View
215
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Wybory do Parlamentu
Europejskiego w Polsce 2014
Porównanie kampanii partii i komitetów
wyborczych
Zespół Ekspertów Klubu Jagiellońskiego
2
© Copyright by Klub Jagielloński
Redakcja: Michał Dulak
Klub Jagielloński Rynek Główny Pałac Spiski)
31- Kraków
NIP: 676-17-88-105
Tel/fax: 12 429 02 73
Email: klub@kj.org.pl
www.kj.org.pl
3
Spis treści
1. Wprowadzenie ......................................................................................................................................... 4
2. System wyborczy w wyborach do Parlamentu Europejskiego (Kamil Stolarek) ................................. 5
3. KW Platforma Obywatelska RP (Kamil Sikora)..................................................................................... 13
4. KW Prawo i Sprawiedliwość (Kamil Sikora) ......................................................................................... 22
5. KW Sojusz Lewicy Demokratycznej i Unii Pracy (Joanna Babiarz) ...................................................... 29
6. KKW Europa Plus Twój Ruch Maciej Stanisławski .............................................................................. 36
7. KW Polskie Stronnictwo Ludowe (Kamil Sikora) ................................................................................. 41
8. KW Polska Razem Jarosława Gowina (Natalia Matusz) ....................................................................... 49
9. KW Solidarna Polska Zbigniewa Ziobro (Kamil Sikora) ....................................................................... 57
10. KW Kongres Nowej Prawicy Adrian Koładka ..................................................................................... 64
11. KWW Ruch Narodowy (Joanna Babiarz) ............................................................................................... 75
12. Inne komitety Michał Dulak ................................................................................................................ 80
13. O autorach .............................................................................................................................................. 94
4
1. Wprowadzenie
Wybory do Parlamentu Europejskiego w r. zbiegły się z rocznicą przystąpienia Polski do
Unii Europejskiej. Były to także trzecie wybory do tego ciała, w których brały udział polskie
ugrupowania polityczne. Z tych względów może się wydawać, że Polska jest już dojrzałym
członkiem struktur europejskich i ma wszelkie predyspozycje do tego, aby odgrywać coraz
większą i podmiotową rolę. Przykładem tego, że tak się w rzeczywistości dzieje jest fakt
wybrania byłego premiera polskiego rządu Donalda Tuska na stanowisko Przewodniczącego
Rady Europejskiej. Pytania o znaczenie Polski w UE nie padają tylko przy okazji spotkań na
szczeblu szefów rządów i głów państw, ale także tuż przed wyborami do jedynego ciała
przedstawicielskiego w UE – Parlamentu Europejskiego. Jest to więc wystarczający argument
do tego, aby kontynuować i pogłębiać prace analityczne dotyczące samej instytucji
parlamentu, ale także percepcji tego ciała przez partie polityczne i inne podmioty krajowe.
Niniejszy raport ma na celu dołożyć cegiełkę do dyskusji i badań prowadzonych wokół
znaczenia wyborów do Parlamentu Europejskiego w państwach członkowskich.
W kolejnych rozdziałach przedstawione zostały najważniejsze komitety wystawiające swoich
kandydatów w wyborach do PE w maju r. Analiza każdego z nich prowadzona była wokół
trzech tematów: kandydatów wystawionych w wyborach, tematów i narzędzi stosowanych
w kampanii oraz działań prowadzonych w Małopolsce i województwie świętokrzyskim przez
dany komitet. Do opisu wykorzystana publicznie dostępne wyborcze dane statystyczne oraz
informacje z oficjalnych strona i materiałów wyborczych komitetów. Ta prosta, ale zarazem
zintegrowana publikacja pozwoliła dostarczyć zwięzły materiał, który z powodzeniem może
być wykorzystywany przy różnego rodzaju analizach porównawczych dotyczących polskich
wyborów do PE.
Życzymy miłej lektury!
Michał Dulak
5
Kamil Stolarek
2. System wyborczy w wyborach do Parlamentu Europejskiego
System wyborczy, rozumiany jako ogół procedur regulujących całokształt procesu
wyborczego w wyborach do Parlamentu Europejskiego, charakteryzuje się pewną
odmiennością w stosunku do ordynacji wyborczej w wyborach krajowych, tj. wyborów
prezydenckich, parlamentarnych, czy też samorządowych. Na uwagę zasługuje przede
wszystkim fakt połączenia pewnych zasad prawodawstwa europejskiego, jak i krajowego.
Prawodawstwo europejskie, tj. unijne, obejmuje te zasady, które podczas procesu wyborczego
obowiązują we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej, tzw. wspólne zasady.
Są nimi zasada reprezentacji proporcjonalnej oraz zasada niepołączalności poselskiego
mandatu z pewnymi funkcjami (incompatibilitas . Prawo krajowe natomiast wiąże się
ze szczegółowymi przepisami, które obowiązują tylko w jednym państwie członkowskim,
np. w Rzeczypospolitej Polskiej. W zależności od konkretnego państwa zróżnicowana jest
liczba okręgów wyborczych oraz faktyczny system wyborczy1.
Biorąc pod uwagę zasady wspólne dla wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej,
należy podkreślić, że ich podstawę prawną stanowią artykuły: , i Traktatu
o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE)2. Trzeba również pamiętać, że wspólne zasady były
zmieniane wraz z postępującym rozwojem procesu integracji europejskiej. „W traktatach
założycielskich przewidziano początkowo mianowanie posłów do Parlamentu Europejskiego
przez parlamenty krajowe, wzięto jednak również pod uwagę możliwość powszechnych
wyborów bezpośrednich. Rada wprowadziła tę zasadę w życie aktem z 20 września r. 3.
Z kolei Traktat z Maastricht z r. wprowadził wybory o ujednoliconej procedurze. Wówczas
zadaniem Parlamentu Europejskiego było sporządzenie wniosku w tej kwestii kwestia
tworzenia okręgów wyborczych, wysokość progu wyborczego, wybór metody podziału
mandatów , którego przyjęcie wymagało jednomyślności ze strony Rady. Jednak Radzie nie
udało się wypracować porozumienia względem żadnego wniosku, pomimo sporządzonych
1 R. Rosa, Parlament Europejski: procedury wyborcze, s. 1, http://www.europarl.europa.eu/ftu/pdf/pl/FTU_1.3.4.pdf [dostęp: . . ]. 2 Wersje skonsolidowane Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=OJ:C: : :FULL&from=PL [dostęp: . . ]. 3 R. Rosa, op. cit., s. 1.
6
raportów J. Seitlingera, R. Bocklera oraz K. de Gutcha4. Dlatego też została wprowadzona
Traktat Amsterdamski możliwość przyjęcia poszczególnych, tzw. wspólnych zasad.
Następnie zmieniono akt z r., przez co wdrożono zasadę proporcjonalnej reprezentacji
i zasadę incompatibilitas5. Z kolei Traktat Lizboński zaliczył bierne i czynne prawo wyborcze do
katalogu praw podstawowych, o czym mówi art. 39 Karty Praw Podstawowych Unii
Europejskiej.
Tym samym również czynne i bierne prawo wyborcze zaliczane jest do zasad wspólnych,
przy czym należy podkreślić, że chodzi głównie o takie prawo, ale dla osób, które nie są
obywatelami danego państwa, a w nim zamieszkują. Zgodnie z literą prawa unijnego,
„ … każdy obywatel Unii mający miejsce zamieszkania w Państwie Członkowskim, którego nie
jest obywatelem, ma prawo głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu
Europejskiego w Państwie Członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania 6.
Ponadto, „ … żaden obywatel Unii mający miejsce zamieszkania w państwie członkowskim,
którego nie jest obywatelem, oraz który na mocy indywidualnego orzeczenia sądu lub decyzji
administracyjnej podlegającej zaskarżeniu został pozbawiony prawa do kandydowania
w wyborach na podstawie prawa państwa członkowskiego miejsca zamieszkania lub państwa
członkowskiego pochodzenia, nie może wykonywać tego prawa w państwie członkowskim
zamieszkania w wyborach do Parlamentu Europejskiego 7.
Jeżeli chodzi o zasadę proporcjonalnej reprezentacji posłów danego państwa
członkowskiego w Parlamencie Europejskim, należy powiedzieć o wymogu stosowania
w wyborach do PE systemu list wyborczych lub systemu pojedynczego głosu przechodniego8.
Z kolei zasadę incompatibilitas należy rozumieć w taki sposób, że stanowisko posła
do Parlamentu Europejskiego nie może być łączone ze stanowiskiem osoby, wchodzącej
w skład rządu państwa członkowskiego UE, członka Komisji Europejskiej, sędziego, rzecznika
4 S. Bachrynowski, Ujednolicenie ordynacji wyborczych do Parlamentu Europejskiego, „Państwo i Prawo , nr , s. 57-58. 5 Decyzja Rady z dnia 25 czerwca i września roku zmieniająca Akt dotyczący wyboru przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich, dołączony do decyzji Rady / /EWWiS, EWG, EURATOM (2002/772/WE, Euratom). 6 Art. 22 ust. 2 TFUE. 7 Art. 6 Dyrektywy Rady / /WE z dnia grudnia r. ustanawiająca szczegółowe warunki wykonywania prawa głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego przez obywateli Unii mających miejsce zamieszkania w Państwie Członkowskim, którego nie są obywatelami (Dz. UE L 329, 30.12.1993), zmieniony dyrektywą / /UE. 8 Decyzja Rady z dnia czerwca i września roku zmieniająca Akt dotyczący wyboru przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich, dołączony do decyzji Rady 76/787/EWWiS, EWG, EURATOM (2002/772/WE, Euratom).
7
generalnego lub sekretarza Trybunału Sprawiedliwości. Zasada ta obowiązuje również: „ …
członka Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, członka komitetów lub innych
organów utworzonych zgodnie z traktatami w celu gospodarowania środkami finansowymi
Unii lub pełnienia stałej i bezpośredniej funkcji w administracji, funkcji członka Rady
Dyrektorów, Komitetu Zarządzającego lub personelu Europejskiego Banku )nwestycyjnego
oraz czynnego urzędnika lub innego pracownika instytucji Unii Europejskiej lub powiązanych
z nimi wyspecjalizowanych organów 9. Kolejne funkcje członek Komitetu Regionów i członek
Sądu Pierwszej )nstancji obecnie Sądu , członek zarządu Europejskiego Banku Centralnego
oraz Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich, a także poseł do parlamentu europejskiego
zostały dodane w latach -2002.
Z kolei w przypadku szczegółowych regulacji krajowych, procedury wyborcze
w poszczególnych państwach mogą znacznie od siebie odbiegać. W przypadku polskiej
ordynacji wyborczej w wyborach do Parlamentu Europejskiego, wszelkie przepisy były
początkowo uregulowane ustawą z dnia stycznia r. – Ordynacja wyborcza
do Parlamentu Europejskiego, która jednak utraciła swoją moc prawną z dniem
31 lipca 2011 roku. Od tego momentu system wyborczy w polskich wyborach do PE regulowany
jest przez ustawę z dnia stycznia r. – Kodeks wyborczy.
Analizując system wyborczy w wyborach do Parlamentu Europejskiego w poszczególnych
państwach UE, należy wymienić kilka jego części składowych, którymi są m. in.: progi
wyborcze, reguła przeliczania głosów na mandaty, granice okręgów wyborczych, prawo do
głosowania, prawo do kandydowania, minimalny wiek, kandydatury, termin wyborów,
zatwierdzenie wyników i zasady prowadzenia kampanii wyborczej.
Każde państwo członkowskie ma prawo do ustalania minimalnego progu wyborczego,
który jednak nie może przekraczać %. Większość państw UE, w tym również Polska, posiada
próg wyborczy równy % Litwa, Słowacja, Czechy, Rumunia, Węgry . Z kolei w Austrii, we
Włoszech i w Szwecji próg ten wynosi %, a w Grecji %. Najniższy próg wyborczy występuje na
Cyprze i jest równy , %10.
Zgodnie ze wspomnianą zasadą proporcjonalności, jej realizacja w wyborach do PE
może się przejawiać w drodze zastosowania systemu list partyjnych lub pojedynczego głosu
przechodniego a tym samym list preferencyjnych . „Ordynacja preferencyjna polega na tym,
9 R. Rosa, op. cit., s. 2. 10 Ibidem, s. 2.
8
że głos wyborcy stanowi listę uszeregowanych według jego preferencji. Wyborca ustawia
zgłoszonych kandydatów według swej preferencji, np. oznaczając niektórych
z nich (lub wszystkich numerami: „ obok najlepszego kandydata, „ obok następnego
itd. Tworzy się w ten sposób tzw. listę preferencyjną. Przykładami tego rozwiązania
są m. in. metoda Schultzego czy głosowanie metodą pojedynczego głosu przechodniego
(single transferable vote – STV)11. Biorąc pod uwagę możliwość zastosowania głosowania
preferencyjnego podczas omawianych wyborów, to istnieje ona w państwach
członkowskich, zaś w kolejnych państwach ona nie występuje. Na szczególną uwagę
zasługuje przypadek Wielkiej Brytanii, gdzie tylko w jednej części terytorialnej państwa,
tj. )rlandii Północnej, stosuje się system głosowania preferencyjnego.
O ile powyższy podział dzieli państwa członkowskie na dwie grupy, o tyle bardziej
skomplikowana kwestia ma miejsce w kwestii alokacji mandatów, ze względu na zróżnicowane
formuły przeliczania głosów na mandaty:
Metoda d’(ondta – Austria, Belgia, Czechy, Chorwacja, Dania, Estonia, Finlandia,
Francja, (iszpania, (olandia, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Węgry
Metoda Hare-Niemeyera – Bułgaria, Grecja, Litwa, Włochy
Metoda Sainte-Laguë – Łotwa, Niemcy, Szwecja
Metoda STV – Irlandia, Malta
Metoda Droopa – Słowacja
Metody mieszane – Cypr d’(ondt/Droop , Luksemburg d’(ondt/(agenbach
-Bischoff), Polska d’(ondt/(are-Niemeyer , Wielka Brytania d’(ondt poza )rlandią
Północą, gdzie stosuje się formułę STV 12.
Podobnie zróżnicowana sytuacja występuje w przypadku granic okręgów wyborczych.
W większości państw podczas wyborów do PE tak naprawdę nie występuje podział na okręgi
wyborcze. Jednak państwa UE mają prawo do tworzenia takich okręgów ze względu
na krajowe uwarunkowania, m. in. podział administracyjny np. województwa, departamenty,
regiony, hrabstwa . Dlatego też ów podział występuje w spośród unijnych państw:
Belgia – językowe kolegia wyborcze i regionalne okręgi wyborcze;
Francja – regionalnych okręgów wyborczych;
Irlandia – regionalne okręgi wyborcze; 11 S. Bachrynowski, op. cit., s. 54. 12 S. Bachrynowski, op. cit., s. 59, Directorate-General for Internal Policies, The European elections: EU legislation, national provisions and civic participation, 2014.
9
Polska – regionalnych okręgów wyborczych;
Wielka Brytania – regionalnych okręgów wyborczych;
Włochy – regionalnych okręgów wyborczych13.
Jeżeli chodzi o polskie okręgi wyborcze w wyborach do PE, to są one określone w Kodeksie
wyborczym.14 Poniższa rycina przedstawia podział terytorium Polski na wspomniane trzynaście
okręgów wyborczych.
Mapa : Polskie okręgi wyborcze w wyborach do Parlamentu Europejskiego
Źródło: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:European_Parliament_ constituencies_Poland.svg?uselang=pl
[dostęp: . . 4]
Okręg nr obejmuje obszar województwa pomorskiego
Okręg nr (obejmuje obszar województwa kujawsko-pomorskiego)
Okręg nr 3 (obejmuje obszar województwa podlaskiego i województwa warmińsko-
mazurskiego)
Okręg nr 4 (obejmuje obszar części województwa mazowieckiego: m. st. Warszawy
oraz
powiatów: grodziskiego, legionowskiego, nowodworskiego, otwockiego, piaseczyńskie
go, pruszkowskiego, warszawskiego zachodniego i wołomińskiego
13 S. Bachrynowski, op. cit., s. 54-59. 14 Załącznik nr do ustawy z dnia stycznia – Kodeks wyborczy.
10
Okręg nr 5 obejmuje obszar części województwa mazowieckiego: powiatów
- ciechanowskiego, gostynińskiego, mławskiego, płockiego, płońskiego, przasnyskiego,
sierpeckiego, sochaczewskiego, żuromińskiego, żyrardowskiego, białobrzeskiego,
grójeckiego, kozienickiego, lipskiego, przysuskiego, radomskiego, szydłowieckiego,
zwoleńskiego, garwolińskiego, łosickiego, makowskiego, mińskiego, ostrołęckiego,
ostrowskiego, pułtuskiego, siedleckiego, sokołowskiego, węgrowskiego,
wyszkowskiego
oraz miast na prawach powiatu - Płock, Radom, Ostrołęka i Siedlce
Okręg nr obejmuje obszar województwa łódzkiego
Okręg nr obejmuje obszar województwa wielkopolskiego
Okręg nr obejmuje obszar województwa lubelskiego
Okręg nr obejmuje obszar województwa podkarpackiego
Okręg nr 10 obejmuje obszar województwa małopolskiego i województwa
świętokrzyskiego.
Okręg nr obejmuje obszar województwa śląskiego
Okręg nr 12 obejmuje obszar województwa dolnośląskiego i województwa opolskiego
Okręg nr 13 obejmuje obszar województwa lubuskiego i województwa zachodnio-
pomorskiego)
Z kolei czynne prawo wyborcze we wszystkich krajach UE, poza Austrią lat , wynosi
18 lat. Bardziej zróżnicowana sytuacja występuje w kwestii udziału w głosowaniu,
który w jednych państwach jest dobrowolny, a w innych obowiązkowy. Obligatoryjność
głosowania ma miejsce w Belgii, Luksemburgu, na Cyprze i w Grecji, a obowiązek oddania
głosu dotyczy nie tylko obywateli tych państw, lecz również pozostałych obywateli Unii
Europejskiej, którzy są zarejestrowani na ich terytorium15.
Różnica ma miejsce również w minimalnym wieku, jaki uprawnia do kandydowania
w wyborach do Parlamentu Europejskiego, a więc w biernym prawie wyborczym.
O ile w większości państw członkowskich wiek ten wynosi lat, o tyle wymóg ukończenia
lat obejmuje obywateli: Belgii, Bułgarii, Cypru, Czech, Estonii, )rlandii, Litwy, Łotwy, Polski
i Słowacji. Z kolei w Rumunii wymagane są lata, a we Włoszech i w Grecji można
kandydować dopiero po ukończeniu roku życia. Kwestia kandydatur związana jest również
15 R. Rosa, op. cit., s. 3.
11
z różnicą desygnowania kandydatów do tych wyborów. Przykładowo w Czechach, Danii, Grecji,
(olandii, czy też w Niemczech i Szwecji, takie prawo posiadają jedynie partie i organizacje
polityczne. W pozostałych państwach członkowskich Unii Europejskiej, a tym samym również
w Polsce, kandydaci mogą być zgłaszani do rejestracji na listach poszczególnych komitetów
wyborczych pod warunkiem uzyskania wymaganej liczby podpisów poparcia wyborców.
W niektórych przypadkach obligatoryjne jest również zdeponowanie pewnej kwoty
pieniężnej16. Ze względu na dużą ilość państw członkowskich w Unii Europejskiej (28),
zróżnicowany zostaje również termin przeprowadzenia samych wyborów. Rada zawsze
wyznacza trzydniowy termin wyborów, a w gestii danego państwa leży już wybór konkretnego
dnia. W niektórych państwach mogą to być wybory dwudniowe. W Polsce wybory
do Parlamentu Europejskiego, podobnie jak inne wybory, odbywają się zawsze w dzień wolny
od pracy, tj. w niedzielę17.
Ostatnią z ważnych kwestii opisujących zróżnicowanie systemu wyborczego do PE
w poszczególnych państwach członkowskich są zasady prowadzenia kampanii wyborczej.
„W większości państw członkowskich zasady prowadzenia kampanii wyborczych dozwolone
źródła finansowania, przedziały czasowe emisji, publikowanie wyników wyborów są tożsame
z zasadami obowiązującymi w odniesieniu do wyborów krajowych 18. Dlatego też zasady
prowadzenia polskiej kampanii wyborczej przed wspominanymi wyborami zostały zapisane
w Kodeksie wyborczym. Warto jedynie dodać, że wybory (w Polsce) do Parlamentu
Europejskiego są powszechne, równe, bezpośrednie i proporcjonalne oraz odbywają się
w głosowaniu tajnym19.
Reasumując, system wyborczy w wyborach do Parlamentu Europejskiego jest dość
skomplikowany, głównie ze względu na różnorodność krajowych unormowań
w poszczególnych kwestiach składających się na omawiany proces wyborczy.
Bibliografia rozdz. 2:
Bachrynowski S., Ujednolicenie ordynacji wyborczych do Parlamentu Europejskiego, „Państwo i Prawo
2010, nr 3.
16 Ibidem, s. 3. 17 Ibidem, s. ; Art. § Ustawy z dnia 5 stycznia 2011 – Kodeks wyborczy. 18 R. Rosa, op. cit., s. 4. 19 Zob. art. 328 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 – Kodeks wyborczy.
12
Decyzja Rady z dnia czerwca i września roku zmieniająca Akt dotyczący wyboru przedstawicieli
do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich, dołączony do decyzji Rady
76/787/EWWiS, EWG, EURATOM (2002/772/WE, Euratom).
Directorate-General for Internal Policies, The European elections: EU legislation, national provisions and
civic participation, 2014.
Dyrektywa Rady / /UE z dnia grudnia r. zmieniająca dyrektywę / /WE w odniesieniu do
szczegółowych warunków wykonywania prawa kandydowania w wyborach do Parlamentu
Europejskiego przez obywateli Unii mających miejsce zamieszkania w państwie członkowskim, którego
nie są obywatelami (Dz. UE. L 26/27, 26.01.2013)
Dyrektywa Rady / /WE z dnia grudnia r. ustanawiająca szczegółowe warunki wykonywania
prawa głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego przez obywateli Unii
mających miejsce zamieszkania w Państwie Członkowskim, którego nie są obywatelami (Dz. UE L 329,
30.12.1993)
Rosa R., Parlament Europejski: procedury wyborcze, s. 1,
http://www.europarl.europa.eu/ftu/pdf/pl/FTU_ . . .pdf [dostęp: . . ].
Ustawa z dnia 23 stycznia 2004 r. – Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 – Kodeks wyborczy.
Wersje skonsolidowane Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=OJ:C: : :FULL&from=PL [dostęp:
12.07.2014].
Mapa okręgów wyborczych do Parlamentu Europejskiego,
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:European_Parliament_ constituencies_Poland.svg?uselan
g=pl [dostęp: . . ]
13
Kamil Sikora
3. KW Platforma Obywatelska RP
W dniu wyborów do Parlamentu Europejskiego maja Platforma Obywatelska PO
odniosła już siódme z rzędu zwycięstwo w wyborach20. Początek kampanii wskazywał, że
pierwszy raz od r., to największa partia opozycyjna - Prawo i Sprawiedliwość przełamie
hegemonię Donalda Tuska i jego ugrupowania. Tak się jednak nie stało, w głównej mierze
dzięki umiejętnie przeprowadzonej kampanii wyborczej, opartej na osobach doświadczonych
oraz dzięki zaangażowaniu się w samą kampanię premiera Donalda Tuska i ministra spraw
zagranicznych Radosława Sikorskiego. Choć komitet wyborczy nie ustrzegł się wpadek m.in.
bardzo słaby spot wyborczy Michała Boniego21 , to kolejne wyborcze zwycięstwo stało się
faktem.
3.1. Kandydaci
W dniu kwietnia Platforma Obywatelska zarejestrowała swoje listy wyborcze do
Parlamentu Europejskiego22 lista nr . Statystycznie prezentują się one następująco - osób
w tym: kobiet, mężczyzn. Wśród tzw. „jedynek wyborczych starano się zachować
parytet płci – z tych miejsc przypadło kobietom, a mężczyznom. Średnia wieków liderów
list wyniosła lat. Warto zauważy także stosunkowo wysoki odsetek kandydatów mogących
pochwalić się stopniem doktorskim – było to aż % kandydatów. Tyle samo osób na listach
KW PO posiadało tylko sam tytuł magistra. Szczegółowe zestawienie statystyczne KW PO
znajduje się w tabeli .
Tabela 1. Zestawienie statystyczne KW Platforma Obywatelska RP
20 Państwowa Komisja Wyborcza ,Wyniki głosowania, http://pe .pkw.gov.pl/pl/ [dostęp: . . ]. 21 M. Boni, Nie mówi Boniemu, bo nie!, https://www.youtube.com/watch?v=9-yU hqw YQ [dostęp: . . ]. 22 Państwowa Komisja Wyborcza, Komunikat Państwowej Komisji Wyborczej z dnia kwietnia r. o komitetach wyborczych utworzonych w związku z wyborami do Parlamentu Europejskiego, zarządzonymi na dzień maja r., http://pkw.gov.pl/obwieszczenia-i-komunikaty-pe/komunikat-panstwowej-komisji-wyborczej-z-dnia-7-kwietnia-2014-r-o-komitetach-wyborczych-utworzonych-w-zwiazku-z-wyborami-do-parlamentu-europejskiego-zarzadzonymi-na-dzien-25-maja-2014-r.html [dostęp: . . ].
14
Kategoria Wielkość
Odsetek kobiet na listach kandydatów ogółem 42%
Odsetek mężczyzn na listach kandydatów ogółem 58%
Najczęściej występujące wykształcenie i/ lub zawód
kandydatów
przedsiębiorca
(14%)
Odsetek kandydatów będących członkami PO 65%
Odsetek kandydatów niezależnych 35%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PKW.
Niewątpliwie siłą Platformy Obywatelskiej był fakt, że w majowej kampanii wyborczej
udział wzięło z dotychczasowych europosłów23. Platforma Obywatelska będąca u władzy
nieprzerwanie od r., stworzyła silne listy wyborcze. Jej kandydaci mogli pochwalić się
doświadczeniem tak w polityce krajowej i europejskiej, ponieważ oprócz dotychczasowych
eurodeputowanych, posłów do parlamentu krajowego na listach znaleźli się także byli
ministrowie oraz samorządowcy. Na listach można było także odnaleźć nazwiska osób
wcześniej nie związanych z polityką np. Otylia Jędrzejczak , co wpisywało się w ogólną
tendencję zapraszania na listy wyborcze aktorów czy sportowców.
3.2. Główne motywy i narzędzia kampanii
Głównym rywalem PO w walce o mandaty w Parlamencie Europejskim było Prawo
i Sprawiedliwość. Pod koniec lutego sytuacja partii rządzącej wyglądała w sondażach bardzo
niekorzystnie. Aż pp przewagi PiS nad PO w sondażu TNS Polska24 było sygnałem, że
o powtórzenie wyniku wyborczego z r. mandatów dla PO, przy dla PiS25 będzie
23 A. Łada, dotychczasowych posłów do Parlamentu Europejskiego na listach wyborczych, http://www.isp.org.pl/site.php?id= [dostęp: . . ] Wśród nich znaleźli się: okręg warszawski: Danuta Huebner - europosłanka i b. unijna komisarz ds. polityki regionalnej; okręg łódzki: Jacek Saryusz-Wolski – euro deputowany; okręg śląski: Jerzy Buzek - b. premier i b. szef PE; okręg pomorski: Janusz Lewandowski - obecny komisarz UE ds. budżetu i programowania finansowego; okręg lubuski i zachodniopomorski: Dariusz Rosati - szef sejmowej komisji finansów, okręg warmińsko-mazursko-podlaski: Barbara Kudrycka - b. minister nauki i szkolnictwa wyższego, okręg małopolsko-świętokrzyski: Róża Thun – europosłanka, okręg podkarpacki: Elżbieta Łukacijewska – europosłanka, okręg lubelski: Michał Kamiński - były spin doktor PiS. 24 M. Olech, W nowym sondażu TNS Polska zwiększa się przewaga PiS nad PO, http://300polityka.pl/news/2014/02/19/w-nowym-sondazu-tns-polska-zwieksza-sie-przewaga-pis-nad-po/ [dostęp: 15.07.2014]. 25 Państwowa Komisja Wyborcza, Wyniki wyborów, http://pe .pkw.gov.pl/PUE/PL/WYN/M/index.htm [dostęp: 15.07.2014].
15
niezwykle ciężko. W kolejnych miesiącach sytuacja zaczęła zmieniać się na korzyść PO
i sondaże zaczęły pokazywać wzrastające poparcie dla Donalda Tuska i jego komitetu. Duże
znaczenie miał tutaj pogłębiający się kryzys na Ukrainie zapoczątkowany wydarzeniami na
Krymie. Konflikt ukraińsko-rosyjski oraz panująca w związku z tym atmosfera strachu
i niepewności była wykorzystywana, jako ważny punkt odniesienia, w kampanii wyborczej PO.
Świadczy to tym wypowiedź D. Tuska z marca r., który wprost stwierdził, że „ … wybory
europejskie być może są o tym, czy dzieci w Polsce września w ogóle pójdą do szkoły” 26.
Temat bezpieczeństwa i solidarności z Ukrainą stał się główną osią poruszanych
tematów podczas minionej kampanii. Za tą tezą najmocniej przemawia samo hasło wyborcze
PO – Silna Polska w bezpiecznej Europie rys. . Szeroko temat bezpieczeństwa Polski i UE był
omawiany na Radzie Krajowej PO 22 marca27. Premier będąc na Podkarpaciu, podczas
spotkania z lokalnymi politykami PO również poruszył wątek Ukrainy, NATO i UE28. W kontekst
szeroko pojętego bezpieczeństwa wpisywały się także tematy związane z zabezpieczeniem
energetycznym Polski, a szczególnie podnoszona w czasie kampanii kwestia unii
energetycznej29 .
Rysunek . Hasło wyborcze KW Platforma Obywatelska RP
26 Tusk z Kliczką na konwencji PO. Premier straszy wojną?, http://wpolityce.pl/polityka/188477-tusk-z-kliczka-na-konwencji-po-premier-straszy-wojna-te-wybory-europejskie-byc-moze-sa-o-tym-czy-dzieci-w-polsce-1-wrzesnia-w-ogole-pojda-do-szkoly-zobacz-spot-po [dostęp: . . ]. 27 PAP, Tusk: konflikt ukraińsko-rosyjski niebezpieczny dla Europy, http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/3402375,tusk-konflikt-ukrainskorosyjski-niebezpieczny-dla-europy,id,t.html?cookie= [dostęp: . . ]; Silna Polska, bezpieczni Polacy, http://www.platforma.org/aktualnosc/35897/silna-polska-bezpieczni-polacy [dostęp: . . ]; J. Noch, Donald Tusk: Świat stanął na krawędzi konfliktu, a nie wszyscy w Europie zdają sobie sprawę z poziomu ryzyka, http://natemat.pl/93675,donald-tusk-swiat-stanal-na-krawedzi-konfliktu-a-nie-wszyscy-w-europie-zdaja-sobie-sprawe-z-poziomu-ryzyka [dostęp: . . ]. 28 Premier na Podkarpaciu, https://www.premier.gov.pl/wydarzenia/aktualnosci/premier-na-podkarpaciu.html [dostęp: . . ]. 29 Zjednoczona Europa przeciwko energetycznemu uciskowi Rosji, http://www.platforma.org/aktualnosc/36942/zjednoczona-europa-przeciw-energetycznemu-uciskowi-rosji [dostęp: . . ].
16
Źródło: Oficjalny profil partii na portalu Facebook, www.facebook.com/PlatformaObywatelska?fref=ts
Mniej istotnym z punktu widzenia wartości merytorycznej, ale skutecznym
w budowaniu poparcia okazały się dwie rocznice: rocznica wyborów czerwcowych,
a wcześniej rocznica polskiej obecności w UE. Oba te wydarzenia zostały wykorzystane
przez PO do wzmocnienia przekazu wyborczego tej partii. Burzę medialną wywołał spot
z okazji 10-lecia Polski w UE30, który został skrytykowany przez opozycję. Patrząc jednak na
uzyskane przez PO wyniki w wyborach maja można postawić tezę, że opisane wyżej
wydarzenia nie miały większego wpływu na wzrost poparcia dla tej partii. Przyczynić to tego
mógł się zbyt optymistyczny przekaz pomijający negatywne aspekty członkostwa Polski w UE
oraz mocno osadzona w świadomości społecznej świadomość, że wejście Polski do struktur UE
było wspólnym wysiłkiem różnych rządów.
W ciągu całej kampanii wyborczej, PO zorganizowała trzy konwencje wyborcze Sopot,
Katowice, w Świętokrzyskim oraz jeden szczyt regionalnych i lokalnych przywódców
politycznych Europejskiej Partii Ludowej w Poznaniu31. W czasie kampanii wykorzystywano
standardowe narzędzia, takie jak spoty wyborcze, plakaty, etc. Zauważalny był także udział
w kampaniach wyborczych tzw. cele brytów, co z jednej strony miało poprawić wizerunek
partii, a z drugiej umożliwiałoby przyciągnięcie wyborców. Na listach wyborczych PO odnaleźć
można było osoby niezwiązane wcześniej z polityką Otylia Jędrzejczak, Bogdan Wenta .
Osoby te jednak nie otrzymały wysokich miejsc, które gwarantowałyby zdobycie mandatu. Jak
się jednak okazało w trakcie kampanii angażowanie cele brytów w kampanię jest obarczone
30 lat świetlnych - 10 lat w Unii Europejskiej, https://www.youtube.com/watch?v=pTZuH-Az cc [dostęp: 15.07.2014]. 31 )nformacje zaczerpnięte ze strony internetowej Platformy Obywatelskiej, http://www.platforma.org/ [dostęp: 15.07.2014].
17
równie dużym ryzykiem, co obietnicą zysków, szczególnie jeżeli chodzi o przygotowanie
merytoryczne32.
Ważnym narzędziem w kampanii był )nternet, którego rola z wyborów na wybory jest
coraz większa. Platforma Obywatelska posiada swoje profile na portalach społecznościowych
Facebooku, Twitter , jest również obecna na portalu Youtube. W kampanii głównie
w spotach wyborczych) wykorzystano celebrytów m.in. Tomasz Karolak33) oraz osoby
cieszące się szacunkiem społeczeństwa m.in. prof. Władysław Bartoszewski 34. Tym
sposobem starano się pokazać szerokie poparcie osób z różnych kręgów i podkreślić przewagę
PO nad PiS-em. Potwierdzeniem takiej strategii są słowa przewodniczącego klubu
parlamentarnego PO w Sejmie Rafała Grupińskiego: „Platforma Obywatelska jest partią
o szerokich skrzydłach, ma skrzydło konserwatywne i liberalne, jesteśmy partią ogarniającą
duże spektrum poglądów. Są w PO politycy, przy których Michał Kamiński jest liberałem, jeśli
chodzi o poglądy, są też politycy dawnej lewicy 35. Zarzutem wobec takiej strategii jest to, że
partia w ten sposób staje się bezideowa, skoro reprezentuje zwolenników tak prawicy jak
i lewicy. Jak jednak pokazują sondaże wyborów, taka metoda budowania zaplecza partii
zyskała zwolenników. Pokazują to także sondaże wyborcze sprzed majowych wyborów. Jak
można zauważyć na wykresie , dopiero na przełomie kwietnia i maja PO zaczęła uzyskiwać
podobne wyniki w sondażach co PiS36. Z tygodnia na tydzień PiS tracił przewagę uzyskaną
w lutowych sondażach na rzecz PO.
Wykres . Zmiana poparcia dla PO i PiS w sondażach przeprowadzonych przez w Polsce
32 Jędrzejczak i Żurawski: Porozumienie z Kioto? Nie wiem. Jaki kraj przewodniczy Unii Europejskiej? Nie doczytałem, gazeta.pl, http://wybory.gazeta.pl/ParlamentEuropejski2014/1,137162,15907222,Jedrzejczak_i_Zurawski__Porozumienie_z_Kioto__Nie.html [dostęp: . . ]. 33 Spot wyborczy prof. Tomasza Grodzkiego, https://www.youtube.com/watch?v=d lbwPr (m #t= [dostęp: 15.07.2014]. 34 Człowiek Europy - czlowiekeuropy.pl, https://www.youtube.com/watch?v=CDrsLYWsA_w [dostęp: . . ]. 35 PO jest partią o szerokim spektrum poglądów, http://grupinski.pl/pl-news-full- .html [dostęp: . . ]. 36 Sondaż.wp.pl, www.wp.pl, http://sondaz.wp.pl/ [dostęp: . . ].
18
Źródło: opracowanie własne
3.3. Kampania w Małopolsce i Świętokrzyskim
Pierwsze miejsce na liście PO w okręgu wyborczym nr uzyskała Róża Gräfin von Thun
und Hohenstein37. Pierwszy raz wybrana została w r. z listy PO38. Porównując listy
wyborcze innych okręgów, lista PO okręgu nie wyróżniała się niczym specjalnym. Pierwsze
trzy miejsca przypadły osobom znanym B. Wenta oraz europosłom R. Thun, B. Sonik .
Podczas minionej kadencji Parlamentu Europejskiego, Róża Thun trzykrotnie zdobyła
nagrodę Europosła Roku, przyznawaną przez miesięcznik The Parliament Magazine najbardziej
pracowitym posłom PE39. Cała kampanię eurodeputowanej można określić jako dobrze
zorganizowaną. R. Thun odbyła liczne spotkania z wyborcami oraz aktywnie brała udział
w debatach i dyskusjach. Eurodeputowana starała się także pokazywać, co już zrobiła dla
Małopolski i województwa świętokrzyskiego40. Z tymi działaniami korespondować miało hasło
37 Wybory europejskie : kandydaci z Małopolski [LISTY], Dziennik.pl, http://wiadomosci.dziennik.pl/wybory/artykuly/448754,wybory-do-europarlamentu-2014-jedynki-w-krakowie-thun-duda-senyszyn-gowin-hartman-siekierski.html [dostęp: . . ]: Róża GRÄF)N VON T(UN UND (O(ENSTE)N, Bogdan Wenta, Bogusław Sonik, Elżbieta Achinger, Grzegorz Świt, Andrzej Gut-Mostowy, Stanisław Bisztyga, Katarzyna Pacewicz-Pyrek, Ludomir (andzel, Lidia Gądek. 38 Państwowa Komisja Wyborcza, Wyniki wyborów/Lista wybranych posłów http://pe2009.pkw.gov.pl/PUE/PL/WYN/M/index_pos.htm [dostęp: . . ]. 39 Róża Thun ponownie z Nagrodą Europosła Roku, http://krakow.gazeta.pl/krakow/1,44425,15645296,Roza_Thun_ponownie_z_Nagroda_Europosla_Roku.html [dostęp: . . ]. 40 https://www.youtube.com/watch?v=Ltiptt6uXtY&list=UUZrIqdC9O3KaKTInPG122og
22 25 25 27 28 26 27 28 35
28 32 32,13
30 31 30 29 31
25 31 32
30 30
31 31,78
0
10
20
30
40
50
60
70
ZMIANA POPARCIA DLA PO I PIS
PiS
PO
19
wyborcze pani euro poseł - Róża od konkretów41 rys. . Z pewnością warty uwagi jest fakt, że
do udziału w kampanii udało się jej można zaprosić sławne osoby, które wzięły głównie udział
przy tworzeniu spotów wyborczych42. Wydaje się, że punktem kulminacyjnym kampanii Róży
Thun była celna i dowcipna riposta w postaci spotu wyborczego, który był odpowiedzią na klip
video jej rywala z okręgu nr prof. Ryszarda Legutko43. Eurodeputowana nie stroniła od
wykorzystywania mediów społecznościowych w kampanii wyborczej. Jej profil na Facebooku
był regularnie aktualizowany, również konto na Twitterze było czynnym narzędziem w walce
o głosy wyborców. W efekcie z okręgu do Parlamentu Europejskiego oprócz R. Thun dostał
się również Bogdan Wenta. Sporym rozczarowaniem był wynik Bogusława Sonika, który nie
został posłem PE na kolejną kadencję.
Rysunek . Hasło wyborcze Róża Gräfin von Thun und Hohenstein
Źródło: Oficjalny profil kandydatki na portalu Facebook, www.facebook.com/rozathun?fref=ts
Podsumowując całą kampanię Platformy Obywatelskiej do Parlamentu Europejskiego
zaznaczyć trzeba, że po pierwsze nie udało się powtórzyć sukcesu z r. mandatów ,
jednak patrząc na to jak wyglądała sytuacja na początku lutego, ostateczna minimalna
przewaga PO nad PiS, to kolejny sukces Donalda Tuska44. 32,13% (wykres 1) to wynik gorszy od
41 Róża od konkretów - oto hasło wyborcze Róży Thun, http://krakow.gazeta.pl/krakow/1,35824,15799443,Roza_od_konkretow___oto_haslo_wyborcze_Rozy_Thun.html [dostęp: . . ]. 42 Spot wyborczy Róża Maria r n on Thun und (ohenstein, https://www.youtube.com/watch?v=ma8p6GXFRcY [dostęp: . . ]; J. Gądek, Artyści w kampanii Róży Thun. Bo "nie jest oszołomem”, http://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/artysci-w-kampanii-rozy-thun-bo-nie-jest-oszolomem/ gvq [dostęp: 15.07.2014]. 43 Nie będzie lekutko - Róża Thun, https://www.youtube.com/watch?v= lo)fjjhVaM [dostęp: . . ]. 44 Państwowa Komisja Wyborcza, Wyniki wyborów, http://pe .pkw.gov.pl/pl/wyniki/komitety/view/ [dostęp: 15.07.2014].
20
tego uzyskanego w 2009 r. , % , ale umożliwił wprowadzenie PO do Parlamentu
Europejskiego europosłów45.
Cała kampania PO z punktu widzenia niezależnego obserwatora mogła martwić
w jednym aspekcie – zabrakło spójnego programu wyborczego. Większość działań była
podejmowana ad hoc i w tym kontekście warto się zastanowić, kto wygrałby majowe wybory,
gdyby nie eskalacja konfliktu na Ukrainie, który zdecydowanie pomógł odbudować się PO.
Z pewnością siłą Platformy w majowych wyborach byli jej liderzy, tak na listach wyborczych, jak
i politycy pierwszego planu Donald Tusk, Radosław Sikorski, Bronisław Komorowski – mimo
swojej apolityczności . Ułatwiło to sukcesywne odbudowywanie poparcia i zaufania
w społeczeństwie . Nie szła jednak za tym wartość merytoryczna. Liderzy PO skupiali się raczej
na ostrzeganiu wyborców przed możliwym zwycięstwem Prawa i Sprawiedliwości zarzucając
politykom PiS-u hipokryzję i krytykując ich pomysły , czy wejściu do Parlamentu Europejskiego
Nowej Prawicy Janusza Korwin-Mikkego niż konfrontacji programowej. Jak pokazała ta
kampania, idea programu wyborczego nie jest już tak istotna jak jeszcze kilka lat temu. Wyścig
wyborczy pokazał, że równie istotne jest granie na emocjach i uczuciach obywateli,
wzbudzając strach i niepewność przed Jarosławem Kaczyńskim czy Januszem Korwin-Mikkem
Bibliografia rozdz. 3
Łada A., dotychczasowych posłów do Parlamentu Europejskiego na listach wyborczych, Instytut Spraw Publicznych, http://www.isp.org.pl/site.php?id=1075
Oficjalna strona Państwowej Komisji Wyborczej, www.pkw.gov.pl
Strony internetowe mediów:
Wiadomosci.onet.pl
Krakow.gazeta.pl
300polityka.pl
Demagog.org.pl
Wiadomosci.dziennik.pl
Gazeta.pl
Wp.pl
45 K. Sikora, Europosłowie kadencji -2019, http://demagog.org.pl/wp-content/uploads/2014/05/Europos%C5%82owie-2014- .pdf [dostęp: . . ]: Jerzy Buzek, Michał Boni, Danuta (uebner, Róża Thun, Janusz Lewandowski, Dariusz Rosati, Jacek Saryusz-Wolski, Bogdan Zdrojewski, Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Danuta Jazłowiecka, Barbara Kudrycka, Elżbieta Łukacijewska, Jan Olbrycht, Julia Pitera , Marek Plura, Adam Szejnfeld, Jarosław Wałęsa, Bogdan Wenta,Tadeusz Zwiefka.
21
Dziennikpolski24.pl
Strony i serwisy internetowe Platformy Obywatelskiej:
Oficjalna strona Platformy Obywatelskiej
Kanał Róży Thun na Youtube.com, https://www.youtube.com/channel/UCZrIqdC9O3KaKTInPG122og
Oficjalny profil Róży Thun na Facebooku, https://www.facebook.com/roza.thun.3?ref=ts&fref=ts
Grupinski.pl
22
Kamil Sikora
4. KW Prawo i Sprawiedliwość
Okres kampanii wyborczej do Parlamentu Europejskiego wskazywał, że Prawo
i Sprawiedliwość po raz pierwszy od r. może znaleźć się przed Platformą Obywatelską w
powszechnych wyborach. Przez większość okresu kampanii wyborczej PO posiadał kilka
punktów procentowych przewagi nad PiS46. Jednak na kilka dni przed terminem wyborów to
właśnie ta druga partia zwyciężała w sondażach. W efekcie pierwsze wyniki wyborów maja
r. wskazały na wygraną P)S. Z tych względów analiza sposobu prowadzenia kampanii
przez tę partię jest szczególnie warta uwagi, gdyż pozwoli odpowiedzieć na pytanie, co
doprowadziło do tak wyrównanego wyniku wyborczego.
4.1. Kandydaci
Od pierwszych wyborów do PE w Polsce w r. stopniowo zwiększa się liczba
deputowanych do PE wybranych z list PiS. Oznacza to, że rośnie liczba osób, które posiadają
doświadczenie w tematyce europejskiej nie tylko od strony teoretycznej, ale też praktycznej.
W trzeciej już kampanii wyborczej do Parlamentu Europejskiego Prawo i Sprawiedliwość
mogło wykorzystać doświadczenie z poprzednich kampanii, ponieważ wybory do PE
charakteryzują się odmienną specyfiką głównie bardzo niska frekwencja wyborcza), i jak
pokazała cała kampania, PiS przegrał na finiszu.
Rejestracja komitetu wyborczego oraz losowanie numeru dla komitetu obyło się bez
żadnych problemów47. Komitet wyborczy na czele z liderem partii Jarosławem Kaczyńskim,
otrzymał numer czwarty48.
4.2. Główne motywy i narzędzia kampanii
46 Poparcie dla partii politycznych, http://wybory.millwardbrown.com/, [dostęp: . . ] 47Oficjalna strona partii PIS, http://www.pis.org.pl/article.php?id=22752 [dostęp: . . ] 48 Partyjne numerki. PKW rozlosowała numery list wyborczych, 25 kwietnia 2014 r., http://polska.newsweek.pl/numery-list-wyborczych-losowanie-pkw-newsweek-pl,artykuly,284769,1.html [dostęp: 21.11.2014]
23
Okres kampanii wyborczej do Parlamentu Europejskiego został zdominowany przez kilka
konkretnych wydarzeń, które w różny sposób wpłynęły na końcowy wynik tego ugrupowania.
Pierwsze tygodnie kampanii to okres wzmocnionej aktywności PiS-u w kwestię konfliktu
ukraińsko-rosyjskiego oraz jego negatywnych skutkach dla Polski, m.in. problem z eksportem
polskich jabłek czy wieprzowiny za wschodnią granicę.
Paradoksalnie wojna Ukrainy z Rosją była dla PiS-u okazją do wzmocnienia swojej pozycji w
Polsce. Liderzy partii już w lutym mówili o konieczności zjednoczenia się49 w kwestii tegoż
konfliktu, niemniej jednak później idea wspólnej polityki wschodniej polityki zagranicznej
została zepchnięta na rzecz coraz ostrzejszych ataków na obóz rządzący oraz UE za
nieudolność50 w konflikcie ukraińskim51. Konflikt Ukrainy z Rosją zdominował pierwsze
tygodnie kampanii wyborczej i był z różną intensywnością poruszany52 przez cały okres aż do
25 maja.
Ciekawym wydaje się fakt, że lutego Prawo i Sprawiedliwość opublikowało nowy
program rolny53, skierowany do tej również do tej części elektoratu, który jest
w zainteresowaniu PSL-u. Program ten, choć był częścią )V Kongresu Prawa i Sprawiedliwości,
wyznaczył swego rodzaju początek kampanii oraz główne jej motywy. Kilka dni później PiS
opublikował dokument Program Prawa i Sprawiedliwości 54, w którym można odnaleźć
kilka punktów i tez, które w istotny sposób powinny zdefiniować poruszaną tematykę
kampanii wyborczej. Cały dokument liczy stron; kwestie europejskie poruszone zostały w
punkcie piątym Polska w Europie i na świecie. W tym rozdziale w sposób konkretny i przejrzysty,
PiS przedstawia swoją koncepcję Polski w strukturach unijnych i zamyka ją w kilku punktach:
. Unia wielu centrów regionalnych, a nie podzielona na jedno centrum decyzyjne w strefie
euro i zależne od niego peryferia.
. Unia równych państw, a nie hierarchii między państwami.
. Unia deregulacji, a nie kolejnych sankcji, zakazów i nakazów.
4. Unia solidarności, bo właśnie solidarność buduje wspólnotę, a solidarność oznacza, że Unia
tak szybko się rozwija, jak jej najsłabsze państwo, a nie, że płacimy nawzajem za swoje błędy.
49 Oficjalna strona partii PIS, http://www.pis.org.pl/article.php?id=22734, [dostęp: . . ] 50 Oficjalna strona partii PIS, http://www.pis.org.pl/article.php?id=22742 [dostęp: . . ] 51 Oficjalna strona partii PIS, http://www.pis.org.pl/article.php?id=22759 [dostęp: . . ] 52 Oficjalna strona partii PIS, http://www.pis.org.pl/article.php?id=22780 [dostęp: . . ] 53 Oficjalna strona partii PIS, http://www.pis.org.pl/article.php?id=22722 [dostęp: . .2014] 54 Oficjalna strona partii PIS, http://www.pis.org.pl/article.php?id=22715 [dostęp: . . ]
24
. Unia demokracji, a demokracja jest organizowana w państwach członkowskich, bowiem
w tych państwach istnieje realny lud obywatelski, reszta to utopia i mrzonka.
. Unia otwarta, która zawsze pozostawia możliwość dołączenia nowych państw do swojego
składu.
. Unia zbudowana na trwałych korzeniach tożsamości cywilizacyjnej, a nie na
konstruktywizmie społecznym55.
Tak przedstawiony program, a raczej jego zarys, europejski PiS-u mógłby być podstawą
do prowadzenia skonkretyzowanej kampanii wyborczej, ale tak jak wyżej zostało zauważone,
reprezentanci tej partii skupili się na innych problemach. Obok kwestii ukraińskiej, poruszano
kwestie dotyczące edukacji – od darmowego podręcznika, przez referendum
ws. sześciolatków56 na zniesieniu opłaty za drugi kierunek studiów57. )nnym ważnym
problemem poruszanym podczas kampanii była kwestia bezpieczeństwa energetycznego
Polski. Politycy PiS-u często wypowiadali się w tej kwestii, jasno przedstawiając stanowisko
partii5859.
Warto także nadmienić, że podobnie jak inne ugrupowania biorące udział w kampanii
wyborczej do PE, PiS bardziej skupiał się bardziej na kwestiach wewnętrznych niż na aspektach
stricte europejskich czy unijnych. Nie ma się czemu dziwić, frekwencja w wyborach do PE nigdy
nie przekroczyła %, więc i kampania może być prowadzona w inny sposób niż te dotyczące
wyborów parlamentarnych czy samorządowych. Problemy związane z sejmowy protestem
rodziców dzieci niepełnosprawnych, bolączki polskiego sektora wydobywczego i eksportu
węgla, to tematy, które w medialnej próżni wiosny były poruszane, przez Prawo
i Sprawiedliwość. Tę tezę potwierdza fakt, że PiS nie przedstawił odrębnego i samodzielnego
programu, który poruszałby zasadnicze problemy obecności Polski w strukturach unijnych.
Sposób przeprowadzenia samej kampanii również nie różnił się od tego co zaoferowały
inne komitety wyborcze. Mając na uwadze fakt, że w r. odbędą się w Polsce wybory
prezydenckie i parlamentarne, poszczególne komitety wyborcze partii politycznych w dość
oszczędny i skromny sposób prowadziły działania marketingowe. Spoty z poszczególnymi
kandydatami dostępne w )nternecie i lokalnych telewizjach; billboardy, ulotki wyborcze i udział
w lokalnych debatach – tak w wielkim skrócie można opisać kampanię w wykonaniu PiS-u.
55 Program Prawa i Sprawiedliwości , str. 158-158 56 Oficjalna strona partii PIS, http://www.pis.org.pl/article.php?id=22825 [ dostęp: . . ] 57 Oficjalna strona partii PIS, http://www.pis.org.pl/article.php?id=22854 [dostęp: . .2014] 58 Oficjalna strona partii PIS, http://www.pis.org.pl/article.php?id=22849 [dostęp: . . ] 59 Oficjalna strona partii PIS, http://www.pis.org.pl/article.php?id=22862 [dostęp: . . ]
25
4.3. Nowe media
Wydaje się, że partia Jarosława Kaczyńskiego nie wykorzystała, albo nie chciała
wykorzystać potencjału jakim w dzisiejszych czasach jest )nternet. Na oficjalnych profilach na
portalach społecznościowych60 Prawa i Sprawiedliwości można było zobaczyć tylko zdjęcia
z spotkań z wyborami czy z innych okazji np. z rocznicy katastrofy smoleńskiej. Komitet nie
udostępniał na tych profilach nawet swoich spotów wyborczych. Na Facebooku dominowały
zdjęcia z cytatami konkretnych polityków J. Kaczyński, A. (offman, M. Błaszczak, etc. , które
były mało kreatywne i mało interesujące.
Komitet wyemitował kilkanaście spotów wyborczych – to kolejne podobieństwo jak idzie
o sposób prowadzenia kampanii do Parlamentu Europejskiego, ponieważ również PO czy KNP
głównie tym narzędziem starały się przekonać wyborców do oddania na nich głosów
w majowym głosowaniu. Jednak również trzeba zauważyć, że często tematyka spotów nijak
miała się do kwestii europejskich. Wystarczy obejrzeć spot wyemitowany kwietnia61; jego
tematyka w nikły sposób nawiązuje do wyborów do Parlamentu Europejskiego.
Wyreżyserowano także nagrania62 bezpośrednio atakujące Platformę Obywatelską, więc
znowu można pytać, czy taki kierunek kampanii był słuszny i potrzebny.
Wykres. 1. Poparcie dla PIS i PO w kampanii wyborczej do PE w 2014 r.
60 Oficjalny profil PIS na portalu Facebook, https://www.facebook.com/kppis/photos/a.158883182131.128856.157458232131/10151887783392132/?type=1&theater liczba polubień na dzień marca [dostęp: . . ]; https://twitter.com/pis_org_pl - oficjalne konto PiS na Twitterze [dostęp: . .2014] 61 https://www.youtube.com/watch?v=Cgpo7Wj_I10 [dostęp: . . ] 62 https://www.youtube.com/watch?v=_UXhSfET45M [dostęp: . . ]
26
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z wybranych badań sondażowych
4.4. Kampania w Małopolsce i Świętokrzyskim
Pierwsze miejsce na liście wyborczej okręgu, w skład którego wchodzą województwo
Małopolskie oraz Świętokrzyskie, otrzymał prof. Ryszard Legutko. Dobrze przeprowadzona
kampania wyborcza zapewniła prof. Legutce ponowne uzyskania mandatu europosła.
Europoseł aktywnie uczestniczył w kampanii wyborczej. Był obecny na spotkaniach
z wyborcami. M. in. w Zakopanem63, Nowym Sączy64, Kielcach65 czy Krakowie. Sam kandydat
prowadził profil na Facebooku66 oraz stronę internetową67. Prof. zaprezentował także kilka
spotów wyborczych z swoim osobistym udziałem i należy przyznać, że nagrania prezentują się
bardzo dobrze tak w sferze technicznej jak i merytorycznej. Warto zauważyć, że spot Co Polacy
mogą dać Europie - Prof. Ryszard Legutko - Wybory 201468 został wyświetlony prawie tys.
razy. kwietnia wyemitowana została także gazetka podsumowująca dotychczasową
63 P. Pełka, Jarosław Kaczyński w Zakopanem: Dominuje interes władzy, a my potrzebujemy innej Polski, 25 kwietnia 2014 r., http://www.tygodnikpodhalanski.pl/?mod=news&strona=1&id=22762 [dostęp: . . ] 64 Oficjalna strona R. Legutko, http://rlegutko.pl/aktualnosci/prof-ryszard-legutko-w-naszej-telewizji-sadeckiej,2235.html [dostęp: . . ] 65 J. Kędracki, Mało nas w Krakowie. Małopolsko-świętokrzyskie pojedynki wyborcze, 22 maja 2014 r., http://kielce.gazeta.pl/kielce/1,47262,16014345,Malo_nas_w_Krakowie__Malopolsko_swietokrzyskie_pojedynki.html?order=najfajniejsze_odwrotnie [dostęp: . . ] 66 Oficjalna profil R. Legutko na profilu Facebook, https://www.facebook.com/profLegutko?fref=ts [dostęp: 21.11.2014] 67 Oficjalna strona R. Legutko http://rlegutko.pl/ [dostęp: . . ] 68 https://www.youtube.com/watch?v=B8Folia1LQY [dostęp: . . ]
31 33
31 30 31 31 32 32 34
23 22 26
25 26 26
29
25
31
0
10
20
30
40
50
60
70
Homo
Homini
14.02
TNS Polska
19.02
TNS Polska
9.03
Homo
Homini
11.03
TNS Polska
14.03
Homo
Homini
8.04
TNS Polska
14.04
TNS Polska
19.05
TNS Polska
22.05
Poparcie % PiS Poparcie % PO
27
działalność profesora w Parlamencie Europejskim69. Kandydat PiS-u brał udział również
w debatach z udziałem innych kandydatów, z wyjątkiem tych debat, na które zaproszenie byli
kandydaci Komitetu Wyborczego Europa Plus Twój Ruch uzasadnienie takiej decyzji w wpisie
na Facebooku z kwietnia . Europoseł był także obecny w innych mediach, nie tylko tych
lokalnych; był gościem m.in. Programu Trzeciego Polskiego Radia70, czy Gościa Niedzielnego71.
Tak przeprowadzona kampania została doceniona przez wyborców i prof. Legutko został
posłem Parlamentu Europejskiego na nową kadencję 2014-2019.
***
PiS kolejny raz z rzędu przegrał wybory z Platformą Obywatelską, choć pierwsze prognozy
jeszcze z maja wskazywały, że to właśnie Prawo i Sprawiedliwość uzyskało największe
poparcie72. Ostatecznie to Komitet Wyborczy PO, po podliczeniu wszystkich głosów, okazał się
zwycięzcą wyborów do Parlamentu Europejskiego73. W okręgu mandat z listy PiS-u uzyskał
prof. Legutko, na którego głosowało osób74 i był to wynik lepsze o ponad tys. głosów
w porównaniu z wyborami w r., jednak wtedy R. Legutko startował z okręgu 75.
Zarówno w Małopolsce jak i Świętokrzyskim, PiS uzyskało najlepszy procentowy wynik76.
Bibliografia rodz. 4
P. Pełka, Jarosław Kaczyński w Zakopanem: Dominuje interes władzy, a my potrzebujemy innej Polski, 25
kwietnia 2014 r., http://www.tygodnikpodhalanski.pl/?mod=news&strona=1&id=22762
69 Oficjalna strona R. Legutko, http://rlegutko.pl/aktualnosci/gazeta-ryszard-legutko-w-parlamencie-europejskim,2218.html [dostęp: . . ] 70 Legutko: Unia Europejska jest impotentna w sytuacjach poważnego zagrożenia, 15 maja 2014 r., http://www.polskieradio.pl/9/301/Artykul/1125768,Legutko-Unia-Europejska-jest-impotentna-w-sytuacjach-powaznego-zagrozenia [dostęp: . . ] 71 P. Legutko, Rozbić monopol, maja r., http://gosc.pl/doc/1999374.Rozbic-monopol [dostęp: . . ] 72 Dane z Państwowej Komisji Wyborczej z proc. okręgów: PiS - , mandatów PO - , mandatów SLD-UP - , proc. mandatów PSL - 7,21 proc. (4 mandaty) Nowa Prawica - 7,06 proc. (4 mandaty) 73 http://pe2014.pkw.gov.pl/pl/wyniki/ [dostęp: . . ] 74 j.w. 75 http://pe2009.pkw.gov.pl/PUE/PL/WYN/M/12.htm [dostęp: . . ] 76 http://pe2014.pkw.gov.pl/pl/wyniki/wojewodztwo/view/26 [dostęp: . . ] http://pe2014.pkw.gov.pl/pl/wyniki/wojewodztwo/view/12 [dostęp: . . ]
28
Partyjne numerki. PKW rozlosowała numery list wyborczych, 25 kwietnia 2014 r.,
http://polska.newsweek.pl/numery-list-wyborczych-losowanie-pkw-newsweek-
pl,artykuly,284769,1.html
J. Kędracki, Mało nas w Krakowie. Małopolsko-świętokrzyskie pojedynki wyborcze, 22 maja 2014 r.,
http://kielce.gazeta.pl/kielce/1,47262,16014345,Malo_nas_w_Krakowie__Malopolsko_swietokrzyskie
_pojedynki.html?order=najfajniejsze_odwrotnie
Legutko: Unia Europejska jest impotentna w sytuacjach poważnego zagrożenia, 15 maja 2014 r.,
http://www.polskieradio.pl/9/301/Artykul/1125768,Legutko-Unia-Europejska-jest-impotentna-w-
sytuacjach-powaznego-zagrozenia
P. Legutko, Rozbić monopol, 15 maja 2014 r., http://gosc.pl/doc/1999374.Rozbic-monopol
Poparcie dla partii politycznych, http://wybory.millwardbrown.com/
Strony i serwisy internetowe Prawa i Sprawiedliwości:
Oficjalna profil R. Legutko na profilu Facebook,
Oficjalna strona R. Legutko, www.rlegutko.pl
Oficjalne konto PiS na Twitterze
Program Prawa i Sprawiedliwości ,
Oficjalny profil PIS na portalu Facebook,
29
Joanna Babiarz
5. KW Sojusz Lewicy Demokratycznej i Unii Pracy
Po wyborach do Sejmu i Senatu w 2011 r. przed Sojuszem Lewicy Demokratycznej stanęło
ambitne wyzwanie odzyskania zaufania elektoratu. Trzy lata temu partia ta osiągnęła jeden
z najgorszych wyników w swojej historii, wchodząc do Sejmu dopiero jako piąte ugrupowanie.
Przed SLD znalazły się wówczas Ruch Palikota i Polskie Stronnictwo Ludowe. Nowy
przewodniczący SLD – Leszek Miller – w nadchodzących wyborach do PE miała za zadanie
utrzymanie, a nawet powiększenie liczby mandatów, które ta partia otrzymała w poprzednich
euro wyborach. W r. SLD zajęła trzecie miejsce, za PO i P)S, zdobywając w sumie
mandatów w PE.
5.1. Kandydaci
W wyborach do Parlamentu Europejskiego wystartowało kandydatów
reprezentujących Sojusz Lewicy Demokratycznej i Unię Pracy, z czego % kandydatów
stanowiły kobiety, a pozostałe % to byli mężczyźni. Pomimo tego, że listy tworzył koalicyjny
komitet dwóch partii to dominowali na nich członkowie SLD, których było . Członków
UP było tylko . Warto zwrócić uwagę na niski udział osób bezpartyjnych na liście komitetu
w porównaniu do innych partii. Największą grupą zawodową na listach byli nauczyciele, którzy
stanowią % wszystkich kandydatów os. . Kolejną grupą są ekonomiści stanowiący niecałe
% wszystkich przedstawicieli os. , a w dalszej kolejności inżynierowie – 10% (15 os.).
Co ciekawe wszyscy eurodeputowani, którzy uzyskali mandat w r. startowali
ponownie do PE – sześciu z nich nadal z list SLD-UP, natomiast jeden (Marek Siwiec) z list KW
Twój Ruch. W efekcie SLD straciło dotychczasowy stan posiadania uzyskując mandatów.
Cztery z nich otrzymali dotychczasowi euro posłowie – Lidia Geringer de Oedenberg, Adam
Gierek, Bogusław Liberadzki i Janusz Zemke. Piąty mandat zdobyła Krystyna Łybacka nie
zasiadająca dotychczas w PE.
Tabela 1. Zestawienie statystyczne KW Sojusz Lewicy Demokratycznej i Unii Pracy
30
Kategoria Wielkość
Odsetek kobiet na listach kandydatów ogółem 45%
Odsetek mężczyzn na listach kandydatów ogółem 55%
Średni wiek kandydatów 53
Wiek najmłodszego kandydata 23
Wiek najstarszego kandydata 79
Najczęściej występujące wykształcenie i/ lub zawód
kandydatów Nauczyciele (20%)
Odsetek kandydatów będących członkami SLD i UP 78%
Odsetek kandydatów niezależnych 22%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PKW.
5.2. Główne motywy i narzędzia kampanii
Głównym hasłem Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Unii Pracy ogłoszonym na inauguracji
kampanii do Parlamentu Europejskiego w dniu kwietnia roku, było "Polska wygranych
szans". Pod tą sentencją kryło się postulatów zaprezentowanych na tejże konferencji, które
partia chciałaby zrealizować po dostaniu się do PE. Znalazły się wśród nich:
• kwestia zatrudnienia i bezrobocia,
• rozwój gospodarki przez reindustrializację,
• kwestia finansowania bankrutujących banków,
• rozszerzenie praw socjalnych,
• walka z dyskryminacją oraz o prawa kobiet,
• wolność jednostki,
• poprawa zdrowia i bezpieczeństwa obywateli,
• budowa lepszego społeczeństwa obywatelskiego,
• wzmocnienie ochrony przyrody,
• promowanie wartości europejskich na świecie.
Spośród tych punktów programu wyborczego najczęściej w mediach SLD-UP poruszało
zagadnienia dotyczące bezrobocia, zwłaszcza wśród młodych osób oraz kwestię dotyczącą
dofinansowywania banków europejskich. Warto zwrócić uwagę na spójność programu
31
wyborczego z innymi dokumentami programowymi tego ugrupowania. Wszystkie powyższe
punkty były zgodne z manifestem Europejskiej Partii Socjalistów, ogłoszonym 1 marca 2014
roku oraz z programem Sojuszu Lewicy Demokratycznej pt. "Jutro bez obaw", w którym
zabrakło jedynie zagadnienia dotyczącego pomocy bankom.
Analizując sam przebieg kampanii Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Unii Pracy należy
stwierdzić, że była ona zakrojona na szeroką skalę. Zorganizowano wiele konwencji oraz
spotkań z kandydatami w terenie, na przykład w weekend majowy odbyły się w całej Polsce
pikniki europejskie pod szyldem "Weekend Lewicy", podczas których można było spotkać
wszystkich kandydatów tych partii W dniu maja r. w Poznaniu odbył się Kongres
Europy, na który przybyło około tysięcy działaczy lewicy z całej Polski. Partia zorganizowała
również happening "SLD budzi Polskę". W dniach od 19 maja do 23 maja 2014 roku w centrum
Warszawy działacze SLD m. in. Wojciech Olejniczak, Małgorzata Winiarczyk-Kossakowska czy
Grzegorz Gruchalski, rozdawali kawę mieszkańcom stolicy. Oprócz wyżej wymienionych działań
partie posłużyły się często wykorzystywanym narzędziem do prowadzenia tzw. aktywnej
kampanii, a mianowicie autobusem wyborczym, który pomalowany na charakterystyczny dla
partii czerwony kolor, woził kandydatów na europosłów po całej Polsce rys.
Rysunek 1. Grafika przedstawiająca plan podróży czerwonego autobusu SLD-UP w
maju 2014 roku.
32
Źródło: http://sld.org.pl/aktualnosci/ -czerwony_autobus_na_trasie.html [dostęp: . . ]
Sami kandydaci SLD-UP byli częstymi gośćmi w głównych mediach w kraju, co było szczególnie
widoczne w miesiącu wyborów. Doskonałym miernikiem tej aktywności komitetu był
"Kalendarz medialny" zamieszczony na stronie internetowej ugrupowania77.
Wartą przypomnienia inicjatywą wybroczą komitetu była przeprowadzona w )nternecie
akcja pn. "Kurs na kobiety w PE"78. Jej celem było przedstawienie bliżej polskim wyborcom
sylwetek kobiet startujących z list SLD-UP w wyborach do Parlamentu Europejskiego
w poszczególnych województwach. Oprócz podstawowego dossier, czytelnik mógł poznać
zainteresowania czy opinie innych osób na temat kandydatki. Działania te były spójne
z przekonaniami elektoratu lewicy, dla którego kwestie równouprawnienia są istotną
wartością w podejmowaniu decyzji wyborczych. Kolejną inicjatywą SLD-UP łączącą przekaz
programowy z przystępnymi formami przekazu oferowanymi przez )nternet był "Tydzień
wygranych szans"79. )nicjatywa ta rozpoczęła się 12 maja 2014 roku. Codziennie w formie
krótkich filmów przedstawiciele SLD-UP przedstawiali propozycje tej koalicji dotyczące pracy,
edukacji, zdrowia, służb mundurowych i seniorów oraz rolnictwa. Każdy z tematów był także
oznaczony tzw. hashtagiem, który umożliwiał proste rozprzestrzenianie informacji w mediach
społecznościowych.
Koalicja SLD-UP aktywnie korzystała w czasie kampanii z narzędzi internetowych. Dużą
aktywność można było zanotować na profilach tych kandydatów, którzy startowali
z pierwszego miejsca na liście ze swojego okręgu wyborczego i są już znani szerokiemu gronu
odbiorców. Na przykład na portalu społecznościowym Facebook, na profilu Joanny Senyszyn,
najczęściej w odstępach dwudniowych, były dodawane materiały pokazujące szeroki zakres
działania kandydatki do Parlamentu Europejskiego, np. dodana kwietnia roku
fotorelacja z inauguracji kampanii wyborczej w Kielcach, zdjęcia z pobytu w Starachowicach
kwietnia roku. Niską aktywność można było zauważyć u kandydatów startujących
77 Przykładowy harmonogram obecności w mediach kandydatów SLD-UP: 23.05 Katarzyna Piekarska, TOK FM; Wojciech Olejniczak, Polsat News ; . Krystyna Łybacka Polsat News; Krystian Legierski TVN ; . Joanna Senyszyn Polsat News; Marek Balicki TVN24; 14.05 Longin Pastusiak TOK FM; Anna Kalata Trójka Polskiego Radia; 13.05 Grzegorz Gruchalski TOK FM 78 Oficjalny portal partii SLD, http://www.sld.org.pl/aktualnosci/12266-kurs_na_kobiety_w_pe_lodzkie.html [dostęp: . . ]. 79 Oficjalny portal partii SLD, http://www.sld.org.pl/aktualnosci/12253-rusza_tydzien_wygranych_szans_dzien_1_praca.html [dostęp: 0.10.2014].
33
z dalszych miejsca na listach. Dla przykładu średni odstęp dodawania wpisów na profilu
kandydata nr z okręgu nr , Krystiana Legierskiego, wynosił dni analiza wpisów od
marca do maja roku, wpisów z tego okresu . Analogiczna sytuacja miała miejsce
na serwisie społecznościowym Twitter – dużą aktywność wykazywały się tzw. "jedynki" oraz
osoby znane na scenie politycznej. Na profilu Wojciecha Olejniczaka w samym miesiącu maju
(1- maja jest dodanych ponad wpisów. Dla porównania na profilu Piotra
Gadzinowskiego, kandydata startującego z miejsca w tym samym okręgu, co Wojciech
Olejniczak od do maja pojawiło się wpisów. Większość wpisów, na przykładzie profilu
Wojciecha Olejniczaka, dotyczyła informacji o obecności kandydata w mediach np. wpisy z
maja o udziale w debacie w Radiowej Trójce oraz TVP , ale znalazły się tam także fotorelacje
ze spotkań z wyborcami, takie jak akcja "SLD budzi Polskę", czy też wpisy dotyczące
postulatów partii np. informacja z maja dotycząca propozycji do polskiego rolnictwa .
Komitet wykorzystywał także tradycyjne narzędzie prowadzenia kampanii. Oprócz
plakatów z wizerunkami kandydatów, partia wyprodukowała spoty wyborcze, zachęcające do
głosowania oraz przybliżające sylwetki kandydatów, a także spoty propagujące postulaty
Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Unii Pracy. Przykładem był jednominutowy film "Proste
pragnienia", który podsumowywał kampanię przypominając główne hasła komitetu. Główny
przekaz spotu opierał się na przedstawieniu postulatów SLD-UP, takich jak godne zarobki,
możliwość uczenia się czy dobra emerytura, jako podstawowych potrzeb przeciętnego
Polaka. Klip wyborczy kończył się konkluzją zachęcającą do głosowania na SLD. Inny spot
SLD-UP "Wybierz #Kurs na zmianę" przedstawiał zalety partii rządzących w Europie, których
poglądy są lewicowe. Znalazły się nim hasła "Europa pracy i wysokich zarobków, zdrowia
i bezpiecznego życia, równości i praw kobiet", które są sztandarowymi postulatami
z manifestu Europejskiej Partii Socjalistów. Spot również kończy się zachętą do oddania głosu
na koalicję SLD-UP.
5.3. Kampania w Małopolsce i Świętokrzyskim
Kampania w okręgu nr nie wyróżniała się na tle działań komitetu w całym kraju i była
ściśle wprzęgnięta w ogólnopolską strategię wybroczą SLD-UP. W dniu 4 maja 2014 roku do
Krakowa przyjechał czerwony autobus SLD, który jeździł po kraju zachęcając Polaków do
oddania swych głosów na Sojusz Lewicy Demokratycznej i Unii Pracy. Sami kandydaci byli
34
chętnie brali udział w różnych lokalnych akcjach społecznych. Na przykład 13 maja 2014 roku
w dzielnicy Krakowa, Nowej Hucie, miała miejsce akcja sprzątania tejże dzielnicy połączona
z warsztatami dla dzieci i seniorów z kreatywnego wykorzystania surowców wtórnych, w
której uczestniczyły kandydatki SLD-UP Dominika Biesiada i Joanna Senyszyn. Innym
przykładem tego typu zaangażowania kandydatów z Małopolski była wizyta Dominiki Biesiady
przy płycie upamiętniającej zamordowanych w roku robotników.. Kandydaci brali też
udział w wielu debatach wyborczych organizowanych przez krakowskie wyższe uczelnie, np.
udział Joanny Senyszyn w Wyborczej Debacie Liderów na Uniwersytecie Ekonomicznym w dniu
28 kwietnia 2014 roku, czy udział Jerzego Jaskiernii w debacie "Kierunek Europa" na
Uniwersytecie Jagiellońskim maja roku. Co ciekawe, kandydaci SLD-UP w Małopolsce
nie wykorzystywali niektórych tradycyjnych narzędzi kampanii wyborczej. W okręgu nr
10 swoje spoty wyborcze miały tylko Dominika Biesiada, którego tematem przewodnim był los
Ukraińców w Polsce oraz Joanna Senyszyn, który jest zapisem z jej wystąpienia o prawach
człowieka.
Reasumując, kampania wyborcza Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Unii Pracy miała
szeroki zasięg i została przeprowadzona profesjonalny w sposób. Zastosowano szeroki
wachlarz narzędzi propagujących poglądy partii i zachęcających do oddania głosu na koalicję
SLD i UP, począwszy od zwykłych wpisów na oficjalnych stronach kandydatów czy oficjalnej
stronie Sojuszu Lewicy Demokratycznej, poprzez częste wystąpienia w mediach i udziale
w otwartych spotkaniach z wyborcami. Można stwierdzić, że wyborca nie miał problemów
z dotarciem do przekazu komitetu. W efekcie SLD-UP zdobyło , % głosów, co dało temu
komitetowi trzeci wynik i umożliwiło wprowadzenie deputowanych do Parlamentu
Europejskiego.
Bibliografia rozdz. 5:
Oficjalny portal partii SLD, http://www.sld.org.pl
Oficjalna strona Państwowej Komisji Wyborczej, www.pkw.gov.pl
Oficjalne konto małopolskiego oddziału Sojuszu Lewicy Demokratycznej na Facebooku
Konta kandydatów – Joanny Senyszyn, Krystiana Legierskiego, Wojciecha Olejniczaka na
Facebooku
Konta kandydatów – Piotra Gadzinowskiego oraz Wojciecha Olejniczaka na Twitterze
36
Maciej Stanisławski
6. KKW Europa Plus Twój Ruch
Celem każdej partii politycznej podczas wyborów parlamentarnych jest uzyskanie jak
największej liczby głosów, co przekłada się na liczbę reprezentantów i realną siłę decyzyjną.
Patrząc w ten sposób na kampanię wyborczą do Parlamentu Europejskiego PE w r.,
prowadzoną przez Komitet Wyborczy Europa Plus Twój Ruch EPTR należy stwierdzić, że
poniósł on porażkę. Niezwykle istotnym czynnikiem składającym się na ilość mandatów jest
udana kampania wyborcza. Dlatego, w niniejszy rozdziale przeanalizowana zostanie kampania
wyborcza tego komitetu, co pozwoli stwierdzić przyczyny słabego wyniku EPTR.
6.1. Kandydaci
Ważnym atutem EPTR byli wyraziści i znani liderzy, tacy jak Janusz Palikot, Ryszard
Kalisz, czy Aleksander Kwaśniewski. Ten fakt jest szczególnie istotny, gdyż przeciętnemu
obywatelowi taka partia jak Twój Ruch kojarzy się tylko i wyłącznie z kontrowersyjnym
i medialnym J. Palikotem. Rzeczywiście, analizując przebieg kampanii to szczególnie lider
Twojego Ruchu był szczególnie widoczny, dzięki czemu w regionach promowano kandydatów,
którzy niejednokrotnie nie byli powszechnie znanymi.
Podczas pierwszych eurowyborów komitetu EPTR jego władze rygorystycznie
przestrzegały promowanej przez siebie zasady parytetu wystawiając dokładnie tyle samo
mężczyzn oraz kobiet na swoich listach. Co ciekawe, nawet pierwsze miejsca na listach
wyborczych, które normalnie przypadają mężczyznom, były układane według wspomnianej
zasady. W z okręgów wyborczych istniejących w kraju pierwsze miejsce przypadło właśnie
kobiecie. Partia niosąca na sztandarach hasła równości często jednak była atakowana za
sztuczne kreowanie statystyk. Według przeciwników i krytyków EPTR w okręgach, gdzie na
pierwszych miejscach na liście znalazły się kobiety, możliwość uzyskania mandatu była
praktycznie niemożliwa. Przykładem tego była okręgi uznawane za konserwatywne, czyli
okręg – Lubelszczyzna oraz okręg nr – Podkarpacie, gdzie liderami list były kolejno Barbara
Nowacka oraz Marta Niewczas.
37
Tabela . Zestawienie statystyczne KKW Europa Plus Twój Ruch
Kategoria Wielkość
Odsetek kobiet na listach kandydatów ogółem 50%
Odsetek mężczyzn na listach kandydatów ogółem 50%
Średni wiek kandydatów 44
Wiek najmłodszego kandydata 26
Najczęściej występujące wykształcenie i/ lub zawód
kandydatów prawnik (12%)
Odsetek kandydatów będących członkami partii polit. 71%
Odsetek kandydatów niezależnych 29%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PKW.
W wyborach do PE średni wiek kandydatów EPTR wynosił lata. Najmłodszy
z kandydatów liczył sobie lat, co jest pewnym odstępstwem na tle pozostałych komitetów,
gdzie najmłodsi kandydaci mieli lat. Wykształcenie oraz wykonywane zawody kandydatów
EPTR nie odbiegały od reprezentowanych przez kandydatów pozostałych ugrupowań i nie
powinniśmy doszukiwać się w nich znaczącego wpływu na wynik analizowanych wyborów.
Najliczniej reprezentowane grupy zawodowe wśród komitetu EPTR to: prawnicy (16 os.),
ekonomiści (15 os.), nauczyciele akademiccy (9 os.) oraz dziennikarze (9 os.). Zdecydowana
większość kandydatów posiadała wykształcenie wyższe. Na listach znalazł się także spory
odsetek osób należących do partii politycznych. Wynikało to z tego, że w skład komitetu EPTR
wchodziły jeszcze dwie partie oprócz Twojego Ruchu – Partia Demokratyczna – demokraci.pl
kandydatów na listach oraz Stronnictwo Demokratyczne kandydatów na listach .
6.2. Główne motywy i narzędzia kampanii
Podczas wystąpień, debat przedwyborczych, a także w spotach wyborczych EPTR
poruszał różne tematy i problemy istotne dla społeczeństwa starając się przekonać do siebie
potencjalny elektorat. Najczęściej nawiązywano do najważniejszych punktów programu
wyborczego komitetu, czyli: więcej demokracji, więcej samorządności, wymuszenie zmiany
38
pokoleniowej w instytucjach państwowych, edukacja seksualna, uproszczenie podatków,
równość, legalizacja marihuany, większa integracja w ramach Unii Europejskiej, zmniejszenie
udziału Kościoła w życiu publicznym, oraz wypowiedzenie konkordatu80. Ostatnie dwa hasła
używane był nadzwyczaj często i trafiając do poszczególnych grup miały zagwarantować
umocnienie antyklerykalnego elektoratu. Strategia ta miała oczywiście swoje konsekwencje,
zbyt radykalne postulaty mogły zniechęcić bardziej umiarkowany elektorat, który wciąż
sympatyzował z niektórymi aspektami programowymi Twojego Ruchu, np. liberalizmem
gospodarczym. Niemniej jednak należy stwierdzić, że postulaty EPTR z pewnością nie były
adresowane do konserwatywnego elektoratu.
Analizując kampanię prowadzoną przez poszczególnych kandydatów można stwierdzić, że
ogólnopartyjny program konsekwentnie był promowany przez osoby startujące z list EPTR.
Kandydaci sami często zaznaczali podczas wystąpień, że ich priorytetem jest propagowanie
takich wartości jak równość seksualna, ograniczenie roli kościoła, itd. , co było zbieżne
z oficjalnym programem partii.
Podobnie jak inne komitety w czasie kampanii do PE w r. także i EPTR wykazywał dużą
aktywność w )nternecie. Było to zrozumiałe szczególnie ze względu na wiek sympatyków. Na
portalu społecznościowym Facebook główny profil partii zdobył ok. . polubień , co
było prawie dwa razu większą liczbą niż profile liderów komitetu, takich jak Janusz Palikot
(blisko 37.000 „polubień 81 i Ryszard Kalisz (50.000 „polubień 82.
Podczas kampanii komitet EPTR oczywiście wykorzystywał też tradycyjne narzędzia
marketingu politycznego. Na ulicach wszystkich miast w Polsce można było zobaczyć
billboardy i plakaty z kandydatami na pomarańczowym tle jednoznacznie kojarzonym
z ugrupowaniem, którego liderem jest Janusz Palikot. Nie zabrakło też wieców, spotkań, debat
z kandydatami oraz spotów wyświetlanych w telewizji, oraz nadawanych w radiu.
Nieprzypadkowo w czasie kampanii opublikowana została książka Janusza Palikota pt. "Zdjąć
Polskę z krzyża". Publikacja, której głównym tematem jest relacja państwa z Kościołem miała
na celu wzmocnienie antyklerykalnych postulatów Twojego Ruchu. Uzupełnieniem tradycyjnej
kampanii prowadzonej poprzez media była intensywna kampania terenowa w postaci
regularnych spotkań z obywatelami, czego najlepszym przykładem był tzw. projekt 80 Program Twojego Ruchu "Plan Zmian 2014-2019", http://twojruch.eu/wp-content/uploads/2014/09/plan-zmian.pdf, [dostęp: . . ] 81Oficjalne profile powiązane z osobą Janusza Palikota, https://www.facebook.com/pages/Janusz-Palikot/108647139159952?fref=ts [dostęp: . . ]. 82 Oficjalny profil Ryszarda Kalisza, https://www.facebook.com/ryszard.kalisz [dostęp: . . ]
39
Gandziobusem po legal! . Akcja ta była inicjatywą jednego z kandydatów - Macieja
Kowalskiego z ruchu Wolnych Konopi – który jeździł po całej Polsce przekonując do poparcia
postulatów legalizacji miękkich narkotyków83.
***
W dniu maja r. komitet EPTR zdobył , % głosów, co nie pozwoliło mu na
wprowadzenie żadnego kandydata do PE. Już w trakcie kampanii sondaże nie był łaskawe dla
Janusza Palikota, ale rzadko przewidywały tak zły wynik. W ostatniej fazie kampanii tendencja
spadkowa nasilała się, co osłabiało morale w partii84. Na kilka dni przed wyborami „jedynka
największego okręgu w Polsce Kazimierz Kutz na swoim facebookowym profilu napisał:
„Najgorsza kampania wyborcza dobiegła końca. Żałuję że zdecydowałem się na
kandydowanie. , post później został edytowany i zastąpiono drugie zdanie słowami „Dobrze
że się kończy 85.
Jeśli chodzi o samą kampanię to nie powinniśmy oceniać jej aż tak surowo. Analizując
strategię EPTR patrząc pod kątem zasad marketingu politycznego większość działań
zaplanowana było poprawnie. Partia od początku posiadała zdefiniowaną grupę odbiorców,
do których kierowane były działania. Utrata poparcia uwarunkowana była bieżącą sytuacją
polityczną oraz zawiedzeniem się części elektoratu brakiem zmian mimo tak licznej
reprezentacji Twojego Ruchu w Sejmie. Do tak znacznego odpływu elektoratu przyczyniła się
także kampania partii Janusza Korwin Mikkego, która swoim radykalnym przekazem pozyskała
głosy młodych osób, sympatyzującymi w r. z Twoim Ruchem.
Bibliografia rozdz. 6
Oficjalny profil na portalu Facebook Janusza Palikota, https://www.facebook.com/pages/Janusz-
Palikot/108647139159952?fref=ts
Oficjalny profil na portalu Facebook Ryszarda Kalisza, https://www.facebook.com/ryszard.kalisz
Oficjalny blog Janusza Palikota "Poletko Pana P. Dziennik Janusza Palikota",
http://palikot.blog.onet.pl/2014/05/05/gandziobusem-po-legal/
83 Poletko Pana P. Dziennik Janusza Palikota, http://palikot.blog.onet.pl/2014/05/05/gandziobusem-po-legal/ [dostęp: . . ]. 84 Poparcie partii politycznych, http://wybory.millwardbrown.com/ 85 Wiadomość opublikowana na oficjalnym profilu Kazimierza Kutza w dniu maja r., https://www.facebook.com/kazimierz.kutz?fref=ts [dostęp: . . ].
40
Oficjalny profil na portalu Facebook Kazimierza Kutza,
https://www.facebook.com/kazimierz.kutz?fref=ts
Program Twojego Ruchu "Plan Zmian 2014-2019", http://twojruch.eu/wp-content/uploads/2014/09/plan-
zmian.pdf
Statystyki PKW dotyczące kandydatów KW EPTR w wyborach do Parlamentu Europejskiego , http://pe2014.pkw.gov.pl/pl/komitety/view/39
Oficjalna strona Państwowej Komisji Wyborczej, www.pkw.gov.pl
41
Kamil Sikora
7. KW Polskie Stronnictwo Ludowe
maja r. Polacy wybrali nowych posłów do Parlamentu Europejskiego. Z pięciu
komitetów wyborczych, które przekroczyły wymagany % próg wyborczy, znalazło się Polskie
Stronnictwo Ludowe, co oznacza, że Ludowcy będą mieli swoich przedstawicieli w Brukseli
w kolejnej, już trzeciej kadencji8687. Symptomatyczne jest to, że PSL w każdych kolejnych
eurowyborach uzyskiwał podobny wynik procentowy – 6,34% 2009 – 7,01% 2011 – 6,80%)
co przekłada się na cztery mandaty do Parlamentu Europejskiego. To wiele mówi o specyfice
Polskiego Stronnictwa Ludowego – ugrupowania nakierunkowanego na konkretny elektorat,
które potrafi dostosować się do okoliczności i stworzyć koalicję tak z partią centroprawicową
PO jak i lewicową SLD . Państwowa Komisja Wyborcza88 w drodze losowania, przyznała
komitetowi wyborczemu numer 9.
7.1. Kandydaci
Polskie Stronnictwo Ludowe, podobnie jak pozostałe ogólnopolskie komitety
wyborcze, zarejestrowało89 kandydatów w okręgach wyborczych90. Jeżeli idzie
o kwestie statystyczne, to wygląda to w sposób następujący. Grafika nr ilustruje procentowy
podział: kobiet jest % , natomiast mężczyzn % . Z kolei grafika nr pokazuje dane
statystyczne w kwestii wieku zgłoszonych kandydatów – uśrednione dane są do siebie
zbliżone. Warto również popatrzeć na dane statystyczne tzw. „jedynek , czyli liderów
poszczególnych okręgów wyborczych. ) tak zauważyć można, że wśród osób z pierwszych
miejsc znajduje się tylko jedna kobieta.
86 Oficjalna strona Państwowej Komisji Wyborczej, http://www.pe2004.pkw.gov.pl/ [dostęp: . . ] 87 Oficjalna strona Państwowej Komisji Wyborczej, http://pe2009.pkw.gov.pl/PUE/PL/WYN/M/index.htm [dostęp: 18.10.2014] 88 Rozlosowano numery list kandydatów w wyborach do Parlamentu Europejskiego, 25 kwietnia 2014 r., http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/1109100,Rozlosowano-numery-list-kandydatow-w-wyborach-do-Parlamentu-Europejskiego [dostęp: . . ] 89 Oficjalna strona Państwowej Komisji Wyborczej, http://pe2014.pkw.gov.pl/pl/komitety/view/46 [dostęp: 18.10.2014] 90 Pełne zestawienie wszystkich kandydatów KW PSL, http://www.psleuropa.pl/ [dostęp: . . ]
42
Tabela 1. Zestawienie statystyczne KW Polskie Stronnictwo Ludowe
Kategoria Wielkość
Odsetek kobiet na listach kandydatów ogółem 40%
Odsetek mężczyzn na listach kandydatów ogółem 60%
Średni wiek kandydatów 50
Wiek najmłodszego kandydata 25
Wiek najstarszego kandydata 72
Odsetek kandydatów z wyższym wykształceniem 73%
Najczęściej występujące wykształcenie i/ lub zawód
kandydatów inżynier %
Odsetek kandydatów będących członkami PSL 86%
Odsetek kandydatów niezależnych 14%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PKW
Czy można wysunąć jakiekolwiek wnioski z tak prezentujących się danych
statystycznych? Ogólnie rzecz biorąc, komitet jest bardzo zmaskulinizowany - 60% wszystkich
kandydatów to mężczyźni; aż „jedynek to także przedstawiciele płci męskiej. Wiekowo,
kandydaci nie odbiegają statystycznie od innych zgłoszonych komitetów; to samo tyczy się
jeżeli idzie o kwestie wykształcenie czy doświadczenia politycznego – z pewnością procentuje
tu fakt, że spora część kandydatów posiada już doświadczenie w polityce, za czym idą dwie
konstatacje. Po pierwsze, PSL nie miało problemów z zapełnieniem list wyborczych; po drugie:
doświadczenie polityczne mogło zostać wykorzystane w kampanii wyborczej91.
Wybory do Parlamentu Europejskiego postanowieniem Prezydenta RP z dnia 19 lutego,
zostały rozpisane na dzień . maja br.92 PSL swój komitet wyborczy zarejestrowało lutego,
co potwierdzają dane PKW93.
7.2. Główne motywy i narzędzia kampanii
91 Dane „jedynek pochodzą z Raport badania ilościowego. Jedynki portalu Demagog.org.pl http://demagog.org.pl/wp-content/uploads/2014/05/Raport_Mapa_Jedynek.pdf [dostęp: . . ] 92 Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia lutego r. w sprawie zarządzenia wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego, Dz.U. 2014 poz. 31, http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20140000231 [dostęp: . . ] 93 Oficjalna strona Państwowej Komisji Wyborczej, http://pkw.gov.pl/g2/oryginal/2014_04/b09c9240f2338192d0552b910d21cfcc.pdf [dostęp: . . ]
43
Na oficjalnej stronie KW PSL94 można znaleźć dwa dokumenty, które w swej treści
dotykają kwestii związanych z Unią Europejską. Pierwszy z tych dokumentów, Polskie
priorytety europejskiej polityki PSL95, to lista punktów, które opisują rolę PSL-u w procesie
integracji RP z strukturami unijnymi, ale wskazuje także najważniejsze, według Ludowców,
priorytety polskiej działalności w Unii Europejskiej. Wyróżnić można kilka strategicznych celów
i zadań, jakie zakłada sobie PSL: reprezentacja, ochrona i wspieranie strategicznych interesów
i potrzeb, wspieranie wyrównywania poziomu rozwoju gospodarczego i warunków życia ludzi w
krajach członkowskich czy ochrona i umacnianie europejskiej tożsamości. Drugi dokument
traktujący o kwestiach europejskich to Tradycja – nowoczesność - Polska96. Pięć punktów
kryjących się pod hasłem Europa to:
1. Eurorealizm
2. Europejski model społeczny
3. Gdzie bije serce Europy
4. Wspólna polityka rolna
5. Praca dla młodych
Posiadanie jakiegokolwiek programu europejskiego niesie, w tym wypadku, dwie
konsekwencje. Po pierwsze, krytycy mogą zarzucić, że programy są zaledwie kilkustronicowe,
bardzo ogólnikowe żeby nie powiedzieć populistyczne ; z drugiej strony zaletą jest sam fakt
posiadanych dokumentów i wyznaczenie priorytetów w polityce na poziomie europejskim, ale
znowu – krytycy będą mogli łatwo konfrontować tezy kandydatów z programami wyborczymi.
Mając pokrótce zarysowany europejski program wyborczy oraz charakterystykę
kandydatów KW PSL, skupić należy się teraz na głównych motywach kampanii, czyli na tym: co
mówili kandydaci, politycy i reprezentacji PSL-u w mediach i jak ten przekaz miał się do
programu wyborczego. Kampania wyborcza do majowych eurowyborów w swych
początkowych tygodniach została zdominowana przez konflikt Ukrainy i Federacją Rosyjską.
Dwa główne obozy polityczne, PO i PiS, skutecznie korzystały z konfliktu za naszą wschodnią
granicą, strasząc nieuchronnym konfliktem zbrojnym i tym, że Polskie dzieci mogą nie pójść do
94 Oficjalna strona Komitetu Wyborczego PSL, http://www.komitetwyborczypsl.pl/ [dostęp: . . ] 95 Oficjalna strona PSL, http://prasowka.psl.pl/POLSKIE_PRIORYTETY_EUROPEJSKIEJ_POLITYKI_PSL_1.pdf [dostęp: . . ] 96 Oficjalna strona PSL http://prasowka.psl.pl/TRADYCJA_NOWOCZESNOSC_POLSKA_1.pdf [dostęp: . . ]
44
szkoły września97. W cieniu konfliktu na wschodzie, Polskie Stronnictwo Ludowe prowadziło
cichą, i jak się okazało, skuteczną kampanię wyborczą.
Zdjęcie . Hasło wyborcze PSL
Źródło: http://www.psleuropa.pl/, [dostęp: . . ]
Kampania prowadzona pod hasłem Tradycja - nowoczesność - Polska miała skupić się na
kilku zasadniczych kwestiach, o których mówił m.in. Adam Jarubas: Ludowcy chcą, by w trakcie
kampanii do PE debatować m.in. o rozwoju gospodarczym i innowacyjności, rynku pracy
i szansach dla młodych, problemach demograficznych, bezpieczeństwie energetycznym,
rolnictwie, rozwoju obszarów wiejskich i bezpieczeństwie żywnościowym. PSL chce, by dyskusja
w kampanii do PE dotyczyła też: wyzwań stojących przed UE, strategii Europa , walki
z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, rozwoju regionalnego, bezpieczeństwa zewnętrznego
i polityki zagranicznej UE98.
W podobnym tonie wypowiadali się także: Krzysztof Kosiński dla Dziennik Gazeta
Prawna, mówiąc o europejskich siłach obronnych, zmianach, które powinny objąć sfery
podatkową i budżetową oraz o zwiększeniu znaczenia Polski w OZE Odnawialne Źródła
97 Tusk z Kliczką na konwencji PO. Premier straszy wojną? „Te wybory europejskie być może są o tym, czy dzieci w Polsce września w ogóle pójdą do szkoły”. Zobacz spot PO, 22 marca 2014 r., http://wpolityce.pl/polityka/188477-tusk-z-kliczka-na-konwencji-po-premier-straszy-wojna-te-wybory-europejskie-byc-moze-sa-o-tym-czy-dzieci-w-polsce-1-wrzesnia-w-ogole-pojda-do-szkoly-zobacz-spot-po [dostęp: . . ] 98Oficjalna strona Komitetu Wyborczego PSL, http://www.komitetwyborczypsl.pl/aktualnosci/kampania_do_pe_nie_tylko_o_ukrainie_-_wazne_rolnictwo_i_rynek_pracy/ [dostęp: . . ]
45
Energii)99; Andrzej Grzyb, Jarosław Kalinowski oraz prezes Janusz Piechociński mówili
o solidarności gospodarczej i ludzkiej w kontekście problemów na Ukrainie, które mają swoje
konsekwencje dla Polski embargo na polską wieprzowinę .
Przekaz Polskiego Stronnictwa Ludowego w kampanii był spójny z programami
wyborczymi i jasny, ale skierowany na konkretną grupę odbiorców rolników, mieszkańców
mniejszych miast i wsi . Prognozy ludowców co do wyborczego tryumfu okazały się
przesadzone. Już podczas styczniowej konwencji PSL, prezes Janusz Piechociński mówił
o chęci zdobycia mandatów, a na początku kampanii, Dariusz Klimczak, zapowiadał, że celem
PSL-u jest osiągnięcie %100.
W kampanii wykorzystano tradycyjne materiały kampanijne. Na dobrym poziomie jest
główny spot wyborczy PSL-u, który wygląda bardzo nowocześnie, przejrzyście i przemawia do
odbiorcy101.
kwietnia w Warszawie odbyła się Krajowa Konwencja Wyborcza102 podczas której
przyjęto deklarację programową103. Prezes Piechociński podczas konwencji mówił: Nie byliśmy
na Majdanie, nie licytowaliśmy się, kto lepiej pomoże Ukrainie, ale mamy w sobie tę roztropność,
o której mówił już Arystoteles. Wiemy, jaką cenę zapłacili Polacy za drogę do wolnej Polski,
dlatego mówimy: Ważna jest Ukraina i Europa, ale dla PSL - dla tych, którzy żywią i bronią ciągle
ważna jest Polska i Polacy. Z chłopskiej tradycji wyrastają prawdy, które dziś nie tylko trzeba
powiedzieć, ale wykrzyczeć do narodu: że naród zjednoczony jest zwycięski, a podzielony
najczęściej przegrywa. Jesteśmy więc tymi oraczami, którzy mają odwagę powiedzieć: Nie
krzykiem i agresją, ale pracą i szacunkiem można uczynić Polskę lepszą104.
7.2.1. Nowe media
99 Oficjalna strona Komitetu Wyborczego PSL, http://www.komitetwyborczypsl.pl/aktualnosci/priorytety_psl_w_wyborach_do_parlamentu_europejskiego/ [dostęp: . . ] 100 Oficjalna strona Komitetu Wyborczego PSL, http://www.komitetwyborczypsl.pl/aktualnosci/eurokampania_2014._startujemy/ [dostęp: . . ] 101 https://www.youtube.com/watch?v=mcGuQjSxCNU [dostęp: . . ] 102 Oficjalna strona Komitetu Wyborczego PSL, http://www.komitetwyborczypsl.pl/aktualnosci/razem_dla_polski_i_europy/ [dostęp: . . ] 103 Oficjalna strona PSL, http://prasowka.psl.pl/DEKLARACJA_WYBORCZA_1.pdf [dostęp: . . ] 104 Oficjalna strona Komitetu Wyborczego PSL, http://www.komitetwyborczypsl.pl/aktualnosci/razem_dla_polski_i_europy/ [dostęp: . . ]
46
Polskie Stronnictwo Ludowe w dość ograniczony sposób wykorzystywało w kampanii
wyborczej tzw. nowe media. Profil PSL-u na takich portalach jak Facebook czy Twitter nie
cieszyły się zbytnią popularnością, ale nie jest to nic nadzwyczajnego, wiedząc do kogo
skierowany był program wyborczy, tj. do mieszkańców mniejszych miast, wsi i rolników. Na
Twitterze najbardziej aktywny był minister Kosiniak-Kamysz.
7.3. Kampania w Świętokrzyskim i Małopolsce
Kandydatem PSL-u, który był najbardziej rozpoznawalnym w Małopolsce
i w Świętokrzyskim był Czesław Siekierski. Polityk ludowców przez całą kampanię był aktywny
na swoich profilach społecznościowych, organizował spotkania wyborcze, prowadził osobisty
blog105 i stronę internetową106. Europoseł Siekierski zdobył drugie miejsce w rankingu
najlepszych posłów PE tygodnika Polityka107. Brał udział w debatach w Krakowie108
i programach telewizyjnych109; można go było również spotkać na licznych spotkaniach nie
związanych stricte z polityką.
***
Kampania Polskiego Stronnictwa Ludowego po raz kolejny zakończyła się sukcesem,
choć niewątpliwie wynik Kongresu Nowej Prawicy Janusza Korwin-Mikkego zmusi ludowców
w kolejnych wyborach do jeszcze większej mobilizacji i intensyfikacji działań politycznych.
Cztery uzyskane mandaty eurposłów przy poparciu , %110 to wynik porównywalny do
poprzednich osiągnięć tego ugrupowania w eurowyborach w i roku choć sondaże
przedwyborcze nie były tak optymistyczne grafika nr V) .
105 Oficjalna strona Czesława Siekierskiego, http://siekierski.blog.pl/ [dostęp: . . ] 106 Oficjalna strona Czesława Siekierskiego, http://www.siekierski.pl/ [dostęp: . . ] 107 Świętokrzyski europoseł PSL wysoko w rankingu „Polityki", 7 maja 2014 r., http://kielce.gazeta.pl/kielce/1,47262,15913239,Swietokrzyski_europosel_PSL_zwyciezca_rankingu__Polityki_.html#LokKielTxt [dostęp: . . ] 108 B. Kuraś, Eurowybory - pierwsze starcie. Debata liderów list, marca r., http://krakow.gazeta.pl/krakow/1,44425,15699568,Eurowybory___pierwsze_starcie__Debata_liderow_list.html#LokKrakTxt [dostęp: . . ] 109 łos Europy – rolnictwo i ochrona środowiska, 11 maja 2014 r., http://regionalna.tvp.pl/15129092/przedwyborcza-debata-juz-dzis-o-godz-1550-ogladaj-rowniez-online [dostęp: . . ] 110 Oficjalna strona Państwowej Komisji Wyborczej, http://pkw.gov.pl/g2/oryginal/2014_05/966be725a42d277a1cd313ba2af21e6f.pdf [dostęp: . . ]
47
Komitet Wyborczy Polskie Stronnictwo Ludowe prowadziło do Parlamentu Europejskiego
czterech kandydatów111 grafika nr V)) . Najwyższy procent poparcia Komitet uzyskał
w regionach wschodnich i południowych oraz w centralnej Polsce Świętokrzyskie , czyli
w regionach typowo rolniczych. To tylko pokazuje skuteczność kampanii wyborczej tego
komitetu.
Bibliografia rodz. 7
Oficjalna strona Czesława Siekierskiego, http://www.siekierski.pl/
Świętokrzyski europoseł PSL wysoko w rankingu „Polityki", maja r., http://kielce.gazeta.pl/kielce/1,47262,15913239,Swietokrzyski_europosel_PSL_zwyciezca_rankingu__
Polityki_.html#LokKielTxt
B. Kuraś, Eurowybory - pierwsze starcie. Debata liderów list, marca r., http://krakow.gazeta.pl/krakow/1,44425,15699568,Eurowybory___pierwsze_starcie__Debata_lidero
w_list.html#LokKrakTxt
Głos Europy – rolnictwo i ochrona środowiska, maja r., http://regionalna.tvp.pl/15129092/przedwyborcza-debata-juz-dzis-o-godz-1550-ogladaj-rowniez-online
Oficjalna strona Komitetu Wyborczego PSL, http://www.komitetwyborczypsl.pl/
Oficjalna strona PSL, http://www.psl.pl
Tusk z Kliczką na konwencji PO. Premier straszy wojną? „Te wybory europejskie być może są o tym, czy dzieci w Polsce września w ogóle pójdą do szkoły . Zobacz spot PO, marca r., http://wpolityce.pl/polityka/188477-tusk-z-kliczka-na-konwencji-po-premier-straszy-wojna-te-wybory-
europejskie-byc-moze-sa-o-tym-czy-dzieci-w-polsce-1-wrzesnia-w-ogole-pojda-do-szkoly-zobacz-spot-
po
Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 lutego 2014 r. w sprawie zarządzenia wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego, Dz.U. poz. ,
Raport badania ilościowego. Jedynki portalu Demagog.org.pl http://demagog.org.pl/wp-
content/uploads/2014/05/Raport_Mapa_Jedynek.pdf
Pełne zestawienie wszystkich kandydatów KW PSL, http://www.psleuropa.pl/
Oficjalna strona Państwowej Komisji Wyborczej, http://www.pe2004.pkw.gov.pl/
111 Oficjalna strona Państwowej Komisji Wyborczej, http://pe2014.pkw.gov.pl/pl/wyniki/komitety/view/46 [dostęp: 19.10.2014]
49
Natalia Matusz
8. KW Polska Razem Jarosława Gowina
Polska Razem Jarosława Gowina to najmłodszy twór na polskiej scenie politycznej.
Powstała na bazie ruchu godzina dnia grudnia r., kiedy to miała miejsce konferencja
założycielska ugrupowania. Opisywana poniżej kampania jest pierwszą w historii, w której
partia wzięła udział. W niniejszej części pracy postaram się przybliżyć jej przebieg biorąc pod
uwagę strukturę kandydatów na listach oraz sposób prowadzenia kampanii ze szczególnym
uwzględnieniem działań w obrębie Małopolski .
Tworząc poniższą analizę opierałam się głównie na danych pochodzących
z Państwowej Komisji Wyborczej oraz źródłach internetowych.
8.1. Kandydaci
Polsce Razem Jarosława Gowina, pomimo niedługiego stażu na scenie politycznej,
udało się zarejestrować listy we wszystkich okręgach w wyborach do Parlamentu
Europejskiego, co dało łączną sumę kandydatów w większości po w okręgu, wyjątek
stanowi okręg numer w Gdańsku - kandydatów . Średnia wieku osób zaprezentowanych na
listach wynosiła lata i co ciekawe taka średnia utrzymuje się także przy podziale na płci.
Najmłodszy kandydat miał lata, natomiast najstarsza osoba ubiegająca się o mandat
europosła lat.
Partia zachowała parytety i na listach znalazła się spora liczba kobiet - 43% w stosunku
do % mężczyzn. Natomiast kobieta nie była liderem listy w żadnym z okręgów - w sześciu
z nich najwyższe miejsce zajmowane przez tzw. płeć piękną to miejsce numer 2. Najmniej
kobiet znalazło się na liście w Gdańsku - 3 na 9.
Tabela . Zestawienie statystyczne KW Polska Razem Jarosława Gowina
Kategoria Wielkość
Odsetek kobiet na listach kandydatów ogółem 43%
Odsetek mężczyzn na listach kandydatów ogółem 57%
50
Średni wiek kandydatów 44
Wiek najmłodszego kandydata 24
Wiek najstarszego kandydata 69
Najczęściej występujące wykształcenie i/ lub zawód
kandydatów
nauczyciel/
wykładowca
Odsetek kandydatów będących członkami PRJG 62%
Odsetek kandydatów niezależnych 38%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PKW.
PRJG reklamowała partię jako trafiającą do szerokiego grona odbiorców także
poprzez kandydatów reprezentujących szeroko pojętą specjalistyczną, ekspercką wiedzę
z różnych dziedzin. Biorąc pod uwagę zawody zadeklarowane przez kandydatów jako
wyuczone najbardziej reprezentowaną grupą byli nauczyciele, w tym wykładowcy akademiccy,
a następnie prawnicy adwokaci, radcowie prawni , ekonomiści oraz przedsiębiorcy wykres
1. . Na listach odnajdziemy także studenta, chemika, florystę czy teologa.
Spośród zaprezentowanych osób znaczna większość należała do partii -
80 kandydatów % , natomiast to kandydaci niezależni %; najwięcej w okręgu
wyborczym nr we Wrocławiu, gdzie sześć na osób nie była członkiem PRJG 112.
Wykres 1. Zawody wykonywane przez kandydatów PRJG w wyborach do PE w 4 r.
112 Oficjalna strona Państwowej Komisji Wyborczej, www.pe2014.pkw.gov.pl, stan na na 07.07.2014 r.
51
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PKW.
8.2. Główne motywy i narzędzia kampanii
Kampania Polski Razem Jarosława Gowina różniła się tym od kampanii wiodących
w sondażach partii - Platformy Obywatelskiej czy Prawa i Sprawiedliwości, iż partia ta nie
posiadała zbyt dużych funduszy. Spowodowane to było brakiem dofinansowania wynikającym
z krótkiego okresu działania partii. Z tego też względu w założeniach partia postawiła na
tańsze formy prowadzenia działań promocyjnych - bezpośrednie spotkania z wyborcami oraz
działania w )nternecie113.
8.2.1. Program wyborczy
Program przedstawiony przez Polskę Razem nosił nazwę Wielka Polska w Małej
Unii 114. Został on opracowany przez zespół ekspertów pod przewodnictwem byłego dziś
europosła Pawła Kowala. Do jego głównych założeń należało: skuteczne zabieganie o polskie
interesy na arenie europejskiej; strzeżenie wyższości Konstytucji RP ponad prawem unijnym;
dążenie do tego, aby firmy zaczęły płacić podatki w Polsce, a także obrona polskich
113 http://polskarazem.pl/sondaz-gowin-na-podium/ [dostęp: . . ] 114 Wielka Polska w małej Unii – program europejski PRJG, http://polskarazem.pl/wielka-polska-w-malej-unii-program-europejski-prjg/ [dostęp: . . ]
prawnik
12%
przedsię ior a
8%
e adżer 5%
au zy iel/wykładowca
18%
dziennikarz
5% i ży ier
4%
politolog
4%
ekonomista
9%
pozostałe
35%
52
przedsiębiorców przed zagranicznymi, międzynarodowymi koncernami; wsparcie dla rodzin
i wzrostu demograficznego; obrona polskiego gazu łupkowego, węgla, wędlin; zmniejszenie
unijnej biurokracji; dopuszczenie rodaków do możliwości zajmowania takich samych stanowisk
w UE jak Niemcy czy Francuzi; dążenie do tego, aby nasz kraj zamiast błagającego o pomoc
stał się siłą napędową Wspólnot, a Unia powróciła do swoich korzeni i stała się Europą
Ojczyzn, zbudowaną w oparciu o konserwatywne wartości.
Całość kampanii do PE została zdominowana przez kwestię ukraińską - począwszy od
wystąpień na Majdanie, aneksję Krymu, aż po zbrojne wtargnięcie Rosji na wschodnie tereny
naszego sąsiada. Co jakiś czas udało się jednak poruszyć inne, ważne z punktu widzenia polityki
głównie wewnętrznej, tematy. Jednym z nich była reforma ZUS - partia Jarosława Gowina
opowiadała się za całkowitą likwidacją niewydolnej instytucji oraz zastąpienie ZUS-u, KRUS-u
i Urzędu Skarbowego jedną, bardziej wydolną instytucją. Ponadto poruszano temat
zmniejszenia wydatków państwa z do % PKB, co miałoby zostać wpisane do Konstytucji,
a także wprowadzenie jednolitego opodatkowania zarobków na poziomie %, aby pracujący
obywatele dostawali tyle, ile wynosi ich pensja brutto. W trakcie kampanii pojawił się
w debacie publicznej także temat sześciolatków. Partia pod wodzą J. Gowina przyłączyła się do
grupy posłów dążących do przeprowadzenia referendum w tej sprawie.
Konwencja Polski Razem Jarosława Gowina, w całości poświęcona tematowi emigracji i
zarobków miała miejsce kwietnia roku w Warszawie. Punktem kulminacyjnym miała być
wizyta ówczesnego kandydata na prezydenta Ukrainy - Petra Poroszenki. Hucznie
zapowiadane wystąpienie owszem miało miejsce, było to jedynie krótkie pozdrowienie
w postaci nagrania wideo, skierowane nie tyle do partii, co do jednego z liderów - Pawła
Kowala115.
8.2.2. Sondaże
Na starcie kampanii wyborczej w wypowiedzi radiowej Jarosław Gowin przyznał, iż liczy
na osiągnięcie dwucyfrowego wyniku w wyborach do europarlamentu116, podobnie
115 https://www.youtube.com/watch?v=YFx7TLqImw0, [dostęp: . . ] 116 Jarosław Gowin: Sąd najwyższy stwierdził, że decyzje moje były skuteczne, . . http://www.tokfm.pl/Tokfm/10,115170,15365708,Jaroslaw_Gowin__Sad_najwyzszy_stwierdzil__ze_decyzje.html [dostęp: . . ]
53
przewidywał Adam Bielan117. Jednocześnie w wypowiedziach zdecydowanie odrzucano
możliwość nieprzekroczenia progu wyborczego przez partię. Sondaże zaś dawały partii
Jarosława Gowina od % do nawet %. Uzyskany końcowy wynik (3.08%) poniżej progu
wyborczego umożliwiającego uzyskanie mandatu, nie stanowił zaskoczenia, jednak dla partii
zaczynającej swoją działalność na polskiej scenie politycznej, nie był powodem do dumy.
8.2.3. Konflikty
W trakcie kampanii nie zabrakło także wewnątrzpartyjnych konfliktów. Pojawiały się
głosy o koalicji PRJG z Solidarną Polską, jednak większość członków partii J. Gowina była
przeciwna takowej współpracy118. W międzyczasie partię opuścił jeden z jej założycieli -
Przemysław Wipler, który dołączył do Kongresu Nowej Prawicy, co stanowiło osłabienie
przekazu i odejście części środowiska republikańskiego z szeregów partii.
8.2.4. Narzędzia wykorzystane w kampanii
Jak zaznaczone zostało wyżej w rozdziale, kampania partii Jarosława Gowina ze
względu na mniejszą liczbę funduszy musiała w swej istocie być kampanią niedrogą, co
przekładało się między innymi na zmniejszenie liczby emitowanych spotów, czy ich
budżetowe wykonanie. Pierwszy z zaprezentowanych spotów nosił tytuł Wyobraź sobie
Polskę Razem 119. Zarówno w tym jak i większości następnych główną postacią był sam
Jarosław Gowin, zwracający się bezpośrednio do odbiorcy. Partia przedstawiała w spotach
siebie jako tę, która jako jedyna ma plan na przyszłość dla Polski.
Kolejny z serii spotów nawiązywał do tematu emigracji i opuszczonego przez rodziców
wyjeżdżających z granicę dziecka. Wykonane za pomocą nowoczesnych technologii spoty
poruszały także temat homoseksualizmu i presji na działania otwierające osobom o odmiennej
preferencji seksualnej możliwość adopcji dzieci, która miała pojawiać się ze strony środowisk
chadecko-socjalistycznych Europie.
117 Oficjalna strona partii Polska Razem Jarosława Gowina, http://polskarazem.pl/adam-bielan-w-tvp-info-wierze-w-dwucyfrowy-wynik/ [dostęp: . . ] 118 http://www.radio.opole.pl/gosc-poranka/2014/jaroslaw-gowin-18-marca.html [dostęp: . . ] 119 https://www.youtube.com/watch?v=-ki7z4ZO4MQ (10.08.2014)
54
Kampania oparta w dużej mierze na działaniach w )nternecie sprawiła, iż partia
zdeterminowana koniecznością wybicia się wśród internautów, stawiała na niekiedy
niekonwencjonalne i nowoczesne rozwiązania. Pierwszą z zaprezentowanych akcji nosiła
nazwę Żyj po Polsku . Projekt polegał na eksperymencie, w trakcie którego Jarosław Gowin
w krótkich spotach publikowanych w Internecie, a także na stronie internetowej
www.zyjpopolsku.pl opisywał jak kupować i spożywać produkty wyłącznie polskiego
pochodzenia. Działanie takie miało być przykładem patriotyzmu gospodarczego, czyli
propagowania polskich producentów dóbr i usług kosztem zagranicznych koncernów, które
zdominowały polski rynek. Kolejne odcinki akcji miały pojawiać się regularnie począwszy od
1 kwietnia 2014 roku120. W efekcie opublikowano jedynie części w tym m.in wizytę J. Gowina
w markecie czy w barze z burgerami. W ramach akcji Żyj po Polsku zorganizowano także cykl
spotkań wyborców z kandydatami PRJG w wyborach do Parlamentu Europejskiego
Kolejnym z wartych uwagi działań była multifunkcjonalna aplikacja powstała na
urządzenia mobilne. Aplikacja ta stanowiła z jednej strony źródło skumulowanej wiedzy
o działaniach partii m. in. program, głoszone aktualnie postulaty, aktualności, kandydaci dla
wyborców, mediów a także wolontariuszy pomagających w kampanijnych bojach. Co ciekawe,
aplikacja posiadała komponent tzw. rywalizacji, dzięki któremu za pomoc w działaniach
komitetu można było uzyskać punkty wymieniane później na nagrody, taki jak np. spotkania
z politykami partii.
Wśród wykorzystywanych w kampanii aplikacji znalazł się także licznik pensji, tzw.
kalkulator Gowina. Pokazywał on, ile przeciętny Polak zarobiłby przy uwzględnieniu
proponowanych przez Polskę Razem działań w sferze podatkowej. Także w czasie zamieszania
w kwestii finansowania partii z zagranicy, sztab PRJG postanowił stworzyć kolejną aplikację,
tym razem pn. Ruble czy marki . Polegała ona na zbieraniu rubli, euro lub złotówek,
w zależności od tego, czy wybrało się możliwości otrzymywania z Moskwy lub z Berlina czy od
obywateli.
Brak jest informacji o skali zainteresowania aplikacjami, natomiast jeśli chodzi o spoty
prezentowane przez partię Jarosława Gowina, skala ich odbioru nie może zadowalać.
Najczęściej oglądanym filmikiem był, jak wspomniano wyżej, spot rozpoczynający akcję Żyj po
Polsku , który dotarł do niemal widzów, co porównując do spotów partii, które
120 Pierwszy odcinek z serii Zyj po Polsku osiągnął nieosiągalną jak dotąd dla PRJG widownię - obejrzało go niemal osób, w porównaniu z innymi z serii, gdzie zainteresowanie sięgało maksymalnie kilku tysięcy.
55
osiągnęły podobny wynik wyborczy, takich jak Solidarna Polska spoty o oglądalności ok.
odtworzeń czy Europa Plus Twój Ruch ok. odtworzeń jest słabym wynikiem.
8.3. Kampania w Małopolsce
W dniu lutego roku zaprezentowana została Małopolska lista kandydatów do
Parlamentu Europejskiego z list PRJG. Otwierał ją sam szef centralnych struktur Jarosław
Gowin. Oprócz niego wysokie miejsca na listach zajęli Adam Bielan europoseł , Jan Puchała
samorządowiec oraz Jadwiga Emilewicz była dyrektor Muzeum PRL w Krakowie).
Kampania partii w Małopolsce, szczególnie w jej stolicy, w Krakowie, w dużej mierze
pokrywała się w prowadzonymi w tym samym czasie działaniami mającymi na celu
przeprowadzenie referendum w sprawie Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022. Zorganizowanej
przy tej okazji akcji Krakowianie Decydują, zebrano ponad podpisów pod uchwałą
w sprawie referendum nad igrzyskami. Sztandarową inicjatywą, zaproponowaną w czasie
kampanii był projekt budowy w Krakowie Centrum Badań nad Przyszłością im. Stanisława
Lema, jako sposób na bardziej konstruktywne wykorzystanie funduszy europejskich niż
przeznaczanie ich na organizację olimpiady zimowej. Działania w Małopolsce i województwie
świętokrzyskim polegały głównie na bezpośrednich spotkaniach z wyborcami w każdym
powiecie. Dodatkowo, sporym echem w kraju odbiło się wsparcie, jakie w wyborach do
Parlamentu Europejskiego uzyskała Jadwiga Emilewicz, (kandydat nr 4 na małopolsko-
Świętokrzyskiej liście) od Jana Rokity, byłego kandydata na premiera i byłego posła Platformy
Obywatelskiej.
Bibliografia rozdz. 8
Oficjalna strona Państwowej Komisji Wyborczej, www.pe .pkw.gov.pl
Wielka Polska w małej Unii – program europejski PRJG, http://polskarazem.pl/wielka-polska-w-malej-
unii-program-europejski-prjg/
Portal Youtube, https://www.youtube.com/
Jarosław Gowin: Sąd najwyższy stwierdził, że decyzje moje były skuteczne, . .
http://www.tokfm.pl/Tokfm/10,115170,15365708,Jaroslaw_Gowin__Sad_najwyzszy_stwierdzil__ze_
decyzje.html
Oficjalna strona partii Polska Razem Jarosława Gowina, http://polskarazem.pl/
57
Kamil Sikora
9. KW Solidarna Polska Zbigniewa Ziobro
Majowe wybory do Parlamentu Europejskiego potwierdziły tezę o monopolu partyjnym
PO i PiS. Kiedy listopada r. powstał klub parlamentarny Solidarna Polska, nikt tak
naprawdę nie wierzył, że grupa byłych posłów PiS może skruszyć dominację tej partii po
prawej stronie sceny politycznej. Wybory do PE tylko to utrwaliły ten stan rzeczy. Niecałe %
uzyskane przez Komitet Wyborczy Solidarna Polska Zbigniewa Ziobry to mimo wszystko wynik
dobry, jednak wciąż za niski żeby w jakikolwiek sposób zagrozić Jarosławowi Kaczyńskiemu121.
9.1. Kandydaci
Statystyki wszystkich zarejestrowanych kandydatów, którzy brali udział w kampanii
wyborczej do Parlamentu Europejskiego ilustruje tabela 1. W dniu 16 kwietnia 2014 r.
Państwowa Komisja Wyborcza zarejestrowała listy wyborcze Komitetu Wyborczego Solidarnej
Polski Zbigniewa Ziobro. Komitet otrzymał w drodze losowania numer pierwszy122.
Zarejestrowanych zostało kandydatów w okręgach wyborczych123. Po przeanalizowaniu
wszystkich kandydatów, możemy zaobserwować, że spośród kandydatów stanowiły
kobiety, a 73 mężczyźni.
Tabela 1. Zestawienie statystyczne KW Solidarna Polska Zbigniewa Ziobro
Kategoria Wielkość
Odsetek kobiet na listach kandydatów ogółem 42%
Odsetek mężczyzn na listach kandydatów ogółem 58%
121 Prezes PiS wzywa do zjednoczenia prawicy. "Zapominamy o wszystkim, co było złe", 12 lipca 2014 r., Wyborcza.pl, http://wyborcza.pl/1,75478,16313250,Prezes_PiS_wzywa_do_zjednoczenia_prawicy___Zapominamy.html [dostęp: 14.07.2014]
122 Oficjalna strona partii Solidarna Polska, #WyboryPE: Listy kandydatów Solidarnej Polski http://www.solidarna.org.pl/wyborype-listy-kandydatow-solidarnej-polski/# [dostęp: . . ]
123 Państwowa Komisja Wyborcza, Komitet Wyborczy Solidarna Polska Zbigniewa Ziobro http://pe2014.pkw.gov.pl/pl/komitety/view/35 [dostęp: . . ]
58
Średni wiek kandydatów 37
Wiek najmłodszego kandydata 21
Wiek najstarszego kandydata 74
Najczęściej występujące wykształcenie i/ lub zawód
kandydatów
przedsiębiorca
(14%)
Odsetek kandydatów będących członkami SP 65%
Odsetek kandydatów niezależnych 35%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PKW.
Jeżeli popatrzymy na dane dotyczące tzw. „jedynek na listach wyborczych Solidarnej
Polski, to statystyka dotycząca płci wygląda gorzej124. Na tych miejscach dominowali mężczyźni
(12 os.), i tylko 1 kobieta – Beata Kempa w okręgu nr . Średnia wieku liderów listy wyniosła
48 lat. Jako najczęściej wykonywany zawód wskazywali prowadzenie swojej firmy. Jak
pokazuje wykres , kandydaci na eurodeputowanych startujący z list Solidarnej Polski w
znacznym stopniu posiadają wykształcenie wyższe % , jednak to, co ma większe znaczenie
w przypadku prowadzenia kampanii wyborczej to doświadczenie polityczne kandydatów.
Wśród liderów list znaleźli się posłowie, euro posłowie, a także byli ministrowie wykres .
Wykres . doświadczenie polityczne „jedynek” Solidarnej Polski
Źródło: Raport: mapa jedynek, http://demagog.org.pl/?attachment_id=962, Demagog.org.pl
124 Raport: mapa jedynek, http://demagog.org.pl/?attachment_id=962, Demagog.org.pl, [dostęp: . . ]
57% 22%
14%
7%
Doświadczenie polityczne
Posłowie
Europosłowie
Ministrowie
Wicepremierowie
59
9.2. Główne motywy i narzędzia kampanii
Solidarna Polska już w czerwcu r. zaprezentowała swój europejski program wyborczy,
który stał się odnośnikiem do działań partii w majowej kampanii w 2014 r. Sam program
europejski pod nazwą Europejski Dekalog Solidarnej Polski125 składał się z punktów:
. Więcej miejsc pracy. Wyższe płace w Polsce.
2. Wsparcie dla polskich rodzin na europejskim poziomie.
. Sprawiedliwy podział środków unijnych.
. Złotówka musi pozostać polską walutą narodową.
. Równe dopłaty dla polskich rolników.
6. Likwidacja pakietu klimatyczno-energetycznego.
. Gaz łupkowy szansą dla Polski.
8. Koniec Traktatu Lizbońskiego, powrót do EWG.
. Precz z lewicową propagandą za unijne pieniądze.
. Dość unijnej biurokracji.
Kampania wyborcza oficjalnie rozpoczęła się pod koniec lutego, po ogłoszeniu przez
prezydenta RP Bronisława Komorowskiego daty wyborów do PE126. Zaznaczyć jednak trzeba,
że cała kampania i wszystkie tematy związane z Unią Europejską zeszły na dalszy plan
w związku z konfliktem ukraińsko-rosyjskim. W dniu 4 maja podczas konwencji wyborczej
w Warszawie, zostało przedstawione hasło wyborcze Solidarnej Polski: Bezpieczna i uczciwa
Polska127 (rys. 1). Takie też był główne przesłanie Zbigniewa Ziobry i jego komitetu w kampanii –
skupienia się na kwestiach związanych z Polską, a nie na problemach Unii Europejskiej. Na
potwierdzenie tej tezy wystarczy powrócić do wydarzeń z marca, kiedy to m.in. poseł
Arkadiusz Mularczyk walczył o poprawę sytuacji dzieci niepełnosprawnych i ich rodziców128.
125 Solidarna Polska, Europejski Dekalog Solidarnej Polski, http://www.solidarna.org.pl/wp-content/uploads/2013/06/Europejski-Dekalog-Solidarnej-Polski.pdf (14.07.2014) 126 Prezydent zarządził: maja wybory do Parlamentu Europejskiego, 19 luty 2014 r., tvn24.pl, http://www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/prezydent-zarzadzil-25-maja-wybory-do-parlamentu-europejskiego,399982.html (14.07.2014)
127 Solidarna Polska, Konwencja SP w Warszawie, http://www.solidarna.org.pl/konwencja-sp-w-warszawie/#more-3067 (14.07.2014) 128 Rząd znajdzie pieniądze? Rodzice chcą wyższych zasiłków, 22 marca 2014 r., Trzeci Program Polskiego Radia, http://www.polskieradio.pl/9/300/Artykul/1081599/ (14.07.2014)
60
)nnym przykładem niech będzie walka Tomasza Adamka, utytułowanego boksera, który skupił
się na pomocy górnikom129 i ogólnie na kwestii bezrobocia. Tak jak na listach innych komitetów
wyborczych, również na listach Solidarnej Polski pojawili się celebryci, na czele ze
wspomnianym już T. Adamkiem. Dla małych ugrupowań, takich jak Solidarna Polska, obecność
na listach wyborczych znanych osobistości może pomóc w kampanii wyborczej, dzięki
popularności danego kandydata.
Rysunek . Hasło wyborcze komitetu Solidarna Polska Zbigniewa Ziobro
Źródło: Oficjalna strona partii Solidarna Polska Zbigniewa Ziobro, www.solidarna.org.pl
Kampania do Parlamentu Europejskiego w wykonaniu Solidarnej Polski była skromna
i bardzo spokojna, co można tłumaczyć faktem, że w r. odbędą się wybory prezydenckie
i parlamentarne, które pociągnął za sobą duże koszty. Komitet Wyborczy Solidarnej Polski
w kampanii wyborczej wykorzystywał zarówno tradycyjne media (radio, telewizja, prasa), jak
również był obecny w Internecie, a dokładnie w portalach społecznościowych Facebook,
Twitter) czy na kanale Youtube. Ze względu na dużą rozpoznawalność liderów list to oni byli
głównymi twarzami kampanii. Prym wiedli tu poseł Jacek Kurski i Tomasz Adamek, którzy
bardzo często występowali w programach telewizyjnych, nie tylko tych publicystycznych, ale
również w programach porannych tzw. śniadaniowych . 129Adamek chce walczyć o miejsca pracy. Prezesa JSW wyzwał na ring, 2 maja 2014 r., Gazeta.pl http://katowice.gazeta.pl/katowice/1,35063,15892949,Adamek_chce_walczyc_o_miejsca_pracy__Prezesa_JSW_wyzwal.html (14.07.2014)
61
Jeżeli idzie o samą treść spotów i reklamówek wyborczych, to nie odbiegała ona od
przekazu tej partii polityce krajowej. Solidarna Polska ostrzegała przed rządami PO czy PiS-u
i równocześnie pokazywała jakie są jej priorytety i na czym europosłowie chcą się skupić
w pracując w PE. Spoty nie wykraczały poza utarte schematy i standardy w kwestii technicznej
i treściowej.
Niewątpliwie problemem małych ugrupowań, takich jak Solidarna Polska, była słaba
rozpoznawalność całego komitetu wyborczego. Poza kilkoma znanymi politykami, reszta osób
umieszczonych na listach miała utrudnione zadanie budowania swojego wizerunku. W związku
z tym do mediów zapraszanych było niewielu kandydatów Solidarnej Polski, a ci który się
w nich pojawiali to najczęściej osoby z kierownictwa tej partii. Stąd też można stwierdzić, że
z powodu ograniczonej rozpoznawalności kandydatów z list Solidarnej Polski ucierpieć musiała
cała kampania tego ugrupowania. Warto zaznaczyć, że reprezentanci Solidarnej Polski
w spotach mówili głownie o problemach, które dotyczą rodziny. Wiązało się z tym hasło
„Bardziej solidarne i sprawiedliwe państwo”130, którego głównym założeniem była taka
absorpcja środków unijnych, aby można je było w większym stopniu przeznaczać na poprawę
warunków pracy i pomoc najuboższym.
W kampanii nie mogło zabraknąć ataków131 na obecny rząd Donalda Tuska, jak i poprzedni,
na czele którego stał Jarosław Kaczyński. Kandydaci Solidarnej Polski mówili m.in. o: kwestii
podatków, błędzie podniesieniu wieku emerytalnego, jednomandatowych okręgach
wyborczych, finansowaniu partii politycznych, emeryturach byłych Ubeków, dekomunizacji
i lustracji, etc. Na podstawie poruszanych tematów w czasie kampanii można było więc
stwierdzić, że Solidarna Polska budowała swój obraz, jako ugrupowanie prawicowe
o znamionach socjalnych i akcentach eurosceptycznych (sprzeciw wobec wprowadzeniu euro
w Polsce). Elementy takiego przekazu widoczne były m.in. wywiadach lidera Solidarnej Polski,
Zbigniewa Ziobro: [Zbigniew Ziobro – przyp. autor] zwrócił uwagę, że „Unia Europejska nie jest
„dobrą ciocią”, która tylko rozdaje pieniądze”, dlatego też „polscy politycy powinni jak najlepiej
dbać o polskie interesy”. Lider Solidarnej Polski stwierdził, iż nie udało się przeforsować rozwiązań
korzystnych dla gospodarki narodowej, czego efektem jest m. in. upadek przemysłu
stoczniowego. Ziobro deklaruje, że sprzeciwi się proponowanemu przez Niemcy opodatkowaniu
energii węglowej. Zapowiedział też protestowanie przeciwko sytuacji, w której rolnicy w krajach
130 Solidarna Polska, Tadeusz Cymański do Europarlamentu, https://www.youtube.com/watch?v=1CK03AD9Bhk (14.07.2014) 131 Solidarna Polska, Wiarygodność w polityce, https://www.youtube.com/watch?v=CvDQu48l-LI (14.07.2014)
62
Europy Zachodniej otrzymują wyższe dotacje niż rolnicy w Polsce. Ponadto, Solidarna Polska
odnosi się krytycznie do utworzenia strefy euro, a także legalizacji związków homoseksualnych
i przyznaniu im prawa do adopcji.132
***
Warto zwrócić uwagę, jak kształtowały się opinie wyborców i ich preferencje wyborcze
w przypadku Solidarnej Polski (wykres 2) 133. Komitet Solidarnej Polski 25 maja w wyborach do
Parlamentu Europejskiego uzyskał relatywnie wysoki wynik. Głównym rywalem o głosy
wyborców na prawej stronie sceny politycznej dla Solidarnej Polski byli: Prawo
i Sprawiedliwość, Polska Razem Jarosława Gowina, a nawet Kongres Nowej Prawicy Janusza
Korwin-Mikkego. Walka toczyła się między komitetami Zbigniewa Ziobry i Jarosława Gowina,
ponieważ z oczywistych względów żadna z tych partii nie mogła zagrozić dominacji PIS
Jarosława Kaczyńskiego po prawej stronie sceny politycznej. Trudno było też zawalczyć
o elektorat Nowej Prawicy. Na przeszkodzie stały tutaj różnice w programie gospodarczym –
państwo ograniczone kontra państwo socjalne. W efekcie Solidarna Polska uzyskała134 3,89%
głosów, co uplasowało to ugrupowanie na 6 miejscu135. Najwyższe poparcie Solidarna Polska
otrzymała na terenach południowej i wschodniej Polski, gdzie ugrupowania prawicowe od lat
mają silną pozycję. Niższe poparcie uzyskano z kolei w okręgach w centrum i na północy kraju,
gdzie dominują ugrupowania bardziej centrowe i lewicowe.
Podsumowując całą kampanię wyborczą do Parlamentu Europejskiego w wykonaniu
Solidarnej Polski uderza jednak zasadnicza kwestia, a mianowicie zewnętrzny obserwator mógł
odnieść wrażenie, że komitet nie chciał, albo nie miał odpowiednio wysokich środków
finansowych żeby lepiej i skuteczniej prowadzić całą kampanię. Mimo tej obserwacji oraz tego,
jak kształtowały się opinie wyborców, wynik , % jest osiągnięciem, którego mało kto się
spodziewał – wielu zakładało, że dość nowoczesna kampania wyborcza w oparciu o media
społecznościowe w wykonaniu Polski Razem zapewni ugrupowaniu Jarosława Gowina wynik
lepszy niż Solidarnej Polski. Jak się okazało, Solidarna Polska, która obecna jest na scenie
polityczne zdecydowanie dłużej niż np. Polska Razem, otrzymała wyższe poparcie (wykres 2).
132 A. Koładka, Zbigniew Ziobro o ochronie polskich interesów w UE, http://demagog.org.pl/komentarz/zbigniew-ziobro-o-ochronie-polskich-interesow-w-ue/ (14.07.2014) 133 M. Kolanko, Sondaż, http://300polityka.pl/tag/sondaz/ (14.07.2014) 134 Państwowa Komisja Wyborcza, Komitet Wyborczy Solidarna Polska Zbiegniewa Ziobro, http://pe2014.pkw.gov.pl/pl/wyniki/komitety/view/35 (14.07.2014) 135Państwowa Komisja Wyborcza, Frekwencja wyborcza, http://pe2014.pkw.gov.pl/pl/ (14.07.2014)
63
Pokazuje to, że o wyniku wyborczym decyduje nie tylko sama kampania, ale również to, od jak
dawna dane ugrupowanie jest obecne w polityce.
Wykres 2. Zmiany poparcia dla Solidarnej Polski w sondażach w czasie kampanii do PE w 4
r.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z wybranych ośrodków badania opinii publicznej
Bibliografia rozdz. 9
Prezes PiS wzywa do zjednoczenia prawicy. "Zapominamy o wszystkim, co było złe", 12 lipca 2014 r.,
Wyborcza.pl,
http://wyborcza.pl/1,75478,16313250,Prezes_PiS_wzywa_do_zjednoczenia_prawicy___Zapominamy.
html
Raport: mapa jedynek, http://demagog.org.pl/?attachment_id=962
Oficjalna strona Państwowej Komisji Wyborczej, http://pe .pkw.gov.pl/ A. Koładka, Zbigniew Ziobro o ochronie polskich interesów w UE,
http://demagog.org.pl/komentarz/zbigniew-ziobro-o-ochronie-polskich-interesow-w-ue/
M. Kolanko, Sondaż, http://300polityka.pl/tag/sondaz/
Portal Youtube, Youtube.com
Rząd znajdzie pieniądze? Rodzice chcą wyższych zasiłków, 22 marca 2014 r., Trzeci Program Polskiego
Radia, http://www.polskieradio.pl/9/300/Artykul/1081599/
Prezydent zarządził: maja wybory do Parlamentu Europejskiego, 19 luty 2014 r., tvn24.pl,
http://www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/prezydent-zarzadzil-25-maja-wybory-do-parlamentu-
europejskiego,399982.html
Oficjalna strona Solidarnej Polski Zbigniewa Ziobro, http://www.solidarna.org.pl/
Adamek chce walczyć o miejsca pracy. Prezesa JSW wyzwał na ring, 2 maja 2014 r., Gazeta.pl
http://katowice.gazeta.pl/katowice/1,35063,15892949,Adamek_chce_walczyc_o_miejsca_pracy__Pr
ezesa_JSW_wyzwal.html
2
3 3
2
3
1,7
1
2
3
3,98
poparcie dla KW SPZZ
wys. Poparcia
64
Adrian Koładka
10. KW Kongres Nowej Prawicy
Udział każdego aktora politycznego w wyborach - nie tylko interesującego nas
Kongresu Nowej Prawicy (KNP136) - zawsze pociąga za sobą szereg podstawowych pytań.
Chodzi tu zwłaszcza o to, czym charakteryzowali się zgłoszeni przez dany komitet wyborczy
KW kandydaci, w jaki sposób prowadził on kampanię wyborczą jakie problemy poruszano
i jakie narzędzia marketingu wyborczego wykorzystano , oraz dlaczego osiągnięto taki, a nie
inny wynik wyborczy. Celem niniejszego rozdziału jest udzielenie odpowiedzi na powyższe
pytania, w odniesieniu do KNP.
10.1. Kandydaci KNP- profil socjodemograficzny
Współcześnie, w warunkach polityki skoncentrowanej na kandydacie, pierwszoplanową
rolę odgrywają osobiste atrybuty i wizerunek osób ubiegających się o urzędy publiczne137.
Mając to na uwadze, spróbujemy nakreślić profil socjodemograficzny138 kandydatów KNP.
Tabela . Profil socjodemograficzny kandydatów Kongresu Nowej Prawicy
Kategoria Wielkość
Odsetek kobiet na listach kandydatów ogółem 42%
Odsetek mężczyzn na listach kandydatów ogółem 58%
Średni wiek kandydatów 37
Wiek najmłodszego kandydata 21
Wiek najstarszego kandydata 74
Odsetek kandydatów z wyższym wykształceniem 55%
Najczęściej występujące wykształcenie i/ lub zawód przedsiębiorca
136 Formalnie komitet wyborczy zarejestrowano jako „Nową Prawicę – Janusza Korwin – Mikke , jednakże ze względów stylistycznych w niniejszym rozdziale będziemy posługiwać się nazwą „Kongres Nowej Prawicy oraz skrótem „KNP . Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia maja r. o wynikach wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego przeprowadzonych w dniu 25 maja 2014 r., dostępne na stronie PKW pod adresem http://pkw.gov.pl/wyniki-wyborow-i-referendow/wybory-i-referenda.html, (27.06.14). 137 W. Cwalina, A. Falkowski, Marketing polityczny. Perspektywa psychologiczna, Gdańsk , s. . 138 Profil uwzględnia dane z każdej z zarejestrowanych list wyborczych Kongresu.
65
kandydatów (14%)
Odsetek kandydatów będących członkami KNP 65%
Odsetek kandydatów niezależnych 35%
Źródło: oprac. własne na podst. danych PKW, http://pe2014.pkw.gov.pl/pl/komitety/view/42, [dostęp: . . ].
Jak widać, w sensie ilościowym na listach Kongresu dominowali mężczyźni, jednakże
występująca między nimi a kobietami proporcja nie odbiega znacząco od zaobserwowanej w
przypadku pozostałych KW139. Trzeba jednak pamiętać, że od samego faktu obecności na liście
istotniejsze jest zajmowane na niej miejsce, a zwłaszcza najwyższe140 - tzw. „jedynka . W tym
aspekcie KNP wypada zdecydowanie mniej korzystnie - na żadnej z list kobieta nie zajęła
pierwszej pozycji141. Podobna sytuacja miała też miejsce w przypadku KW Polski Razem
Jarosława Gowina. Pozostałe komitety przynajmniej na jednej liście umieściły kobietę na
najwyższym miejscu142.
W komunikowaniu wyborczym niebagatelną rolę odgrywa komunikacja niewerbalna,
w tym wygląd fizyczny kandydatów143. Aparycja w oczywisty sposób związana jest z wiekiem.
Średni wiek kandydatów KNP sięgał lat. Tym samym, w kontekście psychologicznego
mechanizmu stereotypizacji, prawdopodobne, że wyeliminowało to problem negatywnych
skojarzeń z osobami młodymi kojarzonymi np. z brakiem doświadczenia) oraz starszymi
kojarzonymi m. in. z nadmierną zachowawczością . Jednocześnie, wydaje się, że kandydatom
w analizowanej grupie wiekowej można by przypisać pozytywne cechy, charakterystyczne dla
obu wymienionych grup a więc zorientowanie na zmiany, gdy mówimy o osobach młodych,
czy też rozwaga, gdy mamy na myśli osoby starsze .
Ponad połowa kandydatów KNP legitymuje się wyższym wykształceniem144. Największą
grupę zawodową stanowią przedsiębiorcy, a w drugiej kolejności nauczyciele % . Trzecią co
139 Zob. http://pe2014.pkw.gov.pl/pl/komitety, (04.07.14). Jedynie koalicyjny KW Europa Plus Twój Ruch zachował parytet, zgłaszając równą liczbę kobiet i mężczyzn. Wzięto tu pod uwagę tylko te KW, które zarejestrowały listy w każdym z okręgów wyborczych. 140 J. Klimczak- Ziółek, Kobieta jako podmiot i przedmiot w parlamentarnej kampanii wyborczej (2005 r.), [w:] Marketing polityczny. Szansa czy zagrożenie dla współczesnej demokracji?, red. P. Pawełczyk, Poznań , s. 208. 141 http://pe2014.pkw.gov.pl/pl/komitety/view/42, (04.07.14). 142 Porównaj http://pe2014.pkw.gov.pl/pl/komitety, . . . Wzięto pod uwagę tylko te KW, które zarejestrowały listy w każdym z okręgów wyborczych. 143 W. Cwalina, A. Falkowski, op. cit., s. 190- 191. 144 Wielkość ta może być nieco większa, natomiast nie powinna być niższa. Nieścisłość obliczeń wynika z trudności w ustaleniu posiadania lub nie wyższego wykształcenia w przypadku danych informujących jedynie o wykonywanym przez kandydatów zawodzie, udostępnionych przez PKW.
66
do wielkości grupą reprezentowaną na listach byli studenci % 145. Z kilku powodów taki skład
list wyborczych może mieć znaczenie z punktu widzenia postrzegania kandydatów przez
wyborców. Po pierwsze, wykształcenie jest jednym z komponentów wizerunku polityka,
mogącym odgrywać rolę „przewagi konkurencyjnej nad kontrkandydatami, wywołującym
skojarzenia z wysokimi kompetencjami i profesjonalnym przygotowaniem do sprawowania
urzędu146. Skoro tak, ilościową przewagę kandydatów z wyższym wykształceniem można
uznać za atut oferty wyborczej KNP. Po drugie, tak duży udział przedsiębiorców może z jednej
strony sugerować posiadanie stosownych predyspozycji do zajęcia stanowiska. Z drugiej
jednak, jeśli wziąć pod uwagę badania zaufania do poszczególnych zawodów w Polsce, gdzie
grupa ta zajmuje miejsce w ostatniej piątce profesji147, można przyjąć, iż wpłynie to negatywnie
na chęć udzielenia poparcia. Po trzecie, prawdopodobne, że zagrożenie to zrównoważy
porównywalna obecność nauczycieli - grupy zawodowej uplasowanej w pierwszej dziesiątce
darzonych największym zaufaniem148.
Wreszcie, zwraca uwagę spory odsetek kandydatów niezależnych niebędących
formalnie członkami KNP . Biorąc pod uwagę niezwykle krytyczny stosunek Polaków do
polityki i polityków w ogóle149, fakt ten uznać trzeba za atut oferty Kongresu. Sugeruje to
wyborcy, że nie ma do czynienia z ugrupowaniem reprezentującym interesy wyłącznie
polityków, ale także innych, mniej zdyskredytowanych w oczach opinii publicznej grup
społecznych.
10.2. Główne motywy i narzędzia kampanii wyborczej
Analizę kampanii wyborczej KNP pod kątem treści rozpocząć trzeba od porównania
założeń Programu wyborczego do PE 2014150 z Programem KNP151 czyli stałym dokumentem
145 Te dwie grupy nauczyciele i studenci nie zostały uwzględnione w tabeli . . ., jednakże ich udział w ogólnej liczbie kandydatów ustalono w oparciu o te same dane. 146 M. Cichosz, Wizerunek lidera politycznego, [w:] Marketing polityczny. W poszukiwaniu strategii wyborczego sukcesu, red. M. Jeziński, Toruń , s. - 86. 147 Zob. http://www.gfk.com/pl/news-and-events/press-room/press-releases/strony/miedzynarodowe-badanie-zaufania-do-zawodow.aspx, (05.07.14). 148 Ibidem. 149 Zob. np. raporty z badań CBOS, dotyczące stosunku do partii politycznych, rządu czy polityków. Raporty są dostępne pod adresem http://www.cbos.pl/PL/publikacje/raporty.php, (05.07.14). 150 http://nowaprawicajkm.pl/home/item/program-wyborczy-do-pe-2014, (05.07.14). 151 http://nowaprawicajkm.pl/info/program-wyborczy/program-kongresu-nowej-prawicy/item/program-kongresu-nowej-prawicy, (05.07.14).
67
programowym partii . Jeśli porównamy sekcję Programu KNP dotyczącą polityki zagranicznej152
z założeniami Programu wyborczego, dostrzeżemy ich zasadniczą spójność. Według
pierwszego z dokumentów celem wobec UE jest „utrzymanie i rozszerzenie zasady wolnego
przejazdu ludzi „Schengen” i towarów EO przy braku „instytucjonalnej nadbudowy
i biurokratycznych absurdów . W Programie wyborczym koncepcja ta zostaje utrzymana:
„Celem KNP jest likwidacja UE poprzez redukcję … do strefy wolnego handlu - pierwotnej
Europejskiej Wspólnoty ospodarczej . Różnica dotyczy zastosowanego języka, i sprowadza się
do jego radykalizacji. Program KNP nie zakłada a przynajmniej nie bezpośrednio „likwidacji
UE. Co więcej, w Programie wyborczym KNP określa się jako „jedyna w Polsce partia
konsekwentnie i bezkompromisowo antyunijna , która w PE „chce odgrywać rolę twardej
opozycji … dążąc do ośmieszenia, ograniczenia a w końcu zlikwidowania eurosocjalizmu .
Z punktu widzenia strategii wyborczej, takie zaostrzenie retoryki wydaje się uzasadnione, gdyż
ułatwia wyróżnienie się na tle konkurentów wyborczych.
Dużo istotniejsza od spójności samych dokumentów programowych zdaje się zgodność
treści kampanii wyborczej z ich założeniami. Rozdźwięk między oficjalnie głoszonymi
postulatami a rzeczywistymi działaniami może doprowadzić do utraty wiarygodności w oczach
elektoratu. Analiza wypowiedzi poszczególnych polityków KNP pozwala wysunąć wniosek
o ich spójności z Programem wyborczym do PE 2014 a zatem pośrednio także z Programem
KNP . Przykładowo, szef sztabu wyborczego Krzysztof Szpanelewski podawał w wątpliwość
korzyści, jakie wynikają dla Polski w związku z wykorzystywaniem funduszy UE153.
W podobnym tonie wypowiadał się pierwszy wiceprezes partii Artur Dziambor154. W opinii
prezesa KNP, Janusza Korwin – Mikke, wygłoszonej na konwencji wyborczej w Pałacu Kultury
i Nauki, aby zlikwidować UE, konieczne jest najpierw uzyskanie mandatów
eurodeputowanych155. Zdaniem Michała Marusika, „jedynki KNP w Warszawie156, stolicę
Polski „przeniesiono do Brukseli 157, co oznaczać ma odebranie państwu suwerenności.
152 Z racji specyfiki wyborów do PE analizie poddana zostanie wyłącznie ta część Programu. 153 http://www.prawy.pl/z-kraju/53-wywiady10/5058-krzysztof-szpanelewski-nowa-prawica-dla-politykow-lustracja-dla-zbrodniarzy-stryczek, (07.07.14). 154 Zob. np. http://nowaprawicajkm.pl/home/item/artur-dziambor-pawel-zalewski, (07.08.14). 155 http://www.gazetaprawna.pl/artykuly/785748,kongres-nowej-prawicy-szykuje-sie-do-wyborow.html?utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+GazetaPrawna+%28GazetaPrawna.pl%29&utm_content=Bloglines, (07.07.14). 156 Okręg wyborczy nr . 157 http://nowaprawicajkm.pl/home/item/przenieli-stolic-z-moskwy-do-brukseli, (07.08.14).
68
Podsumowując, głównym motywem kampanii wyborczej KNP była krytyka UE,
uzasadniana przez poszczególnych kandydatów w podobny sposób. Jak to już zostało
zasygnalizowane, zauważalna jest spójność założeń dokumentów programowych z treścią
kampanii wyborczej, co sprzyja wiarygodności oferty wyborczej. Świadczy to również
o zdyscyplinowaniu działaczy i polityków Kongresu, oraz dowodzi ich homogeniczności
ideowej.
W tym miejscu warto dodać, że „antyunijna retoryka kampanii wyborczej nie
korespondowała ze stosunkiem Polaków do UE. Jeśli odwołamy się do badań opinii publicznej
z marca br., a zatem z okresu poprzedzającego kampanię wyborczą, dowiemy się, iż odsetek
zwolenników integracji europejskiej osiągnął pułap %, przy spadku odsetka przeciwników do
7%158. Tak wysoki poziom „proeuropejskości w społeczeństwie polskim stanowił istotną
barierę dla osiągnięcia przez Kongres sukcesu wyborczego. Biorąc pod uwagę
zasygnalizowaną konsekwencję oraz spójność przekazu kampanii, można przyjąć, że sztab
wyborczy KNP był świadomy tego ryzyka, orientując się na przeciwny UE segment elektoratu.
Jeśli chodzi o wykorzystane instrumentarium, kampanię KNP można określić jako
bezpośrednią, a przy tym w dużym stopniu opartą na wykorzystaniu )nternetu.
Co się tyczy narzędzi bezpośrednich, zastosowano przede wszystkim adresowane
ogólnie - ukierunkowane na szeroką publiczność159. Przykładem mogą być tu konwencje
wyborcze organizowane w większych miastach takich jak Toruń, Bydgoszcz160, Warszawa161,
Lublin162 i Wrocław163 albo wiece „Wielki Wiec Kongresu Nowej Prawicy w Krakowie164 czy
mieszczące się w tej kategorii „Wielka Konferencja Prawicy 165 i „Wielki Finał Kampanii Nowej
Prawicy JKM 166, zorganizowane w Warszawie , w tym poświęcone w całości głównemu
motywowi kampanii m. in. „Wielki Wiec AntyUnijny w Katowicach167 , bądź inne wpisujące
się w jego ramy wydarzenia np. „Manifestacja antyunijna Nowej Prawicy w Kielcach168).
158 Zob. Komunikat z badań CBOS nr / , Warszawa 2014, s. 5. Komunikat dostępny jest pod adresem http://www.cbos.pl/PL/publikacje/raporty.php, (07.07.14). 159 M. Kolczyński, Strategie komunikowania politycznego, Katowice 2008, s. 329. 160 http://nowaprawicajkm.pl/home/item/konwencje-wyborcze-nowej-prawicy-w-toruniu-i-bydgoszczy, (08.07.14). 161 http://nowaprawicajkm.pl/home/item/wielka-konwencja-wyborcza-w-warszawie, (07.08.14). 162 http://nowaprawicajkm.pl/home/item/wielka-konwencja-wyborcza-w-lublinie-ju-jutro, (07.08.14). 163 http://nowaprawicajkm.pl/home/item/konwencja-wyborcza-we-wrocawiu, (07.08.14). 164 http://nowaprawicajkm.pl/home/item/wielki-wiec-w, (08.07.14). 165 http://nowaprawicajkm.pl/home/item/wielki-kongres-prawicy-za-nami-relacja, (07.08.14). 166 http://nowaprawicajkm.pl/home/item/wielki-fina-kampanii-nowej-prawicy-na-placu-zamkowym-w-warszawie-2, (07.08.14). 167 http://nowaprawicajkm.pl/home/item/wielki-wiec-antyunijny, (08.07.14). 168 https://www.facebook.com/events/746858918705913/?ref=22, (08.07.14).
69
Trzeba też wspomnieć o charakterystycznych dla KNP działaniach podejmowanych od lat,
niezwiązanych z bieżącymi potrzebami marketingu wyborczego, ale prowadzonych
równolegle z kampanią. Chodzi tu zwłaszcza o organizowanie „PalP)Tacji , wydarzenia
polegającego na symbolicznym paleniu kopii zeznań podatkowych obok budynków urzędów
skarbowych w wybranych polskich miastach (w tym roku zaplanowano ponad
happeningów 169, a także spotkaniach członków i sympatyków KNP w obrębie
poszczególnych struktur terenowych partii. Za przykład posłużyć może oddział kielecki, który
w czasie kampanii170 zorganizował spotkań171 . Pomimo, że opisane działania nie były
bezpośrednio związane z tematyką kampanii wyborczej do PE to należy brać pod uwagę, że
wywarły one wpływ na wzmocnienie przekazu kampanii KNP. Dzięki nim utrwalił się wizerunku
KNP jako partii konserwatywnej172, nieodchodzącej od przyjętej ideologii173 dla potrzeb
konkurencji wyborczej. Pozwoliło to też Kongresowi wyróżnić się na tle oponentów174.
Drugim filarem kampanii wyborczej KNP uczynił )nternet. Posłużono się tu dwoma
instrumentami: mediami społecznościowymi - Facebook, Twitter i YouTube - oraz oficjalną
stroną internetową partii w tym jej struktur terenowych , a także blogiem J. Korwin-
Mikkego175.
Partia jest szczególnie aktywna na portalu Facebook nie tylko w trakcie kampanii
wyborczej. Jej profil zgromadził polubień w dużym uproszczeniu może to oznaczać
liczbę osób sympatyzujących, a częściowo zapewne także popierających KNP , przy 700
„osób, które o tym mówią 176.Wielkość ta oznacza ilość osób, które podjęły aktywność na
profilu np. komentując zamieszczoną na nim treść, a zatem w pewnym sensie informuje
o zaangażowaniu użytkowników w jego współtworzenie. W przypadku portalu Twitter
analogiczna do polubień miara osób obserwujących wynosi 177. Wielkości te warto zestawić
z profilami J. Korwin-Mikkego na wspomnianych portalach - na portalu Facebook liczba
polubień wynosi a więc ponad dwukrotnie więcej przy „osobach, które o tym
169 http://rzg.pl/radio-zielona-gora/palpitacja-2014-kongres-nowej-prawicy-ugrillowal-pit-y-na-deptaku/, (07.08.14). Trudno zweryfikować, czy udało się zorganizować zaplanowaną liczbę wydarzeń. 170 Chodzi tu o okres od początków marca do dnia wyborów. 171 Zob. https://www.facebook.com/KongresNowejPrawicyKielce, (09.07.14). 172 K. Sobolewska- Myślik, Partie i systemy partyjne na świecie, Warszawa 2005, s. 70- 73. 173 Ibidem, s. 38- 39. 174 A. Antoszewski, R. Herbut, Leksykon politologii, Wrocław , s. . 175 Zob. http://korwin-mikke.pl/, (09.07.14). 176 https://www.facebook.com/KongresNowejPrawicy/likes, (09.07.14). 177 https://twitter.com/NowaPrawica, (09.07.14).
70
mówią więcej o około / )178; z kolei na portalu Twitter obserwujących jest 500 (czyli ponad
pięciokrotnie więcej 179. )nni politycy KNP również prowadzą swoje profile w omawianych
portalach np. „jedynka w okręgu małopolsko- świętokrzyskim Stanisław Żółtek , jednakże
ich popularność jest nieporównywalnie niższa. Przywołane liczby trafnie obrazują znaczenie,
jakie dla potencjału całego ugrupowania ma jego lider.
Zasadniczo )nternet pełnił w kampanii wyborczej KNP pięć funkcji. Po pierwsze, służył
prezentacji programu wyborczego. Po drugie, za jego pośrednictwem informowano
o wydarzeniach organizowanych bądź to przez KNP, bądź też przez inne podmioty, ale
z udziałem jego kandydatów. Po trzecie, zachęcano do udzielenia finansowego wsparcia
komitetowi wyborczemu. Po czwarte, informowano o proceduralnych aspektach procesu
głosowania180. Po piąte wreszcie, za pośrednictwem portalu Youtube publikowano spoty
wyborcze.
Łącznie zrealizowano przynajmniej spotów, z czego promowało konkretnych
kandydatów, a poświęcono partii jako całości181. Pod kątem treści cechowała je
monotematyczność: pozostawały w pełni zgodne z głównym motywem kampanii. Trzeba tu
dodać, że emisja spotów odbywała się nie tylko za pośrednictwem YT, ale także telewizji -
pojawiły się m. in. na stacjach „TVN i „Polsat 182. Jeśli uwzględnimy też udział kandydatów w
programach telewizyjnych takich jak „TAK CZY N)E 183, „Nowy Dzień stacja „Polsat
News 184, debacie poświęconej UE zorganizowanej przez „TVP Katowice 185, czy wypowiedzi
dla „TV Superstacja 186, dojdziemy do wniosku, że kampania wyborcza KNP, co prawda
skupiała się na nowych mediach )nternet , jednakże wykorzystywała również media
tradycyjne (telewizję .
Warto zwrócić jeszcze uwagę na dwie interesujące taktyki wyborcze. Pierwsza to
odwołanie się do autorytetu powszechnie rozpoznawalnego polityka lub innej osoby
178 https://www.facebook.com/janusz.korwin.mikke/likes, (09.07.14). 179 https://twitter.com/korwinmikke, (09.07.14). 180 Aktywność tą można uznać za sprzyjającą procesowi wyborczemu np. frekwencji wyborczej , i jako taką ocenić pozytywnie. 181 W obliczeniach uwzględniono wyłącznie spoty opublikowane na oficjalnej stronie internetowej KNP. 182 http://www.nowaprawicajkm.pl/home/item/spoty-wyborcze-nowej-prawicy-jkm-w-tvn-i-polsacie-2, (10.07.14). 183 http://nowaprawicajkm.pl/home/item/a, (14.07.14). 184 http://nowaprawicajkm.pl/home/item/marcin-krzywkowski-w-polsat, (14.07.14). 185 http://nowaprawicajkm.pl/home/item/debata-o-ue, (14.07.14). 186 http://nowaprawicajkm.pl/home/item/micha-marusik-o-finiszu-kampanii-wyborczej-w-superstacji, (14.07.14).
71
publicznej187 w celu ułatwienia mniej popularnym kandydatom zaistnienia w świadomości
wyborców. Przykładem może być plakat wyborczy Magdaleny Banduły188, na którym obecny
jest J. Korwin-Mikke189. Druga to próby neutralizowania negatywnego wizerunku KNP,
spowodowanego np. wypowiedziami jego prezesa na temat kobiet190. Chodzi tu m. in. o udział
Marty Bejnar – Bejnarowicz w programie „Karty na stół „TVP Gorzów Wielkopolski , gdzie
tłumaczyła, dlaczego zdecydowała się kandydować z listy Kongresu191. Publiczna demonstracja
poparcia dla KNP przez kobietę mogła przynajmniej częściowo zniwelować koszty
wizerunkowe związane ze wspomnianymi wypowiedziami.
10.3. Wynik wyborczy KNP- próba wyjaśnienia i oceny
Po ogłoszeniu wyników wyborów pojawiły się opinie, jakoby rezultat uzyskany przez
KNP był niemałym zaskoczeniem192. Warto zastanowić się, czy stanowisko to jest zasadne.
Poniższa tabela, zestawiająca wyniki uzyskane przez KNP wcześniej Unię Polityki
realnej – UPR w dotychczasowych wyborach do PE, zdaje się skłaniać do udzielenia
odpowiedzi twierdzącej. W r., w stosunku do lat poprzednich, zwiększono poparcie
kilkukrotnie - takie odstępstwo od reguły niezwykle niskich wyników wyborczych rzeczywiście
może zaskakiwać193. Jednakże z drugiej strony, w świetle wybranych sondaży
przedwyborczych poparcie dla KNP wahało się od %194 do aż %195, przy czym im bliżej dnia
elekcji, tym przewidywane wyniki były wyższe196. Zatem ostateczny rezultat rzędu , % nie
odbiegał od nich w stopniu znaczącym. Szczególnie zwraca uwagę fakt, że przy utrzymującej
się we wszystkich trzech przypadkach na zbliżonym poziomie frekwencji w br. KNP
187 W przypadku KNP był to publicysta Stanisław Michalkiewicz. Zob. http://nowaprawicajkm.pl/home/item/stanisaw-michalkiewicz-wspiera-knp, (14.07.14). 188 Okręg wyborczy nr . 189 http://wmeritum.pl/wp-content/uploads/2014/04/MagdaCover.png, (11.07.14). 190 Zob. np. http://www.tvn24.pl/wybory-do-europarlamentu,97,m/korwin-mikke-o-gwaltach-kobiety-udaja-ze-stawiaja-opor-i-to-jest-normalne,430014.html, (11.07.14). 191 http://www.tvp.pl/gorzow-wielkopolski/publicystyka/karty-na-stol/wideo/17042014-gosc-marta-bejnar-bejnarowicz-nowa-prawica-janusza-korwin-mikke/14842143, (11.07.14). 192 Zob. np. http://www.tvp.info/15360558/trzy-najwieksze-zaskoczenia-eurowyborow-czyli-druzyna-korwina, (11.07.14). 193 Reguła ta nie dotyczy tylko wyborów do PE, ale wyborów przeprowadzanych w Polsce po r. w ogóle. 194 http://www.rmf24.pl/raport-eurowybory-2014/sondaze/news-pis-na-czele-wyscigu-do-europarlamentu,nId,1104962, (11.07.14). 195 http://nowaprawicajkm.pl/home/item/nowa-prawica-trzeci-si-polityczn-w-wyborach-do-pe, (11.07.14). 196 Zob. http://300polityka.pl/news/2014/05/03/najwazniejsze-trendy-w-sondazach-przed-kluczowym-etapem-kampanii-knp-moze-liczyc-na-3-mandaty/, (11.07.14).
72
zwielokrotnił poparcie. Pozwala to zakwestionować opinię niektórych politologów, jakoby
przyczyną takiego wyniku była niska frekwencja197.
Tabela 2. Wyniki KNP i frekwencja wyborcza w wyborach do PE (lata 2004- 2014)
Rok wyborów do
PE Wynik UPR/KNP (%)
Wynik w liczbach
bezwzględnych Frekwencja
2004 1,87 113 675 20,87%
2009 1,10 81 146 24,53%
2014 7,15 505 586 23,82%
Źródło: oprac. własne na podst. Obwieszczenia Państwowej Komisji Wyborczej o wynikach wyborów posłów do
Parlamentu Europejskiego dla lat 2004 – 2014, http://pkw.gov.pl/wyniki-wyborow-i-referendow/wybory-i-
referenda.html, [dostęp: . . ].
Jeżeli przeanalizujemy wyniki kandydatów KNP, którzy otrzymali mandat, bez trudu
zauważymy ponad dwukrotną przewagę J. Korwin-Mikkego nad pozostałymi198. Fakt ten zdaje
się potwierdzać zasugerowaną wcześniej wagę osobistej popularności prezesa partii. Tak duża
dysproporcja świadczy też o braku bardziej rozpoznawalnych polityków i działaczy KNP.
Pod kątem geografii wyborczej KNP najlepsze rezultaty osiągną w województwach
południowo - wschodnich z wyjątkiem warmińsko- mazurskiego , najsłabsze natomiast
w regionach północno - zachodnich z wyjątkiem świętokrzyskiego)199. Pokrywa się to
z relatywnie trwałym rozkładem terytorialnym preferencji wyborczych w Polsce200.
Prawie ¾ osób głosujących na Kongres to osoby młode w wieku – lat , głównie
mężczyźni , % 201. Biorąc to pod uwagę, oparcie kampanii wyborczej na )nternecie można
ocenić jako zasadne.
Reasumując, osiągnięty przez KNP wynik wyborczy można nazwać sukcesem, zwłaszcza
na tle dwóch poprzednich elekcji do PE. Trzeba jednak pamiętać, że tegoroczne wybory
ujawniły dwie poważne słabości Kongresu. Pierwsza, to generalny brak rozpoznawalnych
liderów, innych niż J. Korwin-Mikke, i wiążące się z tym uzależnienie partii od osoby prezesa. 197 Opinię taką wyraził np. Radosław Markowski. Zob. http://wybory.gazeta.pl/ParlamentEuropejski2014/1,137162,16033592,Trzy_czwarte_glosujacych_na_Korwin_Mikkego_to_wyborcy.html, (11.07.14). 198 Zob. http://pe2014.pkw.gov.pl/pl/wyniki/komitety/view/42, (11.07.14). 199 Ibidem. 200 A. Dudek, Historia polityczna Polski 1989 – 2012, Kraków , s. . 201http://wybory.gazeta.pl/ParlamentEuropejski2014/1,137162,16033592,Trzy_czwarte_glosujacych_na_Korwin_Mikkego_to_wyborcy.html, (11.07.14).
73
Druga to radykalny, sprzeciwiający się UE program wyborczy, który utrudnia agitację wśród
większości Polaków, popierających członkostwo. Jednocześnie, wynikający z tego programu
jasny, spójny przekaz wyborczy w pewnym stopniu wpłynął na sukces. Jako inną przyczynę
można wskazać sprawny sposób prowadzenia kampanii kombinacja bezpośredniego kontaktu
z wyborcami z szerokim wykorzystaniem )nternetu , a także niewielką frekwencję wyborczą
mimo poczynionego zastrzeżenia można sobie wyobrazić słabszy rezultat KNP, gdyby była
ona wyższa . Nadchodzące wybory samorządowe i parlamentarne pokażą, czy Kongresowi
uda się utrzymać lub zwiększyć wypracowany poziom poparcia w przyszłości.
Bibliografia rozdz. 10
Antoszewski A., (erbut R., Leksykon politologii, Wrocław
Cwalina W., Falkowski A., Marketing polityczny. Perspektywa psychologiczna, Gdańsk
Dudek A., Historia polityczna Polski 1989 – , Kraków
Jeziński M. red. , Marketing polityczny. W poszukiwaniu strategii wyborczego sukcesu, Toruń
Kolczyński M., Strategie komunikowania politycznego, Katowice
Pawełczyk P. red. , Marketing polityczny. Szansa czy zagrożenie dla współczesnej demokracji?, Poznań 2007
Sobolewska- Myślik K., Partie i systemy partyjne na świecie, Warszawa
Strona internetowa CBOS, http://www.cbos.pl/PL/publikacje/raporty.php
Oficjalna strona Państwowej Komisji Wyborczej, www.pe2014.pkw.gov.pl
Strona internetowa GFK, http://www.gfk.com/pl/news-and-events/press-room/press-
releases/strony/miedzynarodowe-badanie-zaufania-do-zawodow.aspx
Strona internetowa Janusza Korwin – Mikke, http://korwin-mikke.pl/
Strona internetowa Kongresu Nowej Prawicy, http://nowaprawicajkm.pl/
Strona internetowa Państwowej Komisji Wyborczej, http://pkw.gov.pl/wyniki-wyborow-i-
referendow/wybory-i-referenda.html
Profil Janusza Korwin – Mikke na portalu Facebook, https://www.facebook.com/janusz.korwin.mikke
Profil Janusza Korwin – Mikke na portalu Twitter, https://twitter.com/korwinmikke
Profil Kongresu Nowej Prawicy na portalu Facebook,
https://www.facebook.com/KongresNowejPrawicy
Profil Kongresu Nowej Prawicy na portalu Twitter, https://twitter.com/NowaPrawica [dostęp: . . ]
Kongres Nowej Prawicy szykuje się do wyborów, http://www.gazetaprawna.pl/artykuly/785748,kongres-nowej-prawicy-szykuje-sie-do-
wyborow.html?utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+GazetaPra
wna+%28GazetaPrawna.pl%29&utm_content=Bloglines
Korwin – Mikke o gwałtach: „Kobiety udają, że stawiają opór i to jest normalne , http://www.tvn24.pl/wybory-do-europarlamentu,97,m/korwin-mikke-o-gwaltach-kobiety-udaja-ze-
stawiaja-opor-i-to-jest-normalne,430014.html
Kto głosował na Korwin – Mikkego?,
http://wybory.gazeta.pl/ParlamentEuropejski2014/1,137162,16033592,Trzy_czwarte_glosujacych_na
_Korwin_Mikkego_to_wyborcy.html
74
Najważniejsze trendy w sondażach, http:// polityka.pl/news/ / / /najwazniejsze-trendy-w-
sondazach-przed-kluczowym-etapem-kampanii-knp-moze-liczyc-na-3-mandaty/ [dostęp: . . ]
PiS na czele wyścigu do Europarlamentu, http://www.rmf .pl/raport-eurowybory-2014/sondaze/news-
pis-na-czele-wyscigu-do-europarlamentu,nId,1104962
Trzy największe zaskoczenia eurowyborów, czyli drużyna Korwina, http://www.tvp.info/ /trzy-
najwieksze-zaskoczenia-eurowyborow-czyli-druzyna-korwina
Wywiad z Krzysztofem Szpanelewskim dla portalu Prawy.pl, http://www.prawy.pl/z-kraju/53-
wywiady10/5058-krzysztof-szpanelewski-nowa-prawica-dla-politykow-lustracja-dla-zbrodniarzy-
stryczek
75
Joanna Babiarz
11. KWW Ruch Narodowy
Ruch Narodowy powstał na kanwie Marszu Niepodległości zorganizowanego w dniu
listopada r. Jest to zrzeszenie kilkunastu organizacji, wśród których znalazły się m.in.
Młodzież Wszechpolska, Obóz Narodowo-Radykalny oraz partia polityczna Unia Polityki
Realnej. W wyborach Ruch Narodowy wystartował jako obywatelski komitet wyborczy
wyborców z listą o numerze .
11.1. Kandydaci
W wyborach do Parlamentu Europejskiego wystartowało kandydatów
reprezentujących Ruch Narodowy, z czego % kandydatów stanowiły kobiety, a pozostałe %
to byli mężczyźni. Spośród kandydatów na europosłów z listy Ruchu Narodowego najwięcej
było studentów - % wszystkich kandydatów. Było to ewenement w skali kraju, porównując
inne komitety. Kolejną grupą są przedsiębiorcy, którzy stanowią % wszystkich kandydatów,
a potem informatycy – niecałe %. Kolejna interesującą informacją o tej liście jest to, że ze
wszystkich osób kandydujących na stanowiska europosłów w wyborach do PE z tego
komitetu, tylko % z nich przynależało do partii politycznej – wszyscy do Unii Polityki Realnej
(14 os.). Pozostałe % kandydatów było bezpartyjnych.
11.2. Główne motywy i narzędzia kampanii
W kampanii do Parlamentu Europejskiego w 2014 r. hasło przewodnie Ruchu
Narodowego brzmiało "Radykalna zmiana", pod którym to kryły się propozycje głębokich
przemiany na politycznej, gospodarczej oraz ideowej płaszczyźnie funkcjonowania państwa.
Wśród tematów poruszanych w mediach znalazły się antysystemowe nawoływania do
odrzucenia obecnej władzy rządzącej, obrony oraz promocji polskich wartości i tradycji.
Pomniejszymi tematami poruszanymi przez Ruch Narodowy była kwestia odrzucenia pakietu
klimatycznego, co zdaniem tego komitetu mogłoby poprawić sytuację polskiego przemysłu,
a także wypowiedzenie paktu fiskalnego oraz potrzeba militaryzacji narodu, w związku
76
z pojawiającymi się gwałtownymi sytuacjami zagrażającymi suwerenności państwa polskiego.
Wszystkie ze wspomnianych postulatów nawiązywały bezpośrednio do Deklaracji
ideowej Ruchu Narodowego, uchwalonej przez Radę Decyzyjną Ruchu Narodowego jeszcze
w 2013 roku202. Dominującymi wątkami w Deklaracji są: wolność – jednostki, narodu czy
państwa oraz tożsamość, czyli zachowanie pamięci o spuściźnie polskich przodków oraz
kultywowanie patriotycznych wartości i postaw. Drugim dokumentem, z którego czerpano w
czasie kampanii do PE był Program Ruchu Narodowego ogłoszony na Drugim Kongresie tej
partii w dniu 3 maja 2014 roku203. Pomimo tego, że dokument ten został przyjęty na trzy
tygodnie przed wyborami do PE to dominowały w nim postulaty krajowe, takie jak reforma
systemu podatkowego, jawność wydatków publicznych czy ubezpieczenia społeczne dla
zatrudnionych na podstawie umów cywilno-prawnych.
Ruch Narodowy, mający poparcie oscylujące w granicy %, rzadko pojawiał się
w głównych mediach publicznych lub popularnych portalach internetowych, by móc
przedstawić swoje stanowiska szerszej rzeszy odbiorców. Z tego względu należy zauważyć
fakt, że RN był obecny na debatach wyborczych organizowanych przez Telewizję Polską np.
22 maja 2014 roku, gdzie wystąpił lider RN Robert Winnicki, 14 maja 2014 roku, w której wziął
udział Krzysztof Bosak czy 11 maja 2014 roku, gdzie pojawił się Aleksander Krejckant. Kandydaci
Ruchu Narodowego gościli również w radio np. w dniach 19- maja Artur Zawisza był
gościem w Pierwszym Programie Polskiego Radia i prowadził rozmowy m. in. na temat pakietu
klimatycznego, polityki wschodniej oraz problemów Parlamentu Europejskiego. )nny kandydat
RN, tzw. „jedynka w okręgu nr , Krzysztof Bosak brał udział w dyskusji w dniu 12 maja 2014
roku na antenie Pierwszego Programu Polskiego Radia, oraz tego samego dnia w Programie
Trzecim Polskiego Radia. W mediach występowały także kobiety startujące z list Ruchu
Narodowego. Przedstawicielki warszawskiego okręgu nr , Magdalena Korzeniewska oraz
Joanna Sapijaszko pojawiły się w Polskim Radiu RDC 11 maja 2014 roku.
Częściej niż w mediach kandydaci startujący z list Ruchu Narodowego pojawiali się na
konwencjach, wiecach czy debatach. Partia w dużej mierze skupiała się więc na
bezpośrednich spotkaniach z polskimi wyborcami, co dobrze pokazuje przykład Małopolski
mapa . Oprócz tego Ruch Narodowy tworzył również spoty wyborcze, które są dobrym
narzędziem do przedstawiania poglądów w szybkim i przekonywający sposób. Najbardziej
202 Deklaracja ideowa Ruchu Narodowego, http://ruchnarodowy.org/deklaracja-ideowa, [dostęp: . . ]. 203 Postulaty Programowe Ruchu Narodowego z II Kongresu Ruchu Narodowego, 3 maja 2014, http://narodowcy .pl/program/ [dostęp: . . ].
77
rozpoznawalnymi spotami partii są: "Radykalna zmiana" , nawiązujący do hasła przewodniego
w bieżącej kampanii, czy też "Obalić stół", który nawiązuje do jednego z postulatów partii,
mówiący rozbiciu układu interesów rządzącego w kraju.
Kolejnym polem działalności wyborczej komitetu był )nternet, a konkretnie strona dla
sympatyków RN oraz oficjalne profile osób kandydujących założone na portalu
społecznościowym Facebook, która odnotowuje wysoką aktywność jeśli chodzi o dodawanie
nowych informacji oraz konta kandydatów na europosłów w serwisie społecznościowym
Twitter, na którym kandydaci, oprócz dodawania materiałów zachęcających do głosowania na
nich, dzielili się swoimi spostrzeżeniami, przemyśleniami na temat otaczającej ich
rzeczywistości. Na takich typu stronach kandydaci najczęściej dodawali zdjęcia ze spotkań,
grafiki z hasłami głoszonymi przez partię oraz spoty wyborcze i nagrania z wydarzeń,
w których brali udział.
11.3. Kampania w Małopolsce i woj. świętokrzyskim
Kampania w okręgu nr przebiegała na takich samych zasadach jak kampania
ogólnokrajowa. Opierała się w dużej mierze na bezpośrednich spotkaniach z mieszkańcami.
Analizując mapa nr można stwierdzić, że Ruch Narodowy chciał dotrzeć do każdego
większego miasta w Małopolsce. W samym Krakowie, oprócz rozwieszania plakatów
z wizerunkami kandydatów, można było wziąć udział w Małopolskim Konwencie Ruchu
Narodowego maja roku, spotkać się z Krzysztofem Kobylasem w dniu maja w
okolicy Rynku Głównego i Plant oraz uczestniczyć w Wyborczej Debacie Liderów kwietnia
2014 roku organizowanej na Uniwersytecie Ekonomicznym oraz 29 kwietnia 2014 roku
w debacie zorganizowanej przez Klub Dziennikarski "Pod Gruszą".
Mapa . Harmonogram spotkań z wyborcami KWW Ruch Narodowy.
78
Źródło: http:/narodowcy .pl/page/ /, [dostęp: . . ]
Najbardziej aktywnym kandydatem w sieci z listy nr w okręgu nr był Robert
Winnicki, honorowy Prezes Młodzieży Wszechpolskiej oraz członek Rady Decyzyjnej Ruchu
Narodowego. Regularnie dodawał ona na swoim profilu w portalu Facebook różnorodne
materiały, takie jak zdjęcia z wieców wyborczych, czy spoty wyborcze m. in. z nim oraz jego
babcią Marią, gdzie zachęcał do udziału w wyborach osoby starsze204.
204 Spot pt. "Zabierz babcię na wybory!", https://www.youtube.com/watch?v=nHqVy-H39kA, [dostęp: 30.07.2014].
79
Reasumując, kampania wyborcza Ruchu Narodowego bazowała w dużej mierze na
organizacji spotkań z jak największą liczbą osób. Głównym celem tej strategii było
ocieplenie wizerunku kandydatów i przełamania stereotypowego wizerunku Ruchu
Narodowego, jaki wykreowały główne media w Polsce. Komitet wybroczy Ruchu
Narodowego był aktywny także w )nternecie. Poprzez to medium starali się dotrzeć
przede wszystkim do młodych wyborców, którzy, jak pokazane zostało na początku,
stanowili nie tylko największą grupę wśród kandydatów, ale także potencjalny elektorat
tego ugrupowania. Działania podejmowane przez Ruch Narodowy w czasie kampanii do
PE nie okazały się skuteczne. Komitet zdobył , % głosów, co nie dało szans na udział
w podziale mandatów.
Bibliografia rozdz. 11
Deklaracja ideowa Ruchu Narodowego, http://ruchnarodowy.org/deklaracja-ideowa
Postulaty Programowe Ruchu Narodowego z II Kongresu Ruchu Narodowego, 3 maja 2014,
http://narodowcy2014.pl/program/
Spot pt. "Zabierz babcię na wybory!", https://www.youtube.com/watch?v=nHqVy-H39kA
Oficjalna strona Państwowej Komisji Wyborczej, www.pe2014.pkw.gov.pl
80
Michał Dulak
12. Inne komitety
Na zakończenie należy poświęcić kilka słów innym komitetom, które startowały
w wyborach do Parlamentu Europejskiego w dniu maja r. Oprócz wymienionych
we wcześniejszych rozdziałach ogólnopolskich komitetów wyborczych, czyli takich, które
zarejestrowały swoje listy we wszystkich trzynastu okręgach wyborczych w kraju,
w wyborach brały udział także mniejsze podmioty. W Państwowej Komisji Wyborczej
zarejestrowało się w sumie trzy tego typu komitety. Były to komitety wyborcze partii
politycznych: KW Demokracja Bezpośrednia, KW Samoobrona i KW Partia Zieloni.
Charakteryzowały się one tym, że zarejestrowały swoje komitety tylko w kilku okręgach.
Dlatego też, w niniejszej publikacji poświęcono im mniej miejsca. Niemniej jednak,
zasadne jest o nich wspomnieć, gdyż prowadzona przez nich kampania różniła się od
kampanii komitetów ogólnopolskich, nie tylko posiadanymi zasobami, ale także bardziej
lokalną perspektywą.
12.1. Komitet Wyborczy Demokracja Bezpośrednia
Komitet ten wystawił listy w okręgach – nr obejmującym województwo
pomorskie; nr 3 obejmującym województwa podlaskie i warmińsko-mazurskie;
nr obejmującym województwo łódzkie; nr obejmującym województwo lubelskie;
nr obejmującym województwa małopolskie i świętokrzyskie oraz w okręgu
nr obejmującym województwo śląskie. W sumie na listach KW Demokracji
Bezpośredniej znalazło się kandydatów.
12.1.1. Ludzie
Jak pokazuje statystyka kandydatów zawarta w tabeli na listach we wszystkich
kręgach znalazło się kobiet i mężczyzn. Procentowy udział obu płci wskazuje, że
81
partia starała się utrzymać zasadę parytetu na listach, jednak analiza kandydatów na
pierwszych miejscach tzw. jedynek pokazuje, dominację mężczyzn. Jedynie w okręgu nr
liderem listy była kobieta – Joanna Bachlej. Średni wiek kandydatów wynosił lat i był
drugim najniższym wśród komitetów wyborczych, tuż przed KW Ruch Narodowy lat .
Najmłodszy kandydat na listach KW Demokracja Bezpośrednia miał lat, a najstarszy
75 lat.
Tabela . Statystyka wyborcza KW Demokracja Bezpośrednia
Kategoria Wielkość
Odsetek kobiet na listach kandydatów ogółem 42%
Odsetek mężczyzn na listach kandydatów ogółem 58%
Średni wiek kandydatów 35
Wiek najmłodszego kandydata 21
Wiek najstarszego kandydata 75
Najczęściej występujące wykształcenie i/ lub zawód
kandydatów
Student i
studentka 29%
Odsetek kandydatów będących członkami partii 52%
Odsetek kandydatów niezależnych 48%
Źródło: opracowanie własne na podstawie PKW,
Niski średni wiek kandydatów KW Demokracja Bezpośrednia głównie z dużej liczby
studentów i studentek na listach os. . Drugim zawodem najczęściej wykonywanym
przez kandydatów tego komitetu był przedsiębiorca os. , a następnie informatyk
os. , inżynier os. , ekonomista os. i psycholog os. . Co ciekawe, komitet
wyborczy zrzeszał nie tylko członków partii Demokracja Bezpośrednia. Takich osób było
najwięcej, bo aż , jednak na listach znaleźli się też członkowie Polskiej Partii Piratów
os. oraz Partii Libertariańskiej os. .
12.1.2. Główne motywy i narzędzia kampanii
Postulaty programowe partii Bezpośrednia Demokracja i jednocześnie komitetu
wyborczego zawarte zostały w dokumencie pt. „Turkusowa R ewolucja . Propozycje
w nim zawarte odnoszą się do mechanizmów zwiększających udział obywateli życiu
82
politycznym oraz dającym możliwość szerszej kontroli społecznej działań władzy.
Konkretnie propozycje mówią o wykorzystywaniu referendum w takiej skali, jak
w Szwajcarii, możliwości bezpośredniego wyboru prokuratorów, odwoływania posła
i senatora przez obywateli w trakcie kadencji, ułatwionej ścieżki legislacyjnej dla
obywatelskich projektów ustaw, a także wetowania ustaw przez obywateli i liberalizacji
prawa własności intelektualnej w )nternecie205.
Zarysowanej wyżej najważniejsze punkty programu dotyczą głównie krajowego
kontekstu politycznego. Nie przeszkadzało to transponować jego główne założenia na
poglądy związane z polityką europejską i instytucjami europejskimi. W czasie kampanii
wyborczej do PE dziennik „Rzeczpospolita przeprowadziła ankietę, w której pytała
„jedynki , jakie jest ich spojrzenie na poszczególne sprawy dotyczące UE206. Ankietę tę
wypełniła także KW Demokracja Bezpośrednia. Zgodnie ze swoimi poglądami na pytania
o wprowadzenie waluty euro w Polsce, wejścia do Unii Bankowej, federalizacji UE oraz
pytań o kwestie poszczególnych polityk unijnych (rolnej, gospodarczej, energetycznej)
komitet odpowiadał w sposób jednolity. Wskazywał albo na przeprowadzenie
ogólnopolskiego referendum w danej sprawie, albo poddania danej kwestii pod osąd
obywateli za pomocą innych narzędzie partycypacyjnych207.
Działania związane z wyborami do Parlamentu Europejskiego KW Demokracja
Bezpośrednia rozpoczęła pod koniec stycznia r. Wtedy to, przez kila tygodni
organizowana wspólne spotkania partii Demokracja Bezpośrednia, Polskiej Partii Piratów
oraz Partii Libertariańskiej. Wydarzenia nazywane również „spotkaniami
prawyborczymi te służyły zachęceniu osób o podobnych poglądach do zaangażowania
się w działalność poszczególnych partii oraz we wspólne działania kampanijne
w nadchodzących miesiącach. Spotkania odbywały się w Poznaniu stycznia , Lublinie
luty , Białymstoku luty , Wrocławiu luty , Rzeszowie luty , Łodzi luty
i Warszawie (14 luty)208.
Prowadzona przez KW Demokracja Bezpośrednia kampania charakteryzowała się
z jednej strony szczegółowym programem z wyraźnie skonkretyzowanymi pomysłami na
205 Program partii Demokracja Bezpośrednia, http://db.org.pl/program_demokracji_bezposredniej.php, [dostęp: . . ]. 206 Ankieta „Rzeczpospolitej , http://www.rp.pl/temat/1094980.html, [dostęp: . . ]. 207 Oficjalny profil partii na portalu Facbook, https://www.facebook.com/DemokracjaBezposrednia/posts/594809893947454, [dostęp: . . ]. 208 Na podstawie profilu na portalu Facebook KW Demokracja Bezpośrednia.
83
usprawnienie systemu politycznego państwa. Z drugiej strony trzeba zaznaczyć, że
program ten nie był sprofilowany pod tematykę europejską. Dlatego też, narracja
prowadzonej przez komitet kampanii charakteryzowała się ogólną krytyką działania
posłów oraz zepsutego, zdaniem działaczy komitetu, systemu partyjnego. W kampanii,
prowadzonej głównie z wykorzystaniem )nternetu, KW Demokracja Bezpośrednia
przedstawiała siebie jako „najbardziej antysystemową partię oraz „alternatywę dla
partiokracji , która jest pomijana przez media głównego nurtu209. Działacze komitetu
sami siebie opisywali jako „antypolitycy . Używano nawet mocnych stwierdzeń, mówiąc,
że polityka jest „śmierdzącą sprawą 210. Często w kampanii przewijał się temat
wprowadzenia referendum, jako obligatoryjnego narzędzia podejmowania decyzji przez
obywateli.
Wyraźny był wątek pozycjonowania się KW Demokracja Bezpośrednia wobec
innych komitetów. Jako głównego rywala wskazywano KW Kongres Nowej Prawicy.
Krytykowano jego hasła dotyczące rozumienia „antysystemowości , a także zdania na
temat demokracji. Działanie takie było zrozumiałe, gdyż obie partie tworzące komitety
określają się jako antysystemowe. Była więc to kwestia pozyskania bardzo zbliżonych do
siebie grup elektoratu.
Kandydaci KW Demokracja Bezpośrednia w czasie kampanii brali udział
w debatach organizowanych wokół wyborów do PE. W dniu maja r. Samorząd
Studentów Wydziału Prawa i Administracji UJ, Stowarzyszenie Młodzi dla Polski, Koło
Naukowe Prawa Unii Europejskiej TBSP UJ oraz Europejskie Centrum Rozwoju Europa
Jutra zorganizowali ogólną dyskusję kandydatów z poszczególnych partii. Z ramienia KW
Demokracja Bezpośrednia wziął w niej udział Michał Broniewicz kandydat w okręgu nr 10.
Przykładem debat tematycznych była dyskusja pt. „Elektroniczna )nicjatywa
Ustawodawcza – Dlaczego w Unii Europejskiej funkcjonuje, a w Polsce nie?
zorganizowana przez )nstytut Spraw Obywatelskich na początku maja r.211 Wystąpił
w niej przewodniczący partii Demokracja Bezpośrednia Adam Kotucha.
209Oficjalny portal partii na portalu Facebook, https://www.facebook.com/DemokracjaBezposrednia/posts/619928781435565, [dostęp: . . ]. 210 Poszczególne wyrażenia pochodzą z wpisów komitetu na oficjalnym profilu na portalu Facebook. 211 Politycy chcą rozwijać "demokrację elektroniczną", 6 maja 2014 r., http://wiadomosci.onet.pl/kraj/politycy-chca-rozwijac-demokracje-elektroniczna/qc0f9, [dostęp: . . ].
84
12.1.3. Nowe media
KW Demokracja Bezpośrednia, jak większość współczesnych ugrupowań
politycznych, wykorzystywała w czasie kampanii nowe media na dużą skalę. Profil partii
na portalu społecznościowym Facebook „polubiło ponad tys. os., natomiast na
portalu Twitter profil ugrupowania obserwuje użytkowników. Oba portale
wykorzystywano przede wszystkim do przedstawiania swoich kandydatów oraz
chwalenia się statystykami zebranych podpisów, co miało sugerować rosnące poparcie
dla działań komitetu.
)nteresującą kampanię KW Demokracja Bezpośrednia prowadziła na swoim kanale
na portalu YouTube, mają prawie subskrybentów, czyli użytkowników regularnie
obserwujących aktywność kanału. W czasie kampanii pojawiały się krótkie filmy,
w których główną rolę odgrywał młody mężczyzna, w żartobliwy sposób przedstawiał
życie polityczne w kraju. Głównym motywem w było kpienie z polityków. Odnoszono się
głównie do potocznych opinii o politykach. W sposób karykaturalny opisywano ich pracę,
działalność, język, którym się posługują oraz niespełnione obietnice.
***
W dniu maja r. KW Demokracja Bezpośrednia zdobyła głosy, co
stanowiło , % wszystkich ważnie oddanych głosów w wyborach. Największe poparcie
komitet uzyskał w okręgu nr – 4 głosów , % oraz w okręgu nr – 3 głosy
, % . Tym samym komitet nie uzyskał żadnego mandatu.
12.2. Komitet Wyborczy Partia Zieloni
KW Partia Zieloni był drugim z komitetów, który nie zarejestrował list wyborczych we
wszystkich okręgach w kraju. Zrobił to tylko w : okręg wyborczy nr obejmujący
województwo pomorskie; okręg wyborczy nr obejmującym Warszawę i osiem
powiatów województwa mazowieckiego grodziski, legionowski, nowodworski, otwocki,
piaseczyński, pruszkowski, warszawski zachodni i wołomiński ; okręg wyborczy
85
nr obejmujący województwo łódzkie; okręg wyborczy nr obejmujący województwo
śląskie oraz okręg wyborczy nr obejmujący województwa lubuskie
i zachodniopomorskie. Z list KW Partia Zieloni w wymienionych okręgach wystartowało
osób.
12.2.1. Ludzie
KW Partia Zieloni w dużo większym stopniu niż inne komitety zastosowało się do
zasady parytetu płci na listach. Wśród kandydatów znalazły się kobiety
% wszystkich startujących z listy oraz mężczyzn % . Co ciekawe, kobiety
dominowały także wśród liderów list w poszczególnych okręgach. Jedynie w okręgu
nr „jedynką był mężczyzna.
Średni wiek kandydatów wyniósł lata. Wśród kobiet był wyższy lata niż
u mężczyzn lat . Najmłodszy kandydat startujący z list KW Partia Zieloni miał lat,
a najstarszy 65.
Tabela 2. Statystyka wyborcza KW Partia Zieloni
Kategoria Wielkość
Odsetek kobiet na listach kandydatów ogółem 49%
Odsetek mężczyzn na listach kandydatów ogółem 51%
Średni wiek kandydatów 42
Wiek najmłodszego kandydata 21
Wiek najstarszego kandydata 65
Najczęściej występujące wykształcenie i/ lub zawód
kandydatów
Dziennikarz - 8,5%
i nauczyciele - 8,5%
Odsetek kandydatów będących członkami partii 65,9%
Odsetek kandydatów niezależnych 34,1%
Źródło: opracowanie własne na podstawie PKW,
KW Partia Zieloni był bardzo zróżnicowany pod względem zawodów
wykonywanych przez jego kandydatów. Najliczniejsza grupa zawodowa to czterech
dziennikarzy i czterech nauczycieli. Z list tego komitetu startowali też księgowi os. ,
politolodzy (2 os.), socjolodzy (2 os.) oraz studenci (2 os.). Pozostali kandydaci byli
86
reprezentantami pojedynczych zawodów. Ponad / osób kandydujących z list KW Partia
Zielonych było członkami partii politycznych. W sumie reprezentowane były cztery
ugrupowania. Najliczniejsi byli członkowie partii Zieloni os. . Oprócz nich startowała
także jedna osoba, która zadeklarowała członkostwo w partii Zieloni . Co ciekawe,
partia Zieloni 2004 formalnie nie istniej, gdyż przekształciła się w marcu r. w partię
Zieloni, a stara nazwa została zastrzeżona, jako historyczna. Oprócz wspomnianych osób,
na listach znalazło się członków Partii Kobiet i członków Polskiej Partii Socjalistycznej.
12.2.2. Główne motywy i narzędzia kampanii
Kampania wyborcza KW Partia Zieloni rozpoczęła się marca r. w Warszawie.
Działaniem KW Partia Zieloni, które poruszało ogólnoeuropejską tematykę i wypisywało
się w kampanię wyborczą do PE była akcja demonstracji przeciwko Transatlantic Trade
and )nvestment Partnership TT)P . Jest to projekt porozumienia handlowego pomiędzy
Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi. Negocjacje nad nim prowadzone są od r.,
a ich efekt ma znieść bariery handlowe między sygnatariuszami. Krytyka ze strony partii
Zieloni dotyczyła kwestii celnych. W oświadczeniach na portalu społecznościowym
Facebook pisali: „Cła między USA i UE już i tak są niskie. Dlatego TT)P będzie miało na celu
zniesienie tzw. „barier pozacłowych . Skutkiem może być obniżenie unijnych standardów
społecznych i ekologicznych, np. dotyczących produkcji żywności, upraw roślin
modyfikowanych genetycznie czy wydobycia gazu łupkowego 212.
Kampania KW Partia Zielonych, była jedną z niewielu, która ukierunkowana była
nie tylko na scenę krajową, ale też europejską. W tym celu wykorzystywano plakaty
głównie w zamieszczane w )nternecie z informacją, jak głosować za granicą zdjęcie ),
a także plakaty prezentujące ponadkrajowy wymiar głoszonych przez partię haseł
zdjęcie 2).
Zdjęcie . Plakat z instrukcją, w jaki sposób głosować za granicą.
212 powodów dla których warto głosować na Zielonych, https://www.facebook.com/partiazieloni/photos/a.10152168124027695.1073741852.48391402694/10152153263687695/?type=1, [dostęp: . . ].
87
Źródło: http://partiazieloni.pl/, [dostęp: . . ].
Przy wsparciu grupy politycznej Zielonych w Parlamencie Europejskim polska
partia Zieloni w czasie kompanii wydała elektroniczną publikację pt. „10 spraw na 10 lat,
czyli zielone pomysły na Polskę w Europie 213. Przedstawiano w niej nie tyle wizje, co
dobre praktyki działań krajowych i europejskich w obszarach takich jak np. rolnictwo,
partycypacja obywatelska, ekologiczny transport i energetyka.
Zdjęcie 2. Plakaty KW Partia Zieloni
213 spraw na lat, czyli zielone pomysły na Polskę w Europie, https://greens-efa-service.eu/10spraw10lat/#84, [dostęp: . . ].
88
Źródło: http://partiazieloni.pl/, [dostęp: . . ].
Warto na koniec zauważyć, że na kampanię KW Partia Zieloni składały się
samodzielne inicjatywy podejmowane przez wchodzące w skład komitetu partie.
Oczywiście działania przez nie prowadzone były zbieżne z programem całego komitetu
wyborczego, jednak każda z partii promowała głównie swoich kandydatów214.
12.2.3. Nowe media
214 Sylwetka kandydatki Elżbiety Jachlewskiej z okr. miejsce nr na Liście Zielonych do Parlamentu Europejskiego, 15 maja 2014, http://partiakobiet.com.pl/?p=5917, [dostęp: . . ].; Kandydatka w wyborach do PE nr na liście KW Partia Zieloni, lista nr – Marzena Demczuk, 16 maja 2014 r., http://partiakobiet.com.pl/?p=5947, [dostęp: . . ].
89
Podstawowym narzędziem stosownym przez KW Partia Zielonych był profil Zieloni
na portalu społecznościowym Facebook. W czasie kampanii wyborczej do PE miał on
prawie tys. „polubień . Służył on do zamieszczania informacji o spotkaniach, debatach,
akcjach podejmowanych przez kandydatów komitetu oraz członków partii Zieloni.
Pozostałe portale z segmentu tzw. nowych mediów, czyli YouTube subskrybentów
oraz Twitter obserwujących użytkowników służyły raczej, jako narzędzie
wspomagające kampanię w )nternecie, a nie jako odrębne kanały prowadzenia innego
rodzaju kampanii. Na portalu YouTube, ze względu na swoją specyfikę, służył do
zamieszczania filmów z debat z udziałem kandydatów Komitetu a także wypowiedzi osób
publicznych popierających KW Partia Zielonych. Materiały te były później promowane
przez portal Twitter.
W kontekście kampanii w )nternecie warto wspomnieć o akcji prowadzonej na
wymienionych wcześniej portalach pt „Poznajcie powodów dla których warto
głosować na Zielonych . W zależności od funkcjonalności portali zamieszczano na nich
dłuższe teksty Facebook lub plakaty Twitter, Facebook , które opisywały najważniejsze
postulaty komitetu wyborczego w formie krótkich haseł np. „Chronimy klimat
i przyrodę , „Walczymy o nowy zielony przemysł , „Powstrzymamy TT)P! , czy też
„Chcemy likwidacji rajów podatkowych 215.
***
W dniu wyborów maja r. KW Partia Zielonych zdobył głosy, czyli , %
wszystkich głosów ważnie oddanych w kraju. Najwięcej osób, bo 7 503, głosowało na ten
komitet w okręgu nr , % poparcia . Najmniej zaś w okręgu wyborczym nr - 2 943
osoby , % ważnie oddanych głosów . Tym samym KW Partia Zielonych nie zdobyła
żadnego mandatu.
12.3. Komitet Wyborczy Samoobrona
215Oficjalny profil partii na portalu Twitter, https://twitter.com/Zieloni/status/469909491132403712, [dostęp: 10.09.2014].
90
Trzecią partią, która nie zrejestrowała list wyborczych we wszystkich okręgach
w kraju w wyborach do PE była Samoobrona. KW Samoobrona udało się to zrobić jedynie
w dwóch okręgach: nr obejmującym województwa podlaskie i warmińsko-mazurskie
oraz nr obejmującym województwo łódzkie. Z list z obu okręgów wystartowało łącznie
osób.
12.3.1. Ludzie
Na listach wyborczych KW Samoobrona dominowali mężczyźni osób , którzy
stanowili % kandydatów. Średnia wieku wszystkich osób na listach wyniosła lata.
Obok Koalicyjnego Komitetu Wyborczego Sojuszu Lewicy Demokratycznej-Unii Pracy był
to najstarszy pod względem struktury wiekowej kandydatów komitet. Najmłodszy
kandydat miał lat, a najstarszy lat. Na listach komitetu znaleźli się tylko członkowie
partii Samoobrona. Struktura kandydatów pod względem wykonywanego zawodu była
bardzo niejednorodna. Najliczniej reprezentowani byli rolnicy, w tym technicy rolnictwa,
oraz emeryci.
Tabela 3. Statystyka wyborcza KW Samoobrona
Kategoria Wielkość
Odsetek kobiet na listach kandydatów ogółem 37%
Odsetek mężczyzn na listach kandydatów ogółem 63%
Średni wiek kandydatów 53
Wiek najmłodszego kandydata 28
Wiek najstarszego kandydata 79
Najczęściej występujące wykształcenie i/ lub zawód
kandydatów
Rolnik (w tym
technik rolnictwa)
– 21%
Odsetek kandydatów będących członkami partii 100%
Odsetek kandydatów niezależnych 0%
Źródło: opracowanie własne na podstawie PKW,
12.3.2. Główne motywy i narzędzia kampanii
91
Samoobrona po wyborach parlamentarnych w r. przestała być partią
odgrywającą istotną rolę w polityce krajowej. Z partii odeszli liderzy oraz szeregowi
członkowie, a sama organizacja podzieliła się na mniejsze struktury. Przykładem tego były
próby zarejestrowania list wyborczych partii Samoobrona Odrodzenie pod
przewodnictwem byłego działacza Samoobrony (enryka Dzido216. Według zapowiedzi
obecnych liderów Samoobrony kampania wyborcza do PE miała być szansą do powrotu
na scenę polityczną oraz przyciągnięcia tych działaczy, którzy odeszli z partii po r.217
Przed rozpoczęciem kampanii wyborczej Samoobrona podjęła rozmowy z Polskim
Stronnictwem Ludowym o współpracy w czasie zbliżających się wyborów. Ostatecznie
kandydacie Samoobrony nie wystartowali z list PSL, a wspólne rozmowy zakończyły się
deklaracjami poparcia programowego Samoobrony dla PSL218.
W czasie kampanii wyborczej Samoobrona poruszała głównie kwestie związane
polską wsią i jej sytuacja w UE. Jak wskazywał przewodniczący Samoobrony Lech
Kuropatwiński jednym z takich tematów były dopłaty obszarowe dla rolników w Polsce219.
Ponadto, partia postulowała także ograniczenie liberalizacji i deregulacji obrotu
gospodarczego, nawiązanie ścisłej współpracy gospodarczej, technologicznej i naukowej
z Rosją, Białorusią, Ukrainą i Chinami, a także zapewnienie takich uregulowań prawnych
i środków finansowych, aby doprowadzić do „ … zrównoważonego poziomu życia
poszczególnych społeczeństw europejskich 220.
KW Samoobrona nie wykorzystywała tzw. nowych mediów w czasie kampanii. Co
prawda, na portalu Twitter w czasie kampanii funkcjonował lokalny profil tej partii
w Łodzi, jednak zamieszczane na nim treści trudno traktować, jako oficjalne stanowiska
Samoobrony221. Ze względu na zarejestrowanie list tylko w dwóch okręgach, zgodnie
z ordynacją wyborczą do PE komitetowi przysługiwało wykorzystanie czasu antenowego
216 Wpisy do rejestru sądowego, Monitor Sądowy i Gospodarczy, http://www.imsig.pl/pozycja/2013/38/2600,SAMOOBRONA_ODRODZENIE, [dostęp: . . ]. 217 Samoobrona wraca do gry: Na początek wybory do PE, 6 marca 2014, http://www.gazetaprawna.pl/artykuly/782249,samoobrona-wraca-do-gry-na-poczatek-wybory-do-pe.html, [dostęp: . . ]. 218 Samoobrona będzie startować do PE. Rozmawia z PSL o wspólnym starcie, 25 stycznia 2014, http://wiadomosci.onet.pl/kraj/samoobrona-bedzie-startowac-do-pe-rozmawia-z-psl-o-wspolnym-starcie/trq5n, [dostęp: . . ]. 219 Ibidem. 220 Zasady programowe Samoobrony w wyborach do Parlamentu Europejskiego, http://www.samoobrona.org.pl/pages/02.Partia/00.Aktualnosci/index.php?document=0767.html, [dostęp: 10.09.2014]. 221Oficjalny profil partii na portalu Twitter, https://twitter.com/Samoobrona1.
92
jedynie w mediach regionalnych222. Dlatego też, medialnie KW Samoobrona było obecna
tylko i wyłącznie w publicznych mediach lokalnych223. Ponadto, potencjalni wyborcy
Samoobrony zamieszkiwali głównie obszary wiejskie, stąd też kampania partii
charakteryzowała się głównie bezpośrednimi spotkaniami z mieszkańcami w danych
okręgach wyborczych224.
***
W dniu maja r. KW Samoobrona zdobył łącznie głosów – głosów
w okręgu nr i głosów o kręgu nr . Dało to poparcie na poziome , % , co
uniemożliwiło zdobycie mandatów.
Bibliografia rozdz. 12
Oficjalna strona Państwowej Komisji Wyborczej, www.pe2014.pkw.gov.pl
Program partii Demokracja Bezpośrednia, http://db.org.pl/program_demokracji_bezposredniej.php
Ankieta „Rzeczpospolitej , http://www.rp.pl/temat/ .html
Oficjalny profil partii na portalu Facbook, https://www.facebook.com/DemokracjaBezposrednia/
Politycy chcą rozwijać "demokrację elektroniczną", 6 maja 2014 r.,
http://wiadomosci.onet.pl/kraj/politycy-chca-rozwijac-demokracje-elektroniczna/qc0f9
powodów dla których warto głosować na Zielonych,
https://www.facebook.com/partiazieloni/photos/a.10152168124027695.1073741852.483914026
94/10152153263687695/?type=1
Oficjalna strona Partii Zieloni, http://partiazieloni.pl/
spraw na lat, czyli zielone pomysły na Polskę w Europie, https://greens-efa-
service.eu/10spraw10lat/#84
Sylwetka kandydatki Elżbiety Jachlewskiej z okr. miejsce nr na Liście Zielonych do Parlamentu Europejskiego, 15 maja 2014, http://partiakobiet.com.pl/?p=5917
222 Art. 78 pkt. 3 Ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. - Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego. 223Debata wyborcza 12.05.2014, http://www.tvp.pl/bialystok/publicystyka/bez-kantow/wideo/debata-wyborcza-12052014/15169944 [dostęp: . . ]. 224Samoobrona przedstawiła kandydatów do PE, 4 maja 2014, http://www.tvp.pl/lodz/aktualnosci/spoleczne/samoobrona-przedstawila-kandydatow-do-pe/15061444 [dostęp: . . ].
93
Kandydatka w wyborach do PE nr na liście KW Partia Zieloni, lista nr – Marzena Demczuk, 16 maja
2014 r., http://partiakobiet.com.pl/?p=5947
Wpisy do rejestru sądowego, Monitor Sądowy i Gospodarczy, http://www.imsig.pl/pozycja/2013/38/2600,SAMOOBRONA_ODRODZENIE
Samoobrona wraca do gry: Na początek wybory do PE, 6 marca 2014,
http://www.gazetaprawna.pl/artykuly/782249,samoobrona-wraca-do-gry-na-poczatek-
wybory-do-pe.html
Zasady programowe Samoobrony w wyborach do Parlamentu Europejskiego,
http://www.samoobrona.org.pl/pages/02.Partia/00.Aktualnosci/index.php?document=0767.h
tml
Oficjalny profil partii Samoobrona na portalu Twitter, https://twitter.com/Samoobrona1
Ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. - Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego
Debata wyborcza 12.05.2014, http://www.tvp.pl/bialystok/publicystyka/bez-kantow/wideo/debata-
wyborcza-12052014/15169944
Samoobrona przedstawiła kandydatów do PE, 4 maja 2014,
http://www.tvp.pl/lodz/aktualnosci/spoleczne/samoobrona-przedstawila-kandydatow-do-
pe/15061444
94
13. O autorach
Joanna Babiarz – studentka stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie
Ekonomicznym w Krakowie. Krakowianka interesująca się historią XX-wiecznej psychiatrii.
Członek Zespołu Ekspertów Klubu Jagiellońskiego, gdzie odpowiada za analizy dotyczące
współczesnych relacji między państwami. Współtworzy „(oryzont Jagielloński , czyli
publikowany cyklicznie przegląd najważniejszych faktów, analiz i komentarzy z prasy i
serwisów dotyczących stosunków międzynarodowych.
Natalia Matusz - studentka prawa i stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie
Jagiellońskim w Krakowie. Zainteresowana tematyką ukraińską w stosunkach
międzynarodowych, procesem karnym XX) wieku i polityką krajową. Uczestniczka
projektu "Demagog" oraz "Monitoring wyborów do Parlamentu Europejskiego" w Klubie
Jagiellońskim.
Adrian Koładka – absolwent licencjackich studiów administracyjnych i magisterskich
studiów politologicznych na Uniwersytecie Pedagogicznym im. KEN w Krakowie, oraz
studiów podyplomowych z zarządzania projektami na Wyższej Szkole Europejskiej im. ks.
Józefa Tischnera w Krakowie; od kilku lat związany z trzecim sektorem, obecnie
koordynator Małopolskiej Grupy Regionalnej )PMA Young Crew Poland oraz koordynator
Debat Jagiellońskich w ramach Zespołu Ekspertów Klubu Jagiellońskiego; do jego
zainteresowań naukowych należą stosunki międzynarodowe zwłaszcza na obszarze
poradzieckim i zarządzanie głównie zarządzanie projektami .
Kamil Sikora – student politologii na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politycznych
Uniwersytetu Jagiellońskiego i teologii na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła )).
Członek Klubu Jagiellońskiego. Analityk portalu Demagog.org.pl oraz redaktor
BlogFCB.com. Zainteresowany filozofią polityki, konstytucjonalizmem, problemem
totalitaryzmu oraz myślą polityczną. Pochodzi z Śląska Cieszyńskiego.
95
Kamil Stolarek – absolwent politologii Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN oraz
polityki społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie; członek zespołu
powołanego do realizacji projektu „EUVOX – POLSKA , a także zespołu
realizującego projekt „Monitoring kampanii wyborczej w wyborach do Parlamentu
Europejskiego organizowanego przez Klub Jagielloński oraz portal Jagielloński .pl;
członek Koła Naukowego Studentów )nstytutu Politologii Uniwersytetu Pedagogicznego,
członek zespołu redaktorskiego w studenckim magazynie „Beton Akademicki ;
współtwórca książki „Dlaczego Palikot? autorstwa Radosława Marzęckiego i Łukasza
Stacha oraz laureat konkursu „Eurostaż )) w województwie małopolskim.
Maciej Stanisławski – student politologii oraz stosunków międzynarodowych
Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie; prezes Koła Naukowego Studentów
)nstytutu Politologii UP; członek zespołu redaktorskiego magazynu "Beton Akademicki"
wydawanego przez )nstytut Politologii UP; członek zespołu realizującego projekt
„Monitoring kampanii wyborczej w wyborach do Parlamentu Europejskiego
organizowanego przez Klub Jagielloński oraz portal Jagielloński .pl.
Michał Dulak - student studiów doktoranckich na Wydziale Studiów Międzynarodowych i
Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zainteresowania w pracy naukowej skupiają
się na relacjach i mechanizmach administracji publicznej w Polsce w jej kontaktach z
instytucjami Unii Europejskiej. Członek Klubu Jagiellońskiego, gdzie od r.
współtworzył Barometr Rozwoju Małopolski. Od do r. pracował w Zespole
Planowania Strategicznego w Departamencie Polityki Regionalnej Urzędu
Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. Obecnie kieruje pracami Ośrodka
Studiów o Mieście OSOM .
Recommended