SELAMİ TURHAN MAKİNA MÜHENDİSİ/EĞİTMEN

SELAMİ TURHANSELAMİ TURHANMAKİNA MÜHENDİSİ/EĞİTMENMAKİNA MÜHENDİSİ/EĞİTMEN

İŞ KAZASIİŞ KAZASI

2

• İ.K.MADDE 77 - İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler.

• İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar.

3

ÜLKEMİZDE İŞ KAZALARI

Her yıl

100.000 İş Kazası

2500 Ölüm

4000 Malul

4

İŞ KAZASI• (ILO) Uluslararası Çalışma Örgütü:

“ Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol altına alınmamış olan, etrafa zarar verecek nitelikteki olaylar” olarak tanımlamaktadır.

• (WHO) Dünya Sağlık Örgütü:

“Önceden planlanmamış, çoğu kişisel yaralanmalara, makinelerin ve araç gereçlerin zarara uğramasına, üretimin bir süre durmasına yol açan bir olay “ olarak tanımlamaktadır.

5

• Kaza,dıştan ve ani bir etkiyle meydana gelen ve kişilere zarar veren istenmeyen bir olaydır.

• Kaza zinciri faktörleri (Dik duran domino taşları modeline göre)

1- Doğal koşullar

2- Kişisel eksiklikler

3- Güvensiz durum ve davranışlar

4- Kaza

5- Zarar (ölüm veya yaralanma)

6

• ÜLKEMİZDE İŞ KAZASI TANIMI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU 13.MADDEDE YER ALMAKTADIR.

• Bu tanımda;• Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,• İşveren tarafından yürütülmekte olan iş

dolayısıyla,• Sigortalının işveren tarafından görev ile başka bir

yere gönderilmesi yüzünden, asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,

• Emzikli sigortalı kadının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,

• Sigortalının, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen yada sonradan bedence veya ruhça arızaya uğratan olaydır.

İŞ KAZASI

8

Sayın Şantiye Şefim

İş kazası tutanağına planlama hatası diye yazmıştım,bunu yeterli görmeyerek ayrıntılı olarak yazmamı istemişsiniz.

Şu anda hastanede yatmama neden olan iş kazası aynen aşağıda anlattığım gibi olmuştur.

9

Bildiğiniz gibi ben bir duvar ustasıyım.

İnşaatın altıncı katındaki işimi

bitirdiğim zaman biraz tuğla artmışdı.

Yaklaşık 250 Kg. kadar olduğunu tahmin ettiğim bu tuğlaları aşağıya indirmek gerekiyordu

10

• Aşağıya indim, bir varil buldum, ona sağlam bir ip bağladım,altıncı kata çıktım.İpi bir çıkrıktan geçirip,ucunu aşağıya saldım.Tekrar aşağıya indim ve ipi çekerek varili altıncı kata çıkardım.İpin ucunu sağlam bir yere bağlayıp tekrar yukarı altıncı kata çıktım.Bütün tuğlaları varile doldurdum.

11

• Aşağıya indim,bağladığım ipin ucunu çözmemle birlikte birden kendimi havalarda buldum.Nasıl bulmamayım?Ben yaklaşık 70 kiloyum.250 Kg.lık varil süratle aşağıya düşerken beni yukarıya çekti.Heyecan ve şaşkınlıktan ipi bırakmayı akıl edemedim.Yolun yarısında varille çarpıştık.

12

• Sağ iki kaburgamın bu sırada kırıldığını sanıyorum.Tam yukarı çıkınca,iki parmağım iple beraber çıkrığa sıkıştı,parmaklarımda bu sırada kırıldı.Bu esnada yere çarpan varilin dibi çıktı ve tuğlalar etrafa saçıldı,varil hafifleyince, bu sefer ben aşağı inmeye varil yukarı çıkmaya başladı

13

• yolun yarısında yine varille çarpıştık.Sol bacağımın kaval kemiği de bu sırada kırıldı.Can havli ile ipi bırakınca.Yere düştüm,kalça kemiğimde bu anda kırılmış.Başımı yukarıya kaldırdığımda boş varilin süratle üzerime geldiğini gördüm.

14

• Kafatasımın da böyle çatladığını sanıyorum.Bayılmışım,gözümü hastanede açtım.Cenab-ı Haktan tüm kullarını böyle görünmez kazalardan korumasını niyaz eder,hürmetle ellerinizden öperim Duvarcı Ustanız ........

15

16

İNSANLARIN EN TEMEL İNSANLARIN EN TEMEL HAKKI NEDİR HAKKI NEDİR ??

YAŞAMA HAKKIYAŞAMA HAKKI

NASIL BİR YAŞAMA HAKKI ?NASIL BİR YAŞAMA HAKKI ?

SAĞLIKLI, FİZİKSEL VE SOSYAL SAĞLIKLI, FİZİKSEL VE SOSYAL YÖNDEN TAM BİR İYİLİK HALİ YÖNDEN TAM BİR İYİLİK HALİ

İÇİNDE OLMAK.İÇİNDE OLMAK.

SAĞLIK ?

YALNIZ HASTALIK VE SAKATLIĞIN OLMAMASI DEĞİL, FİZİKSEL VE RUHSAL YÖNDEN TAM BİR İYİLİK HALİDİR. ( WHO)

SAĞLIK

SOSYAL İYİLİK

FİZİKSEL

+=

İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ ?

İŞYERLERİNDE İŞİN YÜRÜTÜMÜ SIRASINDA, ÇEŞİTLİ SEBEPLERDEN KAYNAKLANAN SAĞLIĞA ZARAR VEREBİLECEK ŞARTLARDAN KORUNMAK AMACIYLA YAPILAN SİSTEMLİ VE BİLİMSEL ÇALIŞMALAR

ÜRETİMİN GERÇEKLEŞEBİLMESİ İÇİN;

+ + = TEHLİKE VE RİSK

ÖNEMLİ OLAN ÜÇ UNSURUN UYUM İÇERİSİNDE BULUNMASIDIR

ENERJİ

TEZGAH

İŞÇİ

İNSANIN EN TEMEL HAKKI OLAN YAŞAMA HAKKINI TEHDİT EDEN VE ÇOĞU KEZ KARŞIMIZA KAZALAR VE MESLEK HASTALIKLARI OLARAK ÇIKAN TEHLİKELERDEN -İNSANLARI KORUMAK, -ZARARLI UNSURLARI ORTADAN KALDIRMAK VEYA EN ALT DÜZEYE İNDİRMEK,- KISACASI DAHA GÜVENLİ BİR ÇALIŞMA ORTAMI SAĞLAMAKTIR.

BİR BAŞKA İFADE İLE;

1- ÇALIŞANI KORUMAK2- ÜRETİM GÜVENLİĞİ SAĞLAMAK3-İŞLETME GÜVENLİĞİ SAĞLAMAK.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN AMAÇLARI

24

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN TOPLUMSAL,TEKNOLOJİK VE BİLİMSEL GELİŞMELER BAĞLAMINDA

DÖRT TEMEL KURALI VARDIR.

1) ÇALIŞANIN SAĞLIK YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

2) OLUMLU ÇALIŞMA DÜZENİ

3) SAĞLIKLI ÇALIŞMA ORTAMI

4) GÜVENLİ ÇALIŞMA ORTAMI

25

ÇALIŞANLARIN SAĞLIK YÖNÜNDEN

DEĞERLENDİRİLMESİ

İŞLERİN NİTELİĞİ, YAŞ CİNSİYET

26

BİRİNCİ AŞAMADA İŞLER NİTELİKLERİNE GÖRE TASNİF

EDİLMELİ

(AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLER)

TASNİFİ YAPILAN İŞLERE GÖRE;

• YAŞ SINIRLAMALARI

(14-15 YAŞ / 16-18 YAŞ / 18 YAŞ YUKARISI / 50 YAŞ VE YUKARISI)

• CİNSİYET SINIRLAMALARI

(KADIN-ERKEK)

27

İKİNCİ AŞAMADA

İŞE GİRİŞ SAĞLIK MUAYENELERİ

ÜÇÜNCÜ AŞAMADA

PERİYODİK SAĞLIK MUAYENELERİ

İŞİN DEVAMI SIRASINDA

28

İŞE YERLEŞTİRME SONRASI DÖNEMDE, Çalışanların meslek hastalıkları risklerine

karşı korunması, işyerinde ilk yardım organizasyonu , acil tedavi, sağlık eğitimi, sağlık personeli, araç, gereç, malzeme vb.

diğer sağlıkla ilgili hususlar iş sağlığı ve güvenliğinin sağlıkla ilgili önemli bir boyutunu oluşturmaktadır.

29

OLUMLU ÇALIŞMA DÜZENİ

OLUMLU ÇALIŞMA DÜZENİNİ BELİRLEYEN UNSURLAR, ÜCRET, ÜCRET ÖDEME ŞEKLİ, İŞ GÜVENCESİ, ÇALIŞMA SÜRESİ, İSTİRAHAT ARALIKLARI, İZİNLER, FAZLA ÇALIŞMA GİBİ İLK BAKIŞTA SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİ DOĞRUDAN İLGİLENDİRMEDİĞİ DÜŞÜNÜLEN UNSURLARDIR.

30

BU UNSURLAR,YETERSİZ BESLENME, AŞIRI YORGUNLUK, STRES, YANLIŞ VE SAKINCALI İŞ

YÖNTEMLERİNİN UYGULANMASI,DİKKATSİZLİK VE DALGINLIK VB. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİ ÇOK

ÖNEMLİ ORANDA ETKİLEYEN. OLUMSUZ SONUÇLARI YARATMAKTADIR.

31

SAĞLIKLI ÇALIŞMA ORTAMI

SAĞLIK SAKINCALARI EN AZA İNDİRİLMİŞ BİR İŞYERİ ORTAMI OLARAKTA BELİRTİLEBİLİR.

SAĞLIK SAKINCALARI

ÜRETİM TEKNOLOJİSİNİN DEĞİŞİMİ

BAŞTA OLMAK ÜZERE BİR ÇOK ETKENİN DEĞİŞİMİNE BAĞLI OLARAK DEĞİŞİKLİK GÖSTERMEKTEDİR.

32

SAĞLIK SAKINCASI YARATACAK ETMENLER :

1) FİZİKSEL ETMENLER

2) KİMYASAL ETMENLER

3) BİYOLOJİK ETMENLER

4) PSİKO-SOSYAL ETMENLER

5) ERGONOMİK ETMENLER

33

GÜVENLİ ÇALIŞMA ORTAMI

BU KURALIN EN KISA ANLATIMI

İŞ KAZASINI OLUŞTURAN,

TEHLİKELİ DAVRANIŞ VE TEHLİKELİ DURUMUN ORTADAN KALDIRILMASI OLARAK İFADE EDİLEBİLİR

34

TEHLİKELİ DURUMLARIN ÖNLENMESİ

SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİNİN ALINMASI VE ALINAN ÖNLEMLERİN SÜREKLİ KONTROL EDİLMESİ İLE SAĞLANABİLİR.

?

TEHLİKERİSK

TEHLİKE

BİR KİŞİYE, MADDEYE, CİHAZA, İŞE VEYA İŞ YÜRÜTÜMÜNE ;

SAKATLIK,

HASAR,

KAYIP VEYA

ZARAR VERME İHTİMALİ OLAN HER

ŞEY.....

RİSKTEHLİKE DURUMUNDAKİ ZARARIN

GERÇEKLEŞMESİ, MEYDANA GELMESİDİR.

Suya girerseniz köpek balığı bir risktir.

Diğer tehlikeler nelerdir?-Hindistan cevizi

-Hava -Güneş-Yağmur-Rüzgar-Deniz-Ağaç

Söz konusu riskleri değerlendirirken, konuyu tehlikenin çeşitleri ve büyüklüğü nispetinde ele almalıyız.

40

41

42

44

45

46

47

4804/21/23 48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

İŞÇİ HERHANGİ BİR ENERJİ KAYNAĞI YA DA TEHLİKELİ MATERYAL İLE TEMAS EDER Mİ?

TEHLİKENİN TANIMLANMASI

- ELEKTRİK

-SICAK-SOĞUK

-KİMYASAL MADDELER

-RADYASYON

-GAZLAR YA DA DUMANLAR

-SU YA DA BUHAR

-YETERSİZ HAVA

İŞÇİYE HERHANGİ BİR ŞEY

ÇARPABİLİR Mİ?

-- HAREKETLİ NESNELER

-- DÜŞEN CİSİMLER

İŞÇİ HERHANGİ BİR ŞEY E

ÇARPABİLİR Mİ?

-- DURAN YA DA HAREKETLİ NESNELER

-- KESKİN KÖŞELER

-- ANİDEN DIŞARI ÇIKAN NESNELER

İŞÇİ HERHANGİ BİR ŞEYİN İÇİNDE -ÜZERİNDE-YA DA ARASINDA

SIKIŞABİLİR Mİ?

- AÇILIP KAPANAN NESNELER

-HAREKETLİ VEYA DURAN NESNELER

İŞÇİ KAYARAK VEYA BİR YERE TAKILARAK

DÜŞER Mİ?

- AYNI SEVİYEDE

-DAHA AŞAĞI/YUKARI SEVİYEDE

AŞIRI ZORLAMA İHTİMALİ VAR MI?

- KALDIRIRKEN,

-ÇEKERKEN

-İTERKEN

SORULARIN HER BİRİ CEVAPLANARAK POTANSİYEL KAZALARIN VE TEHLİKELERİN SEBEPLERİ TANIMLANABİLİR. BU TANIMLAMALARLA İŞYERİ DAHA GÜVENLİ VE ETKİN HALE GETİRELEBİLİR.

64

Man (İnsan ) 1- Psikolojik Nedenler: Unutkanlık, sıkıntı-üzüntü-keder, çevre etkileri, istem dışı davranış, ihmalci davranış, hatalı davranış vb. 2- Fiziksel Nedenler: Yorgunluk, uykusuzluk,alkol, hastalık vb. 3- İşyeri Nedenleri: İnsan ilişkileri, takım çalışması, iletişim vb.

65

Bir kazanın iş kazası olarak nitelenmesi, kazaya uğrayanın

haklarının iş yasaları çerçevesinde değerlendirilmesini sağlar.

66

BİLDİRİM

• İşverenler işyerlerinde meydana gelen iş kazasını ve tespit edilecek meslek hastalığını en geç iki iş günü içinde yazı ile ilgili bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadırlar.

4857 Sayılı İş Kanunu Madde:77

67

İŞYERİ KAZA BİLDİRİM FORMU                                                                             Düzenlenme Tarihi:____/____/_____

İŞYERİNİN

Bölge Müdürlüğün Sicil No:

Ünvanı:

Adresi:

İşçi Sayısı:              Erkek              Kadın              Çocuk    

Kaza Tarihi:

Kazanın Meydana Geldiği Bölüm:

Kaza Gününde İşbaşı Saati:

Kazanın ortaya Çıkardığı Takribi Maddi Zarar:

Kazazede veya Kazazedelerin

Adı ve Soyadı:

Sigorta Sicil No:

Yaşı:

İşe Giriş Tarihi:

Esas İşi:

Kaza Anında Yaptığı İş:

Kaza Sonucu yaralanan işçilerden istirahat alanların sayısı

Şahitlerin Adı Soyadı:

Kazanın Sebebi ve Oluş Şekli:  

İşveren veya Vekilinin Adı ve Soyadı

İmzası

Kaza Sonucu ölü, yaralı sayısı:

 Ağır Yaralı

 Uzuv Kayıplı

  Hafif Yaralı  

1 gün 1 gün 1 gün Üç günden fazla veya açık istirahat

68

Kaza Nedenleri:

• Kazaların nedenlerini anlamadan kazaları önlemek imkansızdır.

KAZA İNCELEMESİ İÇİN ALTI TEMEL SORU KALIBI

70

5N1K

• KİM...

• NEREDE...

• NASIL...

• NE ZAMAN...

• NE, HANGİ...

• NEDEN...

71

KİM...Kim yaralandı?Kazayı kim gördü?Onunla kim çalışıyordu?Maruz kalmış çalışana kim talimat verdi,

eğitti, görevlendirdi?Başka kimler dahildi?Olayın tekrarlanmasını önlemekte kim

yardımcı olabilir?

72

NEREDE...Kaza nerede oldu?Çalışan kaza anında neredeydi?Denetçi o sırada neredeydi?Beraber çalıştığı kişiler o sırada neredeydi?O sırada başka kimler dahildi?Kaza olduğunda görgü tanıkları neredeydi?Bu koşul başka nerede mevcut?

73

NE ZAMAN...Kaza ne zaman oldu?Çalışan göreve ne zaman başladı?Çalışan göreve ne zaman atandı?Tehlikeler çalışan için ne zaman belirdi?

Denetçi çalışanın çalışmasını en son ne zaman kontrol etti?

Çalışan bir şeylerin yanlış olduğunu ne zaman fark etti?

74

NASIL...Çalışan nasıl yaralandı?Kazadan nasıl kaçınılabilirdi?İş arkadaşları(co-worker) benzer kazadan nasıl

kaçınabilir?Denetçi kazayı nasıl önleyebilirdi?

75

NE, HANGİ...Kaza neydi?Yaralanma/ hastalık neydi?Kaza anında ne yapılıyordu?Onlara ne yapmaları söylenmişti?Hangi malzemeler kullanılıyordu?Hangi uygulama yürütülüyordu?Hangi talimatlar verilmişti?Hangi önlemler gerekliydi?Hangi KKT kullanılmalıydı?Diğerleri kazaya neden olacak ne yaptılar?Hangi sorun veya soruyla karşılaşıldı?Kazadan sonra kazazede veya diğerleri ne yaptılar?Görgü tanıkları ne gördüler?Olayın tekrarlanmasını önlemek için ne yapılacak?Hangi güvenlik kuralları bozuldu?Hangi güvenlik kuralları eksikti?Hangi güvenlik kuralları/ prosedürleri gerekli?

76

NEDEN...Çalışan neden yaralandı?Çalışan neden bu şekilde davrandı?Diğer kişiler neden bu şekilde davrandı?Kişisel Korunum Teçhizatı neden kullanılmadı?Çalışana neden belirli talimatlar verilmedi?Çalışan neden bu konum/yerdeydi?Çalışan neden bu alet(ler)i veya makinayı

kullanıyordu?Çalışan neden denetçiyle birlikte kontrol etmedi?Çalışan neden bu koşullarda çalışmaya devam etti?Denetçi o sırada neden orada değildi?

77

KAZAZEDE İFADE TUTANAĞI• Kazazedenin Adı-Soyadı:Tarih:Saat:Gün:• İfade edilenler doğru ve inanılır olmalı, yorumlar

değil gerçekler anlatılmalıdır.• Kaza Öncesi Kimden Talimat Aldın?• En Son Kiminle Konuştun?• KAZADAN HEMEN ÖNCE Kaza Anında Ne

Yapıyordun?• Orada Başka Kim Vardı, Ne Yapıyordu?• Kaza Olurken KAZA ANINDA Tam Olarak Ne

Yapıyordun? Ne Yaptın?• KAZADAN HEMEN SONRA Başkaları Ne Yaptı?

TARİH:SAAT:GÜN:

78

ŞAHİT İFADE TUTANAĞI• Tarih:Saat:Gün:Olayla İlgilinin Adı Soyadı: İfade Sahibinin Adı Soyadı:• İfade edilenler doğru ve inanılır olmalı,yorumlar değil gerçekler

anlatılmalıdır.• I. BEN KAZAYI GÖZLERİMLE GÖRDÜM Evet deniliyorsa, her

soruya kısa cümlelerle cevap arayınız.• Kazazedeyi gördüğünde nerede duruyordun?• Ne yapıyordun?• KAZADAN HEMENHEMEN ÖNCE Kazazede tam olarak ne

yapıyordu?• O alanda başka kim vardı?Ne yapıyordu?• Kaza olurken KAZA ANINDA tam olarak ne gördün? • Kazazede ne yaptı?• KAZADAN HEMEN SONRA Sen ne yaptın?Başkaları ne yaptı?

Tarih:Saat:İmza:

79

BİLGİ SAHİBİ İFADE TUTANAĞI

• Tarih:Saat:Gün:Olayla İlgilinin Adı Soyadı:İfade Sahibinin Adı Soyadı:

• İfade edilenler doğru ve inanılır olmalı, yorumlar değil gerçekler anlatılmalıdır.

• II. KAZAYI GÖRMEDİM AMA AŞAĞIDAKİ YARARLI BİLGİLERİ VEREBİLİRİM.

• Kazadan ne zaman haberdar edildin?• Kim tarafından nasıl haberdar edildin?• Sana tam olarak ne anlatıldı?• Kaza ile ilgili ilave neler söyleyebilirsin?• Tarih:Saat: Gün:

80

1.Kronolojik olarak olay gelişim sırası,2.4M (İnsan, makine-ekipman,çevre,çalışma metodu),3.Muhtemel nedenler,4.Tavsiyeler, öneriler (5N1K)5.Acil Önlemler6.Uzun vadeli önlemler

81

1- Kaza Nedenlerinin Tanımı:

ÇEVRE

MAKİNE EKİPMAN

KAZA

İNSAN

güvencesiz koşullarıgüvencesiz koşulları

güvencesiz davranışgüvencesiz davranış

Çevre ve Makine-Ekipman, güvencesiz koşulları,

insan ise; güvencesiz davranışı

temsil etmektedir.

83

TEHLİKELİ DURUM :

• 1-Güvenlik sistemleri ve makina koruyucularındaki olumsuzluklar.

• 2-Yapısal bozukluklar ve kullanılan materyalin özellikleri.

• 3-İşin yapımından doğan tehlikeler.

• 4-Depolama, düzenleme ve istifleme.

• 5-Kötü ve tehlikeli çevre koşulları.

Çevre ve Makine-Ekipmanların temsil ettiği Güvencesiz Koşulları (Tehlikeli Durum)

• Kesme, bölme gibi işlemler gerektiren ve bıçak, testere gibi keskin aletlerle yapılan işler• Presleme veya sıkıştırma gibi işlemleri gerektiren ve genellikle pres, mengene gibi biçimlendirme aletleriyle gerçekleştirilen işler• Kinetik enerjinin potansiyel enerjiye dönüştüğü durumlar (örneğin, herhangi bir şeyin işçiye çarpması ya da işçi üzerine düşmesi)• Sıcak ve soğuk, elektrik akımı, ses, ışık, radyasyon ve vibrasyon• Toksik ve korozif maddeler• Ağır yük kaldırma gibi işlemler nedeniyle vücudu yoğun stres altına sokan işler• Şiddete maruz kalma korkusu gibi psikolojik stresler vb. olarak sıralayabiliriz.

85

TEHLİKELİ HAREKET:

• 1-Makinaların çalıştırılmasında• 2-Sistemi emniyete alırken hatalı davranışlar• 3-Kişisel koruyucuların, güvenlik sistemlerinin ve

makina koruyucularının yanlış kullanımı• 4-Tehlikeli boyutta hızlı çalışma• 5-Cihazları Tehlikeli Kullanma veya emniyetsiz

cihaz kullanma• 6-Tehlikeli yerlerde tehlikeli biçimde durma

İnsanın sergilediği Güvencesiz Davranışlar (Tehlikeli Hareket)

• Çalışma şartlarındaki risklerden haberdar olmamak ve bu nedenle tehlikeye kayıtsız kalmak• Kişisel korucuların kullanımı ve önemi yönünde bilgi sahibi olmamak• Makine koruyucuları yönünde bilgi sahibi olmamak• Mesleki deneyime sahip olmamak• Heyecanlı veya aceleci olmak• Sağlık yönünden yetersiz olmak• Alışkanlık veya bağımlılık• Fizyolojik veya kronik yorgunluk vb. şeklinde sıralayabiliriz.

87

3- Fiziksel Nedenler ve Kişisel Nedenler:

İŞ KAZALARININ NEDENLERİ

KİŞİSEL NEDENLER (TEHLİKELİ HAREKET)

FİZİKSEL NEDENLER (TEHLİKELİ DURUM) +

İŞ MOTİVASYONU EKSİKLİĞİ

xxx

İŞ YETENEĞİ YETERSİZLİĞİ

TEMEL MOTİVASYON Çalışma isteği ve arzusu

DİREKT MOTİVASYON Memnuniyet,zevk, üzüntü

FİZYOLOJİK YETENEKLER Bünye,kuvvet,güç,sağlık

ZİHİNSEL YETENEKLER Zeka,yeteneği,bilgi,nitelik

+ X

YERLEŞİM

MAKİNE-TESİS

MALZEME-EKİPMAN

ÇALIŞMA METODU

ÇEVRE

ÇALIŞMA DURUMU Çalışma süresi,istirahat

HİZMET DURUMU Uygunluk,tecrübe,yetenek ....

MC

88

Domino Kuramı

• Bu kuramı geliştiren W. H. Heinrich (1931)’e göre kazaların oluşmasında %88 oranında kişilerin güvensiz davranışlarının, %10 oranında güvensiz çalışmanın ve %2 oranında talihin etkisi vardır. Domino taşlarının birbirini devirmesine benzer biçimde, her basamağın bir sonrakini harekete geçirdiği beş aşamalı olaylar zinciri bu kuramın temelini oluşturur. Olaylar zinciri aşağıdaki biçimde tanımlanır:

89

1-Yetersiz Kontrol – Yönetim: Kaza zincirinde; güvenlik yönetimi ve görevlisi için en önemli konular; a) Güvenlik kontrol planı ve iş planını belirleme, P b)İş planı için, uygulama standartlarını belirleme, U c)Belirlenmiş standartların sonuçlarını değerlendirme, K d)İlaveleri ve değişiklikleri kapsayacak şekilde, Ö planı geliştirme,

GÜVENLİK KONTROL PLANI, KAZA ZİNCİRİNDEKİ TÜM FAKTÖRLERDEKİ SORUNLARI ÇÖZECEK GÜVENLİK ÖNLEMLERİNİ

KAPSAMALIDIR.

ŞU ANDA KABUL EDİLEN KAZA ZİNCİRİ

(Frank E. Bird, Jr.)

YÖNETİM

YETERSİZ KONTROL

SORUN

DİREKT NEDEN

TEMEL NEDEN

ZARAR

TEMAS BELİRTİ ORİJİN KAYIP

5 4 3 2 1

90

KALİTE BAŞARI HALKASIKALİTE BAŞARI HALKASI (PUKÖ) (PUKÖ)

1. PPLANLA

2. UUYGULA3. KKONTROL ET

4. ÖÖNLEM AL

Başarıyı sürekli

kılacak kayıtlarını tut

Geliştirmek istediğin

amacını planla

Sonucu denetle Değişiklikleri uygula

91

2-Temel Neden – Orijin: Kaza olayı, kişisel ve çalışma faktörleri ile ilişkili olabilir.

a) Kişisel Faktörler: Yetersiz bilgi ve yetenek, yetersiz motivasyon, psikolojik ya da zihinsel sorunlar vb. b) Fiziksel Faktörleri: Hatalı makine, uygun olmayan çalışma standardı, birimlerin ya da makinelerin yanlış kullanım metodu, uygun olmayan çalışma yöntemi vb.

TEMEL NEDENLERİ BULMAK ORTAYA ÇIKARMAK VE DAHA ETKİLİ BİR KONTROL MEKANİZMASI KURMAK, KAZALARIN DİREKT NEDENLERİNİN ÇÖZÜMÜNDEN . DAHA ÖNEMLİDİR.

ŞU ANDA KABUL EDİLEN KAZA ZİNCİRİ

(Frank E. Bird, Jr.)

YÖNETİM

YETERSİZ KONTROL

SORUN

DİREKT NEDEN

TEMEL NEDEN

ZARAR

TEMAS BELİRTİ ORİJİN KAYIP

5 4 3 2 1

92

Direkt Neden – Belirti: Bu tip nedenler genellikle, araştırılması en önemli hedef

olarak dikkate alınan,Tehlikeli durum ve tehlikeli davranışlar olarak adlandırılır ve büyük bir çoğunlukla bu tip nedenler ele

alınır.

EĞER SADECE BELİRTİLER (DİREKT NEDENLER) ARAŞTIRILIR, FAKAT BUNLARIN ALTINDA YATAN

PROBLEMLER GÖZ ARDI EDİLİRSE, KAZALAR İÇİN KALICI ÇÖZÜMLER BEKLENEMEZ.

ŞU ANDA KABUL EDİLEN KAZA ZİNCİRİ

(Frank E. Bird, Jr.)

YÖNETİM

YETERSİZ KONTROL

SORUN

DİREKT NEDEN

TEMEL NEDEN

ZARAR

TEMAS BELİRTİ ORİJİN KAYIP

5 4 3 2 1

93

4 - SORUN – TEMAS 5- ZARAR -- KAYIP

94

Man (İnsan) ( Hatalara neden olan insan faktörü)

Machine (Makine)

( Uygun olmayan, koruyucusuz makine ve

ekipman gibi fiziksel faktörler)

Media (Ortam-çevre)

( Bilgi, bilgilendirme, çalışma metotları

ve çevresel faktörler)

Management

(Yönetim) (Yönetimsel faktörler)

95

Man (İnsan ) 1- Psikolojik Nedenler: Unutkanlık, sıkıntı-üzüntü-keder, çevre etkileri, istem dışı davranış, ihmalci davranış, hatalı davranış vb. 2- Fiziksel Nedenler: Yorgunluk, uykusuzluk,alkol, hastalık vb. 3- İşyeri Nedenleri: İnsan ilişkileri, takım çalışması, iletişim vb.

96

Machine (Makine)

1- Hatalı makine ve ekipman yerleşimi, 2- Eksik veya kusurlu koruyucular, 3- Yetersiz standardizasyon, 4- Yetersiz kontrol ve bakım, 5- Yetersiz mühendislik hizmetleri vb

97

Media (Ortam-Çevre) 1- Yetersiz çalışma bilgisi, 2- Uygun olmayan çalışma metodu, 3- Uygun olmayan çalışma yeri ve ortamı vb.

98

Management (Yönetim )

1- Yetersiz yönetim organizasyonu,

2- Tamamlanmamış kurallar ve talimatlar,

3- Yetersiz güvenlik yönetim planı,

4- Eğitim ve öğretim yetersizliği,

5- Uygun olmayan nezaret,yönetim ve rehberlik

6-Uygun olmayan personel istihdamı,

7- Yetersiz sağlık kontrolleri vb.

99

( 4 M )

(Kaynak) (Temel Neden) (Direkt Neden) (Uygunsuzluk) (Zarar)

Güvenliksiz Yönetim Hareketi

Kişisel faktörler

Ekipman Faktörleri

Çalışma faktörleri

Yönetim faktörleri

TEHLİKELİ DURUM

TEHLİKELİ HAREKET

SORUN KAZA

100

İŞ KAZALARININ ÖNLENMESİ YÖNÜNDE YAPILACAK ÇALIŞMALARDA, İSTENİLEN

SONUCA ULAŞILMASI VE KALICI ÇÖZÜMLER SAĞLANABİLMESİ İÇİN, DİREK NEDENLERİN

TEMELİNDE YATAN SORUNLARIN, YANİ TEMEL NEDENLERİN ORTADAN KALDIRILMASI

GEREKİR.

101

Kazaların Önlenebilmesi Yönünde Yapılabilecekler

• 1- Güvenli Bir İşyeri• 2- Güvenli Tesis, Makine, Alet• 3- Güvenli Hammadde, Malzeme• 4- Uygun İşyeri Ortamı • 5- Uygun Koruyucu Malzeme• 6- Uygun Personel Seçimi• 7- Gözetim, Denetim • 8- Eğitim ve Yol Gösterme

102

İŞ KAZASI İSTATİSTİKLERİ

103

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

20000

1. saat 2. saat 3. saat 4. saat 5. saat 6. saat 7. saat 8. saat 9. saat

İş kazalarının iş saatlerine göre dağılımı

104

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

İş kazalarının iş yerinde çalışan işçi sayılarına göre dağılımı

105

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölümlerin yaşa göre dağılımı

106

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

20000

1 gün 2-7 gün 8-30 gün 1-3 ay 3 ay-1yıl 1-2 yıl 2-5 yıl 5-10 yıl 10+ yıl

İş Kazalarının Çalışma Sürelerine Göre Dağılımı

107

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ FOTOĞRAF YARIŞMASI

6. SEÇİLEN FOTOĞRAF

108

109

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ FOTOĞRAF YARIŞMASI

5. SEÇİLEN FOTOĞRAF

110

5. SEÇİLEN

111

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ FOTOĞRAF YARIŞMASI

4. SEÇİLEN FOTOĞRAF

112

4. SEÇİLEN

113

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ FOTOĞRAF YARIŞMASI

3. SEÇİLEN FOTOĞRAF

114

3. SEÇİLEN

115

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ FOTOĞRAF YARIŞMASI

2. SEÇİLEN FOTOĞRAF

116

2. SEÇİLEN

117

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ FOTOĞRAF YARIŞMASI

VE KAZANAN…..

118

VE KAZANAN

119

YARIŞMA HARİCİ ÖZEL ÖDÜL.

120

YARIŞMA HARİCİ ÖZEL ÖDÜL

130

Karşılaştırma Ölçütleri

• Ülkeler, sektörler ve/veya işyerleri arasında karşılaştırmalar yapılırken, sadece iş kazası sayılarını esas almak, anlamlı yorumların yapılabilmesi için yeterli değildir. Belirli bir süre içinde meydana gelen iş kazalarını, çalışan işçi sayısı, çalışılan iş saatleri sayısı gibi faktörlerle de birlikte değerlendirmek sağlıklı sonuçların elde edilmesi için gereklidir. Bu amaçla, ülke, sektör veya işletmeleri karşılaştırırken kullanılmak üzere bazı standart ölçütler belirlenmiştir.

131

İŞ KAZASI SIKLIK ORANI İŞ KAZASI SIKLIK ORANI

Bir takvim yılında çalışılan 1.000.000 iş saatine karşılık kaç kaza olduğu gösterir.

TİKS

İş kazası sıklık oranı = ------------ x 1,000,000

TÇS

TİKS=Toplam iş kazası sayısı

TÇS=Bir yıl içindeki toplam çalışılan saat

TÇS=(Çalışan sayısı x 300 gün x 8)-(Kayıp gün x 8)

132

İŞ KAZALARI AĞIRLIK ORANI

• İŞ KAZASI AĞIRLIK ORANI• Bir takvim yılında çalışılan beher 1,000 insan- saat

çalışma süresi başına kaç iş gününün iş kazası nedeniyle kaybedildiğini gösterir orandır.

TGK İş kazası ağırlık oranı = ------------ x 1.000 TÇS• TGK = İş kazası sonucu toplam gün kaybı• TÇS =Bir yıl içindeki toplam çalışılan saat• TÇS =(Çalışan sayısı x 300 gün x 8)-(Kayıp gün x 8)

133

KAZA OLABİLİRLİK ORANI Tam gün çalışan her 100 kişi arasında kaç kaza olduğunu

gösterir. Formülü aşağıdaki gibidir. TİKS İş kazası sıklık hızı = ------------ x 100,000 TİSTİKS=Toplam İş kazası sayısıTİS =Toplam İşçi SayısıPTEGSx8=Bir yıl içindeki toplam çalışılan saat225.000=100x45x50

134

İŞ GÜVENLİĞİNİN 10 TEMEL İLKESİİŞ GÜVENLİĞİNİN 10 TEMEL İLKESİ

135

İş kazaları veya meslek hastalıkları, her ikisi de önceden

olması planlanmayan ve istenmeyen olaylardır.

136

İŞ KAZASI=TEHLİKELİ DURUM X TEHLİKELİ HAREKET

olarak formüle edilirse, bu iki riskten birinin 0 (sıfır) olması halinde kaza ihtimali de 0 (sıfır) olmaktadır.

137

TEHLİKELİ DURUM :

• 1-Güvenlik sistemleri ve makina koruyucularındaki olumsuzluklar.

• 2-Yapısal bozukluklar ve kullanılan materyalin özellikleri.

• 3-İşin yapımından doğan tehlikeler.

• 4-Depolama, düzenleme ve istifleme.

• 5-Kötü ve tehlikeli çevre koşulları.

138

TEHLİKELİ HAREKET:

• 1-Makinaların çalıştırılmasında• 2-Sistemi emniyete alırken hatalı davranışlar• 3-Kişisel koruyucuların, güvenlik sistemlerinin ve

makina koruyucularının yanlış kullanımı• 4-Tehlikeli boyutta hızlı çalışma• 5-Cihazları Tehlikeli Kullanma veya emniyetsiz

cihaz kullanma• 6-Tehlikeli yerlerde tehlikeli biçimde durma

139

TEHLİKELİ DURUM

+

TEHLİKELİ HAREKET

TEHLİKELİ DURUM

+

TEHLİKELİ HAREKET

(% 74.7)

T E H L İ K E L İ

D U R U M

(% 5.1)

TEHLİKELİ HAREKET

(% 17.3)

ÖNLENEMEYEN

(% 2.9)

140

Kaza sonucu meydana gelebilecek zararın büyüklüğü,

önceden kestirilemez.

Bu tamamen şansa ve rastlantıya bağlıdır.

141

yaralanma meydana gelmeyen (ucuz atlatılan) 300 olay vardır.

sonuçlanan her kazanın temelinde;

uzuv kaybı ile sonuçlanan 29,

1 Ölüm veya ağır

yaralanmayla

142

143

Çalışanların güvensiz davranışlarının nedenleri 4

ana gruba ayrılır.

Kötü çevre koşulları

Bünyeden, doğadan gelen kişisel özürler

Bilgi ve ustalık yoksunluğu

Fiziksel uygunsuzluk

144

İş güvenliğinin çalışma alanları şunlardır;

Disiplin önlemlerine başvurma/Takip

Mühendislik ve revizyon

İnandırma ve özendirme (İkna ve teşvik)

Ergonomiden yararlanma (İnsan yapısına uygun alet ve teçhizat kullanma)

145

Kazalardan korunma yöntemleri ile üretim kontrolü (kalite kontrolü, fiyat kontrolü

ve üretimin artırılması) metotları, her zaman birbirinin

paralelindedir, çatışmaz.

146

İş güvenliği ile ilgili yönetmelikler, üst düzeydeki, yönetim tarafından çıkarılırsa

etkili olur.

147

Formen (ustabaşı) yani ilk yönetici, kazalardan,

korunmada en etkili kişidir.

148

İş güvenliğinin sağlanmasında insancıl duygular yanında,iki itici parasal faktör vardır.

Güvenli çalışan işletmede üretim artar, maliyet düşer.

Kazada, görünen kayıpların beş katı kadar da görünmeyen zarar meydana gelir.

İŞYERİ GÜVENLİĞİNİN TEMEL FELSEFESİ

1-SAĞ DUYU (AKLI SELİM) İLE HAREKET ETMEK

2- SORUMLULUK HİSSİ TAŞIMAK3- DİKKATİ YALNIZ O İŞE YÖNELTMEK4- GÜVENLİĞİ SAĞLAYICI KURALLARA

UYMAK

EN ZAYIF HALKA KADARDIR

BİR ZİNCİRİN SAĞLAMLIĞI NE KADARDIR ?