21-02-14

1

Masterclass

Nieuwe Verdien- en Business Modellen 20 februari 2014

Prof. Dr. Jan Jonker

Nijmegen School of Management Radboud University Nijmegen

We live in Exciting Times

Change – Transformation – Transition

Have become the key-words of our society

Welcome

Bob Dylan Got it Right …

Welkom

(1) Context: WEconomy

(2) Waardecreatie

(3) Kern van een BM

(4) Ontwikkelen Nieuwe BM

(5) Hybride transactie-waarden

Borrel en napraten

Programma MC BM

21-02-14

2

Redeneerlijn

1. Werken aan de WIJ-economie 2. Centrale trend: collectief samen organiseren 3. Ontwikkeling: Nieuwe Business Modellen 4.  ‘Betalen’ met (mix) hybride middelen 5. Meerdere veranderpaden mogelijk

MC = systematisch kijken naar eigen BM

1. Welke principes hanteer je? 2. Wat is je strategie en voor wie? 3. Hoe wil je de propositie organiseren? 4. Hoe wil je resultaat/benutting vormgeven 5. Op welke manier bepaal je kosten en

baten (en welke K & B zijn dat?)

Drivers voor ‘anders’ ... maar hoe

Schaarste

Groeiende connectiviteit

Norm verandering

Maatschappelijk debat

21-02-14

3

Tijden van Transitie

Opgelet: de maatschappij is aan het veranderen

Een maatschappij met onzekere opgaven

Politiek Maatschappij

Bezuinigen op een economie van het verleden of investeren in een economie van de toekomst?

Trends: zeven stuks (As We Speak)

•  Van bezit naar gebruik •  Van lineair naar circulair •  Van ‘global’ naar ‘glocal’ •  Van verzorging naar participatie •  Van verticaal naar horizontaal organiseren •  Van “ik” naar andere vormen van “wij” •  Van € naar .....

21-02-14

4

Sorry ... er is geen MASTERPLAN voor de toekomst.

Impressies van een Wij-Economie

Circulaire Economie

Bio-based Economie

Functionele Economie

Economie van delen

Samen werkings-economie

Zelf-productie Economie

!"# !$#%&' ['&(") *+&]

We Duurzaamheid coöperatief organiseren

erken aan de

conomy

Werken aan de

conomy

Stromingen Nieuwe Economie Materiele economie

Functionele economie

Bio-based economie

Circulaire economie

21-02-14

5

NBM: Floow2

Stromingen Nieuwe Economie Economie van zelf-organisatie

Samenwerkings economie

Deel economie

Zelf-productie economie

Voorbeeld: 3D printen op huis-formaat

Mega 3D printer called ‘Room Maker’: see e.g. www.earthtechling.com

21-02-14

6

Voorbeeld: Distributie ... maar dan anders

Centrale trend Collectief zelf-organiseren

VISIE - DOEL

Kernwaarden

VOORWAARDEN

Passende instituties

KUNNEN

Netwerk & competenties

Visie?

Een visie geeft weer wat je wilt veranderen in de samenleving.

Dat wil je dan samen realiseren door te organiseren.

21-02-14

7

Drie aspecten waardecreatie

Meervoudig

Gedeeld Collectief

Thuis afgehaald Marieke Hart

Project 24 maanden oud, ong. 40.000 NL-deelnemers, acht buitenlandse vestigingen www.thuisafgehaald.nl

Voorbeeld: Edible Wall

http://www.bluecar.fr

www.eetbarewand.nl

21-02-14

8

NBM: autodelen Bericht 23 juni 2013: kpvvdashboard-4.blogspot.nl

Waardecreatie Anno 2020

? Waarden Strategie

keuze Business Model Implementatie

Strategie?

Een strategie is de koersbepalende keuze voor de ondernemingsactiviteiten op een termijn van ong. 5 a 7 jaar.

21-02-14

9

Strategie (1)

"   Operational excellence

"   Product Leadership

"   Customer intimacy

"   Experience

"   Community building

Strategie (2)

"   Eco - efficiency

"   Eco - effectiviteit

"   Eco - innovatie

Winddelen

21-02-14

10

Voorbeeld: Nieuwe windmolens? Of zelfmaak energie

http://www.bluecar.fr

Voorbeeld: Direct-mee-neem auto (Fr.)

http://www.bluecar.fr

www.mobilib.fr

Voorbeeld: Afvalputje (NL)

De 2e generatie douche Warmte Terug Winning uit afvalwater. 70% rendement. Pure winst. Slimme manier om energieverbruik en EPC-waarde te verlagen. Bries: http://www.brieswaterenenergie.nl/

21-02-14

11

Voorbeeld: Duurzame badkamer (NL)

(Je moet je bestaande Business Case wel op ‘hygiëne niveau’ houden)

Voorbeeld In Friesland met ong. 235 huishoudens

vloeibaar “afval’ verkopen

http://www.desah.nl/

Voorbeeld: Auto concept = Bolloré Bluecar

(Benzineloos rijden)

21-02-14

12

Voorbeeld: groeiende bakstenen

Biomason use bacteria and sand to “grow” bricks instead of firing them in the traditional manner. Process for growing bricks issimilar to cultivating plants in greenhouses. See: http://www.biomason.com Facts: 1.23 trillion bricks are created annually WW ‘producing’ 800.000.000 tons of CO2.

Voorbeeld: Qmilk = kleding van afgedankte melk

Kleding uit melkeiwit caseine. Zes liter (afgedankte) melk voor een jurk; 20 euro voor 225 gram textiel. Anke Domaske, http://www.milkotex.com

Voorbeeld: Lease a Jeans

http://www.mudjeans.nl

21-02-14

13

Emerging Strategies for NBMs Blurred boundaries between strategies!

PLANET

Eco - efficiency

Eco – efficacity

Eco – innovation

PEOPLE

Community building

Experience

Customer intimacy

Social Entrepreneurship

Peer to Peer Business

Describing and exploring these strategies will be the subject of a 2014/2015 Working Paper (?) entitled “Creating the WEconomy: Strategizing Collective and

Shared Value-creation”

PROFIT

Bottom of the Pyramid (BOP)

Micro-credit

Crowd-funding

Community-investment

Hybrid banking

Transactie Trends

Ruilen

Creëren

Delen Sparen

Lenen

KERN Transitie … noodzaakt tot

nieuwe business (transactie) modellen (NBMs).

21-02-14

14

Waardecreatie Anno 2020

? Kern waarden Strategie

keuze Waarde

propositie Business Model Implementatie

WEconomy is ... samen waarde creëren die van waarde is

Circulaire economie

Collaboratieve

economie

Weconomy verbindend ondernemen

Nieuwe Business Modellen

Transformatie Verdienmodel versus Business Model

Verdien Model

Business Model

?

21-02-14

15

Revisie BBO – Model

Burger participatie

Overheid participatie

Bedrijfs participatie

Transformatie Verdienmodel versus Business Model

Verdien Model

Business Model

?

Waarde-creatie organiseren

Organiseren is wat organisaties en mensen samen doen. Het heeft als doel waardecreatie . Dat kan alleen samen georganiseerd worden.

Dus alle partijen moeten in de ‘winst’ delen.

Copyright Keith Haring

21-02-14

16

Samenleving

Klant

Organisatie

Team

Individu

Waardecreatie Cirkel

Meta-model voor waarde-creatie

Source: Vegter, K. (2013). Creating value revised: Towards the development of a meta-model for Multiple Value Creation. (Master of Science), Radboud University Nijmegen, Nijmegen.

Waarde configuratie

Waarde propositie

Waarde ‘vergelijking’

Klassiek Business Model Meten in één vorm van waarde-creatie

Bron: Ostenwalder, A. (2004). The Business Model Ontology’ PhD manuscript, free downloadable at www.hec.unil.ch

21-02-14

17

De zeven kenmerken van NBM’s

Cooperatief samenwerken

Nieuwe geldvormen

Gedeelde waarde creatie

Lange termijn betrokkenheid

Een economie van benutten

Toegang ipv bezit

Meervoudige waarde creatie

als beginsel

Achtergrond info over `NBM’s: http://www.p-plus.nl/nieuws/Nieuwe-business-modellen

Principes

Ontwerp structuur

Community structuur

Aanbod (propositie)

Kosten – Waarde-creatie analyse

Business-logica waardecreatie samen waarde creëren

Bron: rapport ‘Nieuwe Business Modellen, Jonker et. al. (2012) Gratis te downloaden via: bit.ly/NHdABn

1.

Waarden

2. Strategische keuzes

3.

Netwerk van waarde (betrokken partijen in de

NBM)

4. Coöperatief organiseren (passende juridische

vorm)

Waarde

propositie

21-02-14

18

Vier typen business modellen

B2B B2C

C2C C2B

Horizontaal organiseren

Verticaal organiseren

Nieuw evenwicht tussen ‘De Piramide’ en ‘De Pannenkoek’

BOUWSTENEN Nieuwe Business Modellen

Community structuur

On/off line

Middel/doel

Schaal

Rollen/behoefte Levenscyclus

(Sociaal) contract

Organisatievorm

21-02-14

19

Voorbeeld: Wonen in Bedzed (UK)

Beddington Zero Energy Development: 24A Sandmartin Way, Wallington, Surrey SM6 7DF, United Kingdom; http://

www.oneplanetcommunities.org/communities/bedzed/

Nivo’s van NBM’s

Community NBM’s

Stedelijke NBM’s

Regionale NBM’s

Directe groentedistributie

www.laruchequiditoui.fr

21-02-14

20

Voorbeeld: Regio aanpak = Project Zero (DK)

ProjectZero, Alsion 2, 6400 Sønderborg, Denmark, em: post@projectzero.dk, http://www.projectzero.dk &

http://uk.brightgreenbusiness.com

Werken met waarde(n)?

+

Resultaat meten?

Winst-verlies

Impact meting

21-02-14

21

NBM: Tijdorekening

Botsen met het bestaande

Tijd is ‘geld’ werken met tijdbanken

Zie b.v.: www.rgtb.org.uk/

21-02-14

22

Geld voor gevorderden

Verbreding transactie-middelen van mono € naar hybride

Afval

Energie

Tijd

Punten

Mobiliteit

?

Geld

Geld voor gevorderden

Botsen met het bestaande

21-02-14

23

Instap voorwaarden

Kennis (beetje)

Verander paden

Modellen (auto)

financiering

Experimenteer ruimte

Passende organisatie modellen

Betalen? Geld - Energie - Wortelen

NBM: Film by the Sea

21-02-14

24

NBM: Timebanking

Veranderpaden

•  VERBETEREN: Werken aan het bestaande van ‘A naar Beter’;

•  TRANSFORMATIE: Vanuit het bestaande komen tot nieuwe oplossingen;

•  TRANSITIE: Prutsenderwijs ontwikkelen

van een nieuw ‘systeem’.

LANCERING BOEK 13 november 2014

Werken aan Waardecreatie

Werkb

oek N

ieuwe

Busin

ess M

odell

en

!"# !$#%&' ('&).*

AANMELDEN www.nieuwebusinessmodellen.info

21-02-14

25

Publicaties ‘Nieuwe Business Modellen’

Jan Jonker (eds.)Working Paper

Nijmegen School of ManagementRadboud Universiteit Nijmegen – Holland

I.s.m. Glenn Bijvoets, Patrick Blijleven, Maja Dumortier, Dioni Franken, Lotte Hanssen,

Jara van Helvoort, Martrude Janssen, Sjoerd Janssen, Rik Niesink, Marijke Vos en Tim van Vugt.

!"#$%# &$'"(#''

)*+#,,#(Niet alles van waarde is weerloos

www.nieuwebusinessmodellen.info

It is cool to shape the future

Dank voor uw aandacht!

Author

Prof Dr Jan Jonker is Professor of Corporate Sustainability at the Nijmegen School of Management, Radboud University, Nijmegen. He conducts research into how sustainability acquires its shape and content in bricks, tires and butter cakes. The resulting search queries focus on strategy, (new) transaction models and transitional thinking. He can be characterized as a critical optimist with a tendency toward involved activism. As far as he is concerned, working on sustainability is the most important organizational challenge of our time.

His publications include the‘green’ Dutch bestseller ‘Duurzaam Denken Doen’ (Kluwer, 2011). In 2012, he initiated research into ‘New Business Models’. He is currently working on a Dutch, European and ‘African’ sequel, together with over 30 researchers in 12 countries. On February 1st, 2013, he published ‘Werken aan de WEconomy’. This is a joint publication over 30 other authors in which the notion of the ‘WEconomy’ is introduced. In the years to come, he will work on the linking of this notion with New Business Models, providing a different view on (business) transactions in which sustainability is integrated.

Nijmegen School of Management, Radboud University Nijmegen, PO BOX 9108, 6500 HK Nijmegen, The Netherlands. (em) officejonker@fm.ru.nl

21-02-14

26

Contact

Prof. Dr. Jan Jonker

Professor ‘Corporate Responsibility’, Director RESORG PhD Program and Research fellow.

Nijmegen School of Management, Radboud University Nijmegen, PO BOX 9108, 6500 HK Nijmegen, The Netherlands

(em) janjonker@wxs.nl (or) j.jonker@fm.ru.nl

LinkedIn: see public profile

Websites: www.nieuwebusinessmodellen.info (Dutch)