View
205
Download
2
Category
Preview:
Citation preview
IT Passport Exam Preparation Book
เตรยมความพรอมการสอบ
มาตรฐานวชาชพไอท
IT Passport: 1. STRATEGY Southeast Asia University
โดย ณฏฐ โอธนาทรพย
เตรยมความพรอมการสอบ มาตรฐานวชาชพไอท IT Passport 1.กลยทธ : STRATEGY แปลและเรยบเรยงโดย ณฏฐ โอธนาทรพย
สาขาวชาวทยาการคอมพวเตอร
มหาวทยาลยเอเชยอาคเนย กรงเทพ ,2555
Nuth Otanasap
Department of Computer Science
Southeast Asia University, Bangkok 2012
(ITPE: Information Technology Professional Examination)
(ITPEC: Information Technology Professional Council)
5 (2555)
. (NSTDA Academy)
. IPA (Information Technology Promotion Agency, Japan)
AOTS
(IT Passport) IT Passport Exam Preparation Book, IPA, Jan 2010
(ITPE)
(Strategy)
(Management) (Technology)
, 2555
สารบญ
เรอง หนาท
1-1 การดาเนนธรกจ (Corporate activities) 2
1-1-1 การบรหารจดการธรกจและการบรหารองคกร (Management and organization) 2
1 การดาเนนงานทางธรกจ (Corporate activities) 2
2 การจดการทรพยากร (Management resources) 4
3 การจดการทางธรกจ (Business management) 5
4 โครงสรางองคกรขององคกรธรกจ (Organizational structure of a corporation) 6
1-1-2 OR (การวจยการดาเนนงาน) และ IE: Industrial Engineering (วศวกรรมอตสาหการ) 12
1 ความเขาใจการดาเนนงาน (Understanding operations) 12
2 การวเคราะหงานและการวางแผนการดาเนนงาน (Job analysis and operational planning) 22
3 การตดสนใจ (Decision-making) 30
4 วธการแกปญหา (Problem-solving methods) 37
1-1-3 บญชและการเงน (Accounting and financial affairs) 39
1 ยอดขายและกาไร (Sales and profit) 39
2 ประเภทของงบการเงนและวตถประสงคของบญชการเงน 43
3 รปแบบอนๆ ของการทาบญช (Other forms of bookkeeping) 47
1-2 กฎหมาย (Legal affairs) 49
1-2-1 ทรพยสนทางปญญา (Intellectual property rights) 49
1 ลขสทธ (Copyright) 50
2 กฎหมายสทธในทรพยสนอตสาหกรรม (Legislation concerning industrial property rights) 53
3 กฎหมายการปองกนการแขงขนทไมเปนธรรม (Unfair Competition Prevention Act) 53
4 ลขสทธซอฟตแวร (software license) 55
5 สทธอนๆ (Other rights) 57
1-2-2 กฎหมายเกยวกบความปลอดภย (Laws on security) 59
1-2-3 กฎหมายแรงงาน และการทาธรกรรม (Laws on labor and transaction) 61
1 กฎหมายเกยวกบแรงงาน (Laws on Labor) 61
2 กฎหมายเกยวกบการทาธรกรรม (Laws on Transactions) 65
1-2-4 กฎหมายอน ๆ แนวทางและจรรยาบรรณของวศวกร (Other legislation, guidelines, and
engineer ethics) 66
1 คณภาพตามมาตรฐาน (Compliance) 66
2 บรรษทภบาล (Corporate governance) 70
3 การรองขอเพอใหเปดเผยขอมลโดยองคคณะผบรหาร (Request for information disclosure
by administrative organs) 71
1-2-5 ความเปนมาตรฐาน (Standardization) 72
1 ความเปนมาตรฐาน (Standardization) 72
2 องคกรมาตรฐานและขอกาหนด (Standardization organizations and specifications) 72
3 ตวอยางของมาตรฐานไอท (IT standardization) 75
1- 3 แบบทดสอบ บทท 1 77
เฉลย แบบทดสอบ บทท 1 81
2-1 การจดการกลยทธทางธรกจ (Business strategy management) 84
2-1-1 เทคนคกลยทธทางธรกจ (Business strategy techniques) 84
1 เทคนคการวเคราะหขอมลทางธรกจ (Business information analysis techniques) 84
2 สถานะทเกยวของกบกลยทธทางธรกจ (Terms related to business strategy) 88
3 การใชเครองมอสานกงาน (Use of office tools) 93
2-1-2 การตลาด (Marketing) 94
1 การวจยทางการตลาด (Market Research) 94
2 การวางแผนการขาย (Sales Planning) / การวางแผนผลตภณฑ (Product Planning) / การ
วางแผนการสงซอ (Purchase Planning) 95
3 การสงเสรมการขาย (Sales Promotions) 96
4 การสารวจความพงพอใจของลกคา (Customer satisfaction surveys) 96
2-1-3 กลยทธทางธรกจ (Business strategy) การกาหนดเปาหมาย (Goal) และการประเมนผล
(Evaluation) 98
1 บตรคะแนนสมดล BSC: Balanced Score Card 98
2 CSF ปจจยแหงความสาเรจ (Critical Success Factor) 99
3 วศวกรรมเชงคณคา (Value Engineering: VE) 100
2-1-4 ระบบการจดการธรกจ (Business Management Systems) 101
1 ระบบสงเสรมการขายอตโนมต (SFA: Sale Force Automation) 101
2 การบรหารจดการงานลกคาสมพนธ (CRM: Customer Relationship Management) 101
3 การบรหารหวงโซอปทาน (SCM: Supply Chain Management) 101
4 การบรหารจดการหวงโซคณคา (Value chain management) 102
2-2 กลยทธการจดการเทคโนโลย (Technological strategy management) 103
2-2-1 การวางแผนกลยทธทางเทคโนโลย (Technological strategy planning) และการวาง
แผนการพฒนาทางเทคโนโลย (technology development planning) 103
1 ยทธศาสตรการพฒนาเทคโนโลย (Technology development strategy) และการวางแผนการ
พฒนาเทคโนโลย (technology development planning) 103
2 วธเดลไฟ (Delphi method) 104
3 ระบบการผลต (Production systems) 104
2-3 อตสาหกรรมทางธรกจ (Business industry) 106
2-3-1 ระบบธรกจ (Business system) 106
1 ระบบโดยทวไปในธรกจตางๆ (Typical systems in business fields) 106
2 ประเภทของซอฟตแวรแพคเกจทางธรกจ 110
3 ระบบอนๆ 113
2-3-2 ระบบวศวกรรม (Engineering system) 115
2-3-3 ธรกจอเลกทรอนกส (E-business) 116
1 ขอควรระวงในการพาณชยอเลกทรอนกส (Precautions in electronic commerce) 116
2-3-4 เครองใชภายในครวเรอน (Consumer appliances) และอปกรณทางอตสาหกรรม
(industrial devices) 119
2-4 แบบทดสอบ บทท 2 121
เฉลยแบบทดสอบ บทท 2 125
3-1 กลยทธระบบ (System strategy) 130
3-1-1 แนวคดของกลยทธระบบสารสนเทศ (Concept of information systems strategy) 130
1 ความสาคญของกลยทธระบบสารสนเทศ (Significance of information systems strategy) 130
2 วตถประสงคของกลยทธระบบสารสนเทศ (Objectives of information systems strategy) 130
3-1-2 แนวคดของกระบวนการทางธรกจ (Concept of business process) 132
1 ความเขาใจในกระบวนการทางธรกจ (Understanding business processes) 132
2 เทคนคการสรางแบบจาลอง โดยทวไป 132
3 การวเคราะหกระบวนการทางธรกจ (Business process analysis) และเทคนคการปรบปรง
กระบวนการทางธรกจ (improvement techniques) 139
4 การปรบปรงกระบวนการทางธรกจ (Business process improvements) และการแกปญหา
(problem-solving) 140
5 การใชงานไอทอยางมประสทธภาพ (Effective use of IT) 140
3-1-3 โซลชนทางธรกจ (Solution business) 144
1 โซลชน (Solutions) 144
2 ประเภทของการแกปญหา หรอประเภทของโซลชน (Types of solutions) 144
3-2 การวางแผนระบบ (System planning) 147
3-2-1 การวางแผนการดาเนนการดวยคอมพวเตอร (Computerization planning) 147
1 การทบทวนลาดบขนตอนในการทางาน (Review of schedule) 148
2 การทบทวนโครงสรางการพฒนา (Review of development structure) 148
3 การวเคราะหความเสยง (Risk analysis) 149
3-2-2 การกาหนดความตองการ (Requirements definition) 151
1 การกาหนดความตองการทางดานการปฏบตงาน (Definition of operational requirements) 151
2 การกาหนดความตองการทางดานความสามารถในการทางานของระบบ (Functional
requirements) 152
3-2-3 การวางแผนการจดซอจดจางและการดาเนนงาน (Procurement planning and
implementation) 153
1 ขนตอนการจดซอ (Flow of procurement) 153
2 ขนตอนการดาเนนการผลต (Flow of manufacturing operations) 156
3-3 แบบทดสอบ บทท 3 158
เฉลย แบบทดสอบบทท 3 161
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 1
บทท
1 การดาเนนธรกจและกฎหมายธรกจ
(Corporate and Legal Affairs)
บทท 1 อธบายความรพนฐานในการดาเนนธรกจ และการบรหารจดการทางธรกจ
ทผทางานในภาคธรกจควรรและเขาใจ รวมถงความรทางดานกฎหมายในการทาธรกจและจรยธรรมองคกร
1-1 การดาเนนธรกจ (Corporate Activities)
1-2 กฎหมายธรกจ (Legal Affairs)
1-3 แบบทดสอบ บทท 1
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 2
1-1 การดาเนนธรกจ (Corporate Activities)
1-1-1 การบรหารจดการธรกจและการบรหารองคกร (Management and Organization)
เปนเรองสาคญทผทางานในภาคธรกจจาเปนตองมความรความเขาใจ ในกจกรรมตางๆ เพอการดาเนนธรกจ
วตถประสงคในการทาธรกจ และกฎหมายตางๆ ทเกยวของ เพอสามารถตอบสนองและแกไขปญหาตางๆ ทเกยวของ
ในการทาธรกจ และเพอสามารถทาใหการดาเนนงานใดๆ ทางธรกจเปนไปไดโดยสะดวก
1 การดาเนนงานทางธรกจ (Corporate Activities)
ในการดาเนนงานทางธรกจ เปนเรองสาคญทจะตองมความเขาใจอยางชดเจนถงการดารงคอยขององคกร
และมลคาขององคกร หากไมมความเขาใจทถกตองชดเจนแลว กอาจทาใหองคกรขาดเสถยรภาพในการดาเนนธรกจ
แมวาพนกงานจะทางานทตนเองรบผดชอบอยางหนก แตหากไมไดรบคาแนะนาการทางานทถกตอง การทางานใดๆ
ขององคกรกจะไมมประสทธภาพ ความเขาใจในเปาหมายและความรบผดชอบทองคกรกาหนดไว จะนาไปสการ
ดาเนนธรกจขององคกรไดอยางเหมาะสม
(1) ปรชญาขององคกรและวตถประสงคขององคกร (Corporate philosophy and corporate objective)
วตถประสงคในการทาธรกจกคอการสรางผลกาไรและมสวนรวมในการดแลสงคม ดงนนองคกรจงตองนา
ปรชญาองคกร (Corporate philosophy) และวตถประสงคขององคกร (Corporate objective) มาใชในการดาเนน
ธรกจ ซงเปนหลกในการดาเนนธรกจขององคกร แมวาสภาพแวดลอมในการทาธรกจขององคกรจะเปลยนแปลงไป
อยางมนยสาคญ ไมวาจะเปนสภาวะการทางสงคม เทคโนโลย และปจจยอนๆ กตาม
เพอสามารถบรรลเปาหมายตามปรชญาและวตถประสงคขององคกร องคกรจาเปนตองมวสยทศนระยะยาว
เพอพฒนาความสามารถในการปรบตวในการดาเนนธรกจตามสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไป
(2) ความรบผดชอบตอสงคม (Corporate social responsibility)
CSR (ความรบผดชอบตอสงคม) หมายถงความรบผดชอบทองคกรควรมตอสงคม องคกรธรกจนยม
ประชาสมพนธการทา CSR ขององคกรผานทางเวบไซต รวมทงการเผยแพรรายงานการทา CSR ขององคกรสสาธารนะ
เพอสรางความนาสนใจและสรางความนาเชอถอใหกบองคกร ทงนองคกรตองพยายามสรางธรกจจากทกมมมองของ
ผเกยวของ โดยไมมงเนนเฉพาะผลกาไร
จากหลกคดการคงอยขององคกรภายใตคาวา องคกรเปรยบเสมอนพลเมอง (Corporate citizen) ดงนน
องคกรธรกจจงจาเปนตองรบผดชอบตอสงคมในฐานะพลเมองทมคณภาพ ดวยแนวคดในการดาเนนการดงกลาว ทา
ใหองคกรสามารถสรางความเชอมนทสาธารณะชนมตอองคกร และสามารถสรางมลคาเพมใหมๆ ใหแกองคกรได
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 3
ความรบผดชอบขนพนฐานในการประกอบธรกจขององคกรคอ องคกรตองประกอบธรกจหรอดาเนนธรกจ
ภายใตกรอบของกฎหมาย และองคกรมหนาทตองสนบสนนผลตภณฑหรอบรการตางๆ ทสามารถทางานไดอยาง
ถกตองและปลอดภยใหกบสงคม นอกจากนองคกรยงมหนาทตองรบผดชอบตอสงคมตามทสงคมคาดหวง อาท ความ
รเรมในการรกษาสงแวดลอม (Environmental Initiatives) กจกรรมทางดานสงคมสงเคราะห (Social welfare
Activities) รวมถงความรวมมอกบชมชนทองถน เพอพฒนาความรวมมอการชวยเหลอสงคม
อางอง
CSR (Corporate Social Responsibility): ความรบผดชอบทองคกรมตอสงคม
การเปดเผยผลประกอบการ (Disclosure of financial results)
องคกรทางธรกจจาเปนตองเปดเผยขอมลตางๆ เชนผลประกอบการ ขอมลทางการเงน ทเปนประโยชนตอผมสวนได
สวนเสยกบองคกร ไมวาจะเปนผถอหน นกลงทน ในเวลาทเหมาะสมเพอประกอบการตดสนใจ
การบรหารจดการองคกรดวยความโปรงใส สามารถตรวจสอบได โดยการเปดเผยขอมลตางๆ ทาใหองคกรสามารถ
สรางความไววางใจ ความนาเชอถอใหแกองคกรได
SRI (Socially Responsible Investment) ตนทนในการดแลสงคม หรอการลงทนเพอการดแลสงคม
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 4
2 การจดการทรพยากร (Management resources)
การบรหารจดการทรพยากรขององคกร ประกอบดวยทรพยากรทสาคญสามองคประกอบหลกคอ “ทรพยากร
บคคล (People) สนทรพย (Materials) และเงนทน (Money)” ทงนในปจจบนไดมการเพมทรพยากรทสาคญทองคกร
จาเปนตองบรหารจดการเพอประโยชนในการทาธรกจอกหนงองคประกอบคอ ขอมลสารสนเทศ (Information)
● ทรพยากรบคคล (People)
ในมมมองขององคกรทางธรกจ ทรพยากรบคคล หรอทรพยากรมนษย หมายถงพนกงานขององคกร ซงเปน
ทรพยากรทมความสาคญสงสดในการดาเนนธรกจ การเสรมสรางทรพยากรบคคลโดย สงเสรมใหเกดความรความ
เขาใจทาใหสามารถปฏบตตามปรชญาและวตถประสงคขององคกร รวมถงการฝกอบรมใหบคลากรขององคกรม
คานยมทสอดคลองกบแนวทางในการดาเนนธรกจขององคกร ทาใหเกดมลคาเพมแกองคกร และนามาซงผลกาไร
●สนทรพย (Materials)
ในมมมองของภาคธรกจ สนทรพย (Materials) หมายถงผลตภณฑ (Products) หรอ สนคา (Merchandise)
และในภาคอตสาหกรรมการผลต ยงหมายรวมถงสถานทผลตสนคา (Production facilities) ดวย นอกจากนใน
ภาคอตสาหกรรมการบรการ ยงหมายรวมถง วสดอปกรณตางๆ เพออานวยความสะดวกในการทาธรกจ อาทเชน
เครองคอมพวเตอร เครองพมพ เครองถายเอกสาร
อยางไรกตามสนทรพยบางอยางอาจมความจาเปน บางอยางอาจไมมความจาเปนในการประกอบธรกจ
องคกรจงจาเปนตองระบใหไดวาสนทรพยใดเปนสงจาเปน สนทรพยใดไมใชสงจาเปนในการประกอบธรกจ
● เงนทน (Money)
ในมมมองของภาคธรกจ เงน (Money) หมายถงเงนทน (Fund) ซงเปนสงจาเปนทองคกรตองมเพอใชในการ
ซอวตถดบ สนคาตางๆ รวมถงเพอความปลอดภยของบคคล เงนทนจงเปนทรพยากรทจาเปนเพอใชในการลงทนในการ
ประกอบธรกจ
● ขอมลสารสนเทศ (Information)
ในมมมองของภาคธรกจ ขอมลสารสนเทศ (Information) หมายถง เอกสารและขอมลตางๆ ทสามารถ
นามาใชในการประกอบการตดสนใจทถกตอง และเพอคงความสามารถในการแขงขนทางธรกจใหกบองคกร การใช
ขอมลสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ นาไปสการปรบปรงประสทธผล สรางมลคาเพม สรางสรรคนวตกรรมความคด
สรางสรรค เพอการวางแผนการดาเนนธรกจและผลบวกตางๆ ในการดาเนนธรกจ
เตรยมค
3 การ
บคคล
เพอให
จกร P
ขนตอ
เปนวฎ
การบร
ความพรอมการส
รจดการทางธร
การบรหาร
ล วสด เงนทน
หสามารถบรรล
PDCA (Plan, D
PDCA
นคอ วางแผน
ฎจกรอยางตอเน
รหารจดการทา
อบมาตรฐานวชา
รกจ (Busines
จดการทางธรก
และขอมล) เพ
วตถประสงคใน
Do, Check, Ac
เปนกระบวนก
(Plan) ดาเนน
นองเพอพฒนา
งธรกจทมประส
แผน (
ทา (D
ตรวจส
กฎ (A
าชพไอท IT Passp
ss manageme
กจ เกยวของกบ
พอใหบรรลวตถ
นการดาเนนธร
ct) ในการบรหา
การพนฐานเพอ
นการตามแผน
าการทางานแล
สทธภาพ
(Plan): กาหนด
Do): การดาเนน
สอบ (Check):
Act): กาหนดมา
port: STRATEGY
ent)
บการประสานง
ถประสงคขององ
กจขององคกรต
ารจดการใหเปน
การบรหารจดก
(Do) ตรวจสอบ
ะคณภาพผลต
ดสงทตองปรบป
นการตาม "Plan
การประเมนผล
าตรการเพอปรบ
Y
านและการบรณ
งคกร โดยใชท
ตามทกาหนดไว
นไปตามวตถปร
การทางธรกจท
บผลการดาเนน
ภณฑ ดวยกา
ปรงและวธการ
n" ทไดกาหนดไ
ลจาก "Do" หรอ
บปรงผลทไดจา
ณาการการจดก
รพยากรตางๆ
ว องคกรสามา
ระสงค
ประกอบดวยข
นการ (Check)
รทา PDCA เ
ไวในขนตอนกอ
อการดาเนนกา
ากการ "Check
การทรพยากร
เหลานนอยางค
ารถใช การจดก
นตอนในการด
พฒนากฎระเบ
ปนวนรอบซาๆ
อนหนา
ารตามแผน
k"
หนาท 5
(ทรพยากร
คมคา และ
การแบบวฎ
าเนนการส
บยบ (Act)
ทาใหเกด
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 6
4 โครงสรางองคกรขององคกรธรกจ (Organizational structure of a corporation)
องคกรทางธรกจ หรอ "บรษท" เปนองคกรทมการดาเนนการทางธรกจตางๆ อาท การผลต (Production) การ
ขาย (Sales) การใหบรการทางธรกจประเภทตางๆ โดยมวตถประสงคเพอการสรางผลกาไรใหกบองคกร โดยอาจ
หมายถง บรษทเอกชนตางๆ เชน บรษทมหาชน (Public company หรอ stock company) หรอ บรษทจากด (Limited
Liability Company) ซงเปนทรจกกนโดยทวไป นอกจากนยงรวมถง องคกรภาครฐ ทมรฐเปนผถอหน หรอรฐวสาหกจ
องคกรธรกจ เปนนตบคคล ทบรณาการขนเปนระบบเพอทาหนาทดาเนนการใดๆ ใหบรรลวตถประสงคทไดกาหนดไว
(1) โครงสรางองคกร (Structure of A corporation)
บรษทหรอองคกรทางธรกจเปนองคกรทจดตงขนเพอทาหนาทในการกากบกจการทางธรกจใหมประสทธภาพ
มรปแบบโครงสรางขององคกรทหลากหลาย ประกอบดวย โครงสรางองคกรแบบแบงตามหนาท (Functional
organizations) โครงสรางองคกรแบบระบบหนวยยอย (Divisional system organizations) โครงสรางองคกรแบบแม
ททรกซ (Matrix organizations) โครงสรางองคกรแบบโครงการ (Project organizations) เปนตน
●องคกรแบบแบงตามหนาท (Functional organization)
องคกรแบบแบงตามหนาท เปนองคกรทมโครงสรางแบงการบรหารตามหนาทในการทางาน เชน การผลต
(Manufacturing) การขาย (Sales) การตลาด (Marketing) การบญช (Accounting) และการบรหารทรพยากรบคคล
(Human resources) เปนตน
คณสมบตหลกของการจดโครงสรางองคกรแบบแบงตามหนาท คอทาใหสามารถแบงการทางานตามความ
เชยวชาญของแตละหนาทในการทางานไดอยางมประสทธภาพ ทาใหไดประสทธผลสง ในขณะเดยวกนอาจเกดปญหา
ในการทางานระหวางแผนกตางๆ ขนไดอนเนองมาจากแตละแผนกมมมมองในการทางานทแตกตางกน ตางฝายตาง
มงเนนในการทางานตามหนาทของตน
โครงสรางองคกรแบบแบงตามหนาทประกอบขนจากแผนกหนาทสองกลมหลกคอ กลมแผนกงานทางตรง
(Line (direct) department) และกลมแผนกงานทางออม (Staff department หรอ indirect department)
- กลมแผนกงานทางตรง (Line department) เปนแผนกงานตางๆ ทมหนาทรบผดชอบกบการสราง
รายไดใหกบองคกร อาทเชน แผนกขาย (Sales) แผนกผลต (Production) และแผนกวตถดบ
(Materials) เปนตน
- กลมแผนกงานทางออม (Staff department) เปนแผนกงานททาหนาทสนบสนนงานตางๆ ใหกบ
แผนกงานทางตรง อาทเชน แผนกบรหารทรพยากรบคคล (Human resources) แผนกบญช
(Accounting) และแผนกธรการ (General Affairs) เปนตน
เตรยมค
(Sales
อางอง
องคก
องคกร
อาทเช
องคก
องคกร
ชดเจน
● โคร
ตวอยา
หนาท
องคกร
ความพรอมการส
ฝายขาย
s department
กลมแ
Line (di
ง
กรแบบเปนทา
รแบบเปนทางก
ชน บรษท และส
กรแบบไมเปน
รแบบไมเปนทา
น แตอาจกาหน
รงสรางองคกร
โครงสรางอ
างเชน องคกร
รบผดชอบทาง
รไปยงแผนกตา
อบมาตรฐานวชา
)
แผ
(Productio
แผนกงานทางต
irect) departm
างการ (Forma
การ เปนนตบค
สถาบนทางธรก
ทางการ (Info
างการ เปนนตบ
นดวตถประสงค
รแบบลาดบช
องคกรแบบลาด
เชงลาดบชนทม
งธรกจทแตกตา
างๆ ทวทงองคก
าชพไอท IT Passp
ฝาย
ผนกผลต
on departmen
รง
ment
al organization
คคลทมการกาห
กจตางๆ
rmal organiza
บคคลทไมไดม
คแบบกวางๆ ไว
ชน (Hierarchic
ดบชน
มแผนกงานตาง
างกน ลกษณ
กรไดโดยงาย
port: STRATEGY
บรหาร (Mana
nt)
แผนกบร
(Hu
n)
หนดวตถประส
ation)
การกาหนดวตถ
ว
cal organizatio
เปนองคกรท
งๆ อยภายใตก
ะสาคญของโค
Y
gement)
รหารทรพยากร
uman resource
department)
กลม
Staff (
งคขององคกรห
ถประสงคของอ
on)
ทมโครงสรางเชง
การสงการหรอก
รงสรางองคกร
รบคคล
es (Ac
มแผนกงานทาง
(indirect) depa
หรอกฎระเบยบ
องคกรหรอกฎร
งลาดบชนในกา
การกากบโดยป
แบบนคอ สาม
แผนกบญ
ccounting dep
งออม
artment
บของบรษทไวอ
ระเบยบของบรษ
ารสงการงานบ
ประธาน ซงแต
มารถเผยแพรนโ
หนาท 7
ญช
partment)
ยางชดเจน
ษทไวอยาง
บรหารตางๆ
ตละแผนกม
โยบายของ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 8
คณะกรรมการ บรษท Board of directors
ฝายบรหาร
Management department
ฝายขาย
Sales department
ฝายผลต
Manufacturing department
ทรพยากรมนษย
Human
resources
งานธรการ
General
Affairs
แผนกขายองคกร
Corporate sales
แผนกขายปลกราย
ยอย Consumer
sales
โรงงาน X
Plant X
โรงงาน Y
Plant Y
●องคกรระบบธรกจยอย (Divisional system organization)
โครงสรางองคกรแบบระบบธรกจยอย เปนการแบงหนวยงานตางๆ ออกจากกนโดยพจารณาจากประเภทของ
ผลตภณฑ พนท หรอตามกลมตลาด ของแตละประเภทธรกจยอย โดยแตละหนวยธรกจยอยจะมพนกงานเปนของ
ตนเอง ทงหมดหรอบางสวนกได
คณสมบตหลกของการแบงโครงสรางองคกรแบบหนวยธรกจยอยน คอแตละหนวยธรกจยอยมฐานการ
ดาเนนการทแบงตามธรกจยอย และทาใหแตละหนวยธรกจยอยสามารถใหบรการตอบสนองตอความตองการของ
ตลาดหรอผบรโภคในกลมธรกจยอยทรบผดชอบไดอยางมประสทธภาพครบวงจร รวดเรว
หลกการแบงโครงสรางองคกรแบบหนวยธรกจยอยน แตละหนวยธรกจยอยมหนาทกากบดแลบญชของ
ตนเอง อกทงมหนาทในการดาเนนธรกจเพอสรางผลกาไรของหนวยธรกจยอยเปนเอกเทศไมขนกบหนวยงานหลก
อางอง
แผนกงานทางตรง (Line department) และแผนกงานทางออม (Staff department)
แผนกงานทางออม (Staff department) ประกอบดวยแผนกตางๆ ดงน
●แผนกทรพยากรมนษย (Human resources) แผนกบญช (Accounting) แผนกธรการ (General Affairs) และแผนก
ระบบสารสนเทศ (Information systems)
แผนกงานทางตรง (Line department) ประกอบดวยแผนกตางๆ ดงน
●แผนกขาย (Sales) แผนกผลต (Production) และแผนกวตถดบ (Materials)
เตรยมค
แผนก
(Produ
●โคร
โลก ม
ตวผล
ทางาน
การทา
ความพรอมการส
หนวยธรกจ
กผลต
uction)
แผนก
ขาย
(Sales
รงสรางองคกร
โครงสรางอ
มโครงสรางในก
ตภณฑ แตเนอ
นรวมกน จงอา
างานรวมกน
โครงการ X
โครงการ Y
โครงการ Z
อบมาตรฐานวชา
ยอย X ก
s)
แผนกบญ
(Accountin
รแบบแมททรก
องคกรแบบแมท
การบรหารสงกา
องจากเปนโครง
าจทาใหเกดควา
ฝายพ
Develo
Depar
าชพไอท IT Passp
ฝาย
ช
ng)
แผนกผล
(Productio
กซ (Matrix or
ททรกซ เปนโค
ารทซบซอน เช
งสรางองคกรท
ามสบสนในการ
พฒนา opment
rtment
port: STRATEGY
ยบรหาร (Manag
หนวยธรกจยอย
ต
on)
แผนก
ขาย
(Sales)
rganization)
รงสรางองคกร
ชนแบงตามกลม
มสายการบงค
รสงการได ในข
ฝายวางแผน
Planning
Departmen
Y
gement)
ย Y แผนกบญช
(Accounting)
ทมการแบงโคร
มงานหนาทแล
บบญชาทสลบ
ขณะทขอบเขต
น
nt
R
D
ห
แผนกผลต
(Production)
รงสรางตามองค
ะพนท หรอแบ
ซบซอน มผบร
การทางานของ
ฝายวจย Research
Department
หนวยธรกจยอย Z
แผนก
ขาย
(Sales)
(A
คกรหลกและอง
บงตามกลมงาน
รหารหลายระด
งแตละแผนกจะ
ฝายกา
Mark
Depar
หนาท 9
แผนกบญช
Accounting)
งคกรระดบ
นหนาทและ
ดบชนทตอง
ะลดลงจาก
ารตลาด keting
rtment
เตรยมค
●โคร
บรษท
สภาพ
หนวย
ทรพย
ขาย
●โคร
รวมเข
นนๆ ไ
ความพรอมการส
รงสรางองคกร
โครงสรางอ
อสระทาใหองค
แวดลอมหรอธ
ธรกจยอย แต
ากรมนษยไดม
บรษท
ย (Sales)
รงสรางองคกร
โครงสรางอ
ขาดวยกนเพอด
ไป ทงนผเชยวช
อบมาตรฐานวชา
รระบบบรษท
องคกรระบบบร
คกรหรอบรษทท
ธรรมชาตในการ
ตมความเปนอส
ากกวา
ท X
โรงงาน (Plant
รแบบโครงการ
องคกรแบบโครง
าเนนงานตามโ
ชาญแตละรายอ
าชพไอท IT Passp
(Company sy
รษท หมายถง
ทดแลธรกจยอย
รดาเนนธรกจขอ
สระในการบรหา
คณะกรร
t) ขาย (S
ร (Project org
งการ เป
โครงการตางๆ
อาจอยในองคก
port: STRATEGY
ystem organiz
งโครงสรางทแย
ยมอานวจในกา
องตนเอง เปน
ารจดการมากก
รมการ (Board
บรษท Y
Sales) โรง
ganization)
ปนโครงสรางอง
ใหบรรลเปาหม
กรโครงการหลา
Y
zation)
ยกหนวยธรกจแ
ารบรหารจดกา
นโครงสรางองค
กวา สามารถใ
of directors)
งงาน (Plant)
งคกรแบบชวคร
มายเมอเสรจส
ายโครงการพรอ
และหนวยงานบ
าร มความอสร
คกรทคลายคลง
ใชดลยพนจในก
ขาย (Sale
ราวทประกอบด
นโครงการหนง
อมกนในเวลาเด
บรหาร ออกจ
ระในการปรบต
งกบโครงสรางอ
การตดสนใจใน
บรษท Z
es) โรงงา
ดวยผเชยวชาญ
งๆ แลวกจะยก
ดยวกนกได
หนาท 10
จากกนเปน
ตวใหเขากบ
องคกรแบบ
นการบรหาร
าน (Plant)
ญแตละดาน
กเลกองคกร
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 11
(2) โครงสรางแผนก/ฝาย ตางๆ ทางธรกจ (Departmental structure)
องคกรธรกจประกอบดวยหนวยงานตางๆ ทถกแบงดวยหนาทความรบผดชอบ หรอตามเนอหาของงานท
รบผดชอบ เพอความสะดวกในการทางานดวยคอมพวเตอร จาเปนตองมความรความเขาใจ ถงหนวยงาน หนาท ความ
รบผดชอบตางๆ ภายในบรษท โดยมโครงสรางแผนก และเนอหาในการทางาน หนาทความรบผดชอบตางๆ ดงน
แผนก /ฝาย (Department) ขอบเขตการทางาน
ทรพยากรมนษย (Human
resources หรอ Labor)
คดเลอก รบพนกงานและฝกอบรมบคลากร และสงใหไปทางานยงแผนกตางๆ เปน
หนวยงานทตองรบผดชอบหนาทหลากหลายทเกยวของกบทรพยากรบคคลของ
องคกร
บญช (การเงน) (Accounting
หรอ Finances)
บรหารจดงานเงนทนและสนบสนนโครงสรางพนฐานในการทาธรกจใหกบองคกร
รวมทงการจดหาและบรหารจดการเงนทน ในบางบรษทแผนกบญชยงทาหนาท
บรหารสนทรพยและประเมนผลประกอบการดวย
งานธรการ (General Affairs) ทาหนาทประสานงานระหวางหนวยงานตางๆ และบรหารจดการงานบรหาร
ระบบสารสนเทศ (Information
systems)
พฒนาและบรหารจดการระบบขอมลภายใน บรษท ประกอบดวยผเชยวชาญ
ทางดานเทคโนโลยสารสนเทศทหลากหลาย อาทเชน วศวกรระบบ (System
engineers) โปรแกรมเมอร (Programmers) และวศวกรปฏบตการระบบ (Systems
operation engineers) เปนตน
การตลาด (Marketing)
ดาเนนการวจยทางการตลาด วจยและพฒนาผลตภณฑ
สนบสนนการพฒนาและการวจยทางดานเทคนคสาหรบผลตภณฑใหม
การขาย (การตลาด) (Sales
หรอ Marketing)
มหนาทขายสนคาหรอบรการทบรษทผลตหรอจาหนวยใหกบลกคาโดยตรง
รวมถงการจดเกบเงนหรอรบชาระคาสนคา
การผลต (Production หรอ
Manufacturing)
ทาหนาทผลตสนคาหรอผลตภณฑ ในบางองคกร การผลตยงมหนาทรวมถงการ
จดหาสนคาและวตถดบดวย
วตถดบ (จดซอ) (Materials
หรอ Purchasing)
จดหาวสดทจาเปนสาหรบการผลตสนคาและสาหรบการดาเนนธรกจ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 12
1-1-2 OR (การวจยการดาเนนงาน) และ IE: Industrial Engineering (วศวกรรมอตสาหการ)
OR หรอการวจยการดาเนนงาน เปนระเบยบวธในการวเคราะหและวธในการแกไขปญหา ทอาจเกดขนใน
การบรหารจดการทางธรกจ สวน IE หรอวศวกรรมอตสาหการ หมายถงระเบยบวธในการปรบปรงปญหาทอาจเกดขน
ในขอบเขตการผลตหรอในงานบรการ จากผลกระทบทมตอ ทรพยากรบคคล วสดอปกรณ เงนทน และขอมล
สารสนเทศ ในการดาเนนธรกจ จงจาเปนตองมการวเคราะห แกไข และปรบปรงปญหา ทอาจเกดขนทงในระดบบรหาร
และในระดบปฏบตการ
1 ความเขาใจการดาเนนงาน (Understanding operations)
เพอสรางความเขาใจในการดาเนนงาน การวเคราะห การแกไขปญหา การปรบปรงการทางาน เราสามารถนา
แผนภมและแผนภาพตางๆ (Charts and diagrams) มาใชไดอยางมประสทธภาพ
เพอแสดงลาดบขนตอนในการทางาน (flow of work) เวรกโฟลว (Workflow) ลาดบขนตอนการทางาน
เพออธบายโครงสรางของปญหา (Structure of
problems)
แผนภาพความสมพนธ (Association diagram)
แผนภาพตนไม (tree diagram) แผนทแสดง
ความสมพนธ (Affinity map)
เพออธบายความสมพนธ (Relationships) แผนภาพแมททรกซ (Matrix diagram) การวเคราะห
ขอมลแบบแมททรกซ (Matrix data Analysis)
เพอแสดงแนวโนมทเปลยนแปลงไปตามเวลา (Trends
over time)
กราฟ Z (Z graph)
เพอแสดงการแจกแจง (Distributions) แผนภาพการแจกแจง (Distribution diagram) และ
พอรตโฟลโอ (portfolio ผลงานสะสม)
เพอการวางแผนและการบรหารจดการ (Planning And
management)
แผนภมแกนต (Gantt chart)
เตรยมค
●เวร
ของแต
ลกคา
สงซอส
(Orde
รบสน
(Rece
ชาระเง
(Issue
ความพรอมการส
กโฟลว (Work
เวรกโฟลว
ตละแผนก รวม
(Customer)
สนคา
ers product)
คา
eives product)
งน
es payment)
อบมาตรฐานวชา
kflow)
เปนเครองมอ
มถงความสมพน
แผนกขาย
รบคาสงซอ
(Receives
ออกคาสงข
(Books ord
)
าชพไอท IT Passp
อเพอใชแสดงลา
นธในการทางาน
(Sales) แ
(
อ
s order)
ขาย
der)
ต
ค
in
ค
จ
p
port: STRATEGY
าดบขนตอนกา
นของแตละแผน
แผนกการตลาด
Marketing)
ตรวจสอบสนคา
คลง (Checks
nventory)
คารองสนคาเพอ
จดสง(Request
product shipm
Y
รทางาน ทาใ
นก
ด คลงส
(Ware
าคง
อ
ts
ment)
ตรวจส
(Chec
สงสน
(Ship
ใหสามารถรบท
นคา
ehouse)
สอบสนคา
cks product)
นคา
s product)
ราบและเขาใจ
แผนกบญช
(Accounti
รบชาระเงน
(Settles p
for produc
หนาท 13
การทางาน
ช
ng)
นคาสนคา
ayment
ct)
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 14
อางอง
OR: Operations Research การวจยการดาเนนการ
เปนชดของเทคนคทางวทยาศาสตรสาหรบการกาหนดและการดาเนนการแผนธรกจในบรษท เปนสาขาองคความรหนง
ของคณตศาสตรประยกตและคอมพวเตอร โดยการใชเครองมอและเทคนคทางวทยาศาสตรดวยการวาดภาพ ซงเปน
วธการในการวเคราะหและแกไขปญหาทเกยวของกบการทางาน และเพอหาวธในการแกไขปญหาทดทสด
IE: Industrial Engineering (วศวกรรมอตสาหการ)
IE เปนระเบยบวธเพอทาใหกระบวนการในการผลต (manufacturing) การสราง (construction) ฯลฯ มประสทธภาพ
โดยเฉพาะอยางยงยงนาระเบยบวธทหลากหลายเพอศกษาเวลาในการทางาน เพอการวางแผนและบรหารจดการ
ตารางการทางาน และเพอการบรหารตนทน เปนตน ซงเปนเทคนคเพอเพมประสทธภาพในการทางานทนยมใชใน
กระบวนการผลต
●แผนภาพแสดงความสมพนธ (Association diagram)
แผนภาพแสดงความสมพนธ เปนแผนภาพแสดงความสมพนธระหวาง เหต (Causes) และผล (Effects) หรอ
เปาหมาย (Goals) กบ วธ (Methods) เพอแสดงถงโครงสรางของปญหา จงเปนเครองมอทเหมาะสมในการใชแกไข
ปญหาไดเปนอยางด แตสาเหตของปญหาทยงซอนเรนอยอาจไมไดรบการแกไข
การแกไขปญหาดวยวธนอาจใชวธแกไขปญหาจากหลายๆ ทม เพอสามารถแกไขปญหาในมมมองทแตกตาง
กน ทาใหไดวธการในการแกไขปญหาอยางมประสทธภาพ สามารถแกไขเหตของปญหาไดเปนอยางด
เตรยมค
● แผน
ความห
เฉพาะ
ความพรอมการส
งานทงาย (
ความผดพล
เพมบคคลใ
กระบวนกา
ประสทธภา
การทางาน
โครงสรางพ
ขาดความเ
การพดคยเ
สาเหต (Ca
ผลกระทบ
นภาพตนไม (T
แผนภาพต
หมาย (Means
กระบวนกา
ะและการดาเนน
อบมาตรฐานวชา
(Simple task)
ลาดทเพมขน (
ใหม (New per
ารทถดถอย (Pr
าพในการทางา
นผดปกตเพมมา
พนฐานทลาสม
เขมขน (Lack o
เพมมากขน (In
ause)
(Effect)
Tree diagram)
นไม เปนเครอ
s) เพอใชในการ
ารในการสรางแ
นการเพอการแ
าชพไอท IT Passp
Increase in m
rson Added)
rocedure dete
นถดถอย (Wo
ากขน (Increas
ย (Obsolete in
of concentratio
ncrease in cha
)
องมอเพอแสดง
รวธการในการแ
แผนภาพตนไมแ
แกไขปญหา
port: STRATEGY
mistakes)
eriorates)
rk efficiency d
se of malfunct
nfrastructure)
on)
atter)
งหวงโซในรปแบ
แกไขปญหา
และกระบวนกา
Y
deteriorates)
tions)
บบเชงลาดบโค
ารใหไดมาซงผล
รงสรางของ เป
ลลพททสมบรณ
ปาหมาย (Go
ณ ทาใหไ
หนาท 15
oals) และ
ไดนโยบาย
เตรยมค
●แผน
โครงส
ละเหต
ความพรอมการส
ความหมาย
การศกษาข
ภาระงานท
นาเสนอโม
การดาเนน
การวดคณภ
การวดคณภ
ปรบปรงปร
เปาหมาย G
ความหมาย
ความหมาย
นภาพความส
แผนภาพค
สรางขอมลในรป
แผนภาพค
ตไดชดเจน
อบมาตรฐานวชา
ยของ การวดค"
ของพนกงาน S
ทเพมขน Impro
เดลใหม Introd
การทบทวนกา
ภาพอปกรณ E
ภาพพนกงาน S
ระสทธภาพการ
Goal
ยของ การปรบ"
ยของ การวดค"
มพนธ (Affinit
วามสมพนธ
ปแบบกลม (Gr
วามสมพนธเป
าชพไอท IT Passp
คณภาพพนกงา
taff education
oved Allocatio
duce new mod
รสอบวด Re-e
Equipment me
Staffing meas
รทางาน Impro
บปรงประสทธภ
คณภาพอปกรณ
ty diagram)
เปนเครองมอเพ
roups) และการ
นเครองมอทเห
port: STRATEGY
"าน (staffing m
n
n
del
examine opera
easures
sures
ove work effici
ภาพในการทางา
"ณ Means for “
พอสรปความส
รวเคราะหขอม
หมาะสาหรบกา
Y
measures)
ations
ency
"าน Means for
“equipment m
สมพนธรวมระห
ล (Analyzing
ารแกไชปญหาท
r “improving w
measures”
หวาง ขอมล
data)
ทคลมเครอและ
work efficienc
(Data) การจ
ะสามารถชแจงป
หนาท 16
y”
จดระเบยบ
ปญหาแต
เตรยมค
ร
ความพรอมการส
ผลตภ
เฉพาะผลตภณ
ตองการ (Few
ราคาสงเมอเปร
prices comp
อบมาตรฐานวชา
ภณฑ (Product
ณฑทสอดคลอง
w products in
needs)
รยบเทยบกบคแ
pared to comp
าชพไอท IT Passp
ยอดขาย
t)
งกบความ
line with
แขง (High
petitors)
port: STRATEGY
ยทลดลง (Decl
การเจรจา
ไมใหขอเส
(Not
ไมทราบ
ไมเปนไ
Y
lining sales)
าตอรองกบลกค
สนอทตอบสนอ
making prop
custom
บถงการตดสนใ
decisio
ไปตามรอบระย
perio
คา (Negotiatio
งตอความตอง
osals that res
mer needs)
ใจหลก (Not kn
on-makers)
ยะเวลา (Not fo
odically)
ons with custo
การของลกคา
spond to
nowing key
llowing up
หนาท 17
omers)
เตรยมค
●แผน
(Rows
รปแบบ
อยางม
●การ
ความส
ลกษณ
ความพรอมการส
นภาพเมทรกซ
แผนภาพเม
s) และคอลมน
บของปญหา แ
ความสมพน
มประสทธภาพ
ชอบรษท
บรษท A
บรษท B
บรษท C
บรษท D
บรษท E
รวเคราะหขอม
การวเคราะ
สมพนธของขอ
ณะของแตละอง
อบมาตรฐานวชา
ซ (Matrix diag
มทรกซ เป
น (Columns) เ
และแนวคด วธใ
นธของแตละอง
ทกษะ (S
Excellen
OK
Bad
Excellen
Good
มลแบบเมทรก
ะหขอมลแบบเม
มลทมโครงสรา
งคประกอบของ
าชพไอท IT Passp
gram)
ปนเครองมอเพอ
เพอแสดงความ
ในการแกไขปญ
งคประกอบในร
Skill) บรการ
nt OK
Good
OK
nt OK
Excell
กซ (Matrix Da
มทรกซเปนวธก
างซาซอน ใหอ
งขอมลทมขนา
port: STRATEGY
อจดโครงสรางอ
มสมพนธของแต
ญหา
รปแบบตาราง
ร (Service) ว
G
G
lent O
ata Analysis)
การเพอการจดร
อยในรปแบบตว
ดใหญยากตอก
Y
องคประกอบทต
ตละองคประกอ
เปนจดเรมตน
วนจดสง (Deliv
Good
Good
Bad
Bad
OK
ระเบยบขอมลต
วเลข ทาใหเปน
การทาความเขา
ตองทาการวเคร
อบในรปแบบตา
นเพอนาไปสแน
very date)
ตามคณสมบต
นเครองมอทเหม
าใจในภาพรวม
ราะหใหอยในร
าราง ทาใหสาม
นวทางในการแ
ตนทน (Cost)
Bad
OK
Excellent
Good
Good
เพอ
มาะสมเพอทาค
ม
หนาท 18
รปแบบแถว
มารถแสดง
แกไขปญหา
อการแสดง
ความเขาใจ
เตรยมค
●กรา
เสนกร
สรป (
การขา
ความพรอมการส
าฟ Z (Z graph
กราฟ Z
ราฟ ในลกษณะ
ตวอยางเชน
(Moving total
ายด หากแนวโน
ตารางผลก
อบมาตรฐานวชา
h)
เปนเครองม
ะอกษร Z
น กราฟเพอแส
s) (ผลสะสมจ
นมลดลงแสดง
การขาย
าชพไอท IT Passp
มอเพอการนาเส
สดงรายได (Re
จากปทผานมา)
วาผลการขายไ
port: STRATEGY
สนอแนวโนมขอ
evenues) รายไ
) หากเสนกราฟ
ไมด เปนตน
Y
องขอมลในแตล
ไดสะสม (Cum
ฟรายการเคลอ
ละชวงเวลา โ
mulative reven
นไหวสรปมแน
โดยตงชอจากร
nues) รายการ
นวโนมเพมขน แ
หนาท 19
รปแบบของ
รเคลอนไหว
แสดงวาผล
เตรยมค
●แผน
การกร
ตวอยา
●พอ
ความพรอมการส
นภาพจาแนก
แผนภาพจ
ระจาย
าง กราฟแสดง
รตโฟลโอ (Po
พอรตโฟลโ
ตวอยางเชน
อบมาตรฐานวชา
(Distribution
าแนก เปนแผน
ความสามารถใ
ortfolio) หรอผ
โอ เปนกราฟเพ
น กราฟแสดงย
าชพไอท IT Passp
diagram)
นภาพเพอนาเส
ในการทากาไรข
ผลงานสะสม
อใชแสดงการก
ยอดขายและสว
port: STRATEGY
สนอจานวนของ
ของแตละผลตภ
กระจายหรอกา
วนแบงทางการ
Y
งแตละองคประ
ภณฑโดยตอเน
รจาแนก
ตลาด
ะกอบ ในแตละ
นอง เมอเปรยบ
ะสวนดวยการจ
เทยบกบยอดข
หนาท 20
จาแนกหรอ
ขายรวม
เตรยมค
●แผน
หนาท
กราฟแ
อางอง
คณตศ
ผลตภ
(Inves
ความพรอมการส
นภมแกนต (G
แผนภมแก
บอกลาดบและ
แทง หรอเครอง
ง
วธการทาง
ศาสตร เพอการ
โดยใชการว
ภณฑตางๆ ในอ
stment-calcula
อบมาตรฐานวชา
Gantt chart)
นต เปนแผนภ
ะระยะเวลาในก
งหมายลกศรใน
วทยาการจดกา
รแกไขปญหาท
วเคราะหอนกร
อดต โดยใชกา
ation) ในการต
าชพไอท IT Passp
มเพอนาเสนอล
การดาเนนการ
นการนาเสนอ
าร (Managem
างธรกจ
มเวลาเพอคาด
ารวเคราะหพอร
ตดสนใจ
port: STRATEGY
ลาดบและระยะ
สวนแนวนอน
ment science
ดการณการขาย
รตโฟลโอ (port
Y
ะเวลาในการทา
นทาหนาทนาเส
e method)
ยในอนาคต
tfolio Analysi
างานแตละขนต
สนอลาดบขนตอ
เปนระเบยบวธ
จากการว
s) และรปแบบ
ตอน โดยแกนแ
อนในการทางา
ธในการใชการค
วเคราะหแนวโน
บการคานวณใน
หนาท 21
แนวนอนทา
าน โดยใช
คานวณทาง
นมการขาย
นการลงทน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 22
2 การวเคราะหงานและการวางแผนการดาเนนงาน (Job Analysis and operational planning)
ดวยตารางและแผนภมสามารถนามาใชเพอการวเคราะหขอมล และสรางกราฟเพอชวยปรบปรงกระบวนการ
ทางธรกจ โดยสามารถสรปวธการในการวเคราะหงานและการวางแผนการดาเนนการไดดงตอไปน
แสดงผลกระทบของงาน (Impact of A job) แผนภมพาเรโต (Pareto chart) การวเคราะห ABC
(ABC Analysis)
แสดงลาดบงาน (Order of tasks) และจานวนวน
(number of days)
แผนภาพลกศร (Arrow diagram)
แสดงการกระจายหรอการจาแนก (Distributions) แผนภาพสแกตเตอร (Scatter diagram)
ฮสโตแกรม (Histogram)
เปรยบเทยบและสมดลยองคประกอบตางๆ
(Comparing and Balancing multiple Elements)
แผนภมเรดา (Radar chart)
แสดงสถานะ (Status) และกระบวนการ (Process) แผนภมควบคม (Control chart)
แสดงความสมพนธมากนอย (Big/small relationships) กราฟแทง (Bar chart)
แสดงสดสวนของแตละชนดจากทงหมด (Proportions
of a whole)
กราฟพาย (Pie chart)
แสดงแนวโนมตามเวลาทเปลยนแปลงไป (Trends over
time)
กราฟเสน (Line chart)
แสดงการคาดการณ (Predictions) การวเคราะหถดถอย (Regression Analysis)
เตรยมค
● แผ
ซอนท
สวนบ
● กา
วเครา
จดการ
แบงออ
สวนท
70%
ใหกบพ
ละ 70
ความพรอมการส
ผนภมพาเรโต
แผนภมพา
บดวยกราฟเสน
ตวอยางเชน
คคล ถงเครองซ
รวเคราะห AB
การวเคราะ
ะห ABC เปนป
ร การควบคมค
โดยการใชแ
อกเปนสามกลม
เหลอเปนกลม
ตวอยางเชน
ของยอดขายเพ
พวกเขา
จากตวอยา
0 จงกาหนดใหผ
อบมาตรฐานวชา
(Pareto chart
เรโต ใชเพอแส
นททาหนาทแส
น แผนภมพาเร
ซกผา เพอทาก
BC (ABC Ana
ะห ABC เปนว
ประโยชนมากส
คลงสนคา เปนต
แผนภมพาเรโต
ม โดยทวไปจะ
C
นในแผนภมตว
พอใหผประกอบ
างแผนภมพาเร
ผลตภณฑทงสอ
าชพไอท IT Passp
t)
สดงมลคารวมข
สดงคาสะสมขอ
รโตแสดงปรมา
การวเคราะห AB
alysis)
วธเพอทาความ
สาหรบการบรห
ตน
ตเพอการเรยงล
ะแบงกลมทมยอ
วอยางเชนเครอ
บการผลตภณฑ
รโตทกาหนด คอ
องอยในกลม A
port: STRATEGY
ของการจดเรยง
องแตละองคปร
ณการขายสนค
BC (ABC Ana
เขาใจลาดบคว
ารงานทางธรก
าดบแตละองค
อดขายสงสดรอ
งคอมพวเตอรส
ฑทงสองกลม A
อมพวเตอร PC
A และตองใหคว
Y
งแตละองคประ
ระกอบ
คาแตละประเภ
alysis)
วามสาคญของอ
กจในดานตางๆ
ประกอบจากม
อยละ 70 ใหเป
สวนบคคลและ
A การแนะนาก
C และเครองปร
วามสาคญกบผ
ะกอบ ตามลาด
ท จากนอยไปม
องคประกอบต
การวางกลยท
มากไปนอยตาม
ปนกลม A รอยล
เครองปรบอาก
ารจดการสนคา
รบอากาศมยอด
ผลตภณฑทงสอ
ดบทลดลง ดวย
มาก เรมจากคอ
างๆ เชน ผลต
ธทางการขาย
มลาดบความสา
ละ 70 ถง 90 เ
กาศรวมกนใหเพ
าวาควรใหนาห
ดผลกาไรรวมมา
องสงสด
หนาท 23
ยกราฟแทง
อมพวเตอร
ภณฑ การ
การบรหาร
าคญ และ
เปนกลม B
พมขน
หนกมากขน
ากกวารอย
เตรยมค
● แผ
และจา
สมบร
อางอง
เสนท
เสนทา
ดาเนน
เนองจ
จดการ
PERT
ความพรอมการส
ผนภาพลกศร
แผนภาพล
านวนวนทตองใ
ดงตวอยาง
ณแลว
ง
ทางวกฤต (Crit
างวกฤต หรอเส
นการทดทสดดว
จาก แตละกจ
รอยางเหมาะส
T (Program Ev
อบมาตรฐานวชา
(Arrow diagra
กศร เปนวธเพ
ใชในการทางาน
งแผนภาพ แสด
tical path)
สนทางทสาคญ
วยจานวนวนใน
กรรมในการดา
มในการจดสรร
valuation and
าชพไอท IT Passp
am) แผนภมเพ
พอการจดเตรยม
นดวยลกศร โด
ดงใหเหนวา งา
ญ ในการวางแผ
นการทางานทน
าเนนงานตามเส
รการลาดบการ
Review Tech
port: STRATEGY
พรท (PERT c
มแผนการดาเน
ดยนาไปใชในลก
าน E จะสามา
ผนตารางเวลา
นอยทสด
สนทางสงผลตอ
รดาเนนการทเห
hnique) การปร
Y
chart)
นนงานทด โดย
กษณะ แผนภม
ารถเรมดาเนนก
เปนเครองมอเ
อระยะเวลาทงห
หมาะสม
ระเมนโปรแกรม
ยการจดลาดบค
มเพรท (PERT c
การไดกตอเมอ
เพอใชกาหนดเ
หมดในการทาง
มและเทคนคกา
ความสาคญ ร
chart)
ทางาน C แล
เสนทางทเหมาะ
งาน จงจาเปน
ารทบทวน
หนาท 24
ระหวางงาน
ะ D เสรจ
ะสมในการ
นตองมการ
เตรยมค
●แผน
สงขนย
อณหภ
สภาวะ
● แผ
ตวอยา
ความพรอมการส
นภาพการกระ
แผนภาพส
ตวอยางเชน
ยอดขายเครอง
จากกราฟแ
ภมสงขนยอดข
ะอณหภม แสด
ผนภมเรดาร (R
แผนภมเรด
างแผนภมเรดา
อบมาตรฐานวชา
ะจาย (แผนภา
แกตเตอรเปนแ
น กราฟแสดงค
ดมกสงขนดวย
แสดงคาความส
ายเครองดมรอ
ดงใหเหนถงขอม
Radar chart)
ดาร หรอเรดารก
ารแสดงใหเหนถ
าชพไอท IT Passp
าพสแกตเตอร
แผนภาพแสดงค
คาความสมพน
ย
สมพนธเชงลบข
นกลบลดลง
มลทงสองชดไม
กราฟ ใชเพอเป
ถงความสมดลร
port: STRATEGY
ร Scatter diag
คาความสมพน
ธเชงบวกของย
ของยอดขายเคร
และสดทายกร
มสมพนธกน
รยบเทยบและ
ระหวางคะแนน
Y
gram)
นธระหวางคาสอ
ยอดขายเครองด
รองดมรอนกบส
ราฟทแสดงควา
แสดงความสม
นของนกเรยนท
องคาในแนวแก
ดมเยน กบสภา
สภาวะอณหภม
ามไมสมพนธกน
ดลยขององคป
ไดรบจาดการท
กน X และแกน
าวะอณหภม เม
มทเปลยนแปล
นของการขายน
ระกอบตางๆ ท
ทดสอบวชาตาง
หนาท 25
Y
มออณหภม
ง เมอ
นตยสารกบ
ทสนใจ
งๆ
เตรยมค
อางอง
สหสม
สหสม
หนงล
สหสม
● แผ
ตวอยา
จากจด
อางอง
โครงร
โครงร
กระบว
ความพรอมการส
ง
มพนธ (Correl
มพนธ หมายถง
ดลง เมอค
มพนธ
ผนภมควบคม
แผนภมควบ
างแผนภมทแส
•จดทอยนอ
• หากมจด
ดวกฤตทกาหน
ง
รางแผนภมคว
างแผนภมควบ
วนการทผดปก
อบมาตรฐานวชา
lation)
ความสมพนธร
ความสมพนธขอ
(Control char
บคม เปนแผนภ
สดงใหเหนจดท
อกขอบเขตควบ
ทอยนอกเขตค
นด ในตวอยางม
วบคม (Contro
บคมเปนแผนภม
ต ซงจะแสดงใน
าชพไอท IT Passp
ระหวางคณสมบ
องทงสองคาเข
rt)
ภมเพอแสดงสถ
ผดปกตโดยพจ
บคม ทงสงและ
ควบคมตงแตหก
มจดทอยนอกเห
ol chart schem
มแสดงผลขอมล
นรปของจดของ
port: STRATEGY
บตสองคณสมบ
าใกลเสนตรง
ถานะของกระบ
จารณาจากเกณ
ะตา
กจดขนไป ถอว
หนอหรอมความ
me)
ลจากการตรวจ
งกราฟทอยนอ
Y
บต ทคณสมบต
หรอเปนเส
บวนการทางาน
ณฑตอไปน :
าเปนจดทไมสา
มผดปกตเกนก
จวด ทาใหทรา
กเขตควบคมท
ตหนงมคาเพมข
สนตรงเรยกควา
นโดยใชแผนภม
ามารถยอมรบไ
วาทยอมรบไดเ
บถงความผดป
ยอมรบได
ขนในขณะทอก
ามสมพนธในลก
เสน
ไดและตองแกไ
เกดขนสามจด
ปกตในการดาเน
หนาท 26
กคณสมบต
กษณะนวา
ไข
นนการหรอ
เตรยมค
● ฮส
ออกเป
เปลยน
สงสดอ
●กรา
ความพรอมการส
สโตแกรม (His
ฮสโตแกรม
ปนกลมๆ โด
นแปลงของขอม
ตวอยางเชน
อยในกลมอาย
าฟแทง (Bar g
กราฟแทง
ตวอยางเชน
อบมาตรฐานวชา
stogram) กราฟ
มเปนวธเพอแสด
ยฮสโตแกรมสา
มล เปนตน
น แผนภมแส
21-30 รองลงม
graph)
เปนกราฟเพอก
น ผลการขายข
าชพไอท IT Passp
ฟแสดงคาสถต
ดงจานวนของอ
ามารถแสดงให
ดงผลการสารว
มอคอกลมอาย
การเปรยบเทยบ
ของตวแทนฝาย
port: STRATEGY
ตความถ
องคประกอบใน
หเหนถงภาพรว
วจผใชโทรศพท
ย 10-20 และ 3
บองคประกอบห
ยขาย หรอเพอก
Y
นแตละกลมดวย
มของขอมล
มอถอ ในเมอ
1-40 โดยมกลม
หลายองคประก
การเปรยบเทยบ
ย กราฟแทง
จดกงกลางขอ
องหนงโดยแบง
มอายมากกวา
กอบ
บยอดขายในแต
โดยแบงขอ
องขอมล ขอบ
เปนกลมอาย
51 ปเปนกลมส
ตละเดอน
หนาท 27
มลทงหมด
บเขตความ
พบวาผใช
สดทาย
เตรยมค
● แผ
ในแตล
● แผ
เปลยน
แสดงแ
ความพรอมการส
ผนภมวงกลม ห
แผนภมวงก
ตวอยางเชน
ละกลมจากการ
สดสวนของ
ผนภมเสน (Lin
แผนภมเสน
นแปลงไป ดว
แนวโนมทเปลย
อบมาตรฐานวชา
หรอ กราฟพา
กลม หมายถงแ
น การใชแผนภ
รสารวจ
งผใชโทรศพทใ
ne chart)
น หรอกรา
ยเสนทเชอมแต
ยนแปลงจากแต
าชพไอท IT Passp
าย (Pie chart)
แผนภมเพอแสด
ภมวงกลมเพอแ
ในแตละกลมขอ
าฟเสน โด
ตละจดของกลม
ตละชวงเวลาระ
port: STRATEGY
)
ดงสดสวนของแ
แสดงสดสวนคว
องเมอง X (City
ดยปกตใชแสดง
มขอมลเดยวกน
ะหวางป
Y
แตละองคประก
วามสมพนธขอ
y X)
งคาตวเลขทเปล
น โดยใชเปนช
กอบจากองคปร
องยอดขายในผ
ลยนแปลงตอเน
ชอของกราฟดว
ระกอบทงหมด
ลตภณฑแตละ
นองเปรยบเทยบ
วย โดยมากม
หนาท 28
ะชนด หรอ
บกบเวลาท
กถกใชเพอ
เตรยมค
● กา
การกา
สามาร
กาลงส
อางอง
การป
การปร
จดยก
ความพรอมการส
รวเคราะหการ
การวเคราะ
าหนดจดลงในแ
หากกาหนด
จากกรณน
ตวอยางกร
รถประมาณกา
การถดถอย
สองนอยทสด (
ง
ระมาณคาโดย
ระมาณคาโดยว
กาลงสอง
อบมาตรฐานวชา
รถดถอย (Reg
ะหการถดถอยเ
แผนภาพการกร
ดใหขอมลสองช
A (A-slope) เ
ราฟ จากการ
รการสงซอสนค
ยเชงเสนเปนเสน
Least-square
ยวธกาลงสอง
วธกาลงสองนอ
าชพไอท IT Passp
gression Ana
ปนการวเคราะ
ระจายและใชเส
ชนดคอ X และ
เปนเสนเอยงกา
รพยากรณอณห
คาเครองดมเพอ
นตรงทเชอมระ
es method)
งนอยทสด (Le
อยทสด เปน
port: STRATEGY
lysis)
ะหเพอแสดงคว
สนตรงเชอมระห
Y สามารถแส
ารถดถอยเชงเส
หภมเฉลยทงป
อนามาจาหนา
ะหวางแตละจด
east-squares
วธกาหนดเสนต
Y
ามสมพนธระห
หวางจดเพอแส
ดงสมการการถ
สน และ b เปนจ
ทาใหสามาร
ยได
เขาดวยกนใหส
method)
ตรงจากคารวม
หวางขอมลสองช
สดงความสมพน
ถดถอยเชงเสนไ
จดตดของ y (y
รถคาดการณยอ
สนทสด ทไดจ
มทนอยทสดของ
ชนด ดวยกา
นธ
ไดเปน y=ax+b
y-intercept)
อดขายเครองด
จากการคานวณ
งระยะหางระห
หนาท 29
ารนามาทา
b
ดม ทาให
ณดวย วธ
วางจดสอง
เตรยมค
3 การ
ระเบย
(1) แผ
ลกษณ
ดงตวอ
ทางาน
ความพรอมการส
รตดสนใจ (De
เพอทาใหอ
ยบวธตอไปนเป
ผนภาพสาเหตแ
แผนภาพส
ณะโครงสรางแบ
แผนภาพก
อยางแผนภาพ
น วสด เครองจก
คณภาพถด
วธการทาง
อปกรณ (ส
พนกงาน (ส
วสด (สาเห
ไมมประสท
การปฏเสธ
การเสอมถ
การละเลย
เสยหาย (B
พนกงานระ
อบมาตรฐานวชา
ecision-making
องคกรสามารถส
นระเบยบวธเพ
และผลกระทบ
าเหตและผลกร
บบกางปลา ทา
างปลา เหมาะท
แสดงถง สา
กร และพนกงา
ดถอย (ผล) Qu
าน (สาเหต) W
สาเหต) Equipm
สาเหต) Staff (
หต) Materials (
ทธภาพ (Ineffic
(Rejects)
อย (Deteriora
(Negligence)
Breakdowns)
ะยะสน (Short-
าชพไอท IT Passp
g)
สรางผลกาไร จ
พอชวยการตดส
(Cause and e
ระทบเปนแผนภ
าใหรจกกนในอก
ทจะนามาใชใน
เหตททาใหคณ
าน จากแผนภา
uality degrada
Work methods
ment (Cause)
Cause)
(Cause)
cient)
ation)
)
-staffing)
port: STRATEGY
จงจาเปนตองมก
สนใจในการแกไ
effect diagram
ภาพเพอแสดงส
กชอหนงวา แผ
นการสรปสาเห
ณภาพในการทา
พทาใหเหนถงค
ation (Effect)
(Cause)
Y
การทางานอยา
ไขปญหาไดอย
m) แผนภาพแส
สาเหตและปจจ
ผนภาพกางปลา
ตหรอปจจยทห
างานถดถดยลง
ความสมพนธข
างมประสทธภา
างมประสทธภา
ดงเหตและผล
จยตางๆ ของป
า
หลากหลายของ
ง ดงระบบปจจ
องแตละปจจย
าพ และมคาใชจ
าพ
หรอแผนภาพก
ปญหาในการท
งปญหา
จยสประการ ค
ยไดชดเจนขน
หนาท 30
จายเกดขน
กางปลา
ทางาน ใน
คอ วธการ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 31
(2) การจาลอง (Simulation)
การจาลอง (Simulation) เปนแบบทดสอบทเลยนแบบจากสถานการณจรง จากการคาดการณปญหาและ
เงอนไขตางๆ วธการในการดาเนนการของแบบจาลองสามารถสรปไดดงตอไปน
●การโปรแกรมเชงเสน (Linear programming: LP)
LP การโปรแกรมเชงเสน เปนตวแบบเพอการแกไขปญหาทมความสาคญ ทาใหไดมาซงแนวทางในการ
จดสรรทรพยากรอยางมประสทธภาพ ภายใตขอจากดทกาหนด
● ทฤษฎการเขาคว (Queuing)
ทฤษฎการเขาคว เปนรปแบบเพอการวเคราะหระยะเวลาในการรอคอยของลกคา และความยาวของควใน
การใหบรการ อาทเชน เคานเตอรบรการรบฝากเงนในธนาคาร (Bank-teller windows) โดยพจารณาจากเวลาทลกคา
มาถง (Customer arrival time) จานวนของเคานเตอรทใหบรการ (Number of windows) และ เวลาเฉลยในการ
ใหบรการลกคาแตละราย (Average service duration)
ระยะเวลาการรอคอย (Waiting period) และจานวนของลกคาในคว (Number of people in line) สามารถ
แสดงใหเหนถงคาความคาดหวงในการไดรบบรการของลกคาแตละรายได
(3) การควบคมสนคาคงคลง (Inventory control)
การควบคมสนคาคงคลงเปนรากฐานของการจดการธรกจสาหรบบรษท หากสนคาคงคลงมากเกนไปหรอ
นอยเกนไป อปสงคและอปทานกจะไมสมดลย และหากมจานวนสนคาในคลงมากเกนไปกจะสงผลกระทบหรอมแรง
กดดนทรพยากรขององคกร ทาใหมตนทนเพมมากขน จงเปนเรองสาคญอยางยงทจะตองรกษาระดบสนคาคงคลงใหม
ปรมาณทเหมาะสมอยเสมอซงเปนสวนหนงของการควบคมสนคาคงคลง
วธการสาหรบการควบคมสนคาคงคลงมรายละเอยดดงน
อางอง
LP: Linear Programming (การเขยนโปรแกรมเชงเสน)
คาความคาดหวง (Expectation value)
คาความคาดหวง หมายถงคาเฉลยทไดหลงจากการทดลองหลายๆ ครง
ตวอยางเชน การทอยลกเตาหลายครง เราสามารถคาดการณคาเฉลยของผลการทอยได
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 32
● ระบบคงบน (Kanban system)
ระบบคงบน (Kanban system) สามารถเรยกอกชอวา ระบบ JIT (Just - In - Time) เปนระบบทางการผลตท
ไดรบความนยมนามาใช ซงคดขนโดยบรษทโตโยตา อนเปนวธในการจดซอจดหาสงจาเปนหรอสงทตองการดวย
จานวนทตองการและในเวลาทตองการ เพอรกษาจานวนของสนคาหรอวตถดบในคลงสนคาใหมนอยทสด โดยจบคกบ
ขนตอนการผลตปจจบนกบสถานะการผลตในขนตอนถดไป (การใชชนสวน) และจดซอจดหาชนสวนทตองการจาก
ขนตอนกอนหนา (จากผผลตชนสวน)
คงบน หมายถงคาสงในการทางานทลงรายละเอยดถงเวลาในการจดสงและจานวนสวนประกอบตางๆ จาก
จดสนสดของขนตอนตอไปถงจดเรมตนของขนตอนกอนหนา เพอประโยชนในการจดการการผลต
● MRP (การวางแผนความตองการวสด)
MRP (การวางแผนความตองการวสด) เปนวธในการวางแผนการผลต โดยการคานวณจานวนชนสวนท
ตองการสทธ เพอใชในการผลต ใน MRP สามารถคานวนปรมาณชนสวนสทธทตองการภายใตการวางแผนการผลต
และจานวนทตองการสทธ ซงตองไดรบเพอทดแทนจานวนทใชไปในสนคาคงคลง
●ปรมาณสงซอทเหมาะสม (Economic ordering quantity)
ปรมาณสงซอทเหมาะสม หมายถงวธในการคานวณจานวนในการสงซอสนคาหรอวตถดบในการสตอกสนคา
ทเหมาะสม เพอลดคาใชจายในการสงซอสนคาหรอวตถดบ (Ordering cost) และคาใชจายในการดแลคลงสนคา
(Inventory carrying cost) ซงสมพนธกบจานวนสนคาในสตอกหรอในคลงสนคา อนเปนปจจยหนงทมความสาคญยง
ในการดาเนนธรกจและการสรางผลกาไร จานวนการสงซอสนคาหรอวตถดบทเหมาะสมชวยใหสามารถบรหารจดการ
คาใชจายทางดานคลงสนคาใหตาทสดอยางมประสทธภาพ
เตรยมค
คาใชจ
(Orde
คาใชจ
คลงสน
(Inven
คาใชจ
(Total
อางอง
MRP:
ปรมาณ
ตวอยา
[เงอนไ
(1) แต
(2) คา
(3) คา
(4) ปร
ขนตอ
① จา
จานวน
②คา
ความพรอมการส
จายในการสงซอ
ering cost)
จายในการดแล
นคา
ntory carrying
จายรวมสนคาค
inventory cos
ง
Material Req
ณทตองการสท
าง เงอนไขตอไ
ไข]
ตละคาสงซอตอ
าใชจายในการด
าใชจายในการส
รมาณทตองกา
นการคานวณป
านวนสงซอ (nu
นทใช ÷ (ปรมา
าใชจายการสงซ
อบมาตรฐานวชา
อ ค
ใ
ลจดการ
g cost)
ค
ค
ม
คงคลง
st)
ค
quirements Pl
ทธ (Net require
ไปนเพอการการ
องสงซอเปนลอ
ดแลจดการคลง
สงซอเปนเงน 6
รใชในแตละงว
ปรมาณการสงซ
umber of orde
าณสงซอ × จาน
ซอทงหมด (tota
าชพไอท IT Passp
คาใชจายในการ
นการสงซอตาส
คาใชจายทจาเป
คลงสนคา โดยค
มสนคาในคลงเป
คาใชจายรวมท
anning (การว
ed quantity) ห
รสงซอในปรมา
ต แตละลอตม
งสนคา แปรผน
6,000 $ ตอคาส
ดคอ 20,000 ช
ซอ (จานวนลอต
ers)
นวนชนตอลอต
al ordering co
port: STRATEGY
รสงซอสนคาหร
สด เพอลดคาใช
ปนเพอใชในกา
คาใชจายในสว
ปนระยะเวลาย
เกดขนจากคาใ
วางแผนความ
หมายถงปรมาณ
าณทชวยลดคา
สนคาจานวน 5
นตามจานวนใน
สงซอแตละครง
ชน
ต) เพอลดคาใช
): หากมเศษให
ost)
Y
รอวตถดบแตละ
ชจายโดยรวมข
รดแลรกษาสน
นนจะเพมขนเม
ยาวนาน หรอคา
ใชจายของคลง
ตองการสนคา
ณชนสวนทตอง
ใชจายสนคาคง
500 ชน
นการสงซอแตล
ชจายรวมของส
หปดขน
ะครง ดวยปรม
ของการสงซอ
คาคงคลง และ
มอมสนคาในค
างสตอกมาก
สนคาและคาใช
าหรอวตถดบ)
งการสงซอสทธ
งคลงโดยรวม
ะครง โดยมคาใ
สนคาคงคลง โด
าณทมากทสด
ะเพอการบรหาร
ลงสนคาเพมม
ชจายในการสง
)
ใชจายลอตละ
ดยสรปดงตอไป
หนาท 33
คาใชจาย
รจดการ
ากขน หรอ
ซอสนคา
15,000 $
ปน
เตรยมค
จานวน
③ ค
ปรมาณ
④ตน
คาใชจ
โดยอา
อางอง
ลอต
ลอต ห
ความพรอมการส
นครงในการสง
าใชจายในการ
ณการสงซอ (O
นทนสนคาคงค
จายการสงซอรว
างถง การจดกล
ดงนนปรมา
ง
(Lot)
หมายถงจานวน
อบมาตรฐานวชา
ซอ (Number o
รดแลคลงสนคา
Order size) × ค
ลงรวม (total in
วม (Total orde
ลมสนคาหรอผล
าณการสงซอตา
นหนวยของสนค
าชพไอท IT Passp
of orders plac
า (Inventory ca
คาใชจายในกา
nventory cost
ering cost) +
ลตภณฑในกล
าสดททาใหคาใ
คาหรอวตถดบท
port: STRATEGY
ced) × คาใชจา
arrying cost)
รดแลคลงสนค
t)
คาใชจายการด
มเดยวกน
ใชจายโดยรวม
ทตองการใชใน
Y
ายในการสงซอ
าตอลอต (carr
ดแลคลงสนคา
มตาสดคอ 4 ลอ
นการผลต (Prod
(ordering cos
rying cost per
(Inventory ca
อต
duction) และก
st)
r lot)
rrying cost)
การจดสง (Ship
หนาท 34
pping)
เตรยมค
●วธก
ทรพย
วธการ
วธกา
วธเขา
First-i
วธเขา
Last-i
วธเฉล
Avera
การระ
Speci
ตวอย
เปรยบ
กอน (
ความพรอมการส
การประเมนม
วธการประ
สน โดยแทนคา
รประเมนมลคา
ร
กอนออกกอน
n first-out met
ทหลงออกกอน
n first-out met
ลยคาใชจาย
age cost meth
ะบเฉพาะเจาะจ
ific identificat
ยาง
บเทยบการกาห
LIFO)
สมมตใหรา
สมมตใหรา
ดงนนการป
ออกกอนม
อบมาตรฐานวชา
ลคาสนคาคงค
เมนมลคาสนค
าดวยมลคาเงน
าโดยทวไปมดงน
thod
น
thod
hod
จง
ion method
หนดปรมาณคล
ายการสตอกแร
ายการสตอกสด
ประมาณการมล
มลคาเปน 91 $
าชพไอท IT Passp
คลง (Inventor
คาคงคลง เปนว
นสด (การตคาส
น
รายละเอ
พจารณาข
ณ สนงวด
พจารณาข
ในสตอก ณ
คานวณม
สนคาทมอ
คานวณม
รายการ
งสนคา ณ สน
รกไดรบการจดส
ดทายไดรบการ
ลคาสนคาคงค
$
port: STRATEGY
ry valuing me
วธในการประเม
สนคาเปนเงน)
ยด
ขายสนคาทนาเ
ด (สนคาใหมใน
ขายสนคาทนาเ
ณ สนงวด (สน
ลคาสนคาคงค
อยในสตอก
ลคาสนคา ณ ส
นงวด โดยใชวธ
สง
รจดสง
ลงกรณใขวธเข
Y
ethod)
มนมลคาของสน
เขากอนและคา
นคลงสนคา)
เขาหลงสดกอน
คาใหมในคลงส
ลง ณ สนงวด โ
สนงวดโดยพจา
ธเขากอนออกก
ขากอนออกกอน
นคาคงคลง (ทร
านวณมลคาสน
นและคานวณม
สนคา)
โดยพจารณาจ
ารณาจากคาใช
กอน (FIFO) ก
นมมลคาเปน 1
รพยสนทถอครอ
นคาคงคลงทมอ
มลคาสนคาคงค
ากคาใชจายเฉ
ชจายจรงของสน
กบการใชวธเขา
07 $ กรณใขว
หนาท 35
อง) เสมอน
อยในสตอก
คลงทมอย
ฉลยของ
นคาแตละ
าทหลงออก
ธเขาทหลง
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 36
(4) คาเสอมราคา (Depreciation)
เนองจาก เครองจกร อาคาร และสนทรพยอนๆ มมลคาทางสนทรพยลดลงตลอดเวลา เรยกการลดมลคาใน
ลกษณะนวา การตดคาสญสน (Depletion) วธการในการคานวณคาเสอมราคาประกอบดวยสองวธหลกคอ วธเสนตรง
(straight-line method) และวธยอดลดลง (Declining-balance method)
การปรบปรงรหสภาษของประเทศญปนในป 2008 ไดเปลยนวธการคดคาเสอมของอปกรณคงเหลอของ
บรษทหลงจาก เมษายน 2008 วธในการคดคาเสอมราคา ทาใหสามารถลดคาสญสนของสนทรพยจนมมลคาเหลอ
เพยง 1 Y
วธคดคาสญสน Methods of Depreciation
รายละเอยด สตรในการคานวณคาสญสน Formula for calculating depreciation
วธเสนตรง
Straight line
method
หกคาเสอมราคา
จากราคาซอดวย
อตราคงท ในทกรอบ
บญช
- วนทไดอปกรณมาคอ 31 มนาคม 2008 หรอกอนหนา
(ราคาทน – มลคาคงเหลอ) ÷ อายใชงาน
(Acquisition cost – residual value) ÷ Useful life
- วนทไดอปกรณมาคอ 1 เมษายน 2008 หรอหลงจากนน
(ราคาทน × อตาราคาเสอมราคาทสอดคลองกบอายใชงาน)(ฉบบ
ปรบปรง)
Acquisition cost × depreciation rate corresponding to useful life
(revised)
วธยอดลดลง
(Declining-
balance method)
ในการคานวณคา
สญสน หรอคาเสอม
ดวยวธนคานวณ
จาก ราคาซอคา
สนคาหรออปกรณ
ลบดวยคาเสอม
ราคาเตม จนถงจดท
เปนดลคาเสอมราคา
และสนทรพยถกหก
คาเสอมโดยอตรา
รอยละคงททกงวด
บญช
วนทไดรบอปกรณ 31 มนาคม 2008 และทไดมากอนหนา
ดลทไมหกคาเสอม × อตราคาเสอมราคา ทสอดคลองกบอายใชงาน
(Undepreciated balance × Depreciation rate)
วนทไดรบอปกรณ 31 มนาคม 2008 และภายหลง
ดลทไมหกคาเสอม × อตราคาเสอมราคา ทสอดคลองกบอายใชงาน
(ฉบบปรบปรง)
(Undepreciated balance × Depreciation rate corresponding to
useful life) (revised)
* ในญปน ยอดเงนรวมทหกคาเสอมราคาสนคา อปกรณทซอเขา ×
* ในประเทศญปนจากดวงเงนเพอหกคาเสอมราคา = คาใชจายในการ
ซอ × อายการใชงานทสอดคลองกบอตราการรบประกน
* แตถาหากการคานวณคาเสอมราคาทไดนอยกวาวงเงนรวมในการหก
คาเสอมราคา คาเสอมราคาในการคานวณแตละงวดเปนดงน
ดลทไมหกคาเสอม × อายการใชงานทสมพนธกบอตราการหกคาเสอม
ฉบบปรบปรง – 1 เยน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 37
4 วธการแกปญหา (Problem-solving methods)
วธการพนฐานในการแกไขปญหาสามารถสรปไดดงตอไปน
●การประชมระดมสมอง (Brainstorming)
การระดมสมองเปนวธการประชมกลมบคคลเพอสรางความคดใหม โดยการแลกเปลยนความคดเหนตามกฎ
บางอยางและเพอสรางวธการในการแกไขปญหา
กฎสาหรบการระดมสมองมดงน
กฏ (Rule) รายละเอยด (Description)
ไมมการวพากษวจารณ
No criticizing
ไมวพากษวจารณความคดเหนของผอนไมวาจะถกหรอผดกตาม การวพากษวจารณ
ความคดเหนของผอนทาใหไมสามารถเปดกวางทางความคด จงควรหลกเลยง
ปรมาณเหนอคณภาพ
Quantity over quality
พยายามสรางความคดเหนทแตกตางมากเทาทจะทาได ดวยระยะเวลาทสน จานวน
ความคดเหนทแตกตางจานวนมากอาจไดมาซงวธการในการแกไขปญหาทดได
ไมมขอจากด หรอปดกน
ทางความคด
No constraints
เปดโอกาสใหพดไดโดยอสระไมปดกนทางความคดหรอกาหนดขอบเขตขอจากดทาง
ความคด
การปดกนทางความคดแมเพยงเลกนอยอาจทาใหไมสามารถไดวธการในการแกไข
ปญหาทดทสดได
การรวบรวมและสรางสรรค
ความคดใหม
Combine And
piggyback
รวบรวมความคดเหนทไดหรอปรบปรงความคดเหนขอเสนอตางๆ ทาใหไดมาซง
ความคดใหมทคาดหวงได
สงทตองพจารณาเพอใหการประชมระดมสมองสามารถเปนไปโดยราบรน สามารถสรปไดดงน
•ในแตละกลมประชมระดมสมองควรมสมาชกระหวาง 5-8 คน
•สมาชกทงหมดควรมระดบชนความสมพนธในลาดบเดยวกน ไมมความสมพนธแบบผบงคบบญชาและ
ผใตบงคบบญชา เพอสามารถสงเสรมการแสดงความคดไดโดยเสร
•สถานทในการจดประชม ควรเปนสถานททสมาชกทกคนรสกผอนคลาย
•ผนาในการประชม ควรสรางบรรยากาศทยกระดบความกระตอรอรนของสมาชกทกคนใหแสดงออกทาง
ความคดและความคดเหนของแตละคน
•หากการประชมมระยะเวลายาวนานมากกวาหนงชวโมงควรมการพกการประชม
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 38
อางอง
การระดมสมอง (Brainstorming)
การระดมสมอง คอการรวมกนของคาวา "Brain" และ "storm" เปนการทาใหเกดความคดใหมจากการรวบรวมความคด
วธการกอรดอน (Gordon method)
วธการกอรดอน เปนวธการสรางความคดผานการระดมความคด ซงแตกตางจากการระดมความคดแบบ การระดม
สมอง ซงเปนการประชมทผเขารวมอาจไมไดคานงถงเหตแหงปญหาทแทจรง
เนองจากไมมการกาหนดกรอบแนวคดไวกอน จงทาใหมอสระในการไดมาซงความคดและแนวคดใหมๆ มากกวาการ
ระดมสมองแบบเดม (Brain Storming)
วธการ KJ
วธการ KJ เปนวธการสาหรบการแสดงสมาชกของกลมและทาความเขาใจขอบเขตของปญหาทชดเจน
โดยใชเทคนคการระดมความคด ทาใหกอเกดความหลากหลายของความคดทแตกตางกน สมาชกแตละคนจะบนทก
แนวคดทไดไวบนบตรของตนเอง บตรทมแนวคดเหมอนหรอคลายคลงกนจะถกจดกลมเขาดวยกน
●บสเซสชน (Buzz session)
บสเซสชน เปนวธการอภปรายแบบไรโครงสราง และรวบรวมความคดเปนกลมคนเลกๆ โดยมกระบวนการดงน
แบงกลม
Break into groups
แบงผเขารวมอภปรายออกเปนกลมเลกๆ กลมละ 5-8 คน
กาหนดบทบาท
Assign roles
แตละกลมทาการกาหนดผนาและผจดบนทก
ทาการอภปรายกลม
Discussion within group
แตละกลมทาการอภปรายกลมตามรปแบบ อยางนอยประมาณ 10 นาท
ตดสนใจจากตาแหนง
Decide on A position
แตละกลมกาหนดตาแหนงตามรปแบบ
นาเสนอตาแหนง
Presentation of positions
ผนาของแตละกลมทาการนาเสนอตาแหนงของกลม
อางอง
บซเซสชนของ (Reference)
"Buzz" หมายถงการพดคยอยางไมเปนทางการดวยความกระตอรอรน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 39
1-1-3 บญชและการเงน (Accounting And financial Affairs)
การบญช หมายถงกจกรรมในการบนทก การคานวณ และการจดการกาไรขาดทน เปนกระบวนการทเกยวกบ
เรองทางการเงน (Financial Affair) และผลลพธทไดจากการบรหารจดการงบการเงน (financial statements) ประเภท
ตางๆ
1 ยอดขายและกาไร (Sales and profit)
ผจดการของบรษท จาเปนตองมการตระหนกถง ยอดขาย (Sales) และปรมาณการขาย (volume of sales)
ซงเปนกจกรรมหลกของการทาธรกจ เพอไปใหถงเปาหมายในการบรหารกาไรและขาดทน จงตองมการปรบคลงสนคา
และสรางผลกาไรใหไดมากทสดในขณะทมคาใชจายตาสด
(1) คาใชจาย (Expense)
คาใชจาย หมายถงเงนทบรษทตองจายเงนเพอดาเนนกจกรรมทางธรกจ
ประเภทของคาใชจายหลกๆ มดงตอไปน
คาใชจาย หรอตนทน (Cost) คาใชจายหลกในการจดซอวตถดบและการผลต (manufacturing products)
คาใชจายแปรผน (Variable
cost)
คาใชจายทแปรผนตามกาไร ประกอบดวย คาใชจายในการขายสนคา การจดสง
และอนๆ
คาใชจายคงท (Fixed cost) คาใชจายทไมมความแปรผนตามกาไรประกอบดวยคาใชจายทางดานวสด
อปกรณ (Equipment) คาใชจายทางดานแรงงาน (labor cost) เปนตน
คาใชจายในการขาย (Selling)
คาใชจายทวไป (general) และ
คาใชจายเพอการบรหารจดการ
(Administrative expense)
คาใชจายทงหมดทเกยวของกบการผลตและขายสนคาประกอบดวย คาใชจาย
ในการจดการการขาย คาใชจายทวไปในการบรหารจดการ เปนตน
อาจเรยกวา คาใชจายการดาเนนการ (Operating expenses)
(2) กาไร (Profit)
กาไร หมายถงจานวนเงนสทธทเหลอจากการหกคาใชจายตางๆ จากยอดขาย ซงมวธการคดกาไรในทาง
บญชทหลากหลาย
วธทนยมใชในการคานวณกาไรโดยทวไป สรปไดดงน
เตรยมค
กาไรข
Gross
รายได
Opera
รายได
Ordin
(3) จด
อยางว
เหนอจ
สวนขอ
จดคม
ตนทน
Unit v
สวนก
Unit c
ความพรอมการส
ขนตน
s profit
ดจากการดาเนน
ating income
ดสามญ
ary income
ดคมทน (Brea
จดคมทน
วา Break-even
จดคมทนส
จดคมทนคอผล
องกาไรตอหนว
ทน คาใชจายค
นแปรผนตอหนว
variable cost
าไรตอหนวย
contribution m
อบมาตรฐานวชา
กาไร
Gros
นการ กาไร
จดก
profi
รายไ
ดาเน
Ordi
expe
ak – Even poi
หมายถงจดทก
n revenues
ามารถคานวณ
ลกาไร สามารถ
วย (Unit contr
=คงท ÷ (1 - (
วย ส
ต
margin
ส
–
าชพไอท IT Passp
ทคานวณจากก
ss profit = sale
ทคานวณไดจา
การ(General A
t)
ไดจากการดาเน
นนการ(non-op
nary income
enses
int)
การขายมคาเท
ณไดจากการกาห
คานวณจดคม
ibution margin
(คาใชจายแปรผ
ตนทนแปร
สดสวนของราย
ตนทนแปรผน ÷
สดสวนของราย
1 – ตนทนแปรผ
port: STRATEGY
การนาคาใชจา
es – cost of g
ากการนาคาใชจ
And Adminis
นนการ (Ope
perating incom
= operating
ทากบคาใชจาย
หนดเสนกราฟค
ทนไดดงน
n)
ผน ÷ รายได))
ผนตอหนวย
ไดทคดโดยตน
÷ รายได
ไดทคดโดยกาไ
ผนตอหนวย
Y
ยในการขายสน
oods sold
จายในการขาย
strative expen
erating inc
me) นอยกวาค
income + no
เปนจดทไมม
ความสามารถใ
)
ทนผนแปร
(variable
ไร
(1 – unit
นคาลบออกจาก
ย (Selling)และ
nse) ไปลบออก
ome) บจากการ
าใชจายทไมใช
on-operating i
มทงผลกาไรและ
ในการสรางผลก
e cost ÷ reven
t variable cost
กยอดขาย
ะคาใชจายในก
กจากกาไรขนต
บวกดวยรายได
ชจากการดาเนน
ncome– non-
ะขาดทน ซงอ
กาไร เมอยอดร
nues)
t)
หนาท 40
ารบรหาร
ตน (Gross
ดทไมได
นการ
-operating
อาจเรยกอก
รายไดทอย
เตรยมค
อางอง
รายได
รายได
ดาเนน
คาใชจ
คาใชจ
ตวอย
รายได
คานวณ
● ตน800,0
● สว1-0.8
● จด
100,0
สามาร
จากกร
ความพรอมการส
ง
ดทมใชเกดจา
ดทมใชเกดจากก
นงานทางธรกจ
จายทไมใชเพ
จายทไมใชเพอก
ยาง
ดเกดขน 1 ลาน
ณตนทนแปรผน
นทนผนแปรตอห
000 ÷ 1,000,00
นของกาไรตอห
= 0.2 แ
คมทน (Break-
000 ÷ 0.2 = 50
รถคานวณจดค
รณน ณ จดทม
อบมาตรฐานวชา
ากการดาเนนง
การดาเนนงาน
ของบรษท
พอการดาเนนง
การดาเนนงาน
นเหรยญ ตนทน
นตอหนวย สวน
หนวย (Unit va
00 = 0.8
หนวย (Unit co
แสดงวายอดขา
-even revenue
00,000 จดคม
คมทนจากตนท
มรายได 500,00
าชพไอท IT Passp
งาน (Non-ope
น เปนรายไดทไ
งาน (Non-ope
น เปนคาใชจาย
นแปรผนท 80
นของกาไรตอห
ariable cost)
แสดงวายอ
ontribution ma
ย 1 เหรยญ มก
es)
มทนเกดขนเมอม
นคงท ไดโดยก
00 เหรยญ ซงเป
port: STRATEGY
erating income
ไดรบจากเงนปน
erating expens
ทบรษทตองชา
0,000 เหรยญ
หนวย และจดค
อดขาย 1 เหรยญ
argin)
กาไร 0.2 เหรยญ
มกาไรเปนศนย
การหารตนทนค
ปนจดคมทนทา
Y
e)
นผล และรายไ
ses)
าระซงอยนอกเห
และมคาใชจา
มทน
ญมคาใชจายห
ญ (0.2 เหรยญ
ย ทาใหสามารถ
คงทดวยสวนขอ
าใหไมเกดทงกา
ดจากแหลงอน
หนอจากการดา
ายหรอตนทนค
หรอตนทนแปรผ
ญ ประกอบดวย
ถสรางผลกาไรจ
องกาไรตอหนวย
าไรและขาดทน
นๆ ทอยนอกเหน
าเนนงานทางธ
งท 100,000
ผน 0.8 เหรยญ
ยกาไรและตนท
จากตนทนคงท
ย
น
หนาท 41
นอจากการ
รกจ
เหรยญ จง
นคงท)
ได
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 42
หากรายไดทจดคมทนถกกาหนดเปน 1 แลวอตราสวนของตนทนผนแปรและตนทนคงทจะมคาเทากบ
อตราสวนของตนทนผนแปรตอหนวยทเปนสวนของกาไรตอหนวยหรอ 0.8 : 0.2
อางอง
สวนของกาไร (Marginal profit)
สวนของกาไร คอกาไรทเหลออยหลงจากนาสวนของรายไดมาหกดวยคาใชจายแปรผน
เปาหมายรายได (Target income)
เปาหมายรายได หมายถงจานวนเงนทเปนกาไรจากการผลตและการขายผลตภณฑ
การกาหนดเปาหมายรายได เปนประโยชนตอการคานวณหาจดคมทน รวมทงจานวนผลตภณฑทตองขายได
ตวอยางเชน การคานวณหาจดคมทนจากเปาหมายรายได ทาการคานวณสวนของกาไร + เปาหมายรายได
หรอ ตนทนคงท + เปาหมาย (fixed cost + target)
รายได = (รายไดตอหนวย – ตนทนแปรผนตอหนวย) × จานวนหนวยทขายได
income = (unit revenue – unit variable cost) × units sold
ขาย = (ตนทนคงท + เปาหมายรายได) ÷ (รายไดตอหนวย – ตนทนแปรผนตอหนวย)
sold = (fixed cost + target income) ÷ (unit revenue – unit variable cost)
เตรยมค
2 ประ
ผทสน
(1) ง
(Asse
ในการ
รายกา
ทรพย
เงนสด
ลกหน
สนคา
ทรพย
การเงน
ไมมกา
ความพรอมการส
ะเภทของงบก
บรษทมหน
นใจรวมทงผถอห
บดล (Balance
งบดล แสด
ets) จะแสดงไว
รตรวจสอบวาผ
รปแบบงบด
าร
สน (Assets)
ด (Cash)
น (Account Re
คงคลง (Inven
สนรวม
งบดลแสดง
น อาทเชน หาก
ารเปลยนแปลง
อบมาตรฐานวชา
ารเงนและวต
นาทตองจดเตรย
หน ธนาคาร ผข
e sheet)
ดงใหเหนถงสถา
วทางดานซาย แ
ผลรวมสดทายข
ดลมดงน
ร
เห
eceivable) เห
tory) เห
เห
งใหเหนถงภาพ
กมขอตกลงทาง
งทางการเงนเก
าชพไอท IT Passp
ตถประสงคขอ
ยม งบการเงน
ขาย และสถาบ
านะทางการเงน
และเครดต (Cr
ของสนทรพยแล
รวม
1,000,0 หรยญ
50,000 หรยญ
60,000 หรยญ
1,110,0 หรยญ
พรวมของการทา
งการเชาทอยระ
ดขน ณ จดน
port: STRATEGY
งบญชการเงน
(Financial sta
บนของรฐ
นของบรษท ณ
redits) หรอหน
ละหนสนถกตอ
รายกา
หนสน
000 หนสน
เจาหน
หนสนร
สวนขอ
สวนขอ
กาไรสะ
รวมสวน
000 หนสนร
(liabilit
าธรกจ ทประก
ะหวางการพจา
Y
น
atement) เพอร
ตวอยางขอ
เวลาหนง โดย
นสน (Liabilitie
งยอมรบได เรย
ร
(Liabilities)
(Debt)
(Accounts pa
รวม
งเจาของ (Own
งหน (Capital
ะสม (Retained
นของเจาของ
รวม และสวนขอ
ies & owner’s
กอบดวยผลตผ
ารณา ขอตกลง
รายงานสถานะท
องงบการเงนมด
ยในงบดล เดบต
s) จะแสดงไวท
ยกวา การตรวจ
ayable)
ner’s Equity)
Stock)
d earnings)
องเจาของ
s equity
ผลทเปนธรกรรม
งดงกลาวจะยงไ
ทางการเงนของ
ดงน
ต (Debits) หรอ
ทางขวา ทงนก
จสอบงบดล
รวม
7 เหรยญ
4 เหรยญ
1 เหรยญ
8 เหรยญ
2 เหรยญ
1 เหรยญ
1 เหรยญ
มในรปแบบของ
ไมถกบนทกบญ
หนาท 43
งกจการแก
อ สนทรพย
ระบวนการ
70,000
40,000
110,000
800,000
200,000
1,000,000
1,110,000
งมลคาทาง
ญชทาใหยง
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 44
อางอง
สนทรพย (Assets) หมายถงเงนสดหรอทรพยสนอนๆ รวมถง อสงหารมทรพยตางๆ อาคาร สานกงาน รถยนต สนคา
และหนสนใดๆ ทสามารถเปลยนเปนเงนสด
ชอบญชทสาคญของสนทรพย
●สนทรพยหมนเวยน (Current Assets)
ตวอยาง : เงนสด (Cash) หลกทรพย (securities) ลกหน (Accounts receivables) ฯลฯ
●สนทรพยถาวร (Fixed Assets)
•สนทรพยทจบตองได (Tangible Assets)
ตวอยางเชน : ทดน อาคาร สนทรพยตดตราตรง (Fixtures) ฯลฯ
•สนทรพยไมสามารถจบตองได (Intangible Assets)
ตวอยางเชน : สทธในสทธบตร(Patent rights) สทธการเชา (leasehold rights) คาความนยม (Goodwill)
●สนทรพยรอการตดบญช (Deferred Assets)
ตวอยาง : คาธรรมเนยมแฟรนไชส (Franchise fees) ตนทนการพฒนา (Development costs) คาธรรมเนยมการออก
หนกของบรษท (Corporate bond issuance fees) ฯลฯ
อางอง
หนสน (Liabilities)
หนสนเปนรายการตางๆ อาทเชน หนสน ซงหมายถงเครดตใดๆ ทตองไดรบการชาระ
ชอบญชทสาคญของบญชหนสน (Major Accounting titles of liability)
●หนสนหมนเวยน (Current liabilities)
ตวอยางเชน : หนก (Corporate bonds) เจาหนระยะสน (long-term debt) ฯลฯ
●หนสนคงท (Fixed liabilities)
ตวอยาง : หนก (Corporate bonds) หนสนระยะยาว (long-term debt) บาเนจบานาญทตองจาย (Accrued
employee retirement benefit) ฯลฯ
เตรยมค
อางอง
B/S B
สนทรพ
(2) งบ
บญช
ขาย Sa
ตนทนข
กาไรขน
คาใชจา
กาไรจา
รายไดท
การสญ
รายไดส
กาไรวส
การสญ
กาไรกอ
ภาษนต
รายไดส
ความพรอมการส
ง
Balance shee
พยสทธ หมสย
บกาไรขาดทน
งบกาไรขาด
การเปดเผยคา
ales
ของสนคาทขาย C
นตน Gross profi
ายในการขายและ
ากการดาเนนงาน
ทมใชการดาเนนง
ญเสยทไมไดเกดจา
สามญ Ordinary
สามญ Extraordin
ญเสยวสามญ Ext
อนภาษ Pre-tax
ตบคคล ฯลฯ Cor
สทธ Net income
อบมาตรฐานวชา
et (งบดล)
ถงสนทรพยรว
น (Income stat
ดทน หรอP/L (
าใชจาย (ขาดทน
Cost of goods so
it
ะบรหารทวไป Se
น Operating inco
งาน Non-operati
ากการดาเนนงาน
income
nary profit
raordinary loss
profit
rporate taxes, et
e
าชพไอท IT Passp
มนอยกวาหนส
tement: P/L)
(Profit and Lo
น) และรายได
งบกาไรข
เรมตนท :1 เม
สนสด :31 มน
old
lling, General A
ome
ng income
น Non-operating
tc.
port: STRATEGY
สนรวม
oss statement
(กาไร) เพอเปน
ขาดทน Income s
ษายน 200x From
นาคม 200x To: 3
And Administrativ
g loss
Y
t) แสดงใหเหน
นการยนยนสถา
statement
m: 1 April 200X
31 March 200X
ve expense
นถงผลกาไรและ
านะทางการเงน
ะขาดทนของบร
นของบรษท
(หนวย: ลาน
1,000
650 350 200 150 30
50
130
10
20
120 50 70
หนาท 45
รษทในรอบ
น)
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 46
(3) งบบญชกระแสเงนสด (Cash-flow statement) หรองบกระแสเงนสด
งบบญชกระแสเงนสด แสดงใหเหนถงการไหลเวยนของเงนสดในชวงเวลาหนง วามปรมาณเงนสดทถอครอง
อยมากนอยเพยงไร เมอเรมงวดบญช และเหลอเทาใดเมอสนงวด
การจดเตรยมงบกระแสเงนสดแสดงใหเหนถงความเคลอนไหวทางการเงน และการพจารณารวมระหวาง P/L
และ B/S เพอสามารถคาดการณการบรหารจดการเงนทน และการกาหนดแผนในการจดการเงนทน เพอสามารถ
บรหารจดการทางธรกจไดอยางมประสทธภาพ
อางอง
P/L (Profit & Loss statement) งบกาไรและขาดทน
ROE (Return On Equity) ผลตอบแทนในการลงทน
ROE (Return On Equity) หมายถงอตราความสามารถในการทากาไรตอหนวยของทรพยสนหรอสวนของผถอหน
ROE แสดงใหเหนถงอตราสวนของกาไรสทธ (ผลตอบแทน) ตอทน (สวนของผถอหน shareholder’s equity) สาหรบ
จานวนของหนของหนทออก ในระยะสนเพอตอบคาถามทวาจะไดผลตอบแทนเทาใดจากการลงทนในหนของบรษท ใน
รปแบบของ ดชนประสทธภาพในการบรหารจดการ
ROE = กาไรสทธ ÷ สวนของผถอหน × 100
อตราสวนเงนทนหมนเวยน (Current ratio) (สภาพคลอง)
อตราสวนเงนทนหมนเวยน เปนดชนทแสดงใหเหนถงสนทรพยปจจบนมมากกวาหนสนปจจบน
อตราสวนเงนทนหมนเวยน เปนรอยละทคานวณไดจากสตร (สนทรพยหมนเวยน ÷ หนสนหมนเวยน) × 100
หากอตราสวนมคาสงบงบอกถงการบรหารจดการองคกรทมเสถยรภาพ
ความสามารถในการทากาไร (Profitability)
ความสามารถในการทากาไร เปนดชนแสดงใหเหนถงเงนทนทใชและการสรางผลกาไร
Profitability = Gross profit margin × total Asset turnover
ความสามารถในการทากาไร = สวนของกาไรขนตน × การหมนเวยนของสนทรพย
Gross profit margin = profit ÷ revenues And total Asset turnover = revenues ÷ Assets
สวนของกาไรขนตน =กาไร ÷ รายไดและและการหมนเวยนของสนทรพยรวม = รายได ÷ สนทรพย
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 47
3 รปแบบอนๆ ของการทาบญช (Other forms of bookkeeping)
นอกเหนอจากงบการเงนทจาเปน เอกสารตอไปนเปนรปแบบของการทาบญชเพอใชสาหรบการจดการทาง
การเงนขององคกร
(1) สมดรายวนทวไป (Journal Book)
สมดรายวนทวไป คอสมดบนทกการทาธรกรรมใดๆ โดยลงบญชหรอบนทกตามวน และลงบนทกทละรายการ
ในทกหนา ตวอยางเชน เมอมการซอวสดสนเปลองในสานกงานเปนเงน 1,000 เยน ดวยเงนสด กจะทาการบนทกไว
ดงน
รายการ Titles รวม (Amount) รายการ (Titles) รวม (Amount)
เบดเตลดSupplies Expense 1,000 เงนสด Cash 1,000
(2) บญชแยกประเภททวไป (General ledger)
บญชแยกประเภททวไป เปนสมดบญชทสาคญมหนาทขนพนฐานในการทาบญชบรษทเพอการชาระบญช
เปนทซงมไวเพอจดการธรกรรมทางการเงนไปสบญชแยกประเภทตอไป
ตวอยางเชน เมอซอเครองใชสานกงานมลคา 1000 เยน ดวยเงนสด กจะทาการบนทกลงบญชดงน
เงนสด (Cash)
รายการ Titles รวม Amount) รายการ Titles รวม Amount
เบดเตลด
Supplies Expense
1,000
คาใชจายเบดเตลด (Supplies expense)
รายการ Titles รวม Amount รายการTitles รวม Amount
เงนสด Cash 1,000
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 48
(3) งบทดลอง (Trial Balance sheet)
งบทดลอง จะแสดงเครดตและเดบตในรปแบบตารางดวยแตละชอบญช แสดงงบดลรวม โดยไมแสดงถงสวนของ P/L
หรอ B/S ตวเลขเหลานจะถกใชเพอการตรวจสอบเมอมการจดทางบการเงน หรออาจเรยกวา งบทดลองรวม
งบดล Balance เดบต Debit ชอบญช Accounting title เครดต Credit งบดล Balance
700,000 1,300,000 เงนสด Cash 600,000
150,000 500,000 เจาหนทางการคา Accounts payable 350,000
200,000 ลกหนทางการคา Accounts receivable 600,000 400,000
ทนเรอนหน Capital stock 1,000,000 1,000,000
800,000 800,000 กาไรสะสม Retained earning
ขาย Sales 850,000 850,000
600,000 600,000 ซอ Purchase
2,250,000 3,400,000 3,400,000 2,250,000
อางอง
ชอบญช (Accounting title)
ชอบญช หมายถงชอของรายการทางการบญช ทปรากฏในงบทางการเงน ประกอบดวย เงนสด (Cash) คาใชจาย
(Expenses) ผลตภณฑ (Product) เจาหน (Accounts payable) ลกหน (Accounts receivable) เปนตน
เจาหน (Accounts payable) เปนคาทหมายถงผทบรษททาการซอวตถดบหรอสนคาดวย บรษทตองชาระเงนคาสนคา
ใหแกบคคลเหลานในอนาคต
ลกหน (Accounts receivable) หมายถงผทซอสนคาจากบรษท และบรษทตองไดรบชาระเงนจากบคคลเหลานใน
อนาคต
บคคลทเปนเจาหน หรอลกหนอาจเปนไดทงปจเจกบคคล บคคลทวไป หรอองคกรใดๆ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 49
1-2 กฎหมาย (Legal Affairs)
1-2-1 ทรพยสนทางปญญา (Intellectual property rights)
สทธในทรพยสนทางปญญาเปนสทธทใหไวกบผทสรางสรรคเพอคมครองผลงานทเกดจากกจกรรมทาง
ปญญาและความคดสรางสรรคของบคคล ทรพยสนทางปญญาสามารถจดเปนหมวดหมไดดงตอไปน
ทรพยสนทางปญญา
Inte
llect
ual p
rope
rty ri
ghts
ลขสทธ Copyright
สทธเพอใหความคมครองการแสดงออกทางความคดสรางสรรคของผเขยน
- ขอบเขตความคมครอง
โปรแกรม ฐานขอมล เวบไซต การออกแบบเนอหา งานทาง
ภาพยนต ฯลฯ
Programs, Databases, websites, Design content collection,
cinematic work)
- ระยะเวลาความคมครอง
นบแตผสรางสรรคงานเสยชวตลง 50 ป
50 ปหลงจากถกเผยแพรโดยองคกร
70 ปหลงจากภาพยนตออกฉาย
- จดทะเบยนเพอคมครองสทธ
ไมตองจดทะเบยน กฎหมายใหความคมครองโดยทนท เมอ
สรางสรรคขน
ธรรมสทธ
(สทธโดยธรรม)
Moral rights
ลขสทธและทรพยสทธ
Copyright And
property rights
สทธในทรพยสนเชงอตสาหกรรม
(Industrial property rights)
สทธเพอใหความคมครองการใชงานและความเปนเจาของ
ผลตภณฑ
- ขอบเขตความคมครอง
ความคด สงประดษฐ งานออกแบบ เครองหมายการคา และชอ
ผลตภณฑ ฯลฯ
(Ideas, inventions, Designs, marks, And product names)
- ระยะเวลาความคมครอง
10 ถง 20 ป
- จดทะเบยนเพอคมครองสทธ
ตองจดทะเบยนเพอใหความคมครอง
สทธบตร(Patent rights)
สทธในแบบผลตภณฑ
อรรถประโยชน (Utility
model rights)
สทธจากการออกแบบ
(Design rights)
สทธในเครองหมาย
การคา (Trademark
rights)
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 50
1 ลขสทธ (Copyright)
ลขสทธ (Copyright) เปนสทธทใหความคมครอง การแสดงออกในทางความคดทสรางสรรคขนโดยผเขยน
ลขสทธ เปนกฏหมายเพอใหความคมครองสทธของผเขยน ทสรางสรรคผลงาน อาทเชน ภาพวาด งานเขยน บท
ประพนธ และใชอยางแพรหลายเพอใหความคมครองงานทางคอมพวเตอร โดยลขสทธครอบคลมถงโปรแกรมและ
ขอมลคอมพวเตอร
ลขสทธมความแตกตางจากทรพยสนทางปญญาอนๆ คอลขสทธมงเนนการใหความคมครองตอการ
แสดงออกทางความคดทสรางสรรคขนโดยผเขยน ในขณะททรพยสนทางปญญามงเนนใหความคมครองทางความคด
นอกจากน ลขสทธยงใหความคมครองโดยทนทเมอผสรางสรรคหรอผเขยนไดสรางสรรคงานนนขน ผสรางสรรคไม
จาเปนตองทาการแจงจดทะเบยนเพอใหไดรบความคมครอง ลขสทธเกดขนโดยทนทเมอผลงานเกดขนหรอถกสรางขน
ลขสทธโดยทวไปสามารถแบงออกเปนสองกลมคอ สทธโดยชอบธรรม (Moral rights) และลขสทธและทรพยสทธ
(Copyright And property rights)
อางอง
สทธบตรในรปแบบธรกจ (Business model patent)
สทธบตรในรปแบบธรกจ หมายถง สทธบตรทใหความคมครองรปแบบหรอวธการทางธรกจ ดวยความ
เจรญกาวหนาทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ จงเปนปจจยสาคญทธรกจจาเปนตองนาเทคโนโลยสารสนเทศมา
ประยกตใชในวธการดาเนนธรกจ เพอสามารถยนยนในรปแบบการดาเนนธรกจและการสรางผลกาไร การทาธรกจ
รปแบบใหมจงตองทาการจดทะเบยน และรบรองสทธ โดยสานกงานสทธบตรของญปนเรยกสทธบตรแบบนวา
สทธบตรในวธการดาเนนธรกจ (Business method patents)
(1) ธรรมสทธ (Moral rights) สทธโดยธรรม
ธรรมสทธ เปนสทธทใหความคมครองใน อารมย (Feelings) ความรสก (sentiments) และมโนธรรม
(conscience) ของผสรางสรรคผลงาน เปนสทธโดยชอบธรรมของผสรางสรรคและโดยทวไปไมสามารถโอนสทธและ
ตกทอดทางมรดกได นอกจากน ระยะเวลาในการคมครอง จะใหสทธคมครองตอเนองตลอดชวตของผสรางสรรค
ตวอยางทพบมากทสดของสทธโดยธรรมสรปไดดงน
สทธโดยธรรม (Moral rights) คาอธบาย (Description)
สทธในการเผยแพร
Right of publication
สทธในการตดสนใจทางดานเวลาและวธในการเผยแพร
สทธในการนาเสนอชอทแทจรง
Right of real name Announcement
สทธในการตดสนใจในการใชชอจรงและการแสดงชอจรงในการ
เผยแพร
สทธในการหลกเลยงการปรบเปลยนแกไข
Right of Avoidance of modification
สทธในการปองกนการเปลยนแปลงผลงานโดยไมไดรบอนญาต
เตรยมค
(2) ลข
ลขสท
นบจา
สารณ
สทธห
ลขสทCopyr
สทธใน
Right
สทธใน
Right
สทธใน
Right
สทธใน
สาธาร
Right
สทธใน
Right
สทธใน
Right
ความพรอมการส
ขสทธและทรพ
ลขสทธและ
ธและทรพยสท
กผสรางสรรคง
ณะ ในมมมองท
รอโดยทงหมดข
ทธและทรพยสright And prop
นการทาซา
of reproducti
นการแปล
of translation
นการเชาโดยสา
of public rent
นการถายโอนห
รณะ
of public tran
นการคดกรอง
of screening
นการทบทวน
of recitation
อบมาตรฐานวชา
พยสทธ (Cop
ะทรพยสทธ เป
ทธ โดยทวไปจะ
งานไดเสยชวตล
างดานทรพยส
ของสทธกได ต
สทธ perty rights
on
าธารณะ
tal
หรอรบสงโดย
nsmission
าชพไอท IT Passp
yright and Pro
ปนสทธทใหควา
ะเรยกโดยยอวา
ลง หรอ 50
สน ลขสทธและ
ตวอยางโดยทวไ
คาอธบาย
สทธในการท
(Audio) แล
สทธในการแ
สทธในการส
สทธในการเ
การรองขอข
สทธในการค
สทธในการส
port: STRATEGY
operty Rights
ามคมครองทรพ
า ลขสทธ (Cop
ปนบจากบร
ะทรพยสทธ สา
ไปของลขสทธแ
ทาซางานในรป
ะสอบนทก (vis
แปลและเรยบเร
สนบสนนการท
เผยแพรผลงาน
ขอมลโดยสาธา
คดกรองงานภา
สอสารผลงาน เ
Y
s)
พยสนใดๆ ทเก
pyrights) โดยม
รษทหรอองคกร
ามารถโอนสทธ
และทรพยสทธส
แบบสาเนา (co
sual recording
รยงผลงาน
าซาผลงาน (ยก
น หรอการรบสง
รณะ
าพยนต
เชนการทบทวน
กยวของกบงาน
มกฏคอ ระยะเว
รทครอบครองส
หรอตกทอดทา
สามารถสรปได
opies) รปภาพ
gs)
กเวนงานทางภ
ขอมลเปนอตโน
นผลงาน
นของผสรางสรร
วลาในการคมค
ทธนนไดทากา
างมรดก โดยบ
ดดงน
พ (photograph
ภาพยนต) เพอก
นมตจากเซรฟเ
หนาท 51
รค ทงนทง
ครอง 50 ป
รเผยแพรส
างสวนของ
hs) เสยง
การเชา
เวอรจาก
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 52
อางอง
สทธขางคยง (Neighboring rights)
สทธขางเคยง เปนสทธทใหความคมครองแกผทมบทบาทสาคญในการสรางสรรคผลงานขน เชน นกแสดง
และผเผยแพรภาพและกระจายเสยง ทงนไมครอบคลมถงการกระทาใดๆ ทไมไดรบอนญาต เชนการบนทกเสยงการ
แสดงสดคอนเสรต ซงไมถอเปนสทธขางเคยง โดยระยะเวลาในการใหความคมครองสทธขางเคยง คอ 50 ป นบจากม
การแสดงสดเกดขน
การทาซาสมดปกขาว (Reproduction of white papers)
สมดปกขาวเปนรายงานทเผยแพรโดยองคกรตางๆ อาทเชน สถาบนของรฐบาลกลาง สถาบนของรฐบาล
ทองถน (Federal and local government institutions) และองคกรอสระ (Independent Administrative Agencies)
ดงนนจงอนญาตใหสามารถทาซาเผยแพรขอมลตางๆ จากสมดปกขาวไดโดยตองทาการอางองถงแหลงทมา
อยางถกตองชดเจน
(3) ทรพยสนทางปญญาสาหรบเวบไซต (Intellectual property rights for websites)
จากหวขอท 10-1 เรองกฏหมายลขสทธ ไมไดระบครอบคลมถงผลงานในรปแบบเวบไซต อยางชดเจน
อยางไรกตาม ในหวขอท 2-1-1 เรองกฎหมายลขสทธ ไดกาหนดผลงานทางเวบไซตไวคอ ผลงานทผลตขนจาก
ความคดหรอการแสดงออกทางความรสก ในทางสรางสรรคทเกยวของหรออยในรปแบบของ วรรณกรรม (literary) งาน
ทางวทยาศาสตร (scientific) งานทางศลปะ (Artistic) หรอ งานทางดานดนตร (musical)
ดงนน หากเวบไซตมการนาเสนอในทางสรางสรรค กเปนสทธทจะไดรบความคมครองผลงานจากกฎหมายน
อยางไรกตามเจาของเวบไซตหรอผวาจางในการพฒนาเวบไซตตองแนใจวาขอมลสารสนเทศทงหมดของเวบไซต ไมม
การละเมดทรพยสนทางปญญาหรอละเมดลขสทธของผอน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 53
2 กฎหมายสทธในทรพยสนอตสาหกรรม (Legislation concerning industrial property rights)
สทธในทรพยสนอตสาหกรรม เปนสทธทใหความคมครองในความคด สงประดษฐ เครองหมายการคา งาน
ออกแบบ ตางๆ ในทางธรกจ และอตสาหกรรม รวมถงการปองกนการลอกเลยนแบบ การพจารณาใหความคมครองอย
ภายใตอานาจของกรมทรพยสนทางปญญา ประเภทของสทธในทรพยสนอตสาหกรรมสามารถสรปไดดงน
สทธในทรพยสน
อตสาหกรรม (Industrial
property right)
ขอบเขตของการปองกน
(Scope of protection)
กฎหมายทเกยวของ
(Related legislation)
ระยะเวลาของการปองกน
(Term of protection)
สทธบตร (Patent rights) ความคดและสงประดษฐ
(Ideas And Inventions )
กฎหมายทรพยสนทาง
ปญญา (Patent Act)
20 ปนบจากการจด
สทธบตร (20 years from
Application)
สทธแบบอรรถประโยชน
(Utility model rights)
ความคดหรอสงประดษฐท
เกยวกบรปแบบหรอ
โครงสรางของบทความ
กฎหมายแบบ
อรรถประโยชน (Utility
Model Act)
10 ปนบจากการจด
สทธบตร
สทธการออกแบบ
ผลตภณฑ (Design
rights)
การออกแบบหรอการ
ตกแตง
กฎหมายการออกแบบ
ผลตภณฑ (Design Act)
20 ปนบจากการจด
ทะเบยน
สทธบตรเครองหมาย
การคา (Trademark
rights)
เครองหมายการคารวมถง
ตรา และชอสนคาทบงบอก
ถงผลตภณฑ
กฎหมายเครองหมาย
การคา (Trademark Act)
10 ปนบจากการจด
ทะเบยน (สามารถขยาย
ระยะเวลาคมครองได)
3 กฎหมายการปองกนการแขงขนทไมเปนธรรม (Unfair Competition Prevention Act)
กฎหมายการปองกนการแขงขนทไมเปนธรรม เปนกฏหมายเพอกากบดแลการดาเนนการใดๆ ทางการคาทเปนการ
แขงขนโดยไมเปนธรรม โดยเฉพาะอยางยง การโขมยความลบทางการคา (Theft of trade secrets And ideas) และ
การเลยนแบบสนคา (Imitation of goods) การสงจดหมายลกโซ (Circulation of rumors) เพอทาลายคแขงทางการคา
(Disadvantageous to A competitor) เมอเกดการแขงขนทางการคาทไมเปนธรรม จาเปนตองมการกากบดแลไมให
การแขงขนเชนนเกดขน ตลาดการคาจาเปนตองไดรบการดแลใหเกดการแขงขนทเปนธรรม เพอปองกนความสบสนใน
ตลาดการคา และปองกนความเสยหายทอาจเกดขนแกลกคา หรอผบรโภคอยางมนยสาคญ ในขณะทกฏหมาย
ทรพยสนทางปญญาทาหนาทใหความคมครองสทธและกรรมสทธในการแขงขนทไมเปนธรรม ตามกฎหมายการ
ปองกนการแขงขนทไมเปนธรรม ทาหนาทใหความคมครองทางการแขงขนในตลาดการคา
ดงนนวตถประสงคของกฎหมายการปองกนการแขงขนทไมเปนธรรมคอการควบคมการกระทาผดกฎหมายทเปน
อนตรายตอการแขงขนทางการคาทเปนธรรม
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 54
อางอง
ความลบทางการคา (Trade secrets)
ความลบทางการคา ภายใตการแขงขนทไมเปนธรรม เปนกฏหมายเพอใหความคมครองความลบทางการคา
ตาง เชน องคความรทางการคา (Knowhow) รายนามลกคา (Customer lists) คมอทางการตลาด (Marketing
manuals) เงอนไขทางธรกจ (Terms of business) และเอกสารการออกแบบระบบ (Systems design documents) ท
ไมเปดเผยตอสารธารณะ
ความลบทางการคาจงหมายถงการคาหรอ ขอมลทางดานเทคนคในการบรหารจดการในองคกรทเปน
ความลบ
กจกรรมหลกซงเปนการแขงขนอนไมเปนธรรมสามารถสรปไดดงน
•การใชแบรนดทมชอเสยงอนเปนของผอนเพอวตถประสงคในการโฆษณา
•การทาการตลาดสนคาเลยนแบบผลตภณฑจรง ภายในสามปนบจากวนทสนคาจรงออกสตลาด
•การไดรบและการใชขอมลทเปนความลบของบรษทอน เชนขอมลทางเทคนคในการผลต และขอมลลกคา ดวยวธการ
อนไมเปนธรรม เชนการฉอโกง หรอจากการโจรกรรม
•การใหขอมลอนเปนเทจ เกยวกบแหลงกาเนด (Origin) คณภาพ (Quality) เนอหา (Contents) วธการผลต
(Manufacturing method) การประยกตใช (Application) และ คณภาพ (Quantity) ของสนคา หรอผลตภณฑ
•การปลอยขาวลออนเปนเทจเพอทารายธรกจคแขงอนใหไดรบความเสยหาย
•การซอและการทาลายชอโดเมนของ บรษท ทมชอเสยงกอนทจะถกสรางขนอยางเปนทางการ
กฏหมายเพอปองกนการแขงขนอนไมเปนธรรม ทาใหการละเมดสทธสวนบคคลไดรบการปกปอง และยง
สามารถไดรบการกชอเสยงทางธรกจกลบคนจากสาเหตแหงการแขงขนอนไมเปนธรรม
นอกจากนยงอานวยความสะดวกในการคนหาความเสยหายทเกดขนจากการประมาณการณอนตรายโดยรวม ซง
ประกอบดวยกรณเสยง และกรณทมความเสยง อนๆ ทเกดจากในองคกรเอง เชนกรณความผดทางอาญาในกรณการ
ละเมดสทธนน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 55
4 ลขสทธซอฟตแวร (Software License)
ลขสทธซอฟตแวร หมายถงสทธในการใชซอฟตแวร และไดรบอนญาตจากผผลตซอฟตแวรใหสามารถซอได
(1) ซอฟแวร และลขสทธ (Software and copyright)
ดวยซอฟแวรไดรบการคมครองตามกฎหมายลขสทธ การคดลอกซอฟตแวรทผดกฎหมายถอเปนการละเมด
ลขสทธอยางชดเจน และถอเปนความผดทางอาญา ขอบเขตของการใหความคมครองตามกฎหมายลขสทธสามารถ
สรปไดดงน
Area ขอบเขตความคมครอง
Scope of protection
ไมคมครอง Not protected
โปรแกรม (Programs)
และสงทเกยวของ
• โปรแกรม (Programs)
ชดคาสงโปรแกรม (Source programs) ตว
โปรแกรม (Object programs) แอพพลเคชน
โปรแกรม (Application program)
ระบบปฏบตการ (Operating systems)
• โซลชนสาหรบโปรแกรม (Solutions
for programs)
• อลกอรธม (Algorithms)
• ภาษาเพอการเขยนโปรแกรม
(Languages for creating
programs)
• กฎ (Rules)
ขอมล (Data) และสงท
เกยวของ
• ฐานขอมล (Databases)
• ขอมล (Data)
สอผสม (Multimedia)
และสงท เกยวของ
• เวบไซต (Websites)
• ภาพนง (Still images) จากกลมเนอหาในการ
ออกแบบ
•ภาพเคลอนไหว (Moving images) จากกลม
เนอหาในการออกแบบ
คลปเสยง (Audio clips) จากกลมเนอหาในการ
ออกแบบ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 56
อางอง
ซอฟแวรเพอสาธารณะ (Public domain software)
ซอฟทแวเพอสาธารณะ หมายถงซอฟแวรทมการประกาศยกเวนลขสทธ (Copyrights) อยางชดเจน
เมอผพฒนาซอฟตแวรไดประกาศปฏเสธสทธเหนอซอฟตแวรทตนเองพฒนาขน (Disclaims all rights) จงหมายถง
ความยนยอมใหผอนสามารถใชและปรบแตงเปลยนแปลงซอฟตแวรนนไดโดยไมเสยคาใชจาย
ลายนาดจตอล (Digital watermarking)
ลายนาดจตอลเปนกระบวนการเพอฝงขอมลดจตอล (Embedding Digital Information) ลงในเนอหาทเปน
ดจตอล เชน รปภาพและเสยงดวยขอมลพเศษ โดยไมสงผลกระทบตอคณภาพของเนอหาเหลานน
ลายนาดจตอลจงถกใชเพอปกปองลขสทธ โดยการปองกนการทาซาและเปลยนแปลงโดยไมไดรบอนญาต
(2) การหามคดลอกซอฟแวร (Prohibition of copying software)
การทาซาซอฟตแวรโดยไมไดรบอนญาตจากเจาของลขสทธเปนสงตองหามอยางเครงครด
ซอฟตแวรเชงพาณชยมกมขอตกลงในการซอขาย
สทธ (ลขสทธ) ในการใชซอฟตแวร ผซอไดรบอนญาตใหใชซอฟตแวรภายใตขอตกลงในการซอขายเทานน
เชนขอบเขตของการใช โดยทวไป การทาสาเนาซอฟตแวรไดรบอนญาตเพอการสารองระบบ (Backup) เทานน
(3) ขอตกลงในลขสทธ (License Agreement)
ขอตกลงในลขสทธ หมายถงขอตกลงในการซอลขสทธซอฟตแวร เนอหาของขอตกลงในการใชลขสทธ อาจม
ความแตกตางทางดานจานวนของเครองคอมพวเตอรในการใชงานซอฟตแวร
สทธในการใชซอฟตแวรโดยปกตจะจากดการใชไวกบเครองคอมพวเตอรหนงเครองหรอผใชหนงราย แต
สาหรบขอตกลงในการใชซอฟตแวร (License Agreement) ซอฟตแวรแพคเกจ (Software package) หนงแพคเกจ
สามารถนามาใชกบเครองคอมพวเตอรหลายเครอง หรอผใชหลายคนได ตามแตตกลงในขอตกลง ทาใหคาใชจายใน
การซอซอฟตแวรแพคเกจเพอการใชงานกบคอมพวเตอรหลายเครองหรอเพอผใชหลายคนมราคาลดลง อกทงยงชวย
ลดขยะอนเนองมาจากบรรจภณฑและคมอการใชงานทตองใหมาพรอมกบการซอซอฟตแวรอกดวย ทงนเนอหาใน
ขอตกลงอาจมความแตกตางกนไปตามแตผผลตซอฟตแวรแตละราย
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 57
5 สทธอนๆ (Other rights)
สทธบางอยางไดรบการยอมรบโดยการประยกตใชกฏหมายทมอย รวมถงความคมครองทไมถกเขยนไวใน
กฎหมาย โดยสามารถสรปสทธตางๆ เหลานไดดงน
(1) สทธสวนบคคล (Privacy rights)
สทธสวนบคคลเปนสทธทใหความคมครอง เพอใหบคคลสามารถจากดการใชประโยชนขอมลสวนบคคลอนม
ผลตอการดารงคชวต การกระทาทละเมดสทธสวนบคคล อาทเชน การดกฟงการสนทนาสวนบคคล (Eavesdropping
on personal conversations) การเฝาตดตามพฤตกรรมสวนบคคล (Surveillance of personal behavior) และการ
เปดเผยขอมลรายละเอยดในการใชชวตสวนตว (Personal life) ของบคคลหนงบคคลใด โดยไมไดรบอนญาต เหลาน
ลวนเปนการกระทาทละเมดสทธสวนบคคลโดยทงสน
สทธสวนบคคลเปนสทธขนพนฐาน ทใหความเคารพความเปนมนษย ภายใตรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร
การใหความคมครองขอมลสวนบคคล อยภายใตกฏหมายเฉพาะ กฎหมายวาดวยความคมครองขอมลสวนบคคล
(2) สทธในภาพ (Portrait rights)
สทธในภาพ เปนสทธทใหความคมครอง ภาพทผสรางสรรคไดทาการถายขนผานอปกรณในการถายภาพใน
รปของสอเชน รปภาพ (Photographs) การบนทกเทปวดโอ (Video tape recordings) และภาพวาด (Portraits)
ลขสทธในภาพถาย การบนทกเทปวดโอ และภาพวาดโดยทบคคลเปนผสรางสรรคขน ทงในรปแบบการถายบนทกดวย
เครองมอและดวยวธการวาด อยางไรกตามสทธสวนบคคลอยเหนอสทธในภาพหากการสรางสรรคภาพเกดจากการม
บคคลหนงบคคลใดเปนแบบ สทธนนยอมไดรบความคมครองแกบคคลทเปนแบบ
การเผยแพรภาพโดยปราศจากความยนยอมจากผเปนแบบยอมเปนการละเมดสทธสวนบคคล ไมวาบคคล
เหลานนจะเปนผมชอเสยง เปนบคคลสาธารณะหรอไมกตาม
อางอง
ฟรซอฟตแวร (Free software) และแชรแวร (Shareware)
ฟรซอฟตแวร เปนซอฟแวรทมการแจกจายใหใชงานโดยไมคดคาใชจาย
แชรแวร เปนซอฟตแวรทสามารถซอหาไดในราคาตา หลงจากผใชไดทาการทดลองใชแลวและตองการใชงาน
ตอไป ลขสทธในฟรซอฟตแวร แชรแวรและโปรแกรมทพนาขนโดยวาจางผอนใหทาการพฒนาใหหรอการเอาทซอรส
(Outsourcing) การทาซา (Reproduction) การแจกจายตอ (Redistribution) หรอการเปลยนแปลงแมเพยงเลกนอย
เปนสงตองหาม เวนแตไดรบอนญาตเปนพเศษ
(3) สทธการประชาสมพนธ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 58
สทธในการประชาสมพนธ ใหความคมครองในสทธเพอประโยชนทางเศรษฐกจ (Economic) และผลกาไร
จากชอทางการคาและรปภาพ รวมถงความรบรในอตลกษณของบคคล เชน นกแสดง (Entertainers) คนดง
(Celebrities) และนกกฬา (Athletes) เปนตน
ดงนนการใชชอหรอภาพของบคคลทมชอเสยงโดยปราศจากความยนยอมจงเปนการละเมดสทธเพอการ
ประชาสมพนธ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 59
1-2-2 กฎหมายเกยวกบความปลอดภย (Laws on security)
ดวยความแพรระยาดของอาชญากรรมคอมพวเตอรทนบวนจะเพมมากขนเปนอยางมาก จงจาเปนตองท
กฎหมายทสามารถใหความคมครองความปลอดภยเพมมากขนเชนเดยวกน กฎหมายเพอการหามเขาถงหรอใชงาน
คอมพวเตอรโดยไมไดรบอนญาต เปนตวอยางหนงของกฏหมายทใหความคมครองในการรกษาความปลอดภย
● กฏหมายการหามใชคอมพวเตอรโดยไมไดรบอนญาต (Act on the Prohibition of Unauthorized Computer Access)
กฏหมายการหามใชคอมพวเตอรโดยไมไดรบอนญาต ประกาศใชเมอป 1999 โดยมวตถประสงคเพอการหาม
เขาถงหรอเขาใชคอมพวเตอรโดยไมไดรบอนญาต ภายใตกฏหมายฉบบนกาหนดใหการเขาถงหรอเขาใชคอมพวเตอร
โดยไมไดรบอนญาตเปนอาชญากรรม และตองไดรบการควบคม ดงน
① กฏหมายควบคมการปอนรหสประจาตวบคคล ของผอนโดยไมไดรบอนญาต
การใช ชอผใช (user ID) และรหสผาน (password) ของบคคลอนโดยไมไดรบอนญาต เพอวตถประสงคในการแอบ
อางความเปนตวตนของบคคลอน และเปลยนแปลงแกไขเงอนไขในการเขาถงขอมลของบคคลอนเพอการเขาใช
ประโยชนขอมลสวนบคคลเหลานนถอเปนความผดทางอาญา
ผกระทาผดจะตองไดรบโทษทงทางอาญา (จาคก) และโทษทางแพง (ปรบ)
② กฏหมายควบคมการปอนขอมลหรอการสงการใดๆ ทนอกเหนอจากรหสระบตวตน
การใชเพอการเปดพอรตหรอชองวาง และการสงการเพอเขาถงดวยระเบยบวธโดยไมมสทธ เพอประโยชนในการบกรก
หรอเจาะระบบ และการปรบเปลยนและลบเงอนไขหรอขอกาหนดในการใชงาน คอมพวเตอร
ผกระทาผดจะตองไดรบโทษทงทางอาญา (จาคก) และโทษทางแพง (ปรบ)
③ กฏหมายควบคมการเขาใชหรอเขาถงคอมพวเตอรโดยไมไดรบอนญาตหรอโดยไมมสทธ (Act of Facilitating
unauthorized computer Access)
การจดหารหสผใชและรหสผาน ใหแกบคคลหนงบคคลใดทไมใชผมสทธหรอผดแลระบบ เพอประโยชนในการเขาถง
คอมพวเตอรโดยไมมสทธหรอโดยไมไดรบอนญาต
ผกระทาผดจะตองไดรบโทษทงทางอาญา (จาคก) และโทษทางแพง (ปรบ)
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 60
อางอง
การรกษาความปลอดภย (Security)
โปรดด บทท 9-5-3 มาตรการรกษาความปลอดภยขอมลและเทคโนโลยการดาเนนงานการรกษาความ
ปลอดภยของขอมล (Information security measures and Information security implementation technology) รหสประจาตว (Identification code)
รหสประจาตว ใชเพอการระบตวตน อาทเชน รหสชอผใช (user ID) และรหสผาน (password) ลายนวมอ
(Fingerprint) รหสเสยง (voiceprint) และรปแบบมานตา (Iris pattern)
พอรต (Port)
พอรตหมายถงสวนเชอมตอ หรออนเตอรเฟส (Interface) ทคอมพวเตอรใชเพอเปนชองทางในการสอสารกบ
ระบบเครอขาย มาตรการปองกนการเขาถงคอมพวเตอรโดยไมไดรบอนญาต (Protective measures against unauthorized
computer Access)
กฏ 5 ขอเพอปองกนการเขาถงคอมพวเตอรโดยไมไดรบอนญาต
กฏหมายเพอการปองกนการเขาถงคอมพวเตอรโดยไมไดรบอนญาต แนะนาผดแลระบบใหใชมาตรการตอไปนเพอ
ปองกนการเขาถงคอมพวเตอรโดยไมมสทธหรอโดยไมไดรบอนญาต ดงตอไปน
•มการจดการรหสผใชและรหสผานอยางครอบคลมทวถง
•ปดชองโหวเพอความปลอดภย (Security oversights)
•ใชการเขารหสและลายเซนดจตอล (Encryption and digital signatures)
•มการกาหนดสทธการเขาถง
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 61
1-2-3 กฎหมายแรงงาน และการทาธรกรรม (Laws on labor and transaction)
กฏหมายทางดานแรงงานและการทาธรกรรมทมอยเดมมวตถประสงคเพอใชควบคมการใชแรงงาน และการ
ทาธรกรรม
1 กฎหมายเกยวกบแรงงาน (Laws on Labor)
ตอไปนจะไดอธบายถงตวอยางของกฎหมายทางดานแรงงาน
(1) กฎหมายมาตรฐานแรงงาน (Labor Standards Act)
กฎหมายมาตรฐานแรงงาน เปนกฏหมายพนฐานทางดานแรงงาน สอดคลองกบหวขอท 27-2 เงอนไขในการ
ทางาน (Working Conditions) ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรฯ กฎหมายมาตรฐานแรงงาน ไดกาหนดมาตรฐาน
ขนตาในการทางานทจาเปนไว
เงอนไขในการทางานสาหรบการทางานประจาวนตองเปนไปตามมาตรฐานทกาหนดไวในกฎหมายมาตรฐาน
แรงงาน อาทเชน เวลาในการทางาน 8 ชวโมงตอวน การทางานนอกเวลา (Working overtime) การจายเงนชดเชย
(Payment of compensation) และการจายเงนประจาป (Annual paid leave)
●ประวตความเปนมาของกฎหมายมาตรฐานแรงงาน (Background of Labor Standards Act)
ดวยประเดนปญหาตางๆ เชน ชวโมงการทางานทสนลง การหยดงานประจาสปดาหสองวนเตมตอสปดาห
การจายเงนชดเชยวนหยดประจาป และการทางานลวงเวลาลดลงของแรงงาน ซงลวนเปนปญหาสาคญของประเทศ
ดวยเหตผลตางๆ รวมทงการแขงขนกบบรษทคแขงอนๆ ทอยในภาคธรกจเดยวกน รปแบบการทาธรกรรมทคลายคลง
กน และงานบรการทมากเกนไป (Excessive service) ซงเปนเรองลาบากในแตละองคกรทจะปรบปรงสถานะของ
องคกร ระบบกฏหมายจงเปนเครองมอสาคญในการสนบสนนสภาพแวดลอมเพออานวยความสะดวกทจะชวยลดเวลา
ในการทางานของแรงงานลง
●วตถประสงคของมาตรฐานแรงงานตามกฎหมาย (Purpose of Labor Standards Act)
วตถประสงคของกฎหมายมาตรฐานแรงงานคอการใหความคมครองแรงงาน ทดอยโอกาสทางสงคมและฐานะทาง
เศรษฐกจ เมอเปรยบเทยบกบนายจาง
●ขอบเขตของโปรแกรมสาหรบกฎหมายมาตรฐานแรงงาน (Scope of Application for Labor Standards Act)
กฏหมายมาตรฐานแรงงาน ถกนาไปใชกบทกเชอชาต และทกอตสาหกรรม รวมถงการจางงานบคคลทแมจะมการจาง
งานแรงงานเพยงคนเดยวกตาม
กฎหมายทาหนาทใหความคมครองแรงงาน แตไมคมครองนายจาง (ผประกอบการ Business operators)
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 62
● การกระทาทตองหามและบทลงโทษ (Prohibited Actions and penal provisions)
กฏหมายมาตรฐานแรงงาน มบทลงโทษตอการกระทาของนายจางทมตอแรงงาน ภายใตมาตรฐาน ตางๆ ดงตอไปน ซง
กาหนดอยในกฏหมายมาตรฐานแรงงาน
กฏหมาย บทลงโทษ
การบงคบใชแรงงาน
โทษจาคกไมนอยกวาหนงปและไมเกน 10 ปหรอปรบไมนอยกวา 200 , 000 เยนและ
ไมเกน 3 ,000, 000 เยน
การใชแรงงานทอายไมถง
กาหนด
ตองระวางโทษจาคกไมเกนหนงปหรอปรบไมเกน 500, 000 เยน
การใชแรงงานโดยไมเสมอภาค
ระหวางชายหญง
โทษจาคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกน 300,000 เยน
การละเมดระยะเวลาของ
สญญาหรอเงอนไขการทางาน
ทชดเจน
มโทษปรบไมเกน 300,000 เยน
(2) กฏหมายการรบชวงแรงงาน (Dispatched Workers Act)
(กฏหมายคมครองความปลอดภยในการทางานจากการจดจางงานของธรกจ และเพมเงอนไขการรบชวง
แรงงานในการทางานทด)
กฏหมายการรบชวงแรงงาน หรอทรจกอยางเปนทางการคอ กฏหมายวาดวยการรกษาความปลอดภยในการ
ทางานของแรงงานภายใตเงอนไขการจดจางงานทด โดยมวตถประสงคเพอการกาหนดกฎระเบยบในการเฝาตดตาม
บรษทรบชวงแรงงาน และบรษททวาจางแรงงาน เพอใหความคมครองแรงงานทไดจากการจางงานเหลานน กฏหมาย
การจางงานไดรบการทบทวนแกไขลาสดเมอเดอนมถนายน ป 2003
เนอหาของการปรบปรงแกไขสรปไดดงน
• ทบทวนการตรวจสอบขอจากดระยะเวลาการจางงาน (Dispatching period)
• ทบทวนการตรวจสอบระบบการจางงาน (Employment system) จากการจดหาแรงงานโดยบรษทผวาจาง
(Client company)
•ขยายเวลาการจดจางแรงงาน
•ทบทวนหนาทของแรงงานในการทางาน จากบรษทรบชวงแรงงาน
• ทบทวนหนาทความรบผดชอบในการทางานทมตอลกคา
มาตรฐานแรงงานตามกฏหมายเปนสวนหนงของกฎหมายทมวตถประสงคเพอคมครองสทธของแรงงานทก
คน ไมวาจะเปนพนกงานเตมเวลา พนกงานจากบรษทรบเหมาชวง (Dispatched staff) และพนกงานชวคราว (Part –
time)
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 63
แรงงานจากการรบชวงจางแรงงาน (The Dispatched Workers) เปนกฏหมายทแตกตางจากกฏหมาย
มาตรฐานแรงงาน ทมงเนน สทธของแรงงานจากการรบชวงจางแรงงาน (Rights of dispatched workers) ซงไมได
ครอบคลมผทเขาขายหรอผเกยวของทงหมดในกฏหมายทมอยเดม
(3) ขอตกลงการรกษาความลบ (Confidentiality Agreement)
ขอตกลงรกษาความลบ เปนขอตกลงของผทเกยวของทไดใหความยนยอมในการใชขอมลอนเปนความลบ
เพอไมใหมการใชขอมลทออนไหวเหลานน นอกเหนอจากวตถประสงคทกาหนดไว และตกลงทจะไมเปดเผยขอมล
เหลานนใหแกบคคลทสามไดรบร
ประเภทของขอตกลงนเรยกวา ขอตกลงทไมเปดเผย NDA (Non-Disclosure Agreement)
จงเปนเรองปกตในการแลกเปลยนขอตกลงทางความลบ เมอมการจางงานและการจางงานภายนอก
องคประกอบหลกของขอตกลงทางความลบสามารถสรปไดดงน
•ครอบคลมขอมลทเฉพาะเจาะจง
•วธการในการจดการ
•เงอนไขสาหรบการเปดเผยขอมลแกบคคลทสามเมอมการเอาทซอรส (วาจางเหมางาน)
• สทธ หรอขอหามในการทาสาเนา
• วตถประสงคในการใชงาน
•ภาระผกพนทจะสงคนหรอทาลายวสด
อางอง การจางงานแบบรบชวงตอ และการทาสญญารบชวง (Dispatching and Contracting)
การจางงานแบบรบชวงตอ หมายถงการทางานใหแกองคกรโดยแรงงานทไดจากการจางตอโดยบรษท โดย
แรงงานจะทางานใหแกบรษทผวาจางตามทผวาจางสงงาน
บรษทรบจางตอแรงงาน (Dispatching company)
ลกคา (Client)
ผปฏบตงาน (Worker)
สญญาการจางตอ (Dispatch contract)
ความสมพนธการจางงาน (Employment relationship)
ความสมพนธในการสงงาน (Instruction relationship)
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 64
สญญา (Contracting) หมายถงการมสวนรวมของแรงงานทไดรบการวาจางโดย ผทาสญญา เพอใหไปทางานใหกบ
นายจางได ภายใตคาสงของผทาสญญา
ลกคา (Client)
ผรบเหมา (Contractor)
ผปฏบตงาน (Worker)
สญญาบรการ (Service contract)
ความสมพนธการจางงาน (Employment relationship)
ความสมพนธในการสงงาน (Instruction relationship)
อางอง การถายโอนชวคราว (Temporary Transfer)
การถายโอนชวคราว เกดขนเมอบคคลมการถายโอนแบบชวคราว ใหแกสมาชก หรอบรษทเครอขาย หรอ
พนธมตรทางธรกจ ในขณะทยงเปนพนกงานทไดรบการจดทะเบยนจากบรษทตนทาง
การถายโอนแบบชวคราวมสองประเภท
ประเภทแรกคอ วธการเกบขอมลในการจางงาน (Retention of employment) ของบคคลทไดรบการทา
สญญาเพอการจางงาน ทงจากบรษทททาการโอนยายพนกงาน และบรษทผรบโอน
ประเภททสองคอ วธการโอนถายพนกงาน () ของบคคลใดๆ ทไดรบการทาสญญาวาจางทบรษททาการโอนพนกงาน
บคคลนนไปให
NDA: Non-Disclosure Agreement (ขอตกลงทไมเปดเผย)
(4) ประเภทของขอตกลง (Types of Agreements)
ประเภทของขอตกลงมหลายประเภทตามแตงานทนอกเหนอจากขอตกลงทางความลบ
● อาณตสญญา (Mandate contract) อาณตสญญา คอขอตกลงทจดทาขนเมอมการมอบอานาจของบคคลเพอใหตวแทนรบงานแทนตนเอง
การทางานใหลลวงอาจไมเปนไปตามอาณตสญญาทไดตกลงไวเสมอ
ดงนน ขอตกลงจงมเพอใหการชดเชย จากการนากระบวนการไปใช อาณตสญญาจงเปนขอตกลงทอยบน
พนฐานของความสมพนธระหวางความไววางใจซงกนและกน ทงนบคคลผไดรบมอบอานาจใหทางานเพอบคคลทสาม
ตองไดรบอนญาตหรอไดรบความยนยอมตามทไดมอบอานาจให
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 65
● สญญาการใหบรการ (Service contract)
สญญาบรการ เปนขอตกลงในการสงซอระหวางผทเกยวของกบการรบเหมางาน และจายคาตอบแทนเมอ
งานเสรจสมบรณ วตถประสงคของสญญาบรการ เพอการทางานใหเสรจสนลลวง และการจายคาตอบแทน เชน การ
ปฏเสธการจายเงนหากคสญญาไมสามารถสงมอบงานได (Produce results) สญญาบรการจงเปนกฏ ทคสญญาอาจ
ใชผรบเหมาชวงใหทางานแทนกได
● สญญาการจางงาน (Employment Agreement)
สญญาการจางงาน เปนสญญาทจดทาขนโดย บรษท หรอนตบคคล เพอกาหนดการจายคาตอบแทนใหแก
บคคลากรทบรษทวาจาง นายจางมหนาทกาหนดสถานะในการทางาน ชวโมงการทางาน และเงอนไขการทางาน ท
ชดเจนในการทาสญญาจางงาน ทงนมรปแบบการจางงานทหลากหลายอาทเชน พนกงานประจา (Full-time
employee) พนกงานสญญาจาง (Contract employee) และ พนกงานชวคราว (Part-time employee) เปนตน
รปแบบในการจางงาน ปจจบนมความหลากหลายมากขน และมพนกงานจานวนมากททางานใหแกบรษท
ดวยสญญาวาจางทแตกตาง โดยทาสญญาจางในลกษณะพนกงานรบชวงวาจางงาน
2 กฎหมายเกยวกบการทาธรกรรม (Laws on Transactions)
สวนตอไปนเปนตวอยางของการออกกฎหมายความกงวลวาการทาธรกรรม
(1) กฏหมายสญญารบชวง (Subcontract Act)
ภายใตสถานะการทางานทเปนคสญญาผรบชวงงาน (Subcontractor) บรษททเปนคสญญาโดยตรงยอมอย
ในสถานะทมความแขงแกรงกวาผรบชวงงาน
ดวยเหตน ทาใหผทรบชวงงาน จะไดรบการปฏบตทไมเปนธรรม เชน กระบวนการในการจายเงนทลาชา หรอ
การชาระเงนเพยงบางสวน อนเปนการใหความสาคญเฉพาะบรษทคสญญาเทานน กฎหมายสญญารบชวงไดรบการ
ทบทวนในเดอนเมษายน 2004 เพอขยายขอบเขตความคมครองใหครอบคลมสญญาททาเพอผลตภณฑทาง
สารสนเทศ เชน ซอฟตแวร โปรแกรม ฐานขอมล และเนอหาในเวบ กฏหมายทไดรบการปรบปรง มบทลงโทษการ
ละเมดสทธทสงขน
(2) กฎหมายความผดอนเนองมาจากสนคา (Product Liability Act)
กฎหมายความผดอนเนองมาจากสนคา เปนกฏหมายทใหความคมครองผบรโภคทไดรบผลกระทบทงใน
ทรพยสน และรางกาย ชวต หรอบาดเจบ อนเนองมาจากความบกพรองในตวผลตภณฑ กอนทจะมการบงคบใช
กฏหมายฉบบน ความเสยหายใดๆ ของผบรโภคอนเนองมาจากผลตภณฑไมวาจะเปนอบตเหตหรออนเนองมาจาก
ความประมาทของผผลตกตามจาเปนจะตองมการพสจนทราบกอน แตหลงจากมการบงคบใชกฏหมายฉบบนแลว ผ
ไดรบผลกระทบเพยงแสดงใหเหนวามสาเหตเกดจากผลตภณฑเทานนกสามารถไดรบชดเชยในความเสยหายทเกดขน
ได
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 66
1-2-4 กฎหมายอน ๆ แนวทางและจรรยาบรรณของวศวกร (Other legislation, guidelines, And
engineer ethics)
นอกจากการปฏบตตามกฎหมายแพงและอาญาแลว ยงจาเปนตองปฏบตใหเปนไปตามโคด (Codes)
แนวทาง (Guidelines) และเกณฑ (Criteria) อนเปนเงอนไขความมสวนรวมในองคกร
1 คณภาพตามมาตรฐาน (Compliance)
คณภาพมาตรฐาน หมายถง การบรรลการดาเนนการทเปนไปตามกฏระเบยบทงหมด ประกอบดวย ระบบ
กฏหมาย (Legislative systems) จรยธรรมองคกร (corporate ethics) ระเบยบการดาเนนการขององคกร (codes of
conduct) มความคาดหวงวากจกรรมองคกรจะตองเปนไปตามกฏระเบยบและขอบงคบทเกยวของ แตในทางปฏบตมก
ไมเปนเชนนน อนเนองมาจากการขาดจตสานกทางดานคณธรรมจรยธรรม (Moral judgment or Inadequate sense)
นอกจากนเหตออฉาวตางๆ ทเกดขนทาใหเหนไดวาองคกรธรกจตางๆ มงเปาทประโยชนทางธรกจขององคกรเปนหลก
และละเลยความรบผดชอบตอสงคม รวมทงเพกเฉยตอกจกรรมทผดกฏหมายทงทางแพงและทางอาญา ขององคกรทา
ใหเกดเรองออฉาวตางๆ ยงแสดงใหเหนถงปญหาของระบบกฏหมายในประเทศททาหนาทควบคมองคกรธรกจ
องคกรจาเปนตองมการนาระบบควบคมภายในมาใช และมการบรหารจดการทเปนไปตามจรยธรรมองคกร
เพอใหการดาเนนธรกจมความเขมแขง โดยคานงถงประโยชนของผมสวนไดเสยขององคกรหรอผมสวนเกยวของกบ
องคกรเชน นกลงทน คคาทางธรกจ และลกคา เปนหลก
การควบคมองคกรใหมการดาเนนการอยางมคณธรรม และโปรงใส มกทาใหเกดความสบสนในการทาธรกจ
แตกเปนการดาเนนการทเปนวตถประสงคของการควบคมภายใน
(1) กฏหมายคมครองขอมลสวนบคคล
กฏหมายคมครองขอมลสวนบคคล เปนกฎหมายททาหนาทเฝาสงเกตการณการดาเนนงานขององคกรในการ
บรหารจดการขอมลสารสนเทศสวนบคคล เพอทาหนาทใหความคมครองสทธและผลประโยชนสวนบคคล โดยให
ความสาคญกบรายละเอยดในการดาเนนงานจรง หรอภาคปฏบตจรง
กฎหมายฉบบนมการกาหนดบทลงโทษทตอตานการละเมดขอมลสวนบคคลโดยภาคธรกจ
อางอง การดาเนนการตามมาตรฐาน (Compliance)
หมายถงการดาเนนการใดๆ ใหเปนไปตามกฎระเบยบ
ขอมลสวนบคคล (Personal Information)
ขอมลสวนบคคลหมายถงขอมลทใชเพอบงชความเปนตวตนของบคคล เชน ชอ วนเดอนปเกด และทอย
ขอมลเกยวการอาชพ รายไดสวนบคคล และสภาวะสขภาพ ซงอยในรปแบบของขอมลสวนบคคล
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 67
อางอง ผประกอบธรกจการจดการขอมลสวนบคคล (A Business operator handling personal information)
ผประกอบธรกจการจดการขอมลสวนบคคล หมายถงผประกอบธรกจทใชฐานขอมลทมขอมลสวนบคคล
มากกวา 5,000 ราย เพอประโยชนทางธรกจ ทงนไมครอบคลมผประกอบธรกจการจดการขอมลสวนบคคล ทมขอมล
สวนบคคลนอยกวา 5,000 ราย
การควบคมภายใน (Internal control)
โปรดดท บทท 6-2-2 การควบคมภายใน
● ความเปนมาของกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคล ดวยบทบาทของคอมพวเตอรและอนเตอรเนตทเพมขนโดยตอเนอว เพอการดาเนนชวตและการทางาน นน
หมายถงโอกาสทเพมขนในการจดการขอมลสวนบคคล เชนเดยวกน อาทเชน การจดการขอมลสวนบคคลผานการใช
ออนไลนชอปปง (Online Shopping) และเวบไซตการประมล ของแตละบคคล และการบรหารจดการขอมลสวนบคคล
และขอมลทางดานทรพยากรมนษยขององคกร () ทาใหเหตการณขอมลสวนบคคลเกดการรวไหล มบอยขนในสงคม
บคคลทมความเสยงทขอมลสวนบคคลอาจเกดการรวไหล ตองมการเตรยมตวรบมอกบปญหาตางๆ ทอาจ
สงผลตอความปลอดภยในขอมลสวนบคคล ไมวาจะเปน การทาการตลาดทางโทรศพท (Telemarketing calls) ไดเรก
เมล (Direct mail) เพอการโฆษณาตางๆ ทมจานวนมาก รวมถงการหลอกลวงแจงความเปนหน (Misleading
payment notices) ทงหลายเหลานลวนสรางความลาคาญใหแกเหยอหรอผถกละเมดเปนอยางมาก
จงตองมการบงคบใชกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลเกดขน
●การกระทาทตองหามและบทลงโทษ (Prohibited Acts and Penal Provisions)
การกระทาดงตอไปนมลกษณะตองหามตามกฏหมายคมครองขอมลสวนบคคล
•จดการขอมลสวนบคคลทนอกเหนอจากวตถประสงคการใชขอมลทไดตกลงไว
•การไดมาซงขอมลสวนบคคลโดยวธการทไมไดรบอนญาต
•ความลมเหลวในการแจงเตอน หรอการประกาศวตถประสงคของการใชขอมลสวนบคคล ในขณะทาการเกบ
รวบรวมขอมลสวนบคคล
•การบรหารจดการขอมลสวนบคคลโดยไมระมดระวง ทาใหไดรบความเสยงทอาจเกดการรวไหล สญหาย
หรอทาใหเกดอนตรายตอเจาของขอมลเหลานน
•ความลมเหลวในการกากบดแลพนกงานขององคกรททาหนาทจดการขอมลสวนบคคลหรอความปลอดภย
(พนกงานเหลานนมสวนรวมในการกระทาอนเปนภยตอขอมลสวนบคคล เชน เปดโอกาสใหทาการลบขอมล
สวนบคคลจากภายนอกองคกรโดยปราศจากการปองกน)
•การจดหาขอมลสวนบคคลใหแกบคคลทสามโดยปราศจากความยนยอมของเจาของขอมล
•ความลมเหลวของการรองขอขอมลสวนบคคลเพอแกไขใหถกตองหรอหยดการใชขอมลสวนบคคลเหลานน
•ความลมเหลวในการเปดขอมลสวนบคคลใหกบอกบคคล
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 68
• ความลมเหลวในกจกรรมเพอการรองขอขอมลสวนบคคลเพอทาการปรบปรงขอมลสวนบคคล โดยการรอง
ขอขอมลพจารณาจากความไมถกตองเปนจรงของขอมลสวนบคคล
•ความลมเหลวในการหยดใชขอมลสวนบคคลหรอเปดเผยขอมลสวนบคคลใหแกบคคลทสาม โดยแมจะม
การรองขอจากเจาของขอมลใหดาเนนการเหลานนกตาม
•คาใชจายตางๆ ทเกดขนซงไมไดอยในขอบเขตความรบผดชอบทเหมาะสมเพอการเปดเผยขอมลสวนบคคล
หากผประกอบการมการดาเนนการอนเปนตองหามตางๆ เหลาน รฐมนตร หรอเจาหนาทผไดรบมอบอานาจม
สทธในการพจารณาลงโทษองคกรเหลานน หรอสงการใหทาการปรบปรงกระบวนการในการทาธรกจ
และหากยงเพกเฉยตอคาสง ผประกอบการทกระทาผดมระวางโทษจาคกไมเกนหกเดอน และปรบเปนเงน หรอทงจา
และปรบ นอกจากน หากผประกอบการไดรบคาสงใหรายงานการจดการขอมลสวนบคคลใหแกทางการทราบ แตไม
ดาเนนการหรอแจงรายงานเปนเทจ ผประกอบการจะตองไดรบโทษปรบเปนเงน
บทกาหนดการลงโทษเหลาน มผลตอผประกอบการหรอตวแทนองคกร ทละเมดขอมลสวนบคคล
(2) กฎหมายการกอความราคาญจากอเมล (Nuisance e-mail law)
กฎหมายการกอความราคาญจากอเมล เรยกอยางเปนทางการวา กฎหมายวาดวยระเบยบการสงจดหมาย
อเลกทรอนกส (Act on Regulation of Transmission of Specified Electronic Mail) เปนกฎหมายเพอทาการควบคม
ปญหาอนเนองมาจากการสงอเมลจานวนมากไปยงบคคลจานวนมากโดยไมระบผรบเปนการเฉพาะ เชน อเมลเพอการ
ขายตรง และอเมลเพอการโฆษณาสนคา รวมถงจดหมายลกโซ
(3) กฎหมายควบคมผใหบรการ (Service Providers Law)
กฎหมายควบคมผใหบรการเรยกอยางเปนทางการวา กฎหมายการจากดความรบผดในความเสยหายท
เกดขนอนเนองมาจากผใหบรการทางโทรคมนาคม และสทธในการรองขอเพอใหเปดเผยขอมลระบตวตนของผสง
วตถประสงคของกฎหมายฉบบนเพอกาหนดขอบเขตของความรบผดในความเสยหายทเกดขนอนเนองมาจากผ
ใหบรการ ในกรณมการเปดเผยขอมลสวนบคคล หรอการใสรายปายสผานทางเวบไซตทมการเชาเซอรฟเวอรเพอ
ประกอบการจากผใหบรการเชาเซอรฟเวอร (Telecommunications service provider)
นอกจากนกฎหมายยงกาหนดใหผทถกละเมดสทธสามารถรองขอใหเปดเผยชอและขอมลเพอการบงชตวตน
ของผสงหรอผททาการละเมดไดดวย
(4) มาตรฐาน (Standards)
ขอกาหนดและมาตรฐานตางๆ เพอการรกษาความปลอดภยของขอมลองคกร รวมถงสวนตางๆ สามารถสรป
ไดดงน
● มาตรฐานสาหรบมาตรการตอตานไวรสคอมพวเตอร (Standards for measures against computer viruses)
เปนกรอบมาตรฐานเพอปองกนการตดไวรสคอมพวเตอร และมาตรการสาหรบการระบ การลบ และกคน ในกรณของ
การตดไวรส
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 69
● มาตรฐานสาหรบมาตรการปองกนการเขาถงคอมพวเตอร (Standards for measures against unauthorized
access to computers) เปนกรอบมาตรฐานเพอการปองกน การระบตวตน การกคน และการปองกนการเกดซา
(protection, Identification, prevention, recovery, and recurrence prevention) ในกจกรรมการเขาถงระบบ
สารสนเทศโดยไมไดรบอนญาต หรอโดยไมมสทธ
มาตรฐานกาหนดเพอปองกนการเขาถงโดยไมมสทธจากมมมองจากการตอบสนอง (Response) การศกษา
(Education) และการตรวจสอบ (Auditing) ทเพมเขาไปในการบรหารจดการตามปกต
● มาตรฐานการบรหารจดการระบบ (System Management Standards)
มาตรฐานการบรหารจดการระบบ เปนกรอบมาตรฐานทองคกรควรดาเนนการทางดานระบบสารสนเทศ
ตามมาตรฐานมรายการทตองดาเนนการกวา 280 รายการ ทประกอบดวยขอกาหนดทหลากหลายในการบรหารจดการ
ระบบสารสนเทศจากแผนยทธศาสตรระบบสารสนเทศองคกร การพฒนาระบบ การดาเนนงานของระบบ การ
บารงรกษาระบบ รวมทงกระบวนการทวไปทางระบบสารสนเทศ
(5) จรยธรรมทางขอมลสารสนเทศ (Information ethics)
จรยธรรมทางขอมลสารสนเทศ หมายถงคณธรรมและจรยธรรม ทพงปฏบตในสงคมขอมลขาวสาร
ในสงคมสมยใหม ซงเปนสงคมแหงขอมลขาวสาร มขอมลขาวสารเกดขนอยางตอเนองตลอดเวลา จงจาเปนตอง
ตระหนกถงสทธตางๆ ของบคคล อาทเชน สทธในทรพยสนทางปญญา (Intellectual property rights) ลขสทธ
(Copyrights) และสทธสวนบคคล (Privacy rights) เปนตน
อนเตอรเนตจงมบทบาทสาคญเปนอยางยงในปจจบน ดวยเปนสถานทสาหรบการบรหารจดการขอมล และ
สนบสนนระดบในการเปดเผย ซงมประเดนดานจรยธรรมเขามาเกยวของอยางหลกเลยงไมได จาเปนตองมการเฝา
สงเกต มารยาทของผใชอนเตอรเนต (Netiquette) เปนการเฉพาะ
● Netiquette Netiquette เปนรปแบบของมารยาททใชบนเครอขาย
กฎกตกาของ Netiquette มารยาทบนเครอขาย
•ใชการเขารหสเพอสงอเมลเฉพาะทเปนความลบ
•ระบชอหรอระบขอมลสวนบคคลอนๆ ของตนเองในอเมลสาธารณะ
•หลกเลยงการสงขอมลทมขนาดใหญ สงขอมลทบบอดแลว
•ไมสงอเมลทหลากหลายทไมระบทมา เชน อเมลโฆษณา (Advertisements)
•ไมสงอเมลลกโซ (chain e-mails)
•ไมใชตวอกษรเฉพาะในคอมพวเตอร เชน อกขระภาษาไทยทใชไบตเดยว และสญลกษณพเศษ
•ไมใชหรอสงภาพทไมเหมาะสม หรอผดศลธรรม
•ไมใสรายคนอน หรอหมนประมาทผอน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 70
2 บรรษทภบาล (Corporate governance)
ในปจจบน ทงองคกรธรกจเอกชนและภาครฐ มความจาเปนตองกอบกภาพลกษณองคกรทเสยไปจากปญหา
ทเกดขนในอดตทผานมา อนสงผลกระทบตอองคกรเปนอยางมาก อาท การสญเสยลกคาและผลกาไรทลดลง ราคาหน
ทลดลง และการลมละลาย จากขอบงชถงการทจรตหรอเรองออฉาวตางๆ ทมแนวโนมเพมมากขน เรองออฉาวตางๆ
เหลานไมเพยงสงผลเสยตอภาพลกษณขององคกรเทานน แตยงสงผลกระทบหรอสรางความเสยหายตอผทมสวน
เกยวของ เชน ผลงทน เจาของหน หนสวนทางธรกจ และลกคา
ภายใตสถานการณเหลานองคกรมความจาเปนตองใหความสาคญกบความโปรงใสและความชดเจนในการ
บรหารจดการรวมทงหนาทตางๆ ขององคกร และจาเปนตองนาเสนอใหแกบคคลทงภายนอกและภายในไดรบทราบ
บรรษทภบาลองคกร จงเปนเรองสาคญเพอการตรวจสอบกจกรรมองคกรอยางตอเนอง และตรวจสอบความโปรงใสใน
การดาเนนการ และคณภาพในการบรหารจดการ เพอสนบสนนกรอบการทางานใหปราศจากปญหาทจรตและเรอง
ออฉาวตางๆ อนเกยวเนองกบการบรหารจดการขององคกร
บรรษทภบาลประกอบดวยระเบยบวธตางๆ มากมายรวมถง การแตงตงกรรมการทเหมาะสมจากภายนอก
การเพมประสทธภาพกรอบการทางานในการเปดเผยขอมล และการสรางความเขมแขงของหนวยงานภายในองคกร
ดวยการตรวจสอบ
วตถประสงคหลกของการกากบดแลกจการมดงน
•ตรวจสอบและหยดยงพฤตกรรมทเปนประโยชนสวนบคคลของผบรหารระดบบน
•ตรวจสอบและหยดการกระทาทผดกฎหมายทเกยวของกบองคกร
•การรกษาความโปรงใส และธรรมาภบาลในการบรหารจดการ
•การรกษาความรบผดชอบทครอบคลมถงผมสวนไดเสยขององคกรทงหมด
•มการเปดเผยขอมลทเหมาะสมและรวดเรว
•ชแจงความรบผดชอบของผบรหารระดบสง และผจดการธรกจในแตละระดบ
อางอง Netiquette Netiquette เปนคาทเกดจากการรวมคาวา net และ etiquette (มารยาท) เขาดวยกน การเขารหสลบ (Encryption) โปรดดท"บทท 9-5-3 มาตรการรกษาความปลอดภยขอมลและเทคโนโลยสารสนเทศ
การดาเนนงานการรกษาความปลอดภย การบบอด (Compression) โปรดดท"บทท 9-2-1 เทคโนโลยมลตมเดย อเมลลกโซ (Chain e-mail) อเมลลกโซ หมายถงอเมลทเกดจากการสงจดหมายลกโซ อเมลลกโซจะถกสงซา และ
สงออกไปอยางกวางขวางในลกษณะลกโซ โดยการสงเนอหาอเมลไปยงบคคลทไมระบจานวนมาก
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 71
3 การรองขอเพอใหเปดเผยขอมลโดยองคคณะผบรหาร (Request for Information disclosure by
Administrative organs)
กฎหมายการเปดเผยขอมล เรยกอยางเปนทางการวา กฎหมายวาดวยการเขาถงขอมลโดยองคคณะผบรหาร
สนบสนนใหแตละบคคลมสทธในการรองขอเพอใหเปดเผยเอกสารในการบรหารจดการใดๆ โดยองคคณะผบรหาร
ภายใตกฎหมายน บคคลใดๆ อาจยนคาขอเพอใหทาการเปดเผยขอมลทจดทาขนโดยองคคณะผบรหาร เพอทาการ
ตรวจสอบ
อยางไรกตาม เอกสารทมขอมลทไมเปดเผย กจะไมสามารถทาการตรวจสอบได รวมถงเอกสารท
ประกอบดวยขอมลสวนบคคลทสามารถใชเพอบงชตวตนของบคคลหนงบคคลใด และขอมลทอาจลวงละเมด
ทรพยสทธในบคคล จะไมสามารถเปดเผยได
อางอง
การสอสารในภาวะวกฤต (Crisis communication)
การสอสารในภาวะวกฤต เปนวธการสอสารบนพนฐานของการตดสนใจทเหมาะสม รวดเรวในการเปดเผย
ขอมลใหแกสอมวลชน เกยวกบการพฒนาและมาตรการตอบสนองตอกรณทจรตและเรองออฉาวตางๆ หรอเรองวกฤต
ตางๆ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 72
1-2-5 ความเปนมาตรฐาน (Standardization)
ความเปนมาตรฐานขององคกร โดยกาหนดแผน ความเปนมาตรฐาน เพอวตถประสงคตางๆ อาทเชน การ
ปรบปรงคณภาพ (Improving quality) ลดตนทน (reducing costs) และการปรบปรงการดาเนนการปกต
(commonality) และปรบปรงประสทธภาพ (efficiency)
1 ความเปนมาตรฐาน (Standardization)
ความเปนมาตรฐานหมายถงกระบวนการในการสรางหรอกาหนดมาตรฐาน เพอความสะดวกและเอกภาพใน
การทางาน และประสทธในการปองกนความเสยงและกระจายความเสยงทสลบซบซอน
มาตรฐานไดรบการกาหนดโดยองคกรมาตรฐานสากล ตวอยางทเปนทรจกกนเปนอยางดไดแก ISO
(International Organization for Standardization) และองคกรมาตรฐานระดบชาต มการใชงานมาตรฐานอยาง
แพรหลาย เชน วธการอธบาย และวธการพฒนา ในเอกสารการออกแบบ ทใชในอตสาหกรรมการผลตและการพฒนา
ซอฟตแวร การใชมาตรฐานเพอยกระดบทกษะของพนกงานและคณภาพของสนคา และเพมความสะดวกในการทางาน
ดงนน ความเปนมาตรฐานจงเปนสงสาคญ ทจะสรางประโยชนทางเศรษฐกจ สงคม และแกผบรโภค
อางอง
องคกรมาตรฐาน (Standardization organizations)
องคกรมาตรฐานสามารถประกอบดวยองคกรมาตรฐานระหวางประเทศและองคกรมาตรฐานระดบชาต
เปนองคกรทไมแสวงหาผลกาไร องคกรมาตรฐานทาหนาทสงเสรมมาตรฐานตางๆ เชน การใชงานขอมลรวมกน
ระหวางซอฟตแวร ผานสอตางๆ และการอางองขอมล
2 องคกรมาตรฐานและขอกาหนด (Standardization organizations And specifications)
องคกรมาตรฐานตอไปนเปนองคกรมาตรฐานสากลและองคกรมาตรฐานระดบชาต
(1) องคกรมาตรฐานสากล (International Organization for Standardization)
ISO (International Organization for Standardization) เปนองคกรอสระไมขนกบภาครฐ ททาหนาทกาหนด
มาตรฐานสากล ทมขอบเขตของมาตรฐานโดยกวางสามารถนาไปใชกบองคกรตางๆ ไดโดยสะดวก ทงในแงสนคาและ
บรการ
รายละเอยดตอไปนเปนประเภทของมาตรฐานสากลโดยทวไป และขอกาหนดของมาตรฐาน ทกาหนดโดย
ISO
* เลขท ISO บงชถงเลขทเอกสารของมาตรฐานทเกยวของ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 73
● มาตรฐาน ISO 9000 มาตรฐาน ISO 9000 เปนชดมาตรฐานทอธบายถงรายละเอยดความตองการของระบบการบรหารจดการการ
ควบคมคณภาพ (quality control management systems)
ISO 9000 ไมใชมาตรฐานเพอผลตภณฑ แตเปนมาตรฐานเพอการประเมนคณภาพในการบรหารจดการของ
องคกรวามการบรหารจดการคณภาพอยางไร จงสามารถกลาวไดวา ISO 9000 ไดรบการพฒนาขนเพอความปลอดภย
ในความสาเรจของโครงการกระสวยอวกาศ (Space Shuttle) ของนาซา NASA (U.S. National Aeronautics And
Space Administration) โดยมเปาหมายเพอสรางความเปนมาตรฐานในการผลตผลตภณฑดวยความนาเชอถอสง
● มาตรฐาน ISO 14000 มาตรฐาน ISO 14000 เปนชดของมาตรฐานทอธบายถงขอกาหนดของระบบการจดการสงแวดลอม
มาตรฐาน ISO 14000 ไมไดเปนมาตรฐานสาหรบผลตภณฑ แตเปนมาตรฐานสากลครบวงจรสาหรบการกาหนด
ขอบเขตการดาเนนการขององคกรทเปนมตรกบสงแวดลอม
ภายใตมาตรฐาน ISO 14000 องคกรมการนาการดาเนนการ PDCA (Plan, Do, Check, Act) มาใชแบบวฏ
จกร อยางตอเนอง เพอใหองคกรมสวนรวมในการรเรมการอนรกษสงแวดลอม
มาตรฐาน ISO 14000 เปนมาตรฐานทตอบสนองตอ ปฏญญารโอ (Rio Declaration on Environment And
Development) และในวาระท 21 แผนปฏบตการทครอบคลมสภาพแวดลอม ในการประชมของสหประชาชาต เรอง
สภาพแวดลอมและการพฒนา (Earth Summit) ในป 1992 โดยมวตถประสงคเพอสนบสนนกรอบการทางานเพอ
ปรบปรงผลกระทบตอสงแวดลอมอนเนองมาจากกจกรรมองคกร
● มาตรฐาน ISO 15408 ISO 15408 เปนมาตรฐานทมวตถประสงคเพการประเมนคณภาพในการรกษาความปลอดภยของผลตภณฑ
ไอท และระบบสารสนเทศ ทจาเปนตองมการประเมนผลในการรกษาความปลอดภย
มาตรฐาน ISO 15408 รบรองวาไมเกดปญหาใดๆ ในการรกษาความปลอดภย โดยตรวจสอบและทดสอบ
หนาททางการรกษาความปลอดภย และคณภาพของกระบวนการในการผลตขอมลสารสนเทศและกระบวนการ
ผลตภณฑ ในแตละกระบวนการของระบบ การตรวจสอบและการทดสอบครอบคลมถงเนอหาตางๆ อาทเชน การ
ออกแบบเอกสาร ตนฉบบโคดโปรแกรม (Source Code) ผลการทดสอบ และคมอการใชระบบ TIS เวอรชนของ ISO
15408 เรยกวา TIS 15408
ระบบเครอขายและการกระจายคอมพวเตอร มการเพมมาตรการรกษาความปลอดภยในระบบสารสนเทศ
มากขน จงจาเปนตองสรางการประเมนและการรบรองระดบการรกษาความปลอดภย ทนามาใชกบผลตภณฑ
กระบวนการสรางสารสนเทศแตละกระบวนการ สาหรบการบรหารจดการฐานขอมล ไฟรวอลล และ บตร IC และระบบ
การประมวลผลสารสนเทศ เชน อนเตอรเนต และบรการตรวจสอบสทธ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 74
อางอง
มาตรฐาน JIS และ TIS
JIS: Japan Industrial Standards
TIS: Thailand Industrial Standards
มาตรฐานเพอการจาแนก รปราง ขนาด และการกอสรางผลตภณฑทางอตสาหกรรมทงหมด
● มาตรฐาน ISO / IEC 17799 ISO / IEC 17799 เปนมาตรฐานเพอการนาระบบบรหารจดการความปลอดภยมาใช ทรวมทงมาตรฐาน
(international standardization specification) ในการนาระบบบรหารจดการความปลอดภยไปใช และระบบเพอการ
บรหารจดการความปลอดภยในสารสนเทศ
The British Standards Institute (BSI) ไดทาการพฒนา มาตรฐาน BS 7799 ในป 1999 และผลกดนให ISO
ทาการพฒนามาตรฐาน ISO/IEC 17799 ใหเปนมาตรฐานระดบสากล
BS 7799 เปนรายละเอยดมาตรฐาน ของ ระบบบรหารจดการความปลอดภยของขอมล information
security management systems (ISMS) โดยองกบ กรอบมาตรฐาน ISO
Japan Information Processing Development Corporation (JIPDEC) ไดกาหนด ISMS เปนระบบเพอ
การรกษาความปลอดภยสารสนเทศ โดยองคกรไดอธบายระดบในการรกษาความปลอดภย การกาหนดแผน และการ
กระจายทรพยสน โดยองอยกบการประเมนความเสยง จากตอบโตความเสยงหรอภยดวยเทคนคตางๆ JIPDEC
ดาเนนการ ISMS Conformity Assessment System โดยองคกรภายนอกทไดรบการรบรอง โดยกาหนดใหสอดคลอง
กบมาตรฐาน ISO / IEC 17799
ISMS เปนกรอบมาตรฐานสาหรบองคกรเพอการบรหารจดการสารสนเทศอยางเหมาะสม และการบารงรกษา
และการปรบปรงการรรกษาความปลอดภย โดยการกาหนดพนฐานการควบคมตามนโยบายความปลอดภย ฃ
นอกจากน กรอบการทางาน ISMS ยงสนบสนนการบรหารจดการความเสยงและการมสวนรวมในการตรวจสอบกรอบ
การทางานอยางตอเนองสมาเสมอ
(2) IEC (International Electrotechnical Commission)
IEC (International Electrotechnical Commission) เปนองคกรเพอทาหนาทในการพฒนามาตรฐานสากล
ทางดานอเลกทรอนกส (electrical) และไฟฟา (electronic)
(3) IEEE (Institute of Electrical And Electronics Engineers) (สถาบนวศวกรไฟฟาและอเลกทรอนกส)
IEEE (Institute of Electrical And Electronics Engineers) เปนองคกรททาหนาทวจยและพฒนามาตรฐาน
สาหรบชนสวนอเลกทรอนกสและ รปแบบในการสอสาร
คณะกรรมการ IEEE 802 เปนคณะอนกรรมการพฒนามาตรฐานระบบ LAN
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 75
คณะกรรมการ IEEE 802.3 และคณะกรรมการ IEEE 802.11 คณะอนกรรมการพฒนามาตรฐานสาหรบ
Ethernet LAN และ LAN ไรสาย
อางอง
นโยบายความปลอดภยและการบรหารความเสยง โปรดดท"บทท 9-5-2 การจดการความปลอดภยขอมล"
IEC: International Electrotechnical Commission
มาตรฐาน IEEE: Institute of Electrical and Electronics Engineers
W3C: World Wide Web Consortium
องคกรสากลททาหนาทพฒนามาตรฐานตางๆ ทเกยวกบเวบ
นโยบายความปลอดภยและการบรหารความเสยง Security policy and risk management
โปรดดท"บทท 9-5-2 การจดการความปลอดภยขอมล
LAN แลน ดท บทท 9-4-1 ระบบเครอขาย
3 ตวอยางของมาตรฐานไอท (IT standardization)
ตวอยางตอไปนเปนมาตรฐานทางดานไอท
● JAN (Japan Article Numbering) code รหส JAN เปนมาตรฐานบารโคด JIS ประกอบดวยตวเลข 13 หลก
จากซายไปขวา รหสประเทศ 2 หลก รหสผผลต 5 หลก รหสผลตภณฑ 5 หลก และรหสเพอการตรวจสอบ 1 หลก
รหส JAN มการนาไปใชในชวตประจาวนทวไป ณ จดชาระเงนในรานคาปลก เชน ซปเปอรมารเกต และรานสะดวกซอ
โดยพมพไวในบรรจภณฑของสนคา
เพยงนาบารโคเดผานเครองอานเพออนพทชอและราคาสนคาใหกบเครองคดเงน
ตวอยางบารโคดดงภาพ หากไมสามารถอานบารโคดได สามารถอานตวเลขและอนพทขอมลไดโดยตรงทางแปนพมพ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 76
● QR (Quick Response) code รหสตอบสนองเรว QR code เปนมาตรฐาน JIS โคดสองมต ในขณะทบารโคดสามารถอานขอมลตวเลขไดในแนวนอนทางเดยว
แต QR code สามารถรองรบขอมลทงในแนวตงและแนวนอน ทาใหสามารถบรรจขอมลไดมากกวาบารโคด
QR code สามารถเรยกอกชอวา บารโคดสองมต (two-dimensional barcode symbology)
QR code ประกอบดวยสญลกษณเพอจบทศทางสามจด ทาใหสามารถอานขอมลไดรวดเรว และสามารถ
อานไดทง 360 องศา
อางอง
บารโคด (Barcode)
บารโคด เปนตวระบหรอบงชโดยใชแทงและชองวาง ดวยความกวางทแตกตางกน แทนตวเลขและตวอกษร
บารโคดเปนโคดแบบมตเดยว โดยสามารถอานขอมลในแนวนอนเทานน
QR (Quick Response) code: Quick Response code
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 77
1- 3 แบบทดสอบ บทท 1
1-1) ขอใดตอไปนเปนองคกรทกอตงขนโดยการเลอกบคลากรจากหนวยงานทเกยวของทมทกษะทจาเปนและ
ประสบการณในการดาเนนการพฒนาระบบ
a) องคกรแบบแบงสวนงาน (Divisional organization)
b) องคกรแบบแบงตามหนาท (Functional organization)
c) องคกรแบบโครงการ (Project organization)
d) องคกรแบบแมททรก (Matrix organization)
1-2) รายการกจกรรมของการวางแผนโครงการตอไปน แผนภาพลกจากตวเลอกขอใด แสดงถงรายการกจกรรมท
กาหนดไดถกตอง
[รายการกจกรรม]
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 78
1-3) จากรปทกาหนดให กราฟแทงของกลมสนคาอปกรณอเลกทรอนกส เรยงลาดบสวนประกอบจากนอยไปมาก และ
อตราสวนสะสมของจานวนสวนประกอบทผดปกตดวยรปแบบกราฟเสน แผนภาพแบบนเรยกวาแผนภาพอะไร
a) แผนภาพสาเหตและผลกระทบ (Cause-And-effect
diagram)
b) แผนภาพเมทรกซ (Matrix diagram)
c) แผนภม พาเรโต (Pareto chart)
d) แผนภาพของเวน (Venn diagram)
1-4) ขอใดตอไปน ควรใสลงในงบกาไรขาดทนในชองวาง A โดยชองสเทาเปนชองทกาหนดใหวางไว
a) กาไรขนตน (Gross profit)
b) กาไรจากการดาเนนการ (Operating profit)
c) กาไรสามญ (Ordinary profit)
d) กาไรสทธ ณ งวดปจจบน (Current term net profit)
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 79
1-5) ขอใดเปนการกระทากบรปภาพภมทศนในหนงสอเชงพาณชยโดยไมไดรบอนญาตจากผแตง ซงเปนเรองผด
กฏหมายลขสทธ
a) ถายภาพวตถแบบทคณชอบ แบบเดยวกบในหนงสอ ดวยตนเอง
b) ตดภาพจากหนงสอและตดไวบนผนงหอง
c) ใชและเผยแพรรปภาพจากหนงสอไวบนเวบไซตของคณ
d) อธบายตชมเกยวกบรปภาพในหนงสอไวในเวบบลอกของคณ
1-6) เมอคณทาการสรางเวบเพจ ขอใดตอไปนเปนการใชงานเพอนาเสนอโดยไมละเมดสทธ ไมตองขออนญาตจาก
เจาของหรอผครอบครองลขสทธกอน
a) แกไขปรบเปลยนภาพประกอบในนตยสาร และนามาใชเพอการโฆษณาประชาสมพนธองคกรของตนเอง
บนเวบไซต
b) แสกนรปแบบทสรางสรรคขนโดยนกออกแบบมชอเสยงจากแคตตาลอก โดยการเปลยนส และนามาใชใน
เวบเพจเปนภาพแบคกราวด
c) แสกนภาพจากหนงสอพมพ และนามาใชในเวบเพจเพอนาเสนอสถานะการณปจจบน
d) การใชขอมลทางสถตทเผยแพรในสมดปกขาวเพอนาไปใชในการสรางแผนภมเพอนาเสนอปรมาณการ
ขายพาหนะในเวบไซต
1-7) ขอใดตอไปน เปนการกระทาทผดกฎหมายอนเนองมาจากการเขาถงขอมลสารสนเทศหรอระบบคอมพวเตอร โดย
ไมไดรบอนญาต
a) การเขาถงเซรฟเวอรแบงปนการใชงานและทาการสาเนาซอฟตแวรแพคเกจอยางผดกฎหมายโดยไมไดรบ
อนญาต
b) การเขาถงคอมพวเตอรผานอนเตอรเนตโดยใชพาสเวรดหรอรหสผานของผอน
c) การโพสตขอมลททาใหสามารถเขาถงขอมลสวนบคคลของผอนไวบนอนเตอรเนต
d) การเขาถงเวบไซตทมภาพลามกอนาจาร
1-8) ขอใดตอไปนอธบายถงกฎหมายมาตรฐานแรงงานไดถกตอง
a) เปนกฎหมายทใหการรบประกนรายไดขนตาเพอความมนคงของการดารงคชวตและเพอคณภาพชวตทด
b) เปนกฎหมายทมงเนนใหการดแลทางดานสวสดการแกพนกงานชวคราว
c) เปนกฎหมายทางธรกจการรบเหมาชวงจางแรงงานทมทกษะเฉพาะขององคกร
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 80
d) กฎหมายเพอกากบดแลมาตรฐานขนตาของเงอนไขการจางงาน เชน ชวโมงการทางาน การพก และ
วนหยดพกผอน
1-9) บรษท X เปนบรษทททาธรกจการจดการขอมลสวนบคคล ไดจดสมนาใหแกลกคาแตละรายเพอสงเสรมการขาย
ผลตภณฑของตนเอง รวมถงการตอบแบบสอบถามเมอจบการสมนา ในแบบสอบถามระบวาวตถประสงคของการเกบ
ขอมลสวนบคคลเพอสนบสนนขอมลเกยวกบผลตภณฑในอนาคต โดยสอบถามชอลกคา ทอย หมายเลขโทรศพท และ
ความตองการในการรบขอมลสารสนเทศจากบรษท ในการดาเนนการขอใดตอไปนของบรษท X เปนการดาเนนการท
ผดกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคล
a) รายการของลกคาทสรางขนจากการเกบแบบสอบถาม และสงจดหมายโดยตรงถงลกคา ทประสงค
ตองการรบขอมลเกยวกบผลตภณฑ
b) แบบสอบถามทรวบรวมไดและรายการลกคาทสรางขนหลงการสมนาตองถกเกบในลอกเกอรลอกกญแจ
เวนแตจาเปน
c) เพอการสงเสรมการขายผลตภณฑขององคกรโดยบรษท Y ซงมความสมพนธกบบรษท X บรษท X จงมอบ
รายการลกคาทไดจากการรวบรวมแบบสอบถามใหแกบรษท Y ตามกฎระเบยบของบรษท X
d) ลกคาทตองการขอมลสารสนเทศเกยวกบผลตภณฑ ตดตอกบบรษท X เพอเปลยนแปลงทอย บรษท X จง
เปลยนแปลงรายการลกคาหลงจากพสจนตวตนของลกคา และไดรบขอมลทจาเปนแลว
1-10) ขอใดตอไปน อธบายถงคณลกษณะของ QR code ดงภาพตอไปน
a) เปนการบบอดและเปนภาพสญลกษณเพอใชในการสอสารขอมลสารสนเทศ
b) สามารถรองรบขอมลได 10 ไบท และใชเพอการเขารหสของรหสสนคาเชงพาณชย
c) เปนบารโคดสองมต (two-dimensional bar code) และสามารถบนทกขอมลไดมาก รวมถงตวอกษร
ภาษาตางๆ
d) เปนรหสทไดรบการพฒนาขนเพอใชใน IC tags และสามารถนาไปใชเพอการบรหารจดการรานคาแบบ
อปกรณทไมตองมการสมผส
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 81
เฉลย แบบฝกหด บทท 1
1-1 คาตอบ C คาอธบาย องคกรแบบโครงการเปนองคกรทมโครงสรางจากการคดเลอกบคคลากรทมความเชยวชาญและทกษะ จากแผนกตางๆ
ทงนองคกรแบบโครงการเปนองคกรแบบชวคราว เมอดาเนนโครงการเสรจสนกจะยกเลกองคกรนนไป
1-2 คาตอบ C คาอธบาย เนองจากกจกรรม A และ B ไมมกจกรรมกอนหนา โดยกจกรรม A และ B เปนกจกรรมทตองกระทากอนกจกรรม D
คาตอบทถกตองจงเปนขอ C
1-3) คาตอบ C
คาอธบาย
แผนภมทมทงกราฟแทงและกราฟเสนจะเรยกวาแผนภมพาเรโต (Pareto chart) กราฟแทงแสดงคาของขอมลปรมาณ
โดยเรยงลาดบจากมากไปนอย และกราฟเสนแสดงยอดสะสมของแตละรายการ โดยมากใชแผนภมนกบการวเคราะห
การขายและการบรหารจดการสนคาคงคลง
1-4 คาตอบ C
คาอธบาย
จากบนลงลาง ชองสเทาชองแรก คอ "กาไรขนตน (Gross profit)" จากนนเปน "กาไรจากการดาเนนการ (Operating
profit)" และสดทายเปน "กาไรสทธ ณ งวดปจจบน (Current term net profit)"
กาไรสามญสามารถคานวณไดจากการเพมกาไรทไดจากการดาเนนงาน (Operating profit) และกาไรทไดจาก
นอกเหนอการดาเนนการ (non-operating income) จากนนหกดวยคาใชจายทไมใชคาใชจายในการดาเนนการ (non-
operating expense)
1-5 คาตอบ C
คาอธบาย
การถายภาพจากหนงสอ และนาไปเผยแพรในเวบไซตของตนเองเปนการละเมดสทธในการนาเสนอสสาธารณะ
สทธในการนาเสนอสสาธารณะเปนสทธทใหความคมครองการเผยแพรผลงานและการนาเสนอผลงานบนเวบ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 83
บทท
2 กลยทธทางธรกจ
(Business strategy)
บทท 2 อธบายระบบสารสนเทศประเภทตางๆ ในแตละฟลด
ประกอบดวย ประเภทของเทคนคการวเคราะหขอมลสารสนเทศ และ
เทคนคทางการตลาด ระบบเพอการบรหารจดการทางธรกจ และ
ยทธศาสตรทางดานเทคโนโลย
2-1 การบรหารจดการกลยทธทางธรกจ (Business strategy management)
2-2 การบรหารจดการกลยทธทางดานเทคโนโลย (Technological strategy management)
2-3 อตสาหกรรมธรกจ (Business industry)
2-4 แบบทดสอบ บทท 2
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 84
2-1 การจดการกลยทธทางธรกจ (Business strategy management)
2-1-1 เทคนคกลยทธทางธรกจ (Business strategy techniques)
กลยทธการดาเนนธรกจ คอแผนการดาเนนธรกจทมมมมองระยะยาวเพอการพฒนาธรกจขององคกร โดยม
เปาหมายเพอการพฒนาศกยภาพในการแขงขนใหมมากกวาบรษทคแขง หรอเพอคงความสามารถในการแขงขนทาง
ธรกจขององคกรทมเหนอคแขง และเพอทาใหบรษทสามารถปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลงใดๆ ทอาจเกดขนในการ
ดาเนนธรกจ บรษทสามารถกาหนดกลยทธทางธรกจซงมขนตอนโดยสรปดงน
การกาหนดปรชญาขององคกร (Manifestation of corporate philosophy)
การระบเหตผลในการดาเนนธรกจขององคกร รวมถงแนวทาง
การดาเนนการอนๆ ทางธรกจ
การกาหนดเปาหมายขององคกร (Manifestation of corporate goals)
ระบเปาหมายในการดาเนนธรกจขององคกร เพอเปนทศทางใน
การดาเนนธรกจตามเปาหมาย
การกาหนดขอบเขตการดาเนนธรกจขององคกร (Definition of corporate domain)
องคกรตองกาหนดตาแหนงฐานะขององคกรในตลาดการคา วา
อยในฐานะใดเมอเปรยบเทยบกบคแขง
การกาหนดกลยทธทางธรกจ (Determination of business strategy)
การกาหนดแนวทางการดาเนนการในอนาคตทจะชวยให องคกร
สามารถปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลงและเพอความอยรอด
1 เทคนคการวเคราะหขอมลทางธรกจ (Business information analysis techniques)
เปนเทคนคทใชเพอกาหนดกลยทธทางธรกจทมความจาเปนทจะตองทราบหรอเขาใจความสามารถสงสดของ
องคกร และเพอสามารถวเคราะหสถานการณและตาแหนงปจจบนในตลาดขององคกร
เทคนคการวเคราะหขอมล (Data analysis techniques) สาหรบการกาหนดกลยทธทางธรกจมรายละเอยดดงน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 85
(1) การวเคราะหสวอท (SWOT analysis)
การวเคราะหสวอท (SWOT Analysis) เปนวธการประเมนผลทจะวเคราะหจดแขง (Strengths) จดออน
(Weaknesses) โอกาส (Opportunities) และภยคกคาม (Threats) ขององคกร นอกจากนการวเคราะหสวอท ยงใชเพอ
การกาหนดแผนการตลาด การกาหนดนโยบายการจดการวกฤตทอาจเกดขนกบองคกร และถอวาเปนเทคนคการ
วเคราะหทเหมาะสาหรบการกาหนดกลยทธทางธรกจ
สภาพแวดลอมภายนอกองคกร (external environment) โอกาส (Opportunities) ภยคกคาม (Threats)
สภาพแวดลอมภายในขององคกร (internal environment)
จดแขง (Strengths)
โอกาสทางสงคมทสามารถนามา
เปนจดแขงในการทาธรกจของ
บรษท
ภยคกคามหรออปสรรคทางสงคมใดบาง ท
บรษทสามารถเอาชนะไดโดยใชจดแขงของ
บรษท
จดออน (Weaknesses)
โอกาสใดบางในสงคมทเปน
จดออนของบรษท ในปจจบน
ภยคกคามหรออปสรรคใดบาง ทบรษท
สามารถเอาชนะไดโดยใชจดออนของบรษท
จดแขง (Strengths) และจดออน (Weaknesses) เพอประโยชนในการแขงขนทางธรกจโดยการวเคราะหจาก
สภาพแวดลอมภายในขององคกร (internal environment)
โอกาส (Opportunities) และภยคกคาม (threats) เพอประโยชนในการกาหนดทศทางใหธรกจโดยการวเคราะหจาก
สภาพแวดลอมภายนอกองคกร (external environment)
สภาพแวดลอมภายใน (Internal environment)
สภาพแวดลอมภายใน หมายถงปจจยภายในของบรษทหรอองคกร ดานตางๆ อาทเชน ทรพยากรมนษย
(human resources) ความแขงแกรงของธรกจ (business strength) ความนาสนใจของผลตภณฑ (product
appeal) อานาจการขาย (selling power) จดแขงทางดานเทคโนโลย (technological strength) ยหอ (brand) การ
แขงขน (competitiveness) สถานะทางการเงน (financial standing) และปจจยอน ๆ ทบรษทหรอองคกรสามารถ
ควบคมได
สภาพแวดลอมภายนอก (External environment)
สภาพแวดลอมภายนอก หมายถงปจจยทเกดจากรฐบาล (government) เศรษฐกจ (economy) สภาพสงคม
(social conditions) กฎหมาย (law) สภาวะตลาด (marketability) การเปลยนแปลงของราคา (price changes)
แนวโนมของลกคา (customer trends) และบรษทคแขง (rival companies) ฯลฯ ซงเปนปจจยทบรษทหรอองคกร ไม
สามารถควบคมได
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 86
(2) การจดการผลตภณฑ (Product Portfolio Management: PPM)
การจดการผลตภณฑ (Product Portfolio Management: PPM) เปนเทคนคสาหรบการวเคราะหทางธรกจท
แบงธรกจและผลตภณฑของบรษทออกเปนสประเภท "ดาว” "ววนม" "คาถาม" และ "สนข"
โดยใชกราฟสองมตในการแบงสถานะขององคกรและผลตภณฑขององคกรทประกอบดวย มตแรกคอสวน
แบงทางการตลาด (Market share) และมตทสองคอการเจรญเตบโตของตลาด (Market growth) ซงสามารถแบงออก
ไดเปนสประเภทขางตน เพอสามารถสามารถวเคราะหประสทธภาพสงสดของธรกจและผลตภณฑ
อางอง
วงจรชวตของผลตภณฑ (Product life cycle)
"วงจรชวตของผลตภณฑ" หมายถงขนตอนสขนทผลตภณฑจะตองผานขนตอนเหลานนบตงแตผลตภณฑนน
ออกสทองตลาดจนกวาจะสนสดการขายและหมดไปจากตลาด ขนตอนทงสมดงน
ระยะเรมตน (Introduction stage): เปนชวงเวลาทจาเปนตองมการลงทนจานวนมาก เพอบรรล
วตถประสงคทางการขายและเพอเพมยอดการขายตามทไดวางกลยทธไว
ระยะการเจรญเตบโต (Growth stage): เปนชวงเวลาทผลตภณฑมยอดขายสงสดและมผลตภณฑคแขง
เพมมากขน จงเปนระยะเวลาทจะตองวางแผนเพอสรางความแตกตางใหแกผลตภณฑของบรษทใหโดดเดนแตกตาง
จากคแขง
ระยะครบกาหนด (Maturity stage): เปนชวงเวลาทยอดขายสงสดไดผานไปและอตราการเตบโตของ
อปทานหรอความตองการในตวผลตภณฑขององคกรจากทองตลาดลดลง จงเปนชวงระยะเวลาของการลงทนเพอ
รกษาสถานะทางการแขงขนของผลตภณฑในตลาดไวตอไป
ระยะถดถอย (Decline stage): เปนชวงเวลาทยอดขายซบเซา จงเปนชวงเวลาทสนคาจะตองถกถอนออก
จากทองตลาด หรอตองลงทนเพม เพอรกษาตามความตองการของตลาดทมตอผลตภณฑเหลานนตอไป
เตรยมค
สง เจรญ
เตบโตของตลาด ตา
ประเภ(Cateดาว (
ววนม
คาถา(Ques
สนข
ความพรอมการส
ดาว (Star)
การเจรญเต
ววนม (Casมเสถยรภาพ
ภท gory) Star)
ม (Cash cow)
ม stion mark)
(Dog)
อบมาตรฐานวชา
ตบโตทคาดวาจ
sh cow) พ / กาไรทมนค
มาก
รายละเอย
เปนธรกจห
ตลาดยงสา
ทางการแขง
ไดรบความ
เปนธรกจแ
องคกรหรอ
จงสามารถ
กลมทโอกา
เปนธรกจแ
อนาคต
เนองจากม
สถานะ "ดา
เปนธรกจแ
เงนลงทนเพ
าชพไอท IT Passp
จะ รกษา
คง การเกบ
สว
ยด
รอผลตภณฑท
ามารถขยายตว
งขนไว เปนกล
สาเรจ
ละผลตภณฑท
ผลตภณฑของ
เกบเกยวผลกา
าสในการขยาย
ละผลตภณฑท
อตราการเจ
สวนแบงตลาด
าว"
ละผลตภณฑท
พมเตมอกมาก
port: STRATEGY
ค(Qก
บเกยว สน
วนแบงการตลา
ทยงสามารถสรา
ไดอกมาก
ลมทสวนมากพ
ทมอตราผลตอบ
องคกรมสวนแ
าไรไดอยางตอเน
ตวทางการตลา
ทไมสามารถสรา
จรญเตบโตของ
นอย จาเปนต
ทมศกยภาพทาง
โดยทวไปควรจ
Y
คาถาม หรอ เQuestion marารแขงขน ตอง
สนข (Dog) นง / ลดลง
าด
างผลกาไร แ
แตจาเปนต
พฒนามาจากก
บแทนสงดวยกา
แบงทางการตลา
นองเปรยบเสม
าดมนอยแลว
างกาไร
งตลาดยงมอยส
ตองมกลยทธทจ
งการแขงขนตา
จะถอนตวออกจ
ดกมปญหา k, problem chการเงนทน
ถอน
นอย
และมอตราผลต
ตองมการลงทน
ลมคาถาม ซง
ารลงทนหรอเงน
าดขนาดใหญอ
มอนววนมทมนา
แตคาดการณ
สงแตตองการก
จะทาใหธรกจแ
า มอตราการเจ
จากตลาด
hild)
ทะนถนอม
ย
ตอบแทนอยใน
นเพมเตมเพอรก
งเปนกลมผลตภ
นจานวนนอย
อยในสถานะผน
านมใหอยตลอ
วาจะสามารถเ
ารลงทนอยางม
และผลตภณฑน
จรญเตบโตลดล
หนาท 87
เกณฑดอย
กษาสถานะ
ภณฑทเพง
เนองจาก
นาตลาด
ด แตเปน
เตบโตไดใน
มนยสาคญ
นนเปลยนส
ลง ตองการ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 88
2 สถานะทเกยวของกบกลยทธทางธรกจ (Terms related to business strategy)
เงอนไขทวไปทใชในกลยทธทางธรกจมรายละเอยดดงน
(1) ความสามารถในการแขงขนทเหนอกวาคแขง (Competitive superiority)
"ความสามารถในการแขงขนทเหนอกวาคแขง" เปนสถานะทางดานความสามารถในการแขงขนทเหนอกวา
ของบรษทเมอเปรยบเทยบกบคแขง ในโลกแหงธรกจยคใหมความสามารถในการไดรบขอมลขาวสารทหลากหลายทา
ใหไดเปรยบคแขง มากกวาการมกลยทธทมากมายและแตกตาง เพราะสามารถถกลอกเลยนแบบโดยบรษท อนได
โดยงาย เพอทจะสามารถสงมอบผลตภณฑหรอบรการทดกวาคแขงใหแกลกคา จงจาเปนทองคกรตองพฒนากลยทธ
ทางธรกจเพอการแขงขนทเหนอกวา ดวยการรวมปจจยหลายอยางเขาดวยกน นอกจากปจจยดานราคาทตากวาแลว
การออกแบบทมคณภาพ ระบบการผลตและแบรนดหรอยหอ กเปนสงสาคญอยางยง
อางอง
ความสามารถในการแขงขน (Core competence)
"ความสามารถในการแขงขน" ในทางธรกจหมายถงความสามารถทางการแขงขนในขอบเขตตางๆ ไมวาจะ
เปนความสามารถทางเทคโนโลย เงนทนทเปนปจจยหลกของบรษทซงบรษทคแขงอนๆ ยงไมสามารถเลยนแบบได ทา
ใหบรษทยงคงความสามารถในการแขงขนไวได ซงเปนความแขงแกรงของบรษท นอกจากนยงรวมถงการจดการ
ทรพยากรทมคณคาสาหรบองคกรอยางมคณภาพ ความแตกตางของผลตภณฑจากบรษทคแขง ความสามารถในการ
แขงขนเปนกลยทธและกญแจสาคญในการแขงขนทางธรกจของบรษท
เมอเกดการผนวกการทาธรกจเขากบบรษทอน กจะชวยใหพนธมตรมความเชยวชาญมากขนและสามารถใช
ประโยชนไดเปนอยางมาก
กลยทธเฉพาะกลม (Niche strategy)
กลยทธทมวตถประสงคเพอรกษาความสามารถในการสรางผลกาไรจากตลาดทเฉพาะเจาะจงหรอ "เฉพาะ
กลม" มากกวาในตลาดหลกทบรษททาธรกจอย
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 89
(2) ความพงพอใจของลกคา (Customer satisfaction)
ความพงพอใจของลกคา (CS: Customer Satisfaction) คอระดบของความพงพอใจของลกคาทเกดจาก
ประสบการณในการใชสนคาหรอบรการและไดรบความพงพอใจทเปนไปตามความคาดหวง
การจดการความพงพอใจของลกคา (CS management) เปนเทคนคการจดการทมงเนนความพงพอใจของ
ลกคา โดยยดหลกแนวความคดการสรางมลคาขององคกรจากมมมองของลกคาและใหลกคารสกถงความพงพอใจ
นามารวมไวเปนสวนหนงของการจดการขององคกร
ในการจดการความพงพอใจของลกคา การจดการความตองการและความคดเหนของลกคาจะถกเกบ
รวบรวมเพอนามาวเคราะหความตองการและพฤตกรรมของลกคา ทาใหไดผลลพทของการใหบรการทเหมาะสม
สามารถตอบสนองตอความตองการของลกคาไดสงสด ขอมลทไดจากการวเคราะหจะถกนาไปใชเพอขยายการ
ใหบรการตามทลกคาตองการและลดงานบรการทไมเหมาะสมใหมขนาดลดลง การจดการความพงพอใจของลกคา ซง
วตถประสงคเพอเพมมลคาขององคกร ทาใหลกคาสวนใหญเลอกผลตภณฑของบรษท มากกวาผลตภณฑคแขง และ
ทาใหเกดการซอซาขน จงตองทาการสงเสรมความตระหนกในความพงพอใจของลกคาและการใหบรการสนคาทม
คณภาพ และรวมถงการตดตามการใหบรการหลงการขายดวย
(3) พนธมตร (Alliance)
"พนธมตร" หมายถงความรวมมอหรอการรวมทาธรกจระหวาง บรษทหลายบรษท รปแบบของพนธมตรทาง
ธรกจมรปแบบทแตกตางมากมาย ทรวมถงบรษททไมเคยมความสมพนธทางดานทนใดๆ ตอกน แตมารวมกนทาธรกจ
เฉพาะในเขตทระบและผทมความสมพนธดานทนทรวมกนในรปแบบ "การควบรวมกจการ (Mergers)" ในปจจบน
ความรวมมอในการทาธรกจลกษณะน เปนทนยมเปนอยางมากในวงการธรกจ
วตถประสงคทอยเบองหลงการรวมมอทางธรกจหรอพนธมตรทางธรกจน กเพอกาจดหรอลดการแขงขนทไม
จาเปนขององคกรรวมทงเพอลดคาใชจายดานตางๆ อาทเชนคาใชจายทางการวจยและพฒนา ดวยการแบงปนภาระ
งานระหวางบรษทพนธมตร
พนธมตรทางธรกจสามารถจดตงในรปแบบตางๆ ดงตอไปน
● M & A (การควบรวมกจการ) (Mergers and Acquisitions: M&A)
"M & A" เปนคาทวไปทใชเรยกองคกร ททาการควบรวมกจการเขาดวยกน ซงหมายถง การกอตงบรษทหนง
ขน โดยการรวมหลายบรษทเขาดวยกน ในขณะท "การซอกจการ" (Acquisition) คอการซอบรษททงหมดหรอสวน
หนงของบรษทเพอรวมเขากบบรษทตนเอง นอกจากนรปแบบของพนธมตรทางธรกจยงรวมถง "การควบรวมประเภท
ซมซบ" (absorption-type mergers) ซงเปนการควบรวมกจการทบรษทหนงยงคงดาเนนธรกจตอไป ในขณะทบรษท
อนๆ ทถกควบรวมและดาเนนกจการแบบเดยวกนตองปดตวลง
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 90
นอกจากนวตถประสงคของ M&A ยงรวมถงการเขาสอตสาหกรรมหรอตลาดใหม (new industries or
markets) การควบรวมทางธรกจ (business tie-ups) การปรบโครงสรางองคกร (corporate reorganizations) การ
หลอมรวมธรกจเขาดวยกน (business bailouts) ฯลฯ
●การควบรวมกจการผาน บรษทผถอหน (Integration through a holding company)
บรษทผถอหน หรอบรษทโฮลดง หมายถงบรษททมวตถประสงคเพอทาหนาทเปนผถอหนใหญ ในบรษทตางๆ
ทาใหสามารถเขาควบคมกจการบรษทนนใหดาเนนการตามนโยบายทตองการ ประโยชนบางประการในการรวมบรษท
โดยการเขาถอหนผานบรษทโฮลดง กเพอเขาควบคมนโยบายและวางยทธศาสตรในการบรหาร เพอสามารถสรางผล
กาไรสงสดใหแกกลมผถอหน และยงสามารถเรงรดกระบวนการตดสนใจในการบรหารตามตองการ
●การรวมทน (Capital Participation)
"การรวมทน" หมายถงการเขารวมงานกนโดยบรษทหนงเขาซอหนเพอมสถานะเปนผถอหนของอกบรษทหนง
ทาใหมอานาจในการรวมตดสนใจ สงผลใหบรษทมความเขมแขงมากยงขนโดยอาศยความเชยวชาญของบรษททเขา
รวมถอหน การรวมทนสงเสรมใหเกดความสมพนธระหวางผถอหนทถอโดยบรษทอน แตไมไดอนญาตให บรษทผรวม
ถอหนมอานาจในการตดสนใจทางการบรหารจดการแบบเบดเสรจ
● การรวมมอหรอ การไทรอพ (Tie – Up)
"การไทรอพ" หมายถงความรวมมอระหวางองคกรในการดาเนนกจกรรมทางธรกจรวมกน ปจจบนการไทรอพ
ไดรบความนยมเปนอยางมากจากผทอยในกลมธรกจเดยวกน เชนการรวมมอทางการขาย และการรวมมอทางการผลต
(การผลตแบบ OEM) ทาใหสามารถใชเทคโนโลยรวมกนและการรไซเคลขยะรวมกน เปนตน
ความแตกตางระหวางการควบรวมกจการ การซอกจการและ การควบรวมกจการผาน บรษทผถอหน
การควบรวมกจการ บรษท A + บรษท B = บรษท C
การซอกจการ บรษท A + บรษท B = บรษท A
การควบรวมกจการผานบรษทผถอหน บรษท A + บรษท B = บรษท C (บรษท A, บรษท B)
การผลตแบบ OEM (Original Equipment Manufacturer)
การผลตแบบ OEM หมายถงผผลตททาหนาทรบจางผลตสนคาเพอขายภายใตชอแบรนดของบรษทอน
การวาจาง (Outsourcing) หรอการเอาทซอรส
Outsourcing หมายถงการจดหา จดจาง การไดมาซงทรพยากรทจาเปนทงเพอการผลต การใชงานของบรษท
โดยการวาจางบรษท จากภายนอก (external sources) หรอจากบรษทอน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 91
รปแบบของพนธมตรทางการคา (Forms of alliances)
รปแบบ ความสมพนธดานทน
(Capital ties)
ความเปนพนธมตร
(Degree of alliance)
กจการควบรวมกจการแบบ M&A Yes แขงแกรง Strong
ออนแอ Weak
กจการควบรวมผานบรษทโฮลดง
Integration through a holding company
กจการรวมทน
Capital participation
กจการรวมคา
Tie-up
No
(4) การดาเนนธรกจขององคกร (Business execution organization)
โดยปกตผมอานาจในการตดสนใจสงสดขององคกรคอผถอหนทงหมดขององคกร ดวยการประชมผถอหน
(Stockholders’ meeting) และบคคลทมหนาทรบผดชอบในการดาเนนธรกจหรอ "กรรมการตวแทน" (Representative
Director) ซงเปนตวแทนของบรษทในการดาเนนธรกจและทานตกรรมแทนองคกร เปนบคคลทมหนาทรบผดชอบสงสด
ในการบรหารจดการ
ในประเทศตางๆ ผทาหนาทดาเนนธรกจแทนองคกร ถกจดประเภทไวดงน
CEO ประธานเจาหนาทบรหาร (Chief Executive Officer)
เปนผรบผดชอบการจดการทเปนตวแทนของ บรษท ฯ
COO ประธานเจาหนาทฝายปฏบตการ (Chief Operating Officer)
ดาเนนงานภายใต CEO โดย COO ทาหนาทเปน
ผรบผดชอบในการดาเนนธรกจ
CIO ประธานเจาหนาทฝายสารสนเทศ (Chief Information Officer)
มหนาทรบผดชอบสงสดเกยวกบขอมลสารสนเทศ
CFO ประธานเจาหนาทฝายการเงน (Chief Financial Officer)
เปนผรบผดชอบในกจกรรมทางการเงน เชนการจดซอ
กองทนและการบรหารทางการเงน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 92
อางอง
คลงขอมล (Data Warehouse)
คลงขอมล หรอดาตาแวรเฮาส หมายถงฐานขอมลหลายฐานขอมลทใชในการทาธรกจรวมกน อนประกอบดวยกจกรรม
ในการประกอบธรกจแตละวน ทมการจดระเบยบขอมล การใชขอมลและการจดเกบขอมล และนาขอมลเหลานนมาทา
การวเคราะหเพอใชในการตดสนใจทางธรกจ
ตลาดขอมล ดาตามารท (Data Mart)
"ดาตามารท" หมายถงขอมลทถกเรยกหรอดงขอมลจากคลงขอมลเพอวตถประสงคเฉพาะตางๆ
การทาเหมองขอมล (Data Mining)
"การทาเหมองขอมล" หมายถงการไดมาซงขอมลใหมโดยการวเคราะหขอมลจานวนมากทเกบไวในคลงขอมล
การทาเหมองขอมลถกใชเพอคนหาความสมพนธระหวางรายการหลายรายการ เชน คนทซอสนคา A ในวนอาทตยยง
ซอสนคา B ในเวลาเดยวกน เปนตน ทาใหสามารถไดความรใหมๆ จากความสมพนธของขอมลทเกดขนในฐานขอมล
ซงอาจไมสามารถทราบถงความสมพนธเหลานนจากการวจยได
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 93
3 การใชเครองมอสานกงาน (Use of office tools)
ในการดาเนนการทางธรกจแทนทองคกรจะใชระบบคอมพวเตอรเพอการดาเนนการทางธรกจเตมรปแบบ
องคกรสามารถใชเครองมอสานกงานอตโนมต (ซอฟตแวรแพคเกจ) ตางๆ มาประยกตใชเชงกลยทธทางธรกจไดอยางม
ประสทธภาพ ตวอยางเครองมอสานกงานอตโนมตทนยมใชไดแก ซอฟตแวรสเปรดชตหรอกระดานคานวณ
(spreadsheet software) เชน เอกซเซล และซอฟตแวรฐานขอมล
องคกรสามารถประยกตใชซอฟตแวรเหลาน เพอการวเคราะหขอมลจานวนมากไดอยางมประสทธภาพ โดย
การสรางตารางกราฟ การสมตวอยางและการเรยงลาดบขอมล นอกจากนซอฟตแวรระบบสานกงานอตโนมต อาท
คลงขอมลและ ดาตามารทยงถกใชเพอการบรหารจดการฐานขอมลการวางกลยทธทางธรกจอกดวย
ซอฟตแวรประมวลผลคา (Word processing software)
"ซอฟตแวรประมวลผลคา" มฟงกชนหรอความสามารถในการทางานทหลากหลาย
เชนการสรางเอกสาร การแกไข และการพมพซงจะชวยใหสามารถปรบแตงและ
พมพ เอกสารทงายตอการอาน เชน ไมโครซอฟตเวรด โอเพนออฟฟศ
ซอฟแวรกระดาษคานวณ (Spreadsheet software)
"ซอฟแวรกระดาษคานวณ" มฟงกชนหรอความสามารถในการทางานท
หลากหลาย เชนการสรางตาราง การสรางกราฟ และการวเคราะหขอมลในรปแบบ
ตางๆ รวมทงความสามารถอนๆ เชน ไมโครซอฟตเอกซเซล โลตส123
ซอฟตแวรเพอการนาเสนอ (Presentation software)
"ซอฟแวรเพอการนาเสนอ" มความสามารถในการทางานทหลากหลาย สามารถ
สรางและทาหนาทเปนสอในการนาเสนอ และยงสามารถแทรกภาพประกอบ
กราฟ ตาราง ภาพ และสออนๆ ลงในสอเพอการนาเสนอ เชน พาวเวอรพอยท
ซอฟตแวรฐานขอมล (Database software)
"ซอฟตแวรฐานขอมล" ทาหนาทจดการขอมลตางๆ (สารสนเทศ) ใหเปนหนวยหรอ
หมวดหมเพอวตถประสงคเฉพาะ โดยเกบรวบรวมไวดวยกนในทเดยว ทาให
สามารถดาเนนการและบรหารจดการขอมลไดอยางมประสทธภาพ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 94
2-1-2 การตลาด (Marketing)
"การตลาด" หมายถงกจกรรมทนาไปสการสรางโครงสรางในการผลตและการขายผลตภณฑทสะทอนถง
ความตองการของลกคา กลาวคอ การตลาดคอกจกรรมทสะทอนถงความตองการของลกคา เพอบรษทจะไดนาความ
ตองการเหลานน ไปผลตสนคา เพอจาหนายใหแกลกคาตามความตองการนนเอง
ขอบเขตของกจกรรมการตลาด ประกอบดวย การวจยทางการตลาด การขาย การวางแผนการผลต การ
วางแผนการจดซอจดหาวตถดบ กจกรรมสงเสรมการขาย การสารวจความพงพอใจของลกคา และกจกรรมอนๆ ท
เกยวของ
1 การวจยทางการตลาด (Market Research)
"การวจยทางการตลาด" คอการเกบรวบรวมขอมลตางๆ ทเกยวของกบตลาดทบรษทสามารถนามาใชเพอ
สงเสรมกจกรรมทางการตลาดหรอสงเสรมการขายไดอยางมประสทธภาพ ซงมวธการตางๆ มากมายทสามารถนามาใช
ในการวจยทางการตลาดอาทเชน การสารวจโดยใชอนเทอรเนต การสารวจทรวบรวมผบรโภคเขาดวยกนและใชการ
อภปรายเพอรวบรวมความตองการ การสารวจโดยใชแบบสอบถามทแจกจายและรวบรวมผานจดหมายอเลกทรอนกส
ฯลฯ
เมอเปรยบเทยบการวจยแบบตางๆ แลว การวจยทางการตลาดโดยใชอนเทอรเนตทาใหสามารถจดเกบหรอ
รวบรวมขอมลจานวนมากไดอยางรวดเรวและมตนทนตา การนาอนเทอรเนตมาใชเพอการวจยทางการตลาด ทาให
เสยเวลาในการดาเนนการนอยกวาวธอนๆ เชนการใชจดหมายอเลกทรอนกส ทาใหสามารถคนหาหรอรบทราบความ
ตองการทแทจรงของผบรโภคไดอยางรวดเรว
ดวยวธการวจยทางการตลาดแบบตางๆ ทาใหไดขอมลเพอการวเคราะหและการใชประโยชนเปนจานวนมาก
อนเปนปจจยหลกในการพฒนากลยทธทางธรกจ ทงนการรวบรวมขอมลไมเปนเรองยงยากอกตอไป แตการวเคราะห
และใชประโยชนจากขอมลทรวมรวมไดเหลานนอยางมประสทธภาพ เพอใหไดมาซงกลยทธทางธรกจ ตางหากทเปน
ปญหา และตองอาศยเทคนควธ ความเชยวชาญประสบการณเปนอยางมาก
4P ประกอบดวย ผลตภณฑ (Product) ราคา (Price) สถานท (Place) โปรโมชน (Promotion) เปนเครองมอทนยมโดย
ทวๆ ไปในมมมองของผขาย
4C ประกอบดวย คณคาเพอลกคา (Customer Value) คาใชจายของลกคา (Customer Cost) การสอสาร
(Communication) ความสะดวก (Convenience) ทสอดคลองกบ 4P อนเปนมมมองของลกคา
อางอง
สวนผสมทางการตลาด (Marketing mix)
"สวนผสมทางการตลาด" คอการใชเครองมอทางการตลาดทหลากหลาย เพอบรรลวตถประสงคทางการตลาด เชน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 95
2 การวางแผนการขาย (Sales Planning) / การวางแผนผลตภณฑ (Product Planning) / การวางแผนการ
สงซอ (Purchase Planning)
ในการวางแผนการขาย/ผลตภณฑ/ซอ อนเปนกจกรรมเชงกลยทธทนามาใชโดยมฐานจากการวเคราะหและ
การคาดการณอปสงคและอปทานจากผลของการวจยทางการตลาด
●การวางแผนการขาย (Sales Planning)
"การวางแผนการขาย" คอการวางแผนวธการขาย ชนดของสนคาหรอบรการใหกบลกคาเปาหมาย เมอมการ
กาหนดแผนการขายแลว กจะมการกาหนดแผนการผลตและการจดซอวตถดบตอไป
"4W2H" ทนามาใชพจารณาในการสรางแผนการขาย
What (อะไร) กาหนดผลตภณฑหรอบรการทจะขาย
How Much (เทาไร) กาหนดราคาจากการประมาณการยอดขาย
Where (ทใด) กาหนดพนทเปาหมายในการทาตลาด
Whom (ใหใคร) กาหนดกลมลกคาเปาหมายทจะทาการขายผลตภณฑหรอบรการให
How (อยางไร) กาหนดเทคนควธการขายทจะนามาใช
Who (ใคร) กาหนดผทาหนาทขายผลตภณฑหรอบรการ
●การวางแผนการผลต (Product Planning)
"การวางแผนการผลต" หมายถงการวางแผนในการผลตสนคาหรอบรการจากการรบรและความเขาใจความ
ตองการของผบรโภคอยางแทจรง อนนามาซงความสามารถในการสรางผลกาไรใหแกบรษท
ดวยจานวนและองคประกอบตางๆ ของผลตภณฑทมหมนเวยนอยในทองตลาด และการเกดขนของ
ผลตภณฑใหมๆ อยเสมอ ปจจยเหลานจงตองถกนามาพจารณาเพอการวางแผนการผลต
●การวางแผนการสงซอ (Purchase Planning)
"การวางแผนการสงซอ" หมายถงการวางแผนในการจดซอสนคาหรอวตถดบจากผผลตหรอแหลงอนๆ ภายใต
เงอนไขการซออยางไร เพอบรรลวตถประสงคของการวางแผนการขาย การจดซอมผลตอการขายและการสรางกาไรเปน
อยางมาก จงตองไดรบการพจารณาอยางรอบคอบเพอสามารถใชเงนทนไดอยางมประสทธภาพ หากคลงสนคาม
จานวนนอยเกนไป กจะสงผลตอการขาดแคลนวตถดบในระยะสนและสญเสยโอกาสในการทากาไร หากคลงสนคาม
จานวนมากเกนไป อาจเกดปญหาวตถดบลน เสยคาใชจายในการจดเกบและการบรหารจดการเกนจาเปน และปญหา
อนๆ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 96
การวางแผนการจดซอจงเปนสงสาคญอยางยงเพอใหสนคาคงคลงมเพยงพอเกดการหมนเวยนอยางม
ประสทธภาพ เพอลดภาระทางดานการจดหาเงนทนและการปองกนการเสอมสภาพจากปญหาสนคาคางสตอก
3 การสงเสรมการขาย (Sales Promotions)
“การสงเสรมการขาย” หมายถงกจกรรมในการปลกเราใหเกดความกระตอรอรนขนในผบรโภค ดวยการ
โฆษณาและแคมเปญเพอสงเสรมใหผบรโภคเกดการซอสนคาหรอบรการขององคกร นอกจากนยงจาเปนตองกระตน
กลมเปาหมายอยางตอเนอง ไมวาจะเปน ผบรโภค ผขาย พนกงานภายใน บรษท (ฝายขาย) ฯลฯ
4 การสารวจความพงพอใจของลกคา (Customer satisfaction surveys)
"การสารวจความพงพอใจของลกคา" คอการตรวจสอบเชงปรมาณถงระดบความพงพอใชทลกคามตอสนคา
หรอบรการ การสารวจความพงพอใจของลกคาสามารถนามาใชเปนกลยทธทางธรกจและการพฒนาผลตภณฑ โดย
วธการสารวจความพงพอใจประกอบดวยวธการตางๆ อาทเชน การกรอกแบบฟอรม แบบสอบถาม หรอการสมภาษณ
และการอภปรายเปนตน
วธการสารวจ
(Survey methods)
คณสมบต (Features)
แบบสอบถาม
(Questionnaire survey)
การใชแบบสอบถามเปนวธทเหมาะกบการเกบรวบรวมขอมลจากผตอบจานวนมาก
เพอนามาวเคราะหแนวโนมและความตองการของตลาด
สมภาษณ / อภปราย
(Interview/discussion)
เปนวธการทเหมาะกบการเกบขอมลจานวนไมมาก มความเฉพาะเจาะจง จากกลม
เฉพาะทมความซอสตยตอผลตภณฑ เพอนามาวเคราะหคานยม และความตองการ
ของแตละบคคล
ขนตอนการสารวจความพงพอใจของลกคา โดยทวไปใชวธการดงตอไปน
1) กาหนดขอบเขตของผลตภณฑ หรอบรการทตองการสารวจ
2) กาหนดระเบยบวธในการสารวจ
3) สรางแบบฟอรมสอบถามหรอรายการคาถามเพอใชในการสมภาษณ
4) ดาเนนการสารวจหรอสมภาษณ
5) นบจานวนและวเคราะหผลการสารวจ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 97
อางอง
การตลาดแบบหนงตอหนง (One - to – One Marketing)
"การตลาดแบบหนงตอหนง" เปนวธการในการกาหนดความตองการเปนการเฉพาะของลกคาแตละรายออกจากกน
แทนทจะกาหนดความตองการของลกคาแบบเปนกลมซงไมสามารถบอกไดวาลกคาแตละรายมความตองการในสนคา
หรอผลตภณฑแบบใด
การตลาดเฉพาะกลม (Target Marketing)
เปนวธการทาตลาดทมงเนนกจกรรมทางการตลาดเชงกลยทธเพอคดแยกกลมเปาหมายทมความตองการแตกตางกน
ออกจากกนเปนกลมเลกๆ เพอความสะดวกในการทาการตลาด ตวอยางเชน กจกรรมทางการตลาดทเจาะกลมเฉพาะผ
พกอาศยในอพารทเมนทหร
ความภกดของลกคา (Customer Loyalty)
"ความจงรกภกดของลกคา" หมายถงความไววางใจทลกคามตอสนคาหรอบรการ กลาวคอความพงพอใจทลกคามตอ
สนคาหรอบรการ ทาใหลกคามความรสกด และผกพนกบสนคาหรอบรการนนจนทาใหตองกลบมาซอซาตอๆ ไป เมอ
ลกคามความภกดตอสนคาหรอบรการอยางเหนยวแนนแลวยอมเปนพฤตกรรมทสงผลดตอบรษท ททาใหเกดการซอซา
การบอกตอ การยกยองสนคาจากตวลกคาเอง โดยบรษทไมตองโฆษณา
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 98
2-1-3 กลยทธทางธรกจ (Business strategy) การกาหนดเปาหมาย (Goal) และการประเมนผล
(Evaluation)
ในขณะทองคกรทาการวางแผนกลยทธทางธรกจ สงสาคญประการแรกคอการวเคราะหขอมลและใชผลจาก
การวเคราะหนนในการกาหนดเปาหมายและเพอการประเมนผลการดาเนนการ
เทคนคทวไปสาหรบการวเคราะหขอมลมดงน
1 บตรคะแนนสมดล BSC: Balanced Score Card
BSC เปนเทคนคสาหรบการประเมนผลการดาเนนงานในลกษณะทสมดลโดยการทาความเขาใจกบ
เปาหมาย กลยทธและการประเมนประสทธภาพของบรษท โดยไมเพยงแตพจารณาเฉพาะตวเลขจากผลการดาเนนการ
เทานน แตยงหมายรวมถงการดาเนนงานในมมมองตางๆ ดวย BSC เปนระบบการประเมนผลทไดรบการพฒนาโดย
อาจารยโรเบรต เอส แคปแลด (Robert S. Kaplan) แหงสถาบนธรกจฮารวาสรด (Harvard Business School) และ
ประธานบรษท เดวดพนอรตน ใหคาปรกษาและวางแผนทางธรกจ ใน BSC กลยทธทางธรกจสามารถแบงการวดผล
เพอวตถประสงคตางๆ ทางธรกจสาหรบการดาเนนธรกจประจาวนและการประเมนผลประจาวน จากมมมองสดาน คอ
1.ทางดานการเงน (Financial) 2.ลกคา (Customer) 3.กระบวนการทางธรกจ (Business Process) และ 4.การเรยนร
และการเจรญเตบโต (learning and growth)
BSC จงเปนเครองมอเพอการเปลยนกลยทธในการทาธรกจใหสามารถนาไปปฏบตไดจรง และเพอการ
วางแผนดาเนนการและการจดการกลยทธทางธรกจ โดยพจารณาจากมมมองทง 4 ขางตน อนเปนปจจยสความสาเรจ
ในการทาธรกจขององคกรนนเอง
มมมอง คาอธบาย ทางการเงน (Financial)
มจดมงหมายเพอใหบรรลเปาหมายทางการเงนจากมมมองตางๆ คอยอดขาย (sales amount)
กาไร (profitability) ผลสรปทางการบญช (closing account) กาไรสามญ (ordinary profit)
ลกคา (Customer)
มจดมงหมายเพอใหบรรลเปาหมายทางดานความพงพอใจ (customer satisfaction) ความ
ตองการ (needs) คณภาพ (quality) ตามมมมองทางการเงน (Financial Perspective) ของ
ผบรโภคหรอลกคา
กระบวนการทางธรกจ (Business Process)
มจดมงหมายเพอใหบรรลเปาหมายจากมมมองทางดานการเงนและมมมองของลกคา โดยการ
วเคราะหประเภทของกระบวนการทมความสาคญและประเภทของกระบวนการทควรไดรบการ
ปรบปรงเพอใหบรรลเปาหมายทางการเงนและเพมความพงพอใจของลกคา
การเรยนรและการเจรญเตบโต(Learning & Growth)
มจดมงหมายเพอใหบรรลเปาหมายในการพฒนาทางดานความสามารถและการพฒนาทางดาน
ทรพยากรมนษย เพอเพมขดความสามารถใหแกพนกงานและเพอรกษาสภาพแวดลอมในการ
ทางานใหคงความสามารถในการแขงขนทางดานกระบวนการทางธรกจทบรษทมเหนอคแขงไว
และมงมนสรางความพงพอใจใหแกลกคา รวมทงเพอบรรลเปาหมายทางการเงน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 99
แผนผงกลยทธและดชนชวด (Strategy map and scorecard)
เมอนา BSC มาใชกบธรกจ จะมการสรางแผนผงกลยทธและดชนชวด (Strategy map and scorecard)
"แผนผงกลยทธ" (strategy map) เปนเครองมอเพอการสอสารในองคกร เพอนาเสนอกลยทธทางธรกจของบรษทใน
บรบททเปนแผนภาพ เพอชวยในการนาไปใชในสถานททางานไดงายขน
บตรคะแนน (Scorecard) ชวยในการจดการทางดานการดาเนนการเชงกลยทธและสามารถนา PDCA มาใชไดอยาง
ถกตอง
2 CSF ปจจยแหงความสาเรจ (Critical Success Factor)
CSF เปนปจจยทจาเปนสาหรบการสรางความแตกตางจากบรษทคแขงและสรางความเปนเลศในการแขงขน
โดยการวเคราะหปจจยแหงความสาเรจ (CSF analysis) เปนเทคนคเพอการกาหนดปจจยสความสาเรจทสาคญทสด
จากปจจยตางๆ และนามาใชเพอเปนรากฐานสาหรบกลยทธทางธรกจ
KGI (Key Goal Indicator) เปนตวบงชเปาหมายเชงตวเลขทไดจากคาถามเชน "เทาไหรและเมอใด” (How
much and by when) นอกจากนยงมเปาหมายทเปนรปธรรมทสาคญเพอใหบรรล KGI เรยกวา KPI (Key
Performance Indicator) ตวบงชประสทธภาพซงเปนตวบงชทไดมาจากผลของการวเคราะห CSF กระบวนการขนตอน
ในการพจารณาเพอใหบรรลเปาหมาย เปนไปเพอประโยชนใหไดมาซง CSF และกลยทธทางธรกจทแทจรง
อางอง
ปจจยความแหงสาเรจทสาคญ (CSF: Critical Success Factor)
ตวชวดเปาหมาย (KGI: Key Goal Indicator)
ตวชวดประสทธภาพ (KPI: Key Performance Indicator)
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 100
3 วศวกรรมเชงคณคา (Value Engineering: VE)
"วศวกรรมเชงคณคา” เปนเทคนคสาหรบการลดคาใชจายโดยไมสญเสยคณภาพของผลตภณฑ อนเปน
เทคนคในการวเคราะหหนาทของผลตภณฑในขอบเขตของการปรบปรงวตถดบและงานบรการ และการตรวจสอบ
กระบวนการในการพฒนา กลาวคอวศวกรรมเชงคณคาเปนเทคนคทมงเนนการปรบปรงกระบวนการในการพฒนา
ผลตภณฑและงานบรการ โดยไมกระทบตอคณภาพของตวผลตภณฑ หรอไมทาใหคณภาพของผลตภณฑลดลงอน
เนองมาจากการลดคณภาพวตถดบ เปนตน
การใชวศวกรรมเชงคณคา ไมเพยงแตชวยลดคาใชจาย แตยงชวยกอใหเกดความคดสรางสรรคใหมๆ สงเสรม
ใหเกดแรงจงใจในการพฒนากระบวนการในการพฒนาผลตภณฑและงานบรการใหมๆ อยางตอเนอง เพอการควบคม
กระบวนการวเคราะหใหครอบคลมมมมองทหลากหลาย จาเปนตองอาศยองคความรจากผเชยวชาญหลากหลายสาขา
โดยสรปวศวกรรมเชงคณคาหมายถงกระบวนการวเคราะหอยางเปนระบบเพอใหไดผลตภณฑทมคณคา
สงสดดวยตนทนทตาทสด
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 101
2-1-4 ระบบการจดการธรกจ (Business Management Systems)
เพอดาเนนการบรหารจดการธรกจใหมประสทธภาพ จาเปนทจะตองสรางระบบทไดรบการปรบปรงให
เหมาะสมกบกลยทธการจดการทางธรกจของแตละองคกร
เทคนคสาหรบการจดการขอมลจากมมมองธรกจมรายละเอยดดงน
1 ระบบสงเสรมการขายอตโนมต (SFA: Sale Force Automation)
"SFA" หมายถงแนวคดของการใชคอมพวเตอรเพอสนบสนนกจกรรมการขายหรอระบบททาหนาทสงเสรม
งานขายไดอยางอตโนมต โดยการเพมประสทธภาพและมาตรฐานของกจกรรมการขาย จะถกวางแผนโดยการจดการ
ประวตในการตดตอเจรจาทางธรกจกบลกคา และการแบงปนขอมลของลกคาและเทคนคการขาย ฯลฯ ระหวางกนดวย
ระบบ SFA
2 การบรหารจดการงานลกคาสมพนธ (CRM: Customer Relationship Management)
"CRM" เปนแนวคดหรอสวนงานการบรหารจดการทตอขยายจาก SFA ทไมเพยงมงเนนสงเสรมกจกรรมการ
ขายหรอสรางยอดขาย แตยงมงเนนการสรางความสมพนธอนดกบลกคาอยางกวางของ เพอรกษาหรอเพมพนความพง
พอใจของลกคาไว โดยใหความสาคญกบกจกรรมการขายตงแตกอนทลกคาจะซอผลตภณฑ ระหวางซอ และหลงซอ
อยางตอเนอง โดยทวไปในการพาณชยอเลกทรอนกสหรอระบบ CTI จะทาการเชอมโยงโทรศพท แฟกซและ
คอมพวเตอรเพอการทา CRM
3 การบรหารหวงโซอปทาน (SCM: Supply Chain Management)
"SCM" คอการจดการเชงบรณาการโดยนาคอมพวเตอรและอนเทอรเนตมาใชในการจดการทกอยางไมวาจะ
เปนคาสงซอของลกคาและการจดหาวสด (วตถดบและชนสวน) เพอการควบคมสนคาคงคลงและจดสงสนคา
บรษทผผลตหรอจาหนายวตถดบ โรงงานผผลตชนสวน โรงงานผลตสนคา ผคาสง ผจดจาหนาย รานคาปลก บรษทผ
ใหบรการ และองคประกอบอนๆ ลวนมสวนรวมในหวงโซอปทาน โดยการเชอมโยงขอมลการซอขายระหวาง
องคประกอบตางๆ ขางตนเขาดวยกนรวมถงการรวมงานบรหารจดการเขาดวยกน ทาใหเกดระบบการบรหารจดการ
หวงโซอปทานขน
SCM ชวยทาใหลดคาใชจายทางดานสนคาคงคลงสวนเกนและลดตนทนการจดจาหนายลงได ตวอยางการ
จดการหวงโซอปทาน เชน บรษทในเครอซพ ทเปนเจาของกจการไกยางหาดาว ดาเนนธรกจครบวงจรตงแตผลตปย
เมลดพนธขาวโพดสงใหแกชาวไรนาไปปลกแลวสงกลบมายงโรงงานผลตอาหารไก และผลตลกไกสงใหเกษตรกรนาไป
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 102
เลยง เมอไกโตไดขนาดกจะสงกลบมายงบรษทเพแปรรปเปนไกยางหาดาว กระจายใหแกรานคาปลกภายใตเฟรนสไชน
หาดาว เพอนาสงถงมอผบรโภคไดโดยตรง
ดวยกระบวนการทครบวงจรนทาใหบรษทสามารถควบคมอปสงคอปทาน (Demand/ Supply) ไดอยางม
ประสทธภาพ บรษทสามารถคาดการณความตองการปรมาณความตองการไกยางหาดาวของตลาดผบรโภคได ทาให
บรษทสามารถควบคมการผลตจานวนไก ลกไก อาหารไก ขาวโพดเพอนามาผลตอาหารไก เมลดพนธขาวโพด รวมถง
ปย และองคประกอบอนทเกยวของไดอยางมประสทธภาพไมใหมนอยหรอมากเกนไป จนสงผลตอหวงโซการผลต
อางอง
การบรณาการโทรศพทกบคอมพวเตอร (CTI: Computer Telephony Integration)
"CTI" คอเทคโนโลยททาใหการใชคอมพวเตอรทสามารถเชอมโยงการทางานเขากบโทรศพทหรอโทรสาร เทคโนโลยน
ทาใหโทรศพทและแฟกซสามารถทางานไดโดยอตโนมต หรอกาหนดคสายโทรศพทไปยงผรบทเหมาะสมขนอยกบการ
โทร อาทเชน ระบบธนาคารทางโทรศพท ระบบศนยบรการใหคาปรกษาทางโทรศพท หรอ Call Center เปนตน
4 การบรหารจดการหวงโซคณคา (Value chain management)
"การบรหารจดการหวงโซคณคา" เปนวธการตอบสนองความตองการของผบรโภคโดยการเพมประสทธภาพ
การไหลเวยนของกระบวนการ หรอกจการทางธรกจขององคกรเพอนาสงผลตภณฑหรอบรการใหกบผบรโภค ใหเปนไป
ตามขนตอนตอไปน การจดซอ (procurement) การพฒนา (development) การผลต (manufacturing) การขาย
(sales) และการบรการ (servicing) ผรบผดชอบหรอมหนาทดาเนนการในแตละขนตอนตามลาดบจะทางานรวมกน
เปนหนวยงานเพอสรางมลคาเพมใหแกลกคา
การบรหารจดการหวงโซคณคายงมงเนนทจะปรบปรงกลยทธทางธรกจและทาใหมประสทธภาพมากขนโดย
การจดกลมงานตามหนาทความรบผดชอบ แตละองคประกอบในการทางานจะถกนามาวเคราะหเพอตรวจสอบวาม
การสรางมลคาเพมใหแกลกคาเกดขน และมการประเมนผลการพจารณาจดแขงหรอจดออน เทยบกบบรษทคแขง
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 103
2-2 กลยทธการจดการเทคโนโลย (Technological strategy management)
2-2-1 การวางแผนกลยทธทางเทคโนโลย (Technological strategy planning) และการวาง
แผนการพฒนาทางเทคโนโลย (technology development planning)
การพฒนาเทคโนโลยใหมและการปรบปรงเทคโนโลยทมอยเดมเปนเรองสาคญเพอความอยรอดในการ
ดาเนนการขององคกรในระยะยาว ดวยสภาพแวดลอมทางการตลาดขององคกรมการเปลยนแปลงเกดขนตอเนอง
ตลอดเวลา การพฒนาทางดานเทคโนโลยจงเปนการเพมความเขมแขงใหกบองคกรเพอเพมความสามารถในการอย
รอด
ดวยเหตนองคกรจงจาเปนตองดาเนนการวจยและพฒนา (R&D: Research and Develop) ดวยวสยทศน
ระยะยาว และเพอทราบถงความตองการทแทจรงของลกคา
1 ยทธศาสตรการพฒนาเทคโนโลย (Technology development strategy) และการวางแผนการพฒนา
เทคโนโลย (technology development planning)
การกาหนดกลยทธทางดานเทคโนโลยทชดเจนชวยใหสามารถกาหนดทศทางในการทาการวจยและพฒนาได
อยางถกตองทาใหลดขอบเขตในการทาวจย อกทงสามารถกาหนดคาใชจายเพอการวจยและพฒนาขององคกร ในการ
ลงทนหลกขององคกรไดอยางมประสทธภาพ
วตถประสงคเพอรกษาความสามารถทางการแขงขนในอนาคตขององคกรในตลาด เมอองคกรตองการ
กาหนดกลยทธทางดานเทคโนโลย จงเปนสงจาเปนทจะตองไดรบความรวมมอทงจากแผนกบรหารจดการและฝายวจย
และพฒนา ซงแผนกบรหารจดการจะใหความสาคญกบอนาคตขององคกร ในขณะทแผนกวจยและพฒนาจะให
ความสาคญกบอนาคตทางดานเทคโนโลย
ขอบเขตหนงในการวจยและพฒนาทตองใหความสาคญ โดยตองทาการกาหนดผานกลยทธทางดาน
เทคโนโลยคอ กลยทธเพอการพฒนาทางดานเทคโนโลยตองกาหนดใหมการพฒนาทางดานเทคโนโลย ยทธศาสตรการ
พฒนาเทคโนโลยทาการตรวจสอบวธการจดหาเทคโนโลยทจาเปน โดยเฉพาะอยางยงยทธศาสตรการพฒนาเทคโนโลย
ยงตองบอกถงเทคโนโลยทตองไดรบการวจยและพฒนาโดยองคกรหรอจดซอจดจางจากภายนอก ปรมาณเงนทนทตอง
ใช และผลตผลทไดจากการลงทน เปนสงจาเปนอยางยงทตองสามารถคาดการณผลกาไรทไดจากการลงทนเพอการ
วจยและพฒนา
นอกจากนองคกรตองตดสนใจและคาดการณแผนการดาเนนการเพอเปนการกาหนดแนวทางกอนการ
ดาเนนการพฒนาเทคโนโลยเฉพาะทาง ในบางครงยทธศาสตรเพอการพฒนาเทคโนโลยหนง กสามารถชวยแกไข
ปญหาการบรหารจดการขององคกรได องคกรจาเปนตองลงทนในการวจยและพฒนาเพอเพมมลคาใหแกองคกร และ
เพอเปนการกาหนดยทธศาสตรในการพฒนาเทคโนโลยทถกตองใหแกองคกรเพอเปนแรงจงใจใหกบพนกงาน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 104
อางอง
แนวทางการดาเนนงาน (Road map)
โรดแมปหรอแนวทางการดาเนนงานแสดงใหเหนถงการปรบเปลยนและเปลยนแปลง การตดสนใจและการ
คาดการณเพอใหบรรลกลยทธทางดานเทคโนโลยตามระยะเวลาทกาหนด
2 วธเดลไฟ (Delphi method)
วธเดลไฟ เปนเทคนคสาหรบการคาดการณเหตการณทอาจเกดขนในอนาคต เปนวธทใชในกจกรรมตางๆ
อาท การวางแผนยทธศาสตรการพฒนาทางดานเทคโนโลย
ดวยวธน เปดโอกาสใหเปนอสระในการรวบรวมและทบทวนความคดจากผเชยวชาญทหลากหลาย
ความคดเหนทไดรบและผเชยวชาญไดเรยบเรยงและทบทวนความคดเหนตางๆ เหลานน จากนนจะทากระบวนการ
ทบทวนความคดเหนของผเชยวชาญซาๆ เพอทาการสรปผลใหไดขอสรปสดทาย ผลลพททไดเปนผลการคาดการณทม
ความแมนยาถงปญหาทอาจเกดขนโดยไมเคยทราบกอน
3 ระบบการผลต (Production systems)
คาถามในการออกแบบกระบวนการผลต เปนองคประกอบทมควาสาคญเพอการบรหารจดการกลยทธทาง
ธรกจ กระบวนการผลตถกออกแบบโดยคานงถงความตองการตางๆ อาทเชน คณสมบตตางๆ ของผลตภณฑทตองการ
ผลต คาใชจาย คณภาพ และวนในการสงมอบ
ระบบการผลตจะตองสามารถทาการทบทวนการออกแบบเพอใหเหมาะกบความตองการไมวาจะเปน
สวนผสมสง (high-mix) การผลตจานวนนอย (low-volume) การผลตทตองจดสงรวดเรว (quick delivery time) การ
ลดปรมาณสนคาคงคลง จะถกใช(inventory reduction) ฯลฯ
ระบบการผลตหลกๆ มดงน
●มระบบการผลตแบบเซลล (Cell production system)
ระบบการผลตแบบเซลล เปนระบบการผลตทใชในกระบวนการประกอบชนสวนทใชแรงงานตงแตหนงคนถง
หลายคนในกระบวนการประกอบชนสวน กระบวนการและการตรวจสอบความถกตองในการประกอบ
ชอของการผลตแบบเซลลไดมาจากการทางานทแบงตามองคประกอบและอปกรณตางๆ เพอทาการประกอบออกเปน
เซลล ประโยนทไดจากระบบการผลตแบบเซลลคอทาใหสามารถปรบเปลยนผลตภณฑททาการประกอบไดงาย ดวย
การเปลยนแรงงานททาหนาทประกอบ เปลยนองคประกอบ หรอลาดบขนตอนในการทางาน จงเปนระบบทมความ
ยดหยนเหมาะกบกระบวนการผลตทมผลตภนฑทหลากหลายจานวนมาก
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 105
●ระบบสายพานการผลต (Line production system)
ระบบสายพานการผลต เปนระบบการผลตทมการกาหนดเสนทางและลาดบในการผผลตขนโดยใชสายพาน
ลาเลยงหรออปกรณขนสงชนงานไปยงจดประกอบชนสวนแตละจด แรงงานทาหนาทประกอบชนสวนทเกยวของใน
สวนของตนเองและทางานเดมซาๆ ประโยชนของระบบสายพานการผลตคอใหผลผลตสงเนองจากสามารถผลตชนงาน
เฉพาะใหเปนการผลตจานวนมากๆ ได
● BTO (Build to order) ผลตตามสง
BTO เปนระบบการผลตทผลตสนคาหลงจากไดรบการสงซอสนคาจากลกคา สวนประกอบทจะประกอบและ
จดสงตามคาสงของลกคาชวยลดความเสยงของการมสตอกสวนเกน ระบบการผลตนโดยมากจะถกใชในอตสาหกรรม
การผลตคอมพวเตอรรายใหญ เชนเดยวกบอตสาหกรรมรายใหญอนๆ อาทเชนอตสาหกรรมผลตรถยนตเปนตน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 106
2-3 อตสาหกรรมทางธรกจ (Business industry)
2-3-1 ระบบธรกจ (Business system)
ดวยการพฒนาระบบสารสนเทศทรวดเรว อกทงในปจจบนมการนาอนเตอรเนตและระบบสารสนเทศมาใช
ในทางธรกจทหลากหลาย ทาใหธรกจทนาระบบสารสนเทศมาใชมการเจรญเตบโตอยางรวดเรว
1 ระบบโดยทวไปในธรกจตางๆ (Typical systems in business fields)
ระบบตอไปนเปนระบบทใชกนทวไปในทางธรกจ
(1) ระบบ POS (POS system) หรอ ระบบ ณ จดขาย (POS: Point Of Sales)
ระบบ POS เปนระบบททาหนาทเกบรวบรวมขอมลการขาย (สงทถกขาย ใหกบใคร เมอไหร ทไหน และราคา
เทาไหร) เมอเกดการขายสนคาขน
ระบบ POS จะใชบารโคดเปนมาตรฐานในการบรหารจดการรานคา และมการใชใน ระบบขอมลการจด
จาหนาย (distribution information systems) ในรานคาตางๆ อาทเชน รานสะดวกซอ (convenience stores) ซปเปอร
มารเกต (supermarkets) หางสรรพสนคา (department stores) ศนยการคา (shopping centers) และรานอาหาร
(restaurants)
ขอดอยางหนงของระบบ POS คอการวจยทางการตลาดและการคาดการณยอดขาย ซงสามารถดาเนนการ
ไดโดยอาศยขอมลการขายทไดจากการเกบรวบรวมไว ขอมลทเกบรวบรวมไวจะถกนามาใชในการวางกลยทธเพอการ
พฒนาผลตภณฑและการขยายคลงสนคา และยงเปนประโยชนสาหรบการปรบเปลยนปรมาณการสงซอและปรมาณ
สนคาคงคลง ทตองคานงถงฤดกาล พนทการขาย หรอชวงเวลาดวย
นอกจากนการใชระบบ POS ยงไดขยายตวไปสการพฒนาผลตภณฑของแตละตราสนคา (Private Brands)
ในธรกจคาปลก อกทงระบบ POS ยงถกจดใหเปนระบบสารสนเทศทมความสาคญระบบหนง ในการวางกลยทธทาง
ธรกจคาปลก
(2) บตร IC (IC Card)
บตร IC เปนบตรพลาสตกทมชป IC (Integrated Circuit) ฝงตวอยบนบตร ดวยบตร IC สามารถเขารหส
ขอมลจงทาใหเปนอปกรณทมความสาคญเพอการใชงานเนองจากยากตอการปลอมแปลง
นอกจากนบตรยงสามารถบนทกขอมลจานวนมากมายมหาศาลเมอเปรยบเทยบกบบตรทใชแถบแมเหลก
แบบเดม โดยทวไปบตรทตองมการสมผส (contact-type cards) เพอทาการอานและเขยนขอมล จะถกจดอยในกลม
บตร IC ตวอยางเชน บตรเงนสด (cash cards) และบตรเครดต (credit cards) จากสถาบนการเงน
เตรยมค
ซงมกา
อางอง
ยหอส
ตนเอง
EOS:
EOS
คาสงซ
การออ
(3) RF
สงของ
กาว (s
เปนตน
หลายช
ของบค
หนาท
สามาร
ความพรอมการส
ารใชงานอยาง
ง
สวนตวหรอแบ
แบรนดสวน
ง หรอเรยกวาเป
Electronic Or
เปนระบบสาห
ซอโดยรานคาป
อกคาสงซอจาก
FID (Radio Fr
RFID คอก
งตางๆ ดวยชป
self-adhesive
น
นอกจากน
ชนได
ดงนน ชปไ
คคล (coming
บรหารจดการป
รถตดตามตรวจ
อบมาตรฐานวชา
แพรหลายในระ
บรนดสวนตว
นตว หรอ PB เป
ปน แบรนดราน
rdering Syste
หรบการสงซอ
ปลก เหมอนกบ
กเครองคอมพว
requency Iden
การใช ชปไรส
ไรสายสามารถ
labels) ซองจด
RFID ยง
รสายจงถกนาม
gs and going
ประวตการกระ
จสอบได
าชพไอท IT Passp
ะบบสารสนเทศ
(Private Bran
ปนผลตภณฑพ
นคา (store bra
m (ระบบสงซ
อออนไลนระห
การจดซอและก
เตอรของรานค
ntification) กา
ายขนาดเลก (
ถตดเขากบคนแ
ดหมาย (envel
มคณลกษณะท
มาใชเพอวตถป
s of people)
จายสนคาทงใน
port: STRATEGY
ศทางการเงน
nd)
พเศษทพฒนาแ
nd)
ซออเลกทรอน
หวางบรษท
การวางบลแจง
คาปลกไปยงสา
รบงชดวยคล
(wireless chi
และวสดตางๆ ไ
lopes) ทคลอง
ทสาคญอกประ
ประสงคทหลาก
แทนกญแจ ห
นผลตภณฑผก
Y
และจาหนายโด
นกส)
งหนทดาเนนกา
นกงานใหญหร
นวทย
ps) สาหรบกา
ไดงาย สามารถ
กญแจ (key ho
ะการคอความส
กหลาย เชน กา
หรอระบบเฝาต
ก เนอ ล
ยรานคาปลกเป
ารโดยคอมพวเต
รอผคาสงนนเอ
ารระบและเพอ
ถรวมเขากบสง
olders) หรอสา
สามารถในการร
รบรหารจดการ
รวจสอบ (trac
ลวนแตใชชปไรส
ห
ปนเจาของยหอ
ตอรจากสวนกล
ง
อการบรหารจดก
ของตางๆ อาท
ายรดขอมอ (w
ระบผใชหลายค
รการเขาออกสถ
ceability syste
สายตดไวทผลต
หนาท 107
อของสนคา
ลาง โดยม
การคนและ
ทเชน ฉลาก
ristbands)
คนหรอวสด
ถานทตางๆ
ems) ททา
ตภณฑเพอ
เตรยมค
ชปไรส
ไรสาย
ตวอยา
transp
อางอง
บตรเ
ผบรโภ
สนเชอ
หรอเป
บตรป
อปกรณ
ชปไร
อางอง
ความพรอมการส
ชปไรสายอ
สายกบอปกรณ
ย การทชปไรสา
ดงนน บตร
างเชน เงนอเล
portation) ใบข
ง
ครดต (Credit
บตรเครดต
ภคสามารถซอส
อบตรเครดต)
การชาระเง
ปนการใชจายก
ประเภทสมผส
บตรประเภ
ณทาใหเกดการ
สาย (Wireles
ชปไรสาย แ
ง
อบมาตรฐานวชา
าจจะเรยกวา I
ณการอานสญญ
ายมเสาอากาศต
ร IC แบบไมสม
ลกทรอนกส (
ขบขรถยนต (dr
t card)
เปนบตรทถกอ
สนคาหรอรบบร
งนคาใชจายทเก
อนภายใตวงเง
ส (Contact typ
ทสมผส เปนบ
รสมผสขนระหว
s chip)
และชป IC ทมเ
าชพไอท IT Passp
C แทก (IC tag
ญาณ มระยะตง
ตดตงในตวทให
ผส (contactle
(electronic m
river’s license
ออกบนพนฐาน
รการโดยใชบต
กดขนจากการใ
นทไดตกลงไว
pe)
ตรทใชวธในกา
วางอปกรณกบ
เสาอากาศ (an
port: STRATEGY
g) หรอ IC ไรสา
งแต ไมกเซนตเ
หสามารถอานแ
ess IC cards)
money) ตวเพ
s) และบตรประ
นของขอตกลงร
รภายใตขอบเข
ใชบตร ผใชบตร
และจายใหแกบ
ารอานและเขยน
บบตร
tenna) ตดตงร
Y
าย (wireless I
เมตร จนถงสอง
และเขยนแบบไ
จงถกจดใหอยใ
พอใชในการเดน
ะจาตวประชาช
ะหวางผบรโภค
ขตเงอนไขของข
รจะชาระหลงจ
บรษทบตรเครด
นขอมลลงบนบ
รวมอยทาใหสา
C) ระยะความห
งเมตร ขนอยก
ไรสายไดนนเอง
ในกลมเทคโนโ
นทางสาธารณะ
ชน (citizen ide
คและบรษทผออ
ขอตกลง (เชนวน
ากไดรบใบแจง
ดตภายหลง
บตร IC โดยการ
มารถอานและ
ห
หางในการสอส
กบพลงงานทจา
ง
โลยพนฐาน RF
ะ (tickets fo
entification ca
อกบตรเครดต
นหมดอายและ
งหนจากบรษทบ
รเสยบบตรเขาไ
เขยนไดแบบไร
หนาท 108
สารระหวาง
ายใหกบชป
ID
or public
rds)
ะวงเงน
บตรเครดต
ไปใน
รสาย
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 109
บตรประเภทไมสมผส (Contactless type)
บตรประเภทไมสมผส เปนบตรทใชวธในการอานและเขยนขอมลแบบไรสาย โดยใชการสอสารขอมลดวยคลน
ความถวทย
ระบบตรวจสอบตดตาม (Traceability system)
ระบบตรวจสอบตดตาม เปนระบบเพอสรางความมนใจในความปลอดภยของอาหาร โดยชแจงถง
กระบวนการผลตและกระบวนการในการกระจายสนคา โดยการตรวจสอบตดตามยอนกลบจากจดของการบรโภคไปยง
สดของการผลต
(4) เงนอเลกทรอนกส (Electronic money)
เงนอเลกทรอนกส หมาถงการชาระเงนคาสนคาหรอบรการตางๆ โดยใชบตร IC แบบไมสมผส (contactless
IC card) ทผชาระดวยวธนจะถกเรยกเกบเงนในภายหลง นอกจากนยงหมายรวมถง เงนอเลกทรอนกสททาการชาระ
ผานระบบโทรศพทเคลอนท ทมการฝง IC แทก (IC tags) ซงกาลงเปนทนยมอยางมากในปจจบน
เงนอเลกทรอนกส ถกนามาใชเพอการชาระเงนแบบเดยวกบบตรเตมเงน (prepaid cards) หรอบตรของขวญ
(gift certificates) แตมความนาสนใจมากกวาตรงทเปนการชาระเงนทเปนมตรตอสงแวดลอมเนองจากสามารถใชบตร
IC ใบเดมมาใชเตมเงนซาได
นอกจากนเงนอเลกทรอนกสยงงายตอการใชสาหรบผสงอายและผพการ ทไมตองคอยเกบเงนทอนหรอเงน
เหรยญอกดวย รปแบบเงนอเลกทรอนกสทใชในประเทศญปน มดงน อด (Edy) ไอด (iD) นานาโกะ (nanaco) พาสโม
(PASMO) ซยกา (Suica) วอน (WAON) และโอไซฟ-ไคไต (Osaifu - Keitai)
(5) ระบบจพเอสแอพพลเคชน (GPS application system)
ระบบจพเอสแอพพลเคชน เปนระบบทสามารถคานวณตาแหนงบนพนโลกไดอยางแมนยา โดยการรบคลน
แมเหลกไฟฟา (electromagnetic waves) จากดาวเทยม (artificial satellites)
GPS ยอมาจากคาวา Global Positioning System หมายถงระบบระบตาแหนงบนพนโลก หรอ global
navigation satellite system หมายถงระบบการนาทางบนพนโลกดวยดาวเทยมนนเอง
ระบบ GPS ไดรบการพฒนาขนจากเทคโนโลยทางการทหารของกองทพสหรฐฯ ซงเปนระบบทสามารถ
คานวณตาแหนงลองตจด (longitude) และละตจด (latitude) (เสนรงและเสนแวง) และความสง (altitude) ทมขอบเขต
ความผดพลาดระดบเซนตเมตรถงหลายเมตร ทาใหสามารถนามาประยกตใชอยางกวางขวางกบระบบนาทางใน
รถยนตและในระบบโทรศพทเคลอนท
เตรยมค
(6) ระ
ปญหา
เกดปญ
ตดขด
รวมกบ
ชองเก
อางอง
บตรเ
บตรชา
จากบญ
2 ประ
ซอฟต
ความพรอมการส
ะบบ ETC หรอ
ระบบ ETC
าจราจรตดขดอ
ญหามลภาวะท
ระบบ ETC
ระหวางทางขน
บระบบ ETC เพ
กบเงนไดโดยไม
ง
ดบต (Debit c
บตรเดบต
าระเงนรวมกบ
ญชของผถอบต
ในประเทศ
ะเภทของซอฟ
แวรเพคเกจตอ
อบมาตรฐานวชา
อระบบเกบเงน
C เปนระบบเพ
อยางรนแรง แล
ทเกดจากไอเสย
C จงถกพฒนา
นหรอระหวางดา
พยงเสยบบตร
มตองหยดรถยน
card)
เปนบตรทสามา
เลขทบตรประช
ตรแบบเรยลไท
ญปนเรยกบตร
ฟตแวรแพคเก
อไปนเปนซอฟต
าชพไอท IT Passp
นคาผานทางด
อการชาระเงนค
ละทาใหคาใชจ
ยของรถยนตขน
ขนเพอลดปญห
านเกบคาผานท
IC ลงในกลอง
นต จากนนระบบ
ารถใชชาระเงน
ชาชน ผานเครอ
ม หรอในทนทท
รประเภทนวา เจ
กจทางธรกจ
ตแวรเพอใชในร
port: STRATEGY
ดวน
คาผานทางดวน
จายในการเดนท
น
หาตางๆ รวมถ
ทางดวน โดยใช
ETC (Electro
บจะเรยกเกบเง
นแทนเงนสดซง
องคอมพวเตอร
ทมการซอสนค
จเดบต (J-Deb
ระบบทางธรกจ
Y
นโดยอตโนมต
ทางเพมขนอนเ
ถงความสญเสย
ชบตร IC แบบ
onic Toll Colle
งนคาผานทางผ
ออกโดยสถาบ
รทเชอมตอกบร
าและชาระเงน
bit)
เนองจากทางด
นองมาจากควา
ยทางเศรษฐกจอ
สมผสทออกโด
ction) ทาใหผใ
ผานบรษทบตร
นการเงน เมอผ
ะบบ จากนนระ
ดวยวธน
ห
ดวนในประเทศ
ามตดขดของจ
อนเนองมาจาก
ดยบรษทบตรเค
ใชสามารถขบร
เครดตในภายห
ผถอบตรซอสน
ะบบจะทาการถ
หนาท 110
ศญปนสราง
ราจร และ
กการจราจร
ครดตเพอใช
รถยนตผาน
หลง
คา และใช
ถอนเงน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 111
(1) ERP แพคเกจ (ERP package)
ERP แพคเกจ เปนซอฟตแวรแพคเกจทพฒนาขนโดยมวตถประสงคเพอเพมประสทธภาพทางธรกจผานการ
บรหารจดการทรพยากรขององคกรแบบบรณาการ (ทรพยากรขององคกรประกอบดวย บคคลากร (people) วสด
อปกรณ (materials) เงน (money) และขอมลสารสนเทศ (information)) โดยการบรณาการระบบการจดการของแตละ
แผนกเขาดวยกน เพอทาใหสามารถใชขอมลสารสนเทศรวมกน โดยทาใหสามารถบรหารขอมลสารสนเทศตางๆ แบบ
เรยลไทม ทาใหสรางผลกาไรไดเพมมากขนอาทเชน เพมความรวดเรวในการทาธรกจ นอกจากน REP แพคเกจบาง
ระบบยงสามารถขยายประสทธภาพการทางานโดยเพมซอฟตแวรทมหนาทหรอความสามารถเฉพาะทางเขาไปใน
ภายหลง ทาใหสามารถทางานไดตรงตามความตองการของธรกจแตละประเภทไดเพมมากขน
(2) ซอฟตแวรแพคเกจสาหรบงานเฉพาะทางตางๆ (การบญช (Accounting) การสนบสนนทางการตลาด
(marketing support) ซอฟตแวรบรหารการขาย (sales management software))
ซอฟตแวรแพคเกจสาหรบงานเฉพาะ เปนซอฟตแวรสาหรบใชงานทวไปในขอบเขตงานเฉพาะทางตางๆ อาท
เชน งานบญช (accounting services) งานควบคมคลงสนคา (inventory control) และการบรหารงานขาย (sales
management) เปนตน
โดยซอฟตแวรแพคเกจแตละประเภทประกอบดวยฟงกชนทจาเปนสาหรบงานประเภทนนๆ เชนงานบญช
และงานบรหารงานทางการตลาด (accounting and marketing management tasks) งานการคานวณเงนเดอน
(employee payroll calculation tasks) และงานบรหารจดการขอมลสารสนเทศของลกคา (customer information
management tasks) เปนตน
ตวอยางเชน ซอฟตแวรแพคเกจเพอการบญชออกบญชงบดล เพอการจดการขอมล อาทเชน สามารถสราง
งบทางบญช (statements of accounts) งบทางการเงน (financial statements) ไดโดยอตโนมต เพยงปอนบตร และ
อนญาตใหทาการวเคราะหขอมล ทาใหสามารถทาความเขาใจเงอนไขตางๆ ทางธรกจ ไดโดยงาย
การใชซอฟตแวรแพคเกจเพองานเฉพาะทางตางๆ ชวยใหลดเวลาในการทางานลงไดเปนอยางมาก
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 112
อางอง
ERP: Enterprise Resource Planning (การวางแผนการใชทรพยากรองคกร)
ERP เปนเทคนคเพอเพมประสทธภาพการบรหารจดการขององคกร โดยการบรหารจดการการใชทรพยากร
องคกรอยางคมคา มประสทธภาพ (ทรพยากรองคกร ไดแก บคคล (human resources) ทรพยสน (assets) เงนทน
(funds) และขอมลสารสนเทศ (information)) นบตงแตการผลตถงการขาย การบญช และรวมถงทรพยากรมนษย
เปนเทคนคในการบรหารจดการททาหนาทบรหารจดการทรพยากรทมอยทงหมดขององคกรแบบบรณาการ และทาให
การดาเนนธรกจมประสทธภาพ ดวยการบรหารจดการ การจดสรรทรพยากรตางๆ อยางคมคาเหมาะสม
(3) ซอฟตแวรแพคเกจเพองานอตสาหกรรม (ซอฟตแวรแพคเกจ ทางการเงน (finance) การบรการทาง
การแพทย (medical services) การผลต (production) การขนสง (transportation))
ตวอยางเชน มงานตางๆ มากมายทสถาบนทางการแพทยไมสามารถจดการไดดวยซอฟตแวรแพตเกจ
เฉพาะงานตางๆ อาทเชน การจดการอปกรณและสงอานวยความสะดวกทางการแพทย (medical
facilities/equipment) เนองจากความแตกตางของตนทนทางการรกษา และเงอนไขของการประกนสขภาพแหงชาต
(National Health Insurance)
ซอฟตแวรแพคเกจเพอแตละอตสาหกรรมจงไดรบการพฒนาขนเพอสามารถใชงานไดอยางเหมาะสมในการ
ทางานแตละอตสาหกรรมทมรปแบบการบรหารจดการเฉพาะทาง
เตรยมค
3 ระบ
นอกจ
(1) ระ
รฐบาล
Resid
name
code)
กเนต
ทะเบย
ใหแกอ
ระยะเ
ถนทอ
สามาร
Can r
สามาร
Can e
สามาร
Can c
ระบบท
ระบบ
ความพรอมการส
บบอนๆ
ากซอฟตแวรเพ
ะบบเครอขาย
ระบบเครอ
ลกลาง กบองค
dent Register)
) วนเดอนปเก
) เพอสามารถแ
(Juki Net) เ
ยนราษฎไดทกท
องคกรสวนทอง
เวลาในการทาง
ย Resident
รถขอสาเนา / บ
equest a cop
รถแจงยายถนท
easily carry ou
รถยนยนตวตน
confirm the ide
ทะเบยนราษฎ
เครอขาย Netw
อบมาตรฐานวชา
พอทางธรกจแล
ทะเบยนราษฎ
ขายทะเบยนรา
คกรปกครองสว
) ทประกอบดว
ด (date of bi
แบงปนใชงานข
เพอสามารถระ
ทในญปน ทา
งถน ทาใหสาม
งานลงได
บตรถนทอยของ
y of his/her re
ทอยไดโดยงาย
ut the procedu
นของผอยอาศย
entities of res
Basic Reside
work System
าชพไอท IT Passp
ลวยงมระบบอน
ฎ (Basic Res
าษฎ เปน
นทองถนทวปร
วยขอมลสารสน
irth) เพศ (gen
อมลสารสนเท
บตวตนของผพ
าใหผททาการย
มารถแจงเตอนก
งตนจากทใดกไ
esident card f
สะดวกรวดเรว
ure for registe
ทวประเทศ
idents nationw
ent Register
port: STRATEGY
นๆ ทใชในชวตป
ident Registe
ระบบทเชอมโย
ระเทศเขาดวยก
นเทศของราษฎ
nder) ทอย (a
ศรวมกนระหวา
พานกอาศยในแ
ายถน หรอเด
การทางานรวมก
ไดในประเทศญ
rom anywhere
ว
ering at a new
wide
Y
ประจาวน โดยม
r Network Sy
ยงหนวยงานทท
กนผานระบบเค
รทพานกอาศย
ddress) และเ
างองคกรตางๆ
แตละทองถนทว
ดนทางไปยงสถ
กนระหวางหนว
ญปน
e in Japan
w address
มระบบตางๆ ด
stem)
ทาหนาทบรหาร
รอขายทาให ง
ยในแตละทองถ
เลขประจาตวป
ขางตนรวมกน
วประเทศได ระ
านทตางๆ ไม
วยงานตางๆ ได
ห
งตอไปน
รจดการขอมลพ
งานทะเบยนราษ
ถม ประกอบดว
ระชาชน (resi
น หรอเรยกอกช
ะบบนสามารถ
มจาเปนตองยน
ดอยางมประสท
หนาท 113
พนฐานของ
ษฎ (Basic
วย ชอ (full
dent card
ชอหนงวา ย
สาเนาบตร
นสาเนาบตร
ทธภาพ ลด
เตรยมค
(2) ระ
ในงาน
แบบฟ
อยางม
สาเนา
แตกต
กระบว
ใบเสร
ออกเล
สานกง
ถนทอ
แนะน
แบบฟ
แจงยน
ความพรอมการส
ะบบเอกสารแ
ระบบเอกส
นของรฐบาลกล
ฟอรมเอกสารตา
มาก รวมทงชวย
ระบบนทาใ
าทะเบยนราษฏ
างกน
รบแบบฟอ
วนการรบเอกส
รจรบเงน / การต
ลขรบเอกสาร Is
งานสาธารณะ
ย Resident
าระบบ System
ฟอรม Applicat
นยนการรบ / ก
อบมาตรฐานวชา
และประกาศอเ
สารและประกาศ
ลางและองคกรบ
างๆ ผานทางอ
ยลดภาระในกา
ใหประชาชนสา
ฏ เอกสารทาง
รมและยนแบบ
าร Proceeds
ตรวจสอบ Rec
ssuance
Public office
m introduction
tion
ารตรวจรบ not
าชพไอท IT Passp
เลกทรอนกส
ศอเลกทรอนกส
บรหารสวนทอง
นเตอรเนตทาใ
ารเดนทางมายง
ามารถขอแกไข
งราชการตางๆ
บผานหนาเคาน
to pick up do
ceipt/inspectio
n
tification Rece
port: STRATEGY
(Electronic ap
ส เปนระบบเ
งถน ผานเคร
ใหสามารถลดข
งสานกงานบรห
เอกสาร ยนจ
ไดโดยสะดว
นเตอร
cuments
on
eipt/inspectio
Y
pplication/noti
พอทาหนาทใน
รอขายอนเตอร
นตอนและระย
หารดวย
ดทะเบยน แล
วก อยางไรก
n/Issuance
ification syste
นการรบคาขอเอ
รเนต เมอมก
ยะเวลาในการด
ละงานทะเบยน
ตามในแตละท
ห
em)
อกสารและแจง
การนาระบบนม
ดาเนนงานตางๆ
นตางๆ ของภา
ทองถนอาจใหบ
หนาท 114
เตอนตางๆ
มาใชงานรบ
ๆ ลงไดเปน
าครฐ อาท
รการงานท
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 115
2-3-2 ระบบวศวกรรม (Engineering system)
การใชงานระบบไอททหลากหลายรปแบบในงานทางวศวกรรม เพอวตถประสงคตางๆ อาท งานสนบสนนการ
ออกแบบ/การผลตแบบอตโนมต และการบรหารจดการงานผลตใหมประสทธภาพ และงานควบคมคลงสนคา เปนตน
ประเภทของระบบงานทางวศวกรรมสามารถสรปไดดงน
(1) CAD
CAD เปนระบบทใชเพอการออกแบบทางเครองกล อาคาร และวงจรอเลกทรอนกส ทาใหสามารถแสดง
ผลงานการออกแบบในรปแบบสามมต และแกไขงานออกแบบเหลานไดโดยงาย
(2) CAM
CAM เปนระบบทใชเพอการควบคมสายการผลตในโรงงานอตสาหกรรม
นอกจากนระบบการผลตทใช CAM ทสามารถใช CAD รวมดวยโดยเรยกวา ระบบ CAD/CAM
ระบบประเภทนใชเพอนาเขาขอมลรปภาพทสรางจาก CAD ไปยง CAM จากนนสงผานขอมลไปยงเครองมอ
(machine tools) เพอดาเนนการผลตจรงตอไป
(3) FA: Factory Automation (ระบบอตโนมตในโรงงาน)
FA หรอระบบอตโนมตในโรงงาน เปนระบบสายการผลตอตโนมตในโรงงานอตสาหกรรม
ระบบประเภทนมประโยชนอยางมากในการลดตนทนและทาใหโรงงานสามารถทางานแบบอตโนมตเตม
รปแบบ โดยประโยชนของ FA มดงน
• เพมประสทธภาพการทางานใหดขน Improved working efficiency
• โดยการบรหารจดการสารสนเทศตางๆ ทจดเกบโดยระบบ FA ทาใหสามารถลดขอผดพลาดของคนงานและการผลตทผดพลาดลงได
• ลดคาใชจายแรงงาน
• เนองจากระบบ FA ทาใหงานตางๆ ทตองใชผปฏบตงานหลายคนลดลงหรออาจไมตองใชคนในการทางานเลย ทาใหคาใชจายทางดาน
แรงงานลดลง
• เพมความปลอดภยใหดขน
• การดาเนนงานของโรงงานแบบอตโนมตทาใหมความปลอดภยเพมมากขน ลดอตราการเกดอบตเหตใหนอยลง โดยเฉพาะการทางาน
ในชวงกลางคน
(4) CIM (Computer Integrated Manufacturing) อตสาหกรรมการผลตดวยคอมพวเตอรเชงบรณาการ
CIM เปนระบบการบรหารจดการขนตอนตางๆ ของกระบวนการผลต การใช CIM ทาใหเพมประสทธภาพใน
การผลต และสงเสรมการประสานการทางานรวมกนของแผนกตางๆ โดยการบรหารจดการสารสนเทศทเกดขนจาก
กระบวนการในการผลตโดยคอมพวเตอร และแบงปนสารสนเทศเหลานนใหสามารถใชงานรวมกนทงองคกร
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 116
2-3-3 ธรกจอเลกทรอนกส (E-business)
พาณชยอเลกทรอนกสหรอ EC (electronic commerce) หมายถงกจกรรมทางการพาณชยโดยใชเครอขาย
พาณชยอเลกทรอนกสเปนธรกจทสามารถทาใหเกดขนไดดวยเงนทนจานวนนอยเนองจากสามารถตดคาใชจาย
ทางดานหนารานคาและพนกงานขายออกไป ทาใหเกดธรกจการจาหนายสนคาโดยใชอนเตอรเนต
คาวาพาณชยอเลกทรอนกส ทกาหนดโดยกระทรวงพาณชย หมายถง การทาธรกรรมทางการคาผานสอ
อเลกทรอนกสโดยใชเทคโนโลยอนเตอรเนต
โดยทวไปหมายถง ระบบธรกจเพอการรบคาสงซอและทาการชาระเงนผานอนเตอรเนต
พาณชยอเลกทรอนกสสามารถแบงตามความสมพนธของการทาธรกรรมไดดงตอไปน
• BtoB (Business to Business) ธรกจกบธรกจ การทาธรกรรมใดๆ ทเกดขนระหวางองคกร รวมถง EDI และ
CALS
• BtoC (Business to Consumer) ธรกจกบผบรโภค การทาธรกรรมระหวางบรษทกบผบรโภครายยอย รวมถง
ตลาดการคาอเลกทรอนกส (electronic marketplaces) ( ตลาดการคาเสมอน virtual markets) และ
หางสรรพสนคาออนไลน (online malls) )หางสรรพสนคาเสมอน virtual shopping centers) นอกจากนยงใชกน
อยางแพรหลายในการโฆษณาทางอนเทอรเนต (Internet advertising) บรการธนาคารทางอนเทอรเนต (Internet
banking) และการซอขายหนทางอนเทอรเนต (Internet trading / electronic stock trading)
• BtoE (Business to Employee) ธรกจกบพนกงาน การแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางบรษทกบพนกงาน
รวมถงระบบการสอสารขอมลเชนระบบการจดการตารางเวลา (schedule management systems) และกระดาน
ขาวอเลกทรอนกส (electronic bulletin boards)
• CtoC (Consumer to Consumer) ผบรโภคกบผบรโภค การทาธรกรรมระหวางบคคล รวมถงการประมล
อเลกทรอนกส (electronic auctions)
• GtoC (Government to Consumer) รฐบาลกบผบรโภค การทาธรกรรมระหวางรฐบาลกบประชาชน รวมถง
ระบบงานทะเบยนและการแจงเตอนไปยงสานกงานสาธารณะ (electronic application/notification systems)
1 ขอควรระวงในการพาณชยอเลกทรอนกส (Precautions in electronic commerce)
ในปจจบน การทางานในชวตประจาวนของแตละคนและในองคกรลวนมคอมพวเตอรเขามาเกยวของ
ดงนนมาตรการรกษาความปลอดภยอยางเขมงวดจงมความจาเปนอยางยง เพอปองกนไมใหเกดการรวไหลของขอมล
สวนบคคลอนเนองมาจากความประมาท และทาใหองคกรมการบรหารจดการขอมลสารสนเทศใหถกตองปลอดภย
เมอมการดาเนนงานแบบพาณชยอเลกทรอนกส จาเปนตองมการเอาใจใสหรอใหความสาคญกบสงตางๆ ตอไปน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 117
(1) ขอควรระวง สาหรบผซอ (Precautions for buyers)
●ขอควรระวงเรองการรกษาความปลอดภย (security)
เพอสามารถยนยนไดวาเวบไซตมความนาเชอถอจาเปนตองใหความสาคญกบการรกษาความปลอดภย
ขอมลสวนบคคลไมใหเกดการรวไหลสภายนอกอนเนองมาจากความผดพลาดใดๆ และตองไมเปดเผยสารสนเทศเกน
กวาทจาเปน
●ขอควรระวงเรองปญหาการหลอกลวงทางอนเทอรเนต (Internet fraud)
เพอยนยนไดวาสารสนเทศตางๆ อาทเชน ประสทธภาพทางธรกจของผจาหนาย () ประวต และทอยเพอการ
ตดตอ เพอสามารถหลกเลยงอนตรายใดๆ ทอาจเกดขน
●ขอควรระวงเกยวกบวธการทาธรกรรม (transaction method)
วธการตรวจสอบและยนยนการทาธรกรรม ประกอบดวยวธการชาระเงนและวธการสงมอบสนคากอนการสงซอ
(2) ขอควรระวงสาหรบผขาย (Precautions for sellers)
●ขอพงระวงในเรองการรกษาความปลอดภย (security)
การบรหารจดการการจดเกบขอมลสารสนเทศสวนบคคลใหปลอดภย และตองแนใจวาไมเกดการรวไหลของขอมลขน
●การพจารณาของชอเสยง (reputation)
ทาการยนยนขอมลสารสนเทศของผททาการสงซอ ทอาจเกดความผดพลาด อาทเชน เพอปองกนการเกดความพด
พลาดจากกรณความผดพลาดในการสงขอมลผลตภณฑ ทอยในการจดสง หรอขอมลผลตภณฑทผดพลาด
นอกจากนเพอลดความเขาใจผดเกยวกบผลตภณฑ ใหทาการแสดงรปและขอมลตางๆ ของผลตภณฑอยางชดแจงและ
ทาการสอบทวน กบผสงซอกอนทาการสงขอมลการสงซอ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 118
อางอง
การพาณชย
การพาณชย เกยวของกบการนาสงสนคาระหวางผเกยวของทางธรกจ และการแลกเปลยนสงของ บรการ
ขอมลสารสนเทศ หรอเงน ระหวางผทเกยวของกบการสงซอและผรบคาสงซอ
ระบบ EDI (Electronic Data Interchange)
EDI เปนการแลกเปลยนขอมลอเลกทรอนกสของธรกรรมทางการคาระหวางองคกร ผานเสนทางการสอสาร
รปแบบของขอมลอเลกทรอนกสเพอเพอการแลกเปลยนและวธในการเชอมตอกบเครอขาย ขนอยกบประเภทของ
อตสาหกรรม ในปจจบนนยมใชอนเตอรเนต และรปแบบ HTML หรอ XML จนเปนมาตรฐานทใชกนโดยทวไป
CALS (Commerce At Light Speed) การพาณชยดวยความรวดเรว
CALS เปนวธการทพยายามลดคาใชจายดวยการแบงปนขอมลสารสนเทศทกชนดระหวางหนวยงานหรอ
องคกร โดยการออกแบบการผลต การจดจาหนาย และการบารงรกษา นอกจากนยงหมายถงการสงเสรมการพาณชย
อเลกทรอนกสใหเกดขนและแพรหลายรวดเรวโดยใชวธการน
เมอเนอหาหลกถกทาใหเปนมาตรฐานและการรวมเขากนใหอยในรปแบบเดยวกนโดยใช SGML หรอ XML
การประมลแบบรเวอรส (Reverse auction)
การประมลแบบรเวอรสเปนรปแบบการประมลทผซอเปนผระบจานวนเงนทตนเองสามารถจายได ในขณะท
ผขายทาหนาทเสนอราคาทตนเองสามารถจาหนายใหได ผซอทาการซอกบผขายทเสนอราคาตาสดหรอผขายทม
ขอเสนอทางการขายทดทสด
การประมลดวยวธนเปนวธทนยมใชในการประกวดราคาจดซอจดจางงานสาธารณะและงานบรการตางๆ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 119
2-3-4 เครองใชภายในครวเรอน (Consumer appliances) และอปกรณทางอตสาหกรรม
(industrial devices)
ระบบสมองกลฝงตว (embedded system)
เปนระบบคอมพวเตอรทฝงอยในอปกรณตางๆ เพอทาใหอปกรณเหลานนสามารถทางานเฉพาะทางได
ระบบปฏบตการฝงตว (embedded OS) ถกนามาใชเพอทาการควบคม โดยใชเนอทหนวยความจา (ROM) และหนวย
ประมวลผล (CPU) เพยงเลกนอย ในปจจบนดวยความนยมในการนาไปใชทงในอปกรณเครองใชในครวเรอน และ
อปกรณทางอตสาหกรรม ทาใหคาใชจายหรอตนทนการใชและผลตระบบสมองกลฝงตวลดลง
(1) เครองใชไฟฟาในครวเรอน (Consumer appliances)
เครองใชไฟฟาในครวเรอนเปนอปกรณอเลกทรอนกสทใชในครวเรอนโดยทวไป เชนหมอหงขาว เครองซกผา
เครองปรบอากาศ โทรศพทมอถอและพดเอ ในปจจบน อปกรณเครองใชไฟฟาในครวเรอนยงหมายรวมถง อปกรณบาน
อจฉรยะ (intelligent home appliances) ซงเปนอปกรณทสามารถเชอมตอเขากบเครอขายตางๆ อาทเครอขาย
อนเตอรเนต
(2) อปกรณทางอตสาหกรรม (Industrial devices)
อปกรณทางอตสาหกรรม เปนอปกรณทจะใชในทางานทางอตสาหกรรมตางๆ อาทเชนหนยนตสาหรบใชใน
อตสาหกรรมอปกรณเครองมอทางอตสาหกรรม ระบบอาณตสญญาณ และลฟทเปนตน
อปกรณทางอตสาหกรรมตางๆ อาทเชน เครองจาหนายสนคา และเครองดมอตโนมต และเครองบรการ
อตโนมตตางๆ เชน เกมส บรการเอทเอม และคลงสนคาอตโนมตเพอสนบสนนงานการกระจายสนคา ทงทางเรอ
รถบรรทก และดวยวธอนๆ
เตรยมค
อางอง
PDA (
หนงสอ
เสมอน
อรรถป
เครอง
ความส
รายกา
บานโด
ความพรอมการส
ง
(Personal Dig
PDA เปน
อทอย, ตาราง
นคอมพวเตอรข
ประโยชนตางๆ
นอกจากน
งใชภายในบา
เครองใชภา
สามารถในการ
ารทว เชนการต
ดยใชโทรศพทม
อบมาตรฐานวชา
gital Assistant
นอปกรณคอมพ
งเวลาและ เพอ
ขนาดเลกทสาม
ได
PDA ยงมคณส
นอจฉรยะ (In
ายในบานอจฉร
รสอสารโดยการ
ตอบแบบสารวจ
มอถอเปนตน รว
าชพไอท IT Passp
t) พดเอ
พวเตอรมอถอส
อการจดบนทก
มารถรบสงอเมล
สมบตทสามาร
ntelligent hom
รยะ เปน
รเชอมตอเขากบ
จโดยใชรโมทคอ
วมทงสามารถค
port: STRATEGY
วนบคคลขนาด
(notepads)
ล ทองเว
รถแลกเปลยนข
me appliances
นอปกรณอเลกท
บเครอขายเชน
อนโทรลของทว
คนหาและดาวน
Y
ดเลก ทผลตข
นอกจากนยงส
วบไซตตางๆ
อมลกบคอมพ
)
ทรอนกสทใชภา
อนเตอรเนต
ว หรอสามารถส
นโหลดขอมลผ
ขนเพอการจดกา
สามารถเพมควา
และสามา
วเตอรสวนบคค
ายในครวเรอน
ตเปนตน ทาใ
สงการเปดปดเค
านเตาอบไมโค
ห
ารขอมลสวนบ
ามสามารถอน
ารถตดตงใชงาน
คล (PC) ไดอก
ซงเปนอ
ใหผใชสามารถ
ครองปรบอากา
ครเวฟ
หนาท 120
คคล เชน
ๆ เพมเตม
นซอฟตแวร
ดวย
อปกรณทม
ถโตตอบกบ
าศจากนอก
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 121
2-4 แบบทดสอบ บทท 2
2-1) การวเคราะห SWOT เปนการวเคราะหเพอตรวจสอบ โอกาส (opportunities) กบภยคกคาม (threats) และ จด
แขง (strong) กบจดออน (weak) ในการวางแผนกลยทธ ตองรวมขอใดตอไปนไวในขอบเขตของหวขอการประเมนจด
แขงจดออน
a) จานวนบรษทคแขง b) ราคาผลตภณฑของบรษทตนเอง
c) อตราการเจรญเตบโตของตลาดเปาหมาย d) แนวโนมทางเศรษฐกจของประเทศ
2-2) บรษทมสายพานการผลตทประกอบดวยผลตภณฑสรายการ ตารางตอไปนเปนสรปผลของการสารวจทางการขาย
สวนแบงทางการตลาด และอตราการเจรญเตบโตทางการตลาดของแตละผลตภณฑในปประกอบการ
ขอใดตอไปน แสดงถงแมททรกซแสดงความเกยวพนกบผลตภณฑ (product portfolio matrix (PPM))
โดย ขนาดของวงกลมแสดงถงปรมาณการขาย
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 122
2-3) ขอใดตอไปน อธบายถงการตลาดแบบหนงตอหนง (one-to-one marketing)
a) เปนการประมาณการสถานะของบรษทจากสวนแบงทางการตลาดและการดาเนนกจกรรมทเหมาะสมกบ
สถานะ
b) เปนการสรางความพงพอใจโดยการตอบสนองตอความตองการของลกคาแตละราย แทนทจะเปนลกคาแต
ละกลมในตลาด
c) เปนการพฒนาผลตภณฑและสวนผสมทางการตลาดทเหมาะสมกบความตองการของแตละสวน
d) เปนการผลตและกระจายสนคาแตละอยางในปรมาณมาก ไปยงกลมลกคาเปาหมายทงหมด
2-4) ขอใดตอไปน เปนมมมองของบตรคะแนนสมดลย (balanced scorecard) ทอยนอกเหนอจากมมมองสามดานคอ
มมมองทางการเงน ทางดานลกคา และกระบวนการทางธรกจ
a) การเรยนรและการเจรญเตบโต (Learning and growth) b) การสอสาร (Communication)
c) ผลตภณฑ (Product) d) ความไดเปรยบ (Advantage)
2-5) ขอใดตอไปนอธบาย SCM ไดถกตอง
a) เทคนคทชวยเสรมสรางความสมพนธกบลกคาและเชอมโยงความสมพนธเหลานนเพอปรบปรงผลกาไร
ขององคกร โดยการบรหารจดการโดยการแลกเปลยนกบลกคาอยางตอเนอง ดวยการแบงปนขอมลขาวสาร
ระหวางแผนกตางๆ ทเกยวของกบลกคา
b) เปนเทคนคเพอแบงปนความร (objective knowledge) ความเชยวชาญ (experiences) และ
ความสามารถ (know-how) ของพนกงานแตละรายจากกจกรรมทางธรกจ (business activities) ในรปแบบ
ความรระดบองคกรแบบเครอขาย
c) เปนเทคนคเพอรวมศนยในการบรหารจดการขอมลทไดจากธรกรรมทางธรกจ เชน การขาย การผลต การ
บญช และกจการทางดานบคคล ดวยการบรณาการฐานขอมล และความเขาใจในการดาเนนงานของแตละ
แผนกแบบเรยลไทม
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 123
d) เปนเทคนคเพอเพมประสทธภาพกระบวนการทางธรกจทงหมดดวยการแบงปนและการบรหารจดการ
สารสนเทศระหวางบรษทกบแผนกตางๆ ทมการปฎสมพนธแบบกระบวนการเชงลาดบจากการจดซอจดหา
องคประกอบตางๆ เพอการผลต การกระจายสนคา และการขาย
2-6) ขอใดหมายถงเทคนคทใชเพอทานายหรอคาดการณแนวโนมเทคโนโลยในอนาคตทตองการเพอการวางแผนการ
วางแผนกลยทธ เทคนคในการพฒนา ความคดเหนทรวบรวมไดจากผเชยวชาญทหลากหลาย การวเคราะหทางสถตใน
ความคดเหน และขอเสนอแนะจากการวเคราะหความคดเหนเหลานนทมการทบทวน ทาซาการวเคราะหความคดเหน
เหลานน
a) การเขยนบทจาลอง Scenario writing b) วธเดลไฟ Delphi method
c) การระดมสมอง Brainstorming d) การแสดงบทบาททกาหนดให Role-playing
2-7) ขอใดตอไปนเปนบตรทบรษททาการออกใหแกสมาชกโดยความรวมมอจากธนาคารและรานคา โดยสมาชกเพยง
แสดงบตรเมอทาการซอสนคา และไมตองชาระคาสนคาดวยเงนสดแตจะทาการเรยกเกบในภายหลง ตามเงอนไข
สญญาทไดตกลงไวระหวางบรษทผออกบตรและสมาชกทเปนผบรโภค
a) บตรประชาชน ID card b) บตรเครดต Credit card
c) บตรเดบต Debit card d) บตรเตมเงน Prepaid card
2-8) ขอใดตอไปน อธบายถงลกษณะของระบบตรวจสอบยอนกลบ (traceability system)
a) เปนการใชคอมพวเตอรเพอการแกปญหาจากฐานขอมลหรอการสรางโปรแกรมผเชยวชาญทมความ
ตองการ เชนการตรวจรกษา (medical diagnosis) เปนตน
b) เปนการนาสงขอมลการสงซอไปหนสวนทางธรกจเพอประโยชนในการบรหารจดการสนคาไมใหรานคา
ยอยเกดความขาดแคลนสนคาเพอการจาหนาย
c) ทาใหสามารถตดตามประวตขอมลสารสนเทศในการผลตและการกระจายสนคาอาหารจากปลายทาง
ผบรโภคยอนกลบไปยงแหลงผลต
d) เปนการสนบสนนการตดสนใจทไมสามารถเปนโปรแกรมได เพอแกไขปญหาในการบรหารจดการอยางม
ปฏสมพนธ
2-9) ขอใดอธบายถงงานบรการทใชงาน GPS
a) เปนระบบการชาระเงนอตโนมต เมอยานพาหนะผานชองเกบคาผานทางบนทางดวน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 124
b) การเผยแพรขอมลขาวสารใดๆ ดวยดาวเทยวอจฉรยะ โดยการตดตงอปกรณภาครบ เชน เสาอากาศของแต
ละอปกรณภายในบาน หรอในทพกเพอสามารถรบสญญาณจากดาวเทยมทงแบบกลมและแบบเดยว
c) การเชอมตอคอมพวเตอรสวนบคคลเขากบเครอขายโดยไมตองใชสาย แตใชคลนวทยหรอรงสอนฟราเรด ใน
สถานทตางๆ เชน รานคาทยากลาบากตอการวางสายเคเบล หรอสานกงานทยากตอการเคลอนยาย
เฟอรนเจอร
d) เปนการบงชตาแหนงของผใชโดยการแสดงบนแผนทในอปกรณเคลอนท โดยอาศยขอมลจากดาวเทยม
2-10) ผลตภณฑตางๆ ตอไปน เชน โทรทศน ตเยน และเครองปรบอากาศ ทตดตงอปกรณทาใหสามารถเชอมตอกบ
เครอขาย เชนอนเตอรเนต เรยกวาอะไร
a) อปกรณเครองใขในบานแบบ (AV household appliances)
b) อปกรณเครองใขในบานแบบ (PC household appliances)
c) อปกรณบานอจฉรยะ (Intelligent home appliances)
d) อปกรณบานเอนกประสงค (Multifunctional home appliances)
2-11) ขอใดตอไปนหมายถง BtoC ในเรองพาณชยอเลกทรอนกส (E-Commerce)
a) บรษททออกคาสงซอวตถดบไปยงผจาหนายดวย Web-EDI
b) พนกงานสมครใชบรการเพอรบสวนลดการขายจากเวบไซตขายสนคาสาหรบพนกงานในบรษท
c) บรษทเขารวมเสนอราคาประมลงานกอสราง ในรปแบบการประมลอเลกทรอนกส จากรฐบาลทองถน
d) ลกคาสงซอหนงสอจากรานคาออนไลนในหางสรรพสนคาเสมอน (virtual mall)
2-12) เมอกาไรตอเดอนสามารถคานวณไดจากตารางทกาหนดให จะตองผลตสนคา B จานวนเทาใดในแตละเดอน
โดยจานวนวนทางานตอคนตอเดอนเทากบ 280
a) 15 b) 20 c) 25 d) 30
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 125
เฉลยแบบฝกหด บทท 2
2-1 คาตอบ b
คาอธบาย
การวเคราะห SWOT ทางดานจดออนจดแขงของสภาพแวดลอมภายในขององคกร โดยสภาพแวดลอมภายใน
ประกอบดวย ทรพยากรมนษย ความสามารถในการปฏบตการ ราคาสนคา ความสามารถในการขาย แบรนดสนคา
ความสามารถในการแขงขน และสถานะทางการเงนขององคกร การกาหนดจดแขงตองคานงถงจดออนทจะตอง
เอาชนะ สภาพแวดลอมภายนอกขององคกร ตองทาการประเมนภายใตโอกาส (opportunities) กบภยคกคาม
(threats) ในการวเคราะห SWOT สภาพแวดลอมภายนอกประกอบดวย การเมอง เศรษฐกจ สงคม กฎหมาย ตลาด
การเปลยนแปลงทางดานราคา แนวโนมของลกคา และบรษทคแขง เพอการกาหนดโอกาสทเปนประโยชนและภย
คกคามทควรปองกน
2-2 คาตอบ a
คาอธบาย
ทาการเปรยบเทยบขนาดของวงกลม และจดตด คาตอบทถกตองจงเปนขอ a
2-3 คาตอบ b
คาอธบาย
การตลาดแบบหนงตอหนง เปนวธการสรางความพงพอใจตอความตองการของลกคาแตละราย แทนทจะเปนการ
ตอบสนองตอความตองการของลกคาเปนกลม
2-4 คาตอบ a
คาอธบาย
บตรคะแนนสมดลยเปนวธการแสดงเปาหมายและกลยทธขององคกรใหชดเจน และการประเมนธรกจจากมมมองท
หลากหลาย แทนทจะเปนการองกบผลประกอบการทางธรกจเพยงอยางเดยว จงเปนการกาหนดแนวโนมผลทางธรกจท
สมดลย บตรคะแนนสมดลยจงประเมนกลยทธทางธรกจจากมมมองสดานคอ มมมองทางดานการเงน ลกคา
กระบวนการทางธรกจ และการเรยนรและการเจรญเตบโต โดย บรณาการมมมองตางๆ เขาดวยกนเปนมาตรการในการ
วดผลในกจกรรมประจาวน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 126
2-5 คาตอบ D
คาอธบาย
SCM ใชคอมพวเตอรหรออนเตอรเนตเพอบรณาการงานบรหารจดการ ประกอบดวย การสงซอจากซพพลายเออร และ
การจดซอจดหาวสด (วตถดบและองคประกอบ) เพอการบรหารจดการคลงสนคา และการจดสงผลตภณฑ องคกร
ตางๆ ทาการปฏสมพนธดวย SCM เพอบรหารจดการระบบผานการแลกเปลยนสารสนเทศทกาหนดระหวางองคกร
ดวยคาใชจายในการกระจายขอมลทตาดวยการลดปรมาณสนคาคงคลงเกนความจาเปน
ก) หมายถง CRM
ข) หมายถง SFA
c) หมายถง ERP
2-6 คาตอบ b
คาอธบาย
ระเบยบวธแบบเดลไฟ (Delphi method)
ระเบยบวธเดลไฟ เปนเทคนคในการพยากรณเหตการณในอนาคต ทมแนวโนมอาจเกดขนเทคนคเดลไฟนามาใชเพอ
การวางแผนกลยทธในการพฒนาทางดานเทคโนโลย และการวางแผนแบบอนๆ โดยจะทาการสอบถามผเชยวชาญ
หลายๆ คน เพอรวบรวมความคดเหนและตกผลกทางความคด โดยการทากระบวนการซาๆ ทาใหไดบทสรปทาง
ความคดทเกดจากสถตทางความคดเหน
2-7 คาตอบ b
คาอธบาย
บตรเครดตเปนบตรทออกตามสญญาระหวางผบรโภคกบบรษทบตรเครดต ผถอบตรหรอผบรโภคสามารถใชบตร
เครดตภายใตเงอนไขขอสญญาทไดตกลงไว เชน วนหมดอาย และวงเงนเครดต เพอใชในการซอสนคาและการใช
บรการตางๆ ผานการชาระเงนแบบตางๆ
a) บตรเพอใชในการบงชความเปนตวตนเชน บตรพนกงาน หรอบตรสมาชก
c) บตรเดบตปจจบนใชเพอบงบอกสถานะทางการเงน ทาใหสามารถซอสนคาแบบเรยลไทม ดวยบญชธนาคาร
d) บตรแบบชาระเงนกอนหรอบตรเตมเงน ทใชเพอชาระคาสนคาและบรการ
2-8 คาตอบ C
คาอธบาย
ระบบการตรวจสอบสนคายอนกลบ ทาใหสามารถตดตามการผลตและแผนการกระจายสนคา อาหาร จากแหลงผลต
ยอนกลบไปยงสถานทผลต เพอความมนใจในการรกษาความปลอดภย
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 127
2-9 คาตอบ d
คาอธบาย
GPS (Global Positioning System ระบบบงชตาแหนงทางภมศาสตร) เปนระบบทใชดาวเทยมเทยมเพอตรวจสอบ
ตาแหนงปจจบนของวตถ มการนาไปใชอยางกวางขวางในอปกรณตางๆ เชน ระบบนาทางรถยนตและโทรศพทมอถอ
เพอตรวจสอบสถานทปจจบนของอปกรณเหลาน
2-10 คาตอบ C
คาอธบาย
อปกรณเครองใชสารสนเทศ (information appliance) หมายถง ผลตภณฑอเลกทรอนกสสาหรบผบรโภค เปนอปกรณ
ทสามารถสอสารโดยการเชอมตอกบเครอขาย เชน อนเตอรเนต ตวอยางอปกรณเชน รโมตคอนโทรลของโทรทศน
ดจตอลสามารถนามาใชในการตอบแบบถามจากโปรแกรมโทรทศน โทรศพทเคลอนทสามารถสงเปดปด
เครองปรบอากาศเมออย
2-11 คาตอบ d
คาอธบาย
BtoC เปนคายอของ Business to Consumer ซงหมายถงการทาธรกรรมระหวาง บรษทกบบคคลหนงบคคลใด โดยใช
กนอยางแพรหลายในตลาดอเลกทรอนกส (electronic marketplaces) ชอปปงออนไลน (online shopping) การ
โฆษณาทางอนเทอรเนต (Internet advertising) บรการธนาคารทางอนเทอรเนต (Internet banking) และการซอขาย
หลกทรพยผานอนเทอรเนต (Internet trading)
2-12 คาตอบ d
คาอธบาย
จากคาถามตองการใหผลกาไรตอเดอนจากตารางทกาหนด และจานวนชนของสนคาทตองผลตโดยพจารณาจากฐาน
ภาระงานสงสด โดย วนทางานตอคน (Person-days) เปนหนวยของภาระงาน ดงนนวนทางานตอคนจงหมายถง
แรงงานในการทางานหนงคนในหนงวน
Profit in one (1) month = (Profit per product) × (Production capacity per month)
ผลกาไรในหนงเดอน = (ผลกาไรตอผลตภณฑ) x (กาลงการผลตตอเดอน)
Product A 200,000 × 25 = 5,000,000 yen
Product B 160,000 × 30 = 4,800,000 yen
Product C 90,000 × 40 = 3,600,000 yen
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 128
ดงนน การสรางผลกาไรสงสดตอเดอนโดยการผลต Product A Product B และ Product C ตามคาสง
Workload in one (1) month = (Workload per product) × (Production capacity per month)
ภาระงานในหนงเดอน = ภาระงานตอผลตภณฑ x กาลงการผลตตอเดอน
Product A 4× 25 = 100 person-days
Product B 4 × 30 = 120 person-days
Product C 3 × 40 = 120 person-days
ดงนน จงตองการ 340 วนทางานตอคน (100 + 120 + 120 person-days) เพอผลตผลตภณฑทกรายการ เพอการ
สรางผลกาไรสงสด โดยพจารณาจากภาระงานสงสดตอคนตอวนท 280 วนตอคน โดยกาลงการผลตในผลตภณฑแต
ละรายการเปนดงน
Product A 25 ชน (100 วนตอคน)
Product B 30 ชน (120 วนตอคน)
Product C 20 ชน (60 วนตอคน = 280 − 220 วนตอคน)
Therefore, the correct answer is d).
ดงนนคาตอบทถกตองจงเปนขอ d
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 129
บทท
3 กลยทธระบบสารสนเทศ
(System strategy)
บทท 3 รายละเอยดกระบวนการทางธรกจ วธการปรบปรงการดาเนนงานทางธรกจ
ขนตอนการดาเนนงานของระบบสารสนเทศ
องคประกอบของรายละเอยดความตองการทางคอมพวเตอร
และองคประกอบอนๆ ทเกยวกบกลยทธระบบสารสนเทศ
3-1 กลยทธระบบสารสนเทศ (System strategy)
3-2 การวางแผนระบบสารสนเทศ (System planning)
3-3 แบบทดสอบ บทท 3
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 130
3-1 กลยทธระบบ (System strategy)
3-1-1 แนวคดของกลยทธระบบสารสนเทศ (Concept of information systems strategy)
กลยทธระบบสารสนเทศ (information systems strategy) มจดมงหมายเพอเพมประสทธภาพการ
ดาเนนการทงระยะกลางและระยะยาว ดวยการใชกลยทธทางธรกจทมงเนนกจกรรมในการทาธรกจดวยคอมพวเตอร
ซงตองการแนวทางการดาเนนการทางธรกจในปจจบน การวเคราะหประสทธผลของการตดตงใชงานระบบและผลของ
การลงทน รวมทงการกาหนดแผนในการตดตงใชงานระบบ
1 ความสาคญของกลยทธระบบสารสนเทศ (Significance of information systems strategy)
ในการวางแผนเพอใหการทางานเปนระบบคอมพวเตอร จาเปนอยางยงตองมความเขาใจถงเนอหาของงาน
ในปจจบนและขนตอนในการดาเนนงาน หากดาเนนการวางแผนการใชงานคอมพวเตอรโดยไมมความเขาใจทแทจรง
การลงทนไปทงหมดอาจไมมประโยชนใดๆ เกดขน เปาหมายในการนาระบบคอมพวเตอรมาใชไมใขเพยงเพอม
คอมพวเตอรใช แตเพอสรางระบบสารสนเทศทสอดคลองกบธรกจขององคกร และยทธศาสตรของธรกจ ทองอยกบ
ความรความเขาใจในการดาเนนการธรกจขององคกร
สามารถสรปประโยชนทไดจากการดาเนนงานดวยคอมพวเตอรเปนสองประการดงนคอ
ประโยชน คาอธบาย
การดาเนนงานทคลองแคลว
ปราดเปรยว
สามารถลดเวลาในการทางานและความผดพลาดทเกดขนซาซาก สามารถหลกเลยงได
ดวยการทางานประจาดวยระบบคอมพวเตอร เชนการกรอกขอมลลงในแบบฟอรม
ตางๆ และการจดการคลงสนคาทตองลงตวเลขดวยมอ เปนตน
การสนบสนนการดาเนนงาน เมอทาการกาหนดกลยทธการขายและกลยทธทางธรกจ การวเคราะหขอมลทสะสมไว
จานวนมากสามารถทาไดอยางมประสทธภาพดวยระบบคอมพวเตอรไมวาจะเปนการ
คนหาหรอการจดระเบยบขอมล
2 วตถประสงคของกลยทธระบบสารสนเทศ (Objectives of information systems strategy)
เพอสามาถใชกลยทธทางธรกจ องคกรจาเปนทจะตองกาหนดวตถประสงคเฉพาะดวยการวเคราะหจดแขง
จดออนโอกาสและอปสรรคทางธรกจ (การวเคราะหสวอท SWOT) และการวเคราะหสภาพแวดลอมทางธรกจ เพอให
ทราบถงวตถประสงคทชดเจน ตองมการจดทาแบบจาลองหรอโมเดลในการดาเนนการเพอใหบรรลวตถประสงค
เทคนคการสรางแบบจาลองสามารถสรปไดดงตอไปน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 131
● รปแบบธรกจ (Business model)
รปแบบธรกจ เปนกรอบการทางานทางธรกขสาหรบองคกร และวธในการสรางผลกาไร
องคกรจาเปนตองสรางรปแบบทางธรกจทแตกตางเพอสรางความสามารถทางการแขงขนใหอยเหนอคแขงและเพอนา
องคกรไปสความสาเรจ
●รปแบบกระบวนการทางธรกจ (Business process model)
รปแบบกระบวนการทางธรกจ เปนผลตผลของของแบบจาลองขนตอนการดาเนนงานการขายสนคาและการ
ใหบรการ (การรบคาสงซอ การผลต การขาย) การสรางรปแบบกระบวนการทางธรกจเปนสงจาเปนเพอสามารถใช
แบบจาลองทางธรกจ
●รปแบบของระบบสารสนเทศ (Information system model)
รปแบบของระบบสารสนเทศ ถกออกแบบขนเพอสงเสรมการทางานรวมกนหรอการปฏสมพนธทราบรน
ระหวางระบบทแตกตางกน อาทเชน ระบบการสงซอทางอนเตอรเนต (Internet ordering systems) และระบบการ
บรหารจดการคลงสนคา (inventory management systems) จงเปนสงสาคญทจะตองออกแบบระบบทสามารถ
ประสานการทางานรวมกนระหวางการดาเนนการทแตกตางและการไหลของขอมลทแตกตางใหราบรน
อางอง
ระบบสนบสนนการขาย (Sales support system)
ระบบสนบสนนการขายเปนระบบทใชเพอสนบสนนกจกรรมทางการขาย โดยมจดมงหมายทจะทาใหกจกรรม
การขายมประสทธภาพมากขนดวยการจดการประวตการเจรจากบลกคาและแบงปนการใชทรพยากรรวมกน ไมวาจะ
เปนขอมลของลกคา รวมทงความรทางดานเทคนคการขาย ระบบสนบสนนการขายอาจเรยกอกชอหนงวาระบบ
สงเสรมการขาย SFA: Sales Force Automation
การวเคราะห SWOT
โปรดดท บทท 2-1-1 เทคนคกลยทธทางธรกจ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 132
3-1-2 แนวคดของกระบวนการทางธรกจ (Concept of business process)
ดวยองคกรตองมการทบทวนการทางานดวยระบบคอมพวเตอร ใหเปนไปตามยทธศาสตรทางธรกจของ
องคกร เพอใหระบบคอมพวเตอรสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพ จงเปนเรองจาเปนทจะตองมการสราง
แบบจาลองกระบวนการทางธรกจ (ขนตอนการทางาน) ขนตอนในการดาเนนธรกจ และการระบจดทตองไดรบการ
ปรบปรง
1 ความเขาใจในกระบวนการทางธรกจ (Understanding business processes)
เมอองคกรดาเนนการตามกลยทธทางระบบสารสนเทศ จาเปนอยางยงทจะตองทาการแตกกรอบการทางาน
ทางธรกจออกเปนกรอบยอยๆ และกระบวนการทางานทสมพนธกน และสรางแนวทางการดาเนนงานทดทสดเพอ
สงเสรมการดาเนนงานใหมประสทธภาพและประสทธผล เพอทาการวเคราะหการดาเนนงานทางธรกจในปจจบนและ
แสดงการดาเนนงานเหลานนใหสามารถเขาใจไดงาย จงจาเปนตองทาการสรางแบบจาลองการทางานเพอแสดง
กระบวนการในการดาเนนงานทางธรกจ การสรางแบบจาลองเปนกระบวนการในการออกแบบเพอสรางความเขาใจใน
กระบวนการการทาธรกจ โดยกจกรรมในปจจบนใหอยในรปแบบทเขาใจไดงาย
สามารถใชตารางและแผนภาพตางๆ ในการอธบาย ดงน
ประโยชน รายละเอยด
แนวทางการดาเนนงาน
Streamlining of operations
ลดระยะเวลาในการทางานและสามารถหลกเลยงการเกดความผดพลาด โดยการ
ทางานประจา การทางานดวยคน เชนการจดเกบเอกสาร การจดการคลงสนคา โดย
นาระบบคอมพวเตอรมาชวยในการทางาน
การสนบสนการดาเนนงาน
Support for operations
เพอสนบสนนยทธศาสตรในการขายและการบรหารจดการทางธรกจ การนาระบบ
คอมพวเตอรมาใชเพอชวยคนหาและบรหารจดการขอมล การวเคราะหขอมล ท
เกยวของซงมจานวนมาก ทาใหประสทธภาพในการทางานเพมขน
2 เทคนคการสรางแบบจาลอง โดยทวไป
เทคนคการสรางแบบจาลองโดยทวไปสามารถสรปไดดงน
(1) แผนภาพ E-R (แผนภาพแสดงความสมพนธ) (E-R diagram: Entities relationships diagram)
แผนภาพ ER เปนแผนภาพเพอแสดงความสมพนธระหวางขอมลโดยใช เอนตต (entities) และความสมพนธ
(relationships) ในการอธบาย เอนตต และความสมพนธมลกษณะทหลากหลายเรยกวา แอททรบวท (attributes) โดย
ความสมพนธมสามประเภทไดแก หนงตอหนง (one-to-one) หนงตอหลาย (one-to-many) และ หลายตอหลาย
(many-to-many)
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 133
เอนตต (Entity)
ความสมพนธ (Relationship)
หนงตอหนง (One-to-one)
หนงตอหลาย (One-to-many)
หลายตอหลาย (Many-to-
many)
① เอนตตแทนดวยรปสเหลยม
② ชอของเอนตตเขยนอยในรปสเหลยม
③ ใชเสนตรงและลกศรเพอแสดงความสมพนธระหวางเอนตต
เขยนชอของความสมพนธไวขางเสนความสมพนธ
④ ใชเสนตรงแสดงความสมพนธแบบหนงตอหนง (One - to – one)
ใชเสนทมลกศรขางเดยวชไปยงหลายๆ เอนตตเพอแสดงความสมพนธ แบบหนงตอหลาย (One-to-many)
ใชเสนทมลกศรสองขางเพอแสดงความสมพนธแบบหลายตอหลาย (many-to-many)
ตวอยาง
แผนภาพ ER เพอแสดงความสมพนธระหวางลกคา (customers) การสงซอสนคา (orders) และผลตภณฑ (products)
ลกคา (Customer) คาสงซอ (Order) สนคา (Product)
เลขทลกคา (Customer number)
ชอลกคา (Customer name)
เลขทลกคา (Customer number)
เลขทสนคา (Product number)
ปรมาณ (Volume)
เลขทสนคา (Product number)
ชอสนคา (Product name)
ราคาตอหนวย (Unit price)
มความสมพนธแบบหนงตอหลายระหวาง ลกคา (customer) และ คาสง (orders) หมายถงลกคาแตละราย
สามารถสงซอไดหลายคาสงซอ นอกจากนยงมความสมพนธแบบหนงตอหลาย ระหวาง สนคา (product) และ คาสง
ซอ (orders) หมายถง สามารถมคาสงซอหลายคาสงซอในสนคาแตละรายการ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 134
อางอง
การแสดงความสมพนธ (Relationship notation)
นอกจากแผนภาพ ER แลวยงสามารถใช rhomboids เพอแสดงความสมพนธ (relationships) แบบ หนงตอ
หลาย (one-to-many) ในรปแบบ “1-to-*” หรอ “1-to-n” หรอ “1-to-m”
<E-R-R model (n:*)>
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 135
(2) แผนภาพกระแสการไหลขอมล DFD (Data Flow Diagram)
DFD เปนแผนภาพทประกอบดวยองคประกอบสชนด คอ การไหลของขอมล (data flow) กระบวนการ
(process) ไฟล (file) และ ภายนอก (external) โดยสามารถใช DFD เพอแสดงรปแบบการดาเนนงานและระบบท
หลากหลาย โดยการแสดงลาดบขนตอนในการทางานและกระแสการไหลของขอมล
สญลกษณ (Symbol)
ชอ (Name) ความหมาย (Meaning)
Data flow การไหลของขอมลแสดงการไหลของขอมลและสารสนเทศ
Process
(Function)
กระบวนการ (Function) หมายถงการประมวลผลขอมล
File (Data store) ไฟล (Data Store) หมายถงการจดเกบขอมล
External
(Data source/data
sink)
ภายนอก (แหลงทมาของขอมล / ขอมล) หมายถงแหลงทมาหรอ
ปลายทางของขอมล
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 136
ตวอยาง (Example) DFD ของกระบวนการสงสนคาจากคาสงซอโดยลกคา
ขอมลการสงซอ (Order placement information)
ขอมลการรบคาสงซอ (Order acceptance information)
ขอมลทไดรบการปรบปรง (Updated information)
ขอมลลกคา (Customer information)
ขอมลสนคาคงคลง (Inventory information)
ขอมลการจดสง (Delivery information)
ไฟลขอมลคลงสนคา (Inventory master file)
กระบวนการจดสง (Delivery process)
ไฟลขอมลลกคา (Customer master file)
(3) UML (Unified Modeling Language)
UML เปนภาษาภาพสาหรบการสรางแบบจาลองทเปนมาตรฐาน โดยใชองคประกอบทางแนวคด ในการ
พฒนาและกาหนดขนตอนการตดสนใจ โดยใชสญลกษณมาตรฐาน ทาใหการออกแบบโปรแกรมทเปนทยอมรบหรอ
เขาใจไดโดยมยดตดกบความแตกตางทางดานภาษาและวธในการพฒนา UML แสดงรปแบบโดยใชแผนภาพท
ประกอบดวยกลองและเสน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 137
ตวอยางทวไปของ UML สรปไดดงน
● Use case diagram
Use case diagram เปนรปเพอแสดงความสมพนธระหวางผใชระบบ (system users) ฟงกชนหรอหนาทท
ระบบม (functions the system provides) หรอทระบบสนบสนน และระบบภายนอก (external systems) เปน
แผนภาพทสามารถเขาใจไดโดยงาย โดยแสดงฟงกชนทระบบสนบสนน การตอบสนองของการดาเนนการแตละฟงกชน
และบทบาททดาเนนของแตละบคคลจากมมมองภายนอก ทาใหสามารถเขาใจระบบโดยรวมทงหมดไดโดยงาย
โดยทวไปใช Use case diagram เพออธบายความตองการของผใชในแตละขนตอน ตงแตเรมตนการพฒนาระบบ
Use case diagram แสดงฟงกชนตางๆ ของระบบโดยใชสญลกษณดงตอไปน
สญลกษณ (Symbol)
ชอ (Name) ฟงกชน (Function)
รปคน Person ผแสดง Actor แสดงถงแตละเอนตตทมบทบาทตางๆ ในการใชงานระบบ
Ellipse Use case Use case แสดงถงหนาทตางๆ ของระบบ
เสน Straight
line
ความสมพนธ
Relationship
แสดงถงความสมพนธระหวางแตละ บคคล และ use case
กรอบสเหลยม
Rectangle
ขอบเขตของระบบ
System boundary
แสดงขอบเขตของระบบ
ระบบจดการคาสงซอ (Order management system)
ลกคา (Customer)
พนกงาน (Employee)
ลงทะเบยนขอมลสงซอ (Register order information)
ปรบเปลยนขอมลการสงซอ (Modify order information)
คนหาขอมลการสงซอ (Search order information)
① วาดบคคลใหอยนอกขอบเขตของระบบ
② วาด Use cases ใหอยภายในขอบเขตของระบบ
③ เชอมตอบคคลกบ Use cases เขาดวยกนดวย
เสนตรงเพอแสดงความสมพนธ
● แผนภาพคลาส (Class diagram)
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 138
แผนภาพคลาส เปนแผนภาพเพอแสดงโครงสรางของระบบ ซงประกอบดวยองคประกอบสามสวน โดยมชอของคลาส
อยดานบน แอตตรบวท (attributes) อยตรงกลาง และการดาเนนงาน (operations) อยดานลาง
ลกคา (Customer) สงซอ (Order)
- เลขทลกคา (Customer number)
- ชอลกคา (Customer name)
- ทอย (Address)
- หมายเลขโทรศพท (Phone number)
- เลขทสงซอ (Order number)
- วนทสงซอ (Order date)
- เลขทลกคา (Customer number)
- รวมสงซอ (Order total)
+ ลงทะเบยนลกคา (Register customer) + ลงทะเบยนสงซอ (Register order)
① ความสมพนธแบบหนงตอหลายแสดงดวย 1 - TO - *
② มากกวาศนยจะแสดงดวย 0 ..*
③ วางเครองหมาย +ไวดานหนาของแอตทรบวต หมายถงสามารถเขาถงแอตตรบวทนนไดจากคลาสใดๆ
④ วางเครองหมาย - ไวดานหนาของแอตทรบวต หมายถงสามารถเขาถงแอตตรบวทนนไดจากคลาสทกาหนดเทานน
อางอง
การขบเคลอนดวยขอมล (Data-driven)
การขบเคลอนดวยขอมลเปนเทคนคทมงเนนการสรางความเขาใจความสมพนธและการไหลของขอมลในกระบวนการ
ทางธรกจ
เทคนคการสรางแบบจาลองเชน แผนภาพ ER DFD และ UML ถอวาเปนเทคนคทขบเคลอนดวยขอมล
คลาส (Class)
คลาส เปนตวแบบของวตถทประกอบดวยขอมลและแมทธอด (methods) (ขนตอนการปฏบตการ: operating
procedures)
(4) การวเคราะหกระบวนการทางาน หรอเวรคโฟลว (Workflow analysis)
เตรยมค
ดาเนน
ลาดบ
ขอมล
สงซอ
การจด
ใบกาก
การชา
3 การ
ทางธ
(1) BP
โดยกา
ดาเนน
(2) BP
ตามก
ทางธร
สามาร
ความพรอมการส
การวเคราะ
นการ
การวเคราะ
ขนตอนในการท
สารสนเทศดวย
(Order)
ดสงสนคา (De
กบสนคา (Invo
าระเงน (Paym
รวเคราะหกระ
รกจ (improve
เทคนคทวไ
PR (Business
BPR เปนว
ารสรางกระบวน
นการ) ลดคาใช
PM (Business
BPM เปน
ลยทธทางธรกจ
รกจขององคกร
รถประเมนการ
อบมาตรฐานวชา
ะหขนตอนการท
ะหขนตอนการท
ทางานทางธรก
ยระบบคอมพว
livery)
oice)
ent)
ภาย
ฝายข
แผน
แผน
ะบวนการทางธ
ement techniq
ไปสาหรบการว
s Process Ree
วธการทางธรกจ
นการทางธรกจ
ชจายและการป
s Process Ma
นเทคนคการบรห
จขององคกรทไ
กระบวนกา
ปรบปรงและป
าชพไอท IT Passp
ทางาน เป
ทางานสามารถ
กจ โดยเฉพาะอ
เตอรตามลาดบ
ใน บรษท (Ins
ขาย (Sales de
นกจดสง (Shipp
นกบญช (Accou
ธรกจ (Busine
ques)
เคราะหและปร
engineering) ว
จทถกออกแบบ
ขนใหม หรอ
รบปรงคณภาพ
nagement) กา
หารจดการทสง
ไดกาหนดไว
ารทางธรกจทถก
ระสทธภาพขอ
port: STRATEGY
ปนแผนภาพเพ
ถใชอธบายหนา
อยางยง ลาดบ
บขนตอนของก
ide company)
epartment)
ping departme
unting depart
ess process a
รบปรงกระบวน
วศวกรรมการ
บมาเพอชวยปรบ
โครงสรางของอ
พของสนคาและ
ารบรหารจดก
งเสรมการปรบป
กระบวนการท
กออกแบบขนจ
งกระบวนการท
Y
อแสดงลาดบข
าทความรบผดช
ขนตอนของกา
ระบวนการไดอ
)
ent)
tment)
กระบ
กระบ
ship
กระบ
กระบ
analysis) และ
นการทางธรกจม
รปรบปรงกระบ
บปรงประสทธภ
องคกรจากลาง
ะบรการ
การกระบวนก
ปรงกระบวนกา
ทางธรกจทไดรบ
จะตองถกนาไป
ทางธรกจเหลาน
ขนตอนของงาน
ชอบการทางาน
ารดาเนนการทา
อยางราบรน
บวนการสงซอ
บวนการจดสงส
pment)
บวนการชาระเง
บวนการใบแจง
เทคนคการปร
มรายละเอยดด
บวนการทางธ
ภาพการทางาน
งขนบน (พจา
ารทางธรกจ
ารทางธรกจอยา
บการวเคราะห
ใชในกระบวนก
นนได
นทเกยวของทงห
นของแตละแผน
างเอกสารและก
(Process orde
สนคา (Proces
งน (Process p
งหน (Process
รบปรงกระบว
งน
ธรกจ
นขององคกรอย
ารณาจากรายล
างตอเนอง เพ
และออกแบบต
การดาเนนงานจ
หนาท 139
หมดในการ
นก และ
การแบงปน
er)
ss
payment)
invoice)
วนการ
ยางตอเนอง
ละเอยดการ
อใหเปนไป
ตามกลยทธ
จรง เพอ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 140
อางอง
การขบเคลอนดวยฟงกชน (Function-driven)
การขบเคลอนดวยฟงกชน หมายถงเทคนคทมงเนนในขนตอน (procedures) เพอใหเขาใจถงกระบวนการทางธรกจ
(business process) การวเคราะหกระบวนการทางาน เปนตวอยางของเทคนคการสรางแบบจาลองทใชวธการ
ขบเคลอนดวยฟงกชน
4 การปรบปรงกระบวนการทางธรกจ (Business process improvements) และการแกปญหา (problem-
solving)
การดาเนนงานดวยระบบคอมพวเตอรและการใชคอมพวเตอรและเครอขายอยางมประสทธภาพ สามารถทา
ใหกจกรรมทางธรกจมประสทธภาพมากขน อยางไรกตาม การดาเนนการในปจจบนงายๆ ดวยระบบคอมพวเตอร ไม
สามารถทาใหการดาเนนงานมประสทธภาพขนไดหากไมมการปรบแตงใหเหมาะสม จงตองมการกาหนดปญหาและจด
ของการปรบปรงไวในกรอบการดาเนนการของกลยทธทางธรกจขององคกร เพอสรางความเขาใจอนดและการจด
ระเบยบกระบวนการทางธรกจไดอยางถกตอง
เมอดาเนนการไดตามทกาหนด เปนเรองจาเปนทจะตองวเคราะหผลของการแกไขปญหาและกรณตางๆ ใน
กระบวนการทางธรกจ เพอหาเทคนคในการแกไขปญหาใดๆ และเพอพจารณาวาสามารถปรบปรงกระบวนการใดได
บางเพอทาใหประสทธภาพในการดาเนนงานดขน
5 การใชงานไอทอยางมประสทธภาพ (Effective use of IT)
องคกรตางๆ มากมายในปจจบนสงเสรมการใชงานไอทเพอการปรบปรงการดาเนนงานใหมประสทธภาพและ
กระชบ ความรทางดานคอมพวเตอรและระบบสารสนเทศของผใชจงมความสาคญตอการใชงานระบบไอทในองคกร
การสอสารทราบรนในองคกร สามารถทาไดโดยผานการใชงานระบบไอทและเครองมอทเกยวของอยางมประสทธภาพ
ชวยใหสามารถปรบปรงการดาเนนการใหมประสทธภาพมากขนและการดาเนนงานกระชบและคลองตวมากขน
(1) การดาเนนงานทกระชบคลองแคลวดวยระบบคอมพวเตอร (Streamlining of operations through
computerization)
ดวยวธทหลากหลายในการดาเนนงานดวยระบบคอมพวเตอร ทขนอยกบเนอหากระบวนการทางธรกจในการ
ดาเนนงานดวยคอมพวเตอรและสภาพแวดลอมในการดาเนนงาน จงเปนเรองสาคญทตองกาหนดกระบวนการทางาน
ดวยคอมพวเตอรวามกระบวนการทางานทขนอยกบยทธศาสตรทางธรกจขององคกรอยางไร
วธการและลกษณะรวมทงประโยชนทไดจากการทางานดวยระบบคอมพวเตอร สามารถสรปไดดงน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 141
●การตดตงใชงานเครองมอสานกงาน (Installation of office tools)
เพอทาใหการดาเนนงานมประสทธภาพ จงจาเปนทจะตองเลอกเครองมอทดทสดเพองานเฉพาะทางตางๆ
ตวอยางเชน เมอตองจดเตรยมวสดเพอการนาเสนองาน หรอแผนพบ ทดดกวา สามารถสรางผลตภณฑทม
คณภาพดกวาไดอยางมประสทธภาพ โดยใชซอฟตแวรกราฟฟกส (graphics software) ทมฟงกชน DTP มาดวย (DTP
functions)
อกหนงตวอยาง การบรหารจดการขอมลลกคาขององคกร หากมจานวนไมมากนก เราสามารถใชซอฟตแวร
ประมวลผลคา (word processing ซอฟตแวรเวรดโปรเซสซง) หรอซอฟตแวรกระดานคานวณ (spreadsheet software
ซอฟตแวรสเปรดชต) ในการบรหารจดการขอมลลกคาเหลานนได หากมขอมลลกคาจานวนมาก กจาเปนตองใช
ซอฟตแวรเพอการบรหารจดการฐานขอมลและซอฟตแวรเฉพาะทางเพอการบรหารจดการขอมลลกคา เพอสามารถ
บรหารจดการไดอยางมประสทธภาพมากขน อาทเพอการสงจดหมายโฆษณาประชาสมพนธไปยงลกคาโดยตรง และ
การวเคราะหลกคาเปนตน และเพอการดาเนนงานทกระชบคลองแคลวจาเปนทจะตองเลอกซอฟตแวรทถกตอง
เหมาะสมกบวตถประสงคของการทางานและคาใชจาย
●โครงสรางเครอขาย (Construction of network)
ทรพยากรทางดานซอฟตแวรเชน โปรแกรมและขอมล และทรพยากรทางดานฮารดแวรเชนอปกรณเพอการ
จดเกบขอมล และเครองพมพ สามารถแบงปนใชงานรวมกนได โดยสามารถใชงานฮารดแวรและขอมลรวมกนผาน
ซอฟตแวรเพอการแบงปนและใชงานรวมกน ทาใหสามารถลดคาใชจายลงได การแบงปนการใชงานไมไดจากดเฉพาะ
ขอมลในรปแบบตวอกษรเทานนแตยงสามารถแบงปนสารสนเทศสอผสม อาท ภาพนง เสยงบนทก และวดโอไดดวย
การแบงปนทรพยากรตางๆ เหลานสามารถทาผานระบบเครอขายการสอสารดวยขอมลทหลากหลายรปแบบ แมจะม
ระยะทางไกล
●การตดตงใชงานกรปแวร (groupware)
การประยกตใชงาน อเมล (e-mail) กระดานขาว (bulletin boards) ไลบราร (libraries) และเวรคโฟลว
(workflow) รวมกนอยางมประสทธภาพชวยใหสามารถลดปรมาณการใชกระดาษ และชวยใหสามารถแบงปนความร
ในการดาเนนงาน และขอมลพนฐานตางๆ ในการดาเนนงานได ดวยการใชระบบสอสารขอมลโดยปราศจากขอจากด
ทงทางดานเวลา และระยะทาง ทาใหชวยเพมความรวดเรวและการรบสงขอมลไดอยางมประสทธภาพ
●การตดตงใชงานซอฟตแวรแพคเกจ (Installation of software packages)
ซอฟตแวรแพคเกจเปนเครองมอทสามารถตดตงใชงานซงมาพรอมดวยความสามารถเฉพาะทางตางๆ ท
สามารถใชงานไดทนท ผใชระบบสามารถศกษาการใชงานไดในคมอการใชระบบ (User manuals) และนกพฒนา
ระบบ (software developer) สามารถสอบถามวธการบารงรกษาและการตดตงใชงานกบระบบทเกยวของไดแตมราคา
คอนขางแพง
●การพฒนาระบบสารสนเทศสวนบคคล (Development of individual information systems)
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 142
ระบบสารสนเทศสวนบคคล สามารถพฒนาขนจากพนฐานของการดาเนนงานขององคกร โดยพฒนาขนให
เปนระบบทมเฉพาะฟงกชนทแตละคนตองการใชงานเทานน
อางอง
ความสามารถในการใชงานคอมพวเตอร (Computer literacy)
ความสามารถในการใชงานคอมพวเตอร หมายถงความรความสามารถและทกษะในการใชงานคอมพวเตอร
เพอการทางานตามทไดรบมอบหมาย โดยเฉพาะอยางยงความรในกระบวน ความสามารถ ระบบและการทางานดวย
คอมพวเตอรขนพนฐาน รวมถงความสามารถในการใชงานฮารดแวรหรอซอฟตแวรทเกยวของกบการทางานไดเปน
อยางด ดวยความจาเปนทตองมความรความสามารถในการใชงานคอมพวเตอร เพอสามารถกาหนดขนตอนการ
ทางานทเปนประโยชนจากการสรางระบบการจดการขนตอนการทางานไดอยางมประสทธภาพ โดยใชเครองมอ
สานกงานทมอยใหเปนประโยชน
ความรทางสารสนเทศ (Information Literacy)
ความรทางสารสนเทศ หมายถงความสามารถในการใชประโยชนในสารสนเทศไดเปนอยางด
ตวอยางเชนการใชเทคโนโลยสารสนเทศ (information technology) เชนคอมพวเตอรและซอฟแวรประยกต
มาใชในการคนหาขอมลปรมาณมากๆ และระบสารสนเทศทจาเปน การเรยงลาดบขอมลสารสนเทศทจาเปน การ
สรปผลขอมลสารสนเทศ การรวบรวมและวเคราะหขอมล และการระบแนวโนมของขอมลจากขอมลทรวบรวมได
ดวยความรทางสารสนเทศ ทาใหสามารถใชสารสนเทศทมเพอการแกไขปญหา (solve problems) เพอการ
ตดสนใจ (make decisions) และเพอกาหนดวธการแกไขปญหา (propose solutions) ไดอยางมประสทธภาพ จง
จาเปนตองมการฝกอบรมและกจกรรมทางการเรยนรเพอสงเสรมความรความสามารถทางสารสนเทศ
(2) การใชระบบ เพอการสอสาร (System utilization for communication purposes)
การใชกรปแวร (Groupware) และเครองมอสานกงาน (Office tools) เพอการสอสารทหลากหลายในองคกร
เครองมอทสามารถใชงานทางการสอสารอยางมประสทธภาพราบรน สามารถสรปไดดงตอไปน
● อเมล (E-mail)
อเมลเปนกลไกในการแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางบคคลไปยงทวทกมมโลกผานเครอขายอนเตอรเนต
แมวาผรบจะไมวาง ขอความกยงสามารถสงถง ทาใหสามารถทจะตดตอบคคลไดโดยไมถกขดจงหวะการทางาน
นอกจากนขอความยงถกเกบไวเปนระเบยนของการสอสารและปองกนไมใหเกดความเขาใจผด
●กระดานอเลกทรอนกส (Electronic bulletin board: BBS bulletin board system ระบบกระดานขาว)
กระดานขาวอเลกทรอนกส เปนเครองมอทชวยใหคนจานวนมาก สามารถแบงปนความคดเหนและ
สารสนเทศทหลากหลาย รวมทงการสงรายงานและขอความตางๆ ผานทางอนเทอรเนต กระดานขาวอนเตอรเนตอาจ
เรยกอกชอหนงวา "BBS" สามารถอปโหลดไฟลเพอการแบงปน ทาใหสามารถสอสารขอมลตางๆ ภายในองคกรได
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 143
อยางรวดเรว ทาใหสามารถลดการใชกระดาษไมวาจะเปนบนทกองคกร และการสอสารดวยกระดาษแบบตางๆ ใน
องคกรลงได
●การประชมทางวดโอ (Video Conferencing)
การประชมทางวดโอ เปนเครองมอเพอการประชมผานเครอขายอเลกทรอนกส ประกอบดวยเสยงและวดโอ
สามารถรองรบผเขารวมประชมหลายคนจากตางสถานทพรอมกน เสมอนเขารวมประชมในสถานทเดยวกน หรอการ
ประชมเสมอนจรง (virtual conference)
●แชท Chat)
แชท เปนเครองมอทชวยใหบคคลสามารถสอสารพรอมกนหลายคนแบบเรยลไทม (real-time) ดวยตวอกษร
(text-based conversations) ผานเครอขายอนเตอรเนต ขอความตวอกษรทปอนโดยผรวมแชทจะถกแสดงบนหนา
จอคอมพวเตอรตามลาดบกอนหลงของการสง ผใชสามารถแสดงความคดเหนตางๆ ของตนเองเพอใหผรวมแชทอนๆ
ไดรบทราบพรอมกน แชท จงเปนเครองมทอานวยความสะดวกในการสนทนาสอสารพรอมกนหลายคนไดเปนอยางด
●บลอก (Blog)
บลอก เปนคายอของ เวบลอก (weblog) ทประกอบดวยคาสองคาคอ “เวบ (web)" และ "ลอก (log บนทก)"
ผใชหรอเจาของบลอกสามารถสรางและเผยแพรบทความ ไดอาร ของตนเองบนอนเตอรเนตไดโดยงายดาย ผอาน
สามารถแสดงความคดเหนในบทความตางๆ ทมการเผยแพรสสาธารณะ หรอเชอมโยงบทความเหลานนมายงบลอก
ของตนเอง บลอกจงเปนเครองมอทอานวยความสะดวกในการสอสารระหวางบคคลจานวนมากไดเปนอยางด
● SNS (Social Networking Service) บรการเครอขายสงคมออนไลน
SNS เปนเวบไซตทมงเนนการสรางชมชนออนไลน โดยทาหนาทสนบสนนสถานทเพอเปนแหลงพบปะสอสาร
ระหวางกลมเพอนและคนรจกกนผานอนเตอรเนต โดยทวไป SNS จะใหบรการเชญเขารวมเปนเพอน จากบคคลทเปน
สมาชกอยแลวทาหนาทชกชวนผใชรายใหมใหเขารวม เวบไซตเหลานสามารถใชเปนสถานทเพอการพบปะในกลม
เพอนไดเปนอยางด และยงสามารถชกชวนเพอนของเพอนและผทสนใจเขารวมกลมไดดวย
อางอง
เครอขาย (Network)
เครอขาย คอการทาใหการใชงานคอมพวเตอรหลายเครองเชอมตอเขาดวยกนดวยสายเคเบล
กรปแวร (Groupware)
กรปแวรเปนซอฟตแวรทออกแบบมาเพอสนบสนนการดาเนนงานภายใน บรษท หรอองคกร
วตถประสงคเพออานวยความสะดวกในการทางานดวยการใชงานขอมลสารสนเทศรวมกน ระหวางบคคลและชวยให
สามารถสรางความรวมมอในการทางานอยางมประสทธภาพ ประกอบดวยฟงกชน เชน การบรหารจดการลาดบในการ
ทางาน (schedule management) ไลบราร (libraries การแบงปนไฟล file sharing) กระดานขาว (bulletin boards)
และหองประชมอเลกทรอนกส (electronic conference rooms)
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 144
3-1-3 โซลชนทางธรกจ (Solution business)
ดวยการคนหาวธการในการแกไขปญหาเปนสงสาคญอยางยงในการปรบปรงกระบวนการในการดาเนนงาน
การกาหนดแนวทางในการแกไขปญหาทถกตอง ทาใหการทางานดวยระบบคอมพวเตอรประสบความสาเรจ โซลชน
ทางธรกจ เปนเครองมอหนงในการระบปญหาของการดาเนนงาน และใหความชวยเหลอในการคนหาแนวทางในการ
แกไขปญหาเหลานน
1 โซลชน (Solutions)
โซลชน หมายถงวธการแกปญหาโดยใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศ เมอตองการปรบปรงกระบวนการ
ในการดาเนนงาน การใชระบบคอมพวเตอรในการทางาน อาจไมประสบความสาเรจหากความตองการในการแกไข
ปญหาและการกาหนดวธการในการแกไขปญหา หรอโซลชน ไมมการหนดไวอยางถกตองชดเจน เพอไมใหเกดผลลพท
ทไมพงประสงค จงจาเปนตองทาการพดคยกบลกคา ตองสรางความนาเชอถอ เพอใหไดมาซงความเขาใจในปญหา
และแนวทางในการแกไขปญหาทถกตอง และนาเสนอแนวทางในการแกไขปญหา หรอโซลชนเพอแกไขปญหาทถกตอง
ตรงตามความตองการของลกคา
2 ประเภทของการแกปญหา หรอประเภทของโซลชน (Types of solutions)
การพฒนาระบบเปนวธการหนงในการออกแบบโซลชนทางธรกจเพอการแกไขปญหา ในการพฒนาระบบ
จาเปนทจะตองมมมมองในเนอหาและขอบเขตทหลากหลายเพอการออกแบบระบบ ไมวาจะเปนโครงสรางภายใน
องคกรและสภาพแวดลอมในการทาธรกจ รวมถงคาใชจายทเกยวของกบการพฒนา เพอนาไปสการตดสนใจวาจะ
ดาเนนการพฒนาระบบในการแกไขปญหาขนเอง (in-house) หรอวาจางองคกรจากภายนอกทาการพฒนาระบบให
(outsource) หากไมทาการพฒนาระบบขนเองโดยหนวยงานภายในองคกร แผนกระบบสารสนเทศหรอหนวยงานอนท
เกยวของ จาเปนตองทาหนาทใหขอมลสารสนเทศทจาเปนแกผรบจางในการพฒนาระบบให (system vendor) เพอให
ไดมาซงระบบในการแกไขปญหาไดอยางถกตอง หรออาจเลอกใชซอฟตแวรแพคเกจมาใชในการแกไขปญหาของ
องคกรกได
โซลชนเพอการทางานดวยระบบคอมพวเตอรสามารถสรปไดดงน
(1) SOA (Service Oriented Architecture) สถาปตยกรรมทมงเนนการบรการ
SOA (สถาปตยกรรมทมงเนนการบรการ) เปนกรอบการทางานทแยกฟงกชนตางๆ ของซอฟแวรออกเปน
สวนๆ เพอการบรการและการสรางระบบททาใหฟงกชนตางๆ เหลานนสามารถทางานรวมกนได
• การบรการจงหมายความถงการรวมซอฟตแวรแพคเกจตางๆ เขาดวยกนเพอสามารถใชงานดวยคอมพวเตอร
ได
เตรยมค
•
•
(2) AS
และจา
เวอรช
จดการ
ดวยเซ
อางอง
การต
เพอกา
ระบบซ
(acco
(3) Sa
ซอฟต
SaaS
(4) เอ
เกยวข
ความพรอมการส
• การบรการจ
• การบรการ
SP (Applicatio
ASP หมาย
ายใหแก ASP
นของซอฟตแว
รซอฟตแวรไดอ
ซรฟเวอรพเศษใ
ง
ดตงใชงานซอ
ารบรหารจดกา
ซอฟตแวรแพค
ounting) และซ
aaS (Software
SaaS เป
แวรทตนเองตอ
ใช " multi-ten
อาทซอรส (Ou
การเอาทซอ
ของกบการพฒน
อบมาตรฐานวชา
จงตองมมาตรฐ
ตองสามารถถก
on Service Pr
ยถงผใหบรการซ
การใชซอฟตแว
วรโดยองคกรทใ
อยางมประสทธ
ใหแกบรษทตาง
อฟตแวรแพค
รอยางมประสท
เกจทางธรกจ
อฟตแวรเพอกา
e as a Service
ปนการใหบรกา
องการและจาย
ant scheme" ท
utsourcing)
อรส หมายถ
นา กระบวนกา
าชพไอท IT Passp
ฐานรวมกนเพอ
กใชงานเปนเอก
ovider) ผใหบ
ซอฟตแวรแบบ
วรในลกษณะน
ใชงานซอฟตแว
ธภาพ ASP ทา
งๆ
เกจ (Software
ทธภาพ เพมก
ทประกอบดวย
ารบรหารจดกา
e) การใหบรก
รซอฟตแวรฟงก
คาใชเฉพาะทต
ทหลายบรษทร
ถงการวาจางผเ
ารดาเนนงานแล
port: STRATEGY
อทาใหสามารถ
กเทศหรอใชงาน
บรการแอพพล
บออนไลน คาใช
นไมจาเปนตองท
วร ทาใหส
าหนาทรบจาง
e package ins
การปรบปรงกร
ยฟงกชนการท
ารงานขาย (sal
การซอฟตแวร
กชนทผใชตองก
ตนเองเลอกใช
รวมใชงานเซรฟ
เชยวชาญจากภ
ละการบารงรกษ
Y
ใชงานบนระบบ
นรวมกนเพอทา
ลเคชน
ชงานบรการพจ
ทาการตดตงซอ
สามารถลดตนท
การบรหารจดก
stallation)
ระบวนการในก
างานทางธรกจ
es manageme
ร
การผานทางอน
เปนบรการทค
ฟเวอรเดยวกน
ภายนอก ให
ษาระบบขอมล
บคอมพวเตอรท
าใหเกดระบบท
ารณาจากระย
อฟตแวรและไม
ทนในการดาเน
การโครงการ (
ารทางานใหดข
จโดยทวไป อา
ent software)
นเทอรเนต ผ
คลายกบการให
หดาเนนการทก
ล
ทแตกตางรวมก
ทยดหยนในการ
ะเวลาในการใช
มจาเปนตองบร
นนการและสาม
(single-tenant
ขน โดยการต
าท ซอฟตแวรร
ใชสามารถเลอ
หบรการโดย A
อยางหรอเกอบ
หนาท 145
กนได
รใชงาน
ชซอฟตแวร
หารจดการ
ารถบรหาร
t scheme)
ดตงใชงาน
ระบบบญช
อกใชเฉพาะ
ASPs แต
บทกอยางท
เตรยมค
(5) บร
ดาเนน
อปกรณ
เชอมน
ผเชยว
(6) บร
ภายน
กบบร
ระบบป
อางอง
การบ
ระบบส
และกา
กสาม
ความพรอมการส
รการโฮสตง (
บรการโฮส
นงานทเกยวขอ
ณอนๆ ทเกยว
นไดถงความนา
วชาญทางดานเ
รการเฮาสซง
บรการเฮาส
นอกใหบรการสน
การโฮสตง ทา
ปฏบตการ (OS
ง
รณาการระบบ
การบรณาก
สารสนเทศ (In
ารบารงรกษา (
ารถพฒนาระบ
อบมาตรฐานวชา
Hosting servic
ตง เปนการ
งกบเซรฟเวอร
วของ จะทาห
าเชอถอในการใ
เทคนคและสงอ
(Housing serv
สซง เปนบรการ
นบสนนทางดา
าใหมอสระในก
S) และมาตรกา
บ (System Int
การระบบ หม
formation sys
(Operation an
บบทดทประกอบ
าชพไอท IT Passp
ce)
รเอาทซอรสปร
และอปกรณตา
หนาทใหบรการแ
ใหบรการ น
อานวยความสะ
vice)
รทผใชทาหนาท
นการเชอมตอร
ารกาหนดคณส
ารในการรกษาค
tegration)
มายถงรปแบบข
stem design) ก
nd Maintenanc
บดวยผลตภณ
port: STRATEGY
ะเภทหนง
างๆ ทเกยวขอ
และอานวยควา
นอกจากนยงเป
ะดวกตางๆ รวม
ทสนบสนนหรอ
ระบบขององคก
สมบตตางๆ ขอ
ความปลอดภย
ของการบรการท
การพฒนา (De
ce) ดวยบรการ
ฑตางๆ จากผจ
Y
โดยวาจางผเช
อง บรษทท
ามสะดวกโดยผ
นประโยชนทาง
มกนในหลายบ
อใหบรการเซรฟ
กรเขากบเครอข
องเซรฟเวอร เ
ย (security me
ทบรณาการงาน
eveloping) กา
รนแมแตองคกร
จาหนายตางๆ ไ
ยวชาญจากภา
ทใหบรการโฮส
ผเชยวชาญทาง
งดานคาใชจาย
รษท
ฟเวอร และอปก
ขาย เพอการดา
ชน ประเภทขอ
easures)
นตางๆ เขาดว
ารทดสอบ (Tes
รทไมมประสบก
ได
ายนอกเพอดาเน
ตงทางดานเซร
งดานเทคนค
ย เนองจาก
กรณ ในขณะทผ
าเนนงาน เมอเป
องบรการ (ser
วยกน เชนกา
sting) และการ
การณในการพ
หนาท 146
นนการการ
รฟเวอรและ
จงสามารถ
สามารถใช
ผเชยวชาญ
ปรยบเทยบ
rver type)
ารออกแบบ
ดาเนนงาน
ฒนาระบบ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 147
3-2 การวางแผนระบบ (System planning)
3-2-1 การวางแผนการดาเนนการดวยคอมพวเตอร (Computerization planning)
การวางแผนเพอการทางานดวยคอมพวเตอร กจกรรมในการวางแผนและพฒนาระบบสารสนเทศ เพอการ
ดาเนนงานทกระชบรดกม โดยนาระบบคอมพวเตอรหรอการทางานดวยคอมพวเตอรมาใช และกาหนดนโยบาย
พนฐานเพอการทางานดวยคอมพวเตอร โดยพจารณาจากยทธศาสตรทางธรกจขององคกร
การเรมตนนาระบบคอมพวเตอรมาใชในการดาเนนงาน เปนขนตอนเรมตนเพอการวเคราะหการดาเนนงาน
โดยจดลาดบความสาคญจากการกาหนดความตองการของระบบทตองการสรางขน จากภาพรวมในการดาเนนงาน
ดวยคอมพวเตอรเพอสนองตอบตอความตองการพนฐานของระบบ ของขอบเขตของระบบ ลาดบขนตอนในการทางาน
คาใชจาย เปนตน
การพฒนาจะสมพนธกบการดาเนนงานดวยคอมพวเตอรทองอยกบพนฐานของยทธศาสตรระบบขององคกร
และโมเดลทางธรกจ เมอเรมตนการนาคอมพวเตอรมาใชในการทางาน การดาเนนงานอาจมความสลบซบซอนมากขน
หรออาจทาใหเกดผลทไมคาดคดได นโยบายพนฐานในการดาเนนงานดวยคอมพวเตอร คอนโยบายในการพฒนาขน
พนฐาน เมอมการดาเนนการดวยคอมพวเตอร การนาการดาเนนงานดวยคอมพวเตอรมาใชขนอยกบแตละ
องคประกอบของนโยบายขนพนฐาน เชน วตถประสงคในการพฒนา และแนวทางการดาเนนงานเปนตน
แผนการดาเนนงานดวยคอมพวเตอร จะตองนาไปรวมกบขนตอนสดทายของการวางระบบคอมพวเตอร
ระหวางขนตอนการวางแผนในการดาเนนงานดวยคอมพวเตอร จาเปนตองมการวางแผนการดาเนนงานดวย
คอมพวเตอรทเขมแขงทองอยกบภาพรวมของยทธศาสตรทประกอบดวย ลาดบขนตอนในการดาเนนการ โครงสราง
ขอบเขต ในการดาเนนการ และคาใชจายทมประสทธภาพ
ขนตอนในการวางแผนการดาเนนงานดวยคอมพวเตอรสามารถสรปไดดงน
- การทบทวนลาดบขนตอนในการดาเนนการ (Review of schedule) การทบทวนลาดบขนตอนในการพฒนา
ทงหมด กาหนดแผนการดาเนนงานดวยคอมพวเตอร
- การทบทวนโครงสรางการพฒนา (Review of development structure) การทบทวนโครงสรางเพอการพฒนา
ระบบ
- การวเคราะหความเสยง (Risk analysis) วเคราะหความเสยงทอาจเกดขนในการพฒนาระบบ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 148
อางอง
ขอบเขตของระบบคอมพวเตอร (Scope of computerization)
เมอตองการนาระบบคอมพวเตอรมาใชในการดาเนนงาน เปนเรองจาเปนทจะตองมการทบทวนขอบเขตเพอ
กาหนดของการดาเนนงานวาควรมมากนอยเพยงไรทควรรวมอยในระบบ
หากขอบเขตของระบบมขนาดเลกเกนไป กอาจไมสามารถใชไดจรง และหากมขนาดใหญเกนไปกอาจทาใหไมสามารถ
บรหารจดการได
การลดคาใชจาย (Cost effectiveness)
การทบทวนระบบทจะทาการพฒนาวามการกาหนดคาใชจายไวอยางมประสทธภาพ ซงอาจสงผลตอ
ความสาเรจหรอลมเหลวของยทธศาสตรทางธรกจได เมอเรมตนการนาระบบมาใช กจาเปนตองมการกาหนดคาใชจาย
ทสมพนธกบการพฒนาและการดาเนนงาน และทบทวนถงประโยชนทได จากการคาใชจายทกาหนดและผลกระทบท
อาจเกดจากการกาหนดคาใชจาย หากมโอกาสในการบรรลผลทตองการ การประเมนผล ตองมการประเมน
ประสทธภาพทไดรบ และผลกาไรทได เพอสามารถกาหนดหรอออกแบบลาดบของคาใชจายอยางมประสทธภาพ หาก
มโอกาสในการบรรลผลทตองการไมมแลวคอมพวเตอรตวเองตองไดรบการพจารณา
1 การทบทวนลาดบขนตอนในการทางาน (Review of schedule)
ตองมการทบทวนลาดบขนตอนในการพฒนาทงหมดของแผนการดาเนนงานดวยคอมพวเตอร เบองตนลาดบ
ขนตอนการพฒนาระบบทงหมด เพอคนหาการดาเนนงานดวยคอมพวเตอรเตมรปแบบ โดยเวลาในการวางแผนเพอให
ไดมาซงระบบ โดยพจารณาจากยทศาสตรทางธรกจและจากปจจยตางๆ อาทเชน คาสงในการสรางระบบ การเปลยน
ผานจากระบบปจจบน และการสอนและการฝกอบรม หากใหความสาคญในกาหนดเวลาการประชมมากเกนไป และ
ชวงเวลาการพฒนาระบบถกตดใหสนลง อาจสงผลตอคณภาพของระบบ การบรหารจดการตองตดสนใจวาจะให
ความสาคญกบการปดระบบตรงตามเวลาทกาหนด หรอเพอความมนใจวาระบบจะไดรบการพฒนาระบบโดยสมบรณ
แมวาจะตองใชเวลาเกนกวาทกาหนดหรอทาใหการพฒนาลาชาออกไป
2 การทบทวนโครงสรางการพฒนา (Review of development structure)
หลงจากทาการกาหนดตารางการดาเนนงานการพฒนา จะตองทาการทบทวนโครงสรางโดยรวมในการ
พฒนาระบบ โครงสรางในการพฒนาระบบตองไดรบการพจารณาจากแผนกทตองใชงานระบบนนๆ ดวย ไมใชเพยง
ไดรบการพจารณาจากแผนกหรอหนวยงานททาหนาทพฒนาระบบเทานน
การพจารณาจากหนวยงานหนงหนวยงานเดยวยอมมผลแตกตางจากการไดรบการพจารณาจากหนวยงานท
ใชงานระบบจรงทมมมมองทหลากหลายในองคกรยอมทาใหระบบทตองการพฒนาสามารถใชงานรวมกนในองคกรได
ดกวา
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 149
จากมมมองในการทางานดวยคอมพวเตอรทงสองมมมองคอมมมองของฝายพฒนา และมมมองของผใชระบบ ทาให
สามารถพฒนาระบบทเขากบกลยทธทางธรกจได
ดวยวธการน ทาใหมนใจไดวามการมอบหมายงานใหแกบคคลรบผดชอบไดอยางถกตองเหมาะสม รวมถงผม
หนาทรบผดชอบในการพฒนาระบบโดยรวม ผมหนาทพฒนาระบบ และผทมหนาทในสวนปฏบตการหรอใชงานระบบ
3 การวเคราะหความเสยง (Risk analysis)
การวเคราะหความเสยง หมายถงกจกรรมในการกาหนดประเภทของความเสยง ทเกดจากการสรางและการ
ดาเนนการของระบบทอาจเกดขนและระดบของความเสยงททาใหเกดความสญเสยจากผลของความเสยงเหลานน
รวมทงการวดระดบของผลกระทบอนเนองมาจากความเสยงเหลานน ความเสยงทอาจเกดขนอยบนพนฐานของความ
นาจะเปนในการเกดความเสยงและขนาดของความสญเสยทไดรบจากความเสยงตามลาดบความสาคญของแตละ
ความเสยง
ความเสยงทอาจเกดขนในการทางานดวยคอมพวเตอรและสาเหตของความเสยงเหลานนสามารถสรปไดดงน
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 150
ความเสยง (Risk) สาเหต (Cause)
ความลมเหลวของฮารดแวร
(Hardware failure)
•ลมเปดเครอง (Forgetting to turn on the power)
•ความผดพลาดจากการเชอมตออปกรณ (Device connection error)
•การตงคาอปกรณทไมถกตอง(Incorrect device settings)
•อปกรณขดของ ฯลฯ (Device failure, etc.)
ความลมเหลวของซอฟแวร
(Software failure)
•ผใชระบบทางานไมถกตอง (Incorrect operation by user)
•ซอฟตแวรทางานผดพลาดหรอ ซอฟตแวรบก (Software bug)
•การกาหนดคณสมบตระบบปฏบตการหรอซอฟตแวรไมถกตอง (Incorrect OS or
software settings)
•ไวรสคอมพวเตอร (Computer virus, etc.)
ความลมเหลวของเครอขาย
(Network failure)
•ไมไดเชอมตอสายเคเบล (Disconnected cable)
•กาหนดคาทอย IP (IP Address) ไมถกตอง (Incorrect IP address setting)
•กาหนดคาอปกรณเครอขายไมถกตอง (Incorrect network device settings)
•การละเมดสทธในการใชงาน (Constraint violation, etc.)
•ความลมเหลวของอปกรณเครอขาย (Network device failure)
ความลมเหลวของขอมล
(Data failure)
•ความเสยหายของขอมล (Data corruption)
•รปแบบขอมลไมถกตอง (Improper format)
•ชนดของขอมลทไมถกตอง (Wrong data type)
•พนทจดเกบไมเพยงพอ ฯลฯ (Insufficient storage space, etc.)
ความลมเหลวทาง
ประสทธภาพ
(Performance failure)
•หนวยความจาไมเพยงพอ (Insufficient memory)
•การแตกกระจายของไฟล fragmentation file ฯลฯ (File fragmentation, etc.)
•พนทดสกไมเพยงพอ (Insufficient disk space)
•ปรมาณขอมลทเพมขน (Increased volume of data)
ความลมเหลวอนเนองจาก
ภยพบต (Disaster-related
failure)
•ไฟไหม (Fire)
•นาทวม (Flood)
•แผนดนไหว ฯลฯ (Earthquake)
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 151
3-2-2 การกาหนดความตองการ (Requirements definition)
การกาหนดความตองการ หมายถงการกาหนดความตองการทเกยวของกบการทางานดวยคอมพวเตอร อาท
เชน การสรปการดาเนนงาน และขนตอนการดาเนนงาน กลาวคอเปนการกาหนดขนตอนการทางานดวยคอมพวเตอรท
ระบบตองการ ทงนการกาหนดความตองการของระบบจะกระทาหลงจากการขนตอนการวางแผนการดาเนนงานดวย
คอมพวเตอรแลว เพอทจะทาการกาหนดความตองการของระบบ จาเปนตองมการสารวจและวเคราะหความตองการ
ของผใชกอน (system user department) และเพอใหทราบถงความเปนไปไดในการพฒนาระบบทตองการทงดาน
คาใชจาย และความเปนไปไดทางดานเทคโนโลย
1 การกาหนดความตองการทางดานการปฏบตงาน (Definition of operational requirements)
เมอทาการกาหนดความตองการในการปฏบตงานรวมกนแลวโดยฝายทเกยวของตางๆ จงทาการกาหนด
ความตองการในการปฏบตงานดวยคอมพวเตอรเปนการเฉพาะ หลงจากไดมาซงความตองการของผใชจากพนฐาน
ของยทธศาสตรทางธรกจหรอยทธศาสตรของระบบ กจะสามารถกาหนดความตองการหรอหนาท (ฟงกชน Function)
ทระบบคอมพวเตอรจาเปนตองม โดยการเรยงลาดบขอมลทเกยวของกบกจกรรมในการปฏบตงานในปจจบน และทา
การวเคราะหความตองการเหลานนดวยมมมองทหลากหลาย
การกาหนดความตองการของรระบบควรคานงถงสงตางๆ ดงตอไปน
●การสารวจและการวเคราะหความตองการของผใช (Survey and analysis of user requests)
การสารวจทาใหไดมาซงความตองการฟงกชนตางๆ ในการทางานทผใชตองการได ไมวาจะเปนความ
ตองการเพมประสทธภาพขนตอนการดาเนนงาน (Improvements to the flow of operations) และความตองการท
เกยวของกบการออกแบบสวนตดตอกบผใช หรออนเตอรเฟส (human interface) ทเหมาะสม ความตองการของผใช
ระบบ (system user department) ทมกจกรรมการดาเนนงานเกยวของกบระบบทาใหไดมาซงขนตอนการดาเนนงาน
ทกระชบรวดเรว เนองจากบคคลเหลานมสวนเกยวของกบระบบโดยตรง จงเปนสงสาคญทตองยอมเสยเวลากบการ
พบปะพดคยเพอรวบรวมความคดเหนตางๆ จากผใชระบบเหลาน ใหไดมากทสด
นอกจากนการวเคราะหและทบทวนความตองการของผใช ยงเปนอกสงหนงทมความจาเปนอยางยงเพอ
สามารถประเมนความเปนไปไดทางเทคนค
● การวเคราะหการดาเนนงานในปจจบน (Analysis of current operations)
กจกรรมการดาเนนงานดวยระบบคอมพวเตอรจาเปนตองไดรบการวเคราะห เพอนาผลทไดจากการสารวจ
ผใชระบบมาเปรยบเทยบกบยทธศาสตรทางธรกจและ เพอพจารณาความจาเปนในการดาเนนงานดวยระบบ
คอมพวเตอร
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 152
2 การกาหนดความตองการทางดานความสามารถในการทางานของระบบ (Functional requirements)
ความสามารถในการทางานของระบบ (Functional requirements) หมายถงความสามารถในการดาเนนงาน
ดวยระบบคอมพวเตอรของตวระบบทตองการพฒนาขน เมอทาการกาหนดความตองการทางดานความสามารถในการ
ทางานของระบบรวมกนแลว จงทาการกาหนด การดาเนนงานของระบบและรายละเอยดในการดาเนนงานหรอ
รายละเอยดในการประมวลผล โดยพจารณาจากการหารอรวมกนในความตองการจากผใชทมสวนเกยวของทงหมด
ดวยการวเคราะหความตองการและการดาเนนงานในปจจบน และกาหนดเนอหาในการนาระบบไปใช เปนหนาททตอง
ไดรบการดาเนนการในเบองตน
อางอง
วงจรชวตของซอฟตแวร (Software life cycle)
ในการวางแผนการดาเนนงานดวยระบบคอมพวเตอร จาเปนตองใหความสาคญกบ วงจรชวตของซอฟตแวร
ซงประกอบดวยกระบวนการตางๆ ดงน
- กระบวนการวางแผน (Planning process)
- กระบวนการกาหนดความตองการ (Requirements definition process)
- กระบวนการพฒนา (Development process)
- กระบวนการปฏบตงาน (Operational process)
- กระบวนการบารงรกษา (Maintenance process)
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 153
3-2-3 การวางแผนการจดซอจดจางและการดาเนนงาน (Procurement planning and
implementation)
องคกรจาเปนตองปรบปรงการปฏบตงานหรอการดาเนนงาน และแกไขปญหาเพอใหเปนไปตามกลยทธทาง
ธรกจ กจกรรมการดาเนนงานทางธรกจมรปแบบทหลากหลายขนอยกบขอบเขตและวตถประสงคในการดาเนนงาน
เพอสามารถปรบปรงกระบวนการในการดาเนนงานทางธรกจแบบตางๆ ดงกลาวจงจาเปนตองมการตดสนใจในแตละ
กรณ แตแผนการจดซอจดจางพนฐานตองมการกาหนดไวอยางชดเจนและไมเปลยนแปลง จงเปนเรองสาคญทจะตอง
จดหาผลตภณฑและงานบรการใหตรงกบความตองการเพอสงเสรมการทางานดวยระบบคอมพวเตอร
1 ขนตอนการจดซอ (Flow of procurement)
ขนตอนพนฐานของการจดซอจดจาง สามารถสรปไดดงน
- การสราง RFI (Creation of RFI: Request For Information การรองขอขอมลสารสนเทศของผลตภณฑ)) เปน
ขนตอนในการรองขอขอมลสารสนเทศตางๆ ของผลตภณฑหรองานบรการเพอการดาเนนงานดวยระบบ
คอมพวเตอร จากผจาหนายหรอซพพลายเออร (prospective suppliers) ทเกยวของ
- การสรางและการกระจาย RFP (Request for Proposal) (คาขอซอหรอใบแจงขอซอ) เปนขนตอนการสรางคาขอ
ซอและขอกาหนดพนฐานของระบบ ทสรปรวมงานตางๆ ในการดาเนนงานดวยระบบคอมพวเตอร ประกอบดวย
เงอนไขในการจดซอจดจาง (procurement conditions) และการแจกจายเอกสารคาขอซอไปยงซพพลายเออรท
เกยวของหรอคาดหวง (ซพพลายเออรทสามารถจดหาสงทตองการตามคาขอซอใหแกองคกรได)
- รบขอเสนอ (Obtaining of proposals) รบขอเสนอจากซพพลายเออรทคาดหวงและเปรยบเทยบรายละเอยด
ขอเสนอจากซพพลายเออรแตละราย
- รบใบเสนอราคา (Obtaining of quotations) รบใบเสนอราคาจากซพพลายเออรทคาดหวงและเปรยบเทยบ
รายละเอยดใบเสนอราคาจากซพพลายเออรแตละราย
- การเลอกซพพลายเออร (Selection of supplier) เลอกซพพลายเออรทตองการซอดวยจากผลการเปรยบเทยบใน
ขนตอนกอนหนา
- เซนตสญญาการซอขาย (Signing of contract) ทาการเซนตสญญาการซอขายกบซพพลายเออรตามทไดคดเลอก
ในขนตอนกอนหนา
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 154
อางอง
RFI: Request For Information คาขอขอมลผลตภณฑ
SOW (Statement Of Work) ใบงาน
ใบงาน เปนเอกสารทแสดงรายละเอยดตางๆ อาท วตถประสงคของโครงการ ขอบเขตการทางาน และ
กาหนดเวลาการสงงาน โดยทวไปใบงานจะถกสรางขนและใสไวในสวนของภาคผนวกในสญญาจาง (outsourcing
contracts) เพอใชเปนขอมลอางองในการตรวจสอบการทางาน เพอใหมนใจไดวาสอดคลองกบความตองการ และ
ขอกาหนด และเพอการพจารณาวาผลการดาเนนงานถกตองตรงกบสญญาหลงจากททางานเสรจสมบรณ จงเปน
เอกสารทสาคญ เพอสรางความมนใจใหแกผทเกยวของสามารถทางานไดอยางราบรน
(1) การสรางใบคาขอขอมลผลตภณฑ (RFI) (Creation of RFI: Request For Information)
ใบคาขอขอมลผลตภณฑ เปนเอกสารทใชเพอการรองขอขอมลสารสนเทศตางๆ ในการทางานดวยระบบ
คอมพวเตอรจากซพพลายเออรทคาดหวง อาทเชน ผผลตระบบ (system vendors) โดยใบคาขอขอมลผลตภณฑ
จะตองถกสรางกอน ใบเสนอซอ (RFP (Request For Proposal)) ดวยใบคาขอขอมลผลตภณฑ ทาใหองคกรสามารถ
รวบรวมขอมลทเกยวของกบระบบคอมพวเตอรทตองการ ทงขอมลทางดานเทคนค ฮารดแวร และซอฟตแวร รวมทง
ขอมลทางดานการดาเนนงาน การบารงรกษา กรณตวอยางและ คแขงทางการคา
(2) การสรางและการกระจายของ RFP (Request for Proposal) ใบเสนอซอ
ใบเสนอซอ เปนเอกสารทองคกรทตองการนาระบบคอมพวเตอรมาใชในองคกร ทาการรองขอระบบ
คอมพวเตอรทองคกรตองการ จากซพพลายเออรทคาดหวง อาทเชน ผขายระบบ (system vendors) โดยใบเสนอซอ
จะประกอบดวยขอกาหนดพนฐานของระบบ คอ ระบบโดยสรป (summary of the system) วตถประสงค (purpose)
ฟงกชนหรอความสามารถในการทางานตางๆ ทตองการ (functions) ความตองการของระบบ (system requirements)
และเงอนไขในการทาสญญา (contract matters) เมอผขายระบบรายตางๆ ไดรบใบเสนอซอแลวกจะทาการสรางใบ
เสนอขาย ทประกอบดวยภาพรวมของระบบทอางองจากใบเสนอซอ และนาเสนอใหแกองคกร (ผซอ) ทรองขอ
นอกจากนใบเสนอซอยงทาหนาทปองกนความสบสนอนเนองมาจากสงทเกดขนในขนตอนการพฒนาจรง
(3) การรบใบเสนอขาย (Obtaining of proposals)
ใบเสนอขาย เปนเอกสารทประกอบดวยรายการผลตภณฑและรายละเอยดระบบทตองการตามใบเสนอซอ
รายการผลตภณฑทคาดหวงตางๆ อาทเชน การกาหนดคาระบบ (system configuration) และเทคนคการพฒนาระบบ
(development techniques) โดยอางองจากใบเสนอซอ (request for proposal) และทาการสรางใบเสนอขายตาม
รายละเอยดเพอสงใหแกองคกรทขอเสนอซอ องคกรทเสนอซอจะทาการประเมนใบเสนอขายจากซพพลายเออรแตละ
รายและเพอการพจารณาคดเลอกซพพลายเออรทตองการ
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 155
(4) การรบใบเสนอราคา (Obtaining of quotations)
ใบเสนอราคา (Quotations) เปนเอกสารทประกอบดวยขอมลสารสนเทศตางๆ อาท คาใชจาย (costs) ท
เกยวของกบการพฒนาระบบ (system development) การดาเนนงาน (operation) การบารงรกษา (maintenance)
และกาหนดสงมอบระบบ (delivery date) ผจดจาหนายทไดรบใบเสนอซอจะทาการยนใบเสนอราคาซงประกอบดวย
คาใชจาย กาหนดสงมอบงาน และเงอนไขและวธการชาระเงน ใหแกองคกร
(5) การคดเลอกซพพลายเออร (Selection of supplier)
การคดเลอกผจดจาหนายหรอซพพลายเออร การตดสนใจขนสดทายไมเพยงแคพจารณาจากใบเสนอราคา
โดยละเอยดเทานน แตยงตองคานงถงกฎเกณฑในการคดเลอกตางๆ ตามขอกาหนดขององคกรอกดวย
(6) การลงนามสญญา (Signing of contract)
เปนขนตอนเพอทาการลงนามสญญากบซพพลายเออร ดวยขอตกลงตางๆ ตองมการระบรายละเอยดท
ชดเจนกอนการลงนาม เพอหลกเลยงความสบสนในสวนของนกพฒนาทอาจเกดขนระหวางคสญญาได ไมวาจะเปน
ความลมเหลวของระบบ การสงมอบงานลาชา รวมถงปญหาอนๆ ทอาจเกดขนอนเนองมาจากการตกลงดวยวาจา
(verbal agreements) คาสงทคลมเครอ (ambiguous orders)
เตรยมค
2 ขนต
ขนตอ
ผจดจ
① สง
(P
① สง
หรอผล
② ก
③ ขา
3 ขนต
ขนตอ
ความพรอมการส
ตอนการดาเน
นการดาเนนกา
าหนาย (Supp
งซอ
Purchase)
งซอ (Purchas
ลตภณฑ สงซอ
ารผลต (Manu
าย (Sell) เปนข
ตอนของการด
นการดาเนนกา
① รบคาส
② จดสน
ตามทลกค
③ ออกค
คลงสนคาม
④ จดสน
⑤ โหลดส
⑥ สงสนค
อบมาตรฐานวชา
นนการผลต (F
ารผลตสามารถ
plier)
se) เปนขนตอน
อวตถดบและอป
ufacture/ Prod
ขนตอนการขาย
ดาเนนการขาย
ารขายเมอลกค
สงซอจากลกคา
คาตามคาสงซ
าสงซอ
คาสงสงสนคา
มสนคาพรอม
คาสง (Perform
สนคา (Load) ท
คา (Ship) ทาก
าชพไอท IT Passp
Flow of manuf
ถสรปไดดงน
② การผ
(Man
นการสงซอวตถ
ปกรณทจาเปน
uce) เปนขนตอ
ยสนคาทผลตได
ย (Flow of sa
า (Customer)
า (Accept ord
อ (Allocate in
(Give shipp
m picking) นาส
ทาการโหลดสน
การสงสนคาใหแ
port: STRATEGY
facturing oper
ผลต
nufacture/Pro
ดบและอปกรณ
ในการผลต (กา
อนการผลตผล
ดใหกบลกคา
ales operation
สงซอสนคา (P
er) กระบวนกา
nventory) ตรวจ
ing instructio
สนคาออกจาก
นคาขนรถขนสง
แกลกคา
Y
rations)
duce)
ณทจาเปนในกา
ารผลต) ผลตภ
ตภณฑจากวต
s)
Place order) โ
ารรบคาสงซอจ
จสอบสนคาใน
ons) ออกคาสง
คลงสนคาตาม
งสนคา หรอพา
ลกคา (Cus
③ ขาย
(Sell)
ารผลต (Manuf
ณฑ
ถดบ
โดยสรปมดงน
ากลกคา
นคลงสนคา มเพ
งเพอใหสงสนค
มคาสงสงสนคา
หนะในการนาส
tomer)
facture, Produ
พยงพอ พรอมแ
คาตามทลกคาส
า
สงสนคา
หนาท 156
uce) สนคา
และถกตอง
สงซอ หาก
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 157
ขนตอนการดาเนนงานทางเอกสารทเกยวของกบการดาเนนการขาย ระหวางลกคากบบรษทผขาย โดยสรปมดงน ลก
คา (C
usto
mer
)
① ใบเสนอราคา (Quotation)
บรษท
(Com
pany
)
② ฟอรมการสงซอ (Order form)
③ ยนยนคาสงขาย (Confirmation)
④ รายการสนคาสง (Packing list)
⑤ จดสงใบเสรจรบเงน (Delivery receipt)
(แบบฟอรมตรวจรบ) (Acceptance form)
⑥ ใบแจงหน (Invoice)
⑦ บลใบเสรจรบเงน (Bill of receipt)
① ใบเสนอราคา (Quotation) ประกอบดวยราคาสนคา (Product price) กาหนดสง (Delivery date) วธการชาระเงน
(Payment method) และขอมลสารสนเทศอนๆ ทเกยวของ เพอเสนอตอลกคาทตองการสงซอสนคา (Customer’s
purchase request)
② แบบฟอรมการสงซอ (Order form) ลกคาทาการออกคาสงซอสนคาใหแกองคกรผขาย
③ ยนยนคาสงขาย (Confirmation) องคกรผขายรบทราบคาสงซอทออกโดยลกคา
④ รายการสนคาสง (Packing list) ลกคายนยนวาสนคาทไดรบเปนสนคาทลกคาสงซอ
⑤ จดสงใบเสรจรบเงน (Delivery receipt) (แบบฟอรมตอบรบ Acceptance form) ลกคารบมอบใบเสรจรบเงน
ผลตภณฑ
⑥ ใบแจงหน (Invoice) บรษททาการแจงหนลกคาจากสนคาหรอผลตภณฑทซอ
⑦ บลใบเสรจรบเงน (Bill of receipt) บรษทรบทราบการรบชาระเงนจากลกคา
อางอง
RFP: Request For Proposal
การสรางเกณฑการคดเลอก (Creation of selection criteria)
กอนการคดเลอกซพพลายเออร จาเปนอยางยงทจะตองพจารณาถงกฏเกณฑในการคดเลอก อาทเชน
รายละเอยดของ RFP งบประมาณ (Cost) และการบรการ ซงตองไดรบการระบและจดระดบความสาคญ เพอสามารถ
ทาการตดสนใจไดอยางครอบคลม
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 158
3-3 แบบทดสอบ บทท 3
3-1) ขอใดตอไปนเปนโมเดลหรอรปแบบทใชเพอการแสดงงานทางธรกจเปาหมายในการวางแผนยทศาสตรทางระบบ
สารสนเทศทชดเจนวาระบบสารสนเทศควรเปนอยางไร
a) โมเดลนาตก (Waterfall model)
b) โมเดลกนหอย (Spiral model)
c) โมเดลกระบวนการทางธรกจ (Business process model)
d) โมเดลตวแบบ หรอโมเดลโปรโตไทป (Prototyping model)
3-2) ขอใดตอไปนอธบาย BPR ไดอยางถกตอง
a) การขยายธรกจโดยเรงการทางานของบรษทอนๆ ซงไมสามารถดาเนนการไดในบรษทเดยว รปแบบหนงท
ใชคอการเขาซอกจการบรษทอน หรอการควบรวมบรษท
b) การวเคราะหขนตอนการทางนและหวงโซมลคาทองคกรใชเพอสรางมลคาในรปแบบของผลตภณฑและ
บรการ
c) การสงเสรมกจกรรมการควบคมคณภาพ โดยการมงเนนการสงมอบผลตภณฑทไมมขอบกพรอง โดยไมได
ควบคมเฉพาะฝายผลตเทานน แตรวมถงการควบคมคณภาพทงองคกร
d) การปรบรอกระบวนการทางธรกจ (Reengineering business processes) ขนพนฐาน เพอเพม
ความสามารถในกระบวนการทางธรกจและ ความคมคาในการลงทน (cost-effectiveness) โดยใชประโยชน
จากเทคโนโลยสารสนเทศอยางสงสด
3-3) ขอใดตอไปนเปนแนวคดของการทบทวนโครงสรางทมอยขององคกรและ กฎระเบยบทเครงครดทางธรกจ และ
ทบทวนการออกแบบหนาทของงานแตละงาน เวรกโฟลว หนาทในการบรหารจดการ รวมทงระบบสารสนเทศ
a) BPR b) ERP c) RFP d) SLA
3-4) ขอใดตอไปนเปนบรการทสนบสนนการใชงานแอพพลเคชนผานอนเตอรเนต ทมลกษณะเปนระบบการเชารวม
(multi-tenant system) โดยระบบหนงระบบจะถกใชงานโดยหลายบรษท
a) ISP (Internet Service Provider) ผใหบรการอนเตอรเนต
b) SaaS (Software as a Service) ซอฟตแวรบรการ
c) บรการเฮาสซง Housing service
d) บรการโฮสตง Hosting service
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 159
3-5) ขอใดตอไปนเปนกจกรรมทรวมอยในการวางแผนการทางานดวยระบบคอมพวเตอร (systematization planning)
a) การกาหนดความตองการทางหนาทการทางาน (Functional requirements definition)
b) การกาหนดความตองการของระบบ (System requirements definition)
c) การกาหนดความตองการของซอฟตแวร (Software requirements definition)
d) การศกษาลาดบขนตอนในการพฒนาทมอย (Study of the entire development schedule)
3-6) จากภาพทกาหนดให เมอวงจรในการพฒนาซอฟตแวรจากกระบวนการในการทางาน (operation process)
กระบวนการในการพฒนา (development process) กระบวนการในการวางแผน (planning process) กระบวนการใน
การบารงรกษา (maintenance process) และกระบวนการในการกาหนดความตองการ (requirements definition
process) ขอใดตอไปนควรใสลงในกลอง A
a) กระบวนการในการดาเนนงาน (Operation process)
b) กระบวนการในการพฒนา (Development process)
c) กระบวนการในการวางแผน (Planning process)
d) กระบวนการในการกาหนดความตองการ (Requirements definition process)
3-7) จากแผนภาพทกาหนดให แสดงขนตอนในการทางาน หรอเวรกโฟลวในการทาธรกจการขายและการกระจาย
สนคา โดยเรมตนจากการรบคาสงซอ เพอการจดสงสนคา ในแผนภาพขอใดตอไปนควรใสลงในกลอง A
โดยไมระบขนตอนในกลองสเทา
a) คาสงในการจดสง (Delivery instructions)
b) ทาการโหลดสนคา (Loading)
c) ทาการสงสนคา (Shipping)
d) ดาเนนการทางคลงสนคา (Taking inventory)
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 160
3-8) ขอใดตอไปนคอรายการทบรษทผสงซอตองอธบายไวในใบคารองขอใหเสนอราคา (request for proposal) ใน
รายละเอยดสญญาธรกรรมอยางชดแจงในการสงซอซอฟตแวรหรองานบรการ
a) วนตอคน Person-days
b) นโยบายพนฐานของระบบ Basic policy of the system
c) คณลกษณะของโปรแกรม Program specifications
d) คาใชจายโดยประมาณ Estimated cost หรอประมาณการคาใชจาย
3-9) เมอทาการเลอกผจาหนายระบบททาหนาทในการพฒนาระบบซงเปนพนธกจสาคญทตองทาตอไป หวหนาสงการ
ใหคณมหนาทในการจดเตรยม RFP ขอใดตอไปนอธบายถง RFP ไดอยางเหมาะสม
a) เปนเอกสารเพอสอบถามผจาหนายระบบใหทาการสงใบเสนอหรอขอเสนอการพฒนาระบบในขนตอนตอไป
b) เปนเอกสารทใชในการสอบถามผใชระบบภายในองคกรเกยวกบประเดนตางๆ ทางพนธกจของระบบในปจจบน
c) เปนเอกสารเพอใชในการสอบถามผใชระบบภายในองคกร เกยวกบความตองการของระบบทเปนพนธกจถดไป
d) เปนเอกสารเพอการสงซอ การพฒนาระบบตามพนธกจถดไป ใหแกผจาหนายระบบ (system vendor)
3-10) ขอใดตอไปนอธบายถง การรสารสนเทศ (information literacy) ไดอยางเหมาะสม
a) หมายถงความแตกตางทางเศรษฐกจระหวางผมทกษะความรทางดานเทคโนโลยสารสนเทศกบผทไมม อน
เนองมาจากการใชระบบคอมพวเตอรในการทางาน เชน ความเปนเจาของเครองคอมพวเตอรสวนบคคล
b) หมายถงความสามารถในการบรหารจดการขอมลสารสนเทศ หรอเทยบเทาเพอการบรหารจดการ การ
จดเกบและการวเคราะหสารสนเทศเหลานนโดยใชเครองคอมพวเตอรสวนบคคล ดวยการรบและสงขอมล
ผานเครอขายอนเตอรเนตหรอในรปแบบทคลายคลง
c) หมายถงความสามารถในการบรหารจดการแนวทางในการบรหารจดการทางธรกจ ดวยการพฒนาและ
การนายทธศาสตรทางเทคโนโลยสารสนเทศมาใชเพอเปนแนวทางในการปฏบตทาใหองคกรมความสามารถ
ในการแขงขนสงหรอเปนผนาในธรกจ
d) หมายถงระดบของความสามารถของอปกรณทางการสอสารขอมลสารสนเทศ ซอฟตแวร และบรการ
สารสนเทศ ใหกบทกคนรวมถงผพการ และผสงอาย
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 161
เฉลย แบบฝกหดบทท 3
3-1 คาตอบ c
คาอธบาย
โมเดลกระบวนการทางธรกจ เปนวธการเพอการสรปและวเคราะห การทางานทางธรกจ และกระบวนการทางธรกจ
(เวรคโฟลว workflow) เพอกาหนดรายละเอยดของงานอยางมประสทธภาพและสามารถกาหนดขนตอนการทางานทม
ประสทธภาพ
3-2 คาตอบ d
คาอธบาย
BPR (Business Process Reengineering การรอปรบกระบวนการทางธรกจ) เปนแนวทางในการเพมความสามารถ
ในกระบวนการทางธรกจ และความคมคาในการลงทน โดยการปฏรป (ปรบรอ reengineering) ขนตอนการทางานหรอ
เวรกโฟลว (กระบวนการทางธรกจ business processes)
3-3 คาตอบ a
คาอธบาย
BPR (การปรบรอกระบวนการทางธรกจ) เปนแนวคดขนพนฐานในการทบทวนและการทบทวนการออกแบบกจกรรม
ขององคกร เชน หนาทหรอบทบาทของงานแตละงาน ขนตอนการทางานหรอเวรกโฟลว หนาทในการบรหารจดการ
และระบบสารสนเทศ
3-4 คาตอบ b
คาอธบาย
SaaS เปนบรการทใชอนเตอรเนตในการสนบสนนการทางานของโปรแกรมประยกต โดย SaaS เปนลกษณะการใชงาน
ทมผเชาหลายรายใชงานระบบหนงๆ รวมกน หรอผใชแบงปนการใชงานเซอรฟเวอรรวมกน
3-5 คาตอบ d
คาอธบาย
การวางแผนการทางานอยางเปนระบบประกอบดวยการพฒนาภาพรวมทงหมดของการทางานอยางเปนระบบ เชน
ลาดบขนตอน หรอกรอบการทางาน ขอบเขตทครอบคลมการทางาน และความคมคาในการลงทน
3-6 คาตอบ d
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 162
คาอธบาย
วงจรในการพฒนาซอฟตแวร หรอวฎจกรในการพฒนาซอฟตแวร หมายถงลาดบขนตอนของแตละกระบวนการทาง
ซอฟตแวร โดยทวไปมลาดบขนตอนดงน กระบวนการวางแผน (planning process) → กระบวนการกาหนดความ
ตองการ (requirements definition process) → กระบวนการพฒนา (development process) → กระบวนการ
ดาเนนงาน (operation process) → กระบวนการบารงรกษา (maintenance process) โดยการกาหนดความ
ตองการเปนกระบวนการเพอกาหนดความตองการตางๆ ทระบบตองม เชน รายละเอยดทวไปของงานและขนตอนการ
ทางานทจาเปน ในการทางานอยางเปนระบบ หรอในการทางานดวยระบบซอฟตแวร ซงเปนกระบวนการททาหลงจาก
กระบวนการวางแผน
3-7 คาตอบ a
คาอธบาย
หลงจากไดรบการจดสรรสนคาจากคลงสนคา กจะทาการออกคาสงสงสนคาทตองการ เพอนาสนคาออกจากชนวาง
เพอจดสงตอไป
b): กระบวนการโหลดสนคาขนพาหนะจดสง Process of loading the product onto a delivery vehicle.
c): กระบวนการในการขนสงสนคา Process of transporting products.
d): กระบวนการในการตรวจรบรองจานวนสนคาในคลงตามปกต
3-8 คาตอบ b
คาอธบาย
RFP (Request for Proposal) เปนเอกสารท บรษทผสงซอ (บรษททตองการนาระบบคอมพวเตอรมาใช) ออกใหกบซพ
พลายเออรหรอผจาหนาย (เชนตวแทนจาหนายระบบ) เพอรองขอใบเสนอสนคาหรอบรการทระบรายละเอยดเกยวกบ
นโยบายพนฐานของระบบ
3-9 คาตอบ a
คาอธบาย
RFP (Request for Proposal) เปนเอกสารทออกโดยบรษททอยระหวางการพฒนาระบบขนใช เพอสอบถามไปยงผ
จาหนายระบบหรอผเกยวของอนๆ เพอรองขอขอเสนอของระบบโดยละเอยด ซงประกอบดวยนโยบายพนฐานของ
ระบบ เชน ภาพรวมของระบบ (system overview) ประโยชน (purpose) ฟงกชนหรอหนาทความสามารถทระบบตอง
ทาได (purpose, necessary functions) อปทานความตองการของระบบ (demands for system requirements) และ
สญญารายการตางๆ (contractual items)
เตรยมความพรอมการสอบมาตรฐานวชาชพไอท IT Passport: STRATEGY หนาท 163
3-10 คาตอบ b
คาอธบาย
การรสารสนเทศหมายถงความรความสามารถในการบรหารจดการขอมลสารสนเทศใหเปนไปตามวตถประสงค และ
หมายถงระดบความสามารถของบคคลในการใชเทคโนโลยสารสนเทศ เชน คอมพวเตอรและซอฟตแวรแอพพลเคชน
ตางๆ เพอสามารถคนหาขอมลทตองการ และวเคราะหแนวโนมของขอมลตางๆ เหลานน
,
Email: nuto@sau.ac.th
Website: www.sau.ac.th
Email: auisuke@gmail.com
Website: www.auisuke.com
ITPE
Training Program on Instructors for ITSS/ITEE in Asian Countries
(ENIT)
11 Nov 2009 - 1 Dec 2009 AOTS, YKC, Yokohama, Japan
Training Program on Instructors of FE for Thailand (THFEIT) under the
support of The Ministry of Economy Trade and Industry (METI), Japan
and National Science and Technology Development Agency (NSTDA)
Thailand, 1 - 25 January 2008
Certified Information Technology Professional (FE) by National
Electronics and Computer Technology Center (NECTEC) and National
Science and Technology Development Agency (NSTDA), March 13th,
2009
Recommended