SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ...- Pletismograf 2. Basınçlar-Agız içi basınç ölçüm cihazları...

Dr. Şermin BÖREKÇİ

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Temel Solunum Fonksiyon Testi

Uygulamaları

Solunum fonksiyonlarını değerlendirmek

için kullanılan testler nelerdir?

Solunum fonksiyonlarını değerlendirmek

için kullanılan testler

1. Volüm ve akım ölçümleri

- Basit spirometre,

- Akım-volüm halkası

- Pletismograf

2. Basınçlar

- Agız içi basınç ölçüm cihazları

- Pletismograf

3. Direnç (basınç ve eszamanlı

akım)

- Pletismograf ve diger teknikler

4. Komplians (basınç ve

eszamanlı volüm)

- Pletismograf

5. Difüzyon ölçümü

6. Arter kan gazı ölçümü

7. Kardiyopulmoner egzersiz

testleri

- Bisiklet

- Yürüyen halı

8.Metabolik ölçümler

RÖLATİF KONTRENDİKASYONLAR

• Hemoptizi

• Pnömotoraks

• Yeni geçirilmiş MI veya pulmoner emboli

• Torasik, abdominal vaya serebral anevrizma

• Yeni geçirilmiş göz operasyonu

• Ağır bulantı ve kusma atakları

• Yeni geçirilmiş torasik ve abdominal cerrahi

• Tüberküloz ve bulaşıcı akciğer hastalıkları

SPİROMETRİ ÖNCESİ

• 24 saat önce sigara içmemeli

• 4 saat önce alkol almamalı

• Kısa etkili bronkodilatör ilaçları 2 saat

• Uzun etkili bronkodilatör ilaçları 12 saat önceden

kesmiş olmalı

• En az 2 saat aç kalmalı

• Testten önce 30 dakika egzersizden kaçınmalı

Kilo ve boy mutlaka

ölçülmeli

• Boy daha uzun

• Ağırlık daha az bildirilmekte

SPİROMETRİ KABUL EDİLEBİLİRLİK

KRİTERLERİ

Spirogramda artefakt bulunmamalı

• Test sırasında öksürmemeli veya glottis

kapatılmamalı

• Test erken bitirilmemeli

• Efor değişkenlik göstermemeli

• Ağızlıktan kaçak olmamalı

• Ağızlık dille veya ısırılmamalı

SPİROMETRİ KABUL EDİLEBİLİRLİK

KRİTERLERİ

Yeterli bir ekspirasyon yapılmalıdır:

• Ekspirasyon süresi 6 saniye olmalı veya bir

plato çizdirilmelidir veya

• Kişi ekspirasyonu bitirdiğinde en az 1 saniye

süreyle volümde değişme olmamalıdır

• Yaşlı veya obstrüksiyonu olanlarda

ekspirasyon 15 saniyeye uzatılmalıdır

STANDARDİZASYON

• Her hastaya en az 3 test yaptırılmalı

• Eğer 8 kez tekrarlanmasına karşın

kabul edilebilir bir sonuç elde

edilemiyorsa test sonlandırılmalı

AKIM VOLÜM HALKASINI MUTLAKA

DEĞERLENDİRİN

Zaman-volüm Akım-volüm

Zaman (s)

Vo

lüm

(L

)

Akım

(L

/s)

Volüm (L)

AKIM VOLÜM HALKASI

Öksürük

KaçakDeğişken efor Erken sonlandırma

Glottis kapanması

OBSTRÜKSİYON

FEV1/FVC < %75-80

Erişkinlerde

FEV1/FVC < %75-80

Çocuklarda

FEV1/FVC < %90

OBSTRÜKSİYON

GINA 2017

OBSTRÜKSİYON

Bronkodilatörden sonra***

FEV1/FVC < 70%

GOLD 2018

OBSTRUKTİF VENTİLASYON

BOZUKLUĞU

• Astım

• KOAH

• Kistik fibrosis

• Bronşektazi

OBSTRÜKSİYON

BRONŞ DUYARLILIK TESTLERİ

Reversibilite

Bronş Provokasyon

Testleri

• Beta-2 agonist 400 mcg

• Antikolinerjik 160 mcg

• Ya da ikisinin kombinasyonu

30-45 dakika sonra FEV1’de;

REVERSİBİLİTE

Bazal değere göre %12 ve mutlak değer olarak

200ml artış

REVERSİBİLİTE

Erken Reversibilite:

Beta-2 agonist 200-400 mcg 10-15 dakika sonra

FEV1’de;

****Bazal değere göre %12 ve mutlak değer olarak

200mL artış

** %15 ve mutlak değer olarak 400ml artış daha

güvenli

Geç Reversibilite:

4 haftalık anti inflamatuar tedavi sonrası FEV’1’de;

***Bazal değere göre %12 ve mutlak değer olarak

200mL artış

GINA 2017

• Metakolinle FEV1 ≥%20 düşüş

• Histamin, standardize hiperventilasyon,

hipertonik salin veya mannitolle FEV1 ≥%15

düşüş

BRONŞ PROVOKASYON TESTLERİ

BRONŞ PROVOKASYON TESTLERİ

✓ Astım düşündüren fakat solunum

fonksiyon testleri normal olanlarda

✓ Negatif test astımı reddettirir

✓ Pozitif test astımı destekler

Astım ve

Allerjik Rinit

Kistik Fibroz

KOAH

Bronkopulmoner displazi

Astım veya Pozitif olabilir

0

4

4

İNTRATORASİK OBSTRÜKSİYON

0

4

4

EKSTRATORASİK OBSTRÜKSİYON

YUKARI SOLUNUM YOLLARININ FİKSE

OBSTRÜKSİYONU

0

4

4

OSAS

OSAS

FEF50/FIF50 oranı> 1

RESTRİKTİF VENTİLASYON

BOZUKLUĞU

• FEV1/FVC normal

veya artmış

• FVC, VC de azalma

• TLC de azalma

KOMBİNE VENTİLASYON

BOZUKLUĞU

• TLC de azalma

• FEV1/FVC de azalma

AKCİĞER VOLÜMLERİ ÖLÇÜM

ENDİKASYONLARI

FVC düşük

FEV1/FVC normalin alt sınırında

• Restriktif ?

• Obstruktif?

• Kombine?

30

AKCİĞER VOLÜMLERİ ÖLÇÜM

ENDİKASYONLARI

Hiperinflasyonun saptanması

• Akciğer volüm azaltma cerrahisi

için değerlendirme

• RV/TLC artmış olgular daha çok

yarar görüyor

Criner, 2011

TLC, FRC VE RV SPİROMETREYLE

SAPTANAMAZ

✓Nitrojen arındırma

✓Helyum dilüsyon

✓Pletismografi

✓Radyoloji

Bir dakika’da 1mmHg basınç

farkıyla alveolokapiller

membrandan geçen gaz

miktarıdır (25mL/dk/mmHg)

DİFÜZYON KAPASİTESİ

Kapiller volüm

Hemoglobin konsantrasyonu

Alveole-kapiller yüzey alanı ve kalınlığına bağlı

Difüzyon testi esnasında, birim hacim başına

düşen CO difüzyonunu saptamak için alveoler

volüm (VA ) ve hematokrit ölçülmeli

DİFÜZYON KAPASİTESİ

DLCO ÖLÇÜMÜNÜ ETKİLEYEN

FAKTÖRLER

• Yaş, boy, vücut yüzey alanı

• Sigara içimi

• Hemoglobin düzeyi

• Vücut pozisyonu ve egzersiz

• Akciğer volümleri

• İnspirasyon ve ekspirasyon manevraları

DLCO ÖLÇÜMÜNÜ ETKİLEYEN

FAKTÖRLER

• Yükseklik

• Oksijen konsantrasyonu

• Diürnal değişim

• Menstruel siklus

• Alkol alımı

• Cinsiyet ve etnik köken

DLCO’DA AZALMA

Alveole-kapiller yüzeyde azalma

✓ Rezeksiyon

✓ Pulmoner fibrozis

✓ Amfizem

✓ Pnömoni

DLCO’DA AZALMA

Akciğer kapiller volümünde azalma

✓ Vaskülit

✓ Pulmoner emboli

✓ PHT

✓ Amfizem

✓ İAH

Difüzyon mesafesinde artış

✓ P. Jiroveji pnömonisi

DLCO’DA ARTMA

Pulmoner vasküler yatakta açılma ve

kapiller kan volümünde artış

✓ Egzersiz

✓ Obesite

✓ Sol-sağ şant

Hb miktarında artış

✓ Polisitemi

✓ Pulmoner hemoraji

DLCO’NUN KLİNİK ÖNEMİ

• Akciğer Prankimal tutulum

• Tedaviye yanıtın değerlendirilmesi

DLCO’da ≥%15 anlamlı

• Astım-KOAH ayırıcı tanı

✓ Teknik ve biyolojik birçok faktörden etkilenir

✓ Spirometri kadar tekrar edilebilir değil

✓ Interstisyel hastalıkların takibinde ve amfizemde

fonksiyonel düşüşün tespitinde önemli

DİFÜZYON KAPASİTESİ

Eve Notlar

✓ Yanlış tanı eksik veya gereksiz

tedavi’yi engellemek için

STANDARTLARA UYGUN TEST

yapılmalı…….

✓ Yetersiz ve yanlış yapılmış testler

yerine HİÇ YAPMAMAK DAHA İYİ !