Khöng gò coá thïí cûáu söëng anh ta nûäa û? - Khöng! Baân tay Nï-mö nùæm chùåt laåi, nûúác mùæt traâo ra. Töi khöng

tûúãng tûúång àûúåc rùçng Nï-mö coá thïí khoác. Töi àûáng bïn caånh naån nhên mêëy phuát. AÁnh àiïån laånh luâng caâng tùng thïm sùæc mùåt nhúåt nhaåt vaâ súám nhùn nheo cuãa anh ta. Chùæc anh ta àaä chõu gian khöí, thiïëu thöën nhiïìu . Töi chúâ xem àiïìu bñ mêåt cuãa cuöåc àúâi anh ta coá àûúåc múã ra qua nhûäng lúâi trùng tröëi cuöëi cuâng khöng.

- Ngaâi A-rö-nùæc, ngaâi coá thïí vïì, - Nï-mö noái. Töi àïí Nï-mö úã laåi möåt mònh bïn giûúâng cuãa ngûúâi hêëp höëi.

Töi trúã vïì phoâng maâ loâng hïët sûác xuác àöång trûúác caãnh tûúång vûâa qua. Linh caãm u buöìn laâm töi böìn chöìn suöët ngaây. Àïm töi cuäng khöng yïn giêëc. Töi nghe thêëy maäi tiïëng thúã daâi naäo ruöåt, tiïëng cêìu kinh. Raång saáng höm sau töi lïn boong. Thuyïìn trûúãng àaä úã àoá. Thêëy töi, öng ta bûúác túái:

- Thûa giaáo sû, höm nay ngaâi coá muöën tham gia möåt chuyïën ài chúi ngêìm dûúái biïín khöng?

- Ài cuâng vúái Neát vaâ Cöng-xêy aå? - Nïëu hoå muöën. - Thûa thuyïìn trûúãng, chuáng töi sùén saâng. - Nïëu vêåy, múâi ngaâi mùåc àöì lùån vaâo. Nï-mö chùèng hïì noái möåt lúâi vïì naån nhên àang hêëp höëi hoùåc

àaä chïët! Töi tòm Neát vaâ Cöng-xêy baáo cho hoå biïët lúâi múâi cuãa thuyïìn trûúãng. Cöng-xêy rêët mûâng vaâ Neát lêìn naây cuäng vui veã nhêån lúâi cuâng ài. Chuáng töi mùåc àöì lùån, àeo bònh dûúäng khñ vaâ àeân



àiïån, vaâ àuáng taám giúâ rûúäi saáng thò lïn àûúâng. Caánh cûãa àûúåc múã röång. Chuáng töi, àûáng àêìu laâ thuyïìn trûúãng Nï-mö coá mûúâi hai thuãy thuã höå töëng, bûúác xuöëng àaáy biïín raãi àaá úã àöå sêu mûúâi meát. Àaáy biïín êën Àöå Dûúng khaác xa àaáy biïín Thaái Bònh Dûúng maâ töi àaä àûúåc thêëy trong chuyïën daåo chúi dûúái àaáy biïín lêìn àêìu. ÚÃ àêy khöng coá caát vaâ nhûäng baäi bùçng, cuäng chùèng coá taão. Töi nhêån ra ngay möåt thïë giúái thêìn kyâ. Àoá laâ "vûúng quöëc" san hö! Caãnh vêåt àeåp mùæt khöng buát naâo taã xiïët! Vò sao chuáng töi khöng thïí trao àöíi àûúåc caãm tûúãng vúái nhau nhó? Vò sao chuáng töi laåi bõ goâ boá trong caái voã bùçng sùæt vaâ bùçng kñnh kñn mñt nhû thïë naây? Vò sao tiïëng noái khöng thoaát ra ngoaâi àûúåc? Vò sao chuáng töi khöng thïí söëng trong khoaãng nûúác mïnh möng naây nhû caá, hay hún nûäa nhû loaâi lûúäng thïí söëng thoaãi maái caã trïn caån caã dûúái nûúác? Thuyïìn trûúãng Nï-mö dûâng laåi. Chuáng töi cuäng dûâng laåi. Nhòn vïì phña sau chuáng töi thêëy caác thuãy thuã àûáng thaânh hònh voâng cung sau thuyïìn trûúãng. Töi nhêån ra möåt vêåt daâi daâi maâ böën ngûúâi àang vaác trïn vai. Chuáng töi àûáng giûäa möåt baäi röång coá rûâng cêy bao quanh. Dûúái aánh àeân àiïån, trïn nïìn àêët in nhûäng boáng khöíng löì. Xung quanh töëi àen nhû mûåc. Neát Len vaâ Cöng-xêy àûáng caånh töi.

Chuáng töi chúâ xem sao. Töi böîng thoaáng coá yá nghô laâ seä àûúåc chûáng kiïën möåt caãnh tûúång àùåc biïåt. Àûa mùæt nhòn quanh, töi thêëy àêy àoá coá nhûäng goâ nhoã phuã möåt lúáp àaá vöi vaâ àûúåc baân tay con ngûúâi sùæp àùåt theo möåt trêåt tûå roä raâng. Giûäa baäi tröëng, trïn möåt chöî cao, coá möåt chûä thêåp bùçng san hö àoã. Theo hiïåu cuãa thuyïìn trûúãng, möåt thuãy thuã tiïën lïn phña trûúác, ruát chiïëc cuöëc chim caâi úã thùæt lûng ra vaâ bùæt àêìu àaâo möåt caái höë caách chûä thêåp khoaãng möåt meát. Töi hiïíu caã röìi! Àêy laâ nghôa trang, caái höë àang àaâo àoá laâ huyïåt, coân vêåt daâi daâi kia laâ xaác ngûúâi vûâa chïët àïm qua! Thuyïìn trûúãng Nï-mö vaâ caác thuãy thuã àang chön baån mònh úã nghôa trang dûúái àaáy àaåi dûúng naây! Töi chûa tûâng bõ xuác àöång nhû vêåy bao giúâ! Töi chûa thêëy tònh caãm mònh bõ böëi röëi nhû vêåy bao giúâ! Töi khöng muöën tin vaâo mùæt mònh nûäa! Huyïåt àaâo khaá chêåm. Bêìy caá hoaãng súå chaåy ra böën phña. Töi thêëy tiïëng sùæt chaåm xuöëng nïìn àaá vöi vaâ lûãa toeá ra úã àêìu cuöëc chim. Caái huyïåt ngaây caâng daâi vaâ röång hún, chùèng bao lêu àaä àuã àïí àùåt ngûúâi xuöëng. Caái xaác liïåm vaãi trùæng àûúåc khiïng túái vaâ haå xuöëng huyïåt àêìy nûúác. Thuyïìn trûúãng Nï-mö vaâ caác thuãy thuã, tay khoanh trûúác ngûåc, quyâ xuöëng. Coân ba chuáng töi thò chó àûáng cuái àêìu. Huyïåt àûúåc lêëp àêìy àêët àaá vaâ àùæp lïn khöng cao lùæm. Àùæp xong möå, Nï-mö vaâ nhûäng ngûúâi cuâng ài quyâ möåt chên xuöëng vaâ giú tay lïn àïí vônh biïåt lêìn

Jules Verne 152


cuöëi cuâng... Sau àoá àaám tang quay trúã vïì... Phña xa thêëp thoaáng aánh àeân. Chuáng töi hûúáng theo ngoån lûãa soi àûúâng àoá vaâ möåt giúâ sau thò bûúác lïn taâu Nau-ti-luáx. Thay quêìn aáo xong, töi lïn boong vaâ ngöìi xuöëng caånh chiïëc àeân pha. Töi àùæm mònh trong nhûäng yá nghô u buöìn. Möåt laát sau thuyïìn trûúãng Nï-mö túái. Töi àûáng dêåy hoãi:

- Nhû töi àaä noái, ngûúâi àoá tùæt thúã luác nûãa àïm, phaãi khöng aå? - Thûa ngaâi vêng. - Vaâ bêy giúâ thò ngûúâi àoá àang yïn nghó trong nghôa trang

san hö bïn caånh nhûäng ngûúâi baån mònh phaãi khöng aå? - Vêng, vaâ bõ moåi ngûúâi laäng quïn, trûâ chuáng töi! Thuyïìn trûúãng Nï-mö lêëy tay che mùåt, cöë ghòm laåi tiïëng nûác

núã, nhûng vö hiïåu. Sau àoá, öng ta trêën tônh vaâ noái: - ÚÃ dûúái àoá, úã àöå sêu mêëy chuåc meát dûúái àaáy biïín laâ nghôa

trang cuãa chuáng töi! - Thûa thuyïìn trûúãng, nhûäng ngûúâi chïët cuãa ngaâi úã dûúái àoá

àûúåc yïn nghó maäi maäi. Caá mêåp chùèng laâm gò àûúåc hoå! - Vêng, thûa ngaâi, caã caá mêåp, caã con ngûúâi cuäng chùèng laâm gò

àûúåc hoå!



PHÊÌN HAI

Jules Verne 154


CHÛÚNG 25

ÊËN ÀÖÅ DÛÚNG

Àïën àêy bùæt àêìu phêìn thûá hai cuãa cuöåc haânh trònh ngêìm dûúái biïín cuãa chuáng töi. Phêìn thûá nhêët kïët thuác bùçng caãnh tûúång xuác àöång dûúái nghôa trang san hö, àïí laåi cho töi möåt êën tûúång sêu sùæc. Nhû vêåy, chùèng phaãi chó cuöåc söëng cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö tröi qua giûäa loâng àaåi dûúng mïnh möng, maâ caã caái chïët, öng ta cuäng chuêín bõ úã dûúái àaáy biïín sêu! ÚÃ àoá khöng möåt quaái vêåt naâo coá thïí quêëy röëi giêëc nguã cuöëi cuâng cuãa nhûäng ngûúâi chuã taâu Nau-ti-luáx, nhûäng ngûúâi gùæn boá vúái nhau luác söëng cuäng nhû luác chïët, nhûäng ngûúâi "khöng ai coá thïí àöång túái àûúåc", nhû Nï-mö àaä noái. Giaã thiïët Cöng-xêy àïì ra khöng laâm töi thoãa maän. Anh ta cho Nï-mö laâ möåt trong söë nhûäng nhaâ baác hoåc vò bõ hùæt huãi nïn toã veã khinh baåc àöëi vúái moåi ngûúâi, hoùåc laâ möåt thiïn taâi bêët àùæc chñ nïn tûâ boã nhûäng caám döî trêìn tuåc maâ lui vïì êín naáu trong biïín caã, möi trûúâng gêìn guäi vúái têm höìn phoáng khoaáng cuãa öng ta. Theo töi, caách giaãi thñch nhû vêåy chó àuáng möåt mùåt cuãa baãn chêët Nï-mö. Bñ mêåt cuãa àïm noå laâ chuyïån gò vêåy? Vò sao hoå phaãi giam giûä chuáng töi? Vò sao hoå cho chuáng töi uöëng thuöëc nguã? Vò sao Nï-mö laåi giêåt phùæt chiïëc öëng nhoâm, khi töi chûa kõp àûa lïn nhòn chên trúâi? Vaâ ngûúâi thuãy thuã bõ tûã thûúng trong trûúâng húåp hïët sûác bñ hiïím kia? Têët caã nhûäng cêu hoãi àoá khiïën töi phaãi suy nghô. Khöng! Thuyïìn trûúãng Nï-mö khöng phaãi chó tröën traánh moåi ngûúâi! Chiïëc taâu àaáng súå cuãa öng ta coá leä khöng chó laâ núi êín naáu cuãa möåt ngûúâi yïu tûå do, maâ coân laâ möåt vuä khñ phuåc thuâ khuãng khiïëp! Àoá chó laâ nhûäng phoãng àoaán, chó laâ aánh saáng le loái trong àïm töëi daây àùåc. Töi buöåc phaãi ghi cheáp caác sûå kiïån theo thûá tûå cuãa chuáng. Chùèng coá gò raâng buöåc chuáng töi vúái thuyïìn trûúãng Nï-mö caã. Öng ta biïët rùçng chaåy tröën khoãi taâu Nau-ti-luáx laâ möåt àiïìu khöng tûúãng. Nï-mö chùèng cêìn chuáng töi phaãi thïì böìi cam àoan gò. Chuáng töi laâ ngûúâi bõ giam, laâ tuâ nhên maâ ngûúâi ta goåi lõch sûå laâ khaách. Tuy vêåy, Neát vêîn khöng mêët hy voång giaânh laåi tûå do. Coá thúâi cú thuêån lúåi laâ anh ta chuöìn ngay. Têët nhiïn töi cuäng theo gûúng anh ta. Nhûng duâ sao töi cuäng ên hêån seä phaãi mang theo caã nhûäng bñ mêåt



maâ thuyïìn trûúãng Nï-mö àaä tin maâ cho töi biïët. Cuöëi cuâng con ngûúâi êëy àaáng cùm gheát hay àaáng khêm phuåc? Con ngûúâi êëy laâ naån nhên hay àao phuã? Thûåc loâng töi cuäng muöën, trûúác khi vônh biïåt Nï-mö, laâm möåt chuyïën du lõch voâng quanh thïë giúái maâ phêìn àêìu àaä hoaân thaânh möåt caách tuyïåt myä! Töi muöën àûúåc thêëy hïët nhûäng kyâ quan àang êín mònh dûúái caác àaåi dûúng. Töi muöën ài sêu vaâo nhûäng àiïìu bñ êín nhêët, thêåm chñ daám hy sinh tñnh maång àïí thoãa maän nhu cêìu tòm hiïíu nhûäng caái chûa biïët! Cho túái nay töi àaä khaám phaá ra àiïìu gò? Chûa àûúåc hoùåc gêìn nhû chûa àûúåc àiïìu gò, vò chuáng töi múái ài àûúåc saáu ngaân dùåm dûúái Thaái Bònh Dûúng...

Trûa ngaây 21 thaáng giïng nùm 1868, viïn thuyïìn phoá laåi lïn boong xaác àõnh àöå nghiïng cuãa mùåt trúâi nhû thûúâng lïå. Töi cuäng lïn boong chêm lûãa huát xò gaâ vaâ theo doäi viïåc laâm cuãa öng ta. Roä raâng öng ta khöng biïët tñ tiïëng Phaáp naâo. Töi cöë yá noái lïn mêëy nhêån xeát àïí öng ta phaãn ûáng laåi nïëu öng ta nghe, hiïíu. Nhûng öng ta vêîn bònh thaãn vaâ lùång thinh. Trong khi viïn thuyïìn phoá àang quan saát thò coá möåt thuãy thuã lïn boong. Àoá chñnh laâ anh chaâng lûåc lûúäng àaä theo chuáng töi trong chuyïën ài chúi ngêìm úã àaão Creát-xpö. Anh ta lau kñnh àeân pha... Taâu Nau-ti-luáx chuêín bõ lùån. Töi vöåi chui xuöëng phoâng khaách. Nùæp taâu àoáng laåi vaâ taâu bùæt àêìu chaåy vïì hûúáng têy. Chuáng töi ài trong êën Àöå Dûúng mïnh möng, nùm trùm nùm mûúi triïåu heác-ta, nûúác trong vùæt, àïën nöîi nïëu nhòn tûâ trïn xuöëng thò coá thïí bõ choáng mùåt. Taâu phêìn lúán lùån sêu tûâ möåt trùm àïën hai trùm meát trong mêëy ngaây liïìn. ÚÃ àõa võ töi coá leä ai cuäng cho cuöåc haânh trònh naây laâ mïåt moãi vaâ àún àiïåu. Nhûng vò töi say mï biïín nïn khöng coân thò giúâ àïí mïåt moãi vaâ àïí buöìn. Möîi ngaây daåo chúi trïn boong taâu löång gioá biïín khúi vaâ ngùæm nhòn nhûäng cuãa baáu dûúái àaáy biïín, qua ö cûãa phoâng khaách, àoåc saách trong thû viïån cuãa thuyïìn trûúãng vaâ ghi nhêåt kyá ài àûúâng -têët caã nhûäng viïåc àoá àaä choaán hïët thúâi gian cuãa töi. Tònh hònh sûác khoãe cuãa chuáng töi rêët töët, khêíu phêìn thûác ùn trïn taâu khaá àêìy àuã. Töi coá thïí chùèng cêìn moán "caãi thiïån" gò cuãa Neát Len. Ngoaâi ra, nhiïåt àöå trïn taâu rêët dïî chõu, nïn àïën söí muäi cuäng chùèng coá. Àaä mêëy höm nay chuáng töi gùåp vö söë chim biïín, trong söë àoá coá nhûäng con to coá thïí bay xa vaâ doåc àûúâng haå caánh xuöëng nghó trïn ngoån soáng, nhû chim baáo baäo. Loaâi chim naây rêët àeåp, tuy tiïëng noá kïu giöëng tiïëng lûâa. Coân vïì caá thò chuáng töi luön luön phaãi trùçm tröì ngaåc nhiïn khi ài sêu vaâo nhûäng bñ mêåt cuãa chuáng dûúái àaáy nûúác. Töi phaát hiïån ra nhiïìu loaâi caá maâ töi chûa tûâng gùåp trong möi trûúâng tûå nhiïn. Tûâ 21 àïën 23 thaáng giïng, taâu Nau-ti-luáx chaåy vúái töëc àöå

Jules Verne 156


hai trùm nùm mûúi dùåm möåt ngaây. Noái khaác ài, noá chaåy nùm trùm böën mûúi haãi lyá trong hùm böën tiïëng àöìng höì nghôa laâ hùm hai haãi lyá möåt giúâ. Chuáng töi chó quan saát àûúåc nhûäng con caá búi theo taâu vaâ loåt vaâo vïåt saáng cuãa àeân pha trïn taâu. Nhûng vò taâu chaåy nhanh nïn àaân caá búi theo cûá thûa dêìn vaâ chó möåt söë ñt múái chaåy àua thïm àûúåc vúái taâu möåt thúâi gian ngùæn nûäa. Sau khi chaåy ngang qua àaão Ki-linh, möåt hoân àaão san hö khöng ngûúâi úã, taâu hûúáng vïì phña têy-bùæc túái moãm cûåc nam cuãa baán àaão êën Àöå. Höm êëy Neát Len baão töi:

- Àoá laâ nhûäng nûúác vùn minh! Thûa giaáo sû, úã êën Àöå coá àûúâng caái raãi nhûåa vaâ àûúâng sùæt, coá nhûäng thaânh phöë àeåp àeä. Ài àêu cuäng gùåp ngûúâi àöìng hûúng! Thïë naâo àaä àïën luác chuáng ta chia tay vúái thuyïìn trûúãng Nï-mö chûa, thûa giaáo sû?

- Khöng, khöng, öng Neát aå! Töi traã lúâi rêët cûúng quyïët. - Thöi cûá àïí mùåc trúâi àêët, nhû caánh thuãy thuã caác öng thûúâng

noái. Taâu Nau-ti-luáx àang hûúáng vïì caác luåc àõa, àang tiïën gêìn búâ

biïín chêu Êu. Cûá àïí noá àûa ta túái àoá, röìi ta seä tuây tònh hònh cuå thïí maâ àõnh liïåu. Nhûng töi nghô thuyïìn trûúãng Nï-mö seä khöng cho ta lïn búâ sùn bùæn nhû úã rûâng Niu Ghi-nï àêu!

- Nhûng thûa ngaâi, cêìn gò àúåi öng ta cho pheáp? Töi khöng traã lúâi Neát vaâ chùèng muöën tranh luêån laâm gò.

Trong thêm têm, töi muöën traãi qua moåi thûã thaánh cuãa söë phêån àaä àêíy töi lïn taâu Nau-ti-luáx. Taâu chaåy chêåm laåi nhûng luön luön àöíi hûúáng ài vaâ lùån xuöëng rêët sêu. Nhiïåt àöå nhûäng lúáp nûúác dûúái cöë àõnh laâ +4o. Töi thêëy úã nhûäng lúáp nûúác trïn, gêìn búâ, bao giúâ nhiïåt àöå cuäng thêëp hún ngoaâi biïín khúi. Ngaây 25 thaáng giïng, àaåi dûúng hoaân toaân vùæng lùång. Taâu Nau-ti-luáx suöët ngaây chaåy trïn mùåt nûúác, caánh quaåt laâm nûúác bùæn lïn trùæng xoáa. Thêåt dïî lêìm vúái möåt con caá voi khöíng löì! Töi úã trïn boong ba phêìn tû thúâi gian trong ngaây. Töi nhòn biïín. Chên trúâi hoang vùæng. Nhûng khoaãng böën giúâ chiïìu thò xuêët hiïån möåt chiïëc taâu úã phña têy. Chuáng töi nhòn thêëy noá, nhûng noá khöng thïí nhòn thêëy chuáng töi, vò taâu Nau-ti-luáx chó húi nhö khoãi mùåt nûúác. Töi nghô taâu naây thuöåc cöng ty taâu biïín chaåy àûúâng Xêy-lan

- Xñt-ni coá gheá qua Men-buöëc...



Höm sau, 26 thaáng giïng, chuáng töi vûúåt qua xñch àaåo vaâ vaâo vuâng biïín Bùæc baán cêìu. Möåt àaân caá mêåp àaáng súå ài "höå töëng" taâu. Nhûng möåt laát sau taâu tùng töëc àöå, boã rúi nhûäng con caá mêåp hung hùng nhêët. Khoaãng baãy giúâ töëi, taâu nöíi lïn mùåt nûúác vaâ chaåy trïn biïín sûäa. Biïín xanh mïnh möng biïën thaânh maâu trùæng àuåc. Coá phaãi vò aánh trùng khöng? Khöng! Trùng non múái àûúåc hai ngaây vaâ luác àoá chûa nhö khoãi chên trúâi. So vúái maâu sûäa cuãa biïín caã thò bêìu trúâi sao hònh nhû àen thêîm laåi. Cöng-xêy khöng tin úã mùæt mònh vaâ yïu cêìu giaãi thñch nguyïn nhên cuãa hiïån tûúång kyâ laå àoá. Cuäng may maâ töi coá thïí laâm àûúåc viïåc naây. Töi noái:

- Àoá goåi laâ biïín sûäa. Nhûäng vuâng biïín röång lúán trùæng nhû sûäa laâ hiïån tûúång thûúâng gùåp úã àöå vô naây.

- Nhûng giaáo sû coá giaãi thñch àûúåc nguyïn nhên cuãa hiïån tûúång àoá khöng aå? Nûúác biïín thûåc ra àêu coá biïën thaânh sûäa?

- Têët nhiïn laâ khöng, anh baån aå! Maâu sûäa cuãa nûúác laâm anh ngaåc nhiïn chñnh laâ do haâng tó tó sinh vêåt hïët sûác nhoã, khöng maâu phaát ra aánh saáng, daây bùçng bïì daây súåi toác vaâ daâi bùçng möåt phêìn nùm milimeát. Caác sinh vêåt naây kïët vaâo nhau vaâ taåo thaânh tûâng maãng röång vaâi dùåm.

- Vaâi dùåm cú aå! Cöng-xêy sûãng söët. - Àuáng, anh baån aå! Vaâ anh chúá uöíng cöng tñnh àïëm chuáng

laâm gò cho mïåt! Nïëu töi khöng lêìm, möåt söë ngûúâi ài biïín àaä gùåp nhûäng biïín sûäa röång hún böën mûúi dùåm. Töi chùèng biïët Cöng-xêy coá nghe lúâi töi khuyïn khöng, nhûng anh ta lùång im suy nghô. Chùæc Cöng-xêy àang tñnh toaán xem coá bao nhiïu con trong diïån tñch böën mûúi dùåm vuöng nïëu möîi con chó daâi möåt phêìn nùm milimeát. Coân töi thò tiïëp tuåc quan saát hiïån tûúång kyâ laå êëy. Túái gêìn nûãa àïm, biïín trúã laåi maâu xanh bònh thûúâng. Nhûng úã phña sau taâu, bêìu trúâi phaãn aánh saáng maâu trùæng cuãa nûúác tûåa nhû hùæt laåi aánh saáng cuãa bùæc cûåc quang.

Jules Verne 158


CHÛÚNG 26

MÖÅT ÀÏÌ NGHÕ MÚÁI CUÃA THUYÏÌN TRÛÚÃNG NÏ-MÖ

Giûäa trûa ngaây 28 thaáng giïng, taâu Nau-ti-luáx nöíi lïn mùåt nûúác vaâ tröng thêëy àêët liïìn caách taâu taám haãi lyá vïì phña têy. Ngay sau khi xaác àõnh àûúåc toåa àöå, töi xuöëng phoâng khaách tòm àõa àiïím àoá trïn baãn àöì vaâ thêëy rùçng mònh àang úã gêìn búâ biïín Xêy-lan, hoân àaão nùçm úã gêìn cûåc nam baán àaão êën Àöå. Töi vaâo thû viïån tòm xem coá cuöën saách naâo noái cùån keä vïì àaão Xêy-lan, hoân àaão àûúåc coi nhû phò nhiïu nhêët cuãa traái àêët naây khöng. Töi tòm thêëy taác phêím cuãa Xi-rú nhan àïì "Xêy-lan vaâ ngûúâi Xin-ga-le". Quay vïì phoâng khaách, trûúác hïët töi laâm quen vúái nhûäng söë liïåu thöëng kï noái vïì Xêy-lan. Àaão naây nùçm giûäa 5055' vaâ 9049' àöå vô bùæc vaâ 79042' vaâ 8204' àöå kinh àöng. Tûâ bùæc xuöëng nam, àaão daâi hai trùm baãy nhùm haãi lyá, tûâ àöng sang têy röång möåt trùm nùm mûúi haãi lyá; diïån tñch àaão laâ hai vaån böën ngaân böën trùm böën taám haãi lyá vuöng, noái caách khaác ài laâ gêìn bùçng diïån tñch Iïëc-lan. Luác àoá thuyïìn trûúãng Nï-mö vaâ thuyïìn phoá vaâo phoâng khaách. Nï-mö nhòn baãn àöì röìi quay laåi baão töi:

- Àaão Xêy-lan nöíi tiïëng vïì nghïì moâ ngoåc trai. Ngaâi A-rö-nùæc, ngaâi coá àïën xem núi moâ ngoåc khöng?

- Thûa thuyïìn trûúãng, xin sùén saâng. - Àûúåc cuäng dïî thu xïëp thöi. Thïë naây nheá: chuáng ta seä túái chöî

àoá nhûng khöng thêëy thúå moâ ngoåc àêu. Muâa ngoåc chûa bùæt àêìu. Nhûng khöng sao. Töi seä ra lïånh cho taâu hûúáng vïì võnh Ma-na vaâ ta seä túái àoá àïm nay.

Nï-mö noái mêëy lúâi vúái thuyïìn phoá. Öng naây ra khoãi phoâng khaách. Möåt laát sau, taâu Nau-ti-luáx bùæt àêìu lùån xuöëng. Kim àöìng höì chó àöå sêu mûúâi meát. Töi cuái xuöëng baãn àöì àïí tòm võnh Ma-na. Töi thêëy noá úã vô tuyïën 9, gêìn búâ biïín têy bùæc Xêy-lan. Muöën túái àoá, phaãi ài voâng hïët búâ biïín phña têy Xêy-lan. Thuyïìn trûúãng Nï-mö noái:



- Thûa giaáo sû ngûúâi ta moâ ngoåc trai úã võnh Ben-gan, úã biïín êën Àöå, biïín Trung Quöëc vaâ Nhêåt Baãn, úã biïín Nam Myä, úã võnh Pa-na-ma, võnh Ca-li-pho-ni-a, nhûng nhûäng vuâng moâ ngoåc trai chuã yïëu têåp trung úã Xêy-lan. Àuáng laâ chuáng ta túái àoá quaá súám! Thúå moâ ngoåc xuêët hiïån úã võnh Ma-na súám nhêët laâ vaâo thaáng ba. Luác àoá úã àêy têåp trung túái ba trùm thuyïìn laâm caái nghïì coá laäi nhêët naây trong ba mûúi ngaây. Trïn möîi thuyïìn coá mûúâi ngûúâi cheâo vaâ mûúâi thúå lùån. Thúå lùån laâm viïåc theo hai kñp. Khi lùån xuöëng sêu mûúâi hai meát, hoå keåp vaâo giûäa hai chên möåt hoân àaá nùång. Túái àöå 103 104 sêu cêìn thiïët, hoå buöng hoân àaá ra àïí ngûúâi trïn thuyïìn keáo àaá lïn.

- Thïë nghôa laâ ngûúâi ta vêîn duâng caách moâ ngoåc cöí xûa nhêët? - Àaáng tiïëc laâ vêîn duâng, - Nï-mö traã lúâi, -mùåc duâ nhûäng núi

coá ngoåc àoá thuöåc möåt nûúác coá nïìn cöng nghiïåp lúán nhêët laâ nûúác Anh.

- Töi vêîn caãm thêëy rùçng böå àöì lùån àaä àûúåc caãi tiïën cuãa ngaâi coá thïí giuáp ñch nhiïìu cho hoå trong viïåc naây.

- Vêng! Nhûäng ngûúâi moâ ngoåc khöën khöí khöng thïí úã lêu dûúái nûúác àûúåc. Töi biïët möåt söë thúå moâ ngoåc àaä úã dûúái nûúác 57 giêy, nhûäng ngûúâi dai sûác nhêët coá thïí lùån lêu túái 87 giêy. Nhûng nhûäng ngûúâi àoá rêët hiïëm, vaâ cûá möîi lêìn lùån xong thò nûúác úã tai vaâ muäi traâo ra coá hoâa lêîn maáu. Trong thúâi gian ngùæn nguãi àoá hoå phaãi kõp cho vaâo roå nhûäng con trai coá ngoåc vûâa moâ àûúåc! Thúå lùån thûúâng khöng thoå. Hoå rêët súám suy suåp, mùæt keám ài, thên thïí bõ lúã loeát vaâ thûúâng hay chïët dûúái nûúác vò chaãy maáu naäo.

- Vêng, - töi noái, - àoá laâ möåt nghïì buöìn thaãm. Vaâ têët caã cuäng chó nhùçm thoãa maän tñnh cêìu kyâ cuãa phuå nûä. Nhûng xin thuyïìn trûúãng cho biïët, möåt thuyïìn nhû vêåy coá thïí moâ àûúåc bao nhiïu trai möåt ngaây?

- Khoaãng tûâ böën vaån àïën nùm vaån con. Ngûúâi ta coân noái nùm 1814 chñnh phuã Anh àaä àûáng ra töí chûác moâ ngoåc, chó trong hai mûúi ngaây thúå lùån àaä moâ àûúåc baãy mûúi saáu triïåu con trai.

- Ñt nhêët thò lao àöång cuãa ngûúâi thúå lùån cuäng àûúåc traã giaá cao chûá aå?

Töi hoãi. - Thûa giaáo sû, rêët thêëp. ÚÃ Pa-na-ma möîi tuêìn hoå kiïëm àûúåc

khöng quaá möåt àö-la. Thûúâng hoå chó àûúåc traã möåt xu möîi con trai coá ngoåc. Maâ coân biïët bao nhiïu con khöng coá ngoåc!

Jules Verne 160


- Möåt xu thöi û? Thêåt laâ bêët cöng! Thêåt laâ ghï túãm! - Giaáo sû vaâ hai ngûúâi cuâng ài seä thùm võnh Ma-na. Vaâ nïëu

may mùæn gùåp möåt ngûúâi thúå lùån naâo àoá àïën moâ trai súám thò ngaâi seä àûúåc laâm quen vúái kyä thuêåt cuãa hoå.

- Thûa thuyïìn trûúãng, vêng. - Thïë giaáo sû coá súå caá mêåp khöng? - Caá mêåp aå? Cêu hoãi àoá àöëi vúái töi coá veã thûâa. - Thïë giaáo sû coá yá kiïën gò vïì caá mêåp? Nï-mö hoãi gùång. - Thûa thuyïìn trûúãng, xin thuá thûåc rùçng töi chûa thêåt quen

vúái loaâi caá naây. - Thïë maâ chuáng töi àaä quen vúái chuáng. Röìi ngaâi cuäng seä quen

thöi. Chuáng ta seä trang bõ vuä khñ vaâ nïëu coá thïí, seä ài sùn caá mêåp möåt chuyïën. Sùn caá mêåp hïët sûác thuá võ. Xin heån giaáo sû àïën mai. Giaáo sû haäy chuêín bõ lïn àûúâng thêåt súám.

Nï-mö noái nhûäng lúâi àoá bùçng möåt gioång bònh thaãn röìi ra khoãi phoâng khaách. Nïëu ngûúâi ta múâi baån ài sùn gêëu úã vuâng nuái Thuåy-sô, baån coá thïí noái:

“Tuyïåt lùæm! Mai seä ài!" Nïëu baån àûúåc múâi ài sùn sû tûã úã thung luäng aát-lax vaâ sùn höí úã rûâng rêåm êën Àöå, baån coá thïí noái:

“A! Ta seä ài ngay!" Nhûng nïëu baån àûúåc múâi ài sùn caá mêåp dûúái biïín sêu thò

chùæc baån phaãi suy nghô nhiïìu trûúác khi nhêån lúâi. Coân töi, töi àaä lêëy tay lau traán lêëm têëm mêëy gioåt möì höi laånh. Töi nghô buång:

“Phaãi nghô cho kyä. Chúá vöåi. Ài sùn úã khu rûâng ngêìm gêìn àaão Creát-xpö laâ möåt chuyïån, coân doâ dêîm dûúái àaáy biïín maâ khöng biïët luác naâo chaåm traán vúái caá mêåp laåi laâ chuyïån khaác hùèn!

Töi àûúåc biïët úã àöi núi, àùåc biïåt laâ úã vuâng àaão An-àa-man, nhûäng ngûúâi da àen thûúâng xöng thùèng vaâo caá mêåp, möåt tay cêìm dao gùm, coân tay kia cêìm thoâng loång. Nhûng töi cuäng àûúåc biïët laâ trong cuöåc chiïën àêëu tay àöi vúái caá mêåp, nhiïìu ngûúâi gan goác àoá àaä vïì chêìu töí tiïn! Töi hònh dung ra caá mêåp, caái möìm to tûúáng vúái nhiïìu daäy rùng coá thïí cùæn àûát àöi ngûúâi. Töi àaä caãm thêëy àau úã thùæt lûng. Töi khöng chõu nöíi caái gioång bònh thaãn cuãa Nï-mö àaä



duâng àïí múâi töi ài sùn! Vêën àïì àêu coá phaãi laâ laãng traánh möåt con cêìy, con caáo naâo àoá trong rûâng. Töi nghô:

“Àûúåc! Têët nhiïn Cöng-xêy seä tûâ chöëi khöng tham gia cuöåc ài sùn naây!"

Thïë laâ töi seä coá cúá khöng ài cuâng Nï-mö. Coân vïì Neát thò thuá thûåc laâ töi khöng tin úã sûå chñn chùæn cuãa anh ta. Sûå nguy hiïím, duâ lúán àïën àêu, bao giúâ cuäng hêëp dêîn caái baãn chêët hay gêy göí cuãa Neát. Töi cêìm lêëy cuöën saách cuãa Xi-rú, nhûng chó lêåt tûâng túâ nhû möåt caái maáy. Giûäa nhûäng doâng chûä hiïån lïn nhûäng caái möìm caá mêåp ngoaác röång. Nhûng luác àoá Cöng-xêy vaâ Neát vaâo. Hai ngûúâi àïìu tûúi tónh. Hoå chùèng biïët chuyïån gò àang chúâ àúåi hoå. Neát noái:

- Thûa giaáo sû, thûåc thaâ maâ noái, thuyïìn trûúãng Nï-mö cuãa ngaâi àaä àïì nghõ chuáng ta möåt viïåc rêët àaáng hoan nghïnh.

- AÂ, thïë ra caác baån àaä biïët... - Thûa giaáo sû, - Cöng-xêy traã lúâi, -thuyïìn trûúãng Nï-mö múâi

chuáng töi cuâng giaáo sû ài thùm nhûäng núi moâ ngoåc trai nöíi tiïëng cuãa Xêy-lan. Öng ta hïët sûác lõch thiïåp vaâ toã ra laâ möåt ngûúâi quên tûã.

- Nï-mö khöng noái gò nûäa aâ? - Thûa giaáo sû, khöng, - Neát traã lúâi, - öng ta chó noái laâ àaä múâi

ngaâi tham gia cuöåc daåo chúi dûúái biïín naây. - Àuáng vêåy. Nhûng öng ta khöng àaã àöång àïën möåt chuyïån... - Thûa giaáo sû, chùèng coá chuyïån gò caã. Ngaâi coá ài vúái chuáng

töi khöng aå? - Töi... têët nhiïn röìi! Töi thêëy öng Neát àaä mï caái moán daåo

chúi dûúái àaáy biïín röìi àêëy! - Vêng! Rêët thuá võ, rêët thuá võ aå! - Vaâ nguy hiïím nûäa! Töi thïm. - Nguy hiïím gò? Neát traã lúâi. - Àoá chó laâ möåt cuöåc daåo chúi àún giaãn thöi! Roä raâng thuyïìn

trûúãng Nï-mö thêëy khöng cêìn phaãi gúåi cho caác baån töi nghô túái caá mêåp. Töi hoaãng höët nhòn hai ngûúâi, tûåa nhû hoå àaä bõ cuåt mêët chên,

Jules Verne 162


hoùåc tay röìi. Töi coá nïn baáo cho hoå biïët trûúác nöîi hiïím nguy sùæp túái khöng? Têët nhiïn laâ nïn. Nhûng töi chùèng biïët thïë naâo.

- Giaáo sû coá thïí kïí cho chuáng töi nghe chi tiïët hún vïì caách moâ ngoåc trai khöng aå? Töi hoãi:

- Vïì caách moâ trai hay vïì nhûäng chuyïån ngêîu nhiïn liïn quan túái viïåc moâ trai?

- Têët nhiïn laâ vïì caách moâ trai! Neát noái. - Trûúác khi lïn àûúâng, cêìn biïët seä theo hûúáng naâo chûá... - Thïë thò múâi caác baån ngöìi xuöëng, töi seä kïí caác baån nghe têët

caã nhûäng àiïìu töi biïët vïì nghïì moâ trai coá ngoåc qua cuöën saách cuãa Xi-rú. Neát vaâ Cöng-xêy ngöìi xuöëng ài-vùng. Neát hoãi ngay:

- Thûa giaáo sû, thïë ngoåc trai laâ gò? - Àöëi vúái nhaâ thú, ngoåc trai laâ haåt lïå cuãa biïín caã. Àöëi vúái caác

dên töåc phûúng àöng, àoá laâ haåt sûúng súám àaä hoáa àaá. Àöëi vúái phuå nûä, àoá laâ viïn àaá quyá hònh böì duåc maâu xanh oáng aánh maâ hoå àeo úã cöí, úã tay, úã tai nhû möåt thûá trang sûác. Àöëi vúái nhaâ hoáa hoåc, àoá laâ kïët húåp cuãa muöëi fotfat vaâ canxi caácbonat. Cuöëi cuâng, àöëi vúái nhaâ tûå nhiïn hoåc, noá chó laâ möåt caái u hònh cêìu maâu xanh nùçm trong mö aác mïìm cuãa möåt söë nhuyïîn thïí...

- Thïë coá trûúâng húåp naâo möåt con trai chûáa nhiïìu ngoåc khöng aå?

Cöng-xêy hoãi. - Coá chûá, anh baån. Ngûúâi ta kïí laâ àaä thêëy möåt trùm nùm

mûúi con caá mêåp trong möåt viïn ngoåc, tuy töi khöng tin lùæm. - Möåt trùm rûúãi con caá mêåp aâ? Neát sûãng söët. - Töi noái laâ "caá mêåp" û? Töi luáng tuáng. - Töi muöën noái laâ möåt trùm rûúãi haåt ngoåc êëy. Caá mêåp dñnh

daáng gò àïën chuyïån naây! - Giaá trõ cuãa viïn ngoåc tuây thuöåc úã àöå to nhoã cuãa noá phaãi

khöng aå?



Cöng-xêy hoãi. - Chùèng nhûäng tuây thuöåc vaâo àöå to nhoã maâ coân tuây thuöåc úã

hònh daáng, maâu sùæc, úã àöå saáng cuãa ngoåc... - Phên loaåi ngoåc chùæc laâ möåt viïåc khoá khùn vaâ mêët thò giúâ. Neát noái. - Chùèng khoá lùæm àêu, öng baån aå! Ngûúâi ta duâng saâng àïí

phên loaåi. Coá caã thaãy mûúâi möåt loaåi saâng. Àêìu tiïn ngûúâi ta duâng saâng thûa coá tûâ hai mûúi àïën taám mûúi löî. Nhûäng viïn ngoåc coân laåi trïn saâng àûúåc xïëp loaåi möåt. Loaåi saâng coá tûâ möåt trùm àïën taám trùm löî cho ta ngoåc loaåi hai. Loaåi saâng coá tûâ chñn trùm àïën möåt nghòn löî cho ta ngoåc loaåi ba.

- Hoå khön thêåt! Cöng-xêy noái. - Töi thêëy hoå àaä phên loaåi ngoåc möåt caách maáy moác. Thûa giaáo

sû, ngaâi coá biïët viïåc khai thaác caác vuâng biïín coá ngoåc àem laåi lúåi nhuêån bao nhiïu khöng aå?

- Theo saách cuãa Xi-rú, nhûäng vuâng biïín coá ngoåc cuãa Xêy-lan hùçng nùm àem laåi ba triïåu con caá mêåp.

- Ba triïåu quan chûá aå! Cöng-xêy noái. - ÛÂ, ûâ, ba triïåu quan! - Töi chûäa laåi. - Töi nghe noái coá mêëy viïn ngoåc quyá àùæt tiïìn lùæm phaãi khöng

aå? - Àuáng vêåy. Ngûúâi ta kïí laåi rùçng, Xï-da àaä biïëu Xeác-vi-li-a

viïn ngoåc giaá möåt trùm hai mûúi ngaân phrùng! Nhûng töi nghô chùèng öng vua naâo coá viïn ngoåc lúán bùçng viïn ngoåc cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö.

- Viïn naây aå? Cöng-xêy chó vaâo viïn ngoåc àùåt trong höåp kñnh. - Töi àaánh giaá noá hai triïåu phrùng àêëy! Thïë maâ Nï-mö chó

cêìn cuái xuöëng möåt chuát laâ nhùåt àûúåc.

Jules Verne 164


- Biïët àêu ngaây mai ài chúi ta chùèng nhùåt àûúåc möåt viïn nhû thïë.

- Hy voång gò! Cöng-xêy nghi ngúâ. - Sao laåi khöng? - Trïn taâu Nau-ti-luáx naây thò coá tiïìn triïåu àïí laâm gò? - Àuáng laâ trïn taâu thò chùèng cêìn, nhûng... ÚÃ chöî khaác... - ÚÃ chöî khaác aâ? Cöng-xêy lùæc àêìu. - Öng Neát noái àuáng. Töi nhêån xeát. - Nïëu sau naây ta mang vïì chêu R�u hay chêu Myä möåt viïn

ngoåc giaá mêëy triïåu thò nhûäng chuyïån ta kïí caâng coá troång lûúång hún vaâ dïî tin hún. Cöng-xêy hoãi thïm:

- Nghïì moâ ngoåc coá nguy hiïím khöng aå? - Khöng! Töi traã lúâi ngay. - Àùåc biïåt laâ nïëu aáp duång möåt söë biïån phaáp àïì phoâng. - Nghïì àoá thò coá gò laâ nguy hiïím? Chó uöëng mêëy huåm nûúác

mùån laâ cuâng chûá gò! Neát noái. - Öng noái rêët àuáng! Töi cöë noái bùçng caái gioång bònh thaãn cuãa Nï-mö. - AÂ öng Neát naây, öng coá súå caá mêåp khöng? - Töi êëy aâ? Töi laâ thúå sùn caá nhaâ nghïì! Töi coi khinh chuáng! - Vêën àïì khöng phaãi laâ àûáng trïn taâu cêu caá mêåp, keáo noá lïn

boong, lêëy ròu chùåt àûát àuöi, möí buång moi tim röìi laåi quùèng xaác xuöëng biïín àêu!

- Nghôa laâ phaãi xuöëng nûúác chûá gò? - Àuáng àêëy!



- Súå quaái gò! Thïë suáng sùn cuãa töi àïí laâm chi? Thûa giaáo sû, caá mêåp laâ giöëng caá vuång vïì. Muöën àúáp ngaâi, noá phaãi ngûãa buång lïn. Luác àoá... Neát noái chûä "àúáp" bùçng möåt gioång khiïën töi laånh úán xûúng söëng.

- Thïë coân anh, anh nghô thïë naâo vïì caá mêåp, Cöng-xêy? - Töi xin noái thaânh thûåc vúái giaáo sû thïë naây: nïëu giaáo sû

quyïët àõnh ài sùn caá mêåp thò töi, ngûúâi àêìy túá trung thaânh cuãa giaáo sû, sao coá thïí khöng ài theo àûúåc?

Jules Verne 166


CHÛÚNG 27

VIÏN NGOÅC GIAÁ MÛÚÂI TRIÏÅU

Àïm àaä túái. Töi ài nguã nhûng cûá chêåp chúân maäi vò bõ hònh aãnh caá mêåp aám aãnh. Böën giúâ saáng höm sau, ngûúâi thuãy thuã do thuyïìn trûúãng Nï-mö cûã àïën phuåc vuå töi, àaánh thûác töi dêåy. Töi vöåi mùåc quêìn aáo röìi ra phoâng khaách. Thuyïìn trûúãng Nï-mö àang chúâ töi úã àoá. Öng ta hoãi:

- Ngaâi A-rö-nùæc, ngaâi àaä sùén saâng röìi chûá? - Vêng, töi àaä sùén saâng. - Xin ngaâi theo töi. - Coân nhûäng ngûúâi cuâng ài vúái töi? - Hoå àaä àûúåc baáo trûúác vaâ àang chúâ ngaâi. - Chuáng ta mùåc àöì lùån chûá aå? - Chûa mùåc bêy giúâ. Töi khöng muöën cho taâu Nau-ti-luáx vaâo

gêìn búâ quaá, nïn àaä ra lïånh chuêín bõ xuöìng àïí túái chöî baäi caát nöng cuãa võnh Ma-na coân caách àêy khaá xa.

Nhû thïë chuáng ta seä ruát ngùæn àûúåc quaäng àûúâng phaãi löåi khaá nhiïìu. Àöì lùån àaä àûúåc àûa xuöëng xuöìng, chuáng ta chó mùåc vaâo trûúác khi lùån xuöëng nûúác. Nï-mö dêîn töi àïën cêìu thang trung têm. Neát vaâ Cöng-xêy àaä chúâ töi úã àoá. Caã hai ngûúâi àïìu hên hoan vïì cuöåc "du ngoaån vui veã" sùæp túái. Nùm thuãy thuã ngöìi trong xuöìng sùén saâng cheâo laái. Trúâi chûa saáng. Nhûäng vò sao thûa thúát lêëp laánh giûäa nhûäng àaám mêy bao phuã bêìu trúâi. Töi àûa mùæt tòm àêët liïìn nhûng chó thêëy möåt daãi sûúng múâ chaåy daâi ba phêìn tû chên trúâi, tûâ têy-nam àïën têy-bùæc. Taâu Nau-ti-luáx àïm qua chaåy doåc búâ biïín phña têy Xêy-lan, giúâ àêy àang úã gêìn cûãa võnh giûäa búâ biïín Xêy-lan vaâ àaão Ma-na. Núi àoá, dûúái nhûäng lúáp nûúác sêu laâ nhûäng moãm àaá ngêìm, nhûäng kho trai coá ngoåc vö têån röång gêìn hai mûúi dùåm. Thuyïìn trûúãng Nï-mö, Cöng-xêy, Neát Len vaâ töi ngöìi úã phña sau. Möåt thuãy thuã cêìm laái, coân böën ngûúâi kia cheâo. Xuöìng tûâ tûâ ài vïì



hûúáng nam. Töi thêëy möîi àöång taác cheâo caách nhau mûúâi giêy, nhû caách cheâo xuöìng cuãa haãi quên...

Chuáng töi im lùång. Àïën nùm giúâ rûúäi, khi bùæt àêìu bònh minh thò chên trúâi hiïån lïn roä hún hònh möåt daãi nuái. Chuáng töi chó coân caách àaão nùm haãi lyá. Biïín vùæng, khöng möåt boáng thuyïìn. Thuyïìn trûúãng Nï-mö noái àuáng: chuáng töi túái àêy trûúác muâa moâ ngoåc. Àïën saáu giúâ saáng, trúâi àöåt ngöåt saáng roä. Àoá laâ àùåc àiïím cuãa nhûäng nûúác nhiïåt àúái, núi raång àöng vaâ hoaâng hön àïìu rêët ngùæn nguãi. Giúâ àêy töi àaä nhòn thêëy roä àaão, thêåm chñ caã nhûäng boáng cêy thûa thúát trïn búâ. Chiïëc xuöìng àang tiïën gêìn àaão Ma-na. Thuyïìn trûúãng Nï-mö àûáng dêåy vaâ bùæt àêìu chùm chuá quan saát phña xa. Theo hiïåu cuãa Nï-mö, chiïëc xuöìng thaã neo nhûng chó mêët khöng hún möåt meát dêy, vò nûúác úã àêy caån. Nï-mö baão töi:

- Ngaâi A-rö-nùæc, chuáng ta àïën núi röìi. Ngaâi coá thêëy caái võnh kñn naây khöng? Möåt thaáng nûäa úã àêy seä têåp trung rêët nhiïìu taâu thuyïìn, vaâ haâng ngaân thúå lùån gan daå seä lùån xuöëng àaáy biïín! Võnh naây thêåt laâ lyá tûúãng àöëi vúái nghïì moâ ngoåc. Võnh àûúåc nuái chùæn nhûäng cún gioá maånh vaâ biïín úã àêy khöng nöíi soáng: àoá laâ àiïìu kiïån hïët sûác thuêån lúåi cho thúå lùån. Thöi bêy giúâ chuáng ta mùåc àöì lùån vaâo vaâ bùæt àêìu cuöåc tham quan!

Töi khöng traã lúâi. Möåt thuãy thuã giuáp töi mùåc böå àöì lùån nùång nïì vaâo ngûúâi. Thuyïìn trûúãng Nï-mö, Neát vaâ Cöng-xêy cuäng laâm nhû töi. Khöng möåt thuãy thuã naâo ài theo chuáng töi trong chuyïën tham quan àùåc biïåt naây. Ngûúâi ta àeo vaâo lûng chuáng töi nhûäng bònh chûáa khñ neán nhûng khöng noái gò túái maáy Rum-cooác-phú. Trûúác khi àöåi muä lùån vaâo àêìu, töi nhùæc thuyïìn trûúãng vïì àiïìu naây. Nï-mö traã lúâi:

- Khöng cêìn túái maáy àoá. Chuáng ta khöng lùån xuöëng sêu, maâ úã chöî nöng thò chó cêìn aánh saáng mùåt trúâi laâ àuã. Hún nûäa, bêåt àeân àiïån úã vuâng naây laâ rêët nguy hiïím. aánh saáng àiïån coá thïí laâm cho loaâi caá dûä keáo túái. Trong khi Nï-mö noái, töi quay vïì phña Cöng-xêy vaâ Neát Len. Nhûng hoå àaä àöåi muä vaâo vaâ khöng nghe thêëy gò nûäa. Töi hoãi Nï-mö cêu cuöëi cuâng:

- Thïë vuä khñ cuãa chuáng ta àêu? Suáng cuãa chuáng ta àêu? - Suáng aâ? Cêìn gò suáng? Ngûúâi miïìn nuái ài sùn gêëu chó cêìn

möåt con dao gùm thöi maâ! Lûúäi dao theáp àêu coá keám àaån chò? Àêy laâ möåt con dao rêët töët, ngaâi haäy dùæt vaâo thùæt lûng röìi chuáng ta lïn àûúâng.

Jules Verne 168


Töi nhòn Neát vaâ Cöng-xêy. Hoå cuäng àûúåc vuä trang nhû töi vaâ Nï-mö. Neát coân àeo thïm möåt caái muäi lao nhoån maâ anh ta mang theo khi rúâi taâu Nau-ti-luáx. Möåt phuát sau, caác thuãy thuã lêìn lûúåt thaã chuáng töi xuöëng nûúác. ÚÃ àöå sêu khöng quaá möåt meát rûúäi, chên chuáng töi àaä chaåm caát. Thuyïìn trûúãng Nï-mö lêëy tay ra hiïåu. Chuáng töi theo öng ta xuöëng möåt sûúân döëc thoai thoaãi. Möåt laát sau, chuáng töi xuöëng túái möåt höë sêu khaá röång. Nhûäng yá nghô àang àeâ nùång lïn töi böîng tan mêët. Töi thêëy trong loâng bònh tônh laå thûúâng. Töi yïn têm vò thêëy vêån àöång àûúåc thoaãi maái vaâ sûäng súâ trûúác caãnh tûúång diïåu kyâ. Nhûäng tia saáng mùåt trúâi roåi qua laân nûúác trong vùæt, chiïëu saáng caã àaáy biïín. Nhûäng con trai nhoã nhêët cuäng nhòn thêëy roä. Mûúâi phuát sau, chuáng töi túái àöå sêu nùm meát. Àaáy biïín ngaây caâng bùçng phùèng hún... Àöå baãy giúâ saáng chuáng töi túái baäi caát nöng, núi coá haâng triïåu con trai àang sinh saãn. Thuyïìn trûúãng Nï-mö cho töi xem núi têåp trung trai coá ngoåc êëy. Töi hiïíu rùçng kho trai àoá laâ vö têån vò sûác saáng taåo cuãa thiïn nhiïn vêîn lúán hún baãn nùng phaá hoaåi cuãa con ngûúâi. Neát Len vöën coá baãn nùng phaá hoaåi êëy nïn vöåi lûåa choån nhûäng con trai àeåp nhêët vaâ nheát àêìy tuái lûúái àeo úã thùæt lûng. Nhûng chuáng töi khöng dûâng laåi lêu úã àêy vò phaãi ài theo Nï-mö laâ ngûúâi coá veã thöng thaåo con àûúâng naây. Àaáy võnh dêng cao roä rïåt, vaâ àöi khi baân tay töi giú lïn thoâ ra khoãi mùåt nûúác. Trûúác mùæt chuáng töi böîng hiïån ra möåt caái hang röång àûúåc taåo nïn trong möåt moãm àaá rêët àeåp mùæt coá nhiïìu loaâi cêy coã dûúái biïín phuã ngoaâi... Thuyïìn trûúãng Nï-mö vaâo hang. Chuáng töi vaâo theo. Töi thñch ûáng rêët nhanh vúái boáng töëi trong hang. Nï-mö dêîn chuáng töi vaâo sêu thïë naây laâm gò nhó?

Sau khi lêìn xuöëng möåt búâ khaá döëc, chuáng töi túái möåt chöî tröng tûåa caái giïëng. Túái àêy Nï-mö dûâng laåi vaâ chó cho chuáng töi xem möåt vêåt maâ töi chûa nhêån ra ngay laâ caái gò. Àoá laâ möåt con trai to laå thûúâng, àûúâng kñnh khoaãng hai meát, lúán hún con trai úã phoâng khaách taâu Nau-ti-luáx. Töi túái gêìn con vêåt kyâ laå êëy. Theo töi, noá phaãi nùång túái ba trùm ki-lö-gam, trong àoá ñt nhêët coá mûúâi lùm ki-lö-gam thõt. Thuyïìn trûúãng Nï-mö chùæc hùèn àaä biïët roä con trai naây vaâ khöng phaãi lêìn àêìu tiïn vaâo hang naây! Töi nghô rùçng öng ta dêîn chuáng töi àïën àêy chó laâ àïí cho xem caái vêåt laå àoá cuãa thiïn nhiïn. Nhûng töi àaä lêìm. Nï-mö coá lyá do riïng cuãa mònh: öng ta muöën biïët tònh traång cuãa con trai àoá ra sao. Voã trai àang heá múã. Nï-mö túái gêìn röìi nheát con dao gùm vaâo giûäa hai voã àïí noá khöng ngêåm laåi àûúåc. Sau àoá, öng ta lêëy tay nêng meáp ngoaâi coá tua viïìn cuãa aáo trai lïn. Giûäa nhûäng nïëp gêëp hònh laá coá möåt viïn ngoåc to



bùçng quaã dûâa. Möåt viïn ngoåc rêët troân vaâ trong saáng tuyïåt vúâi! Möåt vêåt vö giaá! Trong luác quaá toâ moâ töi àûa tay ra àïí chöåp lêëy hoân ngoåc vaâ xem noá nùång bao nhiïu! Nhûng Nï-mö ra hiïåu cho töi ngûâng laåi röìi ruát ngay con dao ra khoãi voã trai. Thïë laâ con trai ngêåm ngay voã laåi. Töi hiïíu yá àõnh cuãa Nï-mö röìi. Öng ta àïí viïn ngoåc laåi dûúái aáo cuãa con trai laâ àïí taåo cho khaã nùng lúán dêìn lïn. Möîi nùm nhûäng chêët tiïët ra laåi böìi thïm nhûäng lúáp àöìng têm cho viïn ngoåc. Chó coá Nï-mö múái biïët caái hang coá viïn ngoåc kyâ diïåu naây. Chó coá öng ta biïët nuöi dûúäng noá àïí sau naây mang noá vïì phoâng baão taâng tuyïåt vúâi cuãa mònh. Cuäng coá thïí Nï-mö bùæt chûúác ngûúâi Trung Quöëc hay ngûúâi êën Àöå, tûå taåo nïn sûå phaát triïín cuãa viïn ngoåc bùçng caách àùåt vaâo aáo con trai möåt vêåt rùæn, bùçng kim loaåi hònh cêìu chùèng haån, àïí trai tiïët ra chêët ngoåc phuã ngoaâi. So saánh viïn ngoåc naây vúái nhûäng viïn töi àaä thêëy vaâ nhûäng viïn àaä coá trong böå sûu têåp cuãa Nï-mö, töi àaánh giaá noá ñt nhêët mûúâi triïåu phrùng. Àoá laâ viïn ngoåc do thiïn nhiïn saáng taåo ra chûá khöng phaãi laâ möåt vêåt xa xó! Vaã laåi, coá caái tai phuå nûä naâo chõu nöíi sûác nùång cuãa viïn ngoåc naây? Sau khi xem viïn ngoåc quyá, thuyïìn trûúãng Nï-mö ra khoãi hang. Àoaân tham quan chuáng töi úã vuâng nûúác chûa bõ dên moâ ngoåc laâm vêín àuåc naây, laåi tiïëp tuåc ài. Mûúâi phuát sau, Nï-mö böîng dûâng laåi. Töi tûúãng öng ta muöën quay vïì. Nhûng khöng! Nï-mö lêëy tay ra hiïåu cho chuáng töi nêëp vaâo khe àaá röìi chó cho xem möåt chêëm àen dûúái nûúác. Töi chùm chuá nhòn. Caách töi nùm meát, coá möåt boáng àen thêëp thoaáng vaâ àang chòm xuöëng àaáy. yá nghô höët hoaãng vïì caá mêåp thoaáng hiïån trong oác töi. Nhûng töi àaä lêìm: lêìn naây khöng phaãi laâ loaâi caá dûä. Àoá laâ möåt ngûúâi, möåt ngûúâi coân söëng, möåt ngûúâi êën Àöå ngheâo khöí àïën moâ ngoåc súám hún lïå thûúâng.

Anh ta liïn tuåc lùån xuöëng röìi laåi ngoi lïn. Khi lùån, anh ta keåp möåt viïn àaá giûäa hai chên, viïn àaá naây coá dêy buöåc phña sau thuyïìn. Àoá laâ têët caã àöì lùån cuãa anh ta. Xuöëng sêu khoaãng nùm meát, anh ta buöng hoân àaá ra, quyâ xuöëng röìi nhùåt vöåi nhûäng con trai quanh àoá nheát vaâo tuái lûúái buöåc úã thùæt lûng. Sau àoá, anh ta ngoi lïn mùåt nûúác, àöí trai vaâo thuyïìn röìi laåi bùæt àêìu nhûäng àöång taác noái trïn trong khoaãng ba mûúi giêy. Anh ta khöng thêëy chuáng töi àang nêëp sau moãm àaá. Vaã laåi, anh ta sao coá thïí tûúãng tûúång àûúåc rùçng coá nhûäng con ngûúâi, nhûäng sinh vêåt giöëng hïåt anh ta àang úã caånh vaâ quan saát tûâng haânh àöång nhoã cuãa anh ta, khöng boã soát möåt chi tiïët naâo? Anh ta ngoi lïn lùån xuöëng nhiïìu lêìn, möîi lêìn chó mang lïn àûúåc khöng quaá möåt con trai vò trai baám vaâo àêët rêët chùåt. Vaâ trong söë trai maâ anh ta phaãi liïìu thên àïí lêëy, biïët bao con

Jules Verne 170


trong ruöåt chùèng coá gò! Töi chùm chuá theo doäi anh ta. Anh ta lùån xuöëng ngoi lïn trong tûâng khoaãng thúâi gian àïìu àùån, vaâ suöët nûãa tiïëng àöìng höì khöng gùåp möåt nguy hiïím gò. Töi àaä bùæt àêìu chaán caái viïåc quan saát êëy thò ngûúâi thúå lùån àang úã tû thïë quyâ böîng neá sang möåt bïn, bêåt dêåy vaâ tòm caách ngoi lïn mùåt nûúác. Töi àaä hiïíu vò sao anh ta hoaãng súå. Möåt boáng àen khöíng löì lûúát qua àêìu ngûúâi thúå lùån bêët haånh êëy. Àoá laâ möåt con caá mêåp hïët sûác lúán àang lao túái anh ta, hai mùæt àoã ngêìu, miïång haá höëc. Töi hoaãng quaá, àúâ caã ngûúâi ra. Con caá haáu ùn quêîy maånh vaâ lao thùèng túái ngûúâi thúå lùån. Anh ta nhaãy sang möåt bïn vaâ traánh àûúåc haâm rùng nhoån cuãa con caá, nhûng bõ àuöi caá mêåp àêåp maånh vaâo ngûåc ngaä lùn ra. Têët caã nhûäng viïåc àoá diïîn ra trong nhaáy mùæt. Con caá mêåp thoaåt tiïn húi ngêåp ngûâng möåt chuát, nhûng sau àoá lêåt ngûãa ra àïí lao túái cùæn àûát àöi ngûúâi. Àïën àêy, thuyïìn trûúãng Nï-mö àûáng caånh töi ruát dao gùm ra röìi tiïën lïn chiïën àêëu tay àöi vúái con caá dûä. Con caá àang úã tû thïë sùén saâng saát haåi ngûúâi êën Àöå bêët haånh thò chúåt chuá yá túái àöëi thuã múái. Noá lêåt sêëp laåi röìi xöng túái chöî thuyïìn trûúãng Nï-mö. Nï-mö húi ngûãa mònh vïì phña sau röìi hïët sûác bònh tônh chúâ con caá àïën gêìn. Khi noá àaä túái saát, Nï-mö vö cuâng kheáo leáo nhaãy sang möåt bïn traánh àoân, röìi cùæm phêåp con dao gùm vaâo buång caá, ngêåp túái chuöi. Cuöåc chiïën àêëu quyïët liïåt bùæt àêìu.

Con caá nöíi khuâng. Maáu tûâ vïët thûúng voåt ra nhû suöëi. Nûúác biïín nhuöåm maâu àoã thêîm khiïën töi chùèng coân nhòn thêëy gò. Möåt laát sau, khi chöî nûúác nhuöëm maáu bõ cuöën tröi ài, töi múái thêëy thuyïìn trûúãng Nï-mö duäng caãm àang baám chùåt vaâo vêy con caá maâ àêm liïn tiïëp vaâo buång noá. Nhûng öng ta khöng coá khaã nùng àaánh möåt àoân quyïët àõnh, nghôa laâ àêm truáng tim keã thuâ! Con caá mêåp bõ tûã thûúng oùçn mònh laåi vaâ quêîy àuöi rêët maånh khiïën töi àûáng khöng vûäng nûäa. Töi muöën xöng túái giuáp thuyïìn trûúãng. Nhûng vò quaá khiïëp súå, nïn töi àúâ ngûúâi ra khöng bûúác lïn àûúåc bûúác naâo. Töi thêëy tònh hònh hai bïn tham chiïën àaä thay àöíi, Nï-mö bõ thên hònh to lúán cuãa con caá xö ngaä löån nhaâo. Tñnh maång Nï-mö àang nhû treo trïn súåi toác thò Neát Len nhanh nhû cùæt xöng túái vaâ phoáng lao nhoån vaâo con caá.

Nûúác biïín laåi nhuöëm àoã maâu maáu. Con caá àiïn cuöìng löìng löån laâm cuöån lïn tûâng àúåt soáng lúán. Neát Len àaä giaáng möåt àoân trñ maång. Con caá hêëp höëi, quùçn quaåi. Cöng-xêy thò bõ soáng xö ngaä. Neát Len giuáp thuyïìn trûúãng thoaát khoãi thên con caá àang àeâ lïn ngûúâi. Nï-mö khöng bõ thûúng. Öng àûáng dêåy, chaåy vïì phña ngûúâi êën Àöå,



cùæt dêy thûâng buöåc ngûúâi àoá vúái hoân àaá röìi öm ngûúâi àoá búi lïn mùåt biïín. Chuáng töi cuäng búi lïn theo Nï-mö vaâ mêëy giêy sau àaä túái chiïëc thuyïìn cuãa ngûúâi bõ naån. Trûúác hïët, Nï-mö tòm caách laâm cho ngûúâi naây höìi tónh. Töi khöng tin Nï-mö seä cûáu àûúåc anh ta söëng. Anh ta chó úã dûúái nûúác möåt thúâi gian ngùæn, nhûng àuöi caá àêåp maånh coá thïí giïët chïët anh ta! May thay, nhúâ nhûäng biïån phaáp kiïn quyïët cuãa Nï-mö vaâ Cöng-xêy, ngûúâi bõ naån dêìn dêìn tónh laåi. Anh ta múã mùæt. Caác baån coá thïí hònh dung àûúåc laâ anh ta àaä ngaåc nhiïn, thêåm chñ hoaãng súå thïë naâo khi thêëy böën caái àêìu bùçng àöìng àang cuái xuöëng anh ta! Nhûng anh ta khöng thïí tûúãng tûúång àûúåc rùçng Nï-mö ruát ra möåt tuái ngoåc trai röìi giuái vaâo tay mònh! Anh thúå lùån ngheâo khöí àûa baân tay run rêíy ra nhêån tùång phêím dõïu kyâ cuãa ngûúâi chuã biïín caã. Caái nhòn hoaãng súå chûáng toã anh ta khöng biïët nhûäng sinh vêåt kyâ laå àaä cûáu sinh maång vaâ cho mònh chêu baáu kia laâ ai. Theo hiïåu thuyïìn trûúãng, chuáng töi trúã laåi baäi ngoåc vaâ sau nûãa tiïëng àöìng höì ài trïn con àûúâng quen thuöåc thò vïì túái chiïëc xuöìng àang nhaã neo chúâ. Chuáng töi lïn xuöìng vaâ àûúåc caác thuãy thuã giuáp thaáo boã nhûäng caái muä àöìng nùång nïì ra. Cêu noái àêìu tiïn cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö laâ daânh cho Neát Len:

- Öng Neát, xin caãm ún öng! - Thûa thuyïìn trûúãng, coá gò maâ caãm ún! Töi àaä chõu ún ngaâi

nhiïìu. Nï-mö húi móm cûúâi vaâ chùèng ai noái gò thïm nûäa. - Quay xuöìng vïì taâu! Nï-mö ra lïånh. Chiïëc xuöìng lûúát trïn soáng. Mêëy phuát sau,

chuáng töi gùåp xaác con caá mêåp nöíi lïn mùåt biïín. Nhòn viïìn àen úã vêy caá, töi nhêån ra àoá laâ loaåi caá mêåp ùn thõt ngûúâi rêët àaáng súå úã êën Àöå Dûúng. Noá daâi gêìn taám meát. Caái möìm röång hoaác chiïëm möåt phêìn ba thên. Àoá laâ con caá àaä trûúãng thaânh vò coá saáu haâng rùng úã haâm trïn. Khi töi àang xem xaác con caá thò coá khoaãng hún mûúâi con caá mêåp khaác nöíi lïn quanh xuöìng. Chuáng chùèng chuá yá gò túái chuáng töi maâ lùn xaã vaâo xêu xeá con caá bõ chïët. Àïën taám giúâ rûúäi, chuáng töi bûúác lïn taâu Nau-ti-luáx. Nhûäng yá nghô cuãa töi dêìn dêìn quay laåi chuyïën thùm quan vûâa röìi úã võnh Ma-na. Töi thaán phuåc loâng quaã caãm tuyïåt vúâi cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö maâ chñnh töi àaä chûáng kiïën! Töi hiïíu rùçng Nï-mö coá thïí hy sinh thên mònh àïí cûáu möåt ngûúâi cuãa caái xaä höåi maâ öng ta àaä tûâ boã! Duâ con ngûúâi bñ hiïím àoá coá noái gò vïì mònh thò öng ta cuäng khöng thïí huãy diïåt àûúåc loâng thûúng ngûúâi trong tim mònh àûúåc.

Jules Verne 172


Töi noái vúái Nï-mö yá nghô àoá. Öng ta traã lúâi töi, gioång xuác àöång:

- Thûa giaáo sû, àoá laâ möåt ngûúâi êën Àöå, möåt àaåi diïån cuãa quêìn chuáng bõ aáp bûác; maâ töi thò seä laâ ngûúâi baão vïå cho hoå àïën húi thúã cuöëi cuâng!



CHÛÚNG 28

BIÏÍN ÀOÃ

Trûa ngaây 29 thaáng giïng, àaão Xêy-lan khuêët sau chên trúâi, taâu Nau-ti-luáx chaåy vúái töëc àöå hai mûúi haãi lyá möåt giúâ. Thïë laâ tûâ khi rúâi biïín Nhêåt Baãn túái nay, chuáng töi àaä vûúåt möåt vaån saáu ngaân hai trùm hai mûúi haãi lyá hay baãy ngaân nùm trùm dùåm. Höm sau, 30 thaáng giïng, khi taâu nöíi lïn thò chùèng coân thêëy möåt hoân àaão naâo. Taâu hûúáng vïì phña têy-bùæc, vïì phña võnh aå-man nùçm giûäa baán àaão A-ra-bi-a vaâ baán àaão êën Àöå: vaâ laâ cûãa vaâo võnh Ba Tû. Àêy thêåt laâ möåt võnh kñn, khöng coá löëi ra biïín. Thuyïìn trûúãng Nï-mö àõnh àûa chuáng töi ài àêu? Töi khöng thïí biïët àûúåc. Traã lúâi nhû vêåy khöng laâm Neát thoaã maän.

- Öng Neát aå, àûúâng chuáng ta ài tuây thuöåc yá muöën cuãa thuyïìn trûúãng.

- YÁ muöën cuãa thuyïìn trûúãng khöng àûa chuáng ta ài xa àûúåc àêu. Võnh Ba Tû khöng coá löëi ra naâo khaác. Nïëu ta vaâo thò phaãi ài ra bùçng àûúâng cuä.

- Thò sao! Sau khi vaâo võnh Ba Tû, nïëu taâu Nau-ti-luáx muöën àïën thùm biïín Àoã thò coá thïí sûã duång võnh Baáp-en Man-àeáp bêët kyâ luác naâo.

- Thûa giaáo sû, nhûng biïín Àoã, cuäng nhû võnh Ba Tû, chùèng coá löëi ra naâo khaác! Kïnh Xuy-ï chûa àaâo xong. Vaã laåi, nïëu coá àaâo xong thò möåt chiïëc taâu cêìn giûä bñ mêåt nhû taâu cuãa ta liïåu coá daám ài vaâo kïnh àaâo coá nhiïìu àêåp nûúác nhû vêåy khöng? Toám laåi, biïín Àoã khöng phaãi laâ con àûúâng àûa chuáng ta vïì chêu R�u.

- Nhûng töi coá noái laâ chuáng ta àang vïì chêu R�u àêu. - Thïë giaáo sû dûå kiïën thïë naâo? - Töi cho rùçng, sau khi thùm vuâng biïín A-ra-bi-a vaâ Ai Cêåp,

taâu Nau-ti-luáx seä trúã laåi êën Àöå Dûúng, hoùåc qua eo Mö-dùm-bñch, hoùåc qua quêìn àaão Ma-xca-ren vaâ seä túái muäi Haão Voång.

Jules Verne 174


- Vêng, túái muäi Haão Voång röìi sao nûäa! Neát kiïn trò hoãi. - Voâng qua muäi Haão Voång, chuáng ta seä ra Àaåi Têy Dûúng.

Chuáng ta chûa àïën vuâng biïín àoá bao giúâ. Naây öng Neát, chùèng leä öng àaä ngaán caái kiïíu ài ngêìm dûúái biïín naây röìi aâ? Coân töi, nïëu chuyïën du lõch thuá võ naây àöåt nhiïn chêëm dûát thò töi seä rêët buöìn. Chùèng phaãi ai cuäng àûúåc may mùæn nhû chuáng ta àêu!

- Nhûng xin giaáo sû chúá quïn rùçng chuáng ta bõ cêìm tuâ trïn taâu Nau-ti-luáx àaä àûúåc ba thaáng.

- Öng Neát aâ, töi chùèng muöën nhúá chuyïån àoá laâm gò! Trïn taâu naây töi chùèng tñnh ngaây tñnh giúâ laâm gò!

- Nhûng röìi seä kïët thuác ra sao? - Seä coá luác phaãi kïët thuác thöi! Nhûng chuáng ta bêët lûåc trong

viïåc laâm cho noá kïët thuác nhanh, vaâ moåi cuöåc tranh caäi vïì vêën àïì naây àïìu vö ñch. Nïëu öng baão töi:

“Àaä coá thúâi cú chaåy tröën röìi àêëy!" thò töi seä thaão luêån ngay vúái öng vïì chuyïån êëy. Nhûng thúâi cú chûa túái vaâ töi thaânh thêåt nghô rùçng thuyïìn trûúãng Nï-mö khöng daám vaâo vuâng biïín chêu R�u àêu. Neát Len kïët thuác cêu chuyïån bùçng möåt cêu àöåc thoaåi:

“Caái gò cuäng àeåp vö cuâng. Nhûng töi nghô, trong caãnh tuâ àaây naây thò chùèng coá gò àaáng vui caã!" Suöët böën ngaây, túái muâng 3 thaáng 2, taâu Nau-ti-luáx chaåy trong võnh aå-man úã caác töëc àöå vaâ àöå sêu khaác nhau. Hònh nhû noá àang phên vên trong viïåc choån àûúâng ài. Taâu ra khoãi võnh aå-man vaâ túái ngaây muâng 5 thaáng 2 thò vaâo võnh A-àen, núi àêy nûúác cuãa êën Àöå Dûúng hoâa vúái nûúác biïín Àoã. Ngaây muâng 6 thaáng 2, taâu Nau-ti-luáx nhòn thêëy thaânh phöë A-àen xêy dûång trïn nhûäng moãm àaá nhö ra biïín. Töi tûúãng Nï-mö cho taâu chaåy túái àêy thò quay laåi. Nhûng töi àaä lêìm. Höm sau, muâng 7 thaáng 2, taâu tiïën vaâo eo biïín Baáp-en Man-àeáp, tiïëng A-rêåp coá nghôa laâ "Cûãa nûúác mùæt". Eo naây röång hai mûúi haãi lyá vaâ chó daâi nùm mûúi hai ki-lö-meát. Taâu Nau-ti-luáx chaåy thêåt nhanh chó mêët möåt tiïëng àöìng höì laâ vûúåt qua. Àïën trûa taâu vaâo túái biïín Àoã. Biïín Àoã! Chûa bao giúâ coá mûa raâo trïn biïín naây. Khöng möåt con söng lúán naâo àöí vaâo biïín naây! Hùçng nùm nûúác böëc húi laâm mûåc nûúác úã àêy tuåt xuöëng möåt meát rûúäi! Biïín Àoã daâi hai ngaân saáu trùm ki-lö-meát vaâ röång trung bònh hai trùm böën mûúi ki-lö-meát. Thúâi cöí àaåi àêy laâ möåt àûúâng mêåu dõch quöëc tïë chuã yïëu.



Töi khöng muöën tòm nguyïn nhên àaä thuác àêíy thuyïìn trûúãng Nï-mö nhûng töi chùèng thùæc mùæc gò khi àûúåc àïën àêy. Taâu chaåy úã töëc àöå trung bònh, khi thò nöíi, khi thò lùån xuöëng sêu àïí traánh gùåp caác taâu thuyïìn khaác. Thïë laâ töi àûúåc quan saát biïín naây caã trïn mùåt nûúác, caã dûúái sêu. Taâu Nau-ti-luáx tiïën gêìn búâ biïín chêu Phi, núi coá nhiïìu vûåc thùèm. ÚÃ àoá dûúái caác lúáp nûúác trong nhû pha lï, qua ö cûãa kñnh, chuáng töi ngùæm nhòn nhûäng àaám san hö ngêìm àûúåc nhûäng têëm thaãm bùçng taão phuã ngoaâi. Caãnh tûúång àoá thêåt khoá phai múâ trong trñ nhúá! Ngaây 9 thaáng 2, taâu Nau-ti-luáx túái quaäng röång nhêët cuãa biïín Àoã. Trûa höm àoá, sau khi xaác àõnh toåa àöå, thuyïìn trûúãng lïn boong, núi töi àang àûáng. Töi àõnh lúåi duång cú höåi naây àïí thùm doâ yá àöì sùæp túái cuãa Nï-mö. Thêëy töi, Nï-mö bûúác àïën ngay, múâi töi huát xò gaâ röìi hoãi:

- Thïë naâo, giaáo sû coá thñch biïín Àoã khöng? Ngaâi coá quan saát àûúåc nhûäng kyâ quan êín naáu dûúái sêu khöng?

- Thûa thuyïìn trûúãng, têët nhiïn laâ coá! Taâu Nau-ti-luáx quaã laâ hïët sûác thñch húåp vúái viïåc quan saát nhûäng kyâ quan àoá. Thêåt laâ möåt chiïëc taâu thöng minh!

- Vêng, thûa ngaâi, con taâu rêët thöng minh, duäng caãm vaâ an toaân! Noá chùèng súå gò baäo taáp thûúâng hoaânh haânh úã biïín Àoã, cuâng nhûäng luöìng nûúác maånh vaâ nhûäng daãi àaá ngêìm úã àêy.

- Biïín Àoã àûúåc xem laâ möåt trong nhûäng vuâng biïín nguy hiïím nhêët, vaâ nïëu töi khöng lêìm, thò tûâ thúâi cöí àaåi noá àaä nöíi tiïëng chùèng laânh.

- Thûa ngaâi, àuáng vêåy! Nhûäng nhaâ sûã hoåc Hy Laåp vaâ La Maä nhêån xeát vïì noá rêët tiïu cûåc. Theo hoå, vö söë taâu thuyïìn àaä bõ àùæm vò vêëp phaãi nhûäng daãi caát nöíi vaâ chùèng möåt thuyïìn trûúãng naâo daám cho taâu chaåy ban àïm úã biïín naây. ..

- Roä raâng laâ caác nhaâ sûã hoåc àoá khöng àûúåc ài taâu Nau-ti-luáx. Töi noái. - Têët nhiïn! Thuyïìn trûúãng móm cûúâi. - Song trong lônh vûåc àoáng taâu, nhûäng ngûúâi àûúng thúâi vúái

chuáng ta cuäng chùèng tiïën xa hún ngûúâi cöí àaåi bao nhiïu. Phaãi mêët mêëy thïë kyã con ngûúâi múái phaát minh ra maáy húi nûúác! Chùèng biïët

Jules Verne 176


möåt trùm nùm sau coá xuêët hiïån àûúåc möåt chiïëc Nau-ti-luáx thûá hai khöng?

- Thuyïìn trûúãng noái rêët àuáng. Chiïëc taâu cuãa ngaâi tiïën trûúác thúâi cöí àaåi caã möåt thïë kyã, nïëu khöng noái laâ haâng thïë kyã! Thêåt àaáng tiïëc, phaát minh naây seä mêët ài cuâng vúái ngûúâi saáng taåo ra noá. Nï-mö im lùång khöng traã lúâi. Töi noái tiïëp:

- Thûa thuyïìn trûúãng, chùæc ngaâi àaä nghiïn cûáu rêët kyä biïín naây. Xin ngaâi cho biïët vò sao laåi goåi laâ biïín Àoã?

- Vïì vêën àïì naây coá nhiïìu caách giaãi thñch khaác nhau. Nhûng theo töi, tïn biïín Àoã laâ tûâ chûä Do Thaái "Edom" maâ ra. Ngûúâi xûa cùn cûá vaâo maâu nûúác maâ àùåt tïn cho biïín naây.

- Nhûng töi chùèng thêëy noá coá maâu sùæc gò àùåc biïåt caã. Nûúác úã àêy cuäng nhû nûúác nhûäng biïín khaác trong xanh maâ chùèng àoã chuát naâo.

- Àuáng vêåy! Nhûng vaâo sêu trong võnh, ngaâi seä thêëy möåt hiïån tûúång laå. Möåt lêìn úã vuäng To-rú, töi àûúåc thêëy nûúác biïín tûåa nhû trûúác mùæt töi laâ möåt höì maáu.

- Vò sao laåi coá hiïån tûúång êëy? Coá phaãi vò nhûäng loaâi taão àoã li ti khöng?

- Àuáng vêåy! Àoá laâ kïët quaã baâi tiïët cuãa möåt loaâi taão rêët nhoã. Muöën phuã kñn möåt milimeát vuöng, cêìn coá böën vaån àún võ. Coá thïí ngaâi seä àûúåc quan saát hiïån tûúång àoá khi taâu vaâo vuäng To-rú.

- Thûa thuyïìn trûúãng, chùæc khöng phaãi lêìn àêìu ngaâi cho taâu Nau-ti-luáx vaâo biïín Àoã?

- Vêng, khöng phaãi lêìn àêìu!... Tiïëc rùçng töi khöng thïí cho ngaâi xem kïnh àaâo Xuy-ï, nhûng ngaây kia, khi taâu vaâo Àõa Trung Haãi, ngaâi seä àûúåc thêëy con àï daâi úã Po Xa-ñt.

- Vaâo Àõa Trung Haãi aå? Töi sûãng söët. - Vêng! Giaáo sû ngaåc nhiïn aå? - Vêng, töi ngaåc nhiïn vò ngaây kia chuáng ta àaä túái Àõa Trung

Haãi röìi! - Àuáng vêåy!



- Thûa thuyïìn trûúãng, töi ngaåc nhiïn thêåt, mùåc duâ ài trïn taâu Nau-ti-luáx thò chùèng nïn ngaåc nhiïn vïì àiïìu gò nûäa.

- Nhûng giaáo sû ngaåc nhiïn vïì àiïìu gò vêåy? - Taâu Nau-ti-luáx phaãi chaåy vúái töëc àöå thïë naâo àïí coá thïí trong

möåt ngaây àûa chuáng töi voâng theo luåc àõa chêu Phi qua muäi Haão Voång röìi vaâo Àõa Trung Haãi?

- Ai baão ngaâi laâ chuáng ta seä ài voâng chêu Phi qua muäi Haão Voång?

- Nïëu taâu Nau-ti-luáx khöng chaåy trïn caån, hay bay qua eo àêët Xuy-ï.

- ... Hay laâ chaåy ngêìm dûúái eo àêët àoá! - Dûúái eo àêët àoá, thûa ngaâi? - Têët nhiïn, - Nï-mö bònh thaãn traã lúâi - Thiïn nhiïn tûâ lêu àaä taåo nïn dûúái eo êëy caái maâ con ngûúâi

àang laâm trïn mùåt àêët. - Sao? Chùèng leä laåi coá möåt löëi ài ngêìm? - Vêng, coá möåt löëi ài ngêìm maâ töi goåi laâ àûúâng ngêìm A-ra-bi-

a. - Nhûng eo Xuy-ï laâ do caát phuâ sa böìi lïn. - ÚÃ trïn laâ caát, nhûng úã dûúái sêu 5 - 10 meát bùæt àêìu coá lúáp àaá hoa cûúng rêët rùæn chùæc. - Ngaâi phaát hiïån ra con àûúâng ngêìm àoá möåt caách ngêîu nhiïn

aå? Töi ngaây caâng sûãng söët. - Thûa giaáo sû, vûâa ngêîu nhiïn, vûâa coá tñnh toaán. - Thûa thuyïìn trûúãng, töi nghe ngaâi noái maâ khöng tin úã tai

mònh nûäa. - Àoá laâ chuyïån thûúâng tònh thöi! Àûúâng ngêìm àoá chùèng

nhûäng coá thêåt maâ coân duâng laâm àûúâng giao thöng àûúåc. Töi àaä cho taâu chaåy qua àoá nhiïìu lêìn. Nïëu khöng thò töi chùèng daám vaâo caái biïín kñn naây laâm gò.

- Thûa thuyïìn trûúãng, coá leä töi húi àûúâng àöåt, nhûng xin hoãi ngaâi laâm sao phaát hiïån ra con àûúâng ngêìm àoá?

Jules Verne 178


- Thûa giaáo sû, giûäa nhûäng ngûúâi gùæn boá vúái nhau maäi maäi thò coá àiïìu gò phaãi giûä kñn nûäa! Töi laâm ra veã khöng hiïíu cêu noái boáng gioá êëy vaâ chúâ Nï-mö traã lúâi.

- Thûa giaáo sû, - Nï-mö giaãi thñch, -tñnh toâ moâ cuãa nhaâ tûå nhiïn hoåc gúåi yá cho töi rùçng úã dûúái eo àêët Xuy-ï hùèn coá möåt àûúâng ngêìm chûa ai biïët. Töi thêëy biïín Àoã vaâ Àõa Trung Haãi àïìu coá nhûäng loaâi caá giöëng hïåt nhau. Xaác àõnh àûúåc àiïìu àoá, töi tûå hoãi liïåu coá möåt löëi thöng nhau giûäa hai biïín khöng? Nïëu coá, thò vò mûåc nûúác úã biïín Àoã cao hún nïn luöìng nûúác seä bùæt nguöìn tûâ àoá chûá khöng phaãi tûâ Àõa Trung Haãi. Àïí kiïím tra xem coá àuáng khöng, töi bùæt nhiïìu loaâi caá khaác nhau úã vuâng biïín gêìn Xuy-ï, àeo vaâo àuöi möîi con möåt chiïëc voâng bùçng àöìng röìi thaã xuöëng nûúác. Mêëy thaáng sau, úã búâ biïín Xi-ri, möåt söë caá àeo voâng àoá bõ sa lûúái. Löëi ài ngêìm giûäa hai biïín àaä àûúåc chûáng minh. Töi lao vaâo tòm löëi ài àoá röìi liïìu cho taâu chaåy vaâo. Giaáo sû sùæp àûúåc ài qua àûúâng ngêìm A-ra-bi-a cuãa töi àoá.



CHÛÚNG 29

ÀÛÚÂNG NGÊÌM A-RA-BI-A

Ngay höm àoá töi kïí laåi cho Cöng-xêy vaâ Neát Len vïì cuöåc noái chuyïån giûäa töi vaâ thuyïìn trûúãng Nï-mö maâ töi chùæc hoå seä thñch thuá. Khi töi noái hai ngaây nûäa taâu seä túái Àõa Trung Haãi thò Cöng-xêy vöî tay, coân Neát nhuán vai noái:

- Àûúâng ngêìm aâ? Àûúâng nöëi liïìn hai biïín aâ? Chûa nghe ai noái bao giúâ!

- Anh baån Neát úi, - Cöng-xêy traã lúâi, - thïë trûúác kia anh baån coá àûúåc nghe noái vïì taâu Nau-ti-luáx khöng? Khöng! Thïë maâ noá vêîn töìn taåi. Vêåy anh àûâng nhuán vai laâm chi vö ñch vaâ àûâng viïån cúá chûa nghe thêëy ai noái maâ phuã nhêån töìn taåi cuãa sûå vêåt.

- Àûúåc, röìi xem! Neát lùæc àêìu phaãn àöëi. - Maâ nïëu con àûúâng ngêìm maâ Nï-mö noái laâ coá thêåt thò coân gò

bùçng nûäa. Cêìu trúâi phuâ höå cho Nï-mö àûa àûúåc chuáng ta sang Àõa Trung Haãi!

Chiïìu töëi höm àoá, taâu Nau-ti-luáx nöíi lïn mùåt nûúác gêìn búâ biïín A-ra-bi-a. Phña xa laâ thaânh phöë Gñt-àa, möåt trung têm buön baán quan troång cuãa nhiïìu nûúác nhû Ai Cêåp, Xi-ri, Thöí Nhô Kyâ vaâ êën Àöå. Möåt laát sau, boáng töëi truâm lïn thaânh phöë vaâ taâu Nau-ti-luáx vöåi lùån xuöëng laân nûúác lêëp laánh nhû lên tinh. Höm sau, muâng mûúâi thaáng hai, xuêët hiïån nhûäng chiïëc taâu chaåy ngûúåc chiïìu. Taâu Nau-ti-luáx laåi lùån xuöëng. Nhûng àïën giûäa trûa, luác cêìn xaác àõnh toåa àöå, biïín vùæng lùång, taâu laåi nöíi lïn mùåt nûúác. Töi cuâng Neát vaâ Cöng-xêy lïn boong. Daãi búâ biïín êín hiïån trong sûúng muâ phña àöng. Chuáng töi àang tûåa vaâo àaáy xuöìng vaâ noái chuyïån phiïëm thò Neát böîng chó vaâo möåt chêëm àen trïn mùåt biïín röìi hoãi:

- Giaáo sû coá nhòn thêëy gò khöng?

Jules Verne 180


- Chùèng thêëy gò caã! Öng cuäng biïët mùæt töi chùèng lêëy gò laâm tinh lùæm.

- Giaáo sû haäy nhòn kyä xem. Phña trûúác mùåt chuáng ta àêëy. Töi chùm chuá nhòn röìi noái:

- Àuáng laâ trïn mùåt biïín coá möåt vêåt gò àen vaâ daâi àang chuyïín àöång.

- Laåi möåt taâu Nau-ti-luáx nûäa! Cöng-xêy noái. - Àêu phaãi! Neát phaãn àöëi. - Nïëu töi khöng lêìm thò àoá laâ möåt àöång vêåt. Chùèng leä úã biïín

Àoã laåi coá caá voi? Cöng-xêy hoãi. - Coá, anh baån aå, -Töi traã lúâi. - Thónh thoaãng ngûúâi ta cuäng gùåp caá voi úã vuâng biïín naây. - Nhûng àêy khöng phaãi laâ caá voi, - Neát vêîn khöng rúâi mùæt

khoãi chêëm àen. - Caá voi thò töi quen thuöåc lùæm. Töi nhêån ra chuáng tûâ xa. - Chuáng ta haäy kiïn nhêîn. Cöng-xêy noái. - Taâu àang chaåy vïì phña àoá. Chó möåt laát nûäa ta seä biïët noá laâ

caái gò. Taâu coân caách vêåt àen àen àoá möåt haãi lyá. Vêåt àoá giöëng phêìn trïn cuãa möåt daãi àaá ngêìm. Nhûng noá laâ caái gò thò töi chûa thïí xaác àõnh àûúåc. Cöng-xêy böîng reo lïn:

- A! Boâ nûúác! Möåt chuá boâ nûúác thûåc sûå! Boâ nûúác! Àuáng laâ chuáng ta àaä gùåp möåt con thuöåc hoå boâ nûúác maâ truyïìn thuyïët àaä biïën thaânh möåt àöång vêåt biïín hoang àûúâng nûãa caá nûãa phuå nûä.

- Khöng phaãi boâ nûúác àêu maâ laâ möåt àöång vêåt khaác thónh thoaãng coân thêëy úã biïín Àoã. Àoá laâ con àuy-göng, thuöåc hoå boâ nûúác.

Neát Len sùén saâng chiïën àêëu. Mùæt anh ta rûåc lûãa. Anh thúå sùn caá voi naây àang àúåi thúâi cú àïí nhaãy xuöëng biïín quyïët chiïën vúái con vêåt! Anh ta noái gioång run run vò xuác àöång:



- Öi, töi chûa tûâng àûúåc "àaánh" nhûäng con nhû thïë naây bao giúâ!

Caã con ngûúâi Neát thïí hiïån trong cêu noái àoá. Vûâa luác êëy, thuyïìn trûúãng Nï-mö lïn boong. Öng ta nhòn thêëy ngay con àuy-göng, thöng caãm vúái sûå xuác àöång cuãa Neát vaâ hoãi anh ta:

- Nïëu trong tay öng coá suáng thò coá leä öng chùèng chõu àïí yïn àêu nhó?

- Thûa thuyïìn trûúãng àuáng vêåy. - Vaâ coá leä öng khöng tûâ chöëi nïëu àûúåc trúã laåi laâm thúå sùn caá

voi trong möåt ngaây àêu nhó? - Vêng, sao laåi tûâ chöëi aå! - Thïë thò àûúåc, öng haäy cöë gùæng nheá! - Xin caãm ún thuyïìn trûúãng! Mùæt Neát Len saáng ngúâi. - Nhûng öng chúá bùæn trûúåt nheá! Nïëu trûúåt thò thiïåt cho öng

àoá! - Chùèng leä àuy-göng laåi nguy hiïím àïën thïë cú aå? Töi hoãi Nï-mö maâ chùèng chuá yá túái Neát àang nhuán vai. - Trong vaâi trûúâng húåp, noá khaá nguy hiïím. Nï-mö traã lúâi. - Àöi khi noá xöng thùèng túái keã thuâ röìi lêåt uáp thuyïìn. Nhûng

öng Neát thò chùèng coá gò phaãi súå noá vò coá àöi mùæt rêët tinh vaâ hai caánh tay vûäng chùæc. Töi chó mong öng àûâng àïí noá thoaát vò thõt noá rêët ngon. Nï-mö vûâa dûát lúâi thò baãy thuãy thuã àaä lùång leä lïn boong. Möåt ngûúâi mang chiïëc lao buöåc vaâo súåi dêy, giöëng nhû loaåi lao vêîn duâng bùæn caá voi. Hoå thaáo xuöëng röìi haå xuöëng nûúác. Saáu ngûúâi cheâo, möåt ngûúâi cêìm laái. Neát, Cöng-xêy vaâ töi ngöìi úã phña sau.

- Thuyïìn trûúãng coá cuâng ài khöng aå? Töi hoãi. - Thûa ngaâi, khöng. Xin chuác caác ngaâi thaânh cöng! Xuöìng búi vïì phña con àuy-göng àang úã caách chuáng töi hai

haãi lyá. Khi coân caách mêëy trùm meát thò xuöìng ài chêåm laåi. Neát Len cêìm lao àûáng úã muäi. Nhû ta àaä biïët, lao sùn caá voi thûúâng àûúåc

Jules Verne 182


buöåc dêy rêët daâi vaâ dïî thaáo ra khi con caá lùån xuöëng sêu. Nhûng úã àêy súåi dêy chó daâi khöng quaá hai chuåc meát, àêìu kia buöåc vaâo möåt chiïëc thuâng röîng àïí baáo hiïåu con caá bõ thûúng àang nùçm úã chöî naâo dûúái biïín. Töi nhoãm dêåy vaâ chùm chuá nhòn àöëi thuã cuãa Neát. Con àuy-göng naây thêåt àöì söå: noá daâi ñt nhêët baãy meát vaâ nùçm im khöng nhuác nhñch. Hònh nhû noá àang nguã. Chiïëc xuöìng lùång leä túái caách con caá chûâng saáu meát. Töi bêåt dêåy. Neát Len húi ngaã ngûúâi ra phña sau röìi phoáng lao. Lao bay vuát ài. Con àuy-göng biïën mêët. Muäi lao naây phoáng ài rêët maånh nhûng rúi xuöëng nûúác.

- Khöí quaá! Trûúåt röìi! Neát phaát àiïn. - Trûúåt àêu? Töi noái. - Noá bõ thûúng röìi, coá vïåt maáu trïn mùåt nûúác kia. Con àuy-göng thónh thoaãng laåi nöíi lïn àïí thúã. Roä raâng vïët

thûúng chûa laâm noá kiïåt sûác, vò noá coân búi rêët nhanh. Chiïëc xuöìng lûúát theo vïët con caá. Àöi luác chuáng töi àuöíi gêìn kõp vaâ Neát àaä chuêín bõ phoáng lao nhûng noá laåi lùån xuöëng ngay. Caác baån coá thïí hònh dung àûúåc rùçng Neát àaä caáu kónh, giêån dûä àïën mûác naâo! Coân töi thò thêët voång vò con àuy-göng àaä phaá vúä mûu kïë cuãa chuáng töi. Chuáng töi rûúåt theo noá suöët möåt tiïëng àöìng höì. Böîng noá coá yá àõnh traã thuâ nhûäng ngûúâi àuöíi bùæt, noá quay laåi vaâ xöng thùèng túái chiïëc xuöìng. Haânh àöång cuãa con àuy-göng khöng loåt qua mùæt Neát Len. Anh ta hö lïn:

- Coi chûâng! Ngûúâi cêìm laái noái mêëy lúâi bùçng thöí ngûä khoá hiïíu chùæc laâ ra

lïånh cho caác thuãy thuã khaác caãnh giaác. Túái caách xuöìng chûâng hún mûúâi meát, con caá hñt khöng khñ vaâo qua hai löî muäi rêët röång röìi laåi tiïëp tuåc lao túái. Chuáng töi khöng kõp traánh àoân. Chiïëc xuöìng troâng traânh. Nûúác uâa vaâo, chuáng töi phaãi taát ngay ra, nhûng nhúâ sûå kheáo leáo cuãa ngûúâi laái maâ xuöìng khöng bõ lêåt uáp. Neát Len phoáng lao liïn tiïëp vaâo con vêåt khöíng löì. Noá beân àöåi thuyïìn lïn khoãi mùåt biïín tûåa nhû con sû tûã tung con dï lïn trúâi. Chuáng töi xö vaâo nhau. Töi khöng biïët sûå thïí seä diïîn ra thïë naâo nïëu nhû Neát khöng phoáng lao truáng tim con caá. Con àuy-göng lùån xuöëng nhûng chó möåt laát sau xaác noá bõ lêåt ngûãa, nöíi bïình lïn mùåt biïín. Chuáng töi liïìn löi noá vïì taâu Nau-ti-luáx. Con àuy-göng nùång nùm têën. Viïåc möí caá àûúåc tiïën



haânh dûúái sûå hûúáng dêîn cuãa Neát. Höm êëy, ngûúâi phuåc vuå doån cho chuáng töi moán caá àuy-göng àûúåc àêìu bïëp trïn taâu nêëu rêët kheáo. Theo töi, caá naây ùn ngon hún thõt boâ. Höm sau, 11 thaáng 2, taâu tûâ tûâ chaåy vaâo vuâng Xuy-ï. Töi thêëy caâng gêìn Xuy-ï nûúác biïín Àoã caâng búát mùån.

Taâu vûúåt qua eo Gu-ban röìi vaâo võnh Xuy-ï. Àïën saáu giúâ, taâu chaåy ngang qua thaânh phöë To-rú nùçm sêu trong vuäng biïín coá sùæc nûúác ào àoã nhû thuyïìn trûúãng Nï-mö àaä quan saát. Àïm àaä túái. Caãnh tõch mõch chó thónh thoaãng bõ phaá vúä búãi tiïëng kïu cuãa böì nöng hay möåt loaâi chim àïm naâo khaác, búãi tiïëng soáng vöî búâ hay tiïëng coâi taâu phña xa. Tûâ taám àïën chñn giúâ, taâu chaåy dûúái mùåt biïín chûâng vaâi meát. Theo sûå tñnh toaán cuãa töi, taâu àang úã gêìn eo àêët Xuy-ï. Qua ö cûãa phoâng khaách, töi nhòn thêëy chên caác moãm àaá gêìn búâ àûúåc àeân pha trïn taâu roåi saáng. Töi caãm thêëy eo biïín heåp dêìn laåi. Chñn giúâ mûúâi lùm phuát, taâu nöíi lïn mùåt nûúác. Töi vöåi chaåy lïn boong vò noáng loâng muöën àûúåc vaâo ngay con àûúâng ngêìm cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö. Töi tranh thuã hñt thúã khöng khñ trong laânh ban àïm. Möåt luác sau, caách chuáng töi möåt haãi lyá, coá aánh lûãa thêëp thoaáng sau laân sûúng àïm.

- Àoá laâ haãi àùng nöíi, -coá tiïëng ngûúâi noái sau lûng töi. Töi quay laåi thò thêëy thuyïìn trûúãng. Nï-mö noái tiïëp:

- Àoá laâ haãi àùng nöíi Xuy-ï. Chuáng ta sùæp túái cûãa àûúâng ngêìm.

- Thûa thuyïìn trûúãng, coá leä vaâo àûúâng ngêìm cuäng khöng dïî? Töi hoãi. - Vêng, têët nhiïn khöng dïî. Vò vêåy töi phaãi lïn phoâng hoa

tiïu àïí tûå tay laái taâu. Vaâ bêy giúâ xin múâi giaáo sû xuöëng phoâng vò taâu sùæp lùån vaâ seä chó nöíi lïn khi vûúåt qua hïët àûúâng ngêìm. Töi ài theo thuyïìn trûúãng. Caác ö cûãa àoáng laåi. Caác bïí chûáa àûúåc búm àêìy nûúác. Taâu lùån xuöëng sêu mûúâi meát. Töi àõnh vïì phoâng riïng thò Nï-mö ngùn laåi:

- Giaáo sû coá muöën lïn phoâng hoa tiïu vúái töi khöng? - Thïë thò coân gò bùçng nûäa aå! - Ta ài thöi! ÚÃ àoá ngaâi seä àûúåc thêëy têët caã nhûäng gò coá thïí

thêëy àûúåc trong chùång àûúâng ngêìm dûúái biïín vaâ dûúái mùåt àêët naây.

Jules Verne 184


Phoâng hoa tiïu cuãa taâu Nau-ti-luáx hònh vuöng möîi bïì gêìn hai meát. ÚÃ chñnh giûäa laâ tay laái, xung quanh lùæp kñnh cho pheáp ngûúâi laái nhòn àûúåc caã böën phña. Trong phoâng töëi om, nhûng möåt phuát sau töi nhêån ra boáng ngûúâi hoa tiïu hai tay àang cêìm laái. Biïín àûúåc chiïëu àeân pha úã phña sau roåi saáng trûng.

- Naâo, bêy giúâ ta haäy tòm cûãa vaâo àûúâng ngêìm. Phoâng hoa tiïu àûúåc nöëi vúái buöìng laái bùçng dêy àiïån, giuáp

thuyïìn trûúãng coá thïí vûâa trûåc tiïëp laái taâu, vûâa àiïìu khiïín töëc àöå cuãa taâu. Nï-mö êën nuát, chên võt liïìn quay chêåm laåi. Töi lùång nhòn bûác tûúâng àaá hoa cûúng dûång àûáng. Taâu chaåy doåc bûác tûúâng àoá suöët möåt tiïëng àöìng höì. Thuyïìn trûúãng Nï-mö khöng rúâi mùæt khoãi chiïëc àõa baân. Theo hiïåu cuãa thuyïìn trûúãng, ngûúâi laái taâu thay àöíi hûúáng taâu chaåy tûâng phuát. Àuáng mûúâi giúâ mûúâi lùm phuát, thuyïìn trûúãng bùæt àêìu àñch thên cêìm laái. Möåt haânh lang röång, sêu thùèm vaâ ngoùçn ngoeâo àang hiïån ra trûúác mùæt chuáng töi. Taâu Nau-ti-luáx duäng caãm ài vaâo dûúái voâm cuöën töëi àen cuãa haânh lang àoá. ÚÃ maån taâu bïn kia, coá tiïëng aâo aâo khaác thûúâng. Àoá laâ nûúác biïín Àoã àang theo àûúâng ngêìm àöí vaâo Àõa Trung Haãi. Con taâu theo doâng nûúác lao ài nhû muäi tïn, mùåc duâ maáy moác trïn taâu àaä laâm viïåc hïët sûác àïí giaãm töëc àöå bùçng caách cho chên võt quay ngûúåc laåi. Tim töi àêåp thònh thõch. Bêët giaác töi àûa tay lïn ngûåc. Àïën mûúâi giúâ ba mûúi lùm phuát, thuyïìn trûúãng Nï-mö trao tay laái cho hoa tiïu röìi baão töi:

- Àõa Trung Haãi röìi àoá! Taâu Nau-ti-luáx bõ nûúác cuöën qua eo Xuy-ï mêët khöng àêìy hai mûúi phuát.



CHÛÚNG 30

QUÊÌN ÀAÃO HY LAÅP

Raång saáng höm sau, 12 thaáng 2, taâu Nau-ti-luáx nöíi lïn mùåt nûúác. Töi chaåy lïn boong. ÚÃ chên trúâi phña nam, hiïån lïn hònh daáng cuãa thaânh phöë Pï-lu-ài-om cöí kñnh. Gêìn 7 giúâ saáng Neát Len vaâ Cöng-xêy cuäng lïn boong. Hai ngûúâi baån cöë tri nguã möåt maåch suöët àïm, chùèng quan têm chuát naâo túái chiïën cöng cuãa taâu Nau-ti-luáx caã.

- Thûa nhaâ tûå nhiïn hoåc, - Neát hoãi töi bùçng möåt gioång haâi hûúác, -Àõa Trung Haãi àêu aå?

- Chuáng ta àang úã Àõa Trung Haãi röìi àoá, öng baån aå. - Chaâ chaâ! Thïë laâ àïm qua... - Àïm qua trong ñt phuát chuáng ta àaä vûúåt qua eo àêët hiïím. - Töi khöng tin, - Neát traã lúâi. - Khöng tin sao àûúåc, öng Neát! Töi phaãn àöëi. - Búâ biïín thêëp úã phña nam kia laâ búâ biïín Ai Cêåp àoá! Neát vêîn

bûúáng bónh chûa tin. Töi baão Neát: - Öng haäy nghe töi. Thuyïìn trûúãng àaä cho töi vinh dûå àûúåc

lïn phoâng hoa tiïu xem con àûúâng ngêìm. Öng ta tûå tay laái taâu qua caái haânh lang heåp àoá.

- Nghe thêëy chûa, anh Neát? Cöng-xêy hoãi. - Öng Neát aå, - töi noái tiïëp, -mùæt öng rêët tinh. Öng coá thïí phên

biïåt möåt caách dïî daâng con àï chaåy daâi ra biïín cuãa caãng Po Xa-ñt. Neát chùm chuá nhòn röìi noái:

Jules Verne 186


- Giaáo sû noái àuáng, coân thuyïìn trûúãng cuãa ngaâi quaã laâ taâi nùng kiïåt xuêët. Chuáng ta àang úã Àõa Trung Haãi thêåt. Bêy giúâ, nïëu coá thïí, ta haäy baân viïåc riïng möåt chuát, nhûng chúá àïí ai nghe tröåm.

Töi hiïíu roä yá àöì cuãa Neát vaâ nghô buång: “Dêîu sao cuäng nïn baân baåc vúái anh ta vò anh ta muöën thïë".

Thïë laâ ba chuáng töi ngöìi xuöëng gêìn àeân pha. Töi noái: - Öng muöën noái gò thò noái ài, öng Neát. Töi nghe àêy. - Thïë naây nheá. Chuáng ta àang úã chêu Êu. Trûúác khi Nï-mö coá

yá àõnh cho taâu lùån xuöëng àaáy biïín Bùæc cûåc hay quay laåi chêu Àaåi dûúng, ta phaãi chuöìn khoãi taâu naây!

Thuá thûåc laâ cuöåc thaão luêån vúái Neát vïì chuyïån àoá laâm töi luáng tuáng. Töi khöng hïì muöën goâ boá Cöng-xêy vaâ Neát nhûng cuäng chùèng coá chuát nguyïån voång naâo chia tay vúái thuyïìn trûúãng Nï-mö. Nhúâ Nï-mö, nhúâ con taâu cuãa Nï-mö maâ hùçng ngaây töi böí sung cho mònh biïët bao kiïën thûác vïì haãi dûúng hoåc, töi viïët laåi cuöën saách cuãa mònh noái vïì nhûäng bñ mêåt dûúái àaáy àaåi dûúng úã ngay trong loâng biïín. Liïåu töi coân dõp àûúåc quan saát nhûäng kyâ quan êín giêëu dûúái àaåi dûúng khöng! Têët nhiïn laâ khöng! Töi khöng thïí chêëp nhêån yá nghô rùçng phaãi rúâi khoãi taâu Nau-ti-luáx maâ chûa hoaân thaânh cöng trònh nghiïn cûáu biïín cuãa chuáng töi.

- Öng baån Neát aå, - töi noái, - öng haäy traã lúâi töi möåt caách thùèng thùæn nheá. Chùèng leä trïn taâu Nau-ti-luáx laåi buöìn sao? Öng ên hêån rùçng söë phêån àaä àêíy öng àïën vúái thuyïìn trûúãng Nï-mö aâ? Neát khöng traã lúâi ngay. Anh ta khoanh tay trûúác ngûåc röìi noái:

- Thûåc tònh, töi chùèng ên hêån gò vïì viïåc àûúåc laâm möåt chuyïën ài chúi ngêìm dûúái biïín. Töi seä nhúá laåi chuyïën ài naây möåt caách thuá võ, nhûng cuäng phaãi cho noá kïët thuác chûá! Àêëy, yá kiïën cuãa töi laâ nhû vêåy.

- Noá seä kïët thuác, öng Neát aå! - Kïët thuác úã àêu vaâ bao giúâ? - ÚÃ àêu thò töi khöng biïët. Bao giúâ, töi khöng thïí noái àûúåc,

nhûng töi nghô chuyïën ài naây seä kïët thuác khi têët caã nhûäng vuâng biïín àaä múã ra trûúác chuáng ta moåi bñ mêåt cuãa mònh. ÚÃ àúâi naây caái gò chùèng coá kïët thuác!

- Töi àöìng yá vúái giaáo sû, - Cöng-xêy noái.



- Coá leä sau khi ài khùæp caác biïín trïn traái àêët, thuyïìn trûúãng Nï-mö seä phoáng thñch têët caã ba ngûúâi chuáng ta.

- Phoáng thñch aâ? Neát noái nhû quaát. - Töëng cöí ài thò àuáng hún! - Haäy khoan, öng Neát! Töi noái. - Chuáng ta chùèng coá gò phaãi súå haäi thuyïìn trûúãng, tuy vêåy töi

cuäng khöng àöìng yá vúái Cöng-xêy nghô rùçng Nï-mö seä cho pheáp chuáng ta loan tin ra khùæp thïë giúái vïì chiïëc taâu Nau-ti-luáx.

- Vêåy ngaâi hy voång vaâo caái gò? Neát hoãi. - Töi hy voång trong tûúng lai tònh hònh seä thuêån lúåi hún. Bêy

giúâ, hay saáu thaáng nûäa cuäng vêåy thöi, phaãi khöng? - Sao laåi "cuäng vêåy thöi"? Neát móa mai. - Xin giaáo sû cho biïët saáu thaáng sau chuáng ta seä úã àêu? - Coá thïí laâ vêîn úã chöî naây, coá thïí laâ úã Trung Quöëc. Öng cuäng

biïët taâu Nau-ti-luáx chaåy rêët nhanh. Noá vûúåt àaåi dûúng nhû eán bay trïn trúâi, hay taâu nhanh chaåy trïn luåc àõa!

Noá chùèng súå gò caác vuâng biïín chêu R�u. Ai daám cam àoan rùçng noá seä khöng àïën gêìn búâ biïín nûúác Phaáp, nûúác Anh hay nûúác Myä, núi maâ nhûäng àiïìu kiïån chaåy tröën seä coân thuêån lúåi hún?

- Thûa ngaâi A-rö-nùæc, - Neát traã lúâi, nhûäng lyá leä cuãa ngaâi ngûúåc laåi vúái leä phaãi. Ngaâi noái toaân chuyïån tûúng lai:

“Chuáng ta seä úã àêy, chuáng ta seä úã àoá!". Coân töi thò noái chuyïån hiïån taåi:

“Chuáng ta àang úã àêy, phaãi lúåi duång ngay thúâi cú naây!". Lö-gich cuãa Neát laâm lêåp trûúâng cuãa töi nghiïng ngaã. Töi caãm thêëy mònh bõ thua vò àuöëi lyá.

- Thûa giaáo sû, - Neát noái tiïëp, -giaã sûã ngay bêy giúâ thuyïìn trûúãng Nï-mö yïu cêìu chuáng ta rúâi khoãi taâu Nau-ti-luáx, ngaâi coá chêëp nhêån yïu cêìu àoá khöng?

Jules Verne 188


- Töi khöng biïët. - Nïëu Nï-mö noái rùçng seä khöng yïu cêìu lêìn thûá hai nûäa thò

ngaâi tñnh sao? Töi im lùång. - Anh Cöng-xêy tñnh sao? Cöng-xêy bònh thaãn traã lúâi: - Cöng-xêy thò khöng coá yá kiïën gò. Àöëi vúái anh ta thò thïë naâo cuäng xong. Anh ta söëng àöåc thên

nhû chuã cuãa anh ta, nhû baån cuãa anh ta. Chùèng ai mong àúåi anh ta úã quï hûúng caã. Rêët tiïëc laâ trong vêën àïì tranh luêån naây, khöng thïí tröng àúåi gò úã anh ta àûúåc. ÚÃ àêy chó coá hai bïn laâ giaáo sû vaâ Neát Len thöi. Anh ta sùén saâng àûáng laâm troång taâi. Töi bêët giaác móm cûúâi khi nghe nhûäng lúâi khöi haâi cuãa Cöng-xêy. Coân Neát trong thêm têm chùæc rêët haâi loâng vò àaä loaåi ra àûúåc möåt àöëi thuã. Neát noái:

- Thûa giaáo sû, nïëu Cöng-xêy khöng tham gia cuöåc tranh luêån naây thò chó coá töi vaâ ngaâi giaãi quyïët vêën àïì naây. Töi àaä noái hïët yá kiïën vaâ ngaâi cuäng àaä nghe hïët. Thïë bêy giúâ ngaâi thêëy thïë naâo?

Àaânh phaãi coá yá kiïën dûát khoaát vò töi khöng chõu nöíi sûå quanh co:

- Öng baån Neát aå, töi xin traã lúâi thïë naây. Öng noái àuáng, nhûäng lyá leä cuãa töi khöng coá troång lûúång bùçng lyá leä cuãa öng.

Thuyïìn trûúãng Nï-mö khöng bao giúâ tûå nguyïån thaã chuáng ta, khöng nïn hy voång gò vaâo àiïìu àoá. Vò baãn nùng tûå vïå maâ Nï-mö seä khöng traã laåi tûå do cho chuáng ta. Nhûng cuäng chñnh vò baãn nùng tûå vïå maâ khi coá thúâi cú laâ ta phaãi rúâi boã taâu Nau-ti-luáx ngay.

- Ngaâi noái thêåt laâ chñ lyá! - Nhûng coân möåt àiïìu nûäa laâ phaãi àúåi cú höåi thêåt thuêån lúåi.

Àaä haânh àöång laâ phaãi thaânh cöng. Nïëu thêët baåi laâ ài àûát! Nï-mö khöng bao giúâ tha thûá cho ta àêu!

- Thûa giaáo sû, vêng. Nhûng yá kiïën cuãa ngaâi quaá chung chung. Vêën àïì laâ thïë naây: nïëu coá thúâi cú thuêån lúåi laâ phaãi chöåp lêëy ngay, phaãi khöng aå?

- Àöìng yá. Bêy giúâ öng haäy noái roä thïë naâo laâ thúâi cú thuêån lúåi. - Giaã sûã coá möåt àïm naâo àoá töëi trúâi, taâu chaåy gêìn búâ biïín

chêu Êu... thúâi cú thuêån lúåi laâ àoá.



- Thïë öng àõnh búi vaâo búâ aâ? - Têët nhiïn, töi seä gùæng búi nïëu taâu chaåy trïn mùåt biïín, coân

nïëu noá lùån xuöëng... - Thò sao? - Thò töi seä cöë chiïëm caái xuöìng. Töi biïët caách lêëy noá röìi. Tïn

hoa tiïu trong phoâng laái seä chùèng thêëy ta chaåy tröën àêu. - Thïë thò öng haäy àúåi thúâi cú! Nhûng öng chúá quïn rùçng nïëu

thêët baåi laâ nguy àêëy. - Thûa ngaâi, töi seä khöng quïn. - Öng Neát, bêy giúâ öng coá muöën nghe yá kiïën cuãa töi vïì kïë

hoaåch cuãa öng khöng? - Xin giaáo sû cûá noái. - Töi nghô rùçng - Töi khöng noái laâ "hy voång rùçng" - seä khöng coá thúâi cú thuêån

lúåi nhû vêåy àêu. - Vò sao? - Vò thuyïìn trûúãng Nï-mö nhòn sûå viïåc rêët tónh taáo vaâ têët

nhiïn seä àïì phoâng chuáng ta, àùåc biïåt laâ khi gêìn búâ biïín chêu Êu. - Töi taán thaânh yá kiïën cuãa giaáo sû, - Cöng-xêy noái. - Röìi xem! Neát lùæc àêìu. - Öng Neát aå, - töi noái thïm. - Chuáng ta kïët thuác cêu chuyïån naây úã àêy. Tuyïåt àöëi khöng

nïn noái gò nûäa! Höm naâo öng àõnh chaåy tröën thò baáo trûúác cho chuáng töi biïët, chuáng töi seä theo öng. Töi hoaân toaân tröng cêåy vaâo öng.

Thïë laâ kïët thuác cêu chuyïån giûäa ba chuáng töi, cêu chuyïån gêy ra nhiïìu hêåu quaã nghiïm troång sau naây. Thêåt àau buöìn cho Neát, nhûäng sûå kiïån xaãy ra àaä khùèng àõnh yá kiïën cuãa töi laâ àuáng. Chùèng biïët vò Nï-mö khöng tin chuáng töi hay vò öng ta traánh gùåp caác taâu thuyïìn úã Àõa Trung Haãi maâ taâu Nau-ti-luáx phêìn lúán chaåy ngêìm dûúái nûúác vaâ caách xa búâ. Àöi khi taâu chó húi nhö khoãi mùåt nûúác, nhûng thûúâng laâ lùån xuöëng khaá sêu. Giûäa quêìn àaão Hy Laåp vaâ Tiïíu aá, taâu lùån xuöëng hai ngaân meát maâ chûa chaåm àaáy. Töëi

Jules Verne 190


höm sau, 14 thaáng 2, gùåp thuyïìn trûúãng Nï-mö úã phoâng khaách, töi caãm thêëy öng ta coá nhiïìu àiïìu tû lûå khöng vui. Traái vúái lïå thûúâng, Nï-mö ra lïånh múã röång caã hai ö cûãa söí röìi vûâa ài ài laåi laåi giûäa hai ö cûãa àoá vûâa chùm chuá nhòn vaâo khoaãng nûúác mïnh möng. Viïåc laâm àoá coá yá nghôa gò? Thöi mùåc öng ta, töi quay ra nghiïn cûáu caác loaâi caá àang tung tùng ngoaâi ö cûãa. Töi àang ngùæm nhòn khöng chaán mùæt nhûäng kyâ quan cuãa àaáy biïín thò möåt hiïån tûúång böîng laâm töi giêåt mònh. Coá möåt ngûúâi, möåt ngûúâi thúå lùån xuêët hiïån, lûng àeo tuái da. Àoá khöng phaãi laâ möåt caái xaác khöng höìn tröi theo doâng nûúác maâ laâ möåt ngûúâi coân söëng àang búi bùçng àöi tay rêët khoãe. Thónh thoaãng anh ta ngoi lïn mùåt nûúác àïí thúã röìi laåi lùån xuöëng. Töi quay vïì phña thuyïìn trûúãng Nï-mö vaâ kïu lïn, xuác àöång:

- Coá ngûúâi sùæp chïët àuöëi! Phaãi cûáu ngay! Phaãi cûáu bùçng moåi giaá!

Nï-mö chaåy böí túái ö cûãa. Ngûúâi àoá búi laåi, aáp mùåt vaâo têëm kñnh vaâ nhòn chuáng töi. Töi hïët sûác ngaåc nhiïn khi thêëy Nï-mö lêëy tay ra hiïåu cho ngûúâi àoá. Ngûúâi àoá gêåt àêìu traã lúâi röìi ngoi lïn ài mêët.

- Giaáo sû àûâng lo! Nï-mö noái. - Àoá laâ anh Ni-cö-la úã muäi biïín Ma-ta-pan, biïåt hiïåu laâ "Caá".

Anh ta nöíi tiïëng khùæp vuâng àaão êëy vïì taâi búi lùån. Ni-cö-la söëng dûúái nûúác nhiïìu hún trïn caån! Anh ta thûúâng búi tûâ àaão naây sang àaão khaác.

- Thuyïìn trûúãng biïët anh ta aå? - Sao töi laåi khöng biïët? Noái àoaån, Nï-mö bûúác túái chiïëc tuã kï bïn traái ö cûãa. Gêìn tuã

laâ möåt caái hoâm bõt sùæt, trïn nùæp coá têëm biïín nhoã bùçng àöìng ghi phûúng chêm cuãa taâu Nau-ti-luáx: Mobilis in mobile Khöng àïëm xóa àïën sûå coá mùåt cuãa töi, Nï-mö múã tuã trong chûáa àêìy vaâng thoi. Thûá kim loaåi quyá àoá lêëy tûâ àêu ra? Vaâ sao nhiïìu vêåy? Nï-mö àõnh duâng vaâng àïí laâm gò? Töi chùèng noái möåt lúâi vaâ tröë mùæt nhòn. Nï-mö lêëy tûâng thoi vaâng ra röìi xïëp ngay ngùæn vaâo hoâm túái khi àêìy ùæp. Theo töi, söë vaâng êëy phaãi nùång hún möåt têën, noái caách khaác laâ bùçng khoaãng nùm triïåu phrùng. Nï-mö àêåy nùæp hoâm laåi röìi viïët àõa chó hònh nhû bùçng tiïëng Hy Laåp lïn trïn. Sau àoá, Nï-mö êën nuát àiïån coá dêy chaåy xuöëng phoâng thuãy thuã. Böën thuãy thuã chaåy túái vaâ khaá



vêët vaã múái khiïng àûúåc hoâm ra khoãi phoâng khaách. Thuyïìn trûúãng quay laåi hoãi töi:

- Giaáo sû noái gò vêåy? - Thûa thuyïìn trûúãng, töi chùèng noái gò. - Thïë thò xin chuác ngaâi nguã ngon. Noái xong, Nï-mö bûúác ra khoãi phoâng khaách. Töi quay vïì

phoâng riïng vaâ cöë gùæng nguã. Töi rêët thùæc mùæc vïì thaái àöå cuãa thuyïìn trûúãng. Giûäa sûå xuêët hiïån cuãa ngûúâi thúå lùån vaâ caái hoâm chûáa àêìy vaâng coá möëi quan hïå gò? Möåt luác sau, taâu Nau-ti-luáx tûâ lúáp nûúác sêu nöíi lïn mùåt biïín. Töi thêëy tiïëng chên lõch kõch trïn boong. Ngûúâi ta àang thaáo xuöìng ra vaâ haå xuöëng nûúác. Chiïëc xuöìng kheä chaåm vaâo thên taâu. Sau àoá im lùång hùèn. Hai tiïëng àöìng höì tröi qua. Laåi coá tiïëng chên thònh thõch trïn boong taâu. Xuöìng àûúåc keáo lïn. Taâu laåi lùån. Thïë laâ vaâng àaä àûúåc àûa túái àõa chó, nhûng cuå thïí laâ túái núi naâo trïn luåc àõa naây? Ai laâ ngûúâi liïn laåc cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö? Höm sau, töi trao àöíi caãm tûúãng àïm vûâa röìi vúái Cöng-xêy vaâ Neát. Hoå cuäng ngaåc nhiïn chùèng keám gò töi.

- Nï-mö lêëy úã àêu ra nhiïìu vaâng nhû vêåy? Neát hoãi. Biïët traã lúâi thïë naâo? Ùn saáng xong, töi àïën phoâng

khaách laâm viïåc. Töi soaån laåi nhûäng ghi cheáp cuãa mònh àïën nùm giúâ. Töi böîng thêëy noáng bûác nïn boã aáo ngoaâi ra. Sao noáng thïë naây? Taâu àaä caách xa vuâng nhiïåt àúái vaâ àang chaåy dûúái biïín sêu, núi nhiïåt àöå thêëp. Àöìng höì chó àöå sêu mûúâi taám meát dûúái mùåt biïín. ÚÃ àöå sêu êëy, duâ aáp lûåc nûúác coá tùng cuäng chùèng coá taác àöång gò. Töi tiïëp tuåc laâm viïåc, nhûng nhiïåt àöå xung quanh tùng lïn möåt caách àaáng súå. Töi nghô buång:

“Hay laâ taâu bõ chaáy?". Töi àang àõnh ra khoãi phoâng khaách thò thuyïìn trûúãng Nï-mö

xuêët hiïån úã ngûúäng cûãa. Öng ta bûúác túái chöî àùåt nhiïåt kïë, nhòn cöåt thuãy ngên röìi baão töi:

- Böën mûúi hai àöå! - Vêng, noáng quaá! Töi traã lúâi. - Nïëu nhiïåt àöå coân tùng lïn nûäa thò chuáng ta seä bõ chñn nhûâ

ra.

Jules Verne 192


- Thûa giaáo sû, nïëu ta khöng muöën thò nhiïåt àöå seä khöng tùng nûäa.

- Ngaâi coá khaã nùng àiïìu khiïín caã nhiïåt àöå nûäa aâ? - Khöng phaãi! Nhûng töi coá thïí ra khoãi caái loâ lûãa naây. - Àêy laâ nhiïåt àöå cuãa möi trûúâng bïn ngoaâi aå? - Têët nhiïn! Taâu àang chaåy trong nûúác söi. - Sao laåi thïë àûúåc! Töi sûãng söët. - Giaáo sû haäy xem àêy. aå cûãa ngoaâi múã ra khiïën töi tröng

thêëy nhûäng ngoån soáng trùæng xoáa nöíi lïn quanh taâu. Tûâng àaám húi lûu huyânh lan ra trong nûúác söi suâng suåc nhû trong chaão. Töi vûâa chaåm tay vaâo ö kñnh thò phaãi ruåt ngay laåi vò noá noáng giaäy.

- Chuáng ta àang úã àêu vêåy? Töi hoãi. - Àang úã quêìn àaão Xan-tö-rin, - Nï-mö traã lúâi. - Töi muöën àïí ngaâi xem nuái lûãa ngêìm. Àoá laâ möåt hiïån tûúång

kyâ laå! - Töi tûúãng quaá trònh hònh thaânh nhûäng àaão múái àaä chêëm

dûát röìi. - Trong lônh vûåc nuái lûãa thò quaá trònh hònh thaânh àoá khöng

bao giúâ chêëm dûát. Ngoån lûãa trong loâng àêët hoaåt àöång liïn tuåc. Nïëu úã Thaái Bònh Dûúng san hö coá thïí taåo nïn caác luåc àõa thò úã vuâng biïín naây nuái lûãa cuäng àoáng vai troâ nhû vêåy. Ngaâi haäy nhòn xem hoaåt àöång àoá úã dûúái biïín sêu söi nöíi nhû thïë naâo! Töi bûúác túái ö cûãa. Taâu Nau-ti-luáx àûáng taåi chöî. Khöng khñ noáng bûác khön taã. Nûúác tûâ maâu trùæng àaä chuyïín thaânh maâu àoã. Duâ cûãa àoáng rêët kñn, húi lûu huyânh ngöåt ngaåt vêîn loåt vaâo phoâng khaách, vaâ ö ngoaâi cûãa thónh thoaãng laåi buâng lïn nhûäng ngoån lûãa àoã rûåc laâm múâ caã aánh saáng cuãa chiïëc àeân pha. Ngûúâi töi àêîm möì höi vaâ thiïëu khöng khñ àïí thúã. Töi caãm thêëy sùæp bõ chñn nhûâ, nïn baão Nï-mö:

- Ta khöng nïn úã lêu trong caái chaão nûúác söi naây laâm gò. - Vêng, úã maäi àêy cuäng nguy hiïím, - Nï-mö bònh thaãn traã lúâi.

Theo lïånh Nï-mö, taâu Nau-ti-luáx chaåy ngay ra khoãi vuâng nûúác àoá.



Mûúâi lùm phuát sau, taâu nöíi lïn mùåt biïín. Chuáng töi àûúåc thúã hñt khöng khñ trong laânh möåt caách thoãa thñch. Töi nghô buång:

“Nïëu Neát choån vuâng biïín lûãa vûâa röìi laâm núi boã tröën thò chuáng töi chùèng coân ai söëng soát". Höm sau, 16 thaáng 2, taâu Nau-ti-luáx voâng qua muäi Ma-ta-pan röìi ra khúi, tûâ biïåt quêìn àaão Hy Laåp.

Jules Verne 194


CHÛÚNG 31

BÖËN MÛÚI TAÁM GIÚÂ QUA ÀÕA TRUNG HAÃI

Nûúác Àõa Trung Haãi xanh biïëc, búâ biïín chòm trong nhûäng vûúân cam, vûúân cêy lö höåi cêy xûúng röìng, cêy thöng. Khöng khñ Àõa Trung Haãi trong laânh. Núi àêy, trïn búâ biïín naây, úã vuâng nûúác naây, vúái khñ hêåu töët nhêët thïë giúái naây, con ngûúâi coá thïm sûác maånh múái. Nhûng duâ Àõa Trung Haãi àeåp àïën àêu, töi cuäng chó nhòn biïín nûúác röång hai triïåu ki-lö-meát vuöng möåt caách thoaáng qua. Thêåm chñ töi khöng thïí hoãi han gò thuyïìn trûúãng Nï-mö vò suöët chùång àûúâng vûúåt Àõa Trung Haãi chúáp nhoaáng êëy, Nï-mö khöng xuêët hiïån lêìn naâo. Töi àoaán rùçng taâu Nau-ti-luáx àaä chaåy ngêìm dûúái biïín àoá chûâng saáu trùm dùåm trong hai ngaây hai àïm. Chuáng töi rúâi búâ biïín Hy Laåp ngaây 16 thaáng 2 thò raång saáng 18 thaáng 2 àaä qua eo Gi-bran-ta. Töi biïët thuyïìn trûúãng Nï-mö chùèng thñch gò Àõa Trung Haãi böën bïì laâ nhûäng vuâng àêët maâ Nï-mö àaä tûâ boã. Soáng nûúác Àõa Trung Haãi trong xanh, nhûäng laân gioá biïín thöíi nheå àaä gúåi lïn trong loâng Nï-mö quaá nhiïìu kyã niïåm, nïëu khöng phaãi laâ quaá nhiïìu thûúng tiïëc. Núi àêy chùèng coá caái tûå do lûåa choån àûúâng ài, caái àöåc lêåp hoaân toaân maâ Nï-mö àaä coá ngoaâi àaåi dûúng. Giöëng nhû taâu Nau-ti-luáx, Nï-mö caãm thêëy tuâ tuáng trong khoaãng khöng gian haån chïë giûäa búâ biïín chêu Phi vaâ chêu R�u. Taâu chaåy hai mûúi lùm haãi lyá möåt giúâ. Neát Len tuy rêët chaán ngaán nhûng cuäng phaãi tûâ boã yá àõnh boã tröën luác naây. Taâu chaåy nhanh tûâ mûúâi hai àïën mûúâi ba meát giêy, khöng cho pheáp sûã duång xuöìng. Trong àiïìu kiïån àoá maâ chaåy tröën thò cuäng liïìu lônh nhû nhaãy ra khoãi xe lûãa àang phoáng nhanh. Hún nûäa, taâu chó nöíi lïn mùåt biïín ban àïm àïí dûå trûä khöng khñ, thúâi gian coân laåi thò chaåy ngêìm theo àõa baân. Thïë laâ Àõa Trung Haãi àaä lûúát qua mùæt töi nhû phong caãnh bïn àûúâng lûúát qua mùæt haânh khaách taâu nhanh. Töi chó nhòn thêëy nhûäng chên trúâi xa, coân têët caã nhûäng vêåt gêìn hún thò chùèng roä lùæm. Tuy vêåy, töi vaâ Cöng-xêy cuäng quan saát àûúåc möåt söë caá Àõa Trung Haãi coá vêy rêët khoãe giuáp chuáng coá thïí búi kõp taâu Nau-ti-luáx trong möåt thúâi gian ngùæn. Chuáng töi ngöìi bïn ö cûãa söí phoâng khaách höìi lêu.



Nhûäng nhêån xeát sú böå cho pheáp chuáng töi coá caái nhòn töíng quaát vïì àöång vêåt vaâ thûåc vêåt cuãa Àõa Trung Haãi. Àïm 16 raång ngaây 17 thaáng 2 taâu vaâo böìn thûá hai cuãa Àõa Trung Haãi, núi sêu nhêët laâ ba ngaân meát. Taâu ngoan ngoaän tuên theo sûå àiïìu khiïín vaâ xuöëng túái nhûäng lúáp nûúác sêu nhêët.

Dûúái àoá, thay thïë nhûäng kyâ quan cuãa thiïn nhiïn, trûúác mùæt töi hiïån ra nhûäng caãnh tûúång thûúng têm vaâ khuãng khiïëp. Chuáng töi àang úã khu vûåc àaä xaãy ra bao naån àùæm taâu! Biïët bao thuyïìn beâ àaä biïåt tùm giûäa búâ biïín An-giï-ri vaâ Prö-vùng-xú! So vúái Thaái Bònh Dûúng bao la, thò Àõa Trung Haãi chó laâ möåt caái höì, nhûng àoãng àaãnh khoá tñnh vaâ hay àaánh lûâa con ngûúâi. Trong cuöåc daåo chúi chúáp nhoaáng úã caác lúáp nûúác sêu naây, töi àaä thêëy biïët bao khung taâu bõ àùæm nùçm dûúái àaáy biïín. Têët caã nhûäng taâu thuyïìn àoá àaä bõ àùæm khi va phaãi àaá ngêìm. Möåt söë chòm xuöëng theo chiïìu thùèng àûáng, coân nguyïn caã cöåt vaâ dêy buöìm, tûåa nhû àaä hoáa àaá trong nûúác biïín mùån. Khi taâu Nau-ti-luáx roåi àeân pha vaâo chuáng thò trïn cöåt buöìm hònh nhû coá möåt laá cúâ sùæp àûúåc keáo lïn vaâ chuáng sùæp bùæn suáng chaâo! Nhûng úã khu vûåc àêìy tai ûúng naây thò chó coá sûå im lùång vaâ chïët choác! Töi nhêån thêëy taâu Nau-ti-luáx caâng tiïën gêìn eo Gi-bran-ta thò caâng gùåp nhiïìu xaác taâu àùæm. Búâ biïín chêu Phi vaâ búâ biïín chêu R�u caâng gêìn laåi nhau thò taâu beâ caâng hay àêm vaâo nhau. Caãnh tûúång thêåt khuãng khiïëp! Biïët bao ngûúâi àaä thiïåt maång trong nhûäng vuå àùæm taâu naây! Soáng nûúác àaä cuöën ài biïët bao sinh mïånh! Chùèng biïët coá möåt thuãy thuã naâo söëng soát àïí kïí laåi nhûäng trûúâng húåp ruãi ro naây khöng, hay biïín caã túái nay vêîn giûä kñn trong loâng nhûäng bñ mêåt àaáng súå?

Taâu Nau-ti-luáx vêîn laånh luâng lûúát qua caãnh hoang taân, vaâ khoaãng 3 giúâ saáng ngaây 18 thaáng 2, chuáng töi túái cûãa eo Gi-bran-ta. Lúåi duång doâng nûúác thuêån, taâu lûúát nhanh qua eo biïín heåp àoá. Mêëy phuát sau, chuáng töi àaä cûúäi trïn nhûäng lúáp soáng Àaåi Têy Dûúng.

Jules Verne 196


CHÛÚNG 32

VUÄNG BIÏÍN VI-GÖ

Àaåi Têy Dûúng! Àoá laâ möåt àaåi dûúng mïnh möng, diïån tñch hai mûúi nhùm triïåu haãi lyá vuöng, daâi chñn ngaân haãi lyá, röång trung bònh hai ngaân baãy trùm haãi lyá. Àaåi Têy Dûúng bao la nhû vêåy, nhûng thúâi cöí àaåi hêìu nhû khöng àûúåc nghiïn cûáu. Nhiïìu con söng lúán nhêët thïë giúái àöí vaâo àaåi dûúng naây. Biïët bao taâu thuyïìn mang cúâ têët caã caác nûúác chaåy doåc àaåi dûúng naây. Sau khi àaä vûúåt khoaãng möåt vaån dùåm trong ba thaáng rûúäi, taâu Nau-ti-luáx bùæt àêìu reä soáng Àaåi Têy Dûúng! Noái möåt caách hònh tûúång, noá àaä ài àûúåc möåt chùång àûúâng daâi hún xñch àaåo. Bêy giúâ taâu chaåy ài àêu? Tûúng lai seä ra sao? Qua eo Gi-bran-ta, taâu chaåy ra khúi vaâ laåi nöíi lïn mùåt biïín. Nhûäng cuöåc daåo chúi trïn boong laåi tiïëp tuåc. Töi treâo lïn boong àïí hoáng maát. Neát Len vaâ Cöng-xêy theo töi. Ngoån gioá nam nöíi lïn khaá maånh. Biïín àöång. Taâu bùæt àêìu bõ lùæc. Nûúác biïín mùån suãi boåt bùæn tung toáe lïn chuáng töi. Chuáng töi vöåi lui xuöëng, tuy vêåy vêîn kõp thúã hñt chuát khöng khñ trong laânh. Töi vïì phoâng riïng. Cöng-xêy cuäng vïì phoâng mònh, nhûng Neát thò khöng biïët coá àiïìu gò bùn khoùn nïn ài theo töi. Chùång àûúâng qua Àõa Trung Haãi diïîn ra quaá nhanh àaä phaá tan moåi kïë hoaåch cuãa Neát, vaâ anh ta cuäng chùèng giêëu giïëm nöîi thêët voång cuãa mònh. Caánh cûãa phoâng vûâa àoáng vaâo, Neát àaä ngöìi xuöëng vaâ lùång leä nhòn töi. Töi noái:

- Öng Neát, töi hiïíu öng! Nhûng öng khöng thïí tûå traách mònh àûúåc àiïìu gò.

Taâu Nau-ti-luáx ài nhanh nhû tïn bùæn maâ nghô àïën viïåc chaåy tröën chó laâ möåt sûå àiïn röì! Neát im lùång. Àöi mùæt anh ta mñm chùåt, löng maây nhñu laåi, chûáng toã anh ta àang têåp trung vaâo möåt yá nghô. Töi noái tiïëp:

- Öng Neát, öng haäy nghe töi. Chúá vöåi buöìn naãn. Chuáng ta àang ài doåc búâ biïín Böì-àaâo-nha, gêìn nûúác Phaáp vaâ nûúác Anh laâ núi dïî tòm chöî lêín traánh. Nïëu ra khoãi eo Gi-bran-ta maâ taâu chaåy vïì hûúáng nam, ra khúi, thò öng lo ngaåi laâ àuáng. Nhûng chuáng ta biïët



thuyïìn trûúãng Nï-mö khöng laãng traánh miïìn biïín chêu Êu. Vò vêåy, töi khöng nghi ngúâ gò rùçng mêëy ngaây nûäa àiïìu kiïån seä thuêån lúåi hún, khi àoá...

Neát Len laåi nhòn töi chùm chuá hún, vaâ cuöëi cuâng bêåt ra: - Ngay töëi höm nay... Töi giêåt mònh. Thuá thûåc, àïì nghõ àoá cuãa Neát rêët àöåt ngöåt àöëi

vúái töi. Töi muöën traã lúâi Neát nhûng chûa biïët noái thïë naâo. Neát noái tiïëp:

- Chuáng ta àaä quy ûúác vúái nhau chúâ àúåi thúâi cú thuêån lúåi. Bêy giúâ thúâi cú àaä túái. Töëi nay, taâu seä caách búâ biïín Têy-ban-nha mêëy haãi lyá. Seä khöng coá trùng. Gioá thöíi tûâ biïín vaâo àêët liïìn. Ngaâi A-rö-nùæc, ngaâi àaä hûáa heån, töi tröng chúâ úã ngaâi.

Töi im lùång. Neát àûáng dêåy vaâ ài àïën chöî töi: - Chñn giúâ töëi höm nay! Neát noái. - Cöng-xêy àaä àûúåc baáo trûúác röìi. Vaâo giúâ àoá, Nï-mö seä úã

phoâng riïng vaâ chùæc seä ài nguã. Boån thuãy thuã, boån thúå maáy chùæc seä khöng nhòn thêëy chuáng ta. Töi vaâ Cöng-xêy seä leãn ra cêìu thang giûäa. Coân giaáo sû thò haäy àïën thû viïån chúâ aám hiïåu cuãa töi. Cheâo, cöåt buöìm vaâ buöìm àaä coá sùén trong xuöìng. Töi àaä giêëu vaâo àoá möåt söë lûúng thûåc. Têët caã àaä sùén saâng, xin heån giaáo sû àïën töëi!

- Biïín àöång, öng Neát aå! Töi noái. - Töi àöìng yá vúái ngaâi, nhûng cuäng phaãi liïìu thöi. Vaã laåi, chiïëc

xuöìng khaá vûäng chùæc, xuöi gioá maâ cheâo mêëy haãi lyá cuäng chùèng vêët vaã gò lùæm! Nïëu moåi viïåc tröi chaãy thò khoaãng mûúâi àïën mûúâi möåt giúâ àïm nay, ta seä àöí böå lïn möåt núi naâo àoá úã biïín... hoùåc laâ chuáng ta seä ài àûát caã. Thöi, xin heån ngaâi àïën töëi!

Noái àoaån, Neát ài ra, àïí töi ngöìi laåi trong têm traång röëi búâi. Trûúác kia, töi tûå an uãi mònh bùçng hy voång rùçng coân khaá lêu múái coá àûúåc cú höåi thuêån lúåi, töi seä coá àuã thò giúâ àïí suy nghô kyä vaâ cên nhùæc tònh hònh. Nhûng anh baån Neát àaä khöng cho töi thúâi gian. Töi coá thïí noái gò vúái anh ta? Neát àaä xûã sûå rêët àuáng! Cú höåi àïën, anh ta chöåp lêëy ngay. Töi coá thïí khöng giûä lúâi hûáa vaâ daám vò têm traång riïng cuãa mònh maâ gaánh lêëy traách nhiïåm vïì söë phêån cuãa hai ngûúâi cuâng ài khöng? Àuáng luác àoá, möåt tiïëng rñt khaá maånh baáo

Jules Verne 198


hiïåu nûúác àang vaâo caác bïí chûáa, vaâ taâu Nau-ti-luáx àang lùån xuöëng Àaåi Têy Dûúng. Töi khöng ra khoãi phoâng. Töi chùèng muöën gùåp thuyïìn trûúãng Nï-mö vò súå àïí löå ra nöîi lo lùæng cuãa mònh. Suöët möåt ngaây mïåt moãi, phên vên giûäa nguyïån voång muöën thoaát ra tûå do vaâ sûå luyïën tiïëc vò phaãi chia tay vúái taâu Nau-ti-luáx maâ chûa hoaân thaânh viïåc nghiïn cûáu àaáy biïín! Sao töi coá thïí rúâi boã Àaåi Têy Dûúng - "Àaåi Têy Dûúng cuãa töi" nhû töi thñch goåi, - maâ chûa àûúåc têån mùæt thêëy àaáy biïín sêu kñn, chûa khaám phaá ra nhûäng bñ mêåt cuãa noá nhû úã êën Àöå Dûúng vaâ Thaái Bònh Dûúng? Cuöën tiïíu thuyïët rúi khoãi tay töi. Thúâi gian tröi qua nùång nïì laâm sao! Khi thò töi mú thêëy mònh àaä thoaát khoãi voâng nguy hiïím, àang vûäng bûúác trïn mùåt àêët, caånh Cöng-xêy vaâ Neát. Khi thò töi laåi rêët cêìu mong cho möåt chuyïån gò àoá bêët ngúâ xaãy ra ngùn trúã khöng cho Neát Len thûåc hiïån yá àöì cuãa mònh. Töi ra khoãi phoâng khaách hai lêìn. Töi muöën duâng àõa baân kiïím tra xem taâu àang chaåy gêìn búâ biïín Böì-àaâo-nha hay àaä caách xa. Khöng, chuáng töi vêîn úã vuâng biïín Böì-àaâo-nha. Taâu vêîn hûúáng vïì phña bùæc, chaåy doåc búâ biïín. Àaânh phaãi phuåc tuâng yïu cêìu cuãa Neát vaâ chuêín bõ chaåy tröën. Haânh lyá cuãa töi chùèng coá gò ngoaâi nhûäng taâi liïåu ghi cheáp. Coân thuyïìn trûúãng Nï-mö thò sao? Öng ta seä xûã sûå thïë naâo trûúác haânh àöång cuãa chuáng töi? Cuöåc chaåy tröën cuãa chuáng töi coá thïí seä laâm haåi öng ta àïën mûác naâo? Nï-mö seä àöëi xûã vúái chuáng töi nhû thïë naâo nïëu êm mûu naây thêët baåi nhó? Öng ta àaä laâm töi bêët maän û? Traái laåi! Öng ta àaä toã ra rêët ên cêìn mïën khaách. Nï-mö khöng thïí kïët töåi töi laâ vö ún vò àaä boã tröën. Töi coá hûáa heån gò vúái öng ta àêu. Nï-mö biïët chuáng töi bõ troái buöåc vúái öng ta chùèng phaãi vò nhûäng lúâi hûáa maâ vò hoaân caãnh... Töi khöng gùåp Nï-mö tûâ khi thùm àaão Xan-tö-rin. Chùèng biïët trûúác khi chaåy tröën, chuáng töi coá tònh cúâ gùåp nhau khöng? Töi vûâa muöën gùåp Nï-mö, vûâa súå phaãi gùåp. Töi lùæng nghe xem coá tiïëng chên bûúác trong phoâng bïn khöng. Tai töi chùèng thêëy möåt tiïëng àöång nhoã naâo. Trong phoâng chùæc khöng coá ai. Töi chúåt nghô: chùèng biïët ngûúâi thuyïìn trûúãng bñ hiïím naây coá mùåt trïn taâu khöng? Tûâ caái àïm chiïëc xuöìng rúâi taâu Nau-ti-luáx ài laâm möåt viïåc gò àoá, töi nhòn Nï-mö húi khaác trûúác möåt chuát. Töi biïët mùåc duâ coá tuyïn böë naây noå, Nï-mö vêîn duy trò möåt möëi quan hïå naâo àoá vúái mùåt àêët. Vaâ coá phaãi khöng bao giúâ Nï-mö rúâi khoãi taâu Nau-ti-luáx khöng? Öng ta àaä chùèng tûâng vùæng mùåt haâng tuêìn lïî laâ gò? Öng ta laâm gò trong thúâi gian êëy? Töi tûúãng Nï-mö mang nùång tû tûúãng chaán àúâi, nhûng biïët àêu öng ta chùèng àang thûåc hiïån möåt nhiïåm vuå bñ mêåt maâ töi khöng hiïíu nöíi? Nhûäng yá nghô êëy vaâ haâng ngaân yá kiïën khaác nhau



day dûát töi. Tònh huöëng àùåc biïåt naây àïì ra biïët bao giaã thiïët. Töi bùn khoùn lo lùæng vö cuâng. Nhûäng giúâ phuát chúâ àúåi daâi dùçng dùåc. Theo lïå thûúâng, bûäa töëi àûúåc àûa vaâo phoâng. Töi chó ùn qua quñt cho xong chuyïån vaâ àûáng dêåy khoãi baân luác baãy giúâ. Chó coân möåt trùm hai mûúi phuát nûäa - töi àïëm tûâng phuát -laâ àïën luác töi phaãi haânh àöång theo Neát Len. Töi ngaây caâng böìn chöìn. Maåch àêåp thònh thõch. Töi khöng ngöìi yïn àûúåc nûäa maâ cûá ài ài laåi laåi trong phoâng, hy voång nhû vêåy seä xua tan àûúåc nöîi lo êu. Töi ñt bùn khoùn vïì yá nghô rùçng mònh coá thïí chïët. Nhûng tim töi thùæt laåi khi nghô àïën kïë hoaåch chaåy tröën seä bõ löå trûúác khi thûåc hiïån, röìi töi seä phaãi àûáng trûúác mùåt thuyïìn trûúãng Nï-mö luác àoá nöíi giêån àiïn cuöìng, thêåm chñ àau buöìn vò haânh àöång phaãn phuác cuãa töi. Töi muöën nhòn vaâo phoâng khaách lêìn cuöëi cuâng. Töi theo haânh lang heåp vaâo phoâng baão taâng, núi töi àaä coá biïët bao giúâ phuát thuá võ vaâ böí ñch. Töi nhòn têët caã nhûäng vêåt baáu êëy nhû möåt ngûúâi nhòn nhûäng chöën thên yïu trûúác khi phaãi rúâi boã ài maäi maäi. Töi noái lúâi "vônh biïåt" vúái têët caã nhûäng taác phêím nghïå thuêåt, têët caã nhûäng hiïån vêåt diïåu kyâ cuãa thiïn nhiïn àang àûúåc giûä kñn úã àoá! Töi muöën nhòn lêìn cuöëi laân nûúác Àaåi Têy Dûúng, nhûng ö cûãa àoáng kñn, che khuêët mêët àaåi dûúng maâ töi chûa àûúåc nghiïn cûáu. Khi baách böå trong phoâng khaách, töi bûúác túái caánh cûãa bñ mêåt dêîn sang phoâng thuyïìn trûúãng. Töi rêët ngaåc nhiïn thêëy cûãa heá múã. Töi bêët giaác luâi laåi möåt bûúác. Nïëu Nï-mö coá mùåt trong phoâng thò öng ta seä thêëy töi. Nhûng xung quanh im lùång nhû túâ. Töi bûúác túái gêìn hún. Trong phoâng chùèng coá ai. Töi àêíy cûãa, nhòn quanh röìi bûúác vaâo. Àöì àaåc trong phoâng vêîn khùæc khöí nhû phoâng thêìy tu. Caái àêåp vaâo mùæt töi laâ mêëy bûác chên dung -lêìn trûúác töi khöng àïí yá nïn khöng thêëy. Àoá laâ chên dung nhûäng nhên vêåt lõch sûã nöíi tiïëng àaä hiïën thên cho tû tûúãng cao àeåp cuãa chuã nghôa nhên àaåo: Cöët-chuát-xkö -ngûúâi anh huâng àaä àêëu tranh vò sûå nghiïåp giaãi phoáng Ba Lan, O.Cön-nen -chiïën sô àêëu tranh cho àöåc lêåp cuãa Ai-len, Oa-xinh-tún -ngûúâi saáng lêåp ra Húåp chuãng quöëc Hoa Kyâ; Ma-nin -nhaâ yïu nûúác ngûúâi yá, Lin-cön -töíng thöëng Myä, bõ möåt tïn chuã nö saát haåi, vaâ cuöëi cuâng laâ Giön Brao -ngûúâi àêëu tranh cho sûå nghiïåp giaãi phoáng nhûäng ngûúâi nö lïå da àen. Bûác tranh khuãng khiïëp veä Giön Brao bõ treo cöí, do chñnh tay Vic-to Huy-gö veä bùçng buát chò!

Giûäa thuyïìn trûúãng Nï-mö vaâ nhûäng ngûúâi anh huâng naây coá thïí coá quan hïå gò? Chùèng biïët nhûäng bûác chên dung àoá coá heá múã ra bñ mêåt cuãa àúâi Nï-mö khöng? Phaãi chùng Nï-mö laâ ngûúâi baão vïå nhûäng dên töåc bõ aáp bûác, laâ ngûúâi giaãi phoáng caác böå laåc bõ bùæt laâm

Jules Verne 200


nö lïå? Hay öng ta laâ möåt trong nhûäng ngûúâi anh huâng cuãa cuöåc nöåi chiïën giûäa caác bang miïìn bùæc vaâ miïìn nam nûúác Myä? Àöìng höì àiïím taám giúâ. Tiïëng chuöng àêìu tiïn cùæt ngang nhûäng suy tûúãng cuãa töi. Töi ruâng mònh, tûåa nhû bõ möåt con mùæt naâo àoá nhòn thêëu nhûäng ûúác voång bñ mêåt cuãa mònh. Töi liïìn chaåy ra khoãi phoâng Nï-mö. Àïën phoâng khaách, töi àûa mùæt nhòn àõa baân lêìn cuöëi. Kim àõa baân chó hûúáng bùæc. Taâu àang chaåy úã töëc àöå vûâa phaãi dûúái àöå sêu khoaãng hai mûúi meát. Àêy laâ nhûäng àiïìu kiïån thuêån lúåi àïí thûåc hiïån yá àöì cuãa Neát Len. Töi trúã vïì phoâng, mùåc quêìn aáo êëm röìi ngöìi àúåi. Trïn taâu hoaân toaân im lùång, chó coá thên taâu húi rung rung vò chên võt quay nhanh. Töi cöë gùæng nghe xem trong khoaãng tõch mõch àoá coá tiïëng kïu cuãa Neát nïëu anh ta bõ toám cöí khöng. Tònh traång böìn chöìn khuãng khiïëp àoá haânh haå töi quaá chûâng!

Töi cöë lêëy laåi tûå chuã nhûng vö hiïåu. Gêìn chñn giúâ töi aáp tai vaâo cûãa phoâng thuyïìn trûúãng. Hoaân toaân yïn lùång. Töi laåi sang phoâng khaách vêîn chòm trong boáng töëi vaâ khöng möåt boáng ngûúâi. Töi múã cûãa vaâo thû viïån. ÚÃ àêy cuäng töëi om vaâ vùæng lùång nhû vêåy. Töi ngöìi xuöëng gêìn caánh cûãa thöng sang cêìu thang giûäa vaâ chúâ aám hiïåu cuãa Neát. Luác àoá thên taâu böîng rung nheå hùèn ài röìi hoaân toaân khöng rung nûäa. Sûå thay àöíi coá yá nghôa gò? Taâu àöî laåi seä laâ thuêån lúåi hay khoá khùn cho kïë hoaåch cuãa Neát? Ai biïët àûúåc! Töi böîng caãm thêëy möåt va chaåm nheå. Töi hiïíu àoá laâ taâu àaä lùån xuöëng àaáy biïín. Nöîi lo lùæng cuãa töi tùng lïn. Chùèng coá aám hiïåu gò cuãa Neát caã. Töi muöën chaåy ngay àïën chöî Neát àïí xin anh ta hoaän cuöåc chaåy tröën àïën lêìn khaác vò töi caãm thêëy trïn chùång àûúâng naây àang diïîn ra nhûäng àiïìu kiïån khöng bònh thûúâng... Nhûng cûãa phoâng khaách böîng múã ra, thuyïìn trûúãng Nï-mö xuêët hiïån! Thêëy töi, öng ta noái ngay, khöng coá maâo àêìu:

- A! Giaáo sû! Gioång Nï-mö rêët àaáng mïën. - Töi tòm ngaâi maäi! Ngaâi coá biïët lõch sûã Têy Ban Nha khöng? Nïëu Nï-mö hoãi töi coá biïët lõch sûã nûúác Phaáp khöng, thò trong

luác têm traång röëi búâi naây, töi cuäng chùèng traã lúâi àûúåc. - Thïë naâo, giaáo sû coá nghe thêëy töi hoãi khöng? Ngaâi biïët lõch

sûã Têy Ban Nha chûá? - Töi biïët ñt lùæm aå.



- Nïëu vêåy thò múâi ngaâi ngöìi xuöëng, töi seä kïí ngaâi nghe möåt mêíu chuyïån kyâ thuá trong lõch sûã Têy Ban Nha.

Nï-mö nùçm daâi trïn ài-vùng, coân töi thò ngöìi xuöëng caånh öng ta. Xung quanh tranh töëi tranh saáng.

- Xin giaáo sû haäy lùæng nghe. Àöëi vúái ngaâi, trûúâng húåp naây khöng phaãi laâ khöng lyá thuá vò ngaâi seä tòm thêëy úã àêy lúâi giaãi àaáp cho cêu hoãi maâ chùæc ngaâi chûa tòm thêëy cêu traã lúâi.

- Vêng, töi àang nghe, - töi noái, nhûng chûa biïët Nï-mö seä dêîn dùæt túái àêu. Töi tûå hoãi: cêu chuyïån naây coá liïn quan gò àïën viïåc chaåy tröën cuãa mònh khöng?

- Thûa giaáo sû, nïëu ngaâi cho pheáp, chuáng ta seä lui vïì quaá khûá möåt chuát. Nùm êëy laâ nùm 1702. Chùæc ngaâi coân nhúá nùm àoá vua Lu-i 14 quaá kiïu ngaåo cho rùçng chó phêíy tay möåt caái laâ caã daäy nuái Pi-rï-nï seä suåp àöí, nïn àaä àùåt chaáu mònh lïn ngöi vua Têy Ban Nha. Chaâng hoaâng tûã ngúá ngêín vûâa lïn ngöi lêëy hiïåu laâ Phi-lñp thûá nùm, àaä phaãi àûúng àêìu vúái nhûäng keã thuâ maånh bïn ngoaâi. Cêìn noái rùçng trûúác àoá möåt nùm, caác triïìu àònh Haâ Lan, aáo vaâ Anh àaä kyá kïët lêåp möåt liïn minh coá muåc àñch lêåt àöí ngöi vua Têy Ban Nha cuãa Phi-lñp thûá nùm vaâ trao cho möåt vûúng cöng naâo àoá maâ hoå goåi trûúác laâ Saác-lú thûá ba. Têy Ban Nha phaãi chöëng laåi liïn minh àoá nhûng hoå hêìu nhû khöng coá quên àöåi. Tuy vêåy, hoå laåi coá vö söë vaâng baåc lêëy àûúåc úã chêu Myä vaâ rêët cêìn cho caác taâu chúã chêu baáu àoá cêåp àûúåc caác bïën caãng Têy Ban Nha. Cuöëi nùm 1702, möåt àoaân taâu chúã vaâng baåc coá hai mûúi ba taâu thuöåc haåm àöåi Phaáp dûúái quyïìn chó huy cuãa àö àöëc Sa-tö Rú-nö àang tiïën vïì Têy Ban Nha. Súã dô phaãi höå töëng laâ vò úã Àaåi Têy Dûúng àang coá haåm àöåi cuãa liïn quên Haâ Lan -aáo -Anh. Leä ra àoaân taâu chúã vaâng baåc phaãi àïën caãng Ca-àñch, nhûng àö àöëc Sa-tö Rú-nö biïët laâ úã vuâng biïín àoá coá taâu chiïën Anh, nïn quyïët àõnh cho àoaân taâu vaâo möåt caãng naâo àoá cuãa Phaáp. Caác thuyïìn trûúãng taâu Têy Ban Nha nïëu khöng cêåp bïën Ca-àñch thò phaãi vaâo vuäng biïín Vi-gö úã têy bùæc búâ biïín Têy Ban Nha, núi chûa bõ haåm àöåi àöìng minh phong toãa. Àö àöëc Sat-tö Rú-nö nhu nhûúåc nghe theo yïu saách cuãa caác thuyïìn trûúãng Têy Ban Nha. Thïë laâ àoaân taâu vaâo vuäng Vi-gö. Chùèng may Vi-gö laâ vuäng biïín húã, khöng tiïån cho viïåc phoâng thuã. Àuáng ra phaãi tranh thuã böëc dúä haâng trûúác khi taâu àöìng minh àïën. Thúâi gian coá àuã àïí laâm viïåc êëy nhûng vò möåt cúá rêët nhoã moån maâ xaãy ra möåt vuå tranh chêëp.

Jules Verne 202


- Ngaâi coá theo doäi chùåt cheä diïîn biïën caác sûå viïåc töi àang kïí khöng?

Nï-mö hoãi töi. - Thûa coá, töi vêîn lùæng nghe àêëy aå. Töi traã lúâi, nhûng vêîn khöng hiïíu Nï-mö kïí cho nghe baâi hoåc

lõch sûã êëy laâm gò? - Töi kïí tiïëp nheá! Boån laái buön úã Ca-àñch vêîn coá àùåc quyïìn

nhêån têët caã caác haâng tûâ Oeát-In-ài-a túái. Vò vêåy, dúä haâng xuöëng caãng Vi-gö laâ vi phaåm àùåc quyïìn êëy cuãa hoå. Hoå liïìn vïì Ma-àrñt kiïån. Vua Phi-lñp thûá nùm nhu nhûúåc beân ra lïånh giûä nguyïn àoaân taâu úã Vi-gö cho túái khi haåm àöåi àõch ruát khoãi vuâng biïín Ca-àñch. Kiïån caáo chûa xong thò ngaây 29 thaáng mûúâi 1702, taâu chiïën Anh tiïën vaâo vuâng Vi-gö. Mùåc duâ bõ lûåc lûúång àõch aáp àaão, àö àöëc Sa-tö Rú-nö àaä chöëng traã rêët anh duäng. Nhûng khi biïët rùçng söë vaâng baåc öng ta coá traách nhiïåm baão vïå seä rúi vaâo tay àõch, Rú-nö liïìn cho àöët vaâ àaánh chòm caã àoaân taâu xuöëng àaáy biïín. Nï-mö ngûâng laåi. Thuá thêåt laâ töi vêîn chûa hiïíu cêu chuyïån àoá coá liïn quan gò àïën töi.

- Thûa thuyïìn trûúãng, röìi sao nûäa? - Chuáng ta àang úã vuäng biïín Vi-gö. Nïëu giaáo sû muöën, ngaâi

coá thïí laâm quen vúái bñ mêåt cuãa vuâng biïín naây. Nï-mö àûáng dêåy vaâ múâi töi ài theo. Töi àaä trêën tônh àûúåc vaâ

àaânh tuên theo lïånh Nï-mö. Trong phoâng khaách töëi om, nhûng qua ö cûãa pha lï vêîn nhòn thêëy nûúác biïín oáng aánh. Töi bûúác túái cûãa söí. Xung quanh taâu Nau-ti-luáx chûâng nûãa haãi lyá àûúâng baán kñnh - nûúác biïín saáng chûng aánh àiïån. Nhòn thêëy roä caã àaáy biïín traãi caát trùæng. ÚÃ àoá, giûäa nhûäng xaác taâu àùæm, töi thêëy caác thuãy thuã cuãa taâu Nau-ti-luáx mùåc àöì lùån àang ài laåi. Hoå àang moi ra nhûäng hoâm, thuâng àaä bõ muåc gó vaâ phuã àêìy àêët buân. Tûâ trong nhûäng hoâm, thuâng àoá rúi ra nhûäng thoãi vaâng, baåc vaâ caác thûá chêu baáu khaác. Toaán thuãy thuã thay nhau vaác nguöìn cuãa caãi vö têån àoá vïì taâu. Töi hiïíu röìi. Núi àêy, ngaây 22 thaáng mûúâi nùm 1702 laâ chiïën trûúâng. Núi àêy, àoaân taâu chúã vaâng cho vua Têy Ban Nha àaä bõ àaánh àùæm. Núi àêy, thuyïìn trûúãng Nï-mö àaä lêëy vaâng vaâ tñch trûä trong taâu Nau-ti-luáx. Öng ta, chó riïng öng ta laâm chuã àûúåc chöî cuãa caãi àoá. Öng ta laâ ngûúâi thûâa kïë duy nhêët vaâ trûåc tiïëp nhûäng kho baáu maâ Pheác-ài-nùng Cooác-tex àaä chiïëm àoaåt cuãa böå laåc In-cú. Nï-mö móm cûúâi hoãi töi:



- Thûa giaáo sû, ngaâi coá biïët rùçng biïín caã giêëu trong loâng mònh nhiïìu cuãa caãi nhû vêåy khöng?

Töi traã lúâi: - Töi biïët nûúác biïín hoâa tan hai triïåu têën baåc. - Àuáng! Nhûng muöën taách baåc ra khoãi nûúác thò phaãi töën keám

rêët nhiïìu. ÚÃ àêy töi chó thu laåi nhûäng gò moåi ngûúâi àaä mêët. Chùèng riïng gò vuâng biïín Vi-gö naây maâ coân úã haâng ngaân núi khaác coá taâu bõ àùæm. Nhûäng núi êëy àïìu àûúåc ghi trïn têëm baãn àöì àaáy biïín cuãa töi. Ngaâi àaä têån mùæt thêëy töi coá baåc triïåu, phaãi khöng aå.

- Thûa thuyïìn trûúãng, àuáng vêåy. Nhûng töi xin pheáp àûúåc noái rùçng trong viïåc khai thaác vuâng biïín Vi-gö, ngaâi chó nhanh chên hún möåt cöng ty cöí phêìn.

- AÂ ra thïë! - Vêng, möåt cöng ty cöí phêìn àûúåc chñnh phuã Têy Ban Nha

cho pheáp tòm kiïëm nhûäng taâu chúã vaâng bõ àùæm. Nhûäng ngûúâi cuãa cöng ty naây hy voång seä phêët to vò söë vaâng baåc bõ mêët trõ giaá túái nùm trùm triïåu!

- Nùm trùm triïåu cú aâ! Nï-mö ngaåc nhiïn. - Söë vaâng baåc àoá trûúác kia úã àêy, nhûng giúâ thò khöng coân

nûäa! - Nïëu vêåy thò ta nïn laâm phuác baáo cho hoå biïët trûúác vïì

chuyïån àaáng buöìn àoá. Ta chûa biïët hoå seä phaãn ûáng nhû thïë naâo. Nhûng töi thò thûúng haåi haâng ngaân ngûúâi ngheâo khöí maâ söë cuãa caãi àoá nïëu àûúåc chia cöng bùçng thò seä laâm cho àúâi söëng cuãa hoå àúä vêët vaã hún. Bêy giúâ thò hoå àaä mêët saåch! Noái xong, töi caãm thêëy ngay laâ nhûäng lúâi töi vûâa noái àaä chaåm vaâo chöî sêu kñn nhêët cuãa Nï-mö.

- Sao laåi mêët? Nï-mö söi nöíi. - Ngaâi cho rùçng nhûäng cuãa caãi rúi vaâo tay töi laâ mêët û? Töi

lêëy chöî vaâng baåc àoá àêu phaãi cho caá nhên mònh? Ai baão ngaâi laâ noá khöng àûúåc duâng àïí laâm viïåc nghôa! Chùèng leä töi khöng biïët rùçng trïn traái àêët naây coá nhûäng ngûúâi cuâng khöí, nhûäng dên töåc bõ aáp bûác hay sao? Nhûäng ngûúâi bêët haånh àoá, nhûäng naån nhên àoá cêìn

Jules Verne 204


àûúåc traã thuâ! Chùèng leä ngaâi khöng hiïíu rùçng... Nï-mö khöng noái hïët cêu. Coá leä öng ta höëi tiïëc laâ àaä noái quaá sûå cêìn thiïët! Nhûng töi thò àoaán ra röìi. Duâ bêët kyâ nguyïn nhên gò àaä àêíy öng ta ài tòm àöåc lêåp, tûå do dûúái biïín sêu, öng ta vêîn laâ möåt con ngûúâi! Traái tim Nï-mö vêîn caãm thöng vúái nhûäng àau khöí cuãa con ngûúâi vaâ Nï-mö dang hai tay ra cûáu giuáp nhûäng keã bõ aáp bûác. Giúâ àêy töi múái hiïíu laâ söë vaâng baåc trõ giaá haâng triïåu àöìng kia Nï-mö àaä gûãi cho ai trong caái ngaây àaáng ghi nhúá, khi taâu Nau-ti-luáx tiïën vaâo vuâng biïín gêìn àaão Creát àang söi suåc phong traâo khúãi nghôa!



CHÛÚNG 33

MÖÅT LUÅC ÀÕA ÀAÄ BIÏËN MÊËT

Saáng höm sau, 19 thaáng 2, Neát sang phoâng töi. Töi cuäng àang chúâ Neát túái. Neát coá veã rêët buöìn naãn.

- Thïë naâo, giaáo sû? Neát hoãi. - Thïë naâo, öng Neát? Töi traã lúâi. - Tònh hònh diïîn biïën bêët lúåi cho chuáng ta, phaãi khöng? - Leä ra laäo thuyïìn trûúãng chïët tiïåt naây phaãi cho taâu àöî laåi

àuáng luác chuáng ta chuêín bõ chaåy tröën múái phaãi! - Nhûng öng Neát aå, Nï-mö phaãi àïën chöî chuã ngên haâng. - Sao laåi chuã ngên haâng? - Àuáng hún laâ àïën ngên haâng. yá töi muöën noái xuöëng àaåi

dûúng laâ núi nhûäng cuãa caãi cuãa Nï-mö àûúåc baão quaãn töët hún bêët cûá möåt ngên haâng nhaâ nûúác naâo. Töi kïí cho Neát nghe nhûäng chuyïån xaãy ra àïm qua, trong loâng thêìm hy voång rùçng seä gêy cho Neát yá nghô khöng bao giúâ rúâi boã Nï-mö. Nhûng cêu chuyïån cuãa töi chó laâm Neát rêët ên hêån laâ àaä khöng dûå cuöåc tham quan vuäng biïín Vi-gö, núi xûa kia laâ chiïën àõa. Neát noái:

- Tuy vêåy chûa àïën nöîi tuyïåt voång. Thua keo naây ta baây keo khaác! Töëi nay coá thïí...

- Taâu chaåy vïì hûúáng naâo? Töi hoãi. - Töi khöng roä. - Thöi àûúåc, trûa nay ta seä biïët.

Jules Verne 206


Neát sang chöî Cöng-xêy. Coân töi thò mùåc quêìn aáo röìi sang phoâng khaác. Kim àõa baân chó hûúáng têy-nam. Taâu quay lûng vïì chêu Êu. Töi noáng loâng mong àúåi luác toåa àöå àûúåc ghi lïn baãn àöì. Àïën gêìn 11 giúâ rûúäi taâu nöíi lïn mùåt biïín. Töi chaåy vöåi lïn boong. Neát Len àaä lïn àoá trûúác töi. Chùèng thêëy gò ngoaâi caãnh soáng nûúác mïnh möng vaâ vaâi caánh buöìm phña chên trúâi. Mêëy chiïëc taâu buöìm chùæc àang chúâ gioá xuöi àïí voâng qua muäi Haão Voång. Trúâi àêìy mêy àen. Nhêët àõnh seä coá baäo. Neát tûác àiïn lïn. Anh ta cùng mùæt nhòn qua lúáp sûúng muâ phuã kñn chên trúâi. Neát vêîn hy voång sau maân sûúng àoá laâ maãnh àêët anh ta mong àúåi. Àïën giûäa trûa, mùåt trúâi loá ra. Viïn thuyïìn phoá lúåi duång luác àoá àïí xaác àõnh àöå cao cuãa mùåt trúâi. Biïín bùæt àêìu àöång, nùæp taâu àoáng laåi, taâu laåi lùån xuöëng. Möåt giúâ sau, töi àûa mùæt nhòn baãn àöì thò thêëy taâu àang caách búâ biïín gêìn nhêët laâ möåt trùm nùm mûúi dùåm. Vêën àïì chaåy tröën khöng thïí àùåt ra àûúåc. Caác baån coá thïí hònh dung ra sûå tûác giêån cuãa Neát khi töi baáo cho anh ta biïët toåa àöå cuãa taâu. Vïì phêìn töi, töi chùèng thêët voång gò lùæm. Àuáng laâ töi vûâa truát àûúåc möåt gaánh nùång vaâ laåi coá thïí yïn têm laâm tiïëp caác viïåc bònh thûúâng cuãa mònh. Buöíi töëi, khoaãng 11 giúâ, thuyïìn trûúãng Nï-mö àöåt ngöåt vaâo chöî töi. Öng ta rêët lõch sûå hoãi töi àïm qua khöng nguã àûúåc coá mïåt khöng. Töi traã lúâi laâ khöng mïåt.

- Thïë thò xin múâi giaáo sû tham gia möåt cuöåc daåo chúi kyâ thuá. - Thûa thuyïìn trûúãng, töi rêët xuác àöång trûúác sûå quan têm

cuãa ngaâi. - Giaáo sû àaä xuöëng àaáy biïín sêu ban ngaây dûúái aánh saáng mùåt

trúâi. Ngaâi coá muöën quan saát àaáy biïín vaâo àïm töëi trúâi khöng? - Töi rêët sùén saâng! - Xin baáo àïí ngaâi biïët trûúác laâ chuyïën ài naây seä rêët vêët vaã, vò

phaãi ài xa, phaãi treâo nuái vaâ àûúâng khöng àûúåc töët lùæm. - Thûa thuyïìn trûúãng, têët caã nhûäng caái àoá chó kñch thñch

thïm sûå toâ moâ cuãa töi. Töi sùén saâng ài cuâng ngaâi. - Xin múâi giaáo sû ài! Giaáo sû cêìn mùåc quêìn aáo lùån. Vaâo phoâng àïí quêìn aáo, töi chùèng thêëy Neát vaâ Cöng-xêy, cuäng

chùèng thêëy möåt thuãy thuã naâo. Hoå khöng tham gia chuyïën ài àïm naây. Traái vúái lïå thûúâng, thuyïìn trûúãng khöng baão töi mang Neát hay Cöng-xêy ài theo. Mêëy phuát sau, chuáng töi àaä chuêín bõ xong.



Töi àeo lïn lûng nhûäng bònh chûáa khöng khñ nhûng khöng àûúåc trang bõ àeân àiïån. Töi lûu yá Nï-mö vïì àiïìu àoá, öng ta traã lúâi:

- Chuáng ta seä khöng cêìn àïën àeân àiïån. Töi caãm thêëy hònh nhû mònh nghe khöng roä, nhûng khöng hoãi laåi àûúåc vò Nï-mö àaä chuåp chiïëc muä sùæt lïn àêìu. Töi cuäng laâm theo Nï-mö. Töi àûúåc cêëp thïm möåt chiïëc gêåy àêìu bõt sùæt. Mêëy phuát sau, chuáng töi àaä àùåt chên xuöëng àaáy Àaåi Têy Dûúng úã àöå sêu ba trùm meát. Sùæp túái nûãa àïm. Dûúái àaáy biïín töëi àen nhû mûåc, nhûng Nï-mö chó cho töi xem vïåt ào àoã caách taâu Nau-ti-luáx hai haãi lyá. Àoá laâ lûãa û? Nïëu laâ lûãa thò bùæt nguöìn tûâ àêu? Vaâ sao lûãa laåi chaáy àûúåc trong chêët loãng? Töi khöng thïí giaãi thñch àûúåc. Nhûng duâ sao ngoån àuöëc lêåp loâe êëy cuäng giuáp chuáng töi dïî ài hún. Bêy giúâ töi hiïíu rùçng àeân àiïån quaã laâ khöng cêìn. Töi ài caånh Nï-mö, hûúáng theo ngoån lûãa dêîn àûúâng êëy. Àaáy biïín luác àêìu coân phùèng lùång, sau dêng cao dêìn. Chuáng töi chöëng gêåy bûúác nhûäng bûúác daâi nhûng chêåm vò àaáy biïín àêìy taão vaâ àaá giùm...

Chuáng töi ài chûâng nûãa tiïëng àöìng höì. Àaáy biïín ngaây caâng nhiïìu àaá. Nhûäng con soâ, caác lúáp giaáp xaác nhoã li ti phaát ra aánh saáng lên tinh yïëu úát. Töi thoaáng thêëy nhûäng àöëng àaá àûúåc haâng triïåu àöång vêåt giöëng nhû nhûäng böng hoa vaâ taão phuã kñn. Chên töi trûúåt trïn têëm thaãm thûåc vêåt dñnh nhúm nhúáp vaâ nïëu khöng coá gêåy thò töi àaä bõ ngaä nhiïìu lêìn. Quay laåi, töi vêîn thêëy aánh saáng àeân pha taâu Nau-ti-luáx. Chuáng töi caâng ài xa thò aánh saáng àoá caâng múâ ài. Nhûäng àöëng àaá dûúái àaáy àaåi dûúng maâ töi vûâa noái trïn mang dêëu vïët möåt sûå sùæp àùåt nhêët àõnh maâ töi khöng giaãi thñch nöíi. Ngoaâi ra coân möåt söë hiïån tûúång kyâ laå nûäa. Töi caãm thêëy dûúái àïë giaây bùçng chò cuãa töi àang laåo xaåo nhûäng xûúng khö. Phaãi chùng chuáng töi àang bûúác trïn maãnh àêët àêìy xûúng?... aánh saáng soi àûúâng cho chuáng töi ngaây caâng rûåc àoã, tûåa nhû aánh lûãa cuãa àaám chaáy phña chên trúâi. Lûãa chaáy trong nûúác kñch thñch tñnh toâ moâ cuãa töi àïën cao àöå. Coá phaãi àoá laâ aánh àiïån khöng? Hay laâ töi àang àûúåc chûáng kiïën möåt hiïån tûúång cuãa thiïn nhiïn maâ caác nhaâ baác hoåc chûa hïì biïët? Töi thoaáng coá yá nghô: biïët àêu caái loâ lûãa ngêìm dûúái biïín naây khöng do baân tay con ngûúâi duy trò? Biïët àêu töi chùèng gùåp úã àêy nhûäng ngûúâi baån, nhûäng ngûúâi àöìng chñ cuãa Nï-mö, àang söëng möåt cuöåc àúâi àöåc àaáo nhû Nï-mö? Biïët àêu töi chùèng gùåp caã möåt àaám ngûúâi vò chaán gheát nhûäng raâng buöåc trïn mùåt àêët maâ ài tòm àöåc lêåp tûå do dûúái àaáy biïín? Nhûäng yá nghô vúá vêín, mung lung cûá aám aãnh töi maäi. Trong traång thaái bõ kñch thñch cao àöå êëy, nïëu coá gùåp

Jules Verne 208


möåt thaânh phöë xêy dûúái nûúác nhû Nï-mö hùçng mú ûúác, thò töi cuäng seä cho laâ chuyïån rêët tûå nhiïn. Con àûúâng chuáng töi ài ngaây caâng saáng toã. Möåt aánh haâo quang trùng trùæng phaát ra tûâ phña sau ngoån nuái cao hún àaáy biïín hai trùm meát. Nhûng aánh haâo quang àoá chó phaãn aánh nhûäng tia saáng bõ khuác xaå trong nûúác biïín. Baãn thên caái nguöìn phaát saáng thò úã bïn kia ngoån nuái. Thuyïìn trûúãng Nï-mö vûäng bûúác giûäa nhûäng àöëng àaá ngöín ngang. Öng ta rêët thöng thaåo con àûúâng naây. Töi yïn têm ài theo Nï-mö. Àöëi vúái töi, Nï-mö giöëng nhû möåt võ thêìn biïín! Töi ngùæm nhòn voác ngûúâi cao lúán cuãa Nï-mö in trïn aánh höìng. Möåt giúâ àïm chuáng töi túái chên nuái. Nhûng muöën treâo lïn sûúân nuái döëc àûáng thò phaãi theo nhûäng con àûúâng nhoã rêët khoá ài nùçm giûäa rûâng cêy rêåm raåp. Àêy àuáng laâ möåt rûâng cêy àaä chïët, truåi hïët laá, àaä hoáa àaá vò taác àöång cuãa muöëi biïín... Caãnh tûúång thêåt chùèng lúâi leä naâo taã xiïët! Thuyïìn trûúãng Nï-mö vêîn ài trûúác. Töi khöng muöën bõ tuåt laåi nïn cöë theo saát Nï-mö. Chiïëc gêåy rêët àûúåc viïåc. Chó cêìn bûúác huåt laâ coá thïí lao xuöëng vûåc thùèm nùçm kïì bïn nhûäng con àûúâng heåp. Töi nhaãy qua nhûäng khe nuái sêu maâ nïëu úã trïn caån thò töi àaânh chõu khöng daám vûúåt...

Töi hiïíu roä rùçng nhûäng àiïìu töi miïu taã vïì cuöåc tham quan dûúái àaáy biïín naây chùæc caác baån seä cho laâ chuyïån bõa hoaân toaân! Nhûng khöng, töi khöng mú nguã àêu! Têët caã nhûäng caái àoá töi àïìu nhòn thêëy têån mùæt! Chuáng töi rúâi taâu Nau-ti-luáx àaä àûúåc hai tiïëng àöìng höì. Chuáng töi àaä vûúåt qua daãi rûâng. Phña trïn chuáng töi chûâng ba mûúi meát laâ àónh nuái nhoån hoùæt. Tûâng àaân caá tûâ phña dûúái chên chuáng töi búi lïn nhû nhûäng bêìy chim hoaãng súå vuåt bay lïn khoãi buåi coã. Tim töi àêåp thònh thõch möîi khi coá möåt voâi baåch tuöåc ghï rúån, hay möåt caâng cua khuãng khiïëp böîng chùån ngang àûúâng! Haâng ngaân chêëm saáng long lanh trong boáng àïm. Àoá laâ mùæt nhûäng con töm khöíng löì àang lêín vaâo hang, nhûäng con cua vô àaåi àûáng sûâng sûäng nhû nhûäng cöî àaåi baác àùåt trïn xe, nhûäng con baåch tuöåc àaáng súå àang ngoe nguêíy voâi nhû nhûäng àaân rùæn. Thêåt laâ möåt thïë giúái quaái dõ! Nhûng thuyïìn trûúãng Nï-mö àaä quen vúái nhûäng quaái vêåt àoá nïn chùèng chuá yá gò túái chuáng caã. Chuáng töi àaä túái möåt cao nguyïn, núi coá nhiïìu caái bêët ngúâ àang chúâ àúåi töi. Trûúác mùæt töi hiïån ra nhûäng caãnh hoang taân xûa kia do baân tay con ngûúâi chûá khöng phaãi do thiïn nhiïn taåo nïn. Nhûäng phiïën àaá chöìng chêët lïn nhau coá veã löån xöån nhûng cuäng coá thïí àoaán ra xûa kia laâ nhûäng cung àiïån, àïìn àaâi, nhaâ cûãa. Töi àang úã àêu vêåy? Töi cêìn biïët àiïìu àoá, nhûng khöng thïí goåi Nï-mö àûúåc. Töi beân nùæm



lêëy tay öng ta. Nhûng Nï-mö lùæc àêìu chó lïn àónh nuái, hònh nhû muöën noái:

“Cûá ài ài! Treâo lïn cao nûäa ài!" Töi raáng sûác ài theo Nï-mö vaâ mêëy phuát sau thò túái àónh nuái. Töi nhòn laåi. Sûúân nuái chuáng töi vûâa treâo lïn chó cao hún àaáy biïín chûâng hún hai trùm meát. Nhûng sûúân nuái bïn kia thò cao hún gêëp àöi vaâ àêm thùèng xuöëng möåt hoäm sêu. Trûúác mùæt töi traãi ra möåt khoaãng khöng gian mïnh möng saáng loâa. Ngoån nuái chuáng töi àang àûáng laâ nuái lûãa, caách àónh chûâng mûúâi lùm meát, tûâ miïång nuái phun ra nhûäng doâng thaác lûãa cuöìn cuöån. Nuái lûãa, nhû möåt boá àuöëc khuãng khiïëp, chiïëu saáng caã möåt àaáy biïín bùçng phùèng nùçm dûúái chên nuái. Töi noái nuái lûãa ngêìm phun ra dung nham chûá khöng phun ra lûãa. Muöën coá lûãa thò cêìn coá khöng khñ no dûúäng khñ, vaâ lûãa khöng chaáy àûúåc trong nûúác. Trûúác mùæt töi hiïån ra möåt thaânh phöë chïët: nhûäng toâa nhaâ àöí naát, nhûäng àïìn àaâi hoang taân. Xa xa laâ nhûäng öëng dêîn nûúác khöíng löì. Xa hún möåt chuát laâ vïët tñch cuãa möåt haãi caãng, núi xûa kia coá nhiïìu taâu buön vaâ taâu chiïën ra vaâo. Xa hún nûäa laâ nhûäng daäy nhaâ àöí naát, nhûäng daäy phöë hoang vu. Töi àang úã àêu? úã àêu?

Töi muöën biïët àiïìu àoá, muöën biïët àiïìu àoá duâ coá phaãi vûát boã caái muä sùæt àang baão vïå àêìu! Nhûng thuyïìn trûúãng Nï-mö àaä bûúác àïën gêìn töi vaâ ra hiïåu cho töi àûâng laâm nhû vêåy. Sau àoá, öng ta lêëy möåt viïn àaá trùæng mïìm viïët lïn tûúâng möåt chûä: aát-lan-tñch aát-lan-tñch! Àoá laâ möåt luåc àõa maâ sûå töìn taåi àaä àûúåc nhiïìu nhaâ baác hoåc tranh caäi. Luåc àõa àoá àaä nùçm trûúác mùæt töi vúái têët caã nhûäng bùçng chûáng cuãa tai hoåa àaä xaãy ra! Caách àêy nhiïìu thïë kyã, nhûäng trêån luä luåt vaâ àöång àêët àaä hoaânh haânh trïn haânh tinh chuáng ta. Chó cêìn möåt àïm vaâ möåt ngaây laâ luåc àõa aát-lan-tñch àaä bõ xoáa saåch khoãi mùåt àêët. Chó coá nhûäng ngoån nuái cao nhêët laâ coân àûúåc tröng thêëy ngaây nay! Töi nhúá laåi têët caã nhûäng àiïìu àoá khi àoåc chûä "aát-lan-tñch" cuãa Nï-mö. Söë phêån kyâ laå àaä àûa töi àïën möåt ngoån nuái cuãa luåc àõa àaä bõ mêët! Töi àûúåc súâ moá vaâo nhûäng hoân àaá cuãa nhûäng toâa nhaâ àöìng thúâi vúái caác thúâi àaåi àõa chêët! Töi àûúåc bûúác chên lïn maãnh àêët maâ nhûäng ngûúâi nguyïn thuãy àaä ài! Dûúái chên töi laåo xaåo nhûäng vêåt hoáa thaåch àaä söëng úã nhûäng thúâi kyâ xa xûa nhêët dûúái boáng cêy giúâ àêy àaä biïën thaânh àaá.

Chao öi, sao töi khöng coá àuã thò giúâ àïí theo sûúân nuái döëc àûáng maâ ài xuöëng! Töi muöën ài suöët luåc àõa huyïìn diïåu naây xûa kia hùèn àaä nöëi liïìn chêu Phi vúái chêu Myä! Töi muöën thùm caác thaânh phöë cöí xûa nhêët, núi sinh söëng cuãa nhûäng ngûúâi khöíng löì,

Jules Verne 210


thoå haâng thïë kyã, coá àöi tay huâng maånh vêìn ài àûúåc nhûäng taãng àaá chöëng laåi àûúåc sûå taân phaá cuãa nûúác biïín! Biïët àêu möåt ngaây kia luåc àõa aát-lan-tñch bõ chön vuâi dûúái àaáy biïín seä nöíi lïn mùåt nûúác?... Trong khi töi mú tûúãng vaâ cöë ghi laåi trong trñ nhúá têët caã nhûäng chi tiïët cuãa caái caãnh huâng vô naây thò thuyïìn trûúãng Nï-mö tò tay vaâo bûác tûúâng àêìy rïu vaâ im lùång. Nï-mö àang nghô túái nhûäng thïë hïå àaä mêët ài hay àang tòm lúâi giaãi àaáp cho nhûäng söë phêån cuãa con ngûúâi? Hay Nï-mö àïën àêy àïí tòm nguöìn sûác maånh múái trong quaá khûá lõch sûã, àïí söëng trong giêy laát nhû nhûäng ngûúâi khöíng löì ngaây xûa? Töi àùåt ra moåi giaã thiïët àïí tòm hiïíu nhûäng yá nghô cuãa Nï-mö vaâ chia seã nhûäng yá nghô àoá vúái öng ta. Suöët möåt tiïëng àöìng höì chuáng töi ngùæm nhòn khoaãng àêët bùçng traãi ra dûúái aánh saáng cuãa dung nham chaáy àoã àöi khi saáng rûåc. Luác àoá mùåt trùng xuyïn qua lúáp nûúác daây vaâ roåi nhûäng tia saáng yïëu úát xuöëng luåc àõa bõ chòm ngêåp. Nï-mö àûáng thùèng dêåy, àûa mùæt nhòn lêìn cuöëi röìi ra hiïåu cho töi ài theo. Chuáng töi xuöëng nuái rêët nhanh. Sau khi vûúåt qua khu rûâng hoáa thaåch, töi thêëy aánh àeân pha cuãa taâu Nau-ti-luáx lêëp laánh nhû möåt vò sao. Nï-mö hûúáng theo aánh àeân àoá. Chuáng töi treâo lïn taâu àuáng luác nhûäng tia saáng àêìu tiïn cuãa mùåt trúâi moåc vûâa chaåm mùåt biïín.



CHÛÚNG 34

MOÃ THAN NGÊÌM DÛÚÁI BIÏÍN

Höm sau, 20 thaáng 2, töi dêåy rêët muöån vò àïm trûúác khaá mïåt. Luác nguã dêåy àaä 11 giúâ. Töi vöåi mùåc quêìn aáo röìi ra xem hûúáng ài cuãa taâu Nau-ti-luáx. Àõa baân vêîn chó hûúáng nam, töëc àöå hai mûúi haãi lyá möåt giúâ, àöå sêu möåt trùm meát. Cöng-xêy àïën. Töi kïí cho anh ta nghe vïì cuöåc tham quan àïm vûâa röìi. aå cûãa phoâng khaách múã nïn Cöng-xêy kõp nhòn thoaáng qua möåt phêìn cuãa luåc àõa bõ chòm ngêåp. Taâu chaåy trïn àaáy biïín mûúâi meát. Noá lûúát trïn luåc àõa aát-lan-tñch nhû möåt quaã cêìu khinh khñ gùåp gioá lûúát trïn nhûäng caánh àöìng coã. Noái àuáng hún, noá chaåy nhanh nhû möåt con taâu töëc haânh... Nhûäng caãnh vêåt kyâ diïåu loåt vaâo aánh àeân pha trïn taâu vaâ hiïån ra trûúác mùæt chuáng töi. Trong khi àoá, töi kïí cho Cöng-xêy nghe vïì luåc àõa aát-lan-tñch. Cöng-xêy nghe töi möåt caách lú àaäng. Sûå chuá yá cuãa anh ta bõ thu huát vaâo haâng àaân caá àang búi quanh taâu. Theo thoái quen, khi thêëy caá laâ Cöng-xêy lao àêìu vaâo viïåc phên loaåi vaâ thoaát li moåi thûåc tïë. Vò vêåy töi chó coân biïët laâm theo anh ta vaâ cuâng anh ta tòm hiïíu caác loaåi caá úã àêy. Caá úã Àaåi Têy Dûúng chùèng khaác biïåt gò lùæm vúái caá úã caác biïín khaác. Vûâa quan saát àöång vêåt, töi vûâa ngùæm caãnh bònh nguyïn cuãa luåc àõa aát-lan-tñch. Àöi khi àaáy biïín mêëp mö nhiïìu khiïën taâu phaãi chaåy chêåm laåi vaâ trûúân laách qua nhûäng khe àöìi nhoã heåp kheáo leáo nhû möåt con caá voi. ÚÃ àöi chöî àõa hònh phûác taåp quaá khöng len loãi qua àûúåc thò con taâu laåi voåt lïn cao, vûúåt qua vêåt chûúáng ngaåi, röìi laåi lao xuöëng caách biïín chó vaâi meát. Gêìn böën giúâ chiïìu, tñnh chêët cuãa àaáy biïín bùæt àêìu thay àöíi. Noá khöng coân phuã möåt lúáp buân daây xen vúái nhûäng caânh cêy hoáa àaá nûäa maâ ngaây caâng nhiïìu àaá hún. Töi thêëy taâu àang chaåy vaâo möåt vuâng nuái, chêëm dûát caãnh àöìng bùçng mïnh möng. Töi laåi nhêån thêëy chên trúâi phña nam bõ ngùn laåi búãi möåt daäy nuái cao chùæc khöng vûúåt qua àûúåc, ngoån nuái chùæc nhö khoãi mùåt biïín. Bûác tûúâng àaá àoá hùèn laâ chên möåt luåc àõa hay ñt nhêët laâ chên möåt hoân àaão. Toåa àöå chöî naây khöng àûúåc ghi trïn baãn àöì -biïët àêu khöng phaãi laâ cöë yá? -nïn töi khöng xaác àõnh àûúåc võ trñ con taâu. Nhûng töi caãm thêëy hònh nhû

Jules Verne 212


bûác tûúâng àaá naây laâ àêìu cuâng cuãa luåc àõa aát-lan-tñch maâ töi chó àûúåc thêëy möåt phêìn nhoã. Àïm àïën, töi vêîn khöng ngûâng quan saát. Cöng-xêy trúã vïì phoâng riïng. Töi coân laåi möåt mònh trong phoâng khaách. Taâu Nau-ti-luáx àang túái saát bûác tûúâng àaá thò ö cûãa söí àoáng laåi. Töi chûa hònh dung àûúåc noá seä vûúåt qua trúã ngaåi naây thïë naâo, nhûng vêîn phaãi quay vïì phoâng riïng. Taâu àöî laåi. Töi nguã thiïëp ài vúái yá àõnh laâ seä dêåy súám. Nhûng saáng höm sau, khi töi ra phoâng khaách thò àaä taám giúâ. Töi nhòn àöìng höì chó àöå sêu thò biïët taâu àaä nöíi lïn mùåt nûúác. Coá tiïëng chên ngûúâi trïn boong. Nhûng sao khöng thêëy thên taâu lùæc lû nhû möîi lêìn taâu chaåy trïn mùåt biïín? Töi àïën chöî nùæp taâu. Nùæp taâu múã. Töi nhòn ra ngoaâi nhûng chó thêëy xung quanh töëi mõt muâng. Chuáng töi àang úã àêu? Töi lêìm lêîn röìi hay sao? Chùèng leä bêy giúâ coân laâ àïm? Khöng! Chùèng thêëy möåt ngöi sao naâo trïn trúâi! Duâ coá laâ àïm ài nûäa cuäng khöng thïí töëi àïën mûác naây. Töi hoang mang. Coá tiïëng ngûúâi hoãi töi:

- Giaáo sû àêëy aâ? - A! Thuyïìn trûúãng Nï-mö! Chuáng ta àang úã àêu vêåy? - Thûa giaáo sû, àang úã dûúái àêët. - ÚÃ dûúái àêët! Töi sûãng söët. - Nhûng taâu vêîn chaåy? - Vêîn chaåy nhû thûúâng. - Töi xin chõu, khöng sao hiïíu àûúåc. - Ngaâi haäy raáng chúâ mêëy phuát. Töi seä cho bêåt àeân pha, vaâ

nïëu ngaâi muöën biïët roä tònh hònh thò ngaâi seä àûúåc toaåi nguyïån. Töi lïn boong àúåi. Töëi àïën nöîi töi khöng nhòn thêëy Nï-mö nûäa. Tuy vêåy, ngûúác nhòn lïn, töi vêîn thêëy àónh àêìu möåt vïåt saáng múâ loåt qua möåt löî thuãng hònh troân. Nhûng luác àoá àeân pha àûúåc bêåt lïn aánh àeân choái loâa nuöët trûãng mêët vïåt saáng múâ kia. aánh àiïån saáng quùæc, laâm töi phaãi nhùæm mùæt laåi trong möåt phuát. Sau àoá töi bùæt àêìu nhòn xung quanh. Taâu Nau-ti-luáx àöî bêåp bïình gêìn búâ àaá cao giöëng nhû bïën caãng. Biïín caã biïën thaânh möåt caái höì coá tûúâng àaá bao quanh. "Höì" coá àûúâng kñnh khoaãng hai haãi lyá, chu vi khoaãng saáu haãi lyá. Mûåc nûúác trong "höì" khöng thïí khaác mûåc nûúác àaåi dûúng àûúåc vò "höì" vaâ biïín nhêët àõnh thöng nhau. Nhûng bûác tûúâng àaá dêìn dêìn chuåm laåi úã àöå cao nùm trùm hay saáu trùm meát, taåo thaânh möåt caái phïîu khöíng löì lêåt ngûúåc. Giûäa phïîu coá möåt caái löî nhoã àïí



loåt qua aánh saáng mùåt trúâi múâ múâ. Trûúác khi nghiïn cûáu cêëu taåo bïn trong cuãa caái hang lúán naây vaâ tòm hiïíu xem noá do baân tay con ngûúâi hay do thiïn nhiïn taåo nïn, töi hoãi Nï-mö:

- Thûa thuyïìn trûúãng, töi vêîn chûa hiïíu chuáng ta àang úã àêu.

- Trong loâng möåt nuái lûãa àaä tùæt. Trong khi giaáo sû nguã taâu Nau-ti-luáx àaä loåt vaâo àêy qua möåt laåch nûúác tûå nhiïn úã àöå sêu mûúâi meát. Àêy chñnh laâ bïën taâu! Möåt bïën taâu vûäng chùæc, thuêån tiïån, khöng bõ ai nhoâm ngoá vaâ traánh àûúåc gioá têët caã caác cêëp! Giaáo sû khoá tòm thêëy ven búâ caác luåc àõa hay àaão möåt núi naâo, baão àaãm cho taâu thuyïìn traánh baäo töët hún úã àêy!

- Thûa thuyïìn trûúãng, rêët àuáng. ÚÃ àêy chuáng ta àûúåc an toaân. Trong loâng nuái lûãa thò coá caái gò àe doåa nöíi chuáng ta nûäa! Nhûng úã àónh nuái töi thêëy möåt caái löî.

- Àuáng, àoá laâ miïång nuái lûãa xûa kia phun ra dung nham húi lûu huyânh vaâ lûãa. Bêy giúâ miïång nuái cung cêëp cho chuáng ta khöng khñ trong laânh. Vuâng biïín naây rêët nhiïìu àaão coá nguöìn göëc nuái lûãa. Àöëi vúái ngûúâi ài biïín bònh thûúâng thò àoá chó laâ daãi àaá ngêìm, coân àöëi vúái ta thò àoá laâ möåt hang àaá khöíng löì. Töi tònh cúâ phaát hiïån ra noá, tònh cúâ maâ rêët coá lúåi.

- Thûa thuyïìn trûúãng, coá thïí xuöëng àêy qua miïång nuái lûãa àûúåc khöng?

- Khöng xuöëng cuäng khöng lïn àûúåc! Tûâ chên nuái lïn khoaãng ba mûúi meát thò coân treâo àûúåc, cao hún nûäa thò vaách nuái hònh cuöën, treâo sao àûúåc!

- Thûa thuyïìn trûúãng, töi thêëy úã moåi núi moåi luác thiïn nhiïn àïìu phuåc vuå ngaâi. Trong höì nûúác naây, ngaâi àûúåc an toaân tuyïåt àöëi. Chùèng ai phaá vúä àûúåc sûå yïn tônh úã àêy. Nhûng ngaâi cêìn bïën taâu naây laâm gò? Taâu Nau-ti-luáx àêu coá cêìn bïën!

- Thûa giaáo sû, àuáng laâ taâu khöng cêìn bïën. Nhûng noá cêìn àiïån àïí chaåy, cêìn coá bònh àiïån àïí saãn ra àiïån nùng, cêìn na-tri àïí naåp caác bònh àiïån, cêìn than àïí coá na-tri, cêìn moã than àïí khai thaác than. Tûâ nhûäng thúâi àaåi àõa chêët xa xûa, biïín àaä nuöët chûãng nhiïìu rûâng cêy, rûâng cêy àaä biïën thaânh than àaá vaâ trúã thaânh nguöìn nhiïn liïåu vö têån.

- Nghôa laâ caác thuãy thuã cuãa ngaâi laâm caã cöng viïåc thúå moã nûäa?

Jules Verne 214


- Vêng, àuáng vêåy. Nhûäng moã than àaá nùçm dûúái nûúác. Caác thuãy thuã cuãa töi mùåc àöì lùån, mang theo cuöëc chim xuöëng àêy àaâo than. Khi töi àöët than àïí coá na-tri thò khoái theo miïång nuái thoaát ra khiïën nuái lûãa coá veã àang hoaåt àöång.

- Chuáng töi coá àûúåc thêëy thuãy thuã cuãa ngaâi àaâo than khöng? - Khöng! Töi àang vöåi hoaân thaânh chuyïën ài voâng quanh thïë

giúái naây. Vò vêåy töi chó cho lêëy chöî than dûå trûä sùén úã àêy thöi. Lêëy xong than, nghôa laâ àuáng ngaây kia, chuáng ta seä tiïëp tuåc cuöåc haânh trònh.



CHÛÚNG 35

BIÏÍN XAÁC-GAX

Hy voång trúã vïì búâ biïín chêu Êu bõ tiïu tan. Thuyïìn trûúãng Nï-mö cho taâu chaåy vïì hûúáng nam. Öng ta ài àêu? Töi chõu khöng daám ûúác àoaán nûäa. Ngay höm àoá, taâu ài qua möåt vuâng àöåc àaáo cuãa Àaåi Têy Dûúng. Doâng biïín Gún-xtú-rim êëm aáp thò ai cuäng biïët. Tûâ búâ biïín Phlo-ri-àa noá chaãy vïì Spñt-beác-ghen. Àïën khoaãng 44o vô bùæc Gún-xtú-rim chia laâm hai nhaánh. Nhaánh chñnh theo hûúáng àöng bùæc chaãy doåc búâ biïín Ai-len vaâ Na-uy; nhaánh thûá hai theo hûúáng nam chaãy vïì nhoám àaão A-ào. Túái búâ biïín chêu Phi, nhaánh nam veä thaânh hònh voâng cung vaâ trúã vïì nhoám àaão …ng-ti. Nhaánh nûúác êëm naây -goåi laâ "voâng àai" thò àuáng hún laâ "nhaánh" -bao quanh möåt vuâng biïín cuãa Àaåi Têy Dûúng, coá tïn laâ biïín Xaác-gax. Biïín Xaác-gax quaã laâ möåt caái höì giûäa biïín caã. Diïån tñch cuãa noá lúán àïën nöîi doâng biïín Gún-xtú-rim phaãi mêët ba nùm múái chaãy quanh àûúåc möåt voâng. Suöët ngaây 22 thaáng 2, taâu chaåy ngêìm dûúái biïín Xaác-gax. Núi àêy, caác loaâi caá ûa thûåc vêåt biïín vaâ caác loaâi giaáp xaác coá thïí tòm thêëy vö söë thûác ùn...

Tûâ 23 thaáng 2 àïën hïët 12 thaáng 3, nghôa laâ suöët mûúâi chñn ngaây, taâu Nau-ti-luáx chaåy giûäa Àaåi Têy Dûúng, àûa chuáng töi vïì phña nam vúái töëc àöå möåt trùm dùåm trong hai mûúi böën tiïëng àöìng höì. Roä raâng laâ thuyïìn trûúãng Nï-mö àang thûåc hiïån cuöåc du haânh voâng quanh thïë giúái naây theo möåt kïë hoaåch àõnh trûúác, vaâ töi tin rùçng sau khi voâng qua muäi Hooác, öng ta seä trúã laåi vuâng biïín phña nam Thaái Bònh Dûúng. Nhûng lo ngaåi cuãa Neát Len laâ coá cùn cûá. ÚÃ giûäa biïín khúi naây hoåa hoùçn múái gùåp möåt hoân àaão thò coân noái chi àïën viïåc chaåy tröën. yá muöën cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö laâ luêåt lïå trïn taâu Nau-ti-luáx. Thöi cuäng àaânh phoá mùåc söë phêån. Nhûng nïëu duâng baåo lûåc hay mûu meåo àïí chöëng laåi Nï-mö laâ àiïìu vö ñch thò sao khöng thïí thûúng lûúång vúái öng ta àûúåc? Kïët thuác cuöåc haânh trònh voâng quanh thïë giúái naây, liïåu Nï-mö coá bùçng loâng traã laåi tûå do cho chuáng töi, nïëu chuáng töi thïì seä giûä bñ mêåt cho öng ta

Jules Verne 216


khöng? Nï-mö seä coá thaái àöå thïë naâo àöëi vúái nhûäng yïu saách tûå do cuãa töi? Öng ta àaä chùèng nhiïìu lêìn tuyïn böë möåt caách cûúng quyïët laâ chuáng töi seä bõ troái buöåc vônh viïîn vaâo taâu Nau-ti-luáx àïí khoãi bõ löå bñ mêåt àoá sao? Phaãi chùng Nï-mö xem sûå im lùång cuãa chuáng töi trong böën thaáng roâng laâ möåt sûå thoãa thuêån vúái töëi hêåu thû cuãa öng ta? Àùåt vêën àïì naây ra liïåu coá laâm cho Nï-mö ngúâ vûåc, do àoá aãnh hûúãng xêëu túái viïåc thûåc hiïån yá àöì cuãa chuáng töi khöng? Sau khi cên nhùæc vaâ suy nghô kyä, töi trao àöíi yá kiïën vúái Cöng-xêy. Anh ta cuäng phên vên nhû töi. Tuy töi chûa àïën nöîi tuyïåt voång, nhûng nghô cho kyä, töi cuäng hiïíu rùçng cú höåi trúã vïì xaä höåi loaâi ngûúâi ngaây caâng hiïëm, nhêët laâ khi Nï-mö àang cho taâu phoáng vun vuát trong vuâng biïín nhiïåt àúái cuãa Àaåi Têy Dûúng! Suöët mûúâi chñn ngaây noái trïn khöng xaãy ra chuyïån gò àùåc biïåt. Thuyïìn trûúãng Nï-mö ñt khi xuêët hiïån. Öng ta laâm viïåc nhiïìu. ÚÃ thû viïån, töi thûúâng thêëy nhûäng cuöën saách, phêìn lúán laâ vïì lõch sûã tûå nhiïn, àang àoåc dúã. Trong cuöën "Nhûäng bñ mêåt cuãa biïín sêu" cuãa töi, Nï-mö àaánh dêëu chi chñt bïn lïì, àöi khi ghi nhûäng yá kiïën baác boã möåt söë lêåp luêån vaâ giaã thiïët cuãa töi. Nhûng Nï-mö chó ghi toám tùæt nhûäng nhêån xeát àoá trïn lïì saách maâ khöng tranh luêån trûåc tiïëp vúái töi. Thónh thoaãng töi laåi nghe thêëy nhûäng giai àiïåu buöìn buöìn àêìy tònh caãm. Nï-mö chúi àaåi phong cêìm, nhûng chó chúi luác khuya, khi boáng àïm àaä bao truâm mùåt biïín vaâ khi taâu Nau-ti-luáx mú maâng giûäa àaåi dûúng vùæng lùång. Suöët mûúâi chñn ngaây àoá taâu chaåy trïn mùåt nûúác. Thónh thoaãng múái coá möåt chiïëc taâu buöìm chúã haâng ài êën Àöå àang hûúáng vïì muäi Haão Voång. Möåt höm coá chiïëc taâu sùn caá voi dûúåt theo chuáng töi, chùæc hoå tûúãng taâu Nau-ti-luáx laâ möåt con caá voi khöíng löì. Nhûng Nï-mö khöng muöën hoå phñ thò giúâ vaâ sûác lûåc nïn cho taâu lùån xuöëng.

Caá vuâng biïín naây vïì cùn baãn giöëng caá úã caác vuâng biïín khaác. Chuáng töi gùåp caã caá mêåp búi gêìn taâu. Àoá laâ nhûäng con "choá biïín", nhûäng con caá phaâm ùn nhêët. Caánh dên chaâi kïí laåi rùçng trong buång möåt con caá mêåp ngûúâi ta thêëy möåt caái àêìu trêu vaâ gêìn nguyïn möåt chuá bï con; coá khi thêëy hai con caá ngûâ vaâ caã möåt anh lñnh thuãy vúái àêìy àuã trang phuåc, hoùåc möåt anh lñnh coá àeo gûúm hùèn hoi. Thêåm chñ coá con caá mêåp nuöët chûãng caã möåt kyå maä lêîn ngûåa. Tuy vêåy nhûäng lúâi àöìn àaåi êëy àïìu khöng àaáng tin!... Tûâng àaân caá heo baám chùåt lêëy taâu vaâ laâm chuáng töi buöìn cûúâi vïì nhûäng troâ nghõch ngúåm cuãa chuáng. Möîi àaân göìm nùm saáu con, hïåt nhû choá soái trong rûâng! Caá heo rûâng phaâm ùn chùèng keám gò caá mêåp. Möåt giaáo sû úã Cö-pen-ha-gen cho biïët öng àaä lêëy tûâ daå daây möåt con caá heo ra mûúâi ba con



lúån biïín vaâ mûúâi lùm con haãi cêíu! Cöng-xêy phên loaåi rêët nhiïìu caá bay. Thêåt kyâ thuá khi àûúåc thêëy taâi kheáo leáo cuãa caá heo rûúåt bùæt chuáng. Duâ chuáng coá bay cao, bay xa àïën àêu -thêåm chñ vûúåt qua caã taâu Nau-ti-luáx, chuáng cuäng khöng thoaát khoãi caái moäm ngoaác röång cuãa caá heo! Suöët ngaây 13 thaáng 3, taâu ào àöå sêu cuãa àaåi dûúng. Thuyïìn trûúãng Nï-mö quyïët àõnh cho taâu lùån xuöëng àöå sêu töëi àa àïí xaác àõnh nhûäng söë liïåu cuãa caác vûåc sêu naây úã Àaåi Têy Dûúng. Töi sùén saâng ghi cheáp nhûäng kïët quaã cuãa cuöåc thñ nghiïåm. Cûãa söí phoâng khaách àûúåc múã ra, taâu Nau-ti-luáx chuêín bõ lùån xuöëng röën biïín Àaåi Têy Dûúng... Thên taâu rung lïn nhû möåt chiïëc dêy àaân vùån cùng, röìi nheå nhaâng chòm xuöëng nûúác. Töi vaâ Nï-mö àûáng trong phoâng khaách theo doäi aáp kïë. Möåt laát sau taâu ài qua chöî úã cuãa vö söë loaâi caá. Caâng xuöëng sêu, hïå àöång vêåt caâng thay àöíi. Möåt söë caá chó söëng úã lúáp nûúác trïn. Möåt söë khaác, ñt hún, úã caác lúáp nûúác dûúái. Chñnh úã àêy chuáng töi loåt vaâo giûäa möåt thïë giúái àöång vêåt kyâ laå. Kim àöìng höì chó àöå sêu saáu ngaân meát. Taâu lùån àaä àûúåc möåt tiïëng àöìng höì. Caâng xuöëng sêu, biïín caâng ngheâo sûå söëng nhûng laåi trong möåt caách laå luâng. Taâu lùån thïm möåt tiïëng nûäa thò xuöëng túái àöå sêu mûúâi ba ngaân meát, nhûng vêîn chûa thêëy àaáy biïín...

Tuy vêåy, úã àöå sêu mûúâi böën ngaân meát, giûäa laân nûúác trong nhû pha lï, töi nhòn thêëy boáng àen cuãa nhûäng ngoån nuái Hy-maä-laåp-sún hay Baåch-sún, hay cao hún nûäa, búãi leä loâng chaão naây sêu chûa biïët àïën àêu laâ cuâng! Taâu Nau-ti-luáx vêîn lûúát xuöëng àaáy àaåi dûúng sêu thùèm, mùåc duâ aáp lûåc bïn ngoaâi rêët lúán. Töi caãm thêëy voã taâu kïu ken keát, kñnh úã caác ö cûãa phoâng khaách bõ loäm xuöëng vò aáp lûåc nûúác. Nïëu con taâu khöng coá sûác bïìn cuãa theáp nhû Nï-mö noái thò noá àaä bõ boáp beåp ruám röìi. ÚÃ àöå sêu mûúâi ba ngaân meát, taâu Nau-ti-luáx àaä vûúåt qua giúái haån cuãa caác lúáp nûúác coá sinh vêåt, tûåa nhû möåt quaã cêìu lïn cao quaá sinh quyïín. Vêåy maâ chuáng töi àaä xuöëng sêu túái mûúâi saáu ngaân meát - böën dùåm, - voã taâu chõu aáp suêët möåt ngaân saáu trùm ki-lö-gam trïn möåt cen-ti-meát vuöng!

- Thêåt laâ möåt cuöåc thûã sûác lúán lao! - töi thöët lïn. - Xuöëng túái àaáy biïín sêu maâ chûa möåt ngûúâi naâo túái àûúåc!

Thuyïìn trûúãng haäy nhòn xem kòa! Nhûäng moãm àaá huâng vô, nhûäng hang ngêìm maâ khöng möåt sinh vêåt naâo coá thïí duâng laâm núi êín naáu! Àêy chñnh laâ àêìu cuâng cuãa caác luåc àõa trïn traái àêët! Phña bïn kia khöng coân sûå söëng nûäa! Vò sao sau khi àïën àêy, chuáng ta chó mang vïì àûúåc nhûäng kyã niïåm thöi?

Jules Verne 218


- Ngaâi muöën mang vïì möåt caái gò thûåc chêët hún û? - Nï-mö hoãi töi.

- Thûa thuyïìn trûúãng, töi chûa hiïíu yá ngaâi. - Töi muöën noái, chùèng coá gò àún giaãn hún laâ ghi laåi maäi maäi

caãnh biïín sêu naây! Töi chûa kõp biïíu löå sûå ngaåc nhiïn cuãa mònh thò Nï-mö àaä ra

lïånh mang maáy aãnh àïën. Caánh cûãa söí àûúåc múã röång, biïín bïn ngoaâi àûúåc chiïëu saáng, quaã laâ möåt caãnh tuyïåt àeåp. aánh saáng nhên taåo duâng àïí chuåp aãnh biïín sêu töët hún aánh saáng mùåt trúâi nhiïìu. Taâu Nau-ti-luáx àûáng yïn taåi chöî. Chuáng töi hûúáng öëng kñnh vaâo möåt caãnh traáng lïå cuãa àaáy àaåi dûúng maâ mêëy giêy sau àûúåc möåt êm baãn rêët àaåt. Chuåp aãnh xong, Nï-mö noái:

- Thûa giaáo sû, àaä àïën luác ta phaãi lïn röìi! Khöng nïn laåm duång nhûäng khaã nùng cuãa chuáng ta vaâ bùæt voã taâu phaãi chõu àûång quaá lêu möåt aáp lûåc quaá lúán nhû vêåy.

- Thûa thuyïìn trûúãng, xin ngaâi cho taâu lïn. - Giaáo sû àûáng cho vûäng nheá! Töi chûa kõp hiïíu roä yá Nï-mö thò àaä ngaä lùn ra. Theo lïånh

thuyïìn trûúãng, chên võt ngûâng hoaåt àöång, baánh laái àiïìu khiïín àöå sêu chuyïín sang chiïìu thùèng àûáng. Thïë laâ taâu Nau-ti-luáx vuát lïn nhû möåt quaã khñ cêìu. Noá reä nûúác vaâ gêy ra tiïëng rñt êìm êìm. Trong böën phuát, taâu vûúåt mûúâi saáu ngaân meát -khoaãng caách giûäa àaáy biïín vaâ mûåc nûúác -vaâ nöíi lïn mùåt àaåi dûúng nhû möåt con caá bay, laâm voåt lïn nhûäng tia nûúác tung toáe!



CHÛÚNG 36

CAÁ NHAÂ TAÁNG VAÂ CAÁ VOI

Àïm 13 raång 14 thaáng 3, taâu Nau-ti-luáx laåi chaåy vïì hûúáng nam. Töi tûúãng sau khi voâng qua muäi Hooác, taâu seä vaâo vuâng biïín Thaái Bònh Dûúng vaâ thïë laâ seä kïët thuác cuöåc haânh trònh voâng quanh thïë giúái. Nhûng taâu laåi hûúáng vïì phña chêu uác. Noá ài Nam cûåc û? Thïë thò àiïn röì quaá chûâng! Töi bùæt àêìu thêëy nhûäng haânh àöång cuãa Nï-mö chûáng toã Neát Len lo ngaåi laâ coá cú súã. Thúâi gian gêìn àêy Neát chùèng cho chuáng töi biïët gò vïì nhûäng kïë hoaåch cuãa mònh. Neát trúã nïn deâ dùåt vaâ ñt noái hún. Töi thêëy caãnh tuâ tuáng naây àeâ nùång lïn têm tû anh ta khiïën anh ta ngaây caâng bùèn tñnh hún. Möîi lêìn gùåp Nï-mö, mùæt Neát laåi naãy lûãa. Töi súå anh chaâng Ca-na-àa noáng naãy naây coá thïí liïìu lônh. Ngaây 14 thaáng 3, Cöng-xêy vaâ Neát böîng nhiïn vaâo phoâng töi. Töi hoãi hoå àïën coá viïåc gò.

- Thûa giaáo sû, töi muöën hoãi ngaâi vaâi àiïìu, - Neát traã lúâi. - Öng cûá hoãi. - Ngaâi cho rùçng trïn taâu Nau-ti-luáx coá nhiïìu ngûúâi khöng? - Töi khöng roä, öng baån aå. - Theo töi, àiïìu khiïín möåt con taâu nhû taâu Nau-ti-luáx khöng

cêìn nhiïìu ngûúâi. - Rêët àuáng. - Töi traã lúâi. - Muöën àiïìu khiïín möåt con taâu coá maáy moác chaåy àiïån thò

mûúâi ngûúâi laâ àuã. - Thïë thò sao trïn taâu söë thuãy thuã laåi nhiïìu hún? - Vò sao aâ? Töi chùm chuá nhòn Neát. Àoaán yá cuãa Neát cuäng chùèng khoá gò.

Töi noái: - Búãi vò, nïëu nhûäng lúâi phoãng àoaán cuãa töi laâ àuáng vaâ nïëu töi

khöng hiïíu sai yá nghôa cuöåc söëng cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö, thò

Jules Verne 220


taâu Nau-ti-luáx chùèng phaãi laâ möåt con taâu àún thuêìn! Noá coân laâ núi êín naáu cuãa nhûäng ngûúâi àaä cùæt àûát moåi quan hïå vúái mùåt àêët nhû baãn thên Nï-mö vêåy.

- Rêët coá thïí thïë, - Cöng-xêy noái. - Nhûng duâ sao taâu Nau-ti-luáx cuäng chó chûáa àûúåc möåt söë

ngûúâi coá haån. Giaáo sû coá thïí tñnh àûúåc söë ngûúâi töëi àa trïn taâu khöng?

- Tñnh söë ngûúâi trïn taâu aâ? Bùçng caách naâo húã Cöng-xêy? - Bùçng pheáp tñnh àún giaãn thöi. Giaáo sû àaä biïët sûác chúã cuãa

taâu, do àoá biïët caã khöëi lûúång khöng khñ coá thïí duâng àûúåc trïn taâu. Mùåt khaác, giaáo sû laåi biïët möîi ngûúâi cêìn bao nhiïu dûúäng khñ àïí thúã vaâ taâu Nau-ti-luáx cûá hai mûúi böën tiïëng àöìng höì laåi phaãi nöíi lïn àïí dûå trûä...

Cöng-xêy khöng noái hïët cêu, nhûng töi hiïíu rêët roä yá anh ta. Töi noái:

- Töi hiïíu anh, Cöng-xêy aå. Tñnh toaán khöng khoá lùæm, nhûng chùæc gò àaä àuáng.

- Khöng quan troång! Neát noái. - Àaåi khaái cuäng àûúåc. - Thïë naây nheá. Möîi tiïëng àöìng höì möîi ngûúâi tiïu thuå hïët möåt

söë dûúäng khñ chûáa trong möåt trùm lñt khöng khñ. Nhû vêåy trong hai mûúi tû tiïëng àöìng höì tiïu thuå hïët dûúäng khñ chûáa trong hai ngaân böën trùm lñt. Bêy giúâ phaãi chia dung tñch cuãa taâu cho hai ngaân böën trùm.

- Àuáng vêåy. - Troång taãi taâu Nau-ti-luáx laâ möåt ngaân nùm trùm têën, trong

möîi têën coá möåt ngaân lñt khöng khñ... Töi lêëy buát chò ra laâm pheáp tñnh.

- ... Taâu N. chûáa àûúåc möåt khöëi lûúång khöng khñ àuã cho saáu trùm hùm nhùm ngûúâi duâng trong hai mûúi tû tiïëng àöìng höì.

- 625, - Neát nhùæc laåi. - Nhûng töi àoaán chùæc vúái öng têët caã nhûäng ngûúâi trïn taâu

naây cöång laåi, caã haânh khaách, thuãy thuã, sô quan cuäng khöng àïën



möåt phêìn mûúâi con söë trïn. Vò vêåy, öng Neát aå, töi chó coá thïí khuyïn öng laâ nïn kiïn nhêîn möåt chuát.

- Khöng phaãi chó kiïn nhêîn maâ coân phaãi nhêîn nhuåc nûäa, - Cöng-xêy duâng tûâ rêët chñnh xaác.

- Tuy vêåy, Nï-mö cuäng khöng thïí ài vïì phña nam maäi àûúåc. Àïën luác naâo àoá, öng ta cuäng phaãi dûâng laåi thöi! Khi gùåp nhûäng àöìng bùng, Nï-mö seä phaãi quay vïì nhûäng vuâng biïín vùn minh hún. Luác àoá, anh Neát aå, seä laâ thúâi cú thuêån lúåi cho chuáng ta.

Neát lùæc àêìu, lêëy tay lau traán röìi ài ra chùèng noái möåt lúâi. Cöng-xêy baão töi:

- Nïëu giaáo sû cho pheáp, töi seä lûåa lúâi khuyïn giaãi anh ta. Anh chaâng Neát khöën khöí naây nhöìi vaâo àêìu oác mònh àuã thûá linh tinh. Luác naâo cuäng nhùæc túái quaá khûá!

Neát tûå giaây voâ mònh bùçng nhûäng kyã niïåm cuä. Nïn thöng caãm vúái anh ta. Anh ta coân biïët laâm gò trïn taâu naây nûäa? Neát khöng phaãi laâ baác hoåc nhû giaáo sû. Nhûäng caãnh kyâ diïåu dûúái biïín sêu chùèng laâm anh ta vui sûúáng nhû giaáo sû. Neát sùén saâng hy sinh hïët thaãy àïí coá thïí töëi àïën ngöìi trong möåt quaán rûúåu naâo àoá úã Ca-na-da! Cuöåc söëng àún àiïåu trïn taâu Nau-ti-luáx quaã thûåc àaä àeâ nùång lïn Neát Len, möåt ngûúâi ûa hoaåt àöång vaâ phoáng tuáng. ñt coá nhûäng sûå viïåc laâm anh ta thñch thuá. Tuy vêåy, cuäng coá möåt chuyïån khiïën Neát nhúá laåi thúâi oanh liïåt xûa. Gêìn mûúâi möåt giúâ trûa, taâu Nau-ti-luáx nöíi lïn mùåt nûúác àuáng vaâo giûäa möåt àaân caá voi. Cuöåc gùåp gúä naây khöng laâm töi ngaåc nhiïn: töi biïët loaâi àöång vêåt coá vuá naây bõ nhiïìu àoaân taâu àaánh caá sùn bùæt nïn phaãi lêín traánh sang Àaåi Têy Dûúng vaâ nhûäng vuâng biïín kïë cêån. Caá voi àaä àoáng möåt vai troâ quan troång vaâ giuáp ñch nhiïìu trong thúâi àaåi cuãa nhûäng phaát kiïën lúán. Chuáng àaä löi cuöën nhûäng ngûúâi Bat-xcú, sau àoá laâ nhûäng ngûúâi A-xtu-ri-a, ngûúâi Anh, ngûúâi Haâ Lan, daåy hoå coi khinh nhûäng hiïím nguy cuãa biïín caã vaâ daám ài ngang doåc caác àaåi dûúng. Nhûäng truyïìn thuyïët cöí xûa noái nhiïìu vïì "chiïën cöng" cuãa caá voi àaä dêîn dùæt caác thúå sùn túái gêìn Bùæc cûåc -chó coân baãy dùåm laâ túái! Rêët coá thïí laâ nhúâ ài sùn caá voi úã caác vuâng biïín cûåc bùæc vaâ cûåc nam, ngûúâi ta àaä tòm ra hai cûåc cuãa traái àêët! Chuáng töi ngöìi trïn boong. Biïín lùång. Thaáng mûúâi úã àöå vô naây cho chuáng töi nhûäng ngaây thu tuyïåt àeåp. Neát laâ ngûúâi àêìu tiïn -anh ta khöng thïí lêìm lêîn àûúåc -phaát hiïån ra möåt con caá voi úã chên trúâi phña àöng. Nïëu nhòn kyä thò

Jules Verne 222


coá thïí thêëy caách taâu àöå nùm haãi lyá, möåt vêåt maâu àen luác nöíi lïn luác chòm xuöëng mùåt biïín.

- Chaâ! Neát reo lïn. - Nïëu töi úã trïn taâu àaánh caá voi thò phen naây phaãi biïët! Chuá

caá voi naây khaá lùæm. Nhòn cöåt nûúác noá phun lïn kòa! Sao töi laåi bõ troái chùåt vaâo àêy thïë naây?

- Öng coân nhúá nghïì sùn caá voi aâ, öng Neát? - Thûa giaáo sû, coá ngûúâi thúå sùn naâo quïn àûúåc nghïì cuä cuãa

mònh? Coá caái gò thay thïë àûúåc nghïì àoá? Noá laâm maáu trong ngûúâi töi söi lïn!

- Öng chûa sùn caá voi úã vuâng biïín naây bao giúâ aâ? - Thûa giaáo sû, chûa. Töi àaä tûâng lïn caác biïín miïìn bùæc, àaä

àïën têån eo Bï-rinh vaâ eo Àï-vix. - Nghôa laâ öng chûa quen biïët nhûäng chuá caá voi úã baán cêìu

nam. Cuäng àuáng thöi! Cho túái nay öng chó sùn caá voi phûúng bùæc maâ caá voi phûúng nam thò khöng vûúåt qua vuâng biïín noáng cuãa xñch àaåo.

- Giaáo sû khöng noái àuâa àêëy chûá? Neát hoaâi nghi. - Töi chó noái sûå thûåc. - Thïë thò xin kïí giaáo sû nghe möåt cêu chuyïån: nùm 1865 -

caách àêy gêìn hai nùm rûúäi - töi bùæn àûúåc úã gêìn Grin-len möåt con caá voi trïn sûúân coá muäi lao mang dêëu cuãa möåt chiïëc taâu àaánh caá úã eo Bï-rinh. Xin hoãi vò sao con caá bõ thûúng úã búâ biïín phña têy chêu Myä laåi bõ haå úã búâ biïín phña àöng, nïëu sau khi voâng qua muäi Hooác hay muäi Haão Voång, noá khöng vûúåt xñch àaåo?

- Töi taán thaânh yá kiïën cuãa anh Neát, - Cöng-xêy noái. - Xin giaáo sû giaãi àaáp cho. - Thûa caác baån, coá nhiïìu loaâi caá voi söëng úã caác miïìn biïín

khaác nhau vaâ khöng bao giúâ boã ài núi khaác. Vaâ nïëu möåt con caá voi naâo tûâ eo Bï-rinh moâ sang eo Àï-vix thò coá nghôa laâ giûäa hai biïín coá möåt löëi ài nùçm gêìn búâ biïín chêu Myä hoùåc gêìn búâ biïín chêu AÁ.

- Töi coá nïn tin giaáo sû khöng?



- Neát nheo mùæt hoãi. - Phaãi tin chûá! - Cöng-xêy noái. Neát phaãn àöëi: - Nghôa laâ nïëu töi chûa tûâng àïën sùn úã àêy thò töi khöng thïí

quen biïët caá voi úã àêy chûá gò? - Àuáng vêåy, öng Neát aå. - Thïë thò cêìn laâm quen vúái chuáng. Cöng-xêy noái. - Nhòn xem kòa! Nhòn xem! Neát kïu lïn, gioång xuác àöång. - Con caá voi àang túái gêìn! Chaâ! Noá búi thùèng vïì phña ta. Thêåt

laâ trïu ngûúi! Noá thêëy töi tay khöng maâ! Neát giêåm chên, tay nùæm chùåt vaâ lùæc lùæc nhû àang huú lïn möåt muäi lao tûúång trûng.

- Thûa giaáo sû, caá voi vuâng naây coá to bùçng úã miïìn bùæc khöng? - Cuäng gêìn nhû vêåy, öng Neát aå. - Thûa giaáo sû, töi àaä tûâng thêëy nhûäng con caá voi daâi hún ba

mûúi meát. Töi coân nghe kïí rùçng úã vuâng àaão A-lï-uát coá nhûäng con daâi gêìn nùm chuåc meát.

- Noái thïë roä raâng laâ cûúâng àiïåu, - töi traã lúâi. - Àoá khöng phaãi laâ caá voi thêåt àêu. Chuáng coá vêy lûng, vaâ

cuäng nhû caá nhaâ taáng, thûúâng nhoã hún caá voi. - Kòa, kòa! Neát vêîn khöng rúâi mùæt khoãi mùåt biïín. - Noá àïën gêìn taâu röìi kòa! - Ngaâi baão rùçng caá nhaâ taáng laâ loaâi caá nhoã û? Ngûúâi ta kïí

rùçng coá nhûäng con caá nhaâ taáng khöíng löì. Loaâi caá naây rêët thöng minh. Chuáng nguåy trang bùçng rong biïín vaâ caác thûåc vêåt biïín khaác, nïn giöëng hïåt nhûäng hoân àaão nhoã. Ngûúâi ta gheá thuyïìn vaâo, treâo lïn mònh noá röìi nhoám lûãa...

- Xêy nhaâ dûång cûãa trïn àoá nûäa chûá! Cöng-xêy chïm vaâo. - Cêåu naây chó tïëu thöi! - Neát Len traã lúâi.

Jules Verne 224


- Röìi möåt höm con caá lùån xuöëng nûúác, thïë laâ moåi ngûúâi trïn lûng noá cuäng chòm nghóm theo xuöëng biïín sêu. Töi nhêån xeát:

- Hònh nhû öng Neát ûa nhûäng chuyïån kyâ laå lùæm thò phaãi! Töi chùæc baãn thên öng cuäng khöng tin nhûäng chuyïån huyïìn hoùåc êëy!

- Thûa nhaâ tûå nhiïn hoåc, - Neát nghiïm trang traã lúâi, -khi noái àïën caá voi thò phaãi tin hoaân toaân! Kòa kòa! Nhòn xem noá búi, noá lùån taâi tònh laâm sao! Ngûúâi ta baão loaâi caá naây coá thïí búi voâng quanh thïë giúái trong mûúâi lùm ngaây!

- Àiïìu àoá coá thïí tin àûúåc. - Coá thêåt laâ caá voi laâm àùæm àûúåc taâu khöng? Cöng-xêy hoãi. - Laâm àùæm taâu û? Töi nghi ngúâ khaã nùng êëy, -TTöi traã lúâi. - Tuy vêåy, töi cuäng nghe noái nùm 1820 úã vuâng biïín phña nam

naây, möåt con caá voi lao vaâo taâu eát-xïëch vaâ àêíy taâu luâi laåi vúái töëc àöå böën ngaân meát giêy. Chiïëc taâu àùæm ngay tûác khùæc! Neát nhòn töi möåt caách ranh maänh röìi noái:

- Möåt lêìn, coá con caá voi lêëy àuöi hêët töi, aâ khöng, hêët xuöìng lïn khiïën töi vaâ mêëy ngûúâi baån nûäa bõ tung lïn cao saáu meát! So vúái con caá voi cuãa giaáo sû thò chuá caá cuãa töi chó laâ loaåi nheáp!... Con caá voi ngaây caâng túái gêìn. Neát nhòn möåt caách theâm thuöìng:

- Chaâ chaâ! Khöng phaãi möåt con maâ caã möåt àaân mûúâi con, hai mûúi con! Thïë maâ àaânh chõu boá tay coá uêët hêån khöng!

- Anh Neát, anh haäy nghe töi, - Cöng-xêy noái, -sao anh khöng xin thuyïìn trûúãng Nï-mö cho pheáp sùn?... Cöng-xêy chûa noái hïët cêu thò Neát àaä lao xuöëng thang vaâ biïën mêët.

Mêëy phuát sau, anh ta quay laåi cuâng vúái Nï-mö. Nï-mö nhòn àaân caá voi àang àuâa giúän caách taâu möåt haãi lyá röìi noái:

- Caá voi miïìn nam àêëy. Àuã duâng cho caã möåt àöåi taâu àaánh caá. - Thûa thuyïìn trûúãng, ngaâi coá cho pheáp töi sùn chuáng khöng

aå? Neát hoãi. - Nïëu khöng thò töi seä quïn mêët tay nghïì àêëy! - Giïët haåi caá vö ñch àïí laâm gò? Nï-mö traã lúâi.



- Chuáng ta chùèng cêìn múä caá voi. - Thûa giaáo sû, sao úã biïín Àoã ngaâi laåi cho pheáp sùn haãi cêíu? - Àoá laâ chuyïån khaác! Luác àoá anh em thuãy thuã cêìn thõt tûúi.

Coân bêy giúâ thò giïët haåi sinh vêåt chó laâ àïí giaãi trñ. Con ngûúâi hay tûå cho mònh caái quyïìn êëy, töi biïët! Nhûng töi khöng thûâa nhêån caái löëi tiïu khiïín man rúå nhû vêåy. Khi giïët haåi giöëng caá voi miïìn nam, möåt giöëng vêåt hiïìn laânh vö haåi, caác baån nghïì cuãa öng àaä laâm möåt viïåc àaáng chï traách, öng Neát aå. Caác öng haäy àïí cho nhûäng con vêåt bêët haånh àoá àûúåc yïn! Khöng coá caác öng, chuáng cuäng àaä lùæm keã thuâ: caá nhaâ taáng, caá kiïëm, caá cûa! Chùæc caác baån coá thïí hònh dung àûúåc veã mùåt cuãa Neát khi nghe nhûäng lúâi giaáo huêën cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö röìi! Thuyïët àaåo àûác cho thúå sùn nghe thò thêåt laâ phñ lúâi vö ñch. Neát trúån troân mùæt nhòn Nï-mö, toã veã khöng hiïíu Nï-mö muöën noái gò. Duâ sao, Nï-mö vêîn àuáng. Viïåc giïët haåi loaâi àöång vêåt êëy möåt caách man rúå chùèng bao lêu nûäa seä laâm cho àaåi dûúng khöng coân möåt boáng caá voi naâo. Neát Len huyát saáo möåt baâi haát yïu nûúác cuãa Bùæc Myä, tay àuát vaâo tuái quêìn vaâ quay lûng laåi chuáng töi. Trong khi àoá, thuyïìn trûúãng Nï-mö vûâa quan saát àaân caá voi vûâa baão töi:

- Töi noái àuáng laâ ngoaâi con ngûúâi ra, caá voi coân khaá nhiïìu keã thuâ dûúái nûúác. Ngay bêy giúâ, trûúác mùæt chuáng ta, àaân caá voi naây seä phaãi àûúng àêìu vúái möåt àöëi thuã maånh. Giaáo sû coá thêëy caách chuáng ta taám haãi lyá nhûäng chêëm àen àang di chuyïín khöng?

- Thûa thuyïìn trûúãng, coá. - Àoá laâ caá nhaâ taáng, nhûäng con vêåt khuãng khiïëp. Töi àaä gùåp

nhûäng àaân tûâ hai trùm àïën ba trùm con! Chñnh loaâi caá hung dûä vaâ coá haåi naây múái cêìn tiïu diïåt. Nghe cêu noái cuöëi cuâng naây cuãa Nï-mö, Neát vöåi quay ngûúâi laåi:

- Thûa thuyïìn trûúãng, vêîn coân kõp, - Neát noái. - Hún nûäa laåi baão vïå àûúåc àaân caá voi naây... - Ta chùèng cêìn dêën thên vaâo chöî nguy hiïím laâm gò! Taâu Nau-

ti-luáx tûå noá seä xua tan luä caá nhaâ taáng kia. Töi nghô, muäi taâu bùçng theáp seä chùèng thua keám gò muäi lao cuãa öng Neát. Neát nhuán vai, hònh nhû muöën noái:

“Coá àúâi thuúã naâo laåi àaánh caá nhaâ taáng bùçng muäi taâu?" - Ngaâi A-rö-nùæc, xin ngaâi chúâ cho möåt chuát.

Jules Verne 226


Nï-mö noái. - Chuáng töi seä múâi ngaâi xem möåt cuöåc sùn caá maâ ngaâi chûa

bao giúâ thêëy. Khöng nïn maãy may thûúng xoát luä caá khaát maáu naây! Chuáng chó coá moäm vaâ rùng! Chó coá moäm vaâ rùng! Àoá laâ àùåc àiïím nöíi bêåt cuãa loaâi caá nhaâ taáng khöíng löì daâi túái hai mûúi lùm meát. Caái àêìu àöì söå cuãa chuáng chiïëm gêìn möåt phêìn ba thên. Àaân caá nhaâ taáng gúám ghiïëc àang túái gêìn. Chuáng àaä thêëy àaân caá voi vaâ chuêín bõ chiïën àêëu. Coá thïí àoaán trûúác laâ chuáng nùæm chùæc phêìn thùæng khöng phaãi vò chuáng àûúåc trang bõ töët hún caá voi vöën khöng coá rùng maâ vò chuáng coá thïí lùån sêu hún caá voi.

Phaãi nhanh choáng àïën cûáu caá voi! Taâu Nau-ti-luáx lùån xuöëng. Cöng-xêy, Neát vaâ töi ngöìi gêìn ö cûãa phoâng khaách. Thuyïìn trûúãng Nï-mö sang phoâng hoa tiïu àïí àñch thên laái con taâu àoá biïën thaânh möåt vuä khñ tiïu diïåt. Möåt laát sau, chên võt quay tñt, àêíy taâu lao ài nhû muäi tïn. Khi taâu tiïën ra chiïën trûúâng thò luä caá nhaâ taáng àaä bùæt àêìu têën cöng àaân caá voi. Nï-mö chuã trûúng cho taâu xöng thùèng vaâo luä caá to àêìu. Thoaåt tiïn chuáng chùèng súå haäi gò khi taâu Nau-ti-luáx can thiïåp vaâo cuöåc chiïën, nhûng ñt phuát sau chuáng caãm thêëy thêëm àoân. Trêån àaánh thuá võ àïën nöîi Neát cuäng phaãi khoaái chñ maâ vöî tay àen àeát. Nï-mö àaä biïën con taâu thaânh möåt caái lao nhoån khuãng khiïëp. Noá lao vaâo caác khöëi thõt àoá maâ cheám thaânh hai khuác àêìy maáu àoã loâm. Àuöi caá àêåp vaâo voã taâu rêët maånh nhûng chùèng hïì gò. Diïåt xong con naây, taâu laåi xöng àïën con khaác, luác chaåy túái, luác chaåy lui, luác ngoan ngoaän tuên theo baân tay hoa tiïu lùån xuöëng sêu àïí dûúåt theo keã àõch, luác laåi nöíi lïn mùåt biïín, khi têën cöng chñnh diïån, khi thò àaánh ngang sûúân. Muäi taâu bùm vùçm luä caá möåt caách àaáng súå. Trïn mùåt biïín nöíi lïn tiïëng êìm êìm nhû sêëm, tiïëng rñt, tiïëng röëng cuãa loaâi caá khi giaäy chïët! Àuöi caá quêîy maånh laâm mùåt biïín trûúác àoá phùèng lùång giúâ suãi boåt lïn nhû chaão nûúác söi. Trong cuöåc chiïën àêëu aác liïåt keáo daâi suöët möåt tiïëng àöìng höì êëy, luä caá nhaâ taáng bõ tiïu diïåt thùèng tay. Mêëy lêìn chuáng têåp hoåp laåi thaânh tûâng àaân mûúâi, mûúâi hai con àïí chuyïín sang phaãn cöng hoâng àeâ beåp con taâu. Nhûäng caái möìm caá àêìy rùng ngoaác röång. Nhûäng cùåp mùæt gúám ghiïëc úã phña ngoaâi ö cûãa khiïën Neát nöíi khuâng. Anh ta khöng ngúát nguyïìn ruãa luä caá to àêìu vaâ giú nùæm tay ra doåa chuáng. Luä caá ngoaåm rùng vaâo voã taâu nhû choá sùn ngoaåm vaâo cöí con lúån rûâng bõ sùn àuöíi. Nhûng taâu Nau-ti-luáx tuên theo yá ngûúâi laái, khi thò keáo keã àõch xuöëng taâu, khi laåi nöíi lïn mùåt biïín, mùåc duâ bõ o eáp böën phña. Cuöëi cuâng luä caá nhaâ taáng bõ àaánh tan. Biïín laåi



lùång. Taâu nöíi lïn mùåt biïín. Chuáng töi múã nùæp taâu röìi lïn boong. Mùåt biïín àêìy xaác caá bõ bùm naát. Mêëy con coân söëng soát kinh hoaâng, boã chaåy. Nûúác biïín nhuöëm maâu àoã thêîm trong khoaãng mêëy haãi lyá. Taâu Nau-ti-luáx chaåy trïn möåt biïín maáu. Thuyïìn trûúãng Nï-mö bûúác túái chöî chuáng töi vaâ hoãi:

- Thïë naâo, öng Neát? - Thûa thuyïìn trûúãng, -nhiïåt tònh cuãa Neát àaä nguöåi ài rêët

nhanh, -Caãnh tûúång quaã laâ khuãng khiïëp. Nhûng töi laâ thúå sùn chûá khöng phaãi laâ àöì tïí, maâ vûâa röìi ngaâi àaä saát sinh quaá nhiïìu.

- Khöng phaãi laâ saát sinh maâ laâ diïåt trûâ nhûäng con vêåt coá haåi, - Nï-mö phaãn àöëi.

- Vaâ taâu Nau-ti-luáx cuäng khöng phaãi laâ con dao cuãa àöì tïí. - Theo töi, duâng lao nhoån vêîn hún. - Möîi ngûúâi àïìu coá vuä khñ riïng cuãa mònh, - Nï-mö nhòn Neát

chùçm chùçm. Töi súå Neát trong cún tûác giêån coá thïí noái nhûäng lúâi xêëc xûúåc vúái Nï-mö, gêy nïn nhûäng hêåu quaã tai haåi. Nhûng cún giêån cuãa Neát nguöi ài khi anh ta tröng thêëy con caá voi maâ taâu Nau-ti-luáx àang chaåy túái gêìn. Con caá naây khöng kõp traánh àoân cuãa luä caá nhaâ taáng hung dûä. Noá nùçm nghiïng, buång àêìy vïët thûúng. Noá àaä chïët. Vêy caá raách taã túi, cuöëi vêy coá möåt chuá caá voi con cuäng àaä chïët. Tûâ möìm caá meå nûúác tuön ra nhû suöëi. Thuyïìn trûúãng Nï-mö gheá taâu vaâo saát con caá chïët. Hai thuãy thuã treâo lïn sûúân caá. Töi rêët ngaåc nhiïn khi thêëy hoå vùæt sûäa tûâ vuá con caá ra (trong vuá coá chûâng hai, ba têën sûäa!). Nï-mö múâi töi uöëng möåt taách sûäa noáng. Töi khöng che giêëu àûúåc sûå ghï súå àöëi vúái thûá nûúác uöëng naây. Nhûng Nï-mö cam àoan vúái töi rùçng sûäa caá voi rêët ngon vaâ chùèng keám gò sûäa boâ vïì hûúng võ. Töi nïëm thûã vaâ thêëy quaã laâ ngon! Thïë laâ chuáng töi àaä laâm cho kho thûåc phêím dûå trûä thïm phong phuá! Tûâ höm àoá töi bùæt àêìu lo lùæng khi thêëy Neát toã veã thuâ àõch ra mùåt vúái thuyïìn trûúãng Nï-mö, vaâ töi quyïët àõnh phaãi theo doäi chùåt tûâng haânh àöång cuãa Neát.

Jules Verne 228


CHÛÚNG 37

BÙNG GIAÁ MÏNH MÖNG

Taâu Nau-ti-luáx ài hoaâi vïì phña nam theo kinh tuyïën 50. Chùèng leä noá hûúáng vïì Nam cûåc? Thêåt laâ vö lyá! Moåi yá àöì loåt vaâo àiïím àoá cuãa traái àêët àïìu àaä bõ thêët baåi. Ngaây 13 thaáng 3 úã vuâng Nam cûåc tûúng ûáng vúái ngaây 13 thaáng 9 úã vuâng bùæc khi bùæt àêìu thúâi kyâ xuên thu phên. Ngaây 14 thaáng 3 úã gêìn àöå vô 55o xuêët hiïån nhûäng taãng bùng tröi maâu xaám nhû chò, cao chûâng saáu, baãy meát, taåo thaânh nhûäng vêåt chûúáng ngaåi maâ soáng biïín xö vaâo aâo aâo. Taâu Nau-ti-luáx chaåy trïn mùåt àaåi dûúng. Neát àaä nhiïìu lêìn àïën vuâng biïín Bùæc cûåc nïn àöëi vúái anh ta caãnh bùng tröi chùèng coá gò laå. Coân töi vaâ Cöng-xêy thò múái àûúåc thêëy lêìn àêìu. Tûâ chên trúâi phña nam keáo daâi lïn möåt daãi trùæng toaát. Duâ mêy coá daây àïën àêu cuäng khöng thïí laâm lu múâ àûúåc aánh cûåc quang àoá. Cûåc quang laâ do àöìng bùng phaãn chiïëu lïn. Chùèng bao lêu xuêët hiïån nhûäng taãng bùng lúán hún. aánh saáng phaát ra khi maånh khi yïëu vaâ bõ möåt laân sûúng daây bao phuã. Caâng ài vïì phña nam, taâu caâng hay gùåp nhûäng àöìng bùng tröi, nhûäng nuái bùng ngaây caâng lúán. Haâng ngaân chim nam cûåc laâm töí trïn àoá. Chim baáo baäo kïu choaáng tai. Nhûäng con chim khaác tûúãng taâu chuáng töi laâ caá voi, liïìn àêåu lïn röìi lêëy moã möí boong boong xuöëng voã theáp. Trong thúâi gian taâu chaåy giûäa àöìng bùng, thuyïìn trûúãng Nï-mö hay lïn boong. Öng ta àùm àùm nhòn caãnh bùng giaá mïnh möng. Thónh thoaãng mùæt Nï-mö laåi saáng ngúâi lïn. Öng ta nghô gò trong giêy phuát àoá? Öng ta caãm thêëy mònh laâ ngûúâi chuã duy nhêët cuãa vuâng biïín Nam cûåc naây, cuãa vuâng bùng hiïím trúã vaâ vö têån naây chùng? Coá leä thïë. Nhûng Nï-mö im lùång. Öng ta àûáng haâng giúâ àïí trêìm tû cho túái khi linh tñnh cuãa ngûúâi thuãy thuã keáo öng ta vïì thûåc tïë. Luác àoá Nï-mö àñch thên cêìm laái kheáo àûa con taâu traánh nhûäng nuái bùng daâi túái mêëy haãi lyá vaâ cao hún mùåt biïín baãy, taám mûúi meát. Nhiïìu khi bùng taåo thaânh nhûäng bûác tûúâng chùån ngang àûúâng. Gêìn àöå vô 60o thò khöng coân nûúác tinh khiïët nûäa. Nhûng Nï-mö thûúâng nhanh choáng tòm ra àûúåc möåt khe nhoã giûäa nhûäng taãng bùng vaâ maånh daån laái taâu vaâo... Nhiïåt àöå



khöng khñ xuöëng khaá thêëp. Nhiïåt kïë chó -2o, -3o. Nhûng chuáng töi coá àuã quêìn aáo êëm may bùçng da gêëu vaâ haãi cêíu. Taâu Nau-ti-luáx àûúåc sûúãi noáng bùçng àiïån, nhiïåt àöå trong taâu àûúåc àiïìu hoâa vaâ khöng phuå thuöåc vaâo nhiïåt àöå khöng khñ bïn ngoaâi. Hún nûäa, chó cêìn taâu lùån xuöëng mêëy meát laâ chuáng töi thêëy dïî chõu ngay.

Ngaây 15 thaáng 3 taâu àïën vuâng àaão Nam Seát-len vaâ Nam Ooác-cú-nêy. Thuyïìn trûúãng Nï-mö kïí vúái töi rùçng trûúác àêy úã chöî naây coá rêët nhiïìu haãi cêíu. Nhûng boån thúå sùn caá voi ngûúâi Anh vaâ Myä àaä giïët haåi bûâa baäi nhûäng haãi cêíu lúán, tiïu diïåt hoaân toaân loaâi thuá naây úã möåt vuâng biïín xûa kia àêìy sûå söëng vaâ giúâ àêy chó coân möåt sûå im lùång ghï ngûúâi. Taâu Nau-ti-luáx chaåy doåc kinh tuyïën 55 vaâ vûúåt qua voâng Nam cûåc. Bùng têën cöng noá tûâ böën phña, thu heåp dêìn àûúâng chên trúâi laåi. Nhûng thuyïìn trûúãng Nï-mö vêîn cho taâu chaåy vïì phña nam.

- Öng ta ài àêu vêåy? -Töi hoãi. - Ài lung tung, - Cöng-xêy traã lúâi. - Bao giúâ bûúu àêìu sûát traán thò seä dûâng laåi. - Töi khöng daám àoaán chùæc nhû vêåy! - Töi noái. Thêåt tònh, chuyïën ài àêìy gian nguy naây rêët húåp yá töi. Töi

khöng thïí taã sao cho hïët àûúåc sûå mï thñch cuãa mònh trûúác caãnh huâng vô cuãa miïìn Nam cûåc!...

Nhiïìu khi bõ bùng vêy haäm, chuáng töi chùèng thêëy löëi ra. Nhûng nhúâ coá baãn nùng tuyïåt vúâi, thuyïìn trûúãng Nï-mö chó thoaáng nhòn laâ tòm ngay àûúåc nhûäng khe húã àûa taâu ra khoãi chöî hiïím. Nhûäng tia nûúác maâu xanh nhaåt trïn àöìng bùng àaä chó àûúâng cho Nï-mö. Öng ta khöng bao giúâ lêìm lêîn trong viïåc lûåa choån àûúâng ài. Chùæc chùæn laâ Nï-mö àaä àïën vuâng biïín bùng Nam cûåc naây nhiïìu lêìn. Tuy vêåy, ngaây 16 thaáng 3 taâu cuäng bõ bùng vêy chùåt khöng ài àûúåc. Àêy chûa phaãi laâ bùng vônh viïîn maâ chó laâ nhûäng caánh àöìng bùng röång àûúåc gùæn liïìn vúái nhau. Nhûng trúã ngaåi àoá khöng laâm cho thuyïìn trûúãng Nï-mö chuân bûúác. Öng ta cho taâu lao thêåt nhanh vaâo àöìng bùng. Voã taâu Nau-ti-luáx bùçng theáp àêm thùèng vaâo khöëi bùng gioân laâm bùng vúä ra kïu rùng rùæc. Nhûäng maãnh bùng bùæn tung lïn trúâi röìi rúi raâo raâo xuöëng quanh taâu. Do quaán tñnh maâ àöi khi taâu chöìm lïn bùng röìi nhúâ sûác nùång maâ phaá vúä noá. Trong nhûäng ngaây naây úã àêy coá gioá giêåt maånh. Sûúng muâ daây àùåc phuã xuöëng bùng. Tûâ àêìu naây cuãa boong taâu

Jules Verne 230


khöng thêëy àêìu kia. Gioá hay àöíi hûúáng àöåt ngöåt. Tuyïët rúi ban àïm phuã lïn boong taâu möåt lúáp bùng phaãi duâng cuöëc chim nêåy lïn. Noái chung, khi nhiïåt àöå khöng khñ xuöëng túái -5o thò têët caã caác böå phêån bïn ngoaâi cuãa taâu àïìu bõ bùng phuã. Trong àiïìu kiïån àoá, taâu buöìm khöng thïí hoaåt àöång àûúåc. Chó taâu coá àöång cú àiïån khöng cêìn buöìm vaâ than múái coá thïí chaåy úã vuâng àöå vô naây. Phong vuä biïíu chó rêët thêëp. Kim àõa baân chùèng àaáng tin chuát naâo. Caâng gêìn Nam cûåc noá caâng chó linh tinh. Àaânh phaãi mang àõa baân àïën caác núi khaác nhau cuãa taâu röìi lêëy nhûäng thöng söë trung bònh...

Cuöëi cuâng, ngaây 18 thaáng 3, sau nhiïìu lêìn cöë gùæng múã àûúâng khöng coá kïët quaã, taâu Nau-ti-luáx àaä bõ keåt chùåt vaâo bùng. Àoá chùèng phaãi laâ bùng khöëi, bùng tröi, àöìng bùng, maâ laâ möåt daãi nuái bùng sûâng sûäng nhû trûúâng thaânh. Àïën giûäa trûa, mùåt trúâi loá ra. Thuyïìn trûúãng Nï-mö xaác àõnh toåa àöå con taâu. Teá ra chuáng töi àaä túái 51o30' àöå kinh vaâ 67o39' àöå vô nam, nghôa laâ àaä tiïën rêët sêu vaâo chêu Nam cûåc. ÚÃ àêy chùèng thêëy möåt chöî naâo khöng àoáng bùng, chùèng coá möåt chuát nûúác tinh khiïët naâo! Trûúác muäi taâu Nau-ti-luáx traãi ra möåt daãi bùng mïnh möng, sûâng sûäng nhûäng taãng bùng khöíng löì hònh höåp coá caånh thùèng àûáng. Caãnh thiïn nhiïn buöìn teã chòm trong vùæng lùång khùæc khöí thónh thoaãng múái coá tiïëng chim baáo baäo vöî caánh. Moåi vêåt kïí caã tiïëng àöång àïìu biïën thaânh bùng. Taâu Nau-ti-luáx buöåc phaãi ngûâng laåi giûäa àöìng bùng.

- Thûa giaáo sû, - Neát baão töi, -nïëu thuyïìn trûúãng cuãa ngaâi vûúåt qua àûúåc chöî naây vaâ ài tiïëp...

- Thò sao? - Thò öng ta cûâ lùæm! - Sao laåi cûâ, öng Neát? - Vò chûa ai vûúåt qua àûúåc trúã ngaåi naây bao giúâ. Thuyïìn

trûúãng cuãa ngaâi rêët gioãi. Nhûng khöën thay, öng ta gioãi hún thiïn nhiïn thïë naâo àûúåc! ÚÃ núi maâ thiïn nhiïn àaä àõnh ranh giúái thò duâ muöën hay khöng cuäng phaãi dûâng laåi.

- Àuáng thïë, öng Neát aå! Nhûng töi vêîn muöën biïët sau chöî bùng àoáng naây laâ caái gò. Bûác tûúâng trûúác mùåt laâm töi bûåc mònh vö cuâng!

- Giaáo sû noái phaãi, - Cöng-xêy nhêån xeát.



- Nhûäng bûác tûúâng àoá àûúåc dûång lïn laâ àïí laâm hoãng thêìn kinh cuãa caác nhaâ baác hoåc. ÚÃ àêu thò tûúâng cuäng laâ trúã ngaåi. Neát noái:

- Ai chùèng biïët àùçng sau chöî bùng naây laâ caái gò! - Laâ caái gò? -Töi hoãi. - Laâ bùng, chó laâ bùng thöi! - Öng coá tin nhû vêåy khöng, öng Neát? Töi thò khöng tin.

Chñnh vò vêåy maâ töi muöën vûúåt qua chöî bùng naây. - Xin giaáo sû haäy nghe töi maâ tûâ boã yá àöì êëy ài! - Neát traã lúâi. - Chuáng ta àaä ài túái chöî bùng àoáng liïìn, thïë laâ àuã röìi. Ngaâi,

thuyïìn trûúãng cuãa ngaâi vaâ taâu Nau-ti-luáx khöng thïí nhñch lïn möåt bûúác naâo nûäa àêu. Duâ muöën hay khöng thò chuáng ta cuäng phaãi quay vïì phûúng bùæc, nghôa laâ quay vïì nhûäng nûúác coá nhûäng ngûúâi tûã tïë úã. Töi phaãi thûâa nhêån Neát noái àuáng vïì möåt mùåt: möåt khi taâu thuyïìn chûa àûúåc trang bõ àïí hoaåt àöång giûäa àöìng bùng thò chuáng ta phaãi dûâng laåi úã ranh giúái naây. Thûåc vêåy, mùåc duâ àaä tòm moåi caách phaá bùng, taâu Nau-ti-luáx vêîn khöng nhuác nhñch àûúåc chuát naâo. Trong nhûäng àiïìu kiïån bònh thûúâng, nïëu taâu khöng thïí tiïëp tuåc haânh trònh thò noá quay laåi. Nhûng úã àêy taâu khöng túái khöng lui àûúåc vò bõ keåt vaâo giûäa biïín bùng. Vaâ nïëu taâu cûá àûáng maäi möåt chöî thïë naây thò noá seä biïën thaânh bùng nöët! Phaãi thûâa nhêån rùçng haânh àöång cuãa Nï-mö laâ quaá liïìu lônh. Töi àûáng trïn boong. Nï-mö hoãi töi:

- Giaáo sû thêëy tònh hònh chuáng ta thïë naâo? - Thûa thuyïìn trûúãng, töi thêëy chuáng ta àang bõ keåt giûäa

biïín bùng. - Bõ keåt? Töi chûa hiïíu yá giaáo sû? - Töi muöën noái, chuáng ta seä khöng thïí nhñch lïn hay luâi

xuöëng, khöng thïí sang phaãi hay sang traái àûúåc nûäa. Thïë nghôa laâ "bõ keåt" aå?

- Nhû vêåy, ngaâi cho rùçng taâu Nau-ti-luáx khöng thïí thoaát ra khoãi biïín bùng chûá gò?

- Thûa thuyïìn trûúãng, khoá khùn lùæm! Bêy giúâ àang ngaây àöng thaáng giaá, khoá coá thïí tröng cêåy vaâo chuyïån phaá bùng maâ ài.

- Giaáo sû quaã laâ ngûúâi rêët trung thaânh vúái mònh!

Jules Verne 232


- Nï-mö traã lúâi coá veã húi móa mai. - úã àêu ngaâi cuäng thêëy khoá khùn vaâ trúã ngaåi! Töi xin tuyïn böë

rùçng taâu Nau-ti-luáx chùèng nhûäng seä ra khoãi biïín bùng maâ coân tiïëp tuåc tiïën lïn phña trûúác.

- Tiïën vïì phña nam aå? Töi nhòn Nï-mö. - Vêng, àïën têån Nam cûåc. - Têån Nam cûåc? Töi sûãng söët vaâ khöng giêëu àûúåc sûå nghi ngúâ cuãa mònh. - Vêng, - Nï-mö laånh luâng traã lúâi, -àïën têån Nam cûåc, àïën möåt

àiïím chûa ai biïët, núi têët caã caác kinh tuyïën trïn traái àêët giao nhau. Ngaâi biïët àêëy, töi coá thïí àiïìu khiïín taâu Nau-ti-luáx hoaân toaân theo yá muöën cuãa mònh. Vêng, töi àaä biïët! Töi biïët con ngûúâi naây duäng caãm àïën mûác liïìu lônh! Chó coá ngûúâi mêët trñ múái hy voång vûúåt qua nhûäng trúã ngaåi chùån ngang àûúâng ài túái Nam cûåc, laâ núi coân khoá àïën hún Bùæc cûåc, núi maâ nhûäng ngûúâi ài biïín gan goác nhêët àaä töën bao cöng sûác maâ vêîn phaãi boá tay. Töi naãy ra yá àõnh hoãi Nï-mö xem thûåc tònh öng ta àaä tòm ra caái cûåc ghúám ghiïëc naây chûa.

- Thûa giaáo sû, chûa, - Nï-mö traã lúâi. - Chuáng ta seä cuâng nhau laâm viïåc naây. Caái gò ngûúâi khaác

chûa laâm àûúåc thò töi seä laâm àûúåc. Chûa bao giúâ taâu Nau-ti-luáx cuãa töi laåi tiïën sêu vaâo vuâng biïín miïìn Nam thïë naây. Nhûng, töi xin nhùæc laåi, noá seä vaâo sêu hún nûäa.

- Thûa thuyïìn trûúãng, töi rêët muöën tin ngaâi. Töi húi móa mai. - Vaâ töi vêîn tin ngaâi! Chuáng ta cûá tiïën lïn phña trûúác! Àöëi vúái

chuáng ta chùèng coá gò laâ trúã ngaåi! Chuáng ta seä phaá vúä biïín bùng naây. Nïëu noá khöng vúä thò chuáng ta seä chùæp caánh cho taâu Nau-ti-luáx bay lïn trïn bùng!

- Lïn trïn bùng? Nï-mö bònh thaãn. - Khöng, khöng lïn trïn bùng. Maâ xuöëng dûúái bùng! - Xuöëng dûúái bùng?



Töi ngaåc nhiïn. Töi böîng hiïíu roä hïët yá cuãa Nï-mö. Nhûäng àùåc tñnh cuãa taâu Nau-ti-luáx seä àûúåc miïu taã trong yá àöì taáo baåo naây cuãa öng ta. Nï-mö móm cûúâi:

- Töi thêëy chuáng ta bùæt àêìu hiïíu nhau. Caái maâ taâu bònh thûúâng khöng laâm nöíi thò taâu Nau-ti-luáx seä thûåc hiïån àûúåc. Nïëu gêìn voâng àai Nam cûåc maâ coá luåc àõa thò taâu seä dûâng laåi. Nïëu khöng, nghôa laâ nïëu Nam cûåc àûúåc àaåi dûúng bao quanh, thò chuáng ta seä túái têån núi!

- Coá leä ngaâi noái àuáng, - töi bõ Nï-mö löi cuöën. - Nïëu mùåt biïín bõ àoáng bùng thò phña dûúái vêîn laâ nûúác. Vaâ

nïëu töi khöng lêìm thò phêìn bùng nöíi bùçng möåt phêìn tû phêìn bùng chòm, phaãi khöng aå?

- Thûa giaáo sû, gêìn nhû vêåy! Nhûäng nuái bùng naây khöng cao quaá möåt trùm meát thò bïì daây cuãa phêìn chòm dûúái mùåt biïín khöng quaá ba trùm meát. Àöëi vúái taâu Nau-ti-luáx thò ba trùm meát coá yá nghôa gò!

- Thûa ngaâi, chùèng coá nghôa gò! - Taâu Nau-ti-luáx coá thïí lùån xuöëng chöî sêu nhêët, núi nhiïåt àöå

úã têët caã caác àöå vô àïìu bùçng nhau. ÚÃ àoá chuáng ta chùèng súå gò bùng giaá -30o hay -40o laâm mùåt biïín àoáng bùng laåi.

- Thûa ngaâi, àuáng vêåy, hoaân toaân àuáng vêåy. Töi phêën khúãi. - Chó coá möåt khoá khùn duy nhêët laâ taâu phaãi úã dûúái mùåt biïín

mêëy ngaây liïìn, khöng thïí nöíi lïn àïí lêëy khöng khñ àûúåc. - Chó coá thïë thöi aå? Töi hoãi. - Caác bïí chûáa trïn taâu rêët lúán. Chuáng ta seä búm àêìy khöng

khñ vaâo àoá vaâ seä khöng thiïëu àêu! - Ngaâi A-rö-nùæc noái rêët chñ lyá, - Nï-mö cûúâi. - Nhûng töi khöng muöën ngaâi traách laâ liïìu lônh nïn xin noái

trûúác rùçng phaãi deâ chûâng möåt àiïìu. - Àiïìu gò aå? - Chó möåt àiïìu thöi! Nïëu Nam cûåc coá biïín thò biïín coá thïí bõ

àoáng bùng daây. Luác àoá ta seä khöng cho taâu nöíi lïn àûúåc àêu!

Jules Verne 234


- Thûa thuyïìn trûúãng, ngaâi quïn rùçng taâu Nau-ti-luáx coá sûác huác rêët maånh röìi sao? Leä naâo khöng thïí cho taâu chaåy ngûúåc lïn theo àûúâng cheáo vaâ xuyïn thuãng lúáp bùng trïn mùåt?

- Chaâ chaâ! Höm nay giaáo sû thêåt laâ nhanh trñ! Töi caâng phêën khúãi noái tiïëp:

- Biïët àêu chùèng gùåp möåt vuâng biïín khöng bõ àoáng bùng úã Nam cûåc?

- Töi cuäng nghô nhû vêåy, ngaâi A-rö-nùæc aå. Nhûng ngaâi cho pheáp töi nhêån xeát laâ sau khi àûa ra bao nhiïu lúâi phaãn baác laåi dûå aán cuãa töi, giúâ àêy ngaâi laåi hïët lúâi chûáng minh laâ noá húåp lyá. Thuyïìn trûúãng Nï-mö noái àuáng. Töi àaä vûúåt öng ta vïì sûå duäng caãm. Giúâ àêy töi àang löi cuöën öng ta àïën Nam cûåc. Nhûng töi thêåt ngu döët! Thuyïìn trûúãng Nï-mö coân biïët roä nhûäng àiïím maånh àiïím yïëu trong kïë hoaåch cuãa mònh hún töi nhiïìu. Thêëy töi say sûa vúái nhûäng mú ûúác viïín vöng, chùæc öng ta phaãi buöìn cûúâi. Nhûng Nï-mö khöng àïí mêët thò giúâ. Öng ta goåi thuyïìn phoá àïën. Hai ngûúâi trao àöíi yá kiïën rêët söi nöíi bùçng möåt thûá tiïëng khoá hiïíu. Chùèng biïët vò àûúåc baáo trûúác hay thêëy àïì nghõ àoá coá thïí thûåc hiïån àûúåc, nhûng viïn thuyïìn phoá chùèng toã veã ngaåc nhiïn chuát naâo. Cöng-xêy coân thaãn nhiïn hún viïn thuyïìn phoá khi nghe noái vïì yá àõnh cho taâu chaåy àïën Nam cûåc. "Xin tuây giaáo sû"

- Anh ta traã lúâi bùçng cêu cûãa miïång nhû vêåy vaâ chùèng noái gò thïm nûäa. Coân Neát thò nhuán vai vaâ baão töi:

- Thûa giaáo sû, ngaâi vaâ thuyïìn trûúãng cuãa ngaâi laâm töi phaãi aái ngaåi.

- Chuáng töi seä tòm ra Nam cûåc, öng Neát aå! - Coá thïí nhû vêåy, nhûng chùèng coá àûúâng vïì àêu! Röìi Neát lui

vïì phoâng riïng. Trong khi àoá, viïåc chuêín bõ cho àoaân thaám hiïím cuãa chuáng

töi bùæt àêìu. Nhûäng maáy búm rêët maånh trïn taâu Nau-ti-luáx búm àêìy khöng khñ vaâo caác bïí chûáa dûúái aáp suêët cao. Àïën gêìn böën giúâ, thuyïìn trûúãng Nï-mö baáo rùçng nùæp taâu sùæp àoáng laåi. Töi àûa mùæt nhòn lêìn cuöëi biïín bùng mïnh möng maâ chuáng töi chuêín bõ vûúåt qua. Trúâi quang mêy taånh, khöng khñ trong laânh, mùåc duâ khaá laånh -12o, nhûng vò lùång gioá nïn khöng buöët lùæm. Mûúâi thuãy thuã mang cuöëc chim lïn boong röìi bùæt àêìu nêåy lúáp bùng baám quanh voã taâu. Viïåc naây khöng vêët vaã lùæm vò lúáp bùng àoá moãng. Khi moåi viïåc àaä



xong, chuáng töi lui vaâo trong taâu. Theo thûúâng lïå, caác bïí chûáa àûúåc búm àêìy. Taâu bùæt àêìu lùån. Töi vaâ Cöng-xêy vaâo phoâng khaách. Qua caác cûãa söí àïí ngoã, chuáng töi coá thïí thêëy àûúåc nhûäng lúáp nûúác sêu cuãa Nam Bùng Dûúng. Thuãy ngên trong nhiïåt kïë lïn dêìn. Kim àöìng höì chó àöå sêu lïåch vïì bïn phaãi. ÚÃ àöå sêu ba trùm meát, nhû Nï-mö àaä dûå kiïën, taâu xuöëng túái mùåt dûúái cuãa lúáp bùng hònh soáng. Nhûng taâu vêîn lùån tiïëp xuöëng sêu àïën taám trùm meát. Nhiïåt àöå nûúác khöng coân laâ -12o nhû trïn mùåt biïín nûäa maâ laâ -11o. Thïë laâ búát ài àûúåc möåt àöå. Têët nhiïn nhiïåt àöå trong taâu àûúåc caác maáy àiïån sûúãi êëm coân cao hún nhiïìu. Taâu Nau-ti-luáx hoaåt àöång chñnh xaác vö cuâng... ÚÃ àöå sêu khöng bõ àoáng bùng naây, taâu Nau-ti-luáx hûúáng thùèng vïì Nam cûåc vúái töëc àöå trung bònh laâ hùm saáu haãi lyá möåt giúâ, nghôa laâ bùçng xe lûãa chaåy nhanh. Nïëu taâu khöng giaãm töëc àöå thò böën mûúi tiïëng àöìng höì nûäa chuáng töi seä túái Nam cûåc.

Töi vaâ Cöng-xêy úã laåi phoâng khaách àïën khuya. Caãnh vêåt múái laå laâm chuáng töi khöng rúâi mùæt khoãi ö cûãa. Nûúác biïín lêëp laánh dûúái aánh àeân pha. Nhûng xung quanh hoang vùæng, chùèng coá möåt chuá caá naâo söëng úã vuâng nûúác àoáng bùng naây. Thónh thoaãng caá múái qua àêy àïí túái nhûäng núi ñt bùng giaá hún. Taâu chaåy rêët nhanh nhûng chuáng töi chó caãm thêëy qua sûå rung àöång cuãa voã taâu bùçng theáp. Àïën gêìn hai giúâ saáng, töi vïì phoâng nguã mêëy tiïëng. Cöng-xêy cuäng vêåy. Khi ài doåc haânh lang, töi hy voång gùåp Nï-mö, nhûng chùæc öng ta àang úã phoâng hoa tiïu. Höm sau, 19 thaáng 3, tûâ nùm giúâ saáng, töi àaä sang phoâng khaách. Àöìng höì àiïån cho biïët taâu chaåy vúái töëc àöå trung bònh. Taâu tûâ tûâ búm nûúác ra khoãi caác bïí chûáa vaâ thêån troång nöíi dêìn lïn. Tim töi àêåp thònh thõch. Liïåu taâu coá lïn túái mùåt biïín khöng? Biïín úã Nam cûåc coá bõ àoáng bùng khöng? Nhûng taâu böîng va maånh vaâo mùåt dûúái cuãa biïín bùng. Thïë laâ phña trïn taâu chuáng töi laâ caã möåt lúáp bùng daây hún saáu trùm meát, daây hún lúáp bùng núi taâu lùån xuöëng! Tònh hònh naây gay go thêåt! Höm àoá, taâu Nau-ti-luáx mêëy lêìn cöë xuyïn thuãng lúáp bùng nhûng àïìu thêët baåi. Túái chiïìu töëi tònh hònh vêîn khöng thay àöíi. Chiïìu daây cuãa lúáp bùng xï dõch giûäa böën vaâ nùm trùm meát. Bùng coá moãng ài nhiïìu nhûng tûâ con taâu àïën mùåt àaåi dûúng vêîn coân möåt khoaãng caách khaá lúán. Taám giúâ töëi. Theo quy àõnh thò taâu Nau-ti-luáx phaãi nöíi lïn àïí lêëy khöng khñ tûâ böën tiïëng àöìng höì trûúác àoá. Tuy vêåy, töi chûa caãm thêëy thiïëu khöng khñ lùæm, vaâ thuyïìn trûúãng Nï-mö cuäng chûa duâng túái caác bïí chûáa dûå trûä. Àïm höm àoá töi nguã khöng ngon, trong loâng vûâa hoaãng súå vûâa nhen nhoám möåt niïìm hy voång. Mêëy lêìn töi bêåt dêåy khoãi giûúâng. Taâu Nau-ti-luáx thónh thoaãng laåi thùm doâ lúáp bùng

Jules Verne 236


phña trïn. Àïën gêìn ba giúâ saáng, caác maáy moác trong phoâng khaách cho töi biïët phêìn dûúái cuãa àöìng bùng chó daây coá nùm mûúi meát. Chuáng töi chó coân caách mùåt biïín coá nùm mûúi meát! Töi khöng rúâi mùæt khoãi àöìng höì chó àöå sêu. Taâu àang nöíi dêìn lïn theo möåt àûúâng cheáo. Lúáp bùng moãng dêìn. Cuöëi cuâng, saáu giúâ saáng ngaây 19 thaáng 3 àaáng ghi nhúá êëy, cûãa phoâng khaách múã ra. Thuyïìn trûúãng Nï-mö bûúác vaâo vaâ noái:

- Biïín!



CHÛÚNG 38

NAM CÛÅC

Töi chaåy lïn boong. Àuáng laâ biïín röìi! Chó coá mêëy khöëi bùng tröi raãi raác àêy àoá. Xung quanh laâ biïín nûúác mïnh möng. Haâng ngaân chim bay lûúån trïn trúâi, hùçng ûác triïåu caá búi dûúái nûúác. Tuây tñnh chêët àaáy biïín nûúác chuyïín tûâ maâu xanh thêîm sang maâu xanh laá cêy. Nhiïåt kïë chó -3o. Sau khi vûúåt qua biïín bùng, dûúâng nhû chuáng töi vûâa gùåp möåt muâa xuên tûúi maát!

- Àêy laâ Nam cûåc aå? -Töi hoãi Nï-mö, loâng böìi höìi xuác àöång. - Töi khöng roä. Àïën giûäa trûa töi seä xaác àõnh toåa àöå. - Nhûng liïåu coá thêëy àûúåc mùåt trúâi qua lúáp sûúng muâ daây àùåc

khöng? - Chó cêìn loá ra möåt tñ laâ àuã. Caách taâu Nau-ti-luáx mûúâi haãi lyá vïì phña nam, chuáng töi thêëy

möåt hoân àaão àún àöåc, cao hún mùåt biïín hai trùm meát. Taâu tûâ tûâ tiïën vaâo gêìn àaão, coá leä quanh àaão coá nhûäng moãm àaá ngêìm. Möåt tiïëng àöìng höì sau, taâu àïën saát àaão. Hai giúâ sau thò ài quanh àaão àûúåc möåt voâng. Chu vi àaão khoaãng böën, nùm haãi lyá. Möåt eo biïín heåp ngùn àaão vúái àêët liïìn, coá thïí laâ möåt luåc àõa. Súã dô khoá xaác àõnh laâ vò daãi àêët chaåy khuêët sau chên trúâi. Súå mùæc caån, taâu Nau-ti-luáx dûâng laåi caách búâ hún nùm trùm meát. Möåt chiïëc xuöìng àûúåc haå xuöëng nûúác. Thuyïìn trûúãng, hai thuãy thuã mang theo caác maáy ào, Cöng-xêy vaâ töi ngöìi vaâo xuöìng. Luác àoá laâ chñn giúâ saáng. Höm nay töi chùèng thêëy Neát àêu. Coá leä anh ta khùng khùng giûä yá kiïën cuãa mònh, mùåc duâ àaä gêìn túái Nam cûåc. Chó mêëy maái cheâo laâ xuöìng àaä túái búâ caát. Cöng-xêy àõnh nhaãy lïn búâ nhûng töi ngùn laåi.

- Thûa thuyïìn trûúãng, - Töi noái, - ngaâi coá vinh dûå laâ ngûúâi àêìu tiïn àùåt chên lïn maãnh àêët naây.

- Vêng, thûa giaáo sû. Töi khöng do dûå gò khi bûúác lïn maãnh àêët Nam cûåc, núi chûa coá dêëu chên ngûúâi àùåt túái! Noái àoaån, Nï-mö

Jules Verne 238


nheå nhaâng nhaãy lïn búâ. Töi thêëy öng ta rêët xuác àöång. Sau khi leo lïn möåt vaách àaá dûång lïn úã ngoaâi cuâng, Nï-mö dûâng laåi, tay khoanh trûúác ngûåc. Öng ta àûáng trong tû thïë trêìm lùång vaâ trang troång êëy, tûåa nhû àang tiïëp nhêån quyïìn súã hûäu àöëi vúái vuâng àêët àai naây. Nùm phuát tröi qua, Nï-mö baão töi:

- Xin múâi ngaâi! Töi liïìn nhaãy ra khoãi xuöìng, theo sau laâ Cöng-xêy. Hai thuãy thuã úã laåi xuöìng. Daãi àêët mïnh möng naây àoã nhû maâu gaåch. Xó than, nhûäng vïët tñch dung nham chûáng toã àêët úã àêy coá nguöìn göëc nuái lûãa. ÚÃ àöi chöî tûâ loâng àêët böëc lïn nhûäng laân khoái coá muâi lûu huyânh. Roä raâng laâ hoaåt àöång bïn trong cuãa nuái lûãa chûa chêëm dûát. Nhûng khi lïn túái moãm àaá cao, töi chùèng thêëy möåt quaã nuái lûãa naâo trong khoaãng mêëy haãi lyá... Thûåc vêåt trïn hoân àaão hoang vùæng naây rêët ngheâo naân. Búâ biïín àêìy nhuyïîn thïí, ngoaâi ra coân coá möåt söë san hö hònh cêy. Nhûng cuöåc söëng trïn bêìu trúâi múái thêåt nhöån nhõp! Haâng ngaân chim thuöåc nhiïìu loaåi khaác nhau vûâa bay lûúån vûâa kïu nhûác oác. Haâng ngaân con àêåu trïn caác moãm àaá lú laáo nhòn chuáng töi vaâ àaâng hoaâng daåo chúi ngay caånh chöî chuáng töi àûáng. Àoá laâ nhûäng con chim panh-goanh rêët nhanh nheån dûúái nûúác nhûng rêët nùång nïì vuång daåi trïn caån. Chuáng tuå têåp tûâng àaân lúán, ñt hoaåt àöång nhûng hay kïu la êìm ô. Vaâo caách búâ nûãa haãi lyá nûäa, chuáng töi thêëy mùåt àêët àêìy töí chim panh-goanh. Thuyïìn trûúãng Nï-mö töí chûác sùn bùæt àûúåc mêëy trùm con chim naây. Thõt panh-goanh maâu thêîm nhûng rêët ngon. Tiïëng noá kïu giöëng tiïëng lûâa hñ. Chim panh-goanh to bùçng con ngöîng, ngûåc trùæng. Chuáng khöng theâm lêín tröën nïn bõ truáng àaá laâ lùn quay ra! Sûúng muâ chûa tan. Àaä mûúâi möåt giúâ trûa maâ chùèng thêëy mùåt trúâi. Töi rêët söët ruöåt. Nïëu khöng coá mùåt trúâi thò coân quan saát àûúåc gò nûäa? Vaâ laâm thïë naâo àïí xaác àõnh àûúåc rùçng àaä túái Nam cûåc hay chûa? Töi bûúác àïën chöî Nï-mö. Öng ta àûáng tò tay vaâo moãm àaá vaâ nhòn lïn trúâi. Hònh nhû Nï-mö cuäng böìn chöìn, lo lùæng. Nhûng biïët laâm thïë naâo? Con ngûúâi quaã caãm vaâ cûúng nghõ êëy khöng àuã quyïìn lûåc àïí àiïìu khiïín àûúåc mùåt trúâi nhû àaä chïë ngûå biïín caã! Àïën trûa, mùåt trúâi vêîn biïåt tùm. Sûúng muâ vêîn khöng cho pheáp xaác àõnh àöå cao cuãa mùåt trúâi. Möåt laát sau sûúng muâ chuyïín thaânh baäo tuyïët.

- Ta chúâ àïën mai, - Nï-mö noái. Chuáng töi quay vïì taâu Nau-ti-luáx. Trong khi chuáng töi vùæng

mùåt, thuãy thuã trïn taâu buöng lûúái. Vïì àïën taâu, töi rêët hûáng thuá bùæt tay vaâo nghiïn cûáu nhûäng con caá vûâa bùæt àûúåc. Vuâng biïín Nam cûåc laâ núi di cû quy mö cuãa caác loaâi caá tröën baäo úã caác àöå vô



thêëp hún. Cún baäo tuyïët hoaânh haânh àïën saáng. Khöng ai àûáng nöíi trïn boong. Tûâ phoâng khaách, núi töi ghi cheáp têët caã nhûäng biïën cöë cuãa cuöåc thaám hiïím chêu Nam cûåc, töi nghe tiïëng kïu cuãa chim baáo baäo vêîn bay lûúån khöng kïí gò baäo tuyïët. Taâu Nau-ti-luáx chaåy thïm mûúâi haãi lyá nûäa doåc búâ biïín vïì phña nam. Xung quanh tranh töëi tranh saáng. Höm sau, 20 thaáng 3, cún baäo tuyïët chêëm dûát. Trúâi húi laånh hún. Nhiïåt kïë chó -2o. Sûúng muâ böëc lïn cao laâm töi hy voång höm nay coá thïí xaác àõnh àûúåc toåa àöå. Thuyïìn trûúãng Nï-mö chûa lïn boong, nhûng chiïëc xuöìng àaä sùén saâng cho chuáng töi sûã duång. Töi vaâ Cöng-xêy cheâo xuöìng lïn búâ. Àêët úã àêy coá nguöìn göëc nuái lûãa. Nhûng nhòn maäi töi cuäng khöng phaát hiïån àûúåc miïång nuái. ÚÃ àêy cuäng nhû trïn àaão, ngaân vaån chim choác laâm cho caãnh thiïn nhiïn khùæc khöí cuãa Nam cûåc tûúi vui lïn. ÚÃ àêy coân coá haâng ngaân àöång vêåt coá vuá nhòn chuáng töi bùçng nhûäng cùåp mùæt hiïìn laânh. Coá àuã loaåi haãi cêíu, möåt söë nùçm trïn búâ, möåt söë nùçm trïn nhûäng taãng bùng. Söë khaác thò nguåp lùån dûúái nûúác röìi laåi ngoi lïn. Chuáng chùèng súå gò chuáng töi. Roä raâng laâ chuáng chûa gùåp ngûúâi bao giúâ. Chuáng söëng thaânh bêìy: haãi cêíu àûåc tröng nom sùn soác gia àònh, haãi cêíu caái cho con buá. Nhûäng chuá choai choai thò àuâa giúän úã phña xa. Haãi cêíu di chuyïín trïn mùåt àêët möåt caách khoá nhoåc. Chuáng nhaãy tûâng bûúác ngùæn rêët vuång vïì. Nhûng úã möi trûúâng nûúác thên thuöåc thò chuáng laåi búi rêët cûâ. Trïn mùåt nûúác vaâ khi boâ lïn caån àïí nghó, haãi cêíu coá tû thïë rêët àeåp. Töi lûu yá Cöng-xêy vïì sûå phaát triïín baán cêìu naäo cuãa loaâi àöång vêåt thöng minh naây. Ngoaâi con ngûúâi, khöng àöång vêåt coá vuá naâo coá böå naäo phaát triïín nhû vêåy. Vò vêåy, haãi cêíu dïî daåy, dïî thuêìn dûúäng. Töi àöìng yá vúái caác nhaâ tûå nhiïn hoåc cho rùçng, nïëu thuêìn dûúäng töët thò haãi cêíu coá thïí rêët coá ñch trong viïåc àaánh caá biïín, giöëng nhû choá sùn vêåy. Trong àaám haãi cêíu thónh thoaãng lêîn vaâo möåt söë voi biïín giöëng nhû haãi cêíu, nhûng coá voâi ngùæn vaâ linh hoaåt, thên hònh àöì söå cao túái saáu meát, daâi túái mûúâi meát. Thêëy chuáng töi xuêët hiïån, chuáng cuäng chùèng theâm àöång àêåy.

- Nhûäng con vêåt naây coá nguy hiïím khöng aå? Cöng-xêy hoãi töi. - Nïëu khöng àöång vaâo chuáng thò chùèng nguy hiïím gò. Nhûng

khi haãi cêíu baão vïå con thò chuáng ghï gúám lùæm. Àaä coá lêìn haãi cêíu phaá tan möåt chiïëc taâu àaánh caá.

- Giöëng vêåt coá quyïìn xûã sûå nhû vêåy, - Cöng-xêy noái.

Jules Verne 240


- Àuáng thïë. Chuáng töi ài thïm hai haãi lyá nûäa. Àïën àêy coá nhiïìu moãm àaá lúãm chúãm chùån ngang àûúâng. Nhûäng moãm àaá naây nhö lïn mùåt biïín theo chiïìu thùèng àûáng, tûâng laân soáng baåc xö vaâo dûúái chên. Tûâ phña bïn kia voång túái tiïëng röëng êìm êìm, tûåa nhû úã àoá coá caã möåt bêìy àöång vêåt thuöåc loaâi nhai laåi. Cöng-xêy noái:

- Chaâ, nghe nhû boâ àang hoâa nhaåc! - Anh lêìm röìi! Àoá laâ haãi maä. - Chuáng àang àaánh nhau aå? - Hoùåc àang àaánh nhau, hoùåc àang àuâa nghõch. - Xin giaáo sû cho ngoá qua möåt chuát. - Phaãi ngoá qua chûá. Thïë laâ chuáng töi bûúác laåi doåc nhûäng moãm

àaá ba-dan àen, trïn nhûäng taãng àaá àoáng bùng trún tuöåt. Nhiïìu lêìn töi bõ ngaä, sûúân àau ï êím. Cöng-xêy vò thêån troång hún hay cûáng chên hún nïn khöng vêëp ngaä, vaâ möîi lêìn nêng töi dêåy laåi noái:

- Nïëu giaáo sû chõu khoá bûúác daâi ra möåt chuát thò dïî giûä thùng bùçng hún.

Treâo túái àónh nuái àaá, töi thêëy trûúác mùåt traãi ra möåt caánh àöìng tuyïët bao la trïn àoá coá vö söë haãi maä thên maâu thêîm. Chuáng àang àuâa nghõch. Tiïëng röëng biïíu hiïån sûå vui thñch chûá khöng phaãi sûå giêån dûä. Haãi maä rêët giöëng haãi cêíu vïì hònh thïí. Nhûng haâm dûúái chuáng khöng coá rùng nanh vaâ rùng cûãa. ÚÃ haâm trïn, rùng nanh laåi laâ hai caái ngaâ, möîi caái daâi taám mûúi cen-ti-meát, chu vi ba mûúi cen-ti-meát. Ngaâ haãi maä rùæn chùæc hún ngaâ voi, vò vêåy quyá hún. Vò quyá hún nïn haãi maä bõ sùn bùæt bûâa baäi àïën nöîi sùæp bõ tiïu diïåt hoaân toaân. Boån thúå sùn möîi nùm bùæn giïët caã haãi maä caái, caã haãi maä con, coá túái hún böën ngaân con. Khi ài ngang qua nhûäng con vêåt kyâ laå naây, töi coá dõp ngùæm chuáng möåt caách thoaãi maái. Da haãi maä daây, nhùn nheo, löng húi hung àoã, ngùæn vaâ khöng daây lùæm. Möåt söë haãi maä daâi túái böën meát. Haãi maä úã àêy bònh thaãn vaâ baåo daån hún haãi maä Bùæc cûåc nïn khöng cêìn coá con canh gaác cho caã bêìy. Ngùæm nhòn haãi maä höìi lêu, töi bùæt àêìu nghô àïën chuyïån quay vïì taâu. Àaä mûúâi möåt giúâ. Nïëu thuyïìn trûúãng Nï-mö cho rùçng coá thïí xaác àõnh àûúåc toåa àöå thò töi cuäng muöën coá mùåt luác àoá. Nhûng töi ñt hy voång rùçng mùåt trúâi seä loá ra, vò mêy àang phuã kñn caã bêìu trúâi. Duâ sao töi cuäng quyïët àõnh quay vïì taâu Nau-ti-luáx. Àïën mûúâi möåt giúâ rûúäi chuáng töi vïì túái chöî àöí böå. Töi thêëy ngay thuyïìn trûúãng Nï-mö. Öng ta



àang àûáng trïn möåt taãng àaá ba-dan, caånh àoá laâ nhûäng maáy moác thiïn vùn. Nï-mö phoáng mùæt nhòn chên trúâi phña bùæc.

Töi lùång leä àûáng caånh Nï-mö. Àaä àïën mûúâi hai giúâ nhûng mùåt trúâi vêîn chûa loá ra. Thïë laâ chuáng töi laåi thêët baåi, khöng sao xaác àõnh àûúåc toåa àöå. Nïëu trûa mai vêîn khöng thêëy mùåt trúâi thò àaânh phaãi boã yá àõnh naây. Höm nay laâ 20 thaáng 3. Mai laâ ngaây xuên phên, mùåt trúâi seä khuêët sau chên trúâi, seä bùæt àêìu àïm Nam cûåc daâi dùçng dùåc... Töi toã yá lo ngaåi vúái thuyïìn trûúãng Nï-mö.

- Giaáo sû lo laâ àuáng, - Nï-mö noái. - Nïëu ngaây mai töi khöng xaác àõnh àûúåc àöå cao cuãa mùåt trúâi

thò viïåc naây phaãi hoaän laåi saáu thaáng nûäa. Nhûng nïëu trûa mai mùåt trúâi loá ra thò xaác àõnh àöå cao seä hïët sûác dïî daâng vò tònh cúâ maâ chuáng ta àïën vuâng biïín naây àuáng trûúác ngaây xuên phên!

Thuyïìn trûúãng Nï-mö quay vïì taâu. Chuáng töi tha thêín doåc búâ biïín túái nùm giúâ chiïìu, vûâa ài vûâa quan saát, troâ chuyïån, phên loaåi sinh vêåt. Chuáng töi chùèng gùåp möåt vêåt gò laå ngoaâi möåt quaã trûáng panh-goanh. Ai ûa cuãa laå hùèn seä mua ngay quaã trûáng naây vúái giaá möåt ngaân phrùng. Trûáng maâu xanh thêîm àiïím nhiïìu vïët ngoùçn ngoeâo nhû chûä Haán. Thêåt laâ möåt vêåt hiïëm ngöå nghônh. Töi giao trûáng cho Cöng-xêy. Anh ta nêng niu noá nhû möåt caái bònh cöí Trung Quöëc vaâ mang lïn taâu. Töi àùåt trûáng vaâo möåt ngùn tuã kñnh cuãa baão taâng. Sau àoá chuáng töi ùn töëi rêët ngon miïång. Bûäa töëi coá moán gan haãi cêíu, võ giöëng nhû múä lúån tûúi. Höm sau 21 thaáng 3, nùm giúâ saáng töi lïn boong. Thuyïìn trûúãng Nï-mö àaä úã àoá.

- Thúâi tiïët coá saáng suãa hún möåt chuát, - Nï-mö noái. - Coá hy voång. Ùn saáng xong, chuáng ta seä lïn búâ tòm möåt chöî thuêån tiïån àïí

quan saát. Sau khi àaä thöëng nhêët kïë hoaåch, töi ài tòm Neát Len. Töi muöën mang anh ta ài theo. Mùåc duâ töi àaä hïët sûác thuyïët phuåc, anh chaâng ûúng bûúáng êëy vêîn tûâ chöëi. Töi thêëy sûå u uêët, caáu kónh cuãa Neát ngaây caâng tùng lïn. Tuy vêåy, trong tònh huöëng naây, tñnh ûúng bûúáng cuãa anh ta khöng laâm töi buöìn phiïìn lùæm. Trïn búâ coá nhiïìu haãi cêíu, àûa anh ta lïn chó laâm cho haãi cêíu chïët oan thöi! …n saáng xong, töi lïn búâ. Àïm qua, taâu Nau-ti-luáx ài thïm àûúåc mêëy haãi lyá nûäa. Giúâ àêy noá àöî caách búâ möåt haãi lyá... Trïn xuöìng, ngoaâi töi ra coân coá thuyïìn trûúãng, hai thuãy thuã vaâ mêëy duång cuå àún giaãn: àöìng höì chñnh xaác, kñnh viïîn voång vaâ phong vuä biïíu. Àïën chñn giúâ,

Jules Verne 242


chuáng töi aáp xuöìng vaâo búâ. Trúâi àaä saáng roä. Mêy keáo vïì phña nam. Mùåt biïín laånh giaá giuä laân sûúng muâ ra khoãi mònh. Thuyïìn trûúãng Nï-mö tiïën thùèng lïn àónh ngoån nuái maâ öng ta choån laâm núi quan saát. Mùåc duâ Nï-mö nhû mêët thoái quen ài trïn böå, öng ta vêîn leo lïn caác moãm àaá döëc àûáng möåt caách kheáo keáo, khiïën cho nhûäng ngûúâi treâo nuái gioãi nhêët cuäng phaãi ghen tõ. Töi vêët vaã lùæm múái theo kõp Nï-mö. Chuáng töi treâo nuái mêët hai tiïëng àöìng höì. Tûâ àónh cao, têìm mùæt chuáng töi bao quaát àûúåc mùåt biïín bao la túái chên trúâi. Phña dûúái chuáng töi laâ àöìng tuyïët trùæng long lanh. Trïn àêìu chuáng töi laâ bêìu trúâi trong vùæt khöng möåt gúån mêy! Nhû möåt quaã cêìu àoã bõ chên trúâi cùæt àöi mùåt trúâi loá ra úã phña bùæc! Tûâ dûúái biïín sêu xuêët hiïån trùm ngaân tia nûúác àeåp tuyïåt vúâi. Taâu Nau-ti-luáx úã phña xa tröng hïåt nhû möåt con caá àang nguã. Àùçng sau chuáng töi, úã phña àöng laâ khoaãng àêët mïnh möng, ngöín ngang nhûäng moãm àaá vaâ bùng tuyïët! Lïn túái àónh nuái, thuyïìn trûúãng Nï-mö duâng phong vuä biïíu ào rêët kyä àöå cao cuãa noá so vúái mùåt biïín àïí trïn cú súã nhûäng söë liïåu àoá chónh lyá nhûäng quan saát cuãa mònh. Àïën mûúâi hai giúâ keám mûúâi lùm, mùåt trúâi nhö hùèn lïn khoãi chên trúâi nhû möåt caái àôa vaâng vaâ roåi nhûäng tia saáng cuöëi cuâng lïn caái luåc àõa hoang vùæng naây, lïn vuâng biïín maâ chûa möåt con taâu thuyïìn naâo túái! Thuyïìn trûúãng Nï-mö duâng kñnh viïîn voång quan saát mùåt trúâi àang lùån xuöëng chên trúâi. Töi cêìm àöìng höì chñnh xaác trong tay. Tim töi àêåp maånh. Nïëu mùåt trúâi khuêët möåt nûãa sau chên trúâi àuáng vaâo mûúâi hai giúâ trûa thò àuáng laâ chuáng töi àang úã giûäa Nam cûåc!

- Àuáng mûúâi hai giúâ! Töi reo lïn. - Nam cûåc! Thuyïìn trûúãng Nï-mö noái möåt caách trang troång röìi trao cho

töi öëng kñnh. Töi àûa mùæt nhòn: mùåt trúâi àang bõ chên trúâi cùæt àöi. Trong luác àoá, thuyïìn trûúãng Nï-mö àùåt tay lïn vai töi röìi noái:

- Nùm 1600, Ghï-rñch, ngûúâi Haâ Lan, bõ baäo daåt túái àöå vô 64o nam vaâ phaát hiïån ra quêìn àaão Niu Seát-len. Ngaây 17 thaáng giïng nùm 1773, thuyïìn trûúãng Cuác nöíi tiïëng theo kinh tuyïën 38 àaä ài túái àöå vô 67o37', vaâ nùm 1774 ngaây 30 thaáng giïng theo kinh tuyïën 109 àaä ài túái àöå vô 71o15'. Nùm 1819 nhaâ ài biïín ngûúâi Nga laâ Ben-lin-xhao-den túái vô tuyïën 69o, nùm 1821 túái vô tuyïën úã 111o kinh têy. Nùm 1820, Bran-xphin, ngûúâi Anh, àaä túái vô tuyïën 65o. Cuäng nùm àoá. Mo-ren, ngûúâi Myä, thuêåt laåi, tuy khöng àaáng tin lùæm,



rùçng àaä phaát hiïån ra vuâng biïín khöng bõ àoáng bùng úã àöå vô 70o19'. Nùm 1825, Pao-oen, ngûúâi Anh, vò vûúáng bùng nïn khöng vûúåt qua àûúåc àöå vô 62o. Cuâng nùm àoá, möåt ngûúâi Anh ài sùn haãi cêíu laâ Oeát-àen àaä túái àöå vô 72o14' úã kinh tuyïën 35 vaâ 74o15' úã kinh tuyïën 36. Nùm 1829, Pho-xtú, ngûúâi Anh, chó huy taâu San-tú-clú, phaát hiïån ra luåc àõa Nam cûåc úã àöå vô 63o26' vaâ 66o26'.

Ngaây 1 thaáng giïng nùm 1831, Bit-xcö, ngûúâi Anh, phaát hiïån ra àêët En-àúc-bi úã àöå vô 68o50', ngaây 5 thaáng 2 nùm 1832 tòm ra àêët A-àï-la-ñt úã àöå vô 67o; ngaây 21 thaáng 2 tòm ra àêët Gre-hem úã àöå vô 64o45'. Nùm 1838, Àuy-möng Àuyïëc-vin, ngûúâi Phaáp, bõ bùng keåt úã àöå vô 62o57' àaä phaát hiïån ra àêët Lu-i Phi-lñp. Hai nùm sau, ngaây 21 thaáng giïng, Àuyïëc-vin àaä phaát hiïån ra àaão A-àï-li úã àöå vô 66o30'. Nùm 1838, Uyn-cú, túái àûúåc vô tuyïën 69 trïn kinh tuyïën 100. Nùm 1839, Be-le-ni, ngûúâi Anh, phaát hiïån ra àêët Xa-brin úã ranh giúái voâng cûåc quyïìn. Cuöëi cuâng, ngaây 12 thaáng giïng nùm 1842, Giem-röx, ngûúâi Anh, ài trïn taâu Š-rï-bux vaâ Te-rú, phaát hiïån ra àêët Vic-to-ri-a úã àöå vô 67o56' vaâ àöå kinh 171o07'. Ngaây 23 thaáng êëy, öng ta túái vô tuyïën 74, ngaây 27 àïën àöå vô 76o08', ngaây 28 àïën àöå vô 77o32', ngaây 2 thaáng 2 àïën àöå vô 78o04'. Nùm 1842 öng ta laåi ài Nam cûåc nhûng khöng vûúåt qua àûúåc àöå vô 71o. Töi, thuyïìn trûúãng Nï-mö, ngaây 21 thaáng 3 nùm 1868 àaä túái Nam cûåc úã 90o vô nam vaâ tuyïn böë quyïìn súã hûäu àöëi vúái phêìn àêët àai röång bùçng möåt phêìn saáu têët caã caác luåc àõa àaä àûúåc phaát hiïån.

- Nhên danh ai, thûa thuyïìn trûúãng? - Nhên danh caá nhên töi! Noái àoaån, Nï-mö giûúng cao ngoån cúâ àen coá thïu chûä "N"

maâu vaâng. Röìi Nï-mö hûúáng vïì phña mùåt trúâi luác àoá àang roåi nhûäng tia saáng cuöëi cuâng xuöëng mùåt biïín bao la vaâ noái:

- Vônh biïåt mùåt trúâi! Ngûúi haäy khuêët ài, haäy ra khoãi giúái haån cuãa vuâng biïín tûå do naây. Haäy àïí cho àïm Nam cûåc daâi saáu thaáng phuã lïn vuâng àêët múái cuãa ta!

Jules Verne 244


CHÛÚNG 39

MÖÅT TRÚÃ NGAÅI NGÊÎU NHIÏN HAY MÖÅT TRÛÚÂNG HÚÅP RUÃI RO

Saáu giúâ saáng höm sau, 22 thaáng 3, taâu bùæt àêìu chuêín bõ lïn àûúâng. Bùng giaá ngaây caâng dûä döåi. Sao trïn trúâi àùåc biïåt saáng. Nhiïåt kïë chó -12o. Gioá quêët vaâo mùåt rêët raát. Trïn mùåt biïín ngaây caâng coá nhiïìu bùng taãng. Biïín sùæp àoáng thaânh bùng liïìn. Luác àoá caác bïí chûáa àûúåc búm àêìy nûúác, taâu Nau-ti-luáx tûâ tûâ lùån xuöëng. Àïën àöå sêu ba trùm meát, noá dûâng laåi. Sau àoá chên võt hoaåt àöång, àêíy taâu vïì hûúáng bùæc vúái töëc àöå mûúâi lùm haãi lyá möåt giúâ. Gêìn töëi, taâu àaä chaåy dûúái lúáp bùng liïìn. Cûãa söí phoâng khaách àoáng laåi, àïì phoâng taâu coá thïí vö tònh va phaãi taãng bùng tröi. Vò vêåy, suöët höm àoá töi ngöìi viïët laåi nhûäng ghi cheáp cuãa mònh. Àêìu oác töi hoaân toaân bõ thu huát vaâo nhûäng kyã niïåm vûâa qua úã Nam cûåc. Thïë laâ chuáng töi àaä túái àûúåc caái àõa àiïím chûa coá dêëu chên ngûúâi, túái möåt caách töët àeåp, khöng vêët vaã gò lùæm, hïåt nhû möåt toa taâu lùn baánh trïn àûúâng sùæt. Giúâ àêy àûúâng vïì cuãa chuáng töi bùæt àêìu. Noá coá hûáa heån cho töi nhiïìu àiïìu kyâ diïåu nhû vêåy khöng? Töi nghô chùæc chùæn laâ coá, vò dûúái biïín sêu naây: coá bao giúâ hïët nhûäng hiïån tûúång kyâ diïåu! Nùm thaáng rûúäi trûúác àêy, sûå tònh cúâ àaä xö àêíy chuáng töi àïën taâu Nau-ti-luáx. Chuáng töi àaä vûúåt qua möåt vaån böën ngaân dùåm nghôa laâ hún chiïìu daâi cuãa xñch àaåo. Vaâ biïët bao chuyïån phiïu lûu khuãng khiïëp vaâ kyâ thuá laâm cho cuöåc haânh trònh cuãa chuáng töi thaânh huyïìn aão: cuöåc ài sùn úã àaão Creát-xpö, thoaát naån úã eo biïín Tö-rex, nghôa àõa san hö, caãnh moâ trai úã Xêy-lan, con àûúâng ngêìm A-ra-bi-a, nhûäng kho vaâng úã vuäng biïín Vi-gö, luåc àõa aát-lan-tñch, Nam cûåc! Nhûäng kyã niïåm àoá suöët àïm nöëi tiïëp nhau söëng laåi khiïën àêìu oác töi khöng phuát naâo àûúåc nghó. Àïën ba giúâ saáng möåt chêën àöång dûä döåi laâm töi tónh giêëc. Töi vûâa nhoãm dêåy lùæng nghe thò böîng bõ xö ra giûäa phoâng. Roä raâng laâ taâu Nau-ti-luáx vûâa va chaåm vaâo möåt vêåt gò. Töi lêìn sang phoâng khaách. Têët caã àöì àaåc àïìu bõ lêåt àöí. Rêët may laâ nhûäng chiïëc tuã kñnh àûúåc vñt chùåt xuöëng saân nïn coân àûáng nguyïn. Taâu bõ nghiïng vïì bïn phaãi vaâ cûá nùçm nhû vêåy. Trong taâu coá tiïëng chên bûúác vaâ tiïëng ngûúâi noái nghe khöng roä. Nhûng thuyïìn trûúãng



Nï-mö khöng xuêët hiïån. Àuáng luác töi àõnh ra khoãi phoâng khaách thò Neát vaâ Cöng-xêy vaâo. Töi hoãi:

- Coá chuyïån gò thïë, caác baån? - Töi àang muöën hoãi giaáo sû vïì àiïìu àoá, - Cöng-xêy traã lúâi. - Khöën khöí khöën naån! Neát noái. - Töi biïët xaãy ra chuyïån gò röìi! Taâu Nau-ti-luáx bõ va vaâo möåt

vêåt gò àoá, vaâ cùn cûá vaâo tònh traång hiïån nay thò khoá loâng thoaát naån möåt caách nheå nhaâng nhû úã eo biïín Tö-rex.

- Thïë noá àaä nöíi lïn mùåt biïín chûa? -Töi hoãi. - Chuáng töi khöng roä, - Cöng-xêy traã lúâi. - Muöën biïët cuäng chùèng khoá gò, -Töi noái. Töi nhòn àöìng höì chó

àöå sêu vaâ hïët sûác ngaåc nhiïn khi thêëy kim àöìng höì chó 360 meát. - Thïë laâ thïë naâo?-Töi noái. - Cêìn hoãi thuyïìn trûúãng Nï-mö xem sao, - Cöng-xêy àïì nghõ. - Biïët tòm öng ta úã àêu? Neát hoãi. - Theo töi! Töi baão Neát vaâ Cöng-xêy. Chuáng töi ra khoãi phoâng khaách.

Trong thû viïån chùèng coá ai. Töi cho rùçng Nï-mö àang úã phoâng hoa tiïu. Töët nhêët laâ nïn chúâ. Chuáng töi quay vïì phoâng khaách. Mùåc cho Neát Len traách oaán, töi chó lùång thinh. Anh ta tha höì nöíi noáng. Tònh traång àoá keáo daâi hai mûúi phuát. Suöët thúâi gian êëy chuáng töi lùæng nghe tûâng tiïëng àöång nhoã trong taâu. Thuyïìn trûúãng Nï-mö àöåt nhiïn bûúác vaâo. Hònh nhû öng ta khöng nhòn thêëy chuáng töi. Veã mùåt Nï-mö thûúâng thaãn nhiïn, nhûng lêìn naây cuäng biïíu löå möåt nöîi lo lùæng nhêët àõnh. Nï-mö lùång leä nhòn àõa baân, àöìng höì chó àöå sêu, röìi lêëy ngoán tay chó möåt àiïím trïn baãn àöì, chöî veä Nam Bùng Dûúng. Töi khöng muöën laâm phiïìn Nï-mö. Nhûng mêëy giêy sau, khi öng ta quay vïì phña töi, töi duâng ngay cêu maâ öng ta àaä noái úã eo biïín Tö-rex àïí hoãi:

- Thûa thuyïìn trûúãng, àêy laâ möåt trúã ngaåi ngêîu nhiïn aå? - Khöng, lêìn naây laâ möåt trûúâng húåp ruãi ro. - Coá nghiïm troång lùæm khöng aå? - Coá thïí nghiïm troång.

Jules Verne 246


- Taâu bõ mùæc caån aå? - Vêng. - Bõ mùæc caån vò...? - Löîi taåi thiïn nhiïn chûá khöng phaãi taåi con ngûúâi. Chuáng ta

khöng phaåm möåt sai lêìm naâo trong viïåc àiïìu khiïín con taâu, nhûng chuáng ta khöng àuã sûác chöëng laåi taác àöång cuãa quy luêåt thùng bùçng. Coá thïí ài ngûúåc laåi nhûäng luêåt lïå cuãa con ngûúâi chûá khöng thïí chöëng laåi nhûäng quy luêåt cuãa thiïn nhiïn. Thuyïìn trûúãng àaä choån giêy phuát kyâ quùåc naây àïí triïët lyá! Cêu traã lúâi cuãa öng ta cuäng chùèng giaãi àaáp cho töi àûúåc àiïìu gò. Töi hoãi:

- Thûa thuyïìn trûúãng, coá thïí biïët àûúåc nguyïn nhên cuãa chuyïån chùèng may naây khöng aå?

- Coá möåt taãng bùng lúán nhû traái nuái bõ lêåt ngûúåc. Khi chên nuái bùng bõ lúáp nûúác êëm bao quanh, hay khi chên nuái bõ phaá vúä vò va chaåm nhiïìu thò troång têm chuyïín lïn cao hún. Khi àoá nuái bùng bõ lêåt uáp xuöëng. Nguyïn nhên laâ nhû vêåy. Möåt nuái bùng naâo àoá bõ lêåt vaâ àêåp maånh vaâo taâu Nau-ti-luáx luác noá àang àöî dûúái nûúác. Sau àoá bùng trûúân theo voã taâu, nhêëc böíng taâu lïn lúáp nûúác coá tyã troång keám hún, khiïën taâu bõ nùçm nghiïng bêët àöång.

- Ta coá thïí giaãi phoáng àûúåc taâu bùçng caách búm hïët nûúác ra khoãi caác bïí chûáa àïí lêëy laåi thùng bùçng khöng aå?

- Àang búm àêëy. Giaáo sû coá thïí thêëy tiïëng maáy búm àang chaåy. Ngaâi haäy nhòn kim àöìng höì naây xem. Noá cho biïët taâu àang nöíi lïn, nhûng taãng bùng cuäng àöìng thúâi nöíi lïn theo. Nïëu sûå di chuyïín àoá cuãa taãng bùng khöng bõ caãn laåi thò tònh traång cuãa taâu seä vêîn nhû cuä. Thêåt vêåy, taâu Nau-ti-luáx vêîn bõ nghiïng vïì bïn phaãi. Têët nhiïn, nïëu taãng bùng ngûâng chuyïín àöång thò taâu seä trúã laåi võ trñ bònh thûúâng. Nhûng coá gò baão àaãm rùçng giúâ àêy taâu seä khöng vêëp phaãi lúáp bùng phña trïn vaâ bõ keåt vaâo giûäa hai khöëi bùng lúán? Töi suy nghô vïì hêåu quaã coá thïí xaãy ra trong tònh huöëng naây. Thuyïìn trûúãng Nï-mö vêîn xem àöìng höì. Tûâ khi taãng bùng bõ lêåt xuöëng, taâu Nau-ti-luáx nöíi lïn chûâng nùm mûúi meát nhûng vêîn nghiïng nhû cuä. Thên taâu böîng húi chuyïín àöång. Taâu búát nghiïng dêìn. Nhûäng àöì vêåt treo trïn tûúâng phoâng khaách bùæt àêìu trúã vïì võ trñ bònh thûúâng, mùåt tûúâng dêìn dêìn trúã vïì chiïìu thùèng àûáng. Vò höìi höåp, chuáng töi khöng ai noái möåt lúâi. Mûúâi phuát tröi qua.

- Chuáng ta àûáng thùèng laåi röìi! -Töi reo lïn.



- Àuáng. -Thuyïìn trûúãng Nï-mö vûâa noái vûâa ài vïì phña cûãa phoâng khaách.

- Ta coá cho taâu nöíi lïn mùåt nûúác khöng? -Töi hoãi. - Têët nhiïn. Khi nûúác trong caác bïí chûáa àûúåc búm ra hïët thò

taâu Nau-ti-luáx seä nöíi lïn mùåt biïín. Nï-mö ài ra. Möåt laát sau, töi thêëy taâu ngûâng nöíi lïn. Quyïët

àõnh àoá cuãa Nï-mö laâ àuáng. Nïëu cûá cho taâu nöíi lïn tiïëp thò noá coá thïí va phaãi phêìn dûúái cuãa caác taãng bùng. Vò vêåy, töët hún caã laâ giûä taâu úã khoaãng nûúác giûäa hai lúáp bùng... Luác àoá cûãa söí àûúåc múã ra, aánh saáng bïn ngoaâi uâa vaâo qua caác têëm kñnh. Nhû töi vûâa noái, taâu àang úã giûäa möåt lúáp nûúác, nhûng hai bïn, chó caách mûúâi meát, laâ nhûäng bûác tûúâng bùng dûång àûáng. Phña trïn vaâ phña dûúái cuäng coá nhûäng bûác tûúâng nhû vêåy. Teá ra taâu Nau-ti-luáx bõ keåt vaâo giûäa möåt àoaån hêìm bùçng bùng röång chûâng hai mûúi meát vaâ chûáa àêìy nûúác. Taâu coá thïí dïî daâng thoaát ra ngoaâi bùçng caách tiïën lïn hoùåc luâi laåi röìi lùån xuöëng sêu hún àöå vaâi trùm meát àïí tòm möåt löëi ra dûúái àöìng bùng. Nhúâ khaã nùng phaãn chiïëu aánh saáng, nhûäng bûác tûúâng bùng hùæt rêët maånh aánh àeân pha cuãa taâu Nau-ti-luáx vaâo phña trong àûúâng hêìm. Àûúâng hêìm tröng hïåt nhû möåt moã àaá quyá toãa aánh saáng muön sùæc choái loâa. Cûúâng àöå aánh saáng tûâ àeân pha chiïëu ra àûúåc tùng lïn gêëp trùm lêìn.

- Àeåp quaá chûâng! Àeåp quaá chûâng! - Cöng-xêy thöët lïn. - Àuáng, àeåp vö cuâng! -Töi noái. - Àeåp thêåt! - Neát Len noái. - Caãnh àeåp chûa tûâng thêëy, nhûng noá coá thïí bùæt ta traã giaá rêët

àùæt. Cöng-xêy böîng kïu to laâm töi bêët giaác quay laåi. - Caái gò thïë? -Töi hoãi. - Nhùæm mùæt laåi! Àûâng nhòn nûäa! Vûâa noái, Cöng-xêy vûâa lêëy

tay che mùæt laåi. - Laâm sao thïë, Cöng-xêy? - Töi bõ muâ röìi! Töi quay laåi nhòn têëm cûãa kñnh vaâ khöng chõu nöíi aánh saáng

quaá gay gùæt. Töi hiïíu ra röìi. Taâu Nau-ti-luáx bùæt àêìu phoáng rêët nhanh vïì phña trûúác. Moåi vêåt xung quanh vûâa röìi chó lêëp laánh möåt

Jules Verne 248


caách hiïìn hoâa, böîng biïën thaânh möåt daãi aánh saáng choái loâa nhû aánh chúáp. Cûãa kñnh trong phoâng khaách àaä àoáng laåi, nhûng chuáng töi vêîn lêëy tay che mùæt àûáng àoá. Phaãi möåt luác sau mùæt múái laâm viïåc àûúåc bònh thûúâng. Cuöëi cuâng, chuáng töi boã tay xuöëng.

- Thuá thûåc laâ töi rêët khoá tin, - Cöng-xêy noái. - Töi thò àïën bêy giúâ vêîn chûa tin! - Neát noái. - Chuáng ta àaä àûúåc ngùæm nhòn thoãa maän nhûäng kyâ quan naây

cuãa thiïn nhiïn thò khi àûúåc trúã vïì mùåt àêët, chuáng ta seä nghô gò vïì nhûäng luåc àõa àaáng thûúng haåi vaâ nhûäng taác phêím quaá têìm thûúâng do con ngûúâi taåo ra? Thïë giúái maâ con ngûúâi àang úã thêåt khöng xûáng àaáng vúái chuáng ta, - Cöng-xêy noái tiïëp.

Nhûäng lúâi àoá tûâ miïång Cöng-xêy noái ra chûáng toã chuáng töi haâo hûáng àïën mûác naâo. Nhûng ngay luác àoá, Neát vêîn khöng quïn giöåi nûúác laånh vaâo chuáng töi. Anh ta lùæc àêìu, nhaåi laåi:

- “Thïë giúái maâ con ngûúâi àang úã!” Anh àûâng lo, Cöng-xêy aå. Chuáng ta seä chùèng bao giúâ quay vïì caái thïë giúái àoá àêu. Àöìng höì àiïím nùm giúâ saáng. Trong giêy phuát êëy, taâu Nau-ti-luáx böîng huác phaãi möåt vêåt gò àoá, coá leä laâ möåt taãng bùng. Chùæc àêy laâ do möåt thiïëu soát rêët dïî phaåm phaãi trong viïåc àiïìu khiïín con taâu vò con àûúâng hêìm naây ngöín ngang àaá bùng rêët khoá ài. Töi nghô, thuyïìn trûúãng Nï-mö seä lúåi duång nhûäng chöî khuác khuyãu cuãa àûúâng hêìm àïí laái taâu traánh nhûäng trúã ngaåi. Duâ thïë naâo, con àûúâng chuáng töi ài cuäng khöng thïí coá caãn trúã gò khöng vûúåt qua àûúåc. Nhûng taâu Nau-ti-luáx vêîn phaãi luâi laåi.

- Chùèng leä chuáng ta laåi luâi? Cöng-xêy hoãi. - Àuáng, -Töi traã lúâi, -chùæc laâ vïì phña naây àûúâng hêìm khöng coá

löëi ra. - Laâm thïë naâo bêy giúâ? - Rêët àún giaãn thöi. Chuáng ta seä quay laåi vaâ seä thoaát qua

hûúáng nam. Töi vûâa noái vûâa cöë laâm ra veã tin chùæc vaâo thaânh cöng. Trong khi àoá taâu vêîn luâi laåi vúái töëc àöå ngaây caâng lúán. Neát noái:

- Thïë laâ bõ ngûâng trïå röìi. - Nhanh hay chêåm mêëy tiïëng àöìng höì coá nghôa gò? -Töi traã

lúâi.



- Cûá thoaát khoãi chöî naây laâ töët röìi! Töi ài ài laåi laåi tûâ phoâng khaách sang thû viïån trong mêëy phuát röìi ngöìi xuöëng ài-vùng, lêëy möåt quyïín saách vaâ àoåc lûúát qua nhû möåt caái maáy. Mûúâi lùm phuát sau, Cöng-xêy àïën hoãi töi:

- Cuöën saách giaáo sû àang àoåc coá hay khöng aå? - Rêët hay. - Têët nhiïn, vò àoá laâ saách do giaáo sû viïët ra. - Thêåt û? Àuáng laâ töi àang àoåc cuöën "Nhûäng bñ mêåt cuãa biïín

sêu". Töi thêåt chùèng ngúâ túái àiïìu àoá. Töi gêëp saách laåi röìi tiïëp tuåc ài ài laåi laåi. Neát vaâ Cöng-xêy àûáng dêåy, chuêín bõ ài. Töi muöën giûä hoå laåi:

- Haäy khoan. Chuáng ta nïn úã laåi gêìn nhau cho túái khi thoaát khoãi con àûúâng hêìm naây.

- Xin tuây giaáo sû, - Cöng-xêy traã lúâi. Mêëy tiïëng àöìng höì nûäa tröi qua. Töi luön àûa mùæt nhòn àöìng

höì treo trïn tûúâng phoâng khaách. Taâu Nau-ti-luáx luác naâo cuäng úã àöå sêu ba trùm meát. Àõa baân luön luön chó hûúáng nam, töëc àöå cuãa taâu laâ hai mûúi haãi lyá möåt giúâ -möåt töëc àöå quaá mûác trong khoaãng khöng gian heåp nhû thïë naây. Nhûng thuyïìn trûúãng Nï-mö biïët rùçng vöåi vaä khöng phaãi laâ thûâa, möåt phuát luác naây coá giaá trõ bùçng möåt thïë kyã. Àïën taám giúâ hai mûúi nhùm phuát, taâu laåi bõ va chaåm lêìn thûá hai, lêìn naây úã phña laái. Töi taái mùåt. Neát vaâ Cöng-xêy bûúác laåi chöî töi. Töi nùæm chùåt tay Cöng-xêy. Chuáng töi àûa mùæt hoãi nhau. Khöng noái möåt lúâi, nhûng sêu sùæc hún bêët cûá lúâi noái naâo. Àuáng luác àoá, thuyïìn trûúãng Nï-mö xuêët hiïån. Töi hoãi öng ta:

- Àûúâng vïì phña nam cuäng bõ tùæc aå? - Vêng. Möåt taãng bùng bõ lêåt ngûúåc àaä chùån mêët löëi ra cuöëi

cuâng cuãa ta. - Thïë laâ chuáng ta àaä bõ khoáa chùåt? - Vêng.

Jules Verne 250


CHÛÚNG 40

THIÏËU KHÖNG KHÑ

Thïë laâ taâu Nau-ti-luáx àaä bõ bùng vêy kñn saáu mùåt. Chuáng töi biïën thaânh tuâ binh cuãa bùng! Neát àêëm maånh tay xuöëng baân Cöng-xêy im lùång, coân töi thò nhòn Nï-mö. Mùåt öng ta vêîn bònh thaãn nhû xûa. Nï-mö àûáng, tay khoanh trûúác ngûåc. Öng ta àang suy nghô. Taâu Nau-ti-luáx àûáng yïn. Cuöëi cuâng Nï-mö noái:

- Thûa caác ngaâi, trong tònh hònh hiïån nay cuãa chuáng ta, coá hai caách chïët. Con ngûúâi khoá hiïíu naây coá daáng veã möåt giaáo sû toaán hoåc àang chûáng minh möåt àõnh lyá trûúác hoåc troâ cuãa mònh.

- Caách chïët thûá nhêët laâ bõ àeâ naát. Caách thûá hai laâ chïët vò thiïëu khöng khñ. Vïì khaã nùng chïët àoái töi khöng noái túái, vò dûå trûä lûúng thûåc trïn taâu chùæc chùæn seä töìn taåi lêu hún chuáng ta. Vò vêåy, chuáng ta chó xeát àïën hai khaã nùng: bõ àeâ naát hay bõ chïët ngaåt thöi. Töi noái:

- Vïì khaã nùng chïët ngaåt, töi thêëy khöng coá cú súã àïí lo ngaåi vò ta coá nhûäng bïí chûáa àêìy khöng khñ.

- Àuáng, - Nï-mö traã lúâi, - nhûng chó àuã cho hai ngaây. Taâu àaä lùån xuöëng ba mûúi saáu tiïëng àöìng höì, khöng khñ trong taâu àaä bùæt àêìu khoá thúã vaâ cêìn àûúåc thay àöíi. Trong khoaãng hai ngaây hai àïm nûäa, dûå trûä khöng khñ seä caån.

- Nïëu vêåy thò, thûa thuyïìn trûúãng, chuáng ta haäy tûå giaãi phoáng trûúác thúâi haån àoá.

- Duâ sao chuáng ta cuäng seä gùæng phaá vúä bûác tûúâng bao quanh. - Vïì phña naâo aå? - Phaãi thùm doâ trûúác àaä. Töi seä cho taâu haå xuöëng bûác tûúâng

bùng phña dûúái. Thuãy thuã cuãa töi seä mùåc àöì lùån xuöëng àuåc voã bùng úã chöî moãng nhêët.

- Coá thïí múã cûãa söí phoâng khaách àûúåc khöng aå?



- Bêy giúâ thò an toaân röìi vò taâu khöng chaåy nûäa. Thuyïìn trûúãng Nï-mö ài ra. Nhûäng tiïëng rñt baáo hiïåu laâ caác bïí chûáa àang lêëy nûúác vaâo. Taâu Nau-ti-luáx tûâ tûâ chòm xuöëng lúáp bùng dûúái úã àöå sêu ba trùm nùm mûúi meát. Töi noái:

- Caác baån, tònh hònh nghiïm troång, nhûng töi tin vaâo loâng duäng caãm vaâ nghõ lûåc cuãa caác baån.

- Têët nhiïn, - Neát traã lúâi, -bêy giúâ khöng phaãi laâ luác töi laâm khöí ngaâi bùçng nhûäng lúâi kïu ca phaân naân vaâ chêët vêën cuãa mònh. Töi sùén saâng laâm moåi viïåc àïí têët caã cuâng thoaát khoãi tai naån naây.

- Töët lùæm, öng Neát aå, -Töi bùæt tay Neát. Neát noái tiïëp: Töi xin noái thïm rùçng töi sûã duång töët caã cuöëc chim lêîn lao

nhoån. Nïëu thuyïìn trûúãng cêìn töi giuáp viïåc gò thò cûá ra lïånh. Töi àûa Neát túái cùn phoâng, núi möåt söë thuãy thuã àang mùåc àöì lùån. Töi baáo cho Nï-mö biïët àïì nghõ cuãa Neát vaâ àûúåc öng ta chêëp thuêån. Neát vöåi mùåc àöì lùån vaâ chuêín bõ xong cuâng möåt luác vúái caác thuãy thuã kia... Ngay sau àoá, töi quay vïì phoâng khaách. Cûãa söí àaä àûúåc múã. Töi àûáng caånh Cöng-xêy vaâ bùæt àêìu quan saát nhûäng taãng bùng xung quanh taâu. Mêëy phuát sau, chuáng töi thêëy mûúâi hai thuãy thuã ài ra, trong àoá nöíi bêåt lïn thên hònh cao lúán cuãa Neát. Thuyïìn trûúãng Nï-mö cuâng ài vúái hoå. Trûúác khi àuåc bûác tûúâng bùng, Nï-mö ra lïånh cho thùm doâ àïí àaãm baão àuáng hûúáng. Nhûäng muäi khoan daâi bùæt àêìu xoaáy vaâo bûác tûúâng bïn cuãa àûúâng hêìm. Nhûng khoan àûúåc mûúâi lùm meát thò mùæc phaãi möåt bûác tûúâng khaác. Nïëu cûá têåp trung sûác vaâo khoan tiïëp thò thêåt vö ñch vò àoá laâ nhiïìu lúáp bùng chöìng chêët lïn nhau cao hún böën trùm meát. Nï-mö ra lïånh thùm doâ lúáp bùng dûúái. Teá ra chuáng töi chó caách mùåt nûúác coá mûúâi meát. Bêy giúâ chó cêìn khoeát möåt löî coá diïån tñch bùçng diïån tñch taâu Nau-ti-luáx. Nghôa laâ muöën cho taâu haå àûúåc xuöëng dûúái àöìng bùng thò phaãi khoeát möåt löî to vaâ lêëy ra khoaãng 6500 meát khöëi bùng. Töëp thúå lùån bùæt tay ngay vaâo viïåc. Sau hai tiïëng àöìng höì lao àöång hïët sûác khêín trûúng vaâ bïìn bó, Neát thêëm mïåt vaâ quay vïì phoâng khaách, Neát vaâ caác thuãy thuã cuâng laâm àûúåc möåt kñp khaác àïën thay thïë. Töi vaâ Cöng-xêy ài vúái kñp thûá hai naây. Ngûúâi chó huy laâ viïn thuyïìn phoá. Töi caãm thêëy nûúác laånh buöët, nhûng cuöëc möåt laát, töi noáng ngûúâi lïn. Töi cûã àöång hoaân toaân thoaãi maái mùåc duâ aáp suêët bïn ngoaâi laâ ba mûúi aát-möët-phe. Laâm àûúåc hai tiïëng, töi quay vïì phoâng khaách àïí ùn uöëng vaâ nghó ngúi. Töi caãm thêëy möåt sûå khaác biïåt rêët lúán giûäa luöìng khöng khñ tûúi maát do bònh dûúäng khñ 95 96 cung cêëp vúái khöng khñ trïn taâu àaä chûáa nhiïìu thaán khñ. Àaä böën

Jules Verne 252


mûúi taám tiïëng àöìng höì khöng khñ trïn taâu khöng àûúåc thay àöíi nïn chêët lûúång àaä giaãm suát nhiïìu. Thïë maâ trong mûúâi hai tiïëng àöìng höì chuáng töi múái boác àûúåc 600 meát khöëi. Giaã sûã cûá mûúâi hai tiïëng àöìng höì chuáng töi laåi laâm àûúåc möåt khöëi lûúång cöng viïåc nhû vêåy thò phaãi mêët böën ngaây múái àaåt àûúåc muåc tiïu àïì ra.

- Mêët böën ngaây nùm àïm nûäa! - Töi baão Neát vaâ Cöng-xêy. - Maâ dûå trûä khöng khñ chó àuã duâng trong hai ngaây! Neát noái

thïm: - Àêy laâ chûa kïí sau khi thoaát khoãi caái nguåc tuâ àaáng nguyïìn

ruãa naây, chuáng ta seä coân bõ giam haäm dûúái nhûäng taãng bùng vaâ chûa tiïëp xuác àûúåc vúái khöng khñ.

Neát àuáng. Ai coá thïí noái trûúác àûúåc rùçng muöën giaãi phoáng hoaân toaân, coân cêìn bao nhiïu thúâi gian nûäa? Liïåu chuáng töi coá bõ chïët ngaåt trûúác khi taâu Nau-ti-luáx nöíi lïn mùåt biïín khöng? Liïåu taâu coá bõ chön vuâi dûúái nêëm möì bùçng bùng naây cuâng vúái têët caã nhûäng gò coá trïn taâu khöng. Möëi àe doåa naây thêåt àaáng súå. Nhûng ai nêëy àïìu nhòn thùèng vaâo noá vaâ quyïët têm laâm troân nghôa vuå cuãa mònh. Nhû dûå kiïën cuãa töi, trong möåt àïm laåi boác thïm àûúåc möåt meát bùng nûäa. Nhûng saáng höm sau, khi mùåc àöì lùån vaâ bùæt àêìu bûúác ài trong khoaãng nûúác coá nhiïåt àöå -6o, -7o êëy, töi nhêån thêëy nhûäng bûác tûúâng bùng hai bïn bùæt àêìu xñch laåi gêìn nhau. Nhûäng lúáp nûúác caách xa chöî àaâo hún bùæt àêìu àoáng bùng laåi. Khi xuêët hiïån möëi àe doåa múái àoá thò nhûäng hy voång cuãa chuáng töi seä ra sao? Nïëu khöng ngùn àûúåc nûúác àoáng bùng thò noá seä àeâ naát thaânh taâu nhû àeâ möåt miïëng kñnh. Töi khöng noái àiïìu àoá vúái nhûäng ngûúâi cuâng ài. Thûã thaách hoå laâm gò? Laâm hoå nhuåt chñ trong cöng viïåc tûå cûáu gian khöí naây laâm gò? Nhûng khi quay vïì taâu, töi baáo ngay cho thuyïìn trûúãng biïët vïì chuyïån rùæc röëi àoá.

- Töi biïët, - Nï-mö traã lúâi bùçng möåt gioång bònh thaãn nhû trong bêët cûá tònh huöëng naâo, duâ gay go nhêët.

- Vêng, laåi thïm möåt möëi àe doåa nûäa, nhûng töi chûa biïët seä vûúåt qua thïë naâo. Khaã nùng duy nhêët àïí chuáng ta thoaát thên laâ phaãi haânh àöång nhanh hún. Chuáng ta phaãi túái àñch trûúác. Thïë thöi!...

Höm àoá töi cuöëc rêët hùng trong mêëy tiïëng àöìng höì nïn trong ngûúâi thêëy dïî chõu. Ngoaâi ra, laâm viïåc coá nghôa laâ ra khoãi taâu, thúã khöng khñ tûúi maát do caác bònh chûáa trïn taâu cung cêëp, coá nghôa laâ



xa laánh caái khöng khñ ngöåt ngaåt vaâ coá haåi trïn taâu. Àïën chiïìu töëi chuáng töi laåi boác àûúåc thïm möåt meát nûäa. Khi quay vïì taâu, chuát nûäa thò töi bõ ngaåt thúã vò khñ caác-bo-nic àang baäo hoâa trïn taâu. Trúâi úi, sao chuáng töi khöng coá trong tay möåt hoáa chêët hêëp thuå àûúåc khñ àöåc àoá! Töëi höm êëy, thuyïìn trûúãng Nï-mö àaânh cho múã voâi caác bònh chûáa àïí thaáo möåt ñt khöng khñ trong laânh vaâo trong taâu. Khöng coá biïån phaáp êëy, coá leä chuáng töi khöng thïí dêåy àûúåc. Höm sau, 26 thaáng 3, töi laåi ài laâm viïåc vaâ bùæt tay vaâo cuöëc meát bùng thûá nùm. Trêìn bùng vaâ tûúâng bùng hai bïn daây lïn möåt caách roä rïåt. Àuáng laâ chuáng seä chêåp vaâo nhau trûúác khi taâu Nau-ti-luáx thoaát ra khoãi chöî naây. Trong giêy phuát, töi ngaä loâng. Chiïëc cuöëc chim suyát rúi khoãi tay töi. Cuöëc bùng bêy giúâ coân yá nghôa gò nïëu söë töi laâ seä bõ chïët ngaåt hay bõ bùng àeâ naát, möåt kiïíu haânh hònh maâ quên man rúå nhêët cuäng chûa nghô ra? Töi caãm thêëy mònh àang nùçm trong caái moäm ngoaác röång cuãa möåt quaái vêåt sùæp nghiïën chùåt hai haâm rùng khuãng khiïëp laåi. Àuáng luác àoá, thuyïìn trûúãng Nï-mö ài ngang qua chöî töi (aång ta cuäng àaâo bùng vúái anh em). Töi chó cho Nï-mö xem nhûäng bûác tûúâng cuãa àûúâng hêìm. Bûác tûúâng bïn traái chó caách taâu khöng quaá böën meát. Thuyïìn trûúãng hiïíu yá töi vaâ ra hiïåu cho töi ài theo. Chuáng töi quay vïì taâu. Töi thaáo böå àöì lùån ra cuâng Nï-mö vaâo phoâng khaách. Nï-mö noái:

- Ngaâi A-rö-nùæc, cêìn coá möåt biïån phaáp duäng caãm. Nïëu khöng, khi nûúác biïín thaânh bùng, noá seä baám chùåt lêëy taâu nhû xi-mùng.

- Vêng, nhûng biïët laâm thïë naâo? Töi traã lúâi. - Chao öi, nïëu taâu Nau-ti-luáx cuãa töi coá àuã sûác chõu àûúåc aáp

suêët naây vaâ an toaân! - Thïë thò sao? Töi chûa nùæm àûúåc yá cuãa Nï-mö. - Leä naâo giaáo sû khöng hiïíu rùçng khi àoá hiïån tûúång nûúác

àoáng bùng chó coá lúåi cho ta? Leä naâo giaáo sû khöng thêëy rùçng baãn thên viïåc nûúác àoáng bùng seä phaá vúä àöìng bùng àang bao vêy ta? Leä naâo giaáo sû khöng hiïíu rùçng noá seä trúã thaânh phûúng tiïån cûáu söëng ta chûá khöng phaãi laâ phûúng tiïån tiïu diïåt ta?

- Thûa thuyïìn trûúãng, coá thïí nhû vêåy. Nhûng duâ sûác bïìn cuãa taâu Nau-ti-luáx coá lúán àïën àêu, noá cuäng khöng chõu nöíi aáp suêët khuãng khiïëp nhû vêåy vaâ seä bõ caán moãng nhû möåt laá theáp.

Jules Verne 254


- Töi biïët. Vò vêåy, ta khöng thïí tröng chúâ vaâo sûå giuáp àúä cuãa thiïn nhiïn maâ phaãi tröng vaâo chñnh ta. Phaãi kòm quaá trònh àoáng bùng laåi. Chùèng nhûäng tûúâng bùng hai bïn àûúng xñch laåi gêìn nhau maâ phña trûúác vaâ phña sau taâu cuäng chó coân khöng quaá ba meát nûúác. Nghôa laâ chuáng ta bõ nûúác àoáng bùng caã böën phña.

- Nhûäng bònh chûáa trïn taâu coân cung cêëp khöng khñ cho chuáng ta thúã bao lêu nûäa? Thuyïìn trûúãng nhòn thùèng vaâo mùåt töi vaâ noái.

- Àïën ngaây kia thò caác bònh chûáa seä röîng. Töi laånh caã ngûúâi. Trong luác àoá, thuyïìn trûúãng Nï-mö lùång im suy tñnh möåt àiïìu gò. Nhòn neát mùåt thò hònh nhû trong oác öng ta vûâa thoaáng möåt yá nghô. Nhûng Nï-mö lùæc àêìu, gaåt boã yá nghô àoá. Cuöëi cuâng, Nï-mö bêåt ra:

- Nûúác söi! - Nûúác söi? Töi ngaåc nhiïn. - Vêng. Chuáng ta bõ keåt vaâo möåt khoaãng khöng gian tûúng

àöëi haån chïë. Nïëu caác maáy búm trïn taâu liïn tuåc phun nûúác noáng thò leä naâo nhiïåt àöå möi trûúâng quanh ta khöng tùng lïn vaâ khöng kòm àûúåc quaá trònh àoáng bùng laåi?

- Cêìn thûã ngay. Töi noái dûát khoaát. - Ta thûã xem, giaáo sû nheá! Nhiïåt kïë bïn ngoaâi chó -7o.

Thuyïìn trûúãng Nï-mö dêîn töi vaâo phoâng chïë biïën nûúác ngoåt bùçng phûúng phaáp laâm böëc húi. ÚÃ àoá coá nhûäng maáy cêët lúán. Ngûúâi ta búm àêìy nûúác vaâo caác maáy àoá röìi dêîn nhiïåt tûâ caác maáy phaát àiïån vaâo. Mêëy phuát sau nûúác àûúåc àun noáng túái 100o vaâ àûa vaâo maáy búm. Nhiïåt úã caác maáy phaát àiïån toãa ra noáng àïën nöîi nûúác laånh tûâ biïín àûa thùèng vaâo chó qua maáy cêët laâ söi lïn. Ba tiïëng àöìng höì sau khi phun nûúác söi, nhiïåt kïë bïn ngoaâi chó -6o. Thïë laâ nhñch lïn àûúåc möåt àöå. Hai tiïëng àöìng höì sau, nhiïåt kïë àaä chó -4o.

- Chuáng ta seä thùæng, - Töi baão thuyïìn trûúãng, àaä vûäng tin vaâo thaânh cöng cuãa nhûäng biïån phaáp vûâa aáp duång.

- Töi cuäng nghô vêåy, - Nï-mö traã lúâi, - Chuáng ta seä khöng bõ àeâ beåp. Chó coân súå bõ ngaåt nûäa thöi. Sau möåt àïm, nhiïåt àöå tùng lïn -1o. Phun nûúác noáng khöng thïí nêng nhiïåt àöå lïn àûúåc nûäa. Nhûng vò nûúác biïín chó àoáng bùng úã -2o nïn töi yïn têm. Thïë laâ



möëi àe doåa naây seä bõ tan. Höm sau, 27 thaáng ba, chuáng töi àaä boác àûúåc saáu meát bùng. Coân phaãi àaâo böën meát, mêët böën mûúi taám tiïëng àöìng höì nûäa. Vò vêåy, khöng thïí thay khöng khñ trong taâu àûúåc. Tònh hònh chuáng töi höm àoá caâng töìi tïå hún. Ngûúâi töi nùång trònh trõch khöng sao chõu nöíi. Àïën ba giúâ chiïìu thò caãm giaác nùång nïì lïn túái àónh cao nhêët. Hai haâm rùng bõ saái ài vò ngaáp quaá nhiïìu. Hai laá phöíi quùçn quaåi tòm chuát khöng khñ trong laânh àïí thúã, nhûng khöng khñ ngaây caâng hiïëm. Trong tònh traång kiïåt sûác, töi nùçm àúâ ra, gêìn nhû ngêët ài. Anh chaâng Cöng-xêy àaáng yïu cuãa töi cuäng coá nhûäng triïåu chûáng àau àúán tûúng tûå, cuäng chõu àûång nhûäng nöîi khöí tûúng tûå, nhûng vêîn khöng rúâi boã töi. Anh ta nùæm lêëy tay töi àöång viïn. Töi coân nghe tiïëng Cöng-xêy thò thaâo:

- Trúâi! Nïëu nhû töi coá thïí ngûâng thúã àïí daânh thïm möåt chuát khöng khñ cho giaáo sû.

Mùæt töi rûng rûng khi nghe thêëy lúâi Cöng-xêy noái. Nhûng nïëu nhûäng ngûúâi trïn taâu àang úã trong tònh traång khöng thïí chõu àûång àûúåc, thò möîi khi àïën phiïn lao àöång, ai nêëy àïìu phêën khúãi mùåc ngay àöì lùån.

Chuáng töi cuöëc bùng rêët hùng. Vai chuáng töi moãi rúâi, hai baân tay phöìng lïn, nhûng mïåt nhoåc bêy giúâ chùèng coá nghôa gò, nhûäng vïët xêy xaát chùèng àaáng àïí yá túái. Khöng khñ trong maát uâa vaâo phöíi chuáng töi! Chuáng töi thúã! Tuy vêåy, chùèng ai tiïëp tuåc cöng viïåc cuãa mònh dûúái nûúác quaá thúâi gian quy àõnh. Vûâa hïët giúâ laâ chuáng töi chuyïín ngay bònh chûáa khöng khñ cho baån mònh àïí truyïìn sûác söëng cho hoå. Thuyïìn trûúãng gûúng mêîu trong viïåc naây vaâ laâ ngûúâi àêìu tiïn phuåc tuâng kyã luêåt nghiïm ngùåt àoá. Àuáng giúâ laâ thuyïìn trûúãng trao ngay bònh chûáa khöng khñ cho ngûúâi khaác röìi quay vïì con taâu àêìy khñ àöåc. Luác naâo thuyïìn trûúãng cuäng bònh thaãn, khöng hïì uïí oaãi, khöng möåt lúâi phaân naân. Höm àoá, cöng viïåc àûúåc tiïën haânh hïët sûác khêín trûúng. Chó coân phaãi àaâo hai meát bùng nûäa. Chuáng töi chó caách chöî biïín khöng bõ àoáng bùng coá hai meát! Nhûng caác bònh chûáa khöng khñ gêìn nhû àaä röîng. Coân laåi möåt ñt thò phaãi daânh cho nhûäng ngûúâi àang lao àöång. Khöng thïí cung cêëp cho taâu thïm möåt chuát naâo nûäa! Vïì àïën taâu, töi àaä gêìn chïët ngaåt. aåi, àïm höm àoá khöng buát naâo taã xiïët! Saáng höm sau töi vûâa nhûác àêìu laåi vûâa choáng mùåt nhû ngûúâi say rûúåu. Caác baån töi cuäng vêåy. Mêëy thuãy thuã chó coân thúã khoâ kheâ. Höm nay, chuáng töi àaä bõ cêìm tuâ àïën ngaây thûá saáu, thuyïìn trûúãng Nï-mö cho rùçng cuöëc vaâ xaâ-beng laâ nhûäng phûúng tiïån quaá chêåm chaåp nïn quyïët àõnh phaá vúä lúáp bùng

Jules Verne 256


coân laåi bùçng caách khaác. Nï-mö vêîn giûä àûúåc sûå bònh tônh vaâ nghõ lûåc cuãa mònh. Öng ta duâng sûác maånh tinh thêìn àïí deåp tan nhûäng àau àúán vêåt chêët. Nï-mö suy nghô, phöëi húåp vaâ haânh àöång...

Nï-mö ra lïånh cho taâu nöíi nïn khoãi lúáp bùng vaâ àöî àuáng phña trïn caái höë lúán àang àaâo theo hònh taâu. Caác bïí chûáa vûâa àûúåc búm àuã nûúác thò taâu Nau-ti-luáx haå xuöëng vaâ loåt vaâo àuáng höë. Trûúác àoá, toaân thïí thuãy thuã àaä vaâo trong taâu vaâ àoáng têët caã caác cûãa ngoaâi. Taâu Nau-ti-luáx nùçm trïn lúáp bùng moãng möåt meát àaä bõ àuåc thuãng nhiïìu chöî. Luác àoá, caác voâi nûúác úã caác bïí chûáa àûúåc múã hïët nêëc, huát vaâo bïí möåt trùm meát khöëi nûúác nûäa, tùng troång lûúång taâu lïn möåt trùm têën. Chuáng töi chúâ àúåi, nghe ngoáng, quïn caã àau àúán. Tuy àêìu nhûác nhû buáa böí, möåt laát sau töi vêîn nghe thêëy tiïëng rùng rùæc dûúái thên taâu. Mùåt bùng àang raån nûát. Cuöëi cuâng, lúáp bùng vúä hùèn ra, gêy nïn möåt tiïëng àöång àùåc biïåt, giöëng tiïëng möåt túâ giêëy bõ xeá raách. Taâu Nau-ti-luáx bùæt àêìu chòm xuöëng.

- Thoaát röìi! Cöng-xêy kheä noái vaâo tai töi. Töi khöng coân àuã sûác àïí traã lúâi

nûäa. Töi chó nùæm lêëy tay Cöng-xêy röìi bêët giaác xiïët maånh. Nhúâ taác àöång cuãa troång lûúång lúán maâ taâu Nau-ti-luáx bùæt àêìu lùån xuöëng nûúác nhû möåt haåt gò àoá rúi vaâo khoaãng khöng. Lêåp tûác toaân böå àiïån nùng têåp trung vaâo caác maáy búm àïí àêíy nûúác ra khoãi caác bïí chûáa. Mêëy phuát sau, taâu ngûâng lùån röìi bùæt àêìu nöíi lïn. Chên võt quay nhanh àïën nöîi laâm toaân thên taâu rung maånh. Taâu lao vïì hûúáng bùæc. Nhûng taâu coân phaãi chaåy dûúái bùng bao lêu nûäa thò múái àïën chöî mùåt àaåi dûúng khöng àoáng bùng? Möåt ngaây nûäa û? Töi seä chïët trûúác luác àoá mêët! Töi nûãa nùçm nûãa ngöìi trïn chiïëc ài-vùng úã thû viïån vaâ ngaåt thúã. Mùåt töi bêìm laåi, möi nhúåt nhaåt, sûå röëi loaån hoaân toaân vïì chûác nùng bùæt àêìu. Caác bùæp thõt mêët khaã nùng co boáp. Töi khöng nhúá tònh traång àoá keáo daâi mêëy giúâ. Töi chó biïët rùçng mònh àang hêëp höëi. Töi böîng höìi tónh. Mêëy huåm khöng khñ maát loåt vaâo phöíi töi. Chùèng leä taâu àaä nöíi lïn mùåt biïín röìi? Khöng! Àoá laâ Neát vaâ Cöng-xêy, nhûäng ngûúâi baån àaáng yïu cuãa töi àaä hy sinh thên mònh àïí cûáu töi bùçng caách cho töi hñt chuát khöng khñ coân soát laåi trong möåt bònh chûáa! Àaáng leä àïí mònh thúã, hoå laåi daânh cho töi trong khi chñnh hoå àang bõ ngaåt. Töi muöën àêíy caái bònh ra, nhûng hai ngûúâi giûä chùåt tay töi. Thïë laâ töi àûúåc thúã thoaãi maái trong mêëy phuát. Töi àûa mùæt nhòn àöìng höì: mûúâi möåt giúâ trûa. Nghôa laâ àaä sang ngaây 28 thaáng ba. Taâu Nau-ti-luáx chaåy vúái töëc àöå ghï ngûúâi laâ böën mûúi haãi lyá möåt giúâ. Thuyïìn trûúãng Nï-mö úã àêu? Öng ta



chïët röìi sao? Caác baån öng ta cuäng chïët röìi sao? Cùn cûá vaâo àöìng höì chó àöå sêu, chuáng töi chó caách mùåt biïín hún saáu mûúi meát. Möåt lúáp bùng moãng ngùn caách chuáng töi vúái khöng khñ phña trïn. Sao khöng thïí phaá vúä àûúåc? Àûúåc chûá! Duâ thïë naâo, taâu Nau-ti-luáx cuäng seä laâm nhû vêåy, töi caãm thêëy thïë! Noá haå phña laái xuöëng vaâ ngïëch muäi nhoån lïn. Sau àoá noá múã hïët töëc lûåc lao thùèng lïn lúáp bùng, phaá vúä dêìn tûâng maãng. Cuöëi cuâng, taâu xuyïn thuãng àûúåc mùåt biïín bõ àoáng bùng vaâ duâng sûác nùång cuãa mònh phaá vúä lúáp bùng àoá. Caác cûãa kñnh àûúåc múã röång, khöng khñ biïín uâa vaâo taâu Nau-ti-luáx.

Jules Verne 258


CHÛÚNG 41

TÛÂ MUÄI HOOÁC ÀÏËN A-MA-DÖN

Töi khöng biïët vò sao töi laåi coá mùåt trïn boong taâu. Coá leä Neát àaä vaác töi lïn àoá. Duâ sao töi cuäng àang thúã hñt khöng khñ trong laânh cuãa biïín. Caác baån töi cuäng àang thúã hñt say sûa nhû vêåy.

- Chaâ chaâ! Dûúäng khñ quaã laâ cuãa quyá! Cöng-xêy noái. - Thûa giaáo sû, giúâ thò giaáo sû àûâng e deâ gò caã. Coá àuã khöng

khñ cho têët caã moåi ngûúâi. Neát Len chùèng noái chùèng rùçng. Anh ta chó ngoaác miïång ra àïí

thúã àïën nöîi caá mêåp nom thêëy cuäng phaãi mêët tinh thêìn! Chuáng töi laåi sûác rêët nhanh, nhûng khi quay laåi, ngoaâi chuáng töi ra, töi chùèng thêëy boáng möåt thuãy thuã naâo. Caã thuyïìn trûúãng nûäa. Nhûäng thuãy thuã kyâ dõ cuãa taâu Nau-ti-luáx chó cêìn chuát khöng khñ trong taâu laâ àuã. Nhûäng lúâi noái àêìu tiïn cuãa töi laâ lúâi caãm ún hai ngûúâi baån cuâng ài. Trong nhûäng giúâ hêëp höëi keáo daâi. Cöng-xêy vaâ Neát àaä cöë gùæng cho töi söëng. R�n nghôa naây biïët lêëy gò traã àûúåc!

- Giaáo sû noái àïën chuyïån ên huïå laâm gò! Neát traã lúâi. - Coá gò àaáng goåi laâ ún àêu. Àoá laâ chó möåt con tñnh àún giaãn.

Tñnh mïånh giaáo sû quyá hún chuáng töi nhiïìu. Vò vêåy cêìn baão vïå. - Khöng àuáng àêu, öng Neát aå, -Töi traã lúâi. - Khöng coá gò cao quyá hún têëm loâng töët vaâ cao thûúång nhû

têëm loâng cuãa öng! - Giaáo sû quaá khaách khñ! Neát ngûúång nghõu. - Caã anh nûäa, Cöng-xêy aå, anh cuäng rêët mïåt.



- Khöng aå, khöng mïåt lùæm àêu aå. Thuá thûåc, töi cuäng thiïëu chuát ñt khöng khñ, nhûng töi àaä quen röìi. Hún nûäa, töi thêëy giaáo sû bõ ngêët nïn baãn thên töi cuäng chùèng muöën thúã nûäa. Töi hïët sûác xuác àöång.

- Caác baån, tûâ nay chuáng ta maäi maäi gùæn boá vúái nhau. Àöëi vúái töi, caác baån coá àêìy àuã quyïìn haån...

- Vaâ töi seä sûã duång quyïìn àoá, - Neát ngùæt lúâi töi. - ÊËy êëy! Cöng-xêy noái. - Àuáng, - Neát noái tiïëp, - töi seä sûã duång quyïìn mang giaáo sû ài

theo, khi töi rúâi boã caái taâu Nau-ti-luáx quyã quaái naây. - Thûåc ra, chuáng ta chùèng àang ài theo möåt chiïìu hûúáng töët

laâ gò, - Cöng-xêy noái. - Àuáng vêåy, - Töi traã lúâi, - chuáng ta àang hûúáng vïì mùåt trúâi,

maâ mùåt trúâi úã àêy laâ phûúng bùæc. - Nhûng vêën àïì laâ úã chöî taâu seä chaåy vïì Àaåi Têy Dûúng hay

Thaái Bònh Dûúng, noái khaác ài laâ seä chaåy àïën möåt vuâng biïín coá nhiïìu taâu qua laåi hay hoang vùæng, - Neát noái.

Töi khöng giaãi àaáp àûúåc cêu hoãi àoá. Baãn thên töi cuäng súå thuyïìn trûúãng Nï-mö seä àûa chuáng töi vïì Thaái Bònh Dûúng nùçm giûäa búâ biïín chêu Myä vaâ chêu aá. Túái àoá, öng ta seä kïët thuác chuyïën ài voâng quanh thïë giúái cuãa mònh vaâ seä quay vïì nhûäng vuâng biïín, núi taâu Nau-ti-luáx àûúåc àöåc lêåp, tûå do nhêët. Nhûng nïëu taâu quay laåi Thaái Bònh Dûúng, xa miïìn àêët coá ngûúâi úã thò kïë hoaåch cuãa Neát seä ra sao? Möåt thúâi gian ngùæn nûäa chuáng töi seä àûúåc biïët chñnh xaác vïì àiïìu naây. Taâu chaåy rêët nhanh, vûúåt qua voâng Nam cûåc röìi hûúáng vïì muäi Hooác. Baãy giúâ töëi 31 thaáng ba, taâu chaåy ngang qua àiïím cûåc nam cuãa chêu Myä. Túái àêy, têët caã nhûäng gian khöí vûâa qua cuãa chuáng töi àaä bõ quïn ài. Chuáng töi chó nghô àïën tûúng lai. Thuyïìn trûúãng Nï-mö khöng xuêët hiïån trïn boong taâu cuäng nhû trong phoâng khaách. Viïn thuyïìn phoá hùçng ngaây àaánh dêëu trïn baãn àöì baán cêìu, giuáp töi theo doäi chñnh xaác àûúâng ài cuãa taâu. Töëi höm àoá, töi rêët sung sûúáng khi thêëy taâu àang reä soáng Àaåi Têy Dûúng maâ chaåy vïì hûúáng bùæc. Töi baáo cho Neát vaâ Cöng-xêy biïët kïët quaã quan saát cuãa töi.

- Rêët töët, - Neát noái, -nhûng taâu chaåy vïì àêu?

Jules Verne 260


- Caái àoá thò töi chõu, öng Neát aå. - Biïët àêu sau chuyïën ài Nam cûåc, thuyïìn trûúãng chùèng cho

taâu chaåy lïn Bùæc cûåc röìi quay vïì Thaái Bònh Dûúng qua caái eo biïín têy bùæc gúám ghiïëc êëy?

- Biïët öng ta thïë naâo maâ noái trûúác! Cöng-xêy traã lúâi. - Thöi kïå öng ta, - Neát noái, -chuáng ta seä chuöìn trûúác. - Duâ sao, - Cöng-xêy noái thïm, -thuyïìn trûúãng Nï-mö cuäng laâ

möåt ngûúâi chên chñnh, vaâ chuáng ta seä khöng phaãi ên hêån gò vò àaä quen vúái öng ta.

- Àùåc biïåt laâ khi phaãi chia tay vúái öng ta! Neát noái. Höm sau muâng 1 thaáng 4, mûúâi hai giúâ keám mêëy

phuát taâu nöíi lïn mùåt biïín. Chuáng töi thêëy úã phña têy coá búâ biïín. Àoá laâ miïìn Àêët Lûãa. Súã dô nhûäng ngûúâi ài biïín goåi nhû vêåy laâ vò hoå thêëy nhiïìu khoái tûâ nhûäng tuáp lïìu cuãa thöí dên böëc lïn. Àêët Lûãa laâ möåt nhoám àaão traãi ra trong khoaãng ba mûúi dùåm chiïìu daâi vaâ hai mûúi dùåm chiïìu ngang, giûäa 53o vaâ 56o àöå vô nam, giûäa 67o50' vaâ 77o15' àöå kinh têy. Búâ biïín coá veã thêëp, nhûng phña xa sûâng sûäng nhûäng ngoån nuái lúán. Töi phên biïåt àûúåc caã ngoån Xaác-mi-en-tö nhoån hoùæt. Neát cho töi biïët laâ tuây theo àónh nuái coá bõ mêy che phuã hay khöng maâ ngûúâi ta dûå àoaán àûúåc thúâi tiïët xêëu hay töët.

- Thêåt laâ möåt phong vuä biïíu tuyïåt vúâi. Töi nhêån xeát. - Vêng, àoá laâ phong vuä biïíu tûå nhiïn. Noá chûa lûâa döëi töi lêìn

naâo khi taâu chaåy qua eo Ma-gien-lùng. Àuáng luác àoá, àónh nuái Xaác-mi-en-tö nöíi lïn trïn nïìn trúâi, baáo

trûúác thúâi tiïët töët. Taâu Nau-ti-luáx lùån xuöëng röìi tiïën àïën gêìn búâ, nhûng chó chaåy doåc theo búâ coá mêëy haãi lyá. Àïën chiïìu töëi, taâu àaä túái gêìn nhoám àaão Phön-clen. Súám höm sau, töi nhòn thêëy nhûäng ngoån nuái trïn nhoám àaão naây. Biïín úã àêy khöng sêu lùæm. Lûúái trïn taâu thaã xuöëng lêëy àûúåc mêëy loaâi taão àùåc biïåt. Tûâng àaân ngöîng trúâi vaâ võt trúâi bay àïën búâ biïín. Thïë laâ bûäa ùn trûa trïn taâu laåi àûúåc caãi thiïån. Töi ngùæm nhòn nhiïìu loaâi sûáa rêët àeåp mùæt vaâ muöën giûä laåi mêëy tiïu baãn cuãa nhûäng àöång vêåt hònh cêy naây, nhûng tiïëc laâ úã ngoaâi möi trûúâng nûúác biïín, chuáng seä bõ phên huãy nhanh choáng. Khi nhûäng ngoån nuái cuöëi cuâng cuãa àaão Phön-clen khuêët sau chên



trúâi, taâu Nau-ti-luáx lùån xuöëng sêu hai mûúi, hai nhùm meát röìi chaåy doåc búâ biïín Nam Myä. Thuyïìn trûúãng Nï-mö vêîn khöng xuêët hiïån. Töëi muâng 3 thaáng 4, taâu vêîn chaåy doåc búâ biïín Pa-ta-gö-ni-a. Cuöëi cuâng, taâu vûúåt qua vuâng cûãa söng La Pla-ta, röìi ngaây muâng 4 thaáng 4 thò chaåy ngang U-ru-guay, nhûng caách búâ biïín nùm mûúi haãi lyá. Taâu lûúån theo búâ biïín ngoùçn ngoeâo kyâ dõ cuãa Nam Myä nhûng vêîn hûúáng vïì phña bùæc. Thïë laâ tûâ khi àùåt chên lïn taâu Nau-ti-luáx úã biïín Nhêåt Baãn, chuáng töi àaä ài àûúåc möåt vaån saáu ngaân dùåm. Àïën 11 giúâ trûa, taâu vûúåt qua chñ tuyïën nam röìi chaåy ngang qua muäi Phri-ö ra khúi. Thuyïìn trûúãng Nï-mö khöng ûa quaäng búâ biïín Bra-xin coá ngûúâi úã naây nïn cho taâu phoáng nhanh vun vuát khiïën Neát rêët bûåc mònh. Chùèng möåt chuá caá naâo, chùèng möåt con chim naâo theo kõp taâu, vaâ têët caã nhûäng kyâ quan cuãa vuâng biïín naây àïìu chó lûúát qua chuáng töi. Taâu phoáng nhanh nhû vêåy mêëy ngaây liïìn. Chiïìu muâng 9 thaáng 4, chuáng töi nhòn thêëy àiïím cûåc àöng cuãa Nam Myä laâ muäi Xanh-röëc. Nhûng taâu Nau-ti-luáx laåi chaåy vïì phña khaác vaâ lùån xuöëng lúáp nûúác sêu nhêët cuãa loâng chaão nùçm giûäa muäi àêët àoá vaâ daäy nuái Xi-e-ra Lï-ön trïn búâ biïín chêu Phi. Dûúái àaáy loâng chaão àoá nöíi lïn mêëy ngoån nuái tö àiïím thïm cho caãnh vêåt biïín sêu. Töi noái vêåy chuã yïëu laâ dûåa vaâo nhûäng baãn àöì do chñnh tay thuyïìn trûúãng Nï-mö veä vaâ cùn cûá vaâo nhûäng quan saát riïng cuãa öng ta. Suöët hai ngaây taâu bùng qua quaäng biïín sêu vùæng lùång àoá. Nhûng ngaây 11 thaáng tû taâu böîng nöíi lïn, chuáng töi tröng thêëy búâ möåt vuâng biïín lúán do cûãa söng A-ma-dön taåo nïn. Con söng naây àöí vaâo biïín möåt khöëi nûúác lúán àïën nöîi nûúác biïín bõ nhaåt ài trong khoaãng nhiïìu dùåm. Taâu vûúåt xñch àaåo. Caách chuáng töi hai mûúi haãi lyá vïì phña têy laâ Guy-an thuöåc Phaáp, núi chuáng töi coá thïí tòm àûúåc núi nûúng naáu. Nhûng gioá àang thöíi maånh laâm nöíi lïn nhûäng àúåt soáng cöìn hung dûä. Vúái möåt chiïëc xuöìng moãng manh thò sao coá thïí búi túái búâ àûúåc! Neát Len hiïíu roä àûúåc àiïìu àoá nïn khöng àaã àöång gò àïën chuyïån chaåy tröën caã. Coân töi thò cuäng lúâ ài chùèng noái möåt lúâi vïì nhûäng kïë hoaåch cuãa Neát, súå anh ta seä laâm nhûäng viïåc liïìu lônh chùæc chùæn seä àûa túái thêët baåi. Töi àûúåc àïìn buâ àêìy àuã vïì sûå trò hoaän àoá bùçng cöng viïåc nghiïn cûáu khoa hoåc rêët thuá võ. Hai ngaây vûâa qua, 11, 12 thaáng 4, taâu Nau-ti-luáx khöng lùån xuöëng. Chiïëc xuöìng con àaä àem vïì taâu àuã loaåi àöång vêåt, hònh cêy, caá vaâ boâ saát. Coá lêìn möåt con caá àuöëi rêët deåt bõ mùæc lûúái. Con caá naây troân vaâ deåt àïën nöîi nïëu chùåt àuöi thò noá seä giöëng hïåt möåt caái àôa. Noá cên nùång hai mûúi ki-lö-gam, dûúái trùæng, trïn húi àoã coá xen nhûäng chêëm xanh thêîm lúán, da nhùén. Khi àùåt noá lïn boong noá quêîy

Jules Verne 262


maånh hoâng thoaát xuöëng biïín, nhûng Cöng-xêy rêët quyá con caá àuöëi àoá nïn nhaâo túái. Töi chûa kõp ngùn laåi thò hai tay anh ta àaä nùæm lêëy con caá. Cöng-xêy tûác khùæc bõ tï liïåt, ngaä böí chûãng vaâ la to goåi töi:

- Giaáo sû! Giaáo sû cûáu töi vúái! Töi vaâ Neát nêng anh ta dêåy röìi xoa boáp cho. Cöng-xêy vûâa tónh dêåy thò miïång àaä lùæp bùæp:

- Lúáp coá suån, böå caá mêåp coá mang di àöång, hoå caá àuöëi, giöëng caá àuöëi àiïån.

- Àuáng laâ caá àuöëi àiïån, anh baån aå. Chñnh noá àaä laâm anh àau àêëy.

- Thûa giaáo sû, ngaâi coá thïí tin laâ töi seä traã möëi thuâ naây. - Traã thuâ bùçng caách gò? - Bùçng caách ùn thõt noá! Anh ta thõt con caá to ngay chiïìu töëi höm àoá nhûng chó ùn qua

loa cho haã giêån vò noái thûåc, thõt noá cûáng nhû àïë giaây. Ngaây 12 thaáng 4, taâu Nau-ti-luáx àïën gêìn Guy-an thuöåc Haâ Lan, caách cûãa söng Ma-rö-ni khöng xa. ÚÃ àêy coá mêëy nhoám boâ biïín. Nhûäng con vêåt àeåp àeä, hiïìn laânh naây daâi saáu, baãy meát, nùång böën têën. Thiïn nhiïn àaä daânh cho loaâi boâ biïín naây möåt vai troâ quan troång. Cuäng nhû haãi cêíu, boâ biïín tòm thûác ùn úã nhûäng àöìng coã ngêìm, do àoá chuáng doån saånh nhûäng àöëng coã chêët àêìy cûãa nhûäng con söng nhiïåt àúái. Töi noái thïm:

- Caác baån coá biïët, tûâ khi con ngûúâi tiïu diïåt gêìn hïët giöëng vêåt coá ñch naây thò xaãy ra chuyïån gò khöng? Hiïån nay coã chêët àöëng laåi bõ thöëi rûäa, laâm ö nhiïîm khöng khñ. Khöng khñ bõ ö nhiïîm gêy ra bïånh söët vaâng laâ möåt tai hoåa cho àêët nûúác naây. Bïånh söët tûå do hoaânh haânh tûâ cûãa söng Ri-ö àúâ La-pla àïën eo Phlo-ri-àa. Tuy thuãy thuã taâu Nau-ti-luáx khöng daám coi thûúâng àiïìu naây, nhûng hoå vêîn haå àöå saáu chuá boâ biïín. Bïëp ùn quaã laâ àang rêët cêìn dûå trûä thõt tûúi, maâ thõt boâ biïín thò ngon tuyïåt, ngon hún thõt boâ nhaâ nhiïìu. Cuöåc sùn boâ biïín chùèng coá gò thuá võ. Chuáng cûá àïí ngûúâi ta giïët maâ khöng chöëng àúä laåi. Thïë laâ mêëy têën thõt àûúåc sêëy khö röìi àûa vaâo kho thûåc phêím trong taâu. Cuäng höm àoá, chiïëc thuyïìn con thaã lûúái bùæt àûúåc möåt söë caá baám, möåt loaâi caá úã àêìu coá möåt caái "àôa" bêìu duåc. Caái "àôa" naây göìm nhûäng baãn suån nùçm ngang di àöång, coá khaã nùng taåo nïn giûäa nhûäng baãn suån naây möåt khoaãng chên khöng giuáp noá baám vaâo caác vêåt khaác nhû möåt öëng giaác. Khi viïåc bùæt caá àaä kïët



thuác, taâu Nau-ti-luáx tiïën laåi gêìn búâ. ÚÃ àêy coá mêëy con ruâa biïín àang nguã bêåp bïình trïn mùåt nûúác. Bùæt giöëng ruâa naây rêët khoá vò chuáng rêët thñnh vaâ coá mai rêët cûáng. Nhûng nïëu duâng caá baám thò coá thïí bùæt dïî daâng. Loaâi caá baám naây thûåc laâ nhûäng lûúäi cêu söëng.

Thuãy thuã trïn taâu buöåc vaâo àuöi caá möåt caái voâng röång àïí caá búi àûúåc thoaãi maái. Chiïëc voâng naây àûúåc buöåc vaâo thuyïìn bùçng möåt àoaån thûâng daâi. Àûúåc thaã xuöëng biïín, caá baám liïìn búi àïën baám chùåt lêëy mai ruâa. Chuáng baám chùåt àïën nöîi thaâ bõ vúä naát ra chûá khöng chõu buöng tha con möìi. Sau àoá, caá àûúåc keáo vïì thuyïìn, keâm theo nhûäng chuá ruâa bõ chuáng baám. Thïë laâ chuáng töi toám àûúåc mêëy chuá ruâa daâi möåt meát, nùång túái hai taå. Mai ruâa àûúåc phuã nhiïìu lúáp sûâng moãng, trong suöët, maâu nêu xaám, àöëm trùæng vaâ vaâng, laâ vêåt rêët hiïëm. Ngoaâi ra, thõt ruâa biïín cuäng ngon nhû ruâa thûúâng. Túái àêy, chuáng töi kïët thuác nhûäng ngaây úã gêìn vuâng biïín A-ma-dön vaâ ngay àïm êëy taâu Nau-ti-luáx ra khúi.

Jules Verne 264


CHÛÚNG 42

BAÅCH TUÖÅC

Taâu Nau-ti-luáx túái búâ biïín chêu Myä àaä mêëy ngaây. Roä raâng laâ noá khöng muöën vaâo võnh Mïëch-xñch vaâ vuâng àaão …ng-ti. Vuâng biïín naây raãi raác nhiïìu àaão vaâ coá nhiïìu taâu beâ qua laåi nïn thuyïìn trûúãng Nï-mö khöng thñch. Ngaây 16 thaáng 4, chuáng töi laâm quen vúái àaão Gua-àú-luáp vaâ Maác-ti-nñch, nhûng úã khoaãng caách àöå ba mûúi haãi lyá. Trûúác àêy Neát Len àõnh thûåc hiïån yá àöì cuãa mònh úã võnh Mïëch-xñch bùçng caách nhaãy thùèng lïn búâ hoùåc bùçng caách búi àïën möåt chiïëc taâu naâo àoá trong söë taâu thuyïìn chaåy con thoi giûäa caác àaão. Trûúác tònh hònh naây, Neát hïët sûác thêët voång. Cuöåc chaåy tröën cuãa chuáng töi hoaân toaân coá thïí thûåc hiïån àûúåc nïëu Neát bñ mêåt chiïëm àûúåc chiïëc xuöìng trïn taâu. Nhûng úã giûäa biïín khúi naây thò coân noái chi àïën chuyïån êëy! Neát Len, Cöng-xêy vaâ töi trao àöíi yá kiïën khaá lêu vúái nhau vïì vêën àïì naây. Chuáng töi bõ cêìm tuâ trïn taâu Nau-ti-luáx àaä àûúåc nûãa nùm. Trong thúâi gian êëy, chuáng töi àaä vûúåt möåt vaån baãy ngaân dùåm vaâ, nhû Neát noái, chûa biïët bao giúâ múái kïët thuác chuyïën ài naây. Cuöëi cuâng, Neát yïu cêìu töi hoãi thùèng thuyïìn trûúãng Nï-mö lêìn nûäa xem öng ta coá yá àõnh giam giûä chuáng töi vônh viïîn khöng. Biïån phaáp naây töi khöng taán thaânh lùæm.

Theo töi, laâm nhû vêåy seä khöng àaåt àûúåc muåc àñch. Khöng thïí tröng chúâ gò úã Nï-mö, moåi sûå àïìu tuây thuöåc úã chuáng töi. Hún nûäa, Nï-mö caâng ngaây caâng trêìm lùång, xa laánh chuáng töi vaâ khöng niïìm núã nhû trûúác. Öng ta muöën traánh mùåt töi. Trûúác kia, Nï-mö vui veã giaãi thñch cho töi vïì nhûäng kyâ quan dûúái biïín. Giúâ àêy, öng ta àïí mùåc töi laâm viïåc möåt mònh vaâ khöng lui túái phoâng khaách nûäa. Têm tû Nï-mö coá gò thay àöíi? Vaâ vò sao thay àöíi? Töi tûå thêëy mònh chùèng coá gò àaáng traách. Coá leä sûå coá mùåt cuãa chuáng töi trïn taâu àaä laâm Nï-mö phiïìn loâng? Nhûng töi cuäng khöng hy voång möåt ngûúâi nhû Nï-mö coá thïí traã laåi tûå do cho chuáng töi. Vò vêåy, töi xin Neát cho töi thò giúâ àïí suy nghô chñn chùæn trûúác khi haânh àöång. Nïëu viïåc töi laâm khöng àem laåi kïët quaã gò thò seä khiïën cho Nï-mö nghi



ngúâ, tònh hònh cuãa chuáng töi seä xêëu ài vaâ coá haåi cho kïë hoaåch cuãa chñnh Neát. Lêëy cúá sûác khoãe bõ suát keám töi thêëy cuäng khöng öín. Nïëu khöng kïí trûúâng húåp bõ thûã thaách gay go úã Nam cûåc thò Cöng-xêy, Neát vaâ töi chûa bao giúâ khoãe maånh, dïî chõu nhû bêy giúâ. …n uöëng àêìy àuã, thúã hñt khöng khñ trong laânh, sinh hoaåt àiïìu àöå àaä loaåi trûâ khaã nùng öëm àau. Töi hiïíu roä tñnh chêët ûu viïåt cuãa kiïíu söëng nhû thïë naây àöëi vúái con ngûúâi àaä vûát boã khöng thûúng tiïëc nhûäng kyã niïåm vïì mùåt àêët, àùåc biïåt laâ àöëi vúái möåt ngûúâi nhû thuyïìn trûúãng Nï-mö coi taâu Nau-ti-luáx laâ nhaâ, cho taâu chaåy ài khùæp núi theo yá muöën vaâ vûún túái muåc àñch cuãa mònh bùçng nhûäng con àûúâng chó riïng mònh biïët. Nhûng chuáng töi thò khöng cùæt àûát quan hïå vúái nhên loaåi. Vïì phêìn töi, töi khöng muöën mang theo xuöëng möì nhûäng cöng trònh rêët múái laå vaâ kyâ thuá cuãa mònh. Àuáng laâ giúâ àêy töi coá quyïìn viïët möåt cuöën saách thûåc sûå vïì biïín caã vaâ töi muöën cuöën saách àoá àûúåc xuêët baãn caâng súám caâng töët. ÚÃ ngay àêy thöi, trong vuâng àaão …ng-ti naây, chó dûúái mùåt biïín mûúâi meát, nhòn qua ö cûãa phoâng khaách, töi àaä thêëy àûúåc biïët bao taác phêím kyâ diïåu cuãa thiïn nhiïn!... Taâu Nau-ti-luáx lùån xuöëng sêu hai, ba ngaân meát vaâ ngaây 20 thaáng 4 laåi lïn caách mùåt biïín möåt ngaân nùm trùm meát. Gêìn chuáng töi nhêët laâ quêìn àaão Lu-cai. Tûâ àaáy biïín nöíi lïn nhûäng moãm àaá lúán dûång àûáng, phuã àêìy nhûäng loaâi taão khöíng löì... Khoaãng 11 giúâ trûa, Neát Len lûu yá töi giûäa àaám taão àoá coá möåt con vêåt gò àoá rêët àaáng súå. Töi noái:

- Àuáng, úã àêy coá nhiïìu hang thñch húåp vúái baåch tuöåc. Nïëu coá gùåp nhûäng quaái vêåt àoá úã àêy, töi cuäng chùèng ngaåc nhiïn chuát naâo.

- Coá gò maâ goåi laâ quaái vêåt? Cöng-xêy thùæc mùæc. - Khöng, - Töi traã lúâi, - àoá laâ loaâi baåch tuöåc lúán. Nhûng chùæc

öng baån Neát cuãa chuáng ta tröng lêìm, töi chùèng thêëy gò caã. - Thêåt tiïëc, - Cöng-xêy noái, - töi muöën àûúåc nhòn têån mùæt möåt

con thuöåc loaåi êëy. Ngûúâi ta kïí rùçng chuáng coá thïí keáo caã möåt chiïëc taâu xuöëng àaáy biïín. Neát phaãn àöëi:

- Töi khöng bao giúâ tin rùçng trïn àúâi naây laåi coá möåt giöëng vêåt nhû vêåy.

- Sao laåi khöng? Cöng-xêy caäi.

Jules Verne 266


- Khöng thïí phuã nhêån rùçng trong söë baåch tuöåc coá nhûäng con rêët lúán tuy khöng bùçng caá voi, - Töi noái.

- Anh em dên chaâi thûúâng gùåp nhûäng con baåch tuöåc hún möåt meát taám. ÚÃ Viïån baão taâng Tú-ri-eát vaâ Möng-pe-li-ï coân giûä àûúåc nhûäng böå xûúng baåch tuöåc daâi hai meát. Theo tñnh toaán cuãa caác nhaâ tûå nhiïn hoåc thò baåch tuöåc daâi hai meát phaãi coá voâi daâi hai mûúi baãy meát. Thïë laâ àuã khuãng khiïëp lùæm röìi!

- Thïë bêy giúâ ngûúâi ta coân bùæt àûúåc nhûäng con to nhû vêåy nûäa khöng?

Neát hoãi. - Duâ khöng bùæt àûúåc, nhûng dên àaánh caá vêîn gùåp luön. Möåt

öng baån töi laâ Thuyïìn trûúãng Pön Böët úã Ha-vrú nhiïìu lêìn cam àoan vúái töi rùçng öng ta àaä thêëy nhûäng quaái vêåt àoá úã êën Àöå Dûúng. Nhûng trûúâng húåp kyâ laå nhêët khiïën ta khöng thïí nghi ngúâ gò vïì sûå töìn taåi cuãa loaâi baåch tuöåc naây, àaä xaãy ra caách àêy mêëy nùm.

- Trûúâng húåp àoá thïë naâo? Neát hoãi. - Nùm 1861, vïì phña têy bùæc Tï-nï-rñp, cuäng úã khoaãng vô àöå

naây, thuãy thuã taâu A-lïëch-tön phaát hiïån ra möåt con baåch tuöåc khöíng löì àang búi cuâng tuyïën àûúâng. Thuyïìn trûúãng Bu-ghe cho taâu chaåy saát con vêåt vaâ duâng caác loaåi suáng bùæn nhûng vö hiïåu vò lao nhoån vaâ àaån àïìu xuyïn qua thên baåch tuöåc nhû qua möåt khöëi thõt àöng. Sau mêëy lêìn thêët baåi, caánh thuãy thuã beân duâng thoâng loång àïí bùæt. Thoâng loång mùæc vaâo thên baåch tuöåc nhûng túái vêy àuöi múái thùæt laåi àûúåc. Luác àoá, moåi ngûúâi cöë sûác keáo con vêåt lïn taâu nhûng noá nùång quaá àïën nöîi àuöi baåch tuöåc bõ àûát ra. Thïë laâ noá lùån xuöëng biïën mêët.

- Thïë noá daâi bao nhiïu?- Neát hoãi. - Coá phaãi chûâng saáu meát khöng? - Cöng-xêy hoãi. Anh ta àûáng

bïn cûãa söí vaâ nhòn vaâo caác höëc àaá. - Àuáng vêåy. - Töi traã lúâi. Cöng-xêy hoãi tiïëp: - Coá phaãi trïn àêìu noá coá taám voâi, ngoå ngoaåy trong nûúác biïín

nhû möåt bêìy rùæn khöng? - Àuáng vêåy, Cöng-xêy aå.



- Coá phaãi hai haâm cuãa noá rêët giöëng moã veåt, nhûng lúán hún nhiïìu khöng?

- Rêët àuáng. - Thïë thò, thûa giaáo sû, coá phaãi noá kia khöng aå? Töi nhòn

Cöng-xêy, coân Neát Len thò lao àïën cûãa söí. - Con vêåt khuãng khiïëp quaá! - Neát la lïn. Töi cuäng àûa mùæt nhòn qua ö cûãa vaâ bêët giaác luâi laåi. Trûúác

mùæt töi, möåt quaái vêåt àûúng búi túái. Àoá laâ möåt con baåch tuöåc daâi chûâng taám meát. Noá búi luâi rêët nhanh vïì phña taâu. Mùæt noá maâu xanh xaám nhòn thùèng khöng àöång àêåy. Taám caánh tay, hay àuáng hún, taám chên tûâ àêìu moåc ra daâi gêëp àöi thên vaâ luön luön uöën cong. Nhòn thêëy roä hai trùm rûúäi caái giaác úã phña trong voâi. Hai haâm rùng baåch tuöåc giöëng caái moã veåt bùçng sûâng, luön luön múã ra kheáp laåi. Lûúäi noá cuäng bùçng chêët sûâng coá mêëy haâm rùng nhoån, rung lïn bêìn bêåt möîi khi thoâ ra khoãi möìm. Thên noá hònh thoi phònh úã giûäa, laâ möåt khöëi thõt nùång chûâng hai mûúi, hùm nhùm têën. Maâu sùæc noá thay àöíi rêët nhanh tûâ maâu xaám chò sang maâu nêu àoã. Vò sao con baåch tuöåc tûác giêån? Hùèn laâ vò sûå xuêët hiïån cuãa taâu Nau-ti-luáx to lúán hún noá vaâ vò voâi cuäng nhû hai haâm rùng cuãa noá chùèng laâm nïn chuyïån gò... Àûúåc gùåp möåt con baåch tuöåc nhû thïë naây àöëi vúái töi thêåt laâ dõp may hiïëm coá, nïn töi khöng muöën boã lúä cú höåi nghiïn cûáu noá cùån keä. Töi cöë neán sûå súå haäi maâ cêìm buát chò veä noá.

- Coá leä àêy chñnh laâ con baåch tuöåc maâ taâu A-lïëch-tön àaä gùåp? Cöng-xêy hoãi. - Khöng, - Neát traã lúâi, -con naây coân nguyïn veån, coân con kia

àaä mêët àuöi. - Khöng phaãi thïë àêu, -Töi phaãn àöëi. - Voâi vaâ àuöi baåch tuöåc coá khaã nùng moåc laåi. Trong baãy nùm,

con baåch tuöåc maâ taâu A-lïëch-tön gùåp têët nhiïn coá khaã nùng moåc möåt caái àuöi múái. ÚÃ bïn phaãi cûãa söí xuêët hiïån baãy con baåch tuöåc nûäa. Chuáng búi theo taâu. Töi nghe tiïëng chuáng lêëy moã möí chan chaát vaâo voã taâu. Chuáng töi àûúåc möåt phen vö cuâng khoaái chñ. Töi tiïëp tuåc veä. Luä quaái vêåt baám saát con taâu àïën nöîi dûúâng nhû chuáng àûáng yïn taåi chöî vaâ giuáp töi veä chuáng trûåc tiïëp trïn têëm kñnh ö cûãa. Hún nûäa, con taâu chó chaåy úã töëc àöå vûâa phaãi. Taâu Nau-ti-luáx böîng dûâng laåi, toaân thên taâu rung lïn.

Jules Verne 268


- Chùèng leä chuáng ta laåi vêëp phaãi caái gò? Töi hoãi. Neát traã lúâi: - Duâ coá vêëp phaãi caái gò, ta cuäng khöng ngaåi vò taâu àang àöî úã

chöî nûúác trong. Àuáng laâ taâu àang àöî úã chöî nûúác trong, nhûng àûáng yïn khöng nhuác nhñch. Chên võt khöng quay nûäa röìi. Möåt phuát tröi qua. Thuyïìn trûúãng Nï-mö vaâ viïn thuyïìn phoá bûúác vaâo phoâng khaách. Àaä mêëy höm nay töi khöng gùåp Nï-mö. Öng ta khöng noái chuyïån vúái chuáng töi, coá leä chùèng nhòn thêëy chuáng töi nûäa. Öng ta bûúác túái cûãa söí, nhòn luä baåch tuöåc röìi noái mêëy cêu vúái thuyïìn phoá. Öng naây ài ra. Cûãa söí lêåp tûác àoáng laåi. Àeân trïn trêìn bêåt saáng. Töi àïën chöî Nï-mö.

- Thêåt laâ möåt "böå sûu têåp" baåch tuöåc thuá võ. Töi noái. - Vêng, thûa nhaâ tûå nhiïn hoåc, giúâ àêy chuáng ta sùæp giaáp

chiïën vúái chuáng. Töi hoang mang nhòn Nï-mö. Töi cho rùçng mònh khöng hiïíu yá öng ta.

- Giaáp chiïën aå? Töi hoãi laåi. - Vêng. Chên võt àaä ngûâng quay. Töi àoaán rùçng haâm rùng

bùçng sûâng cuãa möåt con baåch tuöåc àaä mùæc vaâo caánh chên võt laâm taâu khöng chaåy àûúåc nûäa.

- Thïë ngaâi àõnh laâm thïë naâo? - Cho taâu nöíi lïn mùåt nûúác röìi tiïu diïåt saåch luä quyã naây. - Khoá àêëy. - Àuáng laâ khoá. Nhûäng viïn àaån coá àiïån khi xuyïn vaâo thên

baåch tuöåc mïìm khöng thïí nöí àûúåc vò khöng gùåp àuã sûác caãn. Nhûng ta seä tiïën cöng bùçng ròu.

- Vaâ bùçng dao nhoån, thûa ngaâi thuyïìn trûúãng, - Neát böí sung, -nïëu ngaâi khöng tûâ chöëi sûå giuáp àúä cuãa töi.

- Xin àöìng yá vúái öng. - Chuáng töi cuäng seä giuáp ngaâi möåt tay, -Töi noái röìi cuâng ài vúái

Nï-mö àïën cêìu thang trung têm. ÚÃ àoá àaä têåp húåp chûâng hai mûúi ngûúâi cêìm ròu sùén saâng chiïën àêëu. Neát cêìm lêëy dao nhoån, coân töi vaâ Cöng-xêy thò duâng ròu. Taâu Nau-ti-luáx àaä nöíi lïn mùåt nûúác. Möåt



thuãy thuã vûâa vùån ï-cu ra thò nùæp taâu àaä bêåt lïn rêët maånh, roä raâng laâ do sûác huát cuãa möåt con baåch tuöåc naâo àoá. Lêåp tûác möåt caái voâi daâi trûúân xuöëng dûúái thang nhû möåt con rùæn, coân àöå hai chuåc voâi nûäa thò ngoùçn ngoeâo úã phña trïn. Thuyïìn trûúãng Nï-mö lêëy ròu chùåt àûát phùng caái voâi khuãng khiïëp àoá khiïën noá lùån xuöëng. Trong khi chuáng töi cöë múã àûúâng lïn boong thò hai caái voâi khaác lao túái möåt thuãy thuã àûáng trûúác Nï-mö röìi nhêëc böíng anh ta lïn. Thuyïìn trûúãng vûâa kïu vûâa nhaãy voåt ra ngoaâi. Chuáng töi vöåi lao theo. Caãnh tûúång thêåt àaáng súå! Ngûúâi thuãy thuã khöën khöí bõ voâi baåch tuöåc quêën chùåt, àang chúái vúái trïn khöng. Anh ta bõ ngheåt thúã, kïu lïn:

“Cûáu töi vúái! Cûáu töi vúái!" Anh ta kïu bùçng tiïëng Phaáp khiïën töi sûãng söët. Trïn taâu coá möåt àöìng baâo cuãa töi vaâ coá leä khöng phaãi laâ ngûúâi duy nhêët! Tiïëng kïu xeá ruöåt xeá gan àoá töi seä coân nghe thêëy suöët àúâi. Ngûúâi xêëu söë àang ngùæc ngoaãi. Ai coá thïí giùçng anh ta ra khoãi caái voâi baåch tuöåc bêy giúâ?

Nhûng Nï-mö àaä xöng àïën vaâ chùåt àûát luön caái voâi. Viïn thuyïìn phoá, caác thuãy thuã vaâ ba ngûúâi chuáng töi cuäng duâng vuä khñ chiïën àêëu quyïët liïåt vúái nhûäng con baåch tuöåc khaác àang boâ trïn thaânh taâu. Thêåt laâ khuãng khiïëp! Coá luác töi tûúãng ngûúâi bõ naån sùæp àûúåc cûáu thoaát khoãi sûác huát cuãa voâi baåch tuöåc. Con quaái vêåt coá taám voâi thò baãy voâi àaä bõ chùåt àûát. Caái voâi coân laåi vêîn quêën chùåt ngûúâi thuãy thuã vaâ ngoe nguêíy trïn khöng. Khi Nï-mö vaâ viïn thuyïìn phoá vûâa lao túái thò quaái vêåt liïìn phun ra möåt chêët loãng maâu àen. Chuáng töi lêåp tûác bõ töëi tùm mùåt muäi chùèng nhòn thêëy gò. Khi àaám "mêy" àen tan ài thò quaái vêåt àaä biïën mêët, mang theo caã ngûúâi àöìng hûúng xêëu söë cuãa töi! Chuáng töi xöng àïën luä baåch tuöåc. Ai nêëy àïìu söi suåc cùm thuâ! Trïn boong taâu vaâ úã thaânh taâu coá àöå mûúi, mûúâi hai con. Chuáng bõ cheám àûát ra tûâng àoaån vaâ quùçn quaåi trong maáu àoã vaâ "mûåc" àen. Neát Len phoáng lao nhoån vaâo nhûäng caái mùæt xanh xaám cuãa luä quaái vêåt, lêìn naâo cuäng truáng àñch. Tuy vêåy, khi anh baån duäng caãm cuãa töi chûa kõp quay laåi thò àaä bõ möåt àöëi thuã duâng voâi quêåt ngaä. Caái moã àaáng súå cuãa quaái vêåt àaä haá höëc ra úã phña trïn Neát. Töi lao túái cûáu anh ta. Nhûng Nï-mö àaä àïën trûúác töi. Lûúäi ròu cuãa Nï-mö cùæm phêåp vaâo möìm quaái vêåt. Neát thoaát chïët liïìn àûáng dêåy vaâ phoáng ngêåp muäi lao vaâo tim keã thuâ.

- Töi coá böín phêån traã ún öng! - Nï-mö baão Neát. Neát chó nghiïng mònh àaáp laåi. Cuöåc chiïën

àêëu keáo daâi mûúâi lùm phuát. Luä baåch tuöåc chiïën baåi, phêìn bõ chïët,

Jules Verne 270


phêìn bõ thûúng, cuöëi cuâng phaãi boã chiïën trûúâng maâ lêín xuöëng biïín sêu. Thuyïìn trûúãng Nï-mö, mònh nhuöëm àêìy maáu, àûáng lùång ngûúâi bïn chiïëc àeân pha maâ nhòn xuöëng biïín caã vûâa nuöët mêët möåt ngûúâi àöìng hûúng cuãa mònh. Mùæt Nï-mö ûáa lïå.



CHÛÚNG 43

DOÂNG BIÏÍN GÚN-XTÚ-RIM

Chuáng töi khöng ai quïn àûúåc sûå kiïån haäi huâng ngaây 20 thaáng 4. Khi thuêåt laåi, töi vêîn caãm thêëy hïët sûác xuác àöång. Chuyïån viïët xong, töi àoåc laåi röìi àoåc cho Cöng-xêy vaâ Neát nghe. Hoå thêëy töi àaä thuêåt laåi sûå kiïån möåt caách chñnh xaác nhûng chûa sinh àöång lùæm. Nhû trïn àaä noái, thuyïìn trûúãng Nï-mö vûâa nhòn xuöëng biïín vûâa khoác. Nöîi àau khöí cuãa Nï-mö thêåt vö haån. Kïí tûâ khi chuáng töi coá mùåt trïn taâu Nau-ti-luáx, àêy laâ ngûúâi àöìng chñ thûá hai cuãa öng ta bõ chïët. Vaâ chïët möåt caách bi thaãm! Chïët maâ khöng àûúåc an nghó giûäa nhûäng àöìng chñ cuãa mònh trong nghôa trang san hö. Vïì phêìn töi, töi àûát tûâng khuác ruöåt khi nghe thêëy tiïëng kïu tuyïåt voång thöët ra tûâ miïång ngûúâi thuãy thuã xêëu söë giûäa trêån chiïën àêëu quyïët liïåt. Ngûúâi Phaáp bêët haånh àoá àaä quïn mêët thöí ngûä vêîn duâng trïn taâu maâ trúã vïì vúái tiïëng meå àeã, tiïëng quï hûúng, duâng noá àïí kïu cûáu lêìn cuöëi cuâng, nhûng vö hiïåu!... Thuyïìn trûúãng Nï-mö trúã vïì phoâng riïng. Töi khöng gùåp öng ta suöët thúâi gian sau àoá. Nhûng cùn cûá vaâo caách ài àûáng cuãa con taâu maâ thuyïìn trûúãng Nï-mö laâ linh höìn, thò coá thïí àoaán àûúåc rùçng Nï-mö àaä buöìn baä, thêët voång vaâ do dûå nhû thïë naâo khi ngöìi möåt mònh trong phoâng riïng. Taâu Nau-ti-luáx khi chaåy túái, khi chaåy lui, chùèng theo hûúáng naâo nhêët àõnh. Noá bêåp bïình theo soáng nhû möåt xaác chïët. Chên võt àaä àûúåc lau rûãa saåch, nhûng gêìn nhû khöng hoaåt àöång nûäa. Thuyïìn trûúãng Nï-mö laái taâu chùèng coá chuã àõnh gò. Öng ta khöng àuã sûác ài khoãi núi diïîn ra trêån chiïën àêëu vûâa röìi, ài khoãi vuâng biïín àaä nuöët söëng ngûúâi baån cuãa mònh! Mûúâi ngaây àaä tröi qua nhû vêåy.

Cuöëi cuâng, ngaây 1 thaáng 5, taâu Nau-ti-luáx hûúáng hùèn vïì phña bùæc nhû cuä vaâ chaåy ngang qua nhoám àaão Lu-cai. Taâu xuöi theo möåt doâng biïín lúán nhêët coá ranh giúái riïng, coá caác loaâi caá vaâ nhiïåt àöå riïng. Töi muöën noái vïì doâng biïín Gún-xtú-rim. Àoá laâ möåt con söng thêåt sûå, nhûng chaãy giûäa Àaåi Têy Dûúng. Nûúác söng cuäng mùån, thêåm chñ mùån hún nûúác biïín chung quanh. Àöå sêu trung

Jules Verne 272


bònh cuãa noá laâ chñn trùm meát, röång trung bònh saáu mûúi haãi lyá. ÚÃ àöi chöî, nûúác chaãy nhanh 4 ki-lö-meát möåt giúâ. Lûúång nûúác doâng biïín naây cöë àõnh hún caác doâng söng khaác trïn traái àêët nhiïìu. Doâng biïín Gún-xtú-rim bùæt nguöìn thûåc sûå tûâ võnh Gaát-xcön. ÚÃ àêëy nûúác biïín àûúåc sûúãi êëm möåt chuát röìi chaãy vïì phña nam, doåc búâ biïín chêu Phi xñch àaåo. Sau khi àûúåc mùåt trúâi chêu Phi hun noáng, noá chaãy ngang qua Àaåi Têy Dûúng, túái muäi Xanh Röëc úã búâ biïín Bra-xin röìi chia thaânh nhaánh. Möåt böå phêån cuãa noá hûúáng vïì nhoám àaão …ng-ti vaâ laåi àûúåc hun noáng. ÚÃ àêy, hònh nhû àûúåc thiïn nhiïn trao cho chûác nùng cên bùçng nhiïåt àöå, doâng Gún-xtú-rim hoâa nûúác biïín nhiïåt àúái vúái nûúác biïín miïìn bùæc. Àûúåc mùåt trúâi úã võnh Mïëch-xñch àöët noáng, doâng Gún-xtú-rim ngûúåc lïn phña bùæc túái búâ biïín Niu Phao-len úã Bùæc Myä. ÚÃ àêy do taác àöång cuãa doâng nûúác laånh àaåi dûúng, àïën kinh tuyïën 43, doâng biïín chia thaânh hai nhaánh. Möåt nhaánh chõu taác àöång cuãa tñn phong têy-bùæc, trúã laåi võnh Gaát-xcön vaâ nhoám àaão A-xo. Nhaánh kia sûúãi êëm búâ biïín Ai-len vaâ Na-uy röìi chaãy túái Spit-beác, núi nhiïåt àöå haå xuöëng túái 4o nhûng vêîn àuã àïí taåo nïn möåt vuâng biïín khöng bõ àoáng bùng.

Taâu Nau-ti-luáx cûá theo doâng biïín êëy maâ ài. Ra khoãi eo Ba-ha-ma röång mûúâi böën dùåm vaâ sêu ba trùm nùm mûúi meát, doâng Gún-xtú-rim chaãy vúái töëc àöå taám ki-lö-meát möåt giúâ. Caâng lïn phña bùæc, töëc àöå noá caâng giaãm. Mong sao doâng biïín giûä vûäng maäi àûúåc sûå àiïìu hoâa naây. Nïëu luác naâo àoá, Gún-tú-rim thay àöíi töëc àöå vaâ hûúáng chaãy, nhû ngûúâi ta dûå kiïën, thò khñ hêåu caác nûúác chêu R�u seä bõ lay chuyïín rêët maånh, gêy nïn nhûäng hêåu quaã khöng thïí lûúâng trûúác àûúåc... Doâng biïín chaãy maånh cuöën theo caã möåt thïë giúái sinh vêåt phong phuá. Ban àïm nûúác úã àêy lêëp laánh lên tinh coá thïí saánh àûúåc vúái aánh saáng àeân pha trïn taâu. Ngaây 8 thaáng 5, taâu chaåy ngang qua muäi Gat-te-rax úã àöå vô Bùæc Ca-rö-li-na. Àïën àêy doâng Gún-xtú-rim röång túái baãy nhùm haãi lyá, sêu hai trùm mûúâi meát. Taâu Nau-ti-luáx chaåy khöng coá phûúng hûúáng roä rïåt. Trïn taâu chùèng coá ai canh gaác. Phaãi thêëy rùçng trong àiïìu kiïån naây coá thïí chaåy tröën àûúåc. Búâ biïín coá ngûúâi úã laâ núi nûúng naáu rêët thuêån lúåi. Biïín luác naâo cuäng coá taâu beâ qua laåi. Coá thïí hy voång laâ seä àûúåc hoå cûáu. Têët caã nhûäng àiïím àoá laâ àiïìu kiïån töët, mùåc duâ taâu Nau-ti-luáx coân caách búâ biïín nûúác Myä ba mûúi haãi lyá.

Nhûng möåt àiïím khaác rêët àaáng buöìn, àaä baác boã hoaân toaân kïë hoaåch cuãa Neát. Thúâi tiïët rêët xêëu. Taâu Nau-ti-luáx àang àïën gêìn vuâng búâ biïín rêët hay coá baäo, núi chñnh doâng Gún-xtú-rim saãn sinh



ra gioá xoaáy vaâ voâi röìng nûúác. Duâng chiïëc thuyïìn con naây maâ lao vaâo vuâng biïín àöång thò coá nghôa laâ cêìm chùæc caái chïët trong tay. Neát cuäng àöìng yá nhû vêåy. Ngay höm àoá, anh ta baão töi:

- Thûa giaáo sû, àaä àïën luác chêëm dûát tònh traång naây. Töi muöën haânh àöång cöng khai. Öng Nï-mö cuãa ngaâi cho taâu chaåy xa àêët liïìn vïì hûúáng phña bùæc. Töi xin tuyïn böë vúái ngaâi rùçng töi àaä xin àuã caái àêët Nam cûåc vaâ seä khöng bao giúâ theo öng ta ài Bùæc cûåc caã!

- Biïët laâm thïë naâo, haã öng Neát, möåt khi viïåc chaåy tröën khöng thïí thûåc hiïån àûúåc?

- Töi vêîn giûä yá kiïën cuãa töi. Ta phaãi noái chuyïån vúái thuyïìn trûúãng. Ngaâi khöng muöën noái chuyïån vúái öng ta khi taâu úã vuâng biïín nûúác ngaâi. Nay taâu àang úã vuâng biïín Töí quöëc töi. Töi chó coá möåt yá nghô: mêëy höm nûäa taâu seä chaåy ngang Têy Xcöët-len; gêìn Niu Phao-len coá möåt vuäng biïín lúán, núi con söng Xanh Lö-ranh àöí vaâo. Söng naây laâ söng cuãa töi, söng cuãa thaânh phöë quï hûúng töi. Chó cêìn nghô vêåy laâ maáu àaä döìn lïn mùåt töi vaâ töi àaä thêëy ngûáa ngaáy khoá chõu. Giaáo sû biïët khöng, thaâ töi àêm àêìu xuöëng biïín coân hún laâ úã laåi taâu naây! ÚÃ àêy maäi töi seä chïët mêët! Roä raâng Neát khöng thïí chõu àûång àûúåc hún nûäa. Caái baãn chêët haão haán cuãa anh ta khöng thñch nghi àûúåc vúái caãnh tuâ tuáng lêu nhû vêåy. Veã mùåt Neát ngaây caâng êu sêìu hún. Töi cuäng thöng caãm vúái nöîi àau khöí cuãa Neát vò chñnh töi cuäng nhúá quï hûúng àêët nûúác da diïët. Àaä baãy thaáng nay chuáng töi chùèng biïët tin tûác gò vïì mùåt àêët caã. Ngoaâi ra, sûå laånh nhaåt cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö, sûå thay àöíi tñnh tònh cuãa öng ta, nhêët laâ sau àïm chiïën àêëu vúái baåch tuöåc, sûå im lùång cuãa öng ta - têët caã nhûäng caái àoá khiïën töi nhòn thêëy sûå vêåt khaác hùèn trûúác. Phaãi laâ ngûúâi nhû Cöng-xêy múái söëng nöíi trong möi trûúâng àuáng ra chó daânh riïng cho caá voi vaâ caác àöång vêåt khaác cuãa biïín sêu.

- Thïë naâo giaáo sû? Neát Len hoãi vò khöng thêëy töi traã lúâi. - Öng muöën töi hoãi thuyïìn trûúãng Nï-mö xem öng ta àõnh xûã

sûå vúái chuáng ta thïë naâo, phaãi khöng? - Vêng. - Mùåc duâ Nï-mö àaä toã yá roä raâng röìi? - Vêng, töi muöën xaác àõnh àiïìu àoá lêìn cuöëi cuâng. Nïëu ngaâi

muöën, ngaâi coá thïí chó noái vïì töi, nhên danh caá nhên töi.

Jules Verne 274


- Nhûng töi rêët ñt gùåp Nï-mö. Thêåm chñ öng ta traánh mùåt töi. - Thïë thò caâng cêìn gùåp. - Töi seä noái chuyïån vúái Nï-mö, öng Neát aå. - Bao giúâ noái?- Neát hoãi gùång. - Khi naâo gùåp seä noái. - Ngaâi A-rö-nùæc, thïë ngaâi muöën àïí töi àïën gùåp Nï-mö aâ? - Khöng, öng cûá àïí töi. Ngaây mai... - Ngay höm nay! - Àûúåc. Töi seä gùåp Nï-mö höm nay, Töi traã lúâi Neát vò caãm thêëy nïëu àïí anh ta trûåc tiïëp laâm viïåc

naây thò seä hoãng beát. Töi ngöìi laåi möåt mònh. Möåt khi vêën àïì àûúåc àùåt ra, töi muöën giaãi quyïët dûát khoaát ngay. Töi trúã vïì phoâng riïng vaâ nghe thêëy tiïëng chên bûúác trong phoâng thuyïìn trûúãng. Khöng nïn àïí lúä cú höåi gùåp öng ta. Töi goä cûãa. Khöng coá tiïëng traã lúâi. Töi laåi goä vaâ vùån quaã àêëm cûãa. Cûãa múã ra. Töi vaâo. Trong phoâng chó coá möåt mònh thuyïìn trûúãng. Öng ta khöng nghe thêëy töi vaâo vò maãi cùæm cuái trïn baân. Töi àïën gêìn, Nï-mö vöåi ngêíng àêìu lïn, nhñu maây vaâ noái khaá gay gùæt:

- Ngaâi àêëy aâ? Ngaâi muöën gò? - Thûa thuyïìn trûúãng. Töi muöën noái chuyïån vúái ngaâi. - Nhûng töi àang bêån viïåc. Töi àïí ngaâi àûúåc tûå do möåt mònh,

chùèng leä töi khöng àûúåc hûúãng caái tûå do àoá sao? Cuöåc gùåp gúä naây chùèng coá gò àaáng phêën khúãi lùæm. Nhûng töi quyïët nghe cho hïët àïí coá thïí noái àûúåc hïët. Töi laånh luâng traã lúâi:

- Thûa thuyïìn trûúãng, töi muöën thûa vúái ngaâi möåt chuyïån khöng thïí trò hoaän àûúåc.

- Chuyïån gò vêåy? Nï-mö hoãi möåt caách chêm biïëm. - Ngaâi vûâa tòm ra möåt àiïìu gò maâ trûúác àêy töi chûa biïët?

Hay biïín caã vûâa löå ra cho ngaâi nhûäng bñ mêåt múái? Chuáng töi khoá noái chuyïån vúái nhau quaá! Nhûng töi chûa kõp traã lúâi thò Nï-mö àaä chó cho töi têåp baãn thaão àang múã ra trûúác mùåt röìi noái möåt caách trang troång:



- Ngaâi A-rö-nùæc, àêy laâ baãn thaão àaä dõch ra mêëy thûá tiïëng. Noá göìm coá baãn thöng baáo toám tùæt vïì nhûäng cöng trònh nghiïn cûáu biïín cuãa töi, may ra seä khöng mêët ài theo töi. Baãn thaão naây keâm theo chuyïån cuöåc àúâi töi, seä àûúåc àùåt trong möåt caái maáy khöng chòm àûúåc. Ai laâ ngûúâi söëng soát cuöëi cuâng trïn taâu naây seä neám maáy xuöëng biïín àïí noá tûå do tröi theo soáng. Tïn tuöíi con ngûúâi naây û? Tiïíu sûã nûäa û? Nghôa laâ coá luác naâo àoá, bñ mêåt cuãa Nï-mö seä àûúåc saáng toã? Nhûng trong giúâ phuát naây, àiïìu àoá àöëi vúái töi chó laâ möåt phûúng tiïån àïí tiïën túái cêu chuyïån muöën noái. Töi traã lúâi:

- Thûa thuyïìn trûúãng, töi khöng thïí taán thaânh yá àõnh àoá cuãa ngaâi. Khöng thïí àïí nhûäng kïët quaã cuãa nghiïn cûáu khoa hoåc cuãa ngaâi mai möåt ài àûúåc. Nhûng phûúng tiïån maâ ngaâi lûåa choån töi thêëy quaá thö sú. Ai biïët gioá seä àêíy caái maáy àoá tröi ài àêu vaâ noá seä rúi vaâo tay ai? Chùèng leä ngaâi khöng thïí nghô ra caách gò chùæc chùæn hún? Chùèng leä baãn thên ngaâi hay ai àoá trong söë...

- Khöng! Nï-mö ngùæt lúâi töi. - Thïë thò töi vaâ caác baån töi sùén saâng nhêån baão quaãn têåp baãn

thaão cuãa ngaâi, nïëu ngaâi traã tûå do cho chuáng töi... - Tûå do û? - Nï-mö àûáng dêåy hoãi. - Vêng, töi muöën noái vúái ngaâi chñnh vïì vêën àïì àoá. Chuáng töi úã

trïn taâu cuãa ngaâi àaä àûúåc baãy thaáng. Höm nay, thay mùåt baån töi vaâ nhên danh caá nhên, töi xin hoãi: ngaâi coá àõnh giam giûä chuáng töi vônh viïîn khöng?

- Ngaâi A-rö-nùæc, höm nay töi seä traã lúâi ngaâi nhû àaä traã lúâi baãy thaáng trûúác àêy:

“Ai àaä xuöëng taâu Nau-ti-luáx thò ngûúâi àoá khöng bao giúâ ra khoãi taâu caã".

- Nghôa laâ ngaâi biïën chuáng töi thaânh nö lïå? - Nïëu ngaâi muöën goåi thïë thò tuây ngaâi. - Nhûng úã àêu keã nö lïå cuäng coá quyïìn giaânh laåi tûå do cho

mònh! Vaâ àïí àaåt àûúåc muåc àñch àoá, thò phûúng tiïån naâo cuäng töët! - Coá ai phuã nhêån caái quyïìn àoá cuãa ngaâi àêu? Phaãi chùng àaä

coá luác naâo àoá töi bùæt caác ngaâi phaãi thïì böìi? Nï-mö khoanh tay trûúác ngûåc, nhòn töi. Töi noái:

Jules Verne 276


- Thûa thuyïìn trûúãng, ngaâi cuäng nhû töi àïìu khöng muöën trúã laåi vêën àïì naây. Nhûng möåt khi àaä àïì cêåp túái, thò chuáng ta nïn giaãi quyïët àïën núi àïën chöën. Xin thûa laåi vúái ngaâi rùçng, vêën àïì naây khöng phaãi chó liïn quan àïën riïng töi. Àöëi vúái töi, nghiïn cûáu khoa hoåc laâ möåt nguöìn cöí vuä, möåt niïìm say sûa coá thïí khiïën töi quïn hïët moåi sûå. Cuäng nhû ngaâi, töi coá thïí söëng khöng cêìn ai biïët àïën, söëng êín danh, vúái hy voång moãng manh laâ seä truyïìn laåi cho àúâi sau nhûäng kïët quaã nghiïn cûáu cuãa mònh. Toám laåi, chó riïng töi laâ coá thïí vûâa thaán phuåc ngaâi, vûâa thñch thuá ngaâi, vaâ àoáng möåt vai troâ maâ töi cuäng hiïíu àûúåc àöi phêìn. Nhûng trong cuöåc àúâi ngaâi coân coá möåt mùåt khaác rêët phûác taåp vaâ bñ êín, maâ töi vaâ caác baån töi khöng liïn quan àïën chuát naâo. Chñnh vò chuáng töi xa laå vúái têët caã nhûäng gò riïng tû cuãa ngaâi, maâ chuáng töi khöng thïí chõu àûång àûúåc hoaân caãnh hiïån nay. Töi cuäng vêåy, huöëng chi laâ Neát Len. Möîi con ngûúâi úã àúâi naây àïìu xûáng àaáng àûúåc quan têm túái. Ngaâi coá bao giúâ tûå hoãi rùçng loâng yïu tûå do vaâ cùm gheát aách nö lïå coá thïí thuác àêíy nhûäng ngûúâi nhû Neát mûu tñnh vaâ haânh àöång traã thuâ nhû thïë naâo khöng? Töi ngûâng lúâi, Nï-mö àûáng dêåy noái:

- Neát Len coá thïí mûu tñnh vaâ laâm gò, töi khöng cêìn quan têm àïën! Coá phaãi töi tòm öng ta àêu! Giûä öng ta trïn taâu naây thò töi thñch thuá gò? Coân ngaâi thò thuöåc loaåi ngûúâi coá thïí hiïíu àûúåc têët caã, ngay caã sûå im lùång.

Töi khöng coá gò àïí traã lúâi nûäa. Lêìn noái chuyïån cuãa ngaâi höm nay vïì vêën àïì naây seä laâ lêìn cuöëi cuâng. Vò lêìn sau, töi coá thïí seä khöng traã lúâi nûäa. Töi ài ra. Tûâ ngaây àoá, chuáng töi söëng rêët cùng thùèng. Töi thuêåt laåi chuyïån naây cho Neát vaâ Cöng-xêy nghe. Neát noái:

- Bêy giúâ ñt nhêët ta cuäng biïët rùçng chùèng thïí mong àúåi gò úã Nï-mö. Taâu Nau-ti-luáx àang àïën gêìn Long Ai-len. Duâ thúâi tiïët thïë naâo, ta cuäng seä chaåy tröën. Nhûng nhûäng triïåu chûáng cuãa möåt cún baäo àaä xuêët hiïån. Khöng khñ chuyïín sang maâu trùæng àuåc. Biïín bùæt àêìu nöíi soáng lúán. Chim choác biïën mêët caã, trûâ chim baáo baäo. aáp kïë haå thêëp roä rïåt, chûáng toã khöng khñ àaä tñch tuå nhiïìu húi nûúác...

Cún baäo nöí ra ngaây 18 thaáng 5, àuáng luác taâu Nau-ti-luáx chaåy ngang qua Long Ai-len caách nhûäng laåch biïín Niu I-ooác mêëy haãi lyá. Súã dô töi miïu taã àûúåc caãnh baäo töë naây laâ nhúâ thuyïìn trûúãng Nï-mö muöën cho taâu àoå sûác vúái baäo trïn mùåt biïín. Gioá têy-nam luác àêìu rêët maát, thöíi vúái töëc àöå mûúâi lùm meát möåt giêy, àïën ba giúâ chiïìu thò àaåt túái hùm nhùm meát möåt giêy. Thuyïìn trûúãng Nï-mö



àûáng trïn boong àûúng àêìu vúái ngoån gioá àiïn cuöìng êëy. Öng ta tûå buöåc ngang mònh vaâo boong taâu àïí khoãi bõ soáng dûä cuöën ài mêët. Töi cuäng treâo lïn boong, tûå buöåc mònh nhû vêåy, röìi vûâa ngùæm caãnh baäo töë, vûâa ngùæm con ngûúâi khöng ai saánh nöíi, con ngûúâi àang chiïën àêëu vúái thiïn nhiïn hung dûä. Gêìn nùm giúâ chiïìu, mûa raâo êåp xuöëng, nhûng gioá vêîn to, soáng vêîn lúán. Cún baäo ài vúái töëc àöå böën nhùm meát möåt giêy, hay böën mûúi dùåm möåt giúâ. Vúái sûác gioá êëy, noá phaá àöí nhaâ, cuöën theo ngoái, nhöí bêåt caã haâng raâo sùæt. Tuy nhiïn, ngay trong baäo lúán nhû vêåy, taâu Nau-ti-luáx vêîn chûáng minh lúâi möåt kyä sû -baác hoåc noái laâ àuáng:

“Khöng möåt con taâu naâo àoáng töët maâ khöng àûúng àêìu àûúåc vúái biïín caã". Taâu Nau-ti-luáx laâ möåt con thoi bùçng theáp ngoan ngoaän, cú àöång, khöng coá cöåt buöìm vaâ caác thiïët bõ bïn ngoaâi, nïn coá thïí hiïn ngang chöëng choåi laåi biïín dûä. Töi chùm chuá quan saát nhûäng àúåt soáng khöíng löì. Chuáng cao túái mûúâi lùm meát vaâ daâi túái möåt trùm nùm mûúi, möåt trùm baãy mûúi meát, coân töëc àöå thò bùçng nûãa töëc àöå gioá, nghôa laâ mûúâi lùm meát möåt giêy. Biïín caâng sêu, soáng caâng cao. Bêy giúâ töi àaä hiïíu àûúåc vai troâ àùåc biïåt cuãa soáng, khi chuáng cuöën theo dûúäng khñ vaâ àûa nguöìn söëng xuöëng têån loâng biïín sêu. Àïm töëi cún baäo caâng hung dûä. Trong boáng àïm, töi nhêån ra úã chên trúâi möåt con taâu àang vêåt löån vêët vaã vúái soáng gioá. Möåt laát sau, noá bõ chên trúâi che khuêët. Gêìn mûúâi giúâ àïm, bêìu trúâi rûåc lûãa. Moåi vêåt xung quanh àïìu chòm trong aánh chúáp. Töi khöng chõu nöíi aánh saáng choái loâa êëy, nhûng thuyïìn trûúãng Nï-mö thò laåi nhòn khöng chúáp mùæt, dûúâng nhû muöën thu caái höìn cuãa baäo töë vaâo mònh. Doâng biïín Gún-xtú-rim quaã xûáng àaáng vúái tïn goåi laâ "Vua baäo"! Do sûå chïnh lïåch nhiïåt àöå giûäa noá vaâ caác lúáp khöng khñ nùçm trïn noá maâ sinh ra têët caã nhûäng cún gioá xoaáy khuãng khiïëp naây... Töi mïåt laã nïn nùçm xuöëng múã nùæp taâu ra röìi xuöëng phoâng khaách. Luác àoá cún baäo lïn túái àónh cao nhêët.

Trong taâu Nau-ti-luáx khöng ai coá thïí àûáng vûäng. Gêìn nûãa àïm, thuyïìn trûúãng Nï-mö cuäng quay xuöëng. Töi nghe thêëy tiïëng nûúác tûâ tûâ chaãy vaâo caác bïí chûáa. Taâu Nau-ti-luáx nheå nhaâng chòm xuöëng dûúái mùåt biïín. Qua ö cûãa múã, töi thêëy nhûäng con caá lúán hoaãng súå búi nhû nhûäng boáng ma trong khoaãng nûúác lêëp laánh aánh chúáp. Taâu vêîn lùån xuöëng. Töi tûúãng àïën àöå sêu mûúâi lùm meát noá seä tòm thêëy sûå yïn tônh. Nhûng khöng, nhûäng lúáp nûúác trïn cöìn lïn quaá dûä döåi. Muöën yïn tônh thò phaãi lùån xuöëng sêu nûäa, túái nùm mûúi meát. ÚÃ àêy múái thûåc phùèng lùång, thûåc thanh bònh! Ai coá thïí baão rùçng phña trïn àang coá möåt cún baäo khuãng khiïëp.

Jules Verne 278


CHÛÚNG 44

ÚÃ ÀÖÅ VÔ 47O24' VAÂ ÀÖÅ KINH 17O28'

Cún baäo àaä àaánh giaåt con taâu vïì phña àöng. Thïë laâ tiïu tan hy voång chaåy tröën lïn búâ biïín Niu I-ooác hay söng Xanh Lö-rùng. Anh chaâng Neát khöën khöí vò tuyïåt voång nïn laãng traánh moåi ngûúâi giöëng nhû Nï-mö, nhûng töi vaâ Cöng-xêy thò vêîn khöng rúâi nhau. Töi àaä noái rùçng taâu Nau-ti-luáx quay sang hûúáng àöng. Àuáng hún laâ sang hûúáng àöng bùæc. Trong khoaãng mêëy ngaây, khi nöíi, khi lùån, taâu lang thang giûäa àaám sûúng muâ maâ ngûúâi ài biïín rêët hoaãng súå. Súã dô coá sûúng muâ laâ do khi bùng tan, húi êím àûúåc giûä laåi rêët nhiïìu trong khöng khñ. Biïët bao taâu thuyïìn àaä bõ àùæm úã àêy! Sûúng muâ daây àùåc àaä gêy biïët bao tai hoåa! Biïët bao taâu thuyïìn àaä va phaãi àaá ngêìm, khi tiïëng gioá gaâo theát aát hùèn tiïëng soáng gaâo, biïët bao taâu thuyïìn àaä àêm vaâo nhau mùåc duâ àaä phaát tñn hiïåu bùçng àeân, àaä ruác coâi vaâ rung chuöng! Chñnh vò vêåy maâ àaáy biïín úã àêy giöëng hïåt möåt baäi chiïën trûúâng, núi chön vuâi têët caã nhûäng keã bõ àaåi dûúng àaánh baåi: coá nhiïìu taâu thuyïìn cuä kyä àaä phuã àêìy buân àêët, coá nhûäng chiïëc khaác múái hún, coân lêëp loaáng nhûäng böå phêån bùçng sùæt vaâ bùçng àöìng dûúái aánh àeân pha cuãa taâu Nau-ti-luáx. Taâu Nau-ti-luáx ài giûäa àöëng taâu thuyïìn hoang taân êëy tûåa nhû àang duyïåt nhûäng xaác chïët. Ngaây 15 thaáng 5, chuáng töi túái moãm phña nam cuãa baäi biïín Niu Phao-len. Nhûng taâu Nau-ti-luáx khöng úã lêu trong vuâng biïín gêìn búâ coá nhiïìu taâu beâ qua laåi naây. Noá ngûúåc lïn túái 42o àöå vô bùæc. Àoá laâ núi coá möåt àêìu dêy caáp chaåy qua Àaåi Têy Dûúng. Àaáng leä tiïëp tuåc haânh trònh lïn phûúng bùæc, taâu Nau-ti-luáx laåi chaåy vïì phña àöng, hònh nhû chuêín bõ chaåy doåc theo dêy caáp ngêìm àùåt trïn àaáy biïín àaä àûúåc thùm doâ nhiïìu.

Ngaây 17 thaáng 5, úã àöå sêu hai ngaân taám trùm meát, töi tröng thêëy àûúâng dêy caáp. Cöng-xêy tûúãng lêìm àoá laâ möåt con rùæn biïín lúán vaâ àõnh xïëp loaåi theo phûúng phaáp cuãa anh ta. Nhûng töi giuáp Cöng-xêy thêëy ngay sai lêìm, vaâ àïí anh ta àúä beä, töi liïìn kïí cho anh ta nghe tó mó vïì lõch sûã àùåt dêy caáp ngêìm naây. Dêy caáp àêìu



tiïn àûúåc àùåt trong hai nùm 1857 vaâ 1858. Nhûng sau khi chuyïín àûúåc chûâng böën trùm bûác àiïån, noá ngûâng hoaåt àöång. Nùm 1863, caác kyä sû laåi chïë taåo dêy caáp múái, daâi ba ngaân böën trùm ki-lö-meát, nùång böën ngaân nùm trùm têën röìi àûa lïn taâu Grïët I-xtún. Cöng cuöåc àoá cuäng thêët baåi. Ngaây 25 thaáng 5, taâu Nau-ti-luáx lùån xuöëng sêu ba ngaân taám trùm ba mûúi meát, àuáng vaâo chöî dêy caáp bõ àûát khiïën nhûäng ngûúâi chuã cuãa noá bõ phaá saãn. Dêy bõ àûát caách Ai-len saáu trùm ba taám haãi lyá. Höm àoá, luác hai giúâ chiïìu, ngûúâi ta thêëy liïn laåc vúái chêu Êu böîng bõ àûát. Toaán thúå àiïån quyïët àõnh trûúác hïët phaãi cùæt àûát dêy caáp röìi múái vúát lïn. Gêìn 11 giúâ àïm, hoå vúát àûúåc chöî dêy caáp bõ hoãng, sûãa chûäa cêín thêån röìi thaã xuöëng biïín. Nhûng mêëy höm sau, dêy laåi bõ àûát úã möåt chöî naâo àoá ngoaâi àaåi dûúng, khöng thïí vúát lïn àûúåc. Ngûúâi àïì xûúáng chuã yïëu ra cöng cuöåc naây laâ Ki-rux Phin liïìn àem caã gia saãn cuãa mònh ra àïí xin laâm möåt àûúâng dêy múái. Àûúâng dêy naây àûúåc baão àaãm trong nhûäng àiïìu kiïån töët nhêët. Dêy dêîn àiïån àûúåc boåc möåt lûúåt cao su caách àiïån, ngoaâi laåi coá möåt lûúåt vaãi àùåc biïåt. Têët caã àûúåc àùåt trong möåt voã bùçng kim loaåi. Ngaây 13 thaáng 7 nùm 1866 taâu Grïët I-xtún laåi ra khúi. Viïåc àùåt dêy àûúåc tiïën haânh rêët töët àeåp. Tuy vêåy, khöng phaãi laâ khöng coá chuyïån. Khi thaáo dêy caáp ra, nhoám thúå àiïån mêëy lêìn phaát hiïån thêëy dêy vûâa bõ àinh àoáng vaâo, roä raâng laâ nhùçm laâm hoãng dêy. Thuyïìn trûúãng An-àú-xún beân triïåu têåp caác kyä sû vaâ sô quan trïn taâu laåi àïí thaão luêån vïì chuyïån phaá hoaåi naây. Sau àoá, cuöåc hoåp cöng böë quyïët àõnh: nïëu ai trïn taâu bõ bùæt quaã tang laâm viïåc naây thò ngûúâi àoá seä bõ neám ngay xuöëng biïín khöng cêìn xeát xûã gò. Tûâ àoá viïåc phaá hoaåi múái chêëm dûát...

Àûúâng dêy caáp nùçm yïn àoá, khöng bõ soáng biïín taác àöång. aáp lûåc nûúác úã àêy cuäng thuêån lúåi cho doâng àiïån chaåy tûâ chêu R�u sang chêu Myä chó mêët ba mûúi hai phêìn trùm dêy àöìng höì. Thúâi gian hoaåt àöång cuãa àûúâng dêy naây laâ vö têån, vò theo quan saát cuãa caác thúå àiïån, voã cao su bïn ngoaâi caâng ngêm trong nûúác biïín caâng töët. Ngoaâi ra, dêy caáp coân àûúåc àùåt rêët kheáo trïn cao nïn khöng bao giúâ xuöëng túái àöå sêu coá thïí nöí àûúåc. Taâu Nau-ti-luáx àaä xuöëng sêu àïën böën ngaân böën trùm ba möët meát, nhûng úã àêy dêy caáp vêîn khöng coá veã gò laâ cùng caã. Sau àoá taâu chaåy túái chöî xaãy ra chuyïån ruãi ro nùm 1863, vaâ ngaây 28 thaáng 5 chó caách Ai-len coá möåt trùm nùm mûúi meát. Khöng biïët thuyïìn trûúãng Nï-mö coá àõnh laái taâu lïn phña trïn vaâ àöí böå lïn quêìn àaão Anh-caát-lúåi khöng? Khöng. Töi rêët ngaåc nhiïn khi thêëy öng ta laåi ài vïì phña nam vaâ quay laåi vuâng búâ biïín chêu Êu. Möåt cêu hoãi rêët quan troång naãy ra trong oác töi.

Jules Verne 280


Liïåu taâu Nau-ti-luáx coá daám vaâo eo biïín Mùng-sú khöng? Tûâ khi taâu chaåy gêìn búâ biïín thò Neát Len laåi tiïëp xuác vúái nhûäng ngûúâi xung quanh. Anh ta luön hoãi töi vïì àiïìu àoá. Töi biïët traã lúâi Neát thïë naâo? Thuyïìn trûúãng Nï-mö khöng xuêët hiïån. Öng ta àaä cho Neát nhòn thêëy búâ biïín chêu Myä, chùèng biïët coá cho töi thêëy búâ biïín nûúác Phaáp khöng? Trong khi àoá, taâu Nau-ti-luáx tiïëp tuåc ài vïì phña nam. Ngaây 30 thaáng 5, noá chaåy qua Len-xen vaâ nhoám àaão Xi-li úã bïn phaãi. Nïëu noá àõnh vaâo eo biïín Mùng-sú thò phaãi tiïën thùèng vïì phña àöng chûá! Noá khöng vaâo Mùng-sú thêåt. Suöët ngaây 31 thaáng 5, taâu Nau-ti-luáx chaåy quanh mêëy voâng ngoaâi biïín laâm töi rêët thùæc mùæc. Hònh nhû noá àang tòm àiïím naâo àoá trïn àaåi dûúng, nhûng gùåp khoá khùn. Àïën trûa, thuyïìn trûúãng Nï-mö àñch thên cêìm laái. Öng ta chùèng noái vúái töi möåt lúâi. Veã mùåt Nï-mö rêìu rô hún bao giúâ hïët. Nï-mö buöìn phiïìn vò leä gò? Coá thïí vò gêìn àêy laâ búâ biïín chêu Êu, hay vò nhûäng kyã niïåm vïì quï hûúng àaä söëng laåi? Nï-mö caãm thêëy gò trong luác naây? Öng ta höëi tiïëc hay bõ lûúng têm cùæn dûát? Nhûäng yá nghô àoá vûúng vêën trong loâng töi, àöìng thúâi töi linh caãm rùçng trong tûúng lai rêët gêìn àêy, nhûäng bñ mêåt cuãa Nï-mö seä àûúåc saáng toã. Höm sau, taâu Nau-ti-luáx laåi lûúån voâng nhû vêåy. Roä raâng laâ noá àang tòm kiïëm möåt chöî naâo àoá rêët cêìn thiïët. Cuäng nhû höm trûúác, thuyïìn trûúãng Nï-mö lïn boong xaác àõnh àöå cao cuãa mùåt trúâi. Biïín lùång, trúâi trong. Phña chên trúâi hiïån lïn möåt chiïëc taâu lúán chaåy bùçng húi nûúác. ÚÃ àuöi taâu khöng treo cúâ nïn töi khöng àoaán àûúåc laâ taâu nûúác naâo. Luác àoá, taâu Nau-ti-luáx àûáng yïn. Xaác àõnh àûúåc àöå cao cuãa mùåt trúâi, Nï-mö noái:

- Àêy röìi! Röìi öng ta ài xuöëng. Chùèng biïët öng ta coá thêëy chiïëc taâu húi nûúác kia àaä àöíi hûúáng ài vaâ hònh nhû àang tiïën laåi gêìn taâu Nau-ti-luáx khöng?

Töi quay xuöëng phoâng khaách. Cûãa söí àûúåc àoáng laåi, sau àoá töi nghe thêëy tiïëng nûúác chaãy aâo aâo vaâo caác bïí chûáa. Taâu Nau-ti-luáx bùæt àêìu lùån xuöëng theo chiïìu thùèng àûáng, vaâ mêëy phuát sau thò xuöëng túái àaáy sêu taám trùm bùm ba meát. Àeân trïn trêìn phoâng khaách tùæt ài, caác cûãa söí laåi múã ra. Qua ö cûãa kñnh, töi laåi thêëy biïín àûúåc àeân pha trïn taâu chiïëu saáng trong khoaãng nûãa haãi lyá àûúâng baán kñnh. Töi nhòn sang phaãi, nhûng chó thêëy möåt khöëi nûúác phùèng lùång. Tûâ àaáy biïín bïn traái taâu hiïån lïn möåt khöëi gò àoá to lúán, khiïën töi chuá yá ngay tûác khùæc. Nhòn kyä, thò hònh nhû noá laâ möåt chiïëc taâu khöng coá cöåt buöìm bõ chòm, muäi cùæm xuöëng. Chuyïån àaáng buöìn naây chùæc xaãy ra àaä lêu. Nïëu chiïëc taâu àùæm bõ phuã möåt



lúáp vöi daây nhû vêåy thò nhêët àõnh noá àaä nùçm dûúái àaáy biïín nhiïìu nùm röìi. Chiïëc taâu àoá laâ thïë naâo? Vò sao taâu Nau-ti-luáx laåi àïën thùm núi noá bõ àùæm? Töi chûa biïët nïn suy nghô thïë naâo, thò thuyïìn trûúãng Nï-mö böîng cêët tiïëng noái chêåm raäi, àiïìm àaåm:

- Xûa kia chiïëc taâu naây coá tïn laâ "Maác-xêy-e". Noá àûúåc àûa xuöëng nûúác nùm 1762 vaâ coá baãy mûúi tû àaåi baác. Ngaây 13 thaáng 8 nùm 1778, noá àaä duäng caãm chiïën àêëu vúái taâu Preát-xtún... Nùm 1794, nûúác Cöång hoâa Phaáp àöíi tïn cho noá. Ngaây 16 thaáng 4 nùm àoá, noá gia nhêåp haåm àöåi cuãa Vi-la-rï Gioay-ú-dú úã Breát. Haåm àöåi naây coá nhiïåm vuå baão vïå àoaân taâu do àö àöëc Van Xta-ben chó huy chúã luáa mò tûâ Myä vïì, vaâ àaä gùåp haåm àöåi Anh. Höm nay laâ muâng 1 thaáng 6 nùm 1868. Àuáng baãy mûúi tû nùm trûúác àêy, àuáng úã núi naây, taâu Maác-xêy-e àaä duäng caãm chiïën àêëu vúái haåm àöåi Anh. Khi caã ba cöåt buöìm àaä bõ gaäy, hêìm taâu àaä ngêåp àêìy nûúác vaâ möåt phêìn ba söë quên bõ thûúng vong, taâu àaä tûå àaánh àùæm cuâng vúái 356 chiïën sô trïn taâu. Sau khi cùæm cúâ úã phña laái, têët caã caác chiïën sô àaä hö to:

“Nûúác cöång hoâa muön nùm!" röìi theo taâu chòm xuöëng àaáy biïín.

- Taâu "Baáo thuâ!" - Töi kïu lïn. - Àuáng laâ taâu "Baáo thuâ"! Caái tïn múái àeåp laâm sao! Thuyïìn trûúãng Nï-mö thêìm thò, tay khoanh trûúác ngûåc.

Jules Verne 282


CHÛÚNG 45

NGHÔA ÀÕA KHÖÍNG LÖÌ

Cuöåc gùåp gúä êëy, caách noái êëy, viïåc thuêåt laåi lõch sûã chiïëc taâu yïu nûúác êëy àûúåc bùæt àêìu möåt caách laånh luâng, nhûng caâng vïì cuöëi caâng coá veã xuác àöång, vaã laåi baãn thên caái tïn "Baáo thuâ" àûúåc Nï-mö nhêën maånh - têët caã nhûäng àiïìu àoá àaä khùæc sêu trong loâng töi. Töi àùm àùm nhòn thuyïìn trûúãng. Nï-mö giú tay ra phña biïín vaâ nhòn nhûäng taân tñch cuãa chiïëc taâu vinh quang êëy bùçng àöi mùæt rûåc lûãa. Coá leä töi seä khöng biïët àûúåc öng ta laâ ai, tûâ àêu àïën, àang ài àêu, nhûng caâng ngaây töi caâng thêëy roä con ngûúâi thûåc sûå cuãa Nï-mö àang xuêët hiïån vaâ che khuêët con ngûúâi baác hoåc cuãa öng ta. Khöng, khöng phaãi sûå chaán àúâi heân keám, maâ laâ loâng cùm thuâ rêët sêu sùæc vaâ cao caã maâ thúâi gian khöng thïí laâm nguöi, àaä àêíy thuyïìn trûúãng Nï-mö vaâ caác baån öng xuöëng taâu Nau-ti-luáx. Nhûng loâng cùm thuâ àoá coá tòm thúâi cú àïí thïí hiïån möåt caách hiïåu quaã khöng? Àiïìu naây àaä àûúåc chûáng minh ngay sau àoá. Taâu Nau-ti-luáx bùæt àêìu nöíi dêìn lïn mùåt biïín. Hònh daáng taâu "Baáo thuâ" ngaây caâng múâ nhaåt trûúác mùæt töi. Cuöëi cuâng, möåt caái lùæc nheå cho biïët laâ taâu àaä tiïëp xuác vúái khöng khñ trong laânh. Luác àoá töi nghe thêëy möåt tiïëng suáng lúán nöí. Töi àûa mùæt nhòn Nï-mö, Nï-mö vêîn àûáng khöng nhuác nhñch.

- Thuyïìn trûúãng! Töi goåi. Nï-mö khöng traã lúâi. Töi boã lïn boong. Neát, Cöng-xêy

àaä túái àoá trûúác röìi. - Tiïëng suáng àoá tûâ àêu bùæn túái? Töi hoãi. Nhòn chiïëc taâu húi nûúác, töi thêëy noá àang tùng töëc àöå

tiïën gêìn chuáng töi. Hai taâu coân caách nhau saáu haãi lyá. - Tiïëng àaåi baác àoá, - Neát traã lúâi. - Taâu êëy laâ taâu naâo, öng Neát?



- Xeát vïì thiïët bõ vaâ cöåt buöìm thêëp, töi cam àoan àêy laâ taâu chiïën. Cûá àïí noá àïën gêìn vaâ nïëu cêìn thò àaánh àùæm luön chiïëc taâu Nau-ti-luáx àaáng quyïìn ruãa naây ài.

- Öng baån Neát úi, - Cöng-xêy móa mai, -noá laâm gò nöíi taâu Nau-ti-luáx, haã öng? Liïåu noá coá thïí tiïën cöng dûúái mùåt biïín khöng, coá bùæn àûúåc tûâ dûúái àaáy biïín khöng?

- Öng coá xaác àõnh àûúåc àoá laâ taâu nûúác naâo khöng, öng Neát? Töi hoãi. Neát nhñu maây, nheo mùæt têåp trung nhòn thêåt kyä

chiïëc taâu: - Thûa giaáo sû khöng thïí xaác àõnh àûúåc, vò taâu khöng treo cúâ.

Töi chó coá thïí khùèng àõnh àûúåc àoá laâ taâu chiïën vò trïn cöåt buöìm chñnh coá möåt laá cúâ àuöi nheo daâi. Chuáng töi theo doäi chiïëc taâu àaä àûúåc mûúâi lùm phuát. Noá àang tiïën thùèng vïì chuáng töi. Töi tin rùçng úã möåt khoaãng caách nhû vêåy noá khöng thïí thêëy roä taâu Nau-ti-luáx, caâng khöng thïí hiïíu taâu Nau-ti-luáx laâ loaåi taâu gò. Möåt laát sau, Neát baão cho töi biïët àoá laâ möåt taâu chiïën coá muäi nhoån vaâ boong boåc theáp. Hai öëng khoái cuãa noá nhaã khoái àen thêîm. Khoaãng caách giûäa hai taâu khöng cho pheáp xaác àõnh àûúåc maâu cuãa laá cúâ àuöi nheo. Chiïëc taâu àoá àang bùng mònh vïì phña trûúác. Nïëu thuyïìn trûúãng Nï-mö cho noá laåi gêìn thò chuáng töi seä coá khaã nùng tröën thoaát. Neát baão töi:

- Thûa giaáo sû, nïëu taâu kia àïën caách chuáng ta möåt haãi lyá, töi seä nhaãy xuöëng biïín. Xin ngaâi cuäng nhaãy xuöëng theo töi. Töi khöng traã lúâi àïì nghõ cuãa Neát maâ tiïëp tuåc quan saát con taâu àang lúán dêìn trûúác mùæt töi. Duâ noá laâ taâu Anh, taâu Myä, taâu Phaáp, taâu Nga, chùæc chùæn noá seä vúát chuáng ta lïn nïëu ta búi àûúåc túái maån taâu. Neát noái:

- Thûa giaáo sû, xin ngaâi nhúá rùçng töi cuäng biïët búi àöi chuát. Nïëu ngaâi àöìng yá ài theo Neát naây, thò ngaâi coá thïí giao phoá cho anh ta nhiïåm vuå dòu ngaâi cuâng búi theo. Töi vûâa àõnh traã lúâi Neát, thò thêëy möåt laân khoái trùæng phuåt ra tûâ phña muäi con taâu kia. Mêëy giêy sau, viïn àaån àaåi baác rúi xuöëng laâm nûúác biïín tung toáe lïn àuöi taâu Nau-ti-luáx. Liïìn sau àoá tiïëng suáng nöí voång àïën tai töi.

- Sao? Hoå bùæn chuáng ta aâ? Töi sûãng söët. - Khaá lùæm! Neát vûâa noái xong thò phaát àaån thûá hai nöí... Töi nhúá laåi, ngay

khi taâu Lin-cön giaáp chiïën, khi Neát phoáng lao vaâo con "caá thiïët

Jules Verne 284


hònh", thò thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát àaä hiïíu rùçng con "caá" naây chùèng qua laâ möåt chiïëc taâu ngêìm, nhûng nguy hiïím hún rêët nhiïìu. Chùæc laâ vò vêåy maâ giúâ àêy trïn khùæp caác mùåt biïín, ngûúâi ta àang tòm diïåt con caá coá sûác phaá hoaåi khuãng khiïëp naây. Trïn thûåc tïë, nïëu thuyïìn trûúãng Nï-mö duâng taâu Nau-ti-luáx àïí traã thuâ, thò noá quaã laâ möåt cöng cuå àaáng súå! ÚÃ êën Àöå Dûúng àïm noå, Nï-mö nhöët chuáng töi trong phoâng kñn, phaãi chùng àoá laâ luác öng ta têën cöng möåt chiïëc taâu naâo àoá? Vaâ ngûúâi thuãy thuã àûúåc chön cêët úã nghôa trang san hö, phaãi chùng laâ naån nhên cuãa trêån têën cöng àoá? Àuáng, chùæc laâ nhû vêåy thöi! Möåt phêìn nhoã cuãa cuöåc àúâi bñ êín cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö àaä saáng toã. Mùåc duâ lai lõch öng ta chûa àûúåc xaác àõnh, nhûng chñnh phuã caác nûúác àaä húåp sûác laåi àïí tòm diïåt möåt con ngûúâi luön àe doåa hoå bùçng loâng cùm thuâ khöng àöåi trúâi chung! Têët caã quaá khûá haäi huâng àoá laåi hiïån ra trûúác mùæt töi. Àaáng leä nhûäng ngûúâi trïn chiïëc taâu chiïën àang tiïën àïën kia laâ baån chuáng töi, nhûng hoå laåi thaânh keã thuâ cuãa chuáng töi. Trong luác àoá, àaån suáng lúán ngaây caâng rúi nhiïìu xuöëng quanh taâu Nau-ti-luáx, nhûng chùèng viïn naâo rúi truáng taâu. Chiïëc taâu chiïën chó coân caách chuáng töi ba haãi lyá. Tuy bõ bùæn dûä döåi, thuyïìn trûúãng Nï-mö vêîn khöng xuêët hiïån trïn boong. Chó cêìn möåt viïn àaån àaåi baác àêm thùèng xuöëng thên taâu nguy khöën ngay. Neát baão töi:

- Ta phaãi laâm moåi viïåc àïí thoaát ra khoãi tònh traång töìi tïå naây. Ta ra hiïåu cho chiïëc taâu chiïën ài! Coá leä hoå seä hiïíu chuáng ta laâ nhûäng ngûúâi lûúng thiïån! Neát ruát khùn tay ra vêîy. Nhûng vûâa giúã khùn ra thò anh ta àaä bõ möåt baân tay sùæt àaánh ngaä quyå xuöëng saân taâu.

- Àöì khöën kiïëp! Thuyïìn trûúãng quaát lúán. - Mi muöën ta cöåt mi vaâo muäi taâu trûúác khi diïåt chiïëc taâu kia

aâ! Nghe Nï-mö noái thêåt àaáng súå, nhûng nhòn öng ta coân súå hún. Mùåt Nï-mö trùæng bïåch ra vò tim bõ co thùæt laåi vaâ chùæc ngûâng àêåp trong giêy laát. Con ngûúi múã hïët sûác to. Öng ta gêìm lïn chûá khöng phaãi laâ noái. Nï-mö cuái xuöëng ngûúâi Neát, lùæc lùæc vai anh ta, röìi boã Neát nùçm àoá, quay vïì phña chiïëc taâu chiïën àang bùæn nhû mûa xuöëng taâu Nau-ti-luáx. Nï-mö heát lïn gioång sang saãng:

- A ha! Chiïëc taâu cuãa caái quyïìn lûåc àaáng nguyïìn ruãa kia! Mi seä biïët ta laâ ai! Coân ta, ta chùèng cêìn thêëy sùæc cúâ cuãa mi múái biïët mi laâ ai! Mi haäy nhòn àêy! Ta seä cho xem sùæc cúâ cuãa ta! Thuyïìn trûúãng



Nï-mö liïìn phêët cao laá cúâ àen, giöëng hïåt laá cúâ öng ta àaä cùæm úã Nam cûåc. Luác àoá, möåt viïn àaån suáng lúán rúi saåt thên taâu Nau-ti-luáx nhûng khöng gêy haåi gò. Noá lia qua chöî thuyïìn trûúãng àûáng röìi rúi toäm xuöëng biïín. Nï-mö chó nhuán vai. Sau àoá, öng ta baão töi:

- Ngaâi vaâ caác baån cuãa ngaâi xuöëng taâu ngay! - Thûa thuyïìn trûúãng, ngaâi sùæp àaánh chiïëc taâu kia sao? - Töi seä àaánh chòm noá! - Ngaâi khöng àûúåc laâm thïë! - Töi seä laâm, - Nï-mö laånh luâng traã lúâi. - Töi khuyïn ngaâi, àûâng lïn aán töi. Söë phêån àaä cho ngaâi àûúåc

thêëy nhûäng àiïìu leä ra ngaâi khöng thïí thêëy àûúåc. Chuáng àaä têën cöng töi. Àoân giaáng traã seä khuãng khiïëp. Ngaâi xuöëng ài!

- Thïë taâu àoá cuãa nûúác naâo? - Ngaâi khöng biïët û? Caâng töët! ñt nhêët quöëc tõch cuãa noá cuäng

seä laâ möåt àiïìu bñ mêåt àöëi vúái ngaâi. Thöi, ngaâi xuöëng ài! Töi, Neát vaâ Cöng-xêy chó coân biïët tuên theo lïånh àoá. Mûúâi lùm thuãy thuã vêy quanh thuyïìn trûúãng vaâ nhòn chiïëc taâu àang àïën gêìn möåt caách hïët sûác cùm thuâ. Töi àang bûúác xuöëng thang thò möåt quaã àaån nûäa rúi sûúåt thên taâu Nau-ti-luáx. Coá tiïëng thuyïìn trûúãng Nï-mö heát to:

- Chiïëc taâu àiïn daåi kia, mi cûá bùæn ài! Bùæn cho hïët àaån ài! Mi seä khöng thoaát khoãi muäi taâu Nau-ti-luáx naây àêu! Nhûng mi seä khöng àûúåc chïët úã chöî naây! Ta khöng muöën xaác mi nùçm lêîn vúái xaác taâu "Baáo thuâ" anh huâng!

Töi quay xuöëng phoâng riïng, coân Nï-mö vaâ viïn thuyïìn phoá thò úã laåi trïn boong. Chên võt bùæt àêìu quay. Taâu Nau-ti-luáx nhanh choáng chaåy ra ngoaâi têìm bùæn cuãa chiïëc taâu chiïën. Cuöåc dûúåt àuöíi tiïëp tuåc, nhûng Nï-mö giûä cho hai con taâu caách nhau möåt khoaãng caách nhêët àõnh. Khoaãng gêìn böën giúâ chiïìu, töi noáng ruöåt quaá nïn quay laåi cêìu thang trung têm. Nùæp taâu àïí ngoã. Töi àaánh baåo treâo lïn. Thuyïìn trûúãng vûâa ài ài laåi laåi trïn boong vûâa nhòn chiïëc taâu chiïën caách àoá àöå nùm, saáu haãi lyá. Nï-mö cho taâu lûúån quanh chiïëc taâu chiïën nhû möåt con thuá dûä, nhûã noá dûúåt theo vïì hûúáng àöng. Nhûng Nï-mö khöng têën cöng. Coá leä öng ta coân lûúäng lûå chûa quyïët àõnh. Töi muöën khuyïn can Nï-mö möåt lêìn nûäa. Nhûng töi vûâa cêët tiïëng thò öng ta bùæt töi phaãi im.

- Chñnh töi laâ phaáp luêåt, laâ toâa aán!- Nï-mö noái.

Jules Verne 286


- Töi laâ ngûúâi bõ aáp bûác, coân kia laâ keã aáp bûác töi! Chuáng àaä tûúác àoaåt cuãa töi têët caã nhûäng gò töi yïu quñ tròu mïën vaâ tön thúâ: Töí quöëc, vúå con, cha meå! Têët caã nhûäng gò töi cùm thuâ àang úã kia! Ngaâi im ài! Töi nhòn chiïëc taâu chiïën lêìn cuöëi cuâng. Noá àang tùng töëc àöå. Sau àoá, töi xuöëng phoâng khaách. Töi baão Neát vaâ Cöng-xêy:

- Ta tröën ài thöi! - Ta tröën!- Neát noái. - Taâu nûúác naâo vêåy? - Töi khöng roä. Nhûng taâu nûúác naâo thò cuäng bõ àaánh àùæm

trûúác àïm nay! Duâ sao, thaâ hy sinh cuâng vúái noá coân hún laâ laâm nhûäng keã àöìng loäa trong viïåc traã thuâ naây maâ ta chûa biïët coá chñnh àaáng khöng.

- Töi cuäng nghô vêåy, - Neát traã lúâi. - Ta haäy àúåi àïm nay. Àïm àaä túái. Trïn taâu Nau-ti-luáx im lùång nhû túâ. Àõa baân cho

biïët taâu khöng àöíi hûúáng ài. Töi thêëy tiïëng chên võt quay nhanh vaâ nhõp nhaâng trong nûúác biïín. Taâu chaåy trïn mùåt nûúác, thên taâu húi lùæc. Ba chuáng töi quyïët àõnh seä boã tröën khi chiïëc taâu chiïën àïën thêåt gêìn vaâ coá thïí nghe thêëy tiïëng hoùåc tröng thêëy chuáng töi nhúâ trùng sùæp troân chiïëu saáng vùçng vùåc. Khi àaä lïn àûúåc taâu chiïën, nïëu khöng kõp baáo trûúác cuöåc têën cöng àang àe doåa noá, thò chuáng töi seä cöë gùæng laâm têët caã nhûäng gò maâ hoaân caãnh cho pheáp. Àaä mêëy lêìn töi tûúãng taâu Nau-ti-luáx chuêín bõ chiïën àêëu. Nhûng khöng, noá chó nhûã cho àöëi thuã túái gêìn röìi laåi boã chaåy. Möåt phêìn àïm àaä tröi qua maâ chûa xaãy ra chuyïån gò. Chuáng töi chúâ àúåi thúâi cú chaåy tröën. Neát Len muöën lao ngay xuöëng biïín. Töi buöåc anh ta phaãi naán thïm möåt chuát. Theo töi, taâu Nau-ti-luáx seä têën cöng chiïëc taâu kia trïn mùåt biïín. Nïëu vêåy, viïåc chaåy tröën cuãa chuáng töi seä dïî daâng hún. Àïën ba giúâ saáng, töi böìn chöìn treâo lïn boong. Thuyïìn trûúãng Nï-mö vêîn úã àoá. Öng ta àûáng caånh laá cúâ àang bay trong laân gioá nheå, mùæt khöng rúâi khoãi chiïëc taâu chiïën. Mùåt trùng àang ài qua kinh tuyïën. Sao Möåc xuêët hiïån úã phña àöng. Trong caãnh thiïn nhiïn tõch mõch àoá, bêìu trúâi vaâ biïín caã ganh àua nhau vïì sûå phùèng lùång. Mùåt biïín cho nhûäng vò sao àïm soi boáng xuöëng têëm gûúng tuyïåt vúâi. Chiïëc taâu chiïën coân caách chuáng töi hai haãi lyá. Noá vêîn doäi theo aánh saáng lêëp laánh cuãa taâu Nau-ti-luáx maâ lûúát túái. Töi àaä nhòn thêëy aánh àeân tñn hiïåu xanh àoã vaâ chiïëc àeân treo trïn cöåt buöìm. Töi àûáng



trïn boong trûúác saáu giúâ saáng, nhûng thuyïìn trûúãng Nï-mö laâm ra veã khöng chuá yá gò àïën töi. Chiïëc taâu kia coân caách chuáng töi möåt haãi lyá rûúäi. Noá nöí suáng ngay khi vûâa hûãng saáng. Àaä túái luác taâu Nau-ti-luáx têën cöng. Töi vaâ caác baån töi seä vônh biïåt con ngûúâi maâ baãn thên töi khöng muöën lïn aán. Töi àõnh xuöëng dûúái taâu àïí baáo cho Neát vaâ Cöng-xêy biïët, thò viïn thuyïìn phoá vaâ mêëy thuãy thuã nûäa lïn boong. Hoå tûå àöång laâm nhûäng viïåc cêìn thiïët, coá thïí goåi laâ "chuêín bõ chiïën àêëu". Nhûäng viïåc àoá rêët àún giaãn. Lan can bùçng sùæt bao quanh boong àûúåc haå xuöëng. Àeân pha vaâ phoâng hoa tiïu cuäng àûúåc àûa vaâo trong thên taâu. Giúâ àêy mùåt ngoaâi chiïëc xò gaâ bùçng theáp daâi naây chùèng coân möåt chöî naâo löìi ra coá thïí gêy trúã ngaåi khuãng khiïëp cho trêån àaánh. Ngaây muâng 2 thaáng 6 khuãng khiïëp àaä túái. Nùm giúâ saáng, taâu Nau-ti-luáx giaãm töëc àöå. Töi hiïíu rùçng noá àang àïí àöëi thuã laåi gêìn. Tiïëng suáng bùæn nghe roä hún nhiïìu . Àaån phaáo rñt lïn quanh taâu Nau-ti-luáx röìi rúi xuöëng biïín. Töi noái:

- Caác baån, chuáng ta seä hiïåp sûác cuâng nhau, vaâ cêìu mong thûúång àïë che chúã!

Neát Len rêët quyïët têm. Cöng-xêy vêîn bònh thaãn, coân töi thò hïët sûác böìn chöìn. Chuáng töi sang thû viïån. Nhûng khi múã cûãa thöng sang cêìu thang trung têm, töi nghe thêëy tiïëng nùæp taâu àoáng sêåp xuöëng. Neát lao àïën bêåc thang, nhûng töi ngùn anh ta laåi. Tiïëng rñt rêët quen thuöåc baáo hiïåu nûúác bùæt àêìu chaãy vaâo caác bïí chûáa. Mêëy phuát sau, taâu Nau-ti-luáx lùån xuöëng dûúái mùåt biïín mêëy meát. Töi hiïíu caách àaánh cuãa noá röìi. Noá àaä tûâ boã yá àõnh têën cöng vaâo chöî boåc theáp cuãa àöëi thuã maâ chuêín bõ àaánh vaâo phêìn dûúái mûåc nûúác laâ chöî voã taâu khöng àûúåc boåc theáp. Chuáng töi laåi bõ nhöët vaâ trúã thaânh nhûäng ngûúâi chûáng kiïën bêët àùæc dô cuãa têëm thaãm kõch sùæp nöí ra. Vaã laåi, chuáng töi cuäng chùèng coá thò giúâ àïí suy nghô nhiïìu vïì chuyïån àoá. Caã ba ngûúâi têåp trung úã phoâng töi vaâ chó nhòn nhau, khöng noái möåt lúâi. Àêìu oác töi muå hùèn ài. Töi chùèng laâm àûúåc viïåc gò nûäa. Töi khùæc khoaãi àúåi chúâ giêy phuát sùæp coá tiïëng nöí khuãng khiïëp. Trong khi àoá, töëc àöå taâu Nau-ti-luáx tùng lïn roä rïåt. Noá àang lêëy àaâ. Toaân thên noá rung lïn. Töi böîng kïu to: taâu Nau-ti-luáx àaä àaánh! Töi caãm thêëy muäi taâu bùçng theáp nhoån xuyïn qua thên chiïëc taâu chiïën, nheå nhaâng nhû chiïëc kim khêu xuyïn qua têëm vaãi buöìm. Töi khöng tûå kiïìm chïë àûúåc nûäa. Töi phaát àiïn lïn, lao ra khoãi phoâng röìi sang phoâng khaách. Thuyïìn trûúãng Nï-mö àûáng àoá, im lòm, trêìm lùång, vaâ nhòn qua ö cûãa kñnh bïn phaãi taâu. Chiïëc taâu chiïën àöì söå chòm xuöëng àaåi dûúng. Taâu Nau-ti-luáx cuäng

Jules Verne 288


lùån xuöëng theo àïí quan saát kyä tûâng phuát caãnh hêëp höëi àoá. Caách töi mûúâi meát, àuöi chiïëc taâu chiïën bõ vúä, nûúác àang aâo aâo chaãy vaâo.

Trïn boong taâu, tûâng àaám ngûúâi nhöën nhaáo nhû nhûäng boáng ma. Nûúác ngaây caâng dêng cao. Nhûäng ngûúâi bêët haånh treâo lïn bêëu vñu vaâo cöåt buöìm, giaäy giuåa trong nûúác. Thêåt giöëng möåt töí kiïën böîng dûng bõ àöí àêìy nûúác. Töi àúâ àêîn ra vò àau khöí, toác töi dûång ngûúåc lïn, mùæt töi muöën nöí ra, húi thúã bõ tùæc laåi! Chiïëc taâu to lúán tûâ tûâ chòm xuöëng. Taâu Nau-ti-luáx vêîn lùån theo. Böîng coá möåt tiïëng nöí lúán. Khöng khñ bõ neán laåi àaä phaá tung boong taâu, tûåa nhû coá ai vûâa àöët kho thuöëc suáng. Nûúác xö maånh àïën nöîi hêët caã taâu Nau-ti-luáx ài. Tûâ àêy, chiïëc taâu chiïën bêët haånh bùæt àêìu chòm nhanh xuöëng àaáy cuâng vúái toaân böå thuãy thuã. Töi quay laåi nhòn thuyïìn trûúãng Nï-mö. Ngûúâi quan toâa àaáng súå êëy khöng rúâi khoãi chiïëc taâu àang àùæm. Khi moåi viïåc àaä xong, Nï-mö ài vïì phoâng riïng. Töi àûa mùæt nhòn theo. Trïn bûác tûúâng àöëi diïån vúái cûãa ra vaâo, phña trïn chên dung caác anh huâng, töi thêëy chên dung möåt phuå nûä coân treã vaâ hai àûáa con. Thuyïìn trûúãng Nï-mö àûa tay vïì phña hoå vaâ ngùæm nhòn mêëy giêy. Röìi Nï-mö quyâ xuöëng vaâ khoác nûác núã.



CHÛÚNG 46

NHÛÄNG LÚÂI CUÖËI CUÂNG CUÃA THUYÏÌN TRÛÚÃNG NÏ-MÖ

Caãnh tûúång ghï súå chêëm dûát, cûãa söí àaä àoáng laåi, nhûng àeân phoâng khaách chûa bêåt saáng. Bïn trong taâu Nau-ti-luáx im phùng phùæc vaâ töëi om. Taâu chaåy hïët sûác nhanh ra khoãi chöî àau thûúng vûâa röìi úã àöå sêu möåt trùm meát. Noá ài àêu? Xuöëng phña nam hay lïn phña bùæc? Töi trúã vïì phoâng riïng. Neát vaâ Cöng-xêy àang ngöìi úã àoá vaâ chùèng noái nùng gò...

Àïën 11 giúâ, àeân àiïån bêåt saáng. Töi sang phoâng khaách. Chùèng coá ai úã àoá. Töi nhòn caác maáy moác. Taâu Nau-ti-luáx àang chaåy vïì phña bùæc vúái töëc àöå hùm nhùm haãi lyá möåt giúâ, khi thò trïn mùåt biïín, khi thò úã dûúái àöå sêu mûúi meát. Theo nhûäng dêëu ghi trïn baãn àöì, töi thêëy taâu àaä chaåy ngang qua biïín Mùng-sú vaâ lao rêët nhanh vïì phña bùæc. Àïën chiïìu, taâu àaä ài àûúåc hai trùm haãi lyá trïn Àaåi Têy Dûúng. Trúâi àaä hoaâng hön, nhûng trùng chûa lïn nïn biïín bõ boáng töëi bao phuã. Caãnh tûúång khuãng khiïëp vûâa qua luác naâo cuäng aám aãnh töi. Tûâ höm nay, ai coá thïí biïët taâu Nau-ti-luáx seä àûa chuáng töi àïën àêu trong khu vûåc Bùæc Àaåi Têy Dûúng naây?... Töi chùèng biïët bao thúâi gian àaä tröi qua. Thúâi gian àaä ngûâng laåi trïn caác àöìng höì cuãa taâu. Hònh nhû ngaây vaâ àïm khöng nöëi tiïëp nhau möåt caách bònh thûúâng nûäa. Töi àoaán -coá thïí sai -rùçng taâu Nau-ti-luáx àaä chaåy àûúåc mûúâi lùm hay hai mûúi ngaây. Vaâ chùèng biïët noá coân chaåy tiïëp bao lêu nûäa, nïëu khöng xaãy ra möåt tai naån lúán kïët thuác cuöåc haânh trònh naây. Thuyïìn trûúãng Nï-mö chùèng thêëy tùm húi àêu. Viïn thuyïìn phoá cuäng vêåy. Khöng möåt thuãy thuã naâo xuêët hiïån, duâ chó möåt giêy. Taâu Nau-ti-luáx gêìn hïët thúâi gian úã dûúái mùåt biïín. Khi noá nöíi lïn àïí lêëy khöng khñ, cûãa söí múã ra àoáng vaâo möåt caách tûå àöång. Trïn baãn àöì khöng coá möåt dêëu ghi naâo. Töi chùèng biïët taâu hiïån àang úã àêu. Neát Len vò kiïåt sûác vaâ naãn loâng nïn cuäng traánh mùåt, Cöng-xêy khöng cêåy àûúåc úã Neát möåt lúâi, nïn súå trong cún quêîn trñ hay nhúá quï hûúng quaá, Neát seä tûå saát, Cöng-xêy baám chùåt Neát khöng rúâi möåt phuát. Ai cuäng hiïíu rùçng trong nhûäng àiïìu kiïån nhû

Jules Verne 290


vêåy, chuáng töi thûåc khöng chõu àûång nöíi. Möåt buöíi saáng, khoá noái laâ ngaây bao nhiïu, töi chúåp mùæt ài trong möåt giêëc nguã nùång nïì, àau àúán. Khi tónh dêåy, töi thêëy Neát cuái xuöëng ngûúâi töi thò thaâo:

- Ta tröën ài thöi! Töi bêåt dêåy hoãi: - Bao giúâ? - Ngay àïm nay. Hònh nhû taâu Nau-ti-luáx chùèng coân ai tröng

nom nûäa. Coá thïí noái, moåi hoaåt àöång trïn taâu àïìu àaä ngûâng. Ngaâi seä chuêín bõ sùén saâng chûá?

- Vêng. Nhûng chuáng ta àang úã àêu? - Àang úã gêìn àêët liïìn. Saáng nay, töi àaä nhòn thêëy àêët liïìn

qua sûúng muâ, caách taâu hai mûúi haãi lyá vïì phña àöng. - Àoá laâ àêët naâo? - Töi khöng roä, nhûng duâ àêët naâo thò ta cuäng seä tòm àûúåc chöî

truá chên. - Àuáng vêåy, àïm nay chuáng ta seä tröën, duâ coá bõ chïët àuöëi

ngoaâi biïín. - Biïín àöång gioá to. Nhûng vûúåt hai mûúi haãi lyá trïn chiïëc

xuöìng con cuãa taâu Nau-ti-luáx, töi chùèng haäi gò. Töi coá thïí bñ mêåt cêët giêëu möåt ñt lûúng thûåc vaâ mêëy chai nûúác vaâo xuöìng.

- Töi seä theo öng, öng Neát aå. - Nïëu bõ löå thò töi seä chöëng cûå laåi àïën cuâng. - Chuáng ta seä söëng chïët coá nhau, öng Neát aå. Neát ài ra. Töi lïn boong, nhûng vêët vaã lùæm múái àûáng àûúåc vò

soáng lùæc rêët maånh. Bêìu trúâi khöng hûáa heån àiïìu gò töët laânh, nhûng möåt khi àaä nhòn thêëy àêët liïìn, thò phaãi tröën ngay, khöng àûúåc chêåm möåt ngaây, möåt giúâ naâo. Töi quay vïì phoâng khaách, trong loâng vûâa súå vûâa muöën gùåp thuyïìn trûúãng Nï-mö. Töi seä noái gò vúái öng ta? Liïåu töi coá che giêëu àûúåc nöîi kinh hoaâng maâ öng ta àaä gêy cho töi khöng? Khöng! Thïë thò töët hún laâ khöng nïn chaåm traán bêy giúâ! Töët hún laâ nïn quïn öng ta ài!... Caái ngaây cuöëi cuâng trïn taâu Nau-ti-luáx naây sao daâi thïë! Töi coân laåi möåt mònh. Neát vaâ Cöng-xêy traánh gùåp töi àïí khoãi bõ löå. Àïën saáu giúâ, töi ngöìi vaâo baân ùn duâ chùèng thêëy àoái chuát naâo. Nhûng töi tûå eáp mònh ùn vò khöng muöën bõ àuöëi sûác ài. Àïën saáu giúâ rûúäi, Neát vaâo phoâng töi vaâ noái:



- Tûâ nay àïën luác xuêët phaát, chuáng ta seä khöng gùåp nhau nûäa. Àïën mûúâi giúâ àïm vêîn chûa coá trùng àêu. Chuáng ta seä lúåi duång trúâi töëi. Giaáo sû haäy àïën chöî àïí xuöìng. Cöng-xêy vaâ töi seä chúâ úã àoá.

Neát ruát lui ngay, chùèng chúâ töi traã lúâi nûäa. Töi muöën kiïím tra laåi hûúáng ài cuãa taâu Nau-ti-luáx, nïn sang phoâng khaách. Taâu phoáng nhû tïn bùæn vïì phña àöng-bùæc úã àöå sêu nùm mûúi meát. Lêìn cuöëi cuâng töi nhòn kyâ quan cuãa thiïn nhiïn, nhûäng taác phêím nghïå thuêåt tuyïåt vúâi chen chuác nhau trong phoâng baão taâng naây, nhòn nhûäng böå sûu têåp coá möåt khöng hai, àïën ngaây naâo àoá seä bõ mêët ài cuâng vúái ngûúâi àaä tòm kiïëm ra noá. Töi muöën in sêu maäi maäi nhûäng vêåt quyá àoá vaâo kyá ûác. Töi àûáng nhòn suöët möåt tiïëng àöìng höì. Sau àoá, töi trúã vïì phoâng riïng röìi mùåc böå àöì ài biïín khöng thêëm nûúác. Töi thu thêåp nhûäng söí ghi vaâ giêëu kñn trong ngûúâi. Tim töi àêåp thònh thõch. Veã luáng tuáng vaâ xuác àöång cuãa töi têët nhiïn khöng thïí loåt qua mùæt thuyïìn trûúãng Nï-mö. Nï-mö àang laâm gò luác naây? Töi àïën gêìn caánh cûãa thöng qua sang phoâng öng ta. Coá tiïëng chên ngûúâi bïn àoá. Àoá laâ Nï-mö. Öng ta khöng nguã. Möîi cûã àöång nhoã cuãa Nï-mö khiïën töi tûúãng tûúång rùçng öng ta sùæp xuêët hiïån trûúác mùåt töi vaâ hoãi:

“Vò sao ngaâi laåi muöën chaåy tröën?" Töi súå haäi tûâng tiïëng àöång nhoã. OÁc tûúãng tûúång caâng tùng thïm nöîi khiïëp súå cuãa töi. Tònh traång cùng thùèng êëy lïn túái mûác àöå khiïën töi mêëy lêìn tûå hoãi: hay laâ ta sang phoâng Nï-mö vaâ nhòn thùèng vaâo mùåt öng ta maâ thaách thûác? Thêåt laâ möåt yá nghô àiïn röì! Cuäng may laâ töi tûå kòm laåi àûúåc vaâ trúã vïì phoâng, nùçm xuöëng giûúâng cho thïí xaác àúä mïåt moãi. Thêìn kinh töi dõu xuöëng, nhûng oác thò vêîn laâm viïåc.

Nhûäng kyã niïåm trïn taâu Nau-ti-luáx lûúát qua rêët nhanh. Töi nhúá laåi têët caã nhûäng sûå kiïån àaä xaãy ra tûâ khi töi bõ vùng ra khoãi taâu Lin-cön: nhûäng cuöåc ài sùn ngêìm dûúái biïín, eo Tö-rex, búâ biïín Pa-poa, nghôa trang san hö, kïnh àaâo Xuy-ï, vuäng biïín Vi-gö, luåc àõa aát-lan-tñch, Nam cûåc, trêån chiïën àêëu vúái baåch tuöåc, cún baäo úã doâng biïín Gún-xtú-rim, taâu "Baáo thuâ" vaâ chiïëc taâu chiïën bõ àùæm cuâng toaân böå thuãy thuã. Têët caã nhûäng sûå kiïån àoá diïîn laåi trûúác mùæt töi nhû phöng caãnh di àöång úã raåp haát. Vaâ trïn caái phöng caãnh àöåc àaáo êëy nöíi bêåt lïn hònh daáng cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö. Öng ta khöng coân laâ ngûúâi thûúâng, maâ laâ keã ngûå trõ soáng nûúác, laâ thêìn biïín! Àaä chñn rûúäi. Töi lim dim mùæt vaâ lêëy tay öm àêìu cho khoãi vúä tung ra. Töi chùèng muöën nghô gò nûäa. Coân phaãi chúâ àúåi nûãa tiïëng, nûãa tiïëng àöìng höì àêìy aác möång khiïën töi phaát àiïn lïn àûúåc! Luác

Jules Verne 292


àoá, töi nghe thêëy tiïëng àaåi phong cêìm huyïìn aão, tiïëng àaân buöìn thaãm nhû möåt tiïëng haát thï lûúng. Töi lùæng nghe vaâ bõ tiïëng àaân tuyïåt diïåu löi cuöën ài nhû noá àaä tûâng löi cuöën thuyïìn trûúãng Nï-mö vaâo möåt thïë giúái khaác. Nhûng töi böîng hoaãng súå khi thêëy Nï-mö sang phoâng khaách, maâ muöën chaåy tröën thò töi phaãi qua àoá. Töi seä gùåp öng ta lêìn cuöëi. Nï-mö seä thêëy töi vaâ coá thïí seä noái chuyïån vúái töi. Nï-mö coá thïí giïët töi bùçng möåt cûã chó, cöåt chùåt töi vaâo taâu Nau-ti-luáx bùçng möåt lúâi noái! Sùæp mûúâi giúâ. Àaä àïën luác phaãi ra khoãi phoâng àïí gùåp Neát vaâ Cöng-xêy. Duâ thuyïìn trûúãng Nï-mö coá àûáng ngay trûúác mùåt, cuäng khöng thïí do dûå àûúåc. Töi múã cûãa rêët cêín thêån, nhûng vêîn caãm thêëy noá kïu to quaá.

Coá leä tiïëng coát keát àoá chó laâ do töi tûúãng tûúång ra. Töi bùæt àêìu boâ theo caác haânh lang töëi moâ trong taâu, luön luön phaãi dûâng laåi àïí tim àúä àêåp maånh. Töi moâ àïën caánh cûãa úã goác phoâng khaách röìi kheä heá múã. Trong phoâng khaách töëi om. Tiïëng àaåi phong cêìm thoaãng nheå. Nï-mö àang ngöìi àoá. Öng ta khöng thêëy töi. Töi boâ trïn têëm thaãm mïìm, cöë khöng vêëp phaãi caái gò vò möåt tiïëng àöång nhoã cuäng coá thïí laâm löå. Mêët nùm phuát töi múái túái àûúåc chöî cûãa chñnh thöng sang thû viïån. Töi sùæp múã cûãa thò böîng tiïëng thúã daâi cuãa Nï-mö laâm töi nùçm chïët dñ taåi chöî. Töi biïët laâ öng ta àang àûáng dêåy. Töi nhòn thêëy caã ngûúâi öng ta, tuy khöng roä lùæm, nhúâ möåt tia saáng tûâ bïn phoâng khaách loåt sang. Nï-mö ài vïì phña töi, trêìm lùång, tay khoanh trûúác ngûåc. Ngûåc öng ta phêåp phöìng, nûác núã. Töi nghe thêëy tiïëng noái cuãa Nï-mö, nhûäng lúâi cuöëi cuâng maâ töi nghe àûúåc:

- Öi, thïë laâ àuã röìi! Àuã röìi! Caái gò vêåy? Tiïëng noái cuãa lûúng têm hay tiïëng kïu cuãa têm höìn con ngûúâi àoá?

Trong sûå kinh hoaâng töåt àöå, töi voåt sang thû viïån treâo lïn cêìu thang trung têm röìi chaåy àïën chöî àïí xuöìng. Töi chui vaâo xuöìng qua möåt löî höíng. Trong xuöìng àaä coá Neát vaâ Cöng-xêy röìi.

- Ta ài thöi, ài thöi! - Töi giuåc. - Ài ngay àêy! - Neát traã lúâi. Chuáng töi àêåy löî höíng úã voã taâu laåi röìi vùån chùåt ï-cu. Sau àoá

chuáng töi àêåy kñn löî höíng úã xuöìng röìi Neát thaáo ï-cu gùæn xuöìng vúái taâu Nau-ti-luáx. Trong taâu böîng coá tiïëng ngûúâi goåi nhau ñ úái. Coá chuyïån gò vêåy? Hoå phaát hiïån ra chuáng töi röìi chùng? Neát àûa cho töi möåt con dao gùm. Töi kheä noái:

- Àuáng, chuáng ta biïët chïët möåt caách xûáng àaáng!



Neát taåm ngûâng cöng viïåc. Luác àoá töi nghe thêëy möåt tiïëng kïu, àûúåc nhùæc laåi àöå hai mûúi lêìn, möåt tiïëng kïu khuãng khiïëp, nhúâ àoá maâ töi hiïíu roä ngay vò sao thuãy thuã taâu Nau-ti-luáx laåi nhöën nhaáo.

- Man-xtú-rim! Man-xtú-rim! Trong hoaân caãnh khöën khöí cuãa chuáng töi, coân tiïëng kïu naâo

nghe khuãng khiïëp hún thïë khöng? Thïë laâ taâu àaä loåt vaâo vuâng biïín nguy hiïím nhêët cuãa Na-uy. Tûâ lêu, ngûúâi ta àaä biïët rùçng khi triïìu dêng lïn giûäa nhoám àaão Lö-phö-àen vaâ nhoám àaão Phï-rö thò nûúác biïín úã àêy bõ eáp laåi vaâ biïën thaânh möåt doâng thaác khöíng löì. Giûäa doâng thaác àoá hònh thaânh möåt vuäng nûúác xoaáy maâ chûa möåt taâu thuyïìn naâo thoaát ra khoãi. Tûâ böën phña chên trúâi xö túái nhûäng àúåt soáng khuãng khiïëp. Chñnh nhûäng àúåt soáng êëy taåo thaânh vûåc thùèm Man-xtú-rim maâ ngûúâi ta goåi rêët àuáng "caái röën cuãa Àaåi Têy Dûúng". Vuâng nûúác xoaáy maånh àïën nöîi huát vaâo têët caã moåi vêåt trong khoaãng mûúâi lùm ki-lö-meát. Noá nuöët caã taâu beâ, caã caá voi vaâ gêëu trùæng cuãa vuâng Bùæc cûåc. Taâu Nau-ti-luáx àaä rúi vaâo vûåc thùèm àoá möåt caách vö tònh vaâ cuäng coá thïí laâ do yá muöën cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö. Noá quay troân theo hònh xoaáy öëc maâ baán kñnh ngaây caâng ngùæn laåi. Chiïëc xuöìng con cuãa chuáng töi têët nhiïn cuäng quay vúái töëc àöå ghï gúám nhû vêåy. Chuáng töi kinh hoaâng, maáu trong ngûúâi nhû ngûâng chaãy, phaãn ûáng thêìn kinh biïën mêët, möì höi toaát ra laånh ngùæt nhû ngûúâi àang hêëp höëi! Xung quanh chiïëc xuöìng moãng manh cuãa chuáng töi laâ tiïëng gêìm theát vang voång nhiïìu dùåm xa, laâ tiïëng soáng gaâo àêåp vaâo nhûäng moãm àaá nhoån maâ nhûäng vêåt rùæn chùæc nhêët va vaâo cuäng tan thaânh maãnh vuån...

Taâu Nau-ti-luáx vêåt löån nhû möåt con ngûúâi. Nhûäng bùæp thõt theáp cuãa noá kïu rùng rùæc. Thónh thoaãng noá laåi nöíi bïình lïn, chuáng töi cuäng lïn theo. Neát noái:

- Phaãi baám chùæc lêëy taâu vaâ vùån ï-cu laåi! Coân baám àûúåc vaâo taâu thò ta coân khaã nùng thoaát naån!... Neát chûa dûát lúâi thò ï-cu bõ bêåt tung ra. Chiïëc xuöìng bõ hêët xuöëng vuâng nûúác xoaáy! Àêìu töi bõ àêåp maånh vaâo khung xuöìng bùçng sùæt. Töi ngêët ài.

Jules Verne 294


CHÛÚNG 47

KÏËT LUÊÅN

Cuöåc haânh trònh cuãa töi àïën àêy laâ hïët. Chuyïån gò àaä xaãy ra àïm êëy, chiïëc xuöìng cuãa chuáng töi laâm sao ra khoãi vuâng nûúác xoaáy khuãng khiïëp êëy, vò sao Neát Len, töi vaâ Cöng-xêy thoaát khoãi vûåc thùèm êëy? Töi khöng thïí biïët àûúåc. Nhûng khi tónh dêåy, töi thêëy mònh àang nùçm trong tuáp lïìu cuãa möåt ngûúâi àaánh caá úã àaão Lö-phö-àen. Caã hai baån töi àïìu bònh yïn vö sûå. Hoå ngöìi caånh töi vaâ nùæm chùåt tay töi. Chuáng töi hön nhau thùæm thiïët. Luác àoá chuáng töi khöng thïí nghô àïën chuyïån vïì Phaáp. Taâu chúã khaách giûäa miïìn Bùæc vaâ miïìn Nam Na-uy thûúâng rêët hiïëm. Àaânh phaãi chúâ chuyïën taâu chaåy hai thaáng möåt lêìn àïën muäi biïín bùæc. Trong thúâi gian nûúng nhúâ nhûäng ngûúâi dên chaâi àaáng mïën, töi xem laåi cêu chuyïån kïí vïì cuöåc phiïu lûu cuãa chuáng töi. Cêu chuyïån naây thêåt chñnh xaác, khöng boã soát möåt sûå viïåc naâo, khöng thöíi phöìng möåt chi tiïët naâo. Àoá laâ cêu chuyïån xaác thûåc vïì möåt cuöåc thaám hiïím rêët kyâ laå dûúái loâng biïín chûa ai àùåt chên túái. Nhûäng sûå tiïën böå cuãa vùn hoáa seä biïën núi àoá thaânh nhûäng con àûúâng tûå do, ai àïën cuäng àûúåc. Vêën àïì àùåt ra laâ khöng biïët moåi ngûúâi coá tin töi khöng? Thêåt ra, cuäng khöng quan troång lùæm. Töi coá thïí khùèng àõnh möåt àiïìu laâ giúâ àêy töi coá quyïìn noái vïì nhûäng àaáy biïín sêu, núi töi àaä vûúåt hai vaån dùåm vaâ ài voâng quanh thïë giúái trong khöng àêìy mûúâi thaáng. Chuyïën ài naây àaä cho thêëy bao àiïìu kyâ diïåu úã êën Àöå Dûúng vaâ Thaái Bònh Dûúng, úã biïín Àoã vaâ Àõa Trung Haãi, úã Àaåi Têy Dûúng vaâ caác biïín miïìn bùæc, miïìn nam. Nhûng coân taâu Nau-ti-luáx? Chùèng biïët noá coá chöëng choåi àûúåc vúái vuâng nûúác xoaáy Man-xtú-rim khöng? Thuyïìn trûúãng Nï-mö coân söëng khöng? Nï-mö vêîn cho taâu chaåy dûúái biïín sêu vaâ tiïëp tuåc viïåc traã thuâ khuãng khiïëp, hay con àûúâng cuãa öng ta àaä bõ cùæt àûát úã caái nghôa àõa khöíng löì vûâa röìi? Liïåu soáng nûúác coá àem laåi cho chuáng ta têåp baãn thaão noái vïì cuöåc àúâi Nï-mö khöng? Chiïëc taâu bõ mêët tñch coá giuáp cho ta biïët àûúåc quöëc tõch cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö khöng? Töi hy voång. Töi coân nghô rùçng, chiïëc taâu ngêìm vûäng vaâng àoá àaä thùæng àûúåc biïín caã



ngay trong vuâng nûúác xoaáy kinh khuãng nhêët, rùçng taâu Nau-ti-luáx vêîn coân nguyïn veån ngay úã chöî rêët nhiïìu taâu thuyïìn khaác àaä bõ àùæm. Nïëu thûåc nhû vêåy, vaâ nïëu thuyïìn trûúãng Nï-mö coân söëng ngoaâi àaåi dûúng mïnh möng kia, thò cêìu sao cho loâng cùm thuâ trong traái tim taân nhêîn àoá dõu ài! Cêìu sao cho nhûäng kyâ quan cuãa thiïn nhiïn kia dêåp tùæt ài ngoån lûãa hêån thuâ! Cêìu sao cho quan toâa àaáng súå trong öng ta nhûúâng chöî cho nhaâ baác hoåc hiïìn hoâa tiïëp tuåc cöng cuöåc nghiïn cûáu àaáy biïín! Söë phêån cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö vûâa kyâ laå, vûâa cao caã. Phaãi chùng töi khöng hiïíu öng ta? Phaãi chùng töi àaä khöng söëng cuöåc söëng siïu nhiïn cuãa Nï-mö trong mûúâi thaáng trúâi? Saáu ngaân nùm trûúác àêy, kinh thaánh àaä àïì ra cêu hoãi:

“Ai àaä ào àûúåc caác vûåc thùèm?". Chó hai ngûúâi trïn àúâi naây coá quyïìn traã lúâi cêu hoãi àoá: thuyïìn trûúãng Nï-mö vaâ töi.

1870 (Dõch theo baãn tiïëng Nga cuãa

Nhaâ xuêët baãn vùn hoåc Maát-xcú-va 1956 do N.G. I-a-cö-vú-lï-va vaâ E. Ph. Co-rú-sa

dõch tûâ tiïëng Phaáp)

Business

Ocean download.com.vn