Sử dụng xe máy vàthực hành tắt động cơkhi dừng đèn đỏPhạm Vũ Thiên – Đinh Phương Nga (CCIHP)

Mục tiêu nghiên cứu

• Mô tả quan niệm, thái độ và thực hành của người điều khiển xe máy về tắtđộng cơ khi dừng đèn đỏ

• Tìm hiểu các yếu tố thúc đẩy và cản trở thực hiện hành vi tắt động cơ khidừng đèn đỏ

• Tìm hiểu các thông điệp truyền thông mong đợi của người điều khiển xe máynhằm khuyến khích việc tắt động cơ khi dừng đèn đỏ

Phương pháp nghiên cứu

• Phương pháp nghiên cứu sử dụng phiếu tự điền đặt online trên địa chỉ: https://www.surveymonkey.com/s/tatdongcoxekhidungdendo

• Nội dung chính của nghiên cứu bao gồm: thực hành sử dụng xe gắn máy, thực hành tắt động cơ và những yếu tố thúc đẩy và yếu tố cản trở người sửdụng tắt động cơ khi dùng đèn đỏ.

• Thời gian: 9/1/2013 – 17/2/2013

• Số lượng trả lời: 740

Hạn chế của nghiên cứu

• Nhóm đối tượng tham gia nghiên cứu là những người sử dụng Internet và78,3% có trình độ đại học và sau đại học nên ý thức bảo vệ môi trường caohơn các nhóm khác

PHÁT HIỆN CHÍNH

Thông tin nhân khẩu học

Đặc điểm Tỷ lệ N = 675

Nhóm tuổi Dưới 20 tuổi 3.6% 24

21 – 30 tuổi 51.9% 350

31 – 40 tuổi 26.2% 177

Trên 40 tuổi 18.4% 124

Giới tính Nam 40.4% 273

Nữ 58.8% 397

Khác 0.7% 5

Trình độ học vấn Tiểu học 1.3% 9

Trung học cơ sở 3.7% 25

Trung học phổ thông 10.7% 72

Trung cấp/ cao đẳng 6.1% 41

Đại học 51.9% 350

Sau Đại học 26.4% 178

Nơi sống Hà Nội 75.3% 508

Hồ Chí Minh 10.2% 69

Tỉnh thành khác 14.5% 98

Thời gian sinh sống theo địa phươngSố năm sinh sống Hà Nội (N=508) Hồ Chí Minh

(N=69)Thành phố khác

(N=98)Tổng

(N=675)

Dưới 3 năm9.8% 10.1% 23.5% 11.9%

Từ 3 – 5 năm14.2% 11.6% 15.3% 14.1%

Từ 5 – 10 năm16.3% 17.4% 21.4% 17.2%

Trên 10 năm59.6% 60.9% 39.8% 56.9%

Tình trạng khởi động xe của xe máy

Tình trạng khởi động của xe máy Tỷ lệ

1. Khởi động điện (đề) 78.4%

2. Sử dụng kết hợp đề và đạp nổ 18.2%

3. Thường xuyên phải đạp nổ 3.3%

4. Khác (ghi rõ) 0.1%

Có trên 78.4% xe máy có thể đề nổ, và 18.2% khởi động kết hợp đề nổ vàđạp nổ… đây là những điều kiện thuận tiện cho người tham gia giao thôngkhi tắt khởi động động cơ

Số lượng điểm đèn đỏ mà bạn phải dừng đỗ trung bình một ngày là bao nhiêu?

Số lượng đèn đỏ dừng trung bình mỗi ngày Tỷ lệ (N = 645)

1. Dưới 4 điểm 24.4%

2. Từ 5 đến 8 điểm 40.3%

3. Trên 9 điểm 25.4%

4. Không nhớ 9.9%

Có trên 65% người tham gia giao thông phải dừng chờ trên 5 đèn đỏtrong một lần đi hoặc trở về nhà, đây là một số lượng điểm giao cắt rấtlớn và có ảnh hưởng đáng kể đến thực hành tắt động cơ khi chờ đèn đỏ.

Đèn giao thông có hiển thị thời gian

Đèn giao thông có hiển thị thời gian Tỷ lệ

1. Hầu hết các điểm đèn giao thông đều có đồng hồ tính giờ 74.6%

2. Khoảng 50% điểm đèn đỏ có đồng hồ tính giờ 20.4%

3. Dưới 50% điểm đèn đỏ có hiển thị giờ 2.9%

4. Hầu hết các điểm đèn đỏ không có hiển thị thời gian2.0%

Hơn 74% đánh giá hầu hết điểm giao cắt có đèn đỏ có đồng hồ tính giờ là mộtđiểm thuận lợi cho người tham gia giao thông tắt động cơ khi yếu tố thời gianchờ đèn đỏ mà một trong những yếu tố được người tham gia quan tâm.

Thực hành tắt động cơ xe máy theo tỉnh thành

Thực hành tắt động cơ Hà Nội(N=501)

Hồ Chí Minh (N=66)

Tỉnh thành khác(N=96)

Tổng(N=663)

Thường xuyên tắt máy 28256.3%

3147.0%

2324.0%

33650.7%

Thỉnh thoảng tắt máy 17234.3%

2233.3%

5254.2%

24637.1%

Không tắt máy hoặc hiếm khi tắt 479.4%

1319.7%

2121.9%

8112.2%

Tỷ lệ tắt máy thường xuyên là 50,7%, cao nhất tại Hà Nội 56,3%, thấp nhất ở cáctỉnh thành khác 24% với p <0,005 có ý nghĩa thống kê

Thực hành tắt máy theo cơ chế khởi độngMức độ tắt máy Loại xe đề nổ Đạp nổ và đề nổ Loại xe đạp nổ Tổng

Thường xuyên tắtmáy

29054.5%

4938.0%

521.7%

34450.3%

Thỉnh thoảng tắtmáy

19436.5%

5441.9%

626.1%

25437.1%

Hiếm khi hoặc khôngtắt máy

489.0%

2620.2%

1252.2%

8612.6%

Tổng 532 129 23 684

Hình thức khởi động của xe máy có ảnh hưởng đến việc tắt máy khi dừng đèn đỏ. Hơn 50% xe máy sử dụng động cơ đề nổ thường xuyên tắt máy khi dừng đèn đỏ. 52,2% loại xe cầnkhởi động bằng đạp nổ hiếm khi hoặc không tắt động cơ khi dừng đèn đỏ

QUAN NIỆM VỀ TẮT ĐỘNG CƠ KHI DỪNG ĐÈN ĐỎ

Tắt động cơ và ảnh hưởng động cơ và nhiên liệu

Mức độ đồng ý Đồng ý(%)

Khôngđồng ý

(%)

Tổng(n)

1. Tắt và bật động cơ nhiều lần sẽ làm hại bộ khởi động(đề) và động cơ của xe máy

71.7 28.3 682

2. Tắt và bật động cơ nhiều lần sẽ làm tốn nhiên liệu hơn 68.91 31.09 682

71.7% đồng ý là tắt và bật động cơ nhiều lần sẽ làm hại bộ đề và động cơ xe, 68.91% sốngười cho rằng hành động đó sẽ làm tốn nhiêu liệu hơn, đây là những trở ngại quan trọng đốivới việc tắt động cơ của người tham gia giao thông khi dừng đèn đỏ.

Tắt động cơ vàSức khỏe – Môi trường

Mức độ đồng ý Đồng ý(%)

Khôngđồng ý

(%)

Tổng(n)

3. Khí thải của động cơ xe máy có thể gây bệnh chongười tham gia giao thông và gây ô nhiễm không khí

98.84 1.16 690

4. Ô nhiễm không khí do khí thải của xe máy là rấtnghiêm trọng

95.06 4.94 688

Đa số (98.4%) người tham gia giao thông đồng ý với khí thải của động cơ xe máy gây bệnhcho người tham gia giao thông và 95% cho rằng ô nhiễm do khí thải giao thông là nghiêmtrọng. Đây là những điểm rất đáng lưu tâm để vận động người tham gia giao thông tắt độngcơ khi dừng đèn đỏ.

Tắt động cơ và văn minhMức độ đồng ý với các ý kiến về tắt động cơ và văn

minh, bảo vệ sức khỏe và tự tin tắt máyRất đồng ý

(%)Đồng ý

(%)Khôngđồng ý

(%)

Rất khôngđồng ý (%)

Tổng(n)

5. Tắt động cơ khi dừng đèn đỏ là biểu hiện của một ngườivăn minh

42.15 42.44 14.24 1.16 688

6. Tắt động cơ xe máy khi dừng đèn đỏ sẽ góp phần bảo vệsức khỏe cho chính những người tham gia giao thông

48.03 46.29 4.95 0.73 687

7. Bạn là người luôn tự tin và làm theo những điều bạncho là đúng, dù những người khác phản đối hoặc chê bai

34.55 51.31 13.41 0.73 686

Chỉ có 42.15% số người trả lời rất đồng ý với việc tắt động cơ khi dừng đèn đỏ là biểu hiệncủa người văn minh48.03% người rất đồng ý với việc tắt động cơ khi dừng đèn đỏ sẽ góp phần bảo vệ sức khỏecủa người tham gia giao thôngChỉ có 34.55% người tham gia điền phiếu cho rằng mình đủ tự tin để làm điều mà họ cho làđúng dù bị chê bai hoặc phản đối.

Cảm nhận về nguy cơ của khói xe với sức khỏeCảm nhận với khói xe Rất đồng ý

(%)Đồng ý (%)

Không đồng ý(%)

Rất không đồng ý (%)

Tổng (n)

Bạn cảm thấy khó chịu với mùi xăng xe và khói bụi khi dừng đèn đỏ

58.36 36.60 4.90 0.14 694

Bạn cảm thấy bị ho và hắt hơi vì khói bụi của xe máy khi dừng đèn đỏ

30.52 48.40 20.64 0.44 688

Bạn cảm thấy nóng và ngột ngạt khi dừng đèn đỏ có nhiều xe máy đang nổ máy

51.52 39.68 8.51 0.29 693

Bạn cảm thấy bị dị ứng và viêm mũihọng vì khói bụi xe máy

30.66 44.23 24.67 0.44 685

94.9% người tham gia điền phiếu cảm thấy khó chịu, 91.2% cảm thấy nóng và ngộtngạt, 79% đã bị ho, hắt hơi và 74% đã cảm thấy dị ứng và viêm mũi họng do khói xekhi dừng đèn đỏ. Những trải nghiệm này sẽ là cơ sở để vận động người tham gia giaothông tắt động cơ để giữ sức khỏe.

Bạn sẽ tắt động cơ xe máy khi đèn đỏ còn?

Thời gian chờ Thường xuyên Thỉnh thoảng Hiếm khi tắt động cơ Tổng

Còn trên 30 giây 8425.2%

13254.3%

2589.3%

24139.9%

25- 29 giây 9829.4%

5221.4%

13.6%

15125%

19- 24giây 10330.9%

4317.7%

13.6%

14723.6%

15 -19 giây 4814.4%

166.6%

13.6%

6510.8%

Tổng 333 243 28 604

Nhóm người thường xuyên tắt động cơ có ý thức tắt sớm hơn thời gian chờ tối thiểu là 20 giây, trong khi nhóm thỉnh thoảng tắt động cơ và hiếm khi tắt động cơ khi thời gian chờ tối thiểutrên 30 giây chiếm đa số. Chiếm tỉ lệ đáng kể là nhóm tắt động cơ nếu thời gian chờ tối thiểutrên 30 giây

Lý do tắt máy khi dừng đèn đỏĐộng cơ tắt máy khi dừng đèn đỏ Tỷ lệ

1. Thời gian dừng xe lâu 63.9%

2. Tắt động cơ sẽ tiết kiệm xăng 57.6%

3. Bạn thấy khó chịu vì mùi xăng 36.7%

4. Bạn thấy khó chịu vì khói xe 38.7%

5. Bạn nghĩ đến việc bảo vệ môi trường 64.4%

6. Bạn bị những người xung quanh phản đối vì để động cơ nổ 3.5%

Các yếu tố thúc đẩy hành vi tắt động cơ bao gồm thời gian chờ đèn đỏ dài với63,9%, bảo vệ môi trường với 64,4% và tiết kiệm xăng với 57,6%.

Giả sử khi bạn dừng đèn đỏ và tắt động cơ, có nhiều người phản ứng với bạn là cản đường đi của họ, bạn sẽ làm gì?

Giả sử khi bạn dừng đèn đỏ và tắt động cơ, có nhiều người phản ứng với bạn là cản đường đi của họ, bạn sẽ làm gì?

Tỷ lệ

1. Không tắt động cơ nữa vì ngại bị người khác phản đối 5.4%

2. Bạn vẫn tắt động cơ vì đây là hành động bạn muốn làm 90.9%

3. Lúng túng, không biết nên làm gì 3.8%

90.9% nhóm đã tắt động cơ cho rằng họ vẫn tiếp tục hành động này khi cóngười khác phản ứng cho thấy họ có sự tự tin trong hành động của mình

Lý do không tắt động cơCác trở ngại chính được những người chưa tắt động cơ đề cập là Tỷ lệ (%)

1. Tắt động cơ cũng chẳng giảm được ô nhiễm môi trường 26.4%

2. Tắt động cơ cũng không tiết kiệm xăng 28.3%

3. Tắt và khởi động nhiều sẽ làm hại bộ khởi động (đề) và động cơ 49,1%

4. Tắt động cơ sẽ không thể tranh thủ vượt điểm giao cắt khi chuyển đèn/ hoặc khi có cơ hội

22.6%

5. Điểm giao cắt không hiển thị thời gian nên không biết còn phải chờ đèn đỏ bao nhiêu lâu

28.3%

6. Bạn ngại bị những người xung quanh phàn nàn vì tắt động cơ sẽ cản đường của họ 22.6%

7. Khác 17.0%

Trở ngại lớn nhất khiến nhóm chưa tắt động cơ không tắt máy xe là lo lắng về tắtđộng cơ sẽ hại bộ khởi động và động cơ xe với tỉ lệ 49.1%

Nếu bạn không tắt động cơ, bạn sẽ làm gì khi những người khác thuyết phục bạn tắt động cơ?

63.3%

16.7%10.0% 10.0% 10.0%

0.0%10.0%20.0%30.0%40.0%50.0%60.0%70.0%

1. Chấp nhận tắt động cơ nếu lời thuyết phục hợp

lý

2. Không tắt động cơ vì vẫn có nhiều người giống bạn

3. Không tắt động cơ để có thể tranh

thủ đi nhanh

4. Không tắt động cơ và nói đấy là quyền của bạn

Khác (ghi rõ)

63.3% những người chưa tắt động cơ sẽ chấp nhận tắt động cơ khi được thuyếtphục hợp lý về lợi ích của tắt động cơ. Đây là một yếu tố rất hữu ích cho cácchương trình vận động tắt động cơ xe máy khi dừng đèn đỏ

Thông điệp truyền thôngThông điệp Tỷ lệ

1. Bảo vệ sức khỏe của bạn khi tham gia giao thông 66.9%

2. Tiết kiệm nhiên liệu 60.7%

3. Bảo vệ môi trường sống 66.0%

4. Tắt động cơ là một hành vi văn minh giao thông 43.7%

5. Tắt động cơ không làm tiêu hao thêm nhiên liệu 34.9%

6. Tắt động cơ cũng không hại đến bộ khởi động (đề) và động cơ của xe máy

31.2%

7. Tắt động cơ là một người có văn hóa 33.0%

Hai lợi ích được nhiều người chọn nhất trong các thông điệp là bảo vệ sức khỏe vàbảo vệ môi trường sống với khoảng 2/3 số người điền phiếu chọn.

Thông điệp truyền thông cho nhóm chưa tắt động cơThông điệp cần nhấn mạnh Thường xuyên

tắt máy(n = 344)

Thỉnh thoảng tắtmáy(n =254)

Không tắthoặc hiếm khitắt(n=86)

Tổng chung

1. Bảo vệ sức khỏe của bạn khi tham giagiao thông

23869.19%

16765.75%

4552.33%

40559.21%

2. Tiết kiệm nhiên liệu221

64.24%141

55.51%43

50%444

55.7%

3. Bảo vệ môi trường sống237

68.9%159

62.6%48

55.81%294

36.9%

4. Tắt động cơ là một hành vi văn minh giao thông

18654.07%

8935.04%

1922.09%

23129%

5. Tắt động cơ không làm tiêu hao thêm nhiên liệu

13238.37%

8031.5%

1922.09%

20625.8%

6. Tắt động cơ cũng không hại đến bộ khởi động (đề) và động cơ của xe máy

11533.43%

6826.77%

2326.74%

21927.5%

7. Tắt động cơ là một người có văn hóa141

40.99%66

25.98%12

13.95%22

2.8%

Với nhóm thườngxuyên tắt động cơ, thông điệp đượcnhiều người đề cậpnhất là tắt độngcơ là hành vi vănminh, là người cóvăn hóa (64%)Với nhóm thỉnhthoảng tắt động cơvà không tắt độngcơ, thông điệp vềbảo vệ sức khỏe vàbảo vệ môi trườngsống là nhữnghành vi được quantâm cao nhất.

KẾT LUẬN

• Các vệ môi tryếu tố cần tập trung để vận động tắt độngcơ khi dừng chờ đèn đỏ là:

• Bảo vệ sức khỏe của bạn và những người tham gia giao thôngvà Bảo ường (với 2/3 đối tượng tham gia điền phiếu lựa chọn) và các thông tin bổ sung bao gồm: gần 100% cho rằng khí thảixe máy có khả nặng gây bệnh và làm ô nhiễm môi trường và95% cho rằng ô nhiễm môi trường do khí thải giao thông làtrầm trọng và tỉ lệ cao người trải nghiệm những tác động đếnsức khỏe của khói xe máy khi dừng đèn đỏ.

• Các điểm băn khoăn chính của người chưa tắt động cơ khidừng đèn đỏ là việc tắt động cơ có thể gây hại cho bộ đề vàđộng cơ khi bật và tắt quá nhiều cũng như việc dừng và tắtđộng cơ không giúp tăng tiết kiệm nhiên liệu.

• Bên cạnh đó, việc có đồng hồ tính giờ cùng với đèn giao thôngở các điểm giao cắt cũng là yếu tố hỗ trợ cho người tham giagiao thông chủ động tắt động cơ vì thời gian chờ càng lớn

Khuyến nghị

• Thử nghiệm và lựa chọn 02 thông điệp chính bao gồm:

• Thông tin: Gần 100% người được hỏi cho rằng khí thải xe máy cókhả nặng gây bệnh cho người tham gia giao thông, 94.9% cảmthấy khó chịu vì khói xe máy, 91.2% thấy nóng và ngột ngạt, 79% đã bị ho, hắt hơi và 74% đã cảm thấy bị dị ứng hoặc viêm mũihọng do khói xe khi dừng đèn đỏ

Thông điệp 1: Chủ động tắt động cơ khi dừng đèn đỏ để bảo vệsức khỏe cho chính bạn và những người tham gia giao thông.

• Thông tin: Gần 100% cho rằng khí thải xe máy gây ô nhiễm môi trường và 91.2% cho rằng ô nhiễm môitrường này là trầm trọng.

• Thông điệp 2: Hãy tắt động cơ khi dừng đèn đỏ hôm nay, bảo vệ môi trường mai sau

• Đưa ra các câu trả lời chính xác về vấn đề tắt động cơ liên quanđến độ bền của bộ đề, động cơ cũng như vấn đề tiết kiệm nhiênliệu từ các chuyên gia xe máy để giúp giải tỏa những tắc mắc củangười sử dụng xe máy, từ đó khuyến khích hành vi tắt động cơ khidừng đèn đỏ