View
215
Download
0
Category
Preview:
DESCRIPTION
Utrecht, 12 juni 2014
Citation preview
twitter.com/janrotmans
Verandering van tijdperk:unieke kantelkans voor gemeenten
Utrecht, 12 Juni 2014
We leven niet in tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperken
• Industriële revolutie
• Modernisering samenleving
• Machtswisseling
Laatste Kantelperiode
Nederland bevindt zich nu weer in een kantelperiode
Kantelperiode
1. samenleving wordt decentraal en bottom-up
2. economie wordt decentraal en circulair
3. nieuwe macht ontstaat
centrale systemen zijn niet meer nodig
voor
geld, data, kennis, zorg, muziek, energiefilms, verzekering, boeken, reizen, educatie
CO2-arm
biobased kleinschalig circulair
maatwerk bottom-up
nieuwe maakindustrie
Economie 3.0
Nieuwe Macht opkomende middenklasse
tornt aan traditionele instituties
kennis, netwerken, sociale media
micromacht
Macht ‘ gemakkelijker te verwerven,
lastiger uit te oefenen en eenvoudiger te verliezen ’
Moisés Naím
DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase
Horizontaal
Decentraal
Bottom-up
Verticaal
Centraal
Top-down
Tijd
Opbouw van Samenleving 3.0
We zitten hier
Kantelperiode
Overgang naar Samenleving 3.0
• Energiebedrijven vallen om
• Massale ontslagen in thuiszorg
• Welzijnsorganisaties verdwijnen
• Bouwbedrijven saneren op grote schaal
Kantelperiode
Oude orde Nieuwe orde
banken financiële coöperaties
energiebedrijven lokale energie initiatieven
bouwbedrijven 3D-netwerken / hubs
verzekeringsbedrijven broodfonds netwerken
thuiszorg organisaties lokale zorg initiatieven
Oude Orde vs Nieuwe Orde
Oude paradigma Nieuwe paradigma
exploitatieco-operatie
structurenmensen
waarde ontlenen waarde creëren
lineaircyclisch
Paradigma Wisseling
Oude structuur Nieuwe
structuur
verticaalhorizontaal
hiërarchisch
netwerken
top-downbottom-up
centraaldecentraal
Structuur Wisseling
Oude sturing Nieuwe
sturing
centrale sturing netwerksturing
controleruimte
zekerheidonzekerheid
regisseren faciliteren
Sturings Wisseling
Energie van centraal, fossiel naar decentraal duurzaam
Welzijn van zorgen voor naar zorgen dat
Bouw van aanbod & product naar vraag & dienst
Zorg van doelmatig & efficiënt naar mensgericht
Waar zien we die wisseling?
BurgerInitiatieven
Broodfondsen
Lokale energiemaatschappijen
Lokale zorg coöperaties
Philips transformeert tot zorgbedrijf
DSM transformeert tot fijn/biochemie
Schoonmaakbedrijf stapt in de zorg
Energiebedrijven gaan in verzekeringen
Bedrijven in Transitie
Verdient niet zozeer geld met bouwen
maar met het faciliteren van de klant
decentrale energie
telecommunicatie
interieurinrichting
Bouw Bedrijf 3.0
Verdient niet zozeer geld met energie
maar met het faciliteren van de klant
energiebesparing
smart grids
wijk/buurt niveau
Energie Bedrijf 3.0
Verdient niet zozeer geld met zorg
maar met het faciliteren van de klant
van 100% naar 20% zorg
helpen met netwerk ontwikkelen
helpen met scholing & baan zoeken
Zorg Bedrijf 3.0
Transitie in het sociaal domein
Decentralisatie
Jeugd, Zorg, Welzijn
decentralisatie van rijk naar gemeenten
integratie van beleidsterreinen
bezuinigingen en efficiency operaties
echte transitie = cultuuromslag
Probleem in Zorg & Welzijn
mens in dienst van structuur
‘silosering’ van zorg & welzijn
van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’
in Amsterdam werken 4500 mensen in jeugdopvang
120 instanties zijn betrokken bij jeugdopvang
Probleem in Zorg & Welzijn
mens en systeem zijn vervreemd van elkaar
verbroken verbindingen tussen:
lichaam en geest
management en werkvloer
financiering en inhoud
gezondheid en welzijn, arbeid, sport
zorgverlener en verzorgde
Probleem in Zorg & WelzijnSysteemwaarden Menswaarden
doelmatigheid aandacht / tijd
efficiency vertrouwen
controle, beheersing ruimte
regelzucht keuzevrijheid
kosten / baten kwaliteit
Verbroken Verbindingen
relatie tussen zorgverlener en zorgvragervertrouwen, aandacht, passie, bezieling
is verworden tot
relatie tussen leverancier en cliëntkosten, doelmatigheid, efficiency, afrekening
Systeemvernieuwing nodig in zorg & welzijn
Zorg & Welzijn 3.0
mensgericht
menslievend
vanuit eigen kracht
in eigen omgeving
samenredzaam
Nieuwe Solidariteit Nodig
kwetsbare groep mensen hebben vangnet nodig
vanuit eigen kracht is dus begrensd door kwetsbaren
is dus grens aan zelfredzaamheid & samenredzaamheid
Buurtzorg
zelfsturende buurtzorgteams
zorg op maat in de buurt
integratie in netwerk van zorgvrager
platte organisatie zonder managers & directeuren
Jeugdzorg 3.0
pro-actieve aanpak
multi-disciplinair team
brede maatschappelijke ondersteuning
combinatie van verleiding, dwang en drang
Nieuw Zorg Paradigma
van zorgen voor naar zorgen dat
mensen faciliteren in hun leven
zodat zo weinig mogelijk zorg nodig is
diensten aanbieden rondom:
werk zoeken, opleidingen, netwerken
denken vanuit mensen
mensen kunnen activeren
mensen autonomie teruggeven
inspelen op vragen van mensen
Competenties voor Zorg 3.0
kunnen verbinden
kunnen netwerken
kunnen met groepen & vrijwilligers omgaan
zijn activerend, coachend en dienend
Professionals voor Zorg 3.0
Gemeenten zijn nog niet klaarExperimenten zorg 3.0
jeugdzorg, ouderenzorg, wijk/buurtzorg
perspectief voor komende 10 jaarhoe ziet zorg 3.0 er uit in uw gemeente of organisatie?
faciliterende rol van de overheidleggen van verbindingen tussen ‘het veld’ en de zorgvrager
Demografische Krimp
Gevolgen Demografische Krimp
daling omvang bevolking
daling aantal huishoudens
daling beroepsbevolking
Maatschappelijke Gevolgen voorzieningen niveau onder druk
[sportvereniging, bibliotheek, winkels, scholen, cultuur]
woningvoorraad onder druk[leegstand, woningprijzen dalen, aanbod groter dan vraag]
economie onder druk[meer banen dan mensen, concurrentie om arbeidskrachten]
Is het nou erg?
niet noodzakelijkerwijs
vergt creativiteit & innovatie
herverdeling van (minder) middelen
ander paradigma
Schaalsprong ruimtelijke schaalsprong
op groter schaalniveau organiseren
mentale schaalsprong
krimp en niet groei als uitgangspunt
Schaalsprong op meerdere schaalniveaus schaken
economisch: op bovenregionaal niveau
voorzieningen: op regionaal niveau
gemeenschappen: op lokaal niveau
Wat betekent dit voor Gemeenten?
Faciliterende Rol voor Gemeenten
richting geven
&
innovatieruimte bieden
Richting Geven
richting geven
duidelijke, ambitieuze kaders stellen
werken volgens heldere spelregels / principes
afstemmen van ontwikkelingen in samenhang
Ruimte Bieden innovatieruimte bieden mentale ruimte, juridische ruimte, organisatorische ruimte
belemmeringen wegnemen
ongedachte coalities stimuleren
niet alles zelf willen organiseren, maar het mogelijk
maken dat anderen het zelf kunnen organiseren
agenderen
stimuleren
verbinden
schakelen
Faciliterende Overheid
nieuwe kwaliteiten voor professional
niet voor maar met mensen werken
nieuwe kwaliteiten voor gemeente ambtenaren
verbinden, schakelen, faciliteren
Competentieontwikkeling
Ambtenaar 3.0
zit niet meer achter zijn bureau
maar trekt de wijk/buurt in
heeft een loket in de wijk/buurt
Wat te Doen Morgen?
niets
reflecteren op laatste paar jaar
bewust onbekwaam of onbewust onbekwaam?
geschikt als verbinder, facilitator, stimulator?
hanteert u nog wereldbeeld van command-and-control?
Wat te doen Morgen?
stop met plannen maken
kijk naar wijk of gebied vanuit complexiteitsbril
waar zit de veerkracht en potentie van wijk/gebied
ga op zoek naar koplopers [friskijkers, dwarsdenkers]
start vernieuwingsproces vanuit smal & diep draagvlak
Mogelijke Aanpak Zorg
Aanpak 3.0
van onderop
zelfsturende, multidisciplinaire teams
één zelfsturend team van professionals per wijk / gebied
teams zijn volledig mensgericht en werken integraal
teams gefaciliteerd door ambtelijk team
geef team innovatieruimte en budget voor 5 jaar
Aanpak 3.0
ga alleen in zee met zorgorganisaties 3.0
selecteer scherp met wie je werkt
stop met clubs die traditioneel werken
Aanpak 3.0
Naar de Bron van het Sociale Domein
klantgericht
integrale aanpak
vanuit eigen kracht
één organisatie voor klant
Aanpak 3.0
Valkuilen
keukentafelgesprek
arrangement
spoorboekje & marsroute
resultaatgericht project
Aanpak 3.0
dit is geen project dat op 1 januari 2015 is afgerond
dit is een proces van zoeken-leren-experimenteren
‘al-doende-leren en al-lerende-doen’
Geen enkele gemeente is klaarop 1 januari 2015!
Recommended