Святые места в раннем христианстве

– ..

, , .
, «»
. . ,
, , ,
, .
«
»
.


. ,
IV VII
– .
1. « »
, 3
1. — .
, « ».
, : ,
, -
? , ,
?
.
«» «», XX
, « », .
. « »1 «
»2 «» «».
«» ,
. «» .
«», «» - .
«» ,
,
1 Eliade M. The Sacred and the Profane: the Nature of Religion. New York, 1959. 2 Idem. Patterns in Comparative Religion. New York, 1958.
3.
.
, . , ,
, : « , ,
, » (. 3:5). :
, . : «
» (. 28:16).
, . : , .
, (. 19:4) . .
. , - .
, ,
, .
. - .

, , :
(950 — 586 .) (516 — 70 .). : «
, » (. 25:8). .
, ,
, ,
, ,
, . . .
(3. 12:28-30).
,
, .
: (), () ( ).

. — ,
.
, 586 . ..
: , . ,
, 1 . .. ,
. , ,
,
.
, - , ,
. : « ,
, ... .
» (. 12:5).
- . , —
4. , - ,
,
, : , , . , ..
3 Idem. The Sacred and the Profane. P. 21. 4 Van der Leeuw G. Religion in Essence and Manifestations. New York, 1963. P. 398.
2. .
— ,
.
«»
«», «»5.
: « , »
(. 2:19). « »
: «... , (1. 3:16)».
, , , :
« , , ,
» (. 4:21).
,
. ,
, , ,
(. 26:61).
. , , «...
» (. 7:48).
(. 7:59).
.
, .
, 1 . ..,
,
. , 5000 ,
(. 6:14-15). ,
: «... , , ?»
(.1:6).
, , ,
,
. ,
, «»
, « » (1. 3:16).
,
- ,
IV . . .,
6. ,
313 . , IV . ,
, :
; ;
. , ,
IV- ,
5 Clines D. Sacred Space, Holy Places and Suchlike. On the Way to the Post-Modern. Old Testament Essays 1967–
1998. Sheffield, 1998. P. 550. 6 Pullan W. ‘Intermingled Until the End of Time’: Ambiguity as a Central Condition of Early Christian Pilgrimage //
Pilgrimage in Graeco-Roman and Early Christian Antiquity: Seeing the Gods / Eds. J. Elsner, I. Rutherford . New
York, 2010. P. 396.
. ,
.
,
IV–VI 7. ,
, , , ,
. , ,
, , « »,
. ,
, - . ,
, « »
. , « »
,
, .
.

. , III .
«», ,
, 8.
, ,
IV . ,
, ,
9.
« » ,
10.
3. .
1. : , ,
, .
2. « » ,

. , ,
, « »
.
3. — .
7 Ibid. P. 69. 8 Minucius Felix. Octauius, 25:4; 32:1; 33:2. 9 O'Loughlin T. Adomnan and the Holy Places: The Perceptions of an Insular Monk on the Locations of the Biblical
Drama. New York, 2007. P. 17. 10 Finney P. C. Sacred Place Again // Antigüedad y Cristianismo [Sacralidad y Arqueología] XXI. Murcia, 2004. P.
71.
, 3
, ,
,
. «
» (τπος ερς)
, , .

, τπος ερς, ,

. , , ,
« » , ..
,
.
. , , ,
«»11.
,

. ,
, , .
- ? ?
- ?
« », , –
«», «» «/».
.
(χρα), (ποστης) (διστασις)12.
(
) χρα ,
- .
,
χρητος (« »)
13, « »,
11 Markus R.A. How on Earth Could Places Become Holy? Origins of the Christian Idea of Holy Places // Journal of
Early Christian Studies, 2. 1994. P. 257–271. 12 Aristoteles. Physica, 193b, 24–35. . : King H.R. Aristotle’s Theory of Topos // Classical Quarterly 44. 1950.
P. 76–96. 13 , «»: λγει κριος λλ' οδ αυτ κοδμησεν
χρητος ν, κν « ορανς θρνος» ατο λγηται, οδ' οτω περιχεται, παναπαεται δ τερπμενος τ
δημιουργ. (Clemens Alexandrinus. Stromata. 7. 2. 6, 3); Πτρος ν τ Κηργματι λγει «γινσκετε ον τι ες θες
στιν… χρητος, ς τ πντα χωρε. (Ibid. 6. 5. 39, 3). : κα πντα φορ κα πντα
γινσκει, κα οδες μν λληθεν ατν οτε κινομενος, τπ τε χρητος κα τ κσμ λ, ς γε ν κα
. ,
, 14.
, «» (τπος/locus) – ,
,
. , τπος , χρα,
15.
(διστασις) «»,
, ,
(ρος, τλος). , (τπος) – (χρα)16.
, τπος, ,
( ,
« » (θεος νρ), ,
)
17.
«» (ερν) τπος,
, (προσκειν,
κτσις, κατληψις); ερν (σιος, γιος, γνς)
, (δαμων): , ,
, , .., ,
, ββηλον – 18.
,
ερν ,
,
19. ερς τπος –
, (ερν)
, τπος ερς20.

.
(II .) (III .).
τπος ερς «»21,
. , ,
«» «». ,
«» - «», ,
.
πρν τν κσμον γενσθαι. (Justinus Martyr. Dialogus cum Tryphone 127, 2, 7). 14 Wilken R.L. The Land Called Holy. Palestine in Christian History and Thought. New Haven, L., 1992. 15 Finney P.C. Sacred Place Again // Antigüedad y Cristianismo [Sacralidad y Arqueología] XXI. Murcia, 2004. P. 69-
74. 16 Ibid. P. 71. 17 Ibid. . : Flinterman J. The Ubiquitous “Divine Man” // Numen 43. 1996. P. 82-98. 18 Finney P.C. Sacred Place Again. P. 71. 19 Ibid. . : MacCormack S. Loca sancta: The Organization of Sacred Topography in Late Antiquity // The
Blessings of Pilgrimage / Ed. R. Ousterhout. Urbana, IL, 1990. P. 7–40. 20 Finney, P.C. Topos Hieros und christlicher Sakralbau in vorkonstantinischer Überlieferung// Boreas, 7. 1984. 21 Clemens Alexandrinus. Stromata. 7.5.28,1–7.6.30,1.
(Stromata, 7.5.28,1–7.6.30,1)
, . ,
,
, , , . -
, , , τπος22.
, , -
τπος ερς
. ,
,
23.
,
, III . « »
, « - »,
24. ,
« , ,
, – »25.
,
-
. « » ,
, 26. « »
, -
, 27.
IV .

τπος ερς.
, , ,
« » , -
. , ,
, .
,
. , ,
, .
, .
22 Clemens Alexandrinus. Stromata. 7.5.29, 4–6. 23 Finney P.C. Sacred Place Again. P. 72. 24 Επερ ον «» πσα «γ» ατ «πικατρατος ν τος ργοις» στ το δμ κα τν ν ατ ποθανντων, δλον
τι κα πντα τ μρια ατς μετχει τς ρς, ν ος στι κα ουδαα γ. (Origenes. Contra Celsum 7.29.1–4). 25 …κν συμβολικς σκι εναι ποδεικνηται ουδαα κα ερουσαλμ τς καθαρς ν καθαρ κειμνης οραν
γς γαθς κα πολλς, ν στιν πουρνιος ερουσαλμ. (Ibid, 7.29.5–9). 26 Origenes. Commentarium in Evangeliun Iohannis 1.28. 27 Eusebius Caesariensis. Historia Ecclesiastica 4.26.3-4
3.
, 3

, . ,
28,
. ,
,
. , , «
, »29. ,
, ,
« » . , ,
, ,
. : «
, ,
, »30.
, ,
, , ,
31.
. ,
, 32. ,
. «»
, , .

, . ,
« »
, 33.
XVI .
. ,
, .
,
« »34. ,
28 . . .: Gregorius Nyssenus. Epistula 2 / Ed., trans.
P.Maraval (SC; 365). Paris, 1990. 29 Brown. P. The Cult of the Saints: Its Rise and Function in Latin Christianity. Chicago, 1981. P. 3. 30 Hic conditus est sanctae memoriae Martinus episcopus cuius anima in manu Dei est, sed hic totus est praesens
manifestus omni gratia virtutum. . : Brown. P. Society and the Holy in Late Antiquity. University of California
Press, 1989. P. 225. 31 MacCormack S. Loca sancta: The Organization of Sacred Topography in Late Antiquity // The Blessings of
Pilgrimage / Ed. R. Ousterhout. Urbana, IL, 1990. P. 7. 32 Ibid. 33 . Leyerle B. Landscape as Cartography in Early Christian Pilgrim Narratives // Journal of the American Academy
of Religion, 64. 1996. P. 123–124. 34 Smith J.Z. To take Place: Toward Theory in Ritual. Chicago, 1987. P. 96. . MacCormack S. Loca sancta: The
Organization of Sacred Topography in Late Antiquity // The Blessings of Pilgrimage / Ed. R. Ousterhout. Urbana, IL,
– . -,
.
?
.
, ,
. ?
, , –
.
.
,
, , ,
?
: ,
. ,
-, ,
.
,
, ,
-
- 35.
, , (Wesen)
, .

, .
,
,
.
, , ,
«
, ,
»36, – .

. –
ερ – ,
, , ..,
ερ .
,
(Wesen ). ,
,
–
ερ.
1990. P. 8. 35 Harnack A. Das Wesen des Christentums. Leipzig, 1900. 36 Finney P.C. Sacred Place Again // Antigüedad y Cristianismo [Sacralidad y Arqueología] XXI. Murcia, 2004. P. 70.
. : Idem. The Invisible God: The Earliest Christians on Art. Oxford University Press, 1994.
, , .

? , IV-V ,
:
IV , ,
37, .
38, .
, ,
39.
, ,
, ,
. , ,
.
, (
τπος)
.
– , ,
, - .
, , ,
,
(χρητος)40. «» -
, 41. ,
, « » (τπος ερς). , « »
, –
42.
, . « »43 – ,
-, ,
, , « ,
» (. 4:23–24). ,
, –
, 44.
. ,
ερ
.

37 ., : Itinerarium Burdigalense. 586-588 (CCSL; 175). Turnhout: Brepols, 1965; Itinerarium Egeriae. 12,
4–10 (CCSL; 175). Turnhout: Brepols, 1965. 38 46 108: Hieronymos Stridonensis. Epistola 46. (CSEL; 54). P. 33; Idem. Epistola 108. (CSEL; 55). P. 313–
322. 39 Gregorius Nyssenus. Epistula 2 (SC; 365). Paris, 1990. 40 Justinus Martyr. Dialogus cum Tryphone 127, 2, 7; Clemens Alexandrinus. Stromata. 7. 2. 6, 3. 41 Clemens Alexandrinus. Stromata. 7.5.28,1–7.6.30,1. 42 Origenes. Contra Celsum 7.29.1–4. 43 Finney P.C. Sacred Place Again… P. 72. 44 Ibid.
- .
, ,
,
.

ερ
.
:
.
–
. , « ».
, .
, «»,
–. ερ,
, ,

, . ,
– , , ,
, .
4.
(IV - VII .)

, , .
,
. , «»
, , ,
,
.
«
, , , »45.
, , :
, « ».


(VII ).
, ( ) .
,
. ,
,
, 46.

, – .
,
, itineraria (.. ,
)47.

– , « » (
«»).
V .
48.
45 Morinis, E.A. Introduction: The Territory of the Anthropology of Pilgrimage // Sacred Journeys: The Anthropology
of Pilgrimage / Ed. E.A. Morinis. Westport, Connecticut. 1992. P. 4. 46 MacCormack S. Loca sancta: The Organization of Sacred Topography in Late Antiquity // The Blessings of
Pilgrimage / Ed. R. Ousterhout. Urbana, IL, 1990. P. 7–40. 47 . : Itineraria et alia geographica / Ed. J. Fraipont. (CCSL; 175). Turnhout:
Brepols, 1965. 48 , « », ,
, , . –
, ,
(V ). VIII .

– , , ,
. ,
49.
, IV ,
, .
50. ,
51.

. ,
, 52.
,
– .
, (313 .)
. II
. , , 190
, , , ,
53. ,
, 251 . ,
54.

. – –
330 .
.
, , (,
), .
. ,
( , Piacenza)
55.
.
, , ,
56.
30- IV .
. 57.
49 Elsner, J., Rutherford, I. Introduction: The Concept of Pilgrimage and Its Problems // Pilgrimage in Graeco-Roman
and Early Christian Antiquity: Seeing the Gods / Eds. J. Elsner, I. Rutherford. Oxford Univesity Press, Oxford. 2005.
P. 29. 50 Ibid. 51 Markus R.A. How on Earth Could Places Become Holy? Origins of the Christian Idea of Holy Places // Journal of
Early Christian Studies, 2. 1994. P. 257–271. 52 Elsner, J., Rutherford, I. Op.cit. P. 29. 53 Eusebius Caesariensis. Historia ecclesiastica. 4.26.14. 54 Ibid. 6.11.2. 55 Antonini Placentini itinerarium, 31 / Ed. J. Fraipont. (CCSL; 175). Turnhout: Brepols, 1965. 56 Gregorius Nyssenus. Epistula 2 / Ed., trans. P.Maraval (SC; 365). Paris, 1990. 57 Itinerarium Burdigalense / Ed. J. Fraipont. (CCSL; 175). Turnhout: Brepols, 1965. P. 3–36.
, .
, ,
.
– ,
. , .
, , , 381-384 . 58
, , .
.
, .
.

.
.
,
46 10859. 46, ,
. , ,
. ,
,
. ,
.
, .
108, « »,
404 .
: .
, ,
.
, .
, ,
.
438 – –
. , .
, .
( 404 570 .)
,
,
60.
570 .
.
58 Egeria. Itinerarium Egeriae seu Peregrinatio ad loca sancta / Ed. P. Geyer, O. Cuntz. (CCSL; 175). Turnhout:
Brepols, 1965. P. 37–90. 59 Hieronymos Stridonensis. Epistola 46. (CSEL; 54). P. 33; Idem. Epistola 108. (CSEL; 55). P. 313–322. 60 , V « » (Pseudo-Eucherius. De situ Hierusolimae
epistula ad Faustum presbyterum / Ed. J. Fraipont. (CCSL; 175). Turnhout: Brepols, 1965. P. 235–243);
VI (Theodosius. De situ terrae sanctae / Ed. P. Geyer. (CCSL; 175).
Turnhout: Brepols, 1965. P. 113–125).
(Piacenza). ,
. , , ,
. ,
, ,
,
.
VII ,
100 61.
, .
,
.
,
.
61 (Adamnanus Hiensis. De locis sanctis / Ed. L. Bieler. (CCSL;
175). Turnhout: Brepols, 1965. P. 183–234; Beda Venerabilis. De locis sanctis / Ed. J. Fraipont. (CCSL; 175).
Turnhout: Brepols, 1965. P. 251–280).