View
50
Download
2
Category
Preview:
DESCRIPTION
Succesvol complexe transities realiseren. Nijmegen, 9 oktober 2014. Prof. Dr. Patrick Vermeulen Dr. ing. Hub Hamers CMC. Agenda. Achtergrond Een institutioneel perspectief Casuïstiek Voorlopige conclusies. Zorg als institutie in vogelvlucht. Onze omgang met ziekte en ander ongerief - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Succesvol complexe transities realiseren
Nijmegen, 9 oktober 2014
Prof. Dr. Patrick VermeulenDr. ing. Hub Hamers CMC
Agenda
Achtergrond
Een institutioneel perspectief
Casuïstiek
Voorlopige conclusies
Zorg als institutie in vogelvlucht
Onze omgang met ziekte en ander ongerief
WHO (1948) versus nieuwe definitie (Huber 2011)
Als (sub)sector continu in verandering
Groei en (poging tot) afbouw
De-institutionalisering, scheiden wonen & zorg, deconcentratie, normalisatie, etc.– Casus: GGZ, de-institutionalisering, casus: GHZ, normalisatie &
deconcentratie en casus: Ouderenzorg, verpleeghuis & verzorgingshuis
Kritische noten t.a.v. de huidige zorg
De sector Zorg en Welzijn: per jaar ca. 93 miljard
Te groot beslag op BBP, nr 2 wereldwijd, nu pp per jaar ca. 5 mille, dat verdubbelt als we niets doen!
Teveel is in het zorgdomein terecht gekomen!
En doen we vanuit de zorg wel altijd de goede dingen?– Over grenzen aan het leefplezier;– Zorg & kwaliteit van leven;– Dit is nu geagendeerd, vanuit de aanname dat wij als
zorgsector teveel doen!– De gezondheidszorg wordt anders, en dat is maar goed ook,
ondanks alle transitiepijn die daar onvermijdelijk bij hoort– En zorg is te belangrijk om aan de gezondheidszorg alleen
over te laten, ofwel stuur op transsectorale innovatie.
OECD Health Data 2011Uitgaven aan zorg als percentage Bbp
Onvermijdelijke verandering in zorg & welzijn
Effect vergrijzing nog nihil, desondanks nu al sterke groei– curatieve zorg kan steeds meer, op oudere populatie– afgeleide kosten bij care en welzijnszorg
Bij ongewijzigd beleid richting 2020 en verder– dubbele vergrijzing, ontgroening, verkleuring, een explosie van kosten
én arbeidsmarktproblemen.
Aanbod past niet bij vraag:– klant niet centraal in huidige cure/care/welzijnsaanbod– Laat staan “patiënt/cliënt/burger als partner”
Transitie gericht op herschikking taken & verantwoordelijkheden
Maar: wat is “succesvol realiseren van een complexe transitie”?
Een institutioneel perspectief
Wat zijn instituties?
“Multi-dimensionele sociale structuren die bestaan uit regulatieve, normatieve of cultureel-cognitieve elementen die stabiliteit en betekenis geven en het gedrag van actoren (individuen en organisaties) richting geven” (Scott, 2001)
Dimensies van instituties
Regels hebben een min of meer dwingend karakter en zijn vaak gekoppeld aan een vorm van handhaving of sancties.
Normatieve krachten zijn een weerspiegeling van de waarden en normen; hebben een overwegend prescriptief en dwingend karakter: geven organisatie legitimiteit.
Cognitieve krachten omvatten de gedeelde referentiekaders die uiteindelijk als vanzelfsprekend worden aangenomen door actoren
Een institutioneel perspectief
Instituties op verschillende niveaus:
Maatschappij (omgangsvormen, hand schudden)
Organisatievelden (bonuscultuur)
Organisaties (vanzelfsprekendheden, normen en waarden)
Materieel en Immaterieel
Een institutioneel perspectief
trailer billy elliot hier invoegen
De kracht van geïnstitutionaliseerde opvattingen
Experiment om effect van institutionalisering aan te tonen
Donkere kamer: autokinetic effect
Verwachting: hoe sterker geinstitutionaliseerd, hoe hoger het niveau van conformity
Resultaten van Zucker bevestigen de hypothese
Dus: persoonlijke invloed < organisatie < kantoor
Een institutioneel perspectief
Organisaties worden naast hun marktcontext ook door een institutionele context beïnvloed: de regels, normen, waarden en de ideologie van de bredere omgeving waarin deze organisaties opereren.
Daardoor adopteren organisaties allerlei structuren, procedures en concepten NIET op basis van efficiency, maar op basis van legitimiteit.
Een institutioneel perspectief
Keuzes en acties van organisaties worden gestuurd door het organisatieveld waartoe zij behoren.
Organisaties laten zich dus vooral leiden door normen, waarden en overtuigingen die sterk zijn verankerd met de institutionele omgeving.
Naarmate organisatievelden langer bestaan worden institutionele krachten steeds sterker en wordt het steeds moeilijker voor organisaties om af te wijken van de ingeslagen weg en raken zij verstrikt in hun verleden.
Omgaan met institutionele complexiteit
Institutionele complexiteit ontstaat wanneer organisaties worden geconfronteerd met tegenstrijdige en onverenigbare eisen, normen en waarden van verschillende stakeholders.
…tussen Scylla, Charybdis en andere zeemonsters
Een illustratie: ParkinsonNet
ParkinsonNet en institutionele complexiteit
ParkinsonNet wordt geconfronteerd met een veelheid aan regels en procedures om medische zorg te leveren, deels gebaseerd op normen, waarden en medische richtlijnen
Monodisciplinaire richtlijnen geven echter niet voldoende basis om optimale ketenzorg te verlenen. Daarom worden multidisciplinaire richtlijnen ontwikkeld die de samenwerking tussen disciplines moeten faciliteren.
Levert spanning op tussen verschillende zorgaanbieders die met deze nieuwe richtlijnen om moeten gaan (aantasting autonomie)
Omgaan met institutionele complexiteit
Veranderen van Instituties
Framing
Netwerk creatie
Infrastructuur ontwikkelen
Agenda
Achtergrond
Een institutioneel perspectief
Casuïstiek
Voorlopige conclusies
Transities in het publieke bestel
In feite 4 transities
Casuïstiek: op ouderenzorg gericht
Transitie in betekenis voor partijen:– burgers, (potentiële) zorgvragers– zorg- en welzijnsaanbieders (organisatie
transformatie)– medewerkers, professionals, arbeid- & scholing– overheden, financiers e.d.
Daarmee: framing, infrastructuur & netwerkcreatie
Transitie & transformatie in de care
Van onderop:– experimenten / bewegingen vanaf jaren 90– schaalvergroting, kleinschaligheid en portfolio
Mixed:– op branche niveau(s)– kennisinstituten
Van bovenaf, vooral wetgevend:– ZZP maatregelen, scheiden wonen & zorg– WLZ, etc.
Framing, infrastructuur & netwerkcreatie
Start: inhoudelijke visie op zorg & leefbaarheid, één agenda, vanuit visie naar concrete doelen: – caring community, een leefbare (regionale) samenleving;– een meer gezonde bevolking, meer kwaliteit van leven en– een duurzaam gezondheidszorgsysteem.– Onderbouwd door (literatuur)onderzoek en impactanalyse.
Uitgangspunten:– maatschappelijk belang voorop;– nadruk op (dreigend) kwetsbare senior;– vertrek vanuit de (oudere) burger.
Werk in (netwerk & keten)arrangementen mede met de burger en zie de transities als kans, organisatiebelangen zijn niet leidend.
Doel: versterken zorg in regio
Visie binnen brede netwerkbenadering
Bouwen aan één netwerk in één regio, meer dan zorg alleen Grenzen van de (gezondheids)zorg in zicht Beperkte voortgang in toegevoegde (gezonde)levensjaren Financieel, dus in disbalans Leefstijl wint aan belang Dus enerzijds: Slimme zorg Anderzijds: naar een relatief kleiner (zorg)domein
Veel evidentie: in een brede netwerk- & ketenbenadering met minder kosten meer impact, passend bij een maatschappij waarin het aantal mensen met een chronisch verlopende aandoening groot is. Niet ziekte staat voorop maar hoe daar mee om te gaan.
Van onderop casussen als mKBA
Het geëxtramuraliseerde verzorgingshuis
De burger in de lead, zorgcoöperatie
Beide casussen uiterst kosteneffectief:– Maatschappelijke kosten baten analyse– En impact op:
• Gezondheidseffect• Minder zorgconsumptie• Kwaliteit van leven
Conclusies als ouderenzorgorganisatie
Werkend in omgeving die institutioneel complex is. Maar het maatschappelijk vraagstuk (dubbele vergrijzing) is niet
alleen door de zorg(sector) op te lossen. Zorgdomein gaat in omvang terug, vooral doen waar jij goed in
bent. Als ketenorganisatie te werk gaan om doel te bereiken
– bestuurlijk, maar in feite op ieder niveau;– dus ook ‘keten netwerkende’ zorgprofessionals;– samenwerking met anderen staat voorop.
Dus anders dan nu:– organisatie, besturingsfilosofie, competenties, etc.
De burger voorop, ook institutioneel/programmatisch. Sturen op maatschappelijke impact, op kwaliteit van leven.
Tot slot
Instituties maken organiseren mogelijk– Ze geven houvast
Instituties belemmeren het functioneren en veranderen van organisaties– Ze verblinden ons
Tot slot
Denk institutioneel; evolutie in plaats van revolutie
Inclusieve strategie
Sluit aan bij bestaande instituties
Definieer de nieuwe regels van het spel
Begrijp het verleden
Institutionele verandering is een moeizame strijd
Recommended