Tworzenie i opiniowanie programów własnych

Opracowanie: Joanna Dembowa

rozporządzenia o nowej podstawie programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego (z 23 grudnia 2008 r.).

ustawa z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z

dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 23 marca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych

Zalecenia Wielkopolskiego Kuratora Oświaty( np. w sprawie wychowania fizycznego)

Plany wynikowe ( wskazują na przewidywane efekty) Rozkłady materiału ( pozwalają planować poszczególne

edukacje, umożliwiają ich ponumerowanie i zapisanie w dzienniku

Plany kierunkowe (wytyczają kierunki działania edukacyjnego, wiążą cele emocjonalne kształcenia z celami poznawczymi oraz wskazują materiał kształcenia niezbędny do osiągnięcia tych celów. Dają również wstępną orientację, co do podziału czasu potrzebnego uczniom do osiągnięcia tych celów.

Rozporządzenie MENiS z 08.0.2009r. w sprawie dopuszczenia do użytku szkolnego programów nauczania, programów wychowania przedszkolnego i podręczników oraz zalecania środków dydaktycznych

Ustawa z 7.09. 91 O systemie oświaty

Rozporządzenie MENiS z 23.12.2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół

Zaproponowany przez nauczyciela program wychowania przedszkolnego, program nauczania ogólnego, program nauczania dla zawodu albo program nauczania dla profilu powinien być dostosowany do potrzeb i możliwości uczniów, dla których jest przeznaczony.

Nauczyciel może zaproponować program wychowania przedszkolnego, program nauczania ogólnego, program nauczania dla zawodu albo program nauczania dla profilu opracowany samodzielnie lub we współpracy z innymi nauczycielami. Nauczyciel może również zaproponować program opracowany przez innego autora (autorów) lub program opracowany przez innego autora (autorów) wraz z dokonanymi zmianami.

Program nauczania ogólnego 1) stanowi opis sposobu realizacji celów kształcenia i

zadań edukacyjnych ustalonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego, określonej w rozporządzeniu, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 1, albo w dotychczasowej podstawie programowej kształcenia ogólnego;

2) zawiera: szczegółowe cele kształcenia i wychowania, treści zgodne z treściami nauczania zawartymi w

podstawie programowej kształcenia ogólnego,

sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania, z uwzględnieniem możliwości indywidualizacji pracy w zależności od potrzeb i możliwości uczniów oraz warunków, w jakich program będzie realizowany,

d) opis założonych osiągnięć ucznia, a w przypadku programu nauczania ogólnego uwzględniającego dotychczasową podstawę programową kształcenia ogólnego - opis założonych osiągnięć ucznia

e) propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia;

3) jest poprawny pod względem merytorycznym i dydaktycznym.

1.uszczegóławia cele zawarte w podstawie programowej i wskazuje odpowiadające im osiągnięcia ucznia;

2.planuje jednocześnie, kiedy oczekuje się od ucznia, że będzie dysponował opisaną wiedzą, umiejętnościami i przyjmował dane postawy;

3.porządkuje zgodnie z własną koncepcją treści kształcenia, układając je w najodpowiedniejszej jego zdaniem kolejności (jak w rozkładzie materiału);

4. wybiera i proponuje formy i metody pracy z uczniami stosownie do treści, kształconych umiejętności, potrzeb i preferencji uczniów, z którymi pracuje i wreszcie własnych predyspozycji oraz warunków szkoły;

5. planuje wreszcie sposób i kryteria oceniania postępów uczniów (jak w dobrze opracowanym przedmiotowym systemie oceniania).

Diagnoza dostępnych programów Projektowanie Ewaluacja programu

Treści Celów Możliwości uczniów Potrzeb środowiska Procedur osiągania celów ( metod , form, środków)

Szczegółowa analiza podstawowych dokumentów:

- statutu szkoły- szkolnego zestawu programów nauczania- programu wychowawczego szkoły- programu szkoły- podstawy programowej kształcenia ogólnego

określonego przedmiotu

Określenie koncepcji programu: - Nazwa i adresaci programu (szczebel i typ szkoły, klasa)

- Przeznaczenie programu (w jednej czy w wielu szkołach, w regionie, w kraju) - Określenie zakresu programu (czy program obejmuje jeden przedmiot, czy blok tematyczny )

- Określenie liczby godzin na realizację programu i ich usytuowanie w planie nauczania.

Sformułowanie celów programu: - Zgodność celów programu z celami edukacyjnymi i

zadaniami szkoły zapisanymi w Podstawie programowej kształcenia ogólnego MEN.- sformułowanie celów programu w zakresie wiadomości, umiejętności i postaw ucznia.- sformułowanie celów operacyjnych.

Dobór i układ materiału nauczania: - Dobór treści kształcenia z punktu widzenia naukowości, aktualności, wartości społecznej, wartości kulturowej, wartości kształcącej i przydatności w życiu codziennym.- Trafność doboru treści kształcenia ze względu na przyjęte cele.

Wymagania programowe: - Stopień wymagań wobec uczniów w zakresie

podstawowym i ponadpodstawowym. - Stopień wymagań wobec uczniów w zakresie wiedzy, motywacji, umiejętności.- Trafność doboru metod kontroli i oceny osiągnięć ucznia.

Obudowa dydaktyczna: - Podręcznik lub wykaz literatury.

- Materiały dydaktyczne dla nauczyciela.- Przykładowe scenariusze lekcji.- Środki dydaktyczne - plansze, tablice, karty ćwiczeń, foliogramy.- Zestawy ćwiczeń dla uczniów.

Warunki wdrożenia programu: - Warunki wynikające ze specyfiki szkoły lub

nauczanego przedmiotu. - Uwagi do realizacji programu. - Proponowane formy pracy uczniów - Ewentualne nakłady finansowe

Definiowanie przedmiotu ewaluacji Określenie kryteriów Dobór metod oraz zaprojektowanie technik

badawczych Określenie próby badawczej Ustalenie sposobu analizy zebranych danych Określenie formy prezentacji danych (raportu)

Analiza wyników ewaluacji. Wnioski i weryfikacja procesu dydaktycznego. Zmiany w zakresie doboru treści kształcenia, metod ,

form pracy i środków dydaktycznych.

Czy program zwiera informacje:1.jakiego przedmiotu lub bloku przedmiotów dotyczy;2.dla jakiego typu szkoły i etapu nauki jest przygotowany;3. kto go opracował;4. na jakich podstawach teoretycznych się opiera;5. dla kogo został napisany;6.co stanowi jego wyróżnik.

Czy są informacje, jak oceniać uczniów( kryteria ,sposoby i narzędzia oceny)?

Czy zawiera informacje na temat ewaluacji?

Czy zawiera scenariusze przykładowych zajęć/ kart pracy?

Czy są informacje, jak oceniać uczniów( kryteria ,sposoby i narzędzia oceny)?

Czy zawiera informacje na temat ewaluacji?

Czy zawiera scenariusze przykładowych zajęć/ kart pracy?

Czy dokument programowy zawiera przykładowe scenariusze zająć?

Czy zawiera przykładowe karty pracy/ testy osiągnięć?

Czy dokument programowy wskazuje z czego można zrezygnować w razie trudności z realizacją programu?

1. Zgodność z podstawą programową.2. Poprawność konstrukcyjna:- cele szczegółowe;- treści programu;- opis procedur zmierzających do osiągnięcia celów;- opis założonych osiągnięć uczniów;

3. Prawdziwość informacji naukowych.

4. Poprawność dydaktyczna.- stopniowanie trudności;- realistyczne osiągnięcia;- wymagający stosowania zróżnicowanych form i metod;- umożliwiający indywidualizację nauczania;

5. Wartość z punktu widzenia programu szkoły: - rozwijający najważniejsze umiejętności - myślenia, rozwiązywania problemów, komunikowania się;- dający wymierne rezultaty;- proponujący konkretne metody pracy;- elastyczny, dający się modyfikować;

6. Wartość z punktu widzenia nauczyciela: - rozwijający umiejętności ucznia;- sprzyjający racjonalnemu planowaniu pracy;- z dobrą obudową dydaktyczną;- łatwość prowadzenia kontroli bieżącej i okresowej.

7. Wartość z punktu widzenia ucznia: - proponuje treści i umiejętności przydatne w życiu;- stanowi dobry fundament do dalszej nauki;- jest przystępny i zrozumiały;- jest atrakcyjny;- umożliwia pracę własną w razie choroby lub innej nieobecności.

dyrektor szkoły może zasięgnąć opinii: 1) nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego,

posiadającego wykształcenie wyższe i kwalifikacje wymagane do prowadzenia zajęć edukacyjnych, dla których program jest przeznaczony, lub

2) konsultanta lub doradcy metodycznego, lub zespołu nauczycielskiego, zespołu przedmiotowego lub

innego zespołu problemowo-zadaniowego, o których mowa w przepisach w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół.

powinna zawierać w szczególności ocenę zgodności programu nauczania ogólnego z podstawą programową kształcenia ogólnego i dostosowania programu do potrzeb i możliwości uczniów, dla których jest przeznaczony.

Decker F., Walker Jonas F. Soltis „Program i cele kształcenia“ WSiP , Warszawa 2000

Komorowska Hanna „O programach prawie wszystko” WSiP , Warszawa 1999

Wragg E „Trzy wymiary programu” WSiP , Warszawa 1999

Dokumenty prawne( podstawa programowa, rozporządzenia)