Những điều cần có để trở thành một lãnh đạo tốt

Tháng 12.2015Nguyễn Phi Hải

• Bài viết chia sẽ một số quan điểm của người viết về những cách trở thành một lãnh đạo tốt. Theo quan điểm hiện đại ngày nay, một lãnh đạo có thể là lãnh đạo một tổ chức, một gia đình và thậm chí là lãnh đạo chính bản thân mình.

• Lãnh đạo ngày nay có thể hiểu theo nghĩa: người điều khiển những nhân sự bên dưới thực thi nhiệm vụ, người quản lý các công việc hay người đi tiên phong trong một lĩnh vực nào đó

Hầu hết tất cả các sách vở và nghiên cứu về đề tài lãnh đạo đều xuất phát từ nước Mỹ. Người Mỹ luôn đặt quốc gia mình vào vị trí lãnh đạo của thế giới, do đó, họ muốn tạo ra những nhà lãnh đạo hàng đầu thế giới ở tất cả các lĩnh vực. Để thực hiện tham vọng đó, chuyên ngành leadership bắt đầu ra đời.Và sự thật là có rất nhiều quan điểm khác nhau giữa Châu Âu, Châu Á, Nhật và Mỹ về lãnh đạo cũng như có không ít quan điểm khác nhau về lãnh đạo của các trường ĐH khác nhau, cũng như những cá nhân khác nhau, giữa giáo sư và diễn giả, giữa hiện thực và những nghiên cứu.

Những ý tưởng lớn nhất về lãnh đạo:

- Lãnh đạo là một vị trí hay là một chức năng???- Lãnh đạo là một phẩm chất hay là một chuyên môn?- Lãnh đạo là tài năng hay là một thành tựu?- Lãnh đạo là điều khiển con người hay điều hành công việc?

Dựa vào những ý tưởng gốc này mà nhiều ý tưởng cũng như những nghiên cứu bắt đầu được đưa ra.

Và dù là ý tưởng nào đi nữa, cũng chỉ có 2 phương pháp để xác định đâu là những điều cần có để trở thành một lãnh đạo tốt.

- Phương pháp 1: Nghiên cứu những nhà lãnh đạo thành công và rút ra những điểm chung của họ ( Thường nằm trong các sách và bài thuyết trình của các diễn giả).- Phương pháp 2 : Phân tích sâu những công việc những nhà lãnh đạo phải làm và đưa ra những yêu cầu cần thiết để thực hiện tốt các công việc đó (Thường nằm trong giáo trình của các trường đại học).

Mỗi phương pháp sẽ đưa ra các kết quả khác nhau và có những ưu khuyết điểm khác biệt.

Phương pháp nghiên cứu điểm chung đẻ ra rất nhiều sai sót do vấn đề chọn mẫu. Có thể là mẫu chọn sẽ quá ít so với tổng trường dữ liệu ( ví dụ như nghiên cứu trên 500 doanh nhân thành công so với một quốc gia có cả triệu doanh nhân thành công như Mỹ).

Trường hợp sai phổ biến nữa là sau khi nghiên cứu xong các đặc điểm của doanh nhân thành công, người tổng hợp sẽ lấy các mẫu có cùng tính cách mà người tổng hợp nghĩ là cần thiết để làm tổng số mẫu. Lúc này kết quả thống kê sẽ rất phiến diện và mang tính cá nhân (ví dụ như nghiên cứu trên 1000 doanh nhân, chỉ có 100 người là có thói quen đọc sách vào buổi sáng. Người tổng hợp nghĩ rằng điều này là cần thiết nên trong một tài liệu thuyết trình, ông ta sẽ nói rằng nghiên cứu trên 150 doanh nhân, có đến 100 người đọc sách vào buổi sáng, do đó việc đọc sách vào buổi sáng là hoàn toàn cần thiết).

Do đó, những kết quả từ những nghiên cứu loại này chỉ có thể sử dụng như những ý tưởng truyền cảm hứng. Điều này có nghĩa là Bạn có thể làm những điều này nếu bạn muốn thành công và ngay cả khi bạn làm theo, tỷ lệ thành công vẫn chưa thể xác định được.

Phương pháp thứ hai là phân tích sâu những công việc mà các nhà lãnh đạo cần làm. Phương pháp này xuất hiện các sai sót do việc lựa chọn các cấp độ lãnh đạo, các loại hình tổ chức, các loại hình công việc… và những nghiên cứu dạng này cũng thường có sai sót do lạc hậu do tính chất công việc biến đổi không ngừng.

Mức độ tin tưởng của phương pháp thứ hai sẽ cao hơn phương pháp đầu và sẽ chỉ ra cho bạn những điều bạn nên làm. Tức là nếu bạn làm theo những điều này, bạn sẽ chắc chắn có xác suất thành công hơn những người chưa làm.

Thông thường những nghiên cứu bằng phương pháp một sẽ được sử dụng để truyền cảm hứng cho lãnh đạo hoặc lãnh đạo kế cận. Nó cũng thích hợp để sử dụng trong đào tạo các lãnh đạo tinh thần, lãnh đạo nhân sự cũng như lãnh đạo gia đình.

Những nghiên cứu bằng phương pháp hai sẽ được sử dụng trong việc đào tạo những nhà quản trị, quản lý và các lãnh đạo về chính trị, an ninh, quốc phòng. Nó cũng được sử dụng để đào tạo các nhà điều hành công việc hoặc tự lãnh đạo bản thân mình.

Điều quan trọng nhất chúng ta quan tâm là liệu rằng việc đọc sách hay nghe những bài thuyết trình có thật sự làm tăng khả năng trở thành lãnh đạo hoặc biến chúng ta thành trở thành một lãnh đạo tốt hay không?

Khi bạn học bất cứ điều gì, nếu điều đó đã được xác định là có ích, thành quả của nó sẽ phụ thuộc ba yếu tố chính:

- Mức độ tiếp thu của bạn.- Cam kết của bạn ( hay mức độ quyết tâm thực hiện)- Độ khó của môn học

Bỏ qua yếu tố liên quan đến bản thân bạn, thì mức độ khó của việc học làm lãnh đạo phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Các sách hay nghiên cứu về lãnh đạo thường tập trung về:

1. Kiến thức mà các nhà lãnh đạo cần có (hầu hết nằm trong khóa học MBA).2. Những kỹ năng mà nhà lãnh đạo cần có (Kỹ năng thuyết trình, kỹ năng làm việc với nhân sự, kỹ năng ra quyết định…)3. Những phẩm chất và tính cách mà nhà lãnh đạo nên có.

Về mặt kiến thức, để có thể tiêu hóa được nội dung một quyển sách (hay 1 khóa học) về lãnh đạo, bạn sẽ cần ít nhất 20-40 giờ đọc và học nghiêm túc. Và ít nhất để tiêu hóa nó, biến nó thành kiến thức của bạn, bạn ít nhất sẽ cần đến 6 tháng.

Đa phần, những người đi làm đều không có được thời gian này. Những sinh viên học quản trị kinh doanh hay có khuynh hướng trở thành lãnh đạo từ trẻ thường có khả năng học tốt hơn do có nhiều thời gian hơn. Tuy nhiên, đa phần các người trẻ sẽ ham chơi và thích kiếm tiền nhanh hơn hấp thụ các nguyên tác lãnh đạo.

Một cách nghiêm túc nhất, để tiếp thu được kiến thức lãnh đạo và sử dụng được vào thực tiễn, bạn hãy chắc rằng mình có ít nhất 1 năm học nghiêm túc (không bị phân tâm). Và ngay cả khi bạn dành đủ thời gian, như đã nói, việc học vẫn bị ảnh hưởng bởi sức tiếp thu và quyết tâm của bạn.

Về mặt kỹ năng, thời gian để học một kỹ năng thường nhanh và ít đòi hỏi về sức lực cũng như khả năng trí tuệ hơn. Nhưng kỹ năng đòi hỏi môi trường thực hành và người hướng dẫn, sửa sai.

Việc một sinh viên học kỹ năng lãnh đạo thường không có ích và không hiệu quả vì họ không có môi trường thực tập ngay những điều mà họ rèn luyện. Và những kỹ năng lãnh đạo mà họ có được trong quá trình điều hành các CLB hay nhóm bạn thời đi học cũng nhanh chóng mất đi do kỹ năng là một đặc tính mà nếu không sử dụng nhiều sẽ nhanh chóng thụt lùi.

Với người đi làm, việc học và tiếp thu kỹ năng sẽ nhanh chóng hơn nếu người đó thật sự đang ở vị trí lãnh đạo và thực sự có quyền độc lập. Ngay cả trong trường hợp này, người học cũng phải thực sự tìm hiểu về các kỹ năng phù hợp với năng lực và môi trường của mình.

Về mặt phẩm chất và cá tính, đối với người sau trưởng thành (21 tuổi) thì đây là điều rất khó để thay đổi ngay cả khi họ nhận ra việc thay đổi là cần thiết.

Việc lựa chọn một ngành, một công ty hay một công việc phù hợp với tính cách của mình cũng là một việc khó khăn do trở ngại về địa lý, về điều kiện kinh tế, bằng cấp và các mối liên hệ tương đương.

Do những điều ở trên, nhiều trường đại học và nhiều quốc gia đã nghiên cứu về hiệu quả của các khóa học hay môn học về lãnh đạo. Và kết quả là chỉ từ 2-10% học viên các khóa học này thay đổi được năng lực lãnh đạo mà thôi. Nhiều trường đại học đã rút môn Leadership ra khỏi giáo trình chính thức của trường.Và đó cũng là lý do người Mỹ tin rằng:

“Lãnh đạo được sinh ra chứ không phải là tạo ra”

Việc bạn tham gia một khóa học về lãnh đạo nếu có chỉ cho bạn một xác suất dưới 10% về hiệu quả và ngốn của bạn rất nhiều tài nguyên thời gian và sức lực.

Vậy thử hỏi việc đọc một bài viết về những điều cần có của một lãnh đạo tốt ( thường bạn chỉ mất 5 phút để đọc và sau đó chuyển sang một mối quan tâm khác) sẽ có hiệu quả gì?

Do đó, bài viết này của tôi không nói về những điều cần có để thành một lãnh đạo tốt. Mà tôi muốn cho mọi người rõ một điều rằng: suy nghĩ cặn kẽ mới chính là tiền đề quan trọng nhất của một nhà lãnh đạo. Để trở thành một lãnh đạo tốt, bạn chỉ cần biết suy nghĩ cặn kẽ và thật cẩn thận là được.

Nếu phải so sánh, bạn sẽ mất 6 tháng để học thành thạo một ngoại ngữ (dĩ nhiên là học phải nghiêm túc) và điều đó sẽ có xác suất rất cao để bạn tăng thu nhập.

Một chứng chỉ CFA của tài chính hay một chứng chỉ kiểm toán viên bậc cao cũng sẽ làm được điều tương tự.

Vậy điều gì có thể nâng cao khả năng trở thành lãnh đạo của bạn??? Trên thực tế nó là :

- Một môi trường có nhiều lãnh đạo hoặc con cháu của lãnh đạo.- Một quyết tâm trở thành lãnh đạo và chấp nhận mọi thử thách.- Một số vốn đủ lớn để bạn trải qua nhiều thất bại mà không chết.- Sự khiêm nhường, nhẫn nhịn và siêng năng.

Trên thực tế,điều khiến bạn nâng cao năng lực lãnh đạo sẽ là :

- Một cố vấn tốt hay một người đỡ đầu đầy quyền năng.- Một hệ thống được thiết kế rõ ràng và chặt chẽ.- Một khóa học nghiêm túc từ 2 năm đến 4 năm tại một trường Đại học

hàng đầu.- Một cơ hội cho phép bạn thử/sai vài lần mà không bị đuổi.

Chúc mừng năm mới