scriptorum A IENA I TAS1249998/FULLTEXT01.pdf · tsngj\ uvitqcyßtfjoos...

A. IL

Diiputatio Aeademica*ex profanis auctoribusillustratora locutionem

scriptorum n. t.

A <E> IE N A I TASAMAPTIAS

Quam,Confent. AmpliJJ. Facult. PhiU

In Regia Academia Upfdlienß,PRiESIDE

Mag. JOHANNEFLODERO,

Greec. Ling. rRÖF. Reg. cT OrcLPro Gradu

Publica Cenfuras fubmittitJONAS SVEN. LINDBLAD,

V. GotkAd Legion. Equeft. primär, a .Sacr. Extraord.In Audio Carol. Maj. D- IX. Maji.

MDCCLXX.Horts Ante Miridiem Solitis.

U p ffl 11 8 6 >

Apud Joh. Edman, Reg. Åcad. 1 ypogr.

Vi ris,Maxime Reverendo citqne- Celeberrimo

DL ANDREAR K NÖS,.Si S. Theol. Do£lori Sc primär. Leclori in Reg. Gymn..Scar. Veni, Confifh Adie(Tori v Päd:, in Gotbenhed &

adjac» Ecclef. Praepofito, Maecenati Magno.Maxime Reverendo ac Praclarijßmo

Duo M'ag. PETRO LAMPA,Sacr. Reg, Majeft. Conciönatöri Auiico, Paft. Mariaefta-dienfium vicinique Diftriå. Prajpofito, Promoto¬

ri digniflimoiÄåmodum Reverendo atque Clarijßmo

Dno BRYNOLPHO BRISMAN„Paftori in Sxreftad. Propenfi/Iimo Fautori..Admodum Reverendo & Clarijjimo

D o MAGNO HALLBECK,Paftori; in. Ransberg. Pracepcori Optimo ac E;/ergeCae.

jqgiter coiendo,.

f* ( , .üTM'tffcayxcv re- h&j vcfXifJLov &/v, cos- rxs iv ccfyoo/uoc-

cm cvteis: x&j ert) 7toci$hcc-< g7rutvisphiss; <51 eciSSz äyeiv' ocKXotsre

ts ngj\ uv itqcyßtfjoos s%cocf Hqos to tts TfeXct^us ivs^ysreTv«t8t00v sysy.u UKryvvSitrw uv syooys, et ti rys vrsft vfuus Sequ«ttsIus s?\Å£i7toov (pcctvctfu^v. K«; yuq tu jusv ovcjuutu üjuwv,60s V.UTU TTCOTUV 7JUl^SlUV sis UKQGV efydX^juhcoV TS X&j TUKGIVtj GVjutyeQOVTU £7tITYjOSVGVruV, 7IU§ UTtUGlV uécjUSVU Tvyyu-vst, IV; Je ådev V7tchufußuvers jueyukg^sTie^s^ov tS ttoaÅ^vsTtijukheiuv 7Tcts7cBut. Tijs Toov 7rqo.s v/uus ct7I8$u£o\tmv GCtiTvff-tdfc:.Tc ys Tjgcs sjus, toiuvtu y&f tviKmocutm to juéyeSös v(p v/u®v£.7ru&cv oiyuScc, Cos Ii tu 7iuvtu kutuåsystbat \iti%s^otY\v,hs 7rcÅÅvjv U7rcgluv xuSfcuéåut ijus üvuyxuiov yivs&ut. A tqe-TooTsgcv 8V rjyéjuevos é$ev Åsystv, v\ t8 TFgcpriV.ovTcs iv$ee^epixisTtjv hs s/us evvotuv vfuoov iv t77ulvcts uystv, hujuuqTv^cfuut jucvov,ctt 8X ° ti^g tyj i/uij \pi>%%■ ÅYjSqv toov ivegys.crtccv v/uuvgju7fciri<Tui ÅuvwsTut. T justs Je, Evsqyhut ccgtfot, Je^ecös(ßtXcCpgcvoos tSto to fiugov fuccÅu fuev svtsåss, cruCps^utov jlTSKjur^tov suofuevov rys 7tqos tu vfuoov ovo/uutu euosßesutu c7tu-y.stjusvY\s huvolus fU8., To Åoittsv 8 7Tccvcrofuut ty.srsvoov to©s7ov $t<$cvui v/uTv, hs dkfo.TUTov ytjgus ehBstv avv vysloc 7fuv%e?ixs7 j oos ctcv; Ts, UKgUToo ivSuijucvlu..

Max, afque Admodüm Reverendorum NöminünaiVeftrorum..

• ' : ':v .,v„:

Cnltor humillimus.

JONAS SVEN. LINDBLAD;

\

Mia Win«

De nättafte perifildrctg tjena ofta tiÜ intet annatjan att göra /kuggan flarkare: de utfoktafle ord för¬lora hela fitt varde, når de ej fult tolka hjertatsmening* Huru kan dä vån/kapen afmålas? Hanår fri, okonfllad, men tillika liflig! Min Lindblad!■Ditt egit hjevta, fjelfva ömhetens bild, äger ju in-nom fig de kjåntflor, fom fafengt väntas af Kon-flens behageligafle uttryck! Sök där, hvad Dig jäg¬nar, ock Du torde dä känna igen Din Vän. Dätillåter Du ock, att ?nin önfkan för Ditt vä/ färvara äfven fä otvungen, fom min vän/kap är up-rigtig. Lef nögd ! Lef lycklig ! Dit fnille och får-tjenfl fakne aldrig fkörden af keftändiga lagrar !Lef evigt fäll! Din tro och kärlek mätte fig af fittkaraflq Föremåls ouphorliga ägande! Emeålertid,glöm ej, Du båfte ibland Vänner, Din

Z>. ZV

§. r.

jf Quantum praefidii & adjumenti Scriptorum Nf T,\3jr 3 explicationem molientibus non perfun£loria

i*

C S a® JJ vApU^vlVllvlII LLlV/ll^wllUUd 14UU pwliUIl^lUl ift^ *n Pro^aoorum e-xcutiendis pluteis collocata

opera adfcrat, probatum iverunt, recentioriinprimis jcvo, Viri eruditiffimi, qui hac gras-

fati via defideratam antea lucem non paucis adfperferuntlocis. Neque mirum aquam paffim haerere interpreti,fi ifthoc deftitutus adminiculo ad (acras exponendas pan-dcvflas animum adpulerit: accidit enim faepe, ut ritustangantur & inftituta profanarum gentium, hiftorica mubfa & chorographica occurrant, adagia denique & loquea»di form# inferantur, qu#, quum ad mores refpiciant

ritus vetuftos, non aliunde, quam ex fonte, undeemanarunt, illuftrationena mutuari poiTunt. Permultumvero pra'terea ad iftum finem conferre adcuratam fer-monis grxci notitiam ex illorum petendam fcriptis, queisvernaculus ille fuit, negaverit nemo, nifi animum in-duxerit dicere, efle N. T. tabulas exaracas lingv# idio-mate, quod longiffime recedat ab iilo, quo ceteri ufifint Grceci Audores. Equidem non is ego (um, qui adillam in Ccribendo adcurationem, qua ARISTOPHA-*NES, XENÖPIION j ISOCRATES, DEMOSTHENESceCerique fcriptores «TT/Jcwrpst^, ufi funt, fingula verba&c locutiones in N. T. obvia, exigenda erte putem : fienim, quod exemplis probari poflet, ifti auytores quk

A

& ) a ( #busdafli vocabulis fignificatum dedere, a quo HOME-RÜS abhorruit, nemini videatur mirum, tanto inter-vallo, quantum effluxifle conftat a Demoftheneo ad A-poftolicum aevum, graeci fermonis habitum nonnihilmutatum fuifle. Ut ergo non negligendos efle putempuriflimos antiquifilmorum fontes, quod EC'KARDI &RAPHELII egregia collocata opera in fcriptis N, T. exARISTOPHANE & XENOPHONTE illuftrandis, fatiscommonftrat, huic tarnen ufui maxime inlervire dixeroillos, qui vel facris fcriptoribus aequales fuere, vel nonlongo temporis intervallo ab illis. disjun&i. Quod fi hxcfubfidia non pmermiflflent viri de facra Literatura a-alioquin meritiflimi, BEZA,VORSTIUS, OLEARIUS &c.perfvafifiimum habeo, non potuifle illos animum induce-re, ut crederent immenfam in ftilum N. T, infulam efleperegrinitatis copiam. Iitorum ftudio Virorum leie lau-dabili quidem inftituto oppofuit CHRi SIG. GEORGI¬US; fed vereor tarnen, ut ab obje&is criminibus facrosfcriptores vindicandi impetus longius, quam par eilet,eum abripuerit. Scilicet, ut media beic via incedamuse re omnino erit: quemadmodum enim temcre negan-dum non eil, occurrere in tabulis N. T. voces & lo-quendi modos, quos prilca ignoravent Hellas,fi quidemdedomefticis ejus & nativis opibus exiitimare fas fuerit exiftis monimentis, quse fortunac erepta injuria ad nosfunt transmifla; ita turpem produnt graecismi isnoran-tiam,qui, ubi fe cunque obtulerit locutio, quarormamconfenciens cum bebraismo, aut vocabulum exegerit fi'gnificatum, qui a Graecis Bibliorum MeCaphraftis illi fre-quenter vindicatur, ceceroquin vero non ubi vis obviuseft, illico non dubitant peregrinitatis crimen impingerelaeris fcriptoribus. Fuere, ut rem exempio colluftrem ,

qui, quum a STEPHANO aliisve Lexicographis obfer-vatum legerint, conftru&ionem verbi ucpiewt cumaccu-

$ ) 3 t *fativo rei parum fuiile ufitatam, at viderinf illum con-ftruendi modum a LXX interpretibus frequentari, in ea-rum claflem locutionum, quas minus grascae dicuntureile, conjiciendas eile di£litaverint N. T. fcriptoribusperfamiiiares grjo-ets , dpmat rds dfuagrtas, dpdvat rd na-gcc7rroZfjiotToi vei rd cpstA-j/Aura. At quo id jure fiat, pau-cis, ut temporis & facultatum ratio permilerit, often- *fum ibimus,

§. ii.To dpdvat prima & nativa nötione fignifkat imit¬

iere , five teferatur ad res, quas quis manu teneat, quofenfuPLUTARCHUS a) ipii opponit to y.oits^eiv ol<T7T?(>yinquit, o; trotlöss tc> k^ccååov 8ts v.areyyw sts dpsTvoct Bs»Å8<ji , quemadmodum pueri glaciem neque retinere Jieqne di-mittere c manibus volunt: five de honoinibus ufurpetur;ut fi quis aiiquem a ie diicedere juilerit vel abire five-rit: priori fignificatu de 7berfite ita loquitur Ulyjfes a-pud HOMFRUM b \

Kvrov he xÅa levra Bcccs in) vrecs dpr,crccipfitm ego ßentem dimittam ad näves, i. e. verberibus, quasipfi in v. iequ. minatur, adfeftum hinc abigam & adnäves fecedere jubebo; quomodo etjam Agamemnon A-poliinis facerdotem Cbryfen kukoos dp Isi c), contumeliofedimifit, h. e. contumeliofis increpitum verbis procul aGrarcorum caftris fecedere juflit, his enim dictis illumabigit Heros v. 32. , ,

AAA' \Biy ]xr\ //' efsBi^s' eradreges ccs y.s vsyjoctAt fenfu roileriori dicit PLUTARCHUS: txs nodlus JWdpmat na £ <v, oportet dwiittere pueros htfum, vel finereire htjum: un.de io pailiva forma, aCbsi\Aai vel dpstBvjv ex-ponitur, permijfum mihi eft; ut CHRYSObTOMUS d) di-

A 2 cit,

a \ Lib. de garrul. b) Jl> IL 263. c) Jl 1. zy, d)de Sacerd. c. 2.

& ) 4 ( #cit, åjt d&ii&yv tortoXttiZcrcit rnntoKv , »ojz diu mbi frtti licuitVel permifjum erat. Quin erjam imitatur ro d(plypi illumlatinorum verbi, dimitterey fignlficatura, quöidem non-nunquarrt defignat,ac fofaeve, libsrare, ut quum TEREN-TIUS dicit: nunc dimitte, quajo, Åaw: ceterum poftbac,fi quidquam, nihil precor. Hunc, inquam, (ignificatum ha¬bet dcpiypi, in hifce LUCIANI verbis: wv o-o/ dcpkpiCiVTCV civ Jg U~S^CV TOl&TCV Tt , T/ TtCC&slv COMICS $nunc iUum dimitto tibi, h. e. libero tibi, iilum condono,Hinc, qui vel vinculis vei lupplicio exlolvitur, dkituru(pii&cu> ut ISOCRATES O loquitur: dtyiv.visvrdi poi d-TSecyysXÅovres ort o vrctrqg d(ps7rcoi, nempe rys (pvXo&xyevel T8 syzXyparos' erat enim Sopans, de quo loquitur I-SOCRATES, adfeSati Pontici regni infimulatus ntqueideo in vincula conje£lus, Ted quum Rex poftea erro-rem deprehendiflet, lolutum illum priftinse reddidit di-fnitati, quod indicafurus fiiius apud oratorem, utitur ver-o cA(Pi7&cci' ut adeo manifefhim fit refpici ad genitivumfubflantivi, quod defignet id, quo liberatus eflet, Etcft certe modus conffcruendi verbuch hocce cum geniti-vo rei & accufativo perfonar Gr^cis ulitatidimus: dicuntenim d(pe7vxi rivd t» iyxXqjuacroe vel rys dirlas, abjolvereåliquem crimine, d(pfivai rad rS %^<is, condonare vel remit¬iere alicui delfitum. Ab hoc loquendi more receduncicriptores N. T. non enim dicunt, d<ptsvai rad rSled, dcpdvcct nv) ro %%los. Sic dicit MATTHÄUS /*),utyss yjxiv rd o(psiXrpara ypoov, & alio loco g): idv py d<py-re rois dvSgdrfcis rd 7iaqa7ircip.ara dvrav, &ds o rrary^ vpbovdcpyret rd 7toc^oo7srdpuru vpwv. Huic flrUcturas conveni-enter non verbo paflivse formar jungunt genitivum, quodin profanorum fcriptis fieri adfolet, fed accufativo rei in

no-

#) Trapez. }) PL n. g) PL 75

# ) 5 ( $nominntiyum tranleunfe, ita d'cunt: cc(£*S)j durcis tcc &■fjtetfTrf.ia.Toi b), clCftojt-rdi a: t di cipczfrlcoi i). PrG fannsdixiiléc ci<p&r]TL tuv dfxcifTixv aa. Et hane quidem facrisau&oribus familiärem ftru^urani, priori illa a profanisufuFpata, infolentiarem jodiert STEPHANUS in Lexico.

§. HLQuem ut partim uiitamm notavit STEPHANUS ,

iftum loqoendi modum frequentari deprehendimusaLXXinterpretibus r eacferti c-nim, ac N. T. fcriptores, ufi for¬ma t<p dcpdvcti reddupt ti ia prrecipue Hebraeorum ver-ba, "töD & rf?D- Et quidem quod ad primum,-*JD3, attinet, referri id fvevlt & ad Deuna & ad homi-nes:fihoc fat, fignrfrcat m-inifterium vel aåionem, quaquis, deterfä irnmundicie, reconcilrationem qua;rat, at>que redditur, dum hare ipil notio tribuitur, Grarco ver-bo rhdau&oci, conf. Lev. IV. 26. XVI. 17. XIV. 53.Nuro. VIII. it. Sin Hlud, notat propitium iieri, pecca-

> tum quafi abfeondere & eondonare. Quo fenfu ufurpa-tum reddunt rnterpretes vel lAccSr,von Pf LXXIX velnomine "Xews, fequente verbo fu b lian tivo iivcu aut yae-<8x1 Deut. XXE vel' denique t£ d(pihcti. Sic verbaEfaias eap. XXIL 14. OD7 P?n flyn in hanetransferuntur formatn, oth &c dtysSriaeTcu v/jfiv ccvtyj y\ d-fjccifrloc. Nec minus frequens cfk ufus re fignifica-tu eodem: fic enim loqnuntur fratres Jofephi Gen. L,17. CfWöm T/W ywfc NJ W, grace, ä(pes dvrois TY,vd&xioiv TTjv dfxcifrlxv uvt£v, Cui non abiimili formaloquitur Mofes Éxod. XXXII 32. OfiKLTJ f***d(péis uvtoIs rr,v dfuexfriav dvrZv , & David Pf XXXII. J.

ny nateo nm, ov dcprjKXS Trjv dvv&eicty tqs kubiks fxa.In quoHymno etjam paffive ufurpatum occurrit, fxavAqioi£v> d<pé$Yi<rctv dt dvo-plott, v. i. Quomodo etjam träns-

A 3, tule-b) Marc. IF. i2. i) Matth, IX» S'

❖ ) Ö c #tulerunt Efaiae Verba haecce c. XXXIII. 24. [ty Kpj, dq>e-By yd$ dvrois jf dfjioc^rlcc. Ccterum vero filentio praete-reundum non eft, ejusdem vim verbi exprefturos Me*taphraftas adhibere nonnunqüam & ro dtycc^elv Exod.XXXIV. 7. Num. XIV. ig, Mich. VII. ig, & adje£ti-vum rAsoos vel hlKocros fequente verbo ybtt&cu Num.XIV. 19. Pf XCIX. 8. Denique, quod pertinct ad ter-tium Hebraorum verbum Vbh, praeterquam quod ejusexprimendae poteftati adcommodatur ro d(pcci^slv Exod.XXXIV. 9. & iviKccrivtiv PI. CIII. 3. Deut. XXIX. 20. Sc<Acc&fivMt 2. Reg. XXIV. 4. imrao etjam Yheoos ysvs&octJer. XXXI. 34. Num. XIV. 20. adhibitum non raro inGra?ca Metaphrafi occurrit ro ' dtyelvcu, Sc a&ive eademforma ac in N. T. fcriptis, ut Num. XIV. 19 *0nrn ctyil fy1? d(pss rrjv dfxu^rluv rv Åcc6o rérco Sc paflive,Lev. IV. 20. on<? Koy cc(ps^ri<TSTCti dvrois yj dpag*riocé conf. v. 31. & 35. Num. XV. 25. Quum ergo,qua conftru&ionem rS d(pihcci, perfecta fit convenien-tia N. T. fcriptorom & LXX interpretum, quaeritur anilli fint hos imitati in ufu phrafiologiae hujus. Non qui-dem negandum efle éxiftimamus, in profanorum fcriptisGrtecorum plerosque eorum minus fuifle vcrfatos, ut,fi cui in mentem veniat diccre, ex iftis fontibus non po-tuifle illos graecas haurire elegantias, cum eo contenderenunc animus non fit: fuffecerit, quod ad hane in fpe-cie loquendi formam attinet, probavifle, non efle illamfacris fcriptoribus propriam, led maxime etjam a pro-batiflimis gratis au&oribus frequentatam.

§ IV;Itaque probaturi quod probandum nunc efl, exci-

tamus primum DlONYSIUM Halicarnajfmvi: is enim,ubi turbam illam defcribit inteftinam, qua: Regum me-tii liberatam rempublicam Romanam vexavit, dicic, read fenatum relata, sequions ingenii Patres cenfuilfe,o*

por-

❖ ) 7 ( ❖portere illos,fi falvam vellent remp., cc(pe7iut rd rotsnsvr\riv^remitterrepauperibus dsbita k). Hane fententiammunierunt ratione, defumta ab exemplo Athenienfium,qui au&oritate permoti Solonis decreverint pauperibus

ot(psaiv /). Hinc recrudefcente, qui inter Latiniftrepitus belli condcuerat nonnihil, tumultu, negaveruntobaerati velie fe debita folverej at Creditores contradejeraverunt, ne animum quidem fe inducere pofle ob-Qihcci dvro7s rås] tok8s} conaonare iIiis ufnram m ). IftasDIONYSII locutiones, cc(ptsvoct nv) %^sos ,\ ccCptsvoct riv) ro-K8S-, qua formam, geminae funt illis, quas facri fcripto-res ufurparunt; & n verba porro ipfa fpe&averis, mi-nime ab illorum loquendi more difcrepare deprehendesverba illa Spurii Caffii, quibus, apud eundem Hiftoricum,mirari fe ait illorum fatuitatem, qui fvaderent cl<ps7voctrocs cc/uccgriccc dvrois, remittere peccata illis, nempe Lad«nis, qui, infita crefcendum populi Romani virium in-vidia, alia poft alia ferere bella arguebantur n)> DIO-NYSIO jungimus PLUTARCHUM, cujus hasc verbafunt in LYCURGO o): syv00 /ayjxsti ro7s 7roKlrocts cc(ps7voctrov Iqv.ov > flatuit Civibus non remittere jusjurandum, h. e.non folvere eos jurisjurandi religione, qua obftricti con-firmaverantj obfervaturos fe efle Lycurgi leges, donecis Delphis reverteretur. Ne vero illorum unice fcri-ptorum auåoritate nid videamur, qui non longo tempo¬ris intervallo disjunfti ab Apoflolico acvo fuerunt,pro-deat DEMOSTHeNES , quem Atticae Magiftrum elegan-tias merito vocaveris. Hic Athenienfis Orator, quumin Diojjyfidorum peroraret, quod mutuo acceptam pecu-niam reddere detreäaret, coram judicum confedu hisutitur verbis p): et ris vfi7v ccCptjxé rt rwv ccvt8> ååsv cih-

y.s7-

k) L. V. c. 73. /) ibid. m) L. VI. iß. n) L. VI.c. /7, 9) pt m. j-j, p) Orat. contra DionyJ. p. m. jo2»

& ) 8 )uMtotiaAA' yfjJiEie év. xCpskcuyJv aci nÜh, ß quis vobi s con-donaverit quidquam de fuo, nulluni patitur injuriam, at nosnihil tibi remißmus, nullius, de quo inrer nos convenic,folvendi neceffitate ce liberavimus: cui gemin« gfoets \\ieadem oratione plures occnrrnnt. Siientio nunc prse-cervehi licet alia eodein lpe&antia ioea, ißfra forte com-raodius indicanda»

.$• v.Oflendimus haclenus, fcriptores N. T. non recefifis--

fe a loquendi motu, quem probatiflimi auctores Graicifrequentarunt, nbi verbum a&ivum ,cc®dvou, junxeruntdativo perfonae, & accufativo rei, atque in paffiva for¬ma retinuerutft dativum perfome, accufativo rei in no-minatlvum tranfeunte. Superefl nunc, ut perquiramusbreviter, quo ioco illorum in (pecie habencia fit fenten-tia, qut dicunt MATTHE! verba hsecce f)3akfas r\ßivrcc ctpethqyocrecl tiyoov, ws yßf ijyetc d(p'?usv rois cCpeiKzroucvyccv, nihil polfc ex profanorum fcriptis arceflere, quofé tueantur. Videlicet, Ang. CANINIUS r) eumque fecu-ri VORSTIUS s) ÖLEARIUS t) VITRINGA«) nunquamüfu venire ajunt, \\tc(psiKv]fxoc fignificet peccatum,aut c<p?i-Aértjs ufurpetur addefignandum peccatoi:em,qut)m contra,in Chaldaica paraphran, Hebneorum tfEfi reddatur tftJVH,quod debkum (lgaificare dicitur, & facinorofi vocenturf3in. Sic verba hiiorum Jacobi ad Jofephum Gen. L. 17.

JWS N3 NW chaldaice translata funt Wlb ?JD pD&, qua; ita lat ine reddunt, Remitte nunc debitq fra-

trum tuovum. Hinc concludunt dicti aucfores, MÄT-THAiUM tefe* adcommodavifle ad Chaldai/mum velSyriafmum, quum LUCAS contra, eamdem precatio-

nem

q) c. VI. v. 12. r) De Loeis Ser* Hehr. c. Xlhs) de St, N. T, t) de St. N, T. u) Obs. Ser, L. IV. c. 5.

❖ ) 9 ( #nem his exprimens verbis c. XL vj 4; r«V «-fxoi^Tlus yjfjiZv, propius ad Grarcifmi inoolem accefTillevideatur. Nor» nofiri fert ratio propofiti, in nativaminquirere notionem vocabuli, quo Chaldsei dicunturexprimere Hebrarorum KC3H- Heilados noflrse limitesnon transgrefll difpiciamus modo , an Grteci fveverintfimili exonmendce rei ejus generis metaphoricas adcom-modare locutiones.

§. vi.Quidquid, ut alteri exhiberetur, juftum eilet & a?-

quum, id cä-e&cjAsvcv diåum fuifle, docet PLATO x):Jisvosiro fjtev 7 inquit, or t rar siv\ ÄUcciov, ro Trpcrtjxovéy.ci^oo cc7io^\ocvoci. rxro ös oovc/xaasv o(£>eiÅc/jCevov. Hinc na-tx Amt loquendi formte Gra-cis perfamiliares, c(péiA«v%<£$tv riv)) c(psiXtiv (Siros rivi, cCpéiheiv såeov &C. Et quodad poenas in fpecie attinet, fuilTe illas a Grsecis in* de-biti, principibus aut publico perfolvendi, loco habitas ,itidem confieitur ex loquendi modis frequentiffiroe inillorum fcriptis occurrentibus, cCpéiÅeiv vel oCpÅirxecveivfofxlocv , c(psiKsiv kcckov n rtvl &c. Quo refpiciens DE-MOSTHENES, paffim in oratione contra Timocratem,dicit iilos cCpsiÅeiv Teis ©eois tj rv ^(lorlcc, qui ob pu-blicam vel fåcram pecuniam non redditam, pocnae es-fent obligati. Ut vero orator in iftis locis adhibet rocCpéiÅeiv , in fenfu pendendi poenam vel roul&am,fine accufativo adje&o, ita viciflim, eodem figni-ficatu, ufurpat verbum hocce exclufo dativo, inhifee vetuffce legis verbis: iocv ris nvcc ra>v ccvfipoCpomvrmv s^eÅriÅvS-oroov ns^cc cg8 eKccwtj-rd hoc o(psiÅsi, erec rntgciv K.r. A. y) ubi hoc oCpsiÅeiv, vel, ut in lequentibus di¬cit, rccvrco o^;A?<v,eft eidem pendendae poenas obnoxiumelfe. Neque tamen ifta notio verbo tantum, etpéiÅeiv,

B tri-m\ 1 1 ' ———11 ■ ' " ' ''

x) L* 1, Pol\ y) övat, contra Arißocratem p. 4°P*

# ) TO C #tribui folet, Ted occurrit etjam fubHantivura o<pKv\ya^ 11«furpatum a DEMOSTHENE pro mulcta vel pcena a reofolvenda. Quam enim in EpiftoJa , 7reg) r£v kw&aya 7roil-Joovy reprehendiflet Atbenienfes, quod jufh>, quam pareilet, violentius & durius in Lycurgi iiberos confuluis-fent, immemores beneficii, quo Pater eos demeruiflet,ad mitiorem animum perd.ucere eos nititur exemploLacbetis, Melanopi fiiii, cui, convidto in Dicafterip Scdamnato, okps^vf 71csv ro cCpÅiiycc, zniskiXcivrcs ,

totum debitum remitTum eft, h. e. mulcta /vel poem, i-pfi a Judicibus impofita, eft liberatus. Huc referimusetjam rrjv r§ c(pX-v\y.aros ä(pe<riv, quam DEMOSTHENES,in fupra citata oratione ad Timocratem illis vindicat, quidelicti veniam impetrarent, five irrogata vel irrogandapoena mul&aveliberarentur. I.aque,quum AthenienfiumOrator excellentiffimus, frequenter adhibuerit & verbumé(péi\?iv & fubftantivum o<pMyoo in fignificatu mul&ae velpoenae, non video, quo jure is dici poffit, prakter grx-corum morem locutus, qui loeo rg dyoi^niyccro^ ufur-pet oCpéiÅriyoc. Protecto enim dCßthcti riv) res ctpeiXvjyccrccvel citpiévcii riva re c<pXr,yotrcs nihil eft aliud, nifi jfbl-vere aliquem debito h. e. poena pro peccatis peadenda,atque hoc idem ac cc(pihai riv) ress ctyotyrlotz, quariimQfoeoov altera DiONYSH, altera DEMOSTHENIS Te tue-tur auctoritate. Ut vero inteiligamus fufficiente ratio-ne nixos au&ores grxcos vocavifTe poenam delicti o(pKv\-ycc vel ctp'eiXqyoc, juvabit verbo tantum tetigilTe puod ePhilofophias penu ad hujus illufirationem rei peti poltit.

§. VII.Deum efle rerum crcatarum omnium, atque ho-rninum in fpecie, Dominum, &, quod inde Tequitur

ipfi competere jus perfectum , pro menfura virium il¬lis conceflarum exigendi obfequium, veritas eft a ne-mine in dubium reyocanda, Sunt ergo aétiones' Dei

yo-

# ) II ( &voluntiti congriientes to t idem hominimi debifa . q-u-g*7fi ut oporteret viverent, quctidie pergérent expungere,& nihiionlinus tarnen dicere deberent, otÅa dy^ed-i zapev*CTl 0 c(p'clhc(JicV TTCJtfOCCf , 7~c~ClYjY.0t[/£V z). St'd Ve I O lltmOeft mortaliurn, quin prajtermittat affiones, qms ederceum oportuifiet, atque ideo quotidie defie officio ex-pungendi debita fua. An vero ideo liberatur de bit i fol-vendi neceflitäte: nequaquam. Qua autem ratione iliifuisfaciet r* an alias fuicipiendo affiones legi convenien-fes ? minime : nam & ill as debet Deo, & unum fol ve tvdo debitum altero liberari non poteft. Itaque nihil re-(tafj ni 11 ut cujusque debici, h. e. booce affionis, practer-milla fol u tio penfetur fuccedente poena. Unde iequitur,ut qui bonarum adionum debitor fuit, is male u gen-docontrahat debitum poena;, atque hujus etjam ratio-ne eamad Deum habeat <ryJaiV-> quam debitor ad Credkorem Ne-"gat quidem GR.OTIUS a ), fi refpiciatur ad jus ex igendipoenam a peccatoribus, I Deum confidcrari pofe ut Credi-torem aut hominem dici pqfle debitoréro: fed ra troner $quas adfert, tanti non funt, ut ano.ffia nos dimoveie fen-tentia poffint. Parti, inquit, laufte, qua* ad latentem habeatv%hrv Creditoris;, na'tura liter, non puniendi, iea t antu ru¬dern, quantum fit ablarum, repetendi jus com.pytit: adeo-que (i jus puniendi fpe&atur, non yocari poteft Deus Cre-ditor, fed Princeps <5t linperans. Fnimvero neque nos ne-gamus Deum, ut fummum Principem,a peccatoribus exFgere poenam, fed ßrnul contendunus ipfo illura puni¬endi affiu gerére pen bmur. Creditoris. I ta cnim ratio-nes fubducere licet. Perfonå quarvis publica, cni curaeft commifla publici ttiendi com'modi, jure gaudet adiancitae legis normam direclas adtiones a civibus exi-gendi, fi fuo defuerint officio, Supplicium ab illis

fu-

%) Luc. XVIL io; ce) tratt, de Satisf. ChrißL

$ ) 12 ( #fumendi, utpote qiio reftituatur quod malis a£h*onibusfit ordini in Civitale confervando detraåum. Habetergo perfona publica ad Cives cr%l<nv & Principis &Creditoris fimul, quum ipfi debeatur primurn obcdien-tia & deinde, fl iilani neglexérint, posna a Civibus fol-venda: quid enira debifores fint non facile intelligimus,nifi refpiciatur ad Creditorem. Quod Ii hoc transfera¬mus ad Deum, ccnftabit ipfi ab hominibus exhiben-dam elfe ohedientiam tamquam Principi, quum fit Rex& moderator & qnafi Architerius totius univerfi, &tamquem Creditori fimul, ut qui jus habeat ab homi¬nibus exigendi quidquid ad ejus gloriam pertrneat. Hincfequitur/ut fi homo neglexerit fibi injunifca officia, de-beat Deo poenam, tamquam Principi, cui cura compe-tit cavendi, ne quidquam peccatis detrahatur ordini inuniverlo, quod non penletur, & tamquam Creditori,qui jus habeat exigendi refhtutionem damni, fi ita lo-qui fas fuerit, h. e. honoris fibi detra&i. At quid eftquod rnultam conlumerrms operam in demonftrandonos efle debitores Dei, & poenas peccatorum eile cCpsfXrijjioiTcc noftra, quum Chriftus ipfe Matth. XVIII. 21.fequ. in imagine Creditoris & Debitoris rem hane

ita explanet, ut duhirationi omnis fit lo¬cus prarciufus.

4» .4» «J»❖ *

*

1