Promowanie inicjatyw dotyczących prawidłowego żywienia ...€¦ · Prowadzenie ciąży ... •...

Promowanieinicjatywdotyczącychprawidłowegożywienianoworodkawramachzadania:

1.2.4.Promocjakarmieniapiersią

Celoperacyjny1:Poprawasposobużywienia,stanuodżywienia

społeczeństwaorazaktywnościfizycznejspołeczeństwa

ZadanierealizowanewramachNarodowegoProgramuZdrowia2016-2020 1

Planszkolenia

1.  Organizacja opieki okołoporodowej – stan obecnyiplanowanezmiany

2.  Najważniejsze zmiany i zadania dla podmiotówwykonujących działalność leczniczą udzielającychświadczeńzdrowotnychwzakresieopiekiokołoporodowej

3.  Głównezałożenianowegostandardu4.  Standardorganizacyjnyopiekiokołoporodowejwpraktyce5.  Nowystandardapromocjakarmieniapiersią

Adresaciszkolenia

•  Personel szpitala: pracownicy oddziałów położniczo-ginekologicznych,neonatologicznych

•  PersonelAOSiPOZ:lekarzeginekolodzyipołożnerealizującyświadczeniazdrowotne w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznejlubwpodstawowejopiecezdrowotnej

Organizacjaopiekiokołoporodowej–stanobecnyiplanowanezmiany

Standardorganizacyjnyopiekizdrowotnejwpodmiotachwykonującychdziałalnośćleczniczą,udzielającychświadczeńzdrowotnych

wzakresieopiekiokołoporodowej

•  Standard jest załącznikiem do rozporządzenia Ministra Zdrowia*wydanegonapodstawieustawyodziałalnościleczniczej**.

•  Standard wchodzi w życie z dniem 1.01.2019r., z wyjątkiem częścidotyczącej zapewnienia każdej potrzebującej matce sprzętudo skutecznego pozyskiwania mleka kobiecego, która wchodzi w życiezdniem1.01.2022r.

•  StandardpodzielonyjestnaXVczęści.•  Sątoprzepisyprawapowszechnieobowiązującego.•  Personel medyczny jest zobligowany do zapoznania się i stosowania

standarduorazsystematycznejaktualizacjiwiedzywjegozakresie.* Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018r. w sprawie standardu organizacyjnego opiekiokołoporodowej(Dz.U.,poz.1756)**Ustawazdnia15kwietnia2011r.odziałalnościleczniczej(Dz.U.z2018r.poz.160,zpóźn.zm.)

Zdniem1.01.2019utracąmocnastępującerozporządzeniaMinistraZdrowia:•  zdnia20września2012r.sprawiestandardówpostępowaniamedycznego

przyudzielaniuświadczeńzdrowotnychz zakresuopiekiokołoporodowejsprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznegoporodu,połoguorazopiekinadnoworodkiem(Dz.U.z2016r.poz.1132);

•  z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie standardów postępowaniamedycznegowłagodzeniubóluporodowego(Dz.U.poz.1997);

•  z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie standardów postępowaniamedycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w dziedziniepołożnictwa i ginekologii, z zakresu okołoporodowej opieki położniczo –ginekologicznej sprawowanej nad pacjentką w okresie ciąży, porodu,połogu, w przypadkach występowania określonych powikłań oraz opiekinadpacjentkąwsytuacjiniepowodzeńpołożniczych(poz.2007).

Dlaczegozmiany?

Nowystandarduwzględnia:•  wytyczneŚwiatowejOrganizacjiZdrowiaWHO,•  osiągnięciamedycynyopartejnadowodachnaukowychEBM,•  polskie doświadczenia w zakresie opieki nad matką

idzieckiem.

Punkt5postanowieńogólnychStandarduwskazuje,że„ingerencjawnaturalny proces ciąży, porodu i laktacji wiąże się z uzasadnionymmedyczniewskazaniem. Ingerencjawnaturalnyproces ciąży, porodulub laktacji,w szczególności leczenie cukrzycy ciężarnej, nadciśnieniatętniczego i innych powikłań ciąży, lub poród zabiegowy, oznacza,że ciąża, poród lub laktacja wymagają zastosowania dodatkowychprocedurwykraczającychpozastandard.”

Najważniejszezmianyizadaniadlapodmiotówwykonujących

działalnośćleczniczą

•  Likwidacjaobowiązkowejhospitalizacji-po41tygodniuciąży,będzietodecyzjalekarza.

•  Doprecyzowanie przepisów, tak aby mieć większą pewność,że pacjentka wybrała i poznała swoją położną jeszczeprzedporodemorazzostałaobjętaedukacjąprzedporodowąod21-26tygodniaciąży.

•  Wprowad z en i e r amowego p r o g r amu edu k a c j iprzedporodowej.

•  Ocena ryzyka nasilenia objawów depresji, która będziewykonywanaobowiązkowotrzykrotnie:1.  w11-14tygodniu,2.  w33-37tygodniu,3.  poporodziewczasiewizytypołożnej.

•  Łagodzenie bólu nie jest interwencją medyczną - pacjentkajestinformowanajakiemetodyuśmierzaniabólusądostępnenaoddzialeiwybieraspośródnich.

•  Kobietaw szczególnych sytuacjach (np. rozpoznaniepodczasciąży ciężkiej choroby lub wady dziecka, poronienie,urodzenie dzieckamartwego, niezdolnego do życia, choregolub z wadami wrodzonymi) ma zapewnioną odpowiedniąopiekę.

•  Wmiaręmożliwościorganizacyjnychpodmiotuwykonującegodziałalność leczniczą, ciężarna ma prawo do wcześniejszegozapoznaniasięzmiejscemporodu.

•  Decyzję o możliwości spożywania posiłków przez rodzącąpodejmujeosobasprawującanadniąopiekę.

Głównezałożeniastandardu

Celemstandardujest:•  zmniejszeniemedykalizacjiporodu,•  zwiększenierolipołożnejwopieceokołoporodowej,•  ujednolicenietreściprzekazywanychciężarnymiichosobombliskim

wramachedukacjiprzedporodowej,•  zwiększeniesatysfakcjipacjentek,•  promocjakarmieniapiersią.

Standardwyznaczasposóborganizacjiopiekizdrowotnejwprzebieguciąży,porodu, połogu i opieki nad noworodkiem. Szczególne miejsce zajmująw nim przepisy dotyczące organizacji edukacji przedporodowej, wsparciakarmienia piersią, łagodzenia bólu porodowego, a także sposobupostępowania personelu w przypadkach szczególnie trudnych dla kobieti ichrodzin,takich jakporonienie,urodzeniemartwegolubciężkochoregodziecka.

Standardorganizacyjnyopiekiokołoporodowejwpraktyce

Wymoginowegostandardu

„(…) zapewnienie dobrego stanu zdrowia matki i dziecka,przy ograniczeniu do niezbędnych interwencji medycznych,wszczególności:

1)  amniotomii,2)  indukcjiporodu,3)  stymulacjiczynnościskurczowej,4)  podawaniaopioidów,5)  nacięciakrocza,6)  cięciacesarskiego,7)  podanianoworodkowimlekamodyfikowanego.”

Ustalenie wskaźników opieki okołoporodowej i ich systematycznemonitorowanie,wtymocenasatysfakcjikobietobjętychopieką.Definiowaniewskaźników:

Wskaźnikiopiekiokołoporodowej

•  % cięć cesarskich rozumiany jako liczba wszystkich cięć cesarskichdoliczbywszystkichporodów(*100);

•  % cięć cesarskich planowych rozumiany jako liczba cięć cesarskichplanowychdoliczbywszystkichporodów(*100);

•  % noworodków którym podano przynajmniej jedną dawkę mlekamodyfikowanego rozumiana jako liczbanoworodkówdokarmianychmieszankądoliczbywszystkichurodzonych(*100).

Wskaźnikiopiekiokołoporodowej

Wiodącymnarzędziemdooceny jakości opieki ambulatoryjnej nadmatkąi noworodkiem w trakcie ciąży i w połogu jest dokument przygotowanyprzezBiuroRegionalneWHOdlaEuropy.Zestaw jest nakierowany na praktyczną, staranną ocenę wszystkichgłównych obszarów mających wpływ na jakości opieki przed-ipoporodowej,takichjak:infrastruktura,dostępnośćlekówizaopatrzenia,personel, organizacja usług, wytyczne, zarządzanie przypadkiem,informacjeprzekazywaneużytkownikom,systemskierowań,itp.Zestawobejmujeponad400elementów.

W skład zestawu wchodzą cztery źródła informacji, tzn.: dane i statystyki,dokumentacja medyczna, obserwacje bezpośrednie, oraz wywiady z personelemi pacjentami/świadczeniobiorcami. Dzięki połączeniu różnych źródeł informacjinarzędzie pomaga zidentyfikować konkretne obszary i elementy obniżające jakośćopieki.Każdy element jest oceniany w oparciu o informacje pozyskane z różnych źródeł,apunktacjakońcowamarozpiętośćod3do0:

•  3=dobralubstandardowajakośćopieki•  2 = potrzebna poprawa, aby osiągnąć standardową jakość opieki

(opieka nieoptymalna, ale nie niesie ze sobą istotnych zagrożeń dla zdrowiaaninienaruszapodstawowychzasaddobrejopieki)

•  1 = potrzebna znacząca poprawa, aby osiągnąć standardową jakość opieki(opiekanieoptymalna,występująpoważnezagrożeniadlazdrowia)

•  0 = potrzebna bardzo znacząca poprawa, aby osiągnąć standardową jakośćopieki (opieka całkowicie nieadekwatna i/lub występowanie szkodliwychpraktyk stanowiących poważne zagrożenie dla zdrowia matki i/lubnoworodka)

ĆwiczeniePracaz„Narzędziemdoocenyopieki

ambulatoryjnejnadmatkąinoworodkiemwtrakcieciążyipołogu”

Prowadzenieciąży

Osobasprawującaopiekę

•  Jeżeli nie jest położną podstawowej opieki zdrowotnej,informujekobietęomożliwościkorzystaniazopiekipołożnejpodstawowej opieki zdrowotnej oraz kieruje do niejw okresie pomiędzy ukończonym 21 a 26 tygodniem ciążyw celu objęcia edukacją przedporodową oraz opiekąsprawowaną nad nią i dzieckiemwmiejscu,w którym będąprzebywalipoporodzie.

•  Odnotowujetenfaktwdokumentacjimedycznejciężarnej.

•  Położna podstawowej opieki zdrowotnejpotwierdza objęciekobiety opieką w czasie ciąży i po porodzie przez wpisdo planu opieki przedporodowej i karty przebiegu ciążyswoich danych lub danych podmiotu wykonującegodziałalność leczniczą w zakresie podstawowej opiekizdrowotnej, w tym: numer telefonu kontaktowego i faksulubadrespocztyelektronicznej.

•  Może zlecić wykonanie dodatkowych świadczeńz d r owo t n y c h o c h a r a k t e r z e p r o fi l a k t y c z n ymlub diagnostycznym, jeżeli stan zdrowia ciężarnejlub wyniki wcześniej przeprowadzonych badań wskazująna możliwość wystąpienia powikłań lub patologii ciąży,porodulubpołogu.

Zakresświadczeń

Zakresświadczeńprofilaktycznych idziałańwzakresiepromocjizdrowia oraz badań diagnostycznych i konsultacji medycznych,wykonywanych u kobiet w okresie ciąży, wraz z okresamiichprzeprowadzania.

Kobietawokresiefizjologicznejciążypowinnabyćkonsultowananierzadziejniżco3–4tygodnie

wzależnościodzaawansowaniaciąży,wuzasadnionychprzypadkachczęściej.

Do10.tygodniaciążylubwchwilipierwszegozgłoszeniasię

Świadczeniaprofilaktyczne1.  Badaniepodmiotoweiprzedmiotowe2.  Pomiarciśnieniatętniczegokrwi3.  Badaniegruczołówsutkowych4.  Określeniewzrostu,masyciałaiwskaźnikaBMI5.  Ocenaryzykaciążowego6.  Propagowaniezdrowegostylużycia7.  Przekazanie informacjiomożliwościwykonaniabadańwkierunku chorób

uwarunkowanychgenetycznie8.  Wprzypadkuopiekisprawowanejprzezpołożnąobowiązkowakonsultacja

lekarzapołożnika9.   Zebranie danych dotyczących zdrowego stylu życia i nawyków

żywieniowych,wtymspożywaniaalkoholuiinnychużywek

Do10tygodniaciążylubwchwilipierwszegozgłoszeniasię

Badaniadiagnostyczneikonsultacjemedyczne1.  Badanieogólnemoczu2.   Badaniecytologiczne,oileniebyłowykonanewciąguostatnich6miesięcy3.  Badaniazkrwi:

•  morfologia,•  grupakrwiiRh,oileciężarnanieposiadaodpowiednioudokumentowanego

badaniagrupykrwi,•  HIV,HCV,VDRL,•  przeciwciałaodpornościowedoantygenówkrwinekczerwonych,•  wkierunkutoksoplazmozy(IgG,IgM),oileciężarnanieprzedstawiwyniku

potwierdzającegowystępowanieprzeciwciałIgGsprzedciąży,•  wkierunkuróżyczki(IgG,IgM),oileciężarnaniechorowałalubniebyła

szczepionalubwprzypadkubrakuinformacji,•  oznaczenieTSH,•  stężeniaglukozywekrwinaczczo,ewentualnieOGTTukobietzczynnikami

ryzykaGDM.4.  Zaleceniekontrolistomatologicznej

11–14tydzieńciąży

Świadczeniaprofilaktyczne1.  Badaniepodmiotoweiprzedmiotowe2.  Pomiarciśnieniatętniczegokrwi3.  Pomiarmasyciała4.  Ocenaryzykaciążowego5.   Ocenaryzykainasileniaobjawówdepresji6.  Propagowaniezdrowegostylużycia

Badaniadiagnostyczneikonsultacjemedyczne1.  BadanieultrasonograficznezgodniezrekomendacjamiPolskiego

TowarzystwaGinekologówiPołożników(PTGiP)

Świadczeniaprofilaktyczne1.  Badaniepodmiotoweiprzedmiotowe2.  Pomiarciśnieniatętniczegokrwi3.  Pomiarmasyciała4.  Ocenaryzykaciążowego5.  Propagowaniezdrowegostylużycia

Badaniadiagnostyczneikonsultacjemedyczne1.  Morfologiakrwi2.  Badanieogólnemoczu

Badaniadiagnostyczneikonsultacjemedyczne1.  BadanieultrasonograficznezgodniezrekomendacjamiPTGiP

Świadczeniaprofilaktyczne1.   Rozpoczęcieedukacjiprzedporodowej2.  Badaniepodmiotoweiprzedmiotowe3.  Ocenaczynnościsercapłodu4.  Pomiarciśnieniatętniczegokrwi5.  Pomiarmasyciała6.  Ocenaryzykaciążowego7.  Propagowaniezdrowegostylużycia8.  Wprzypadkuopiekisprawowanejprzezpołożnąkonsultacjalekarza

położnika(24–26tydzieńciąży)

Badaniadiagnostyczneikonsultacjemedyczne1.  Badaniestężeniaglukozywekrwipodoustnympodaniu75gglukozy

(w24–26tygodniuciąży)trzypunktoweoznaczeniestężeniaglukozy:przedpodaniemglukozy(naczczo),po1i2godz.odpodaniaglukozy

2.  Badanieogólnemoczu3.  Przeciwciałaanty-DukobietRh(–)4.  UkobietzujemnymwynikiemwItrymestrze–badaniewkierunku

toksoplazmozy(IgM)

Świadczeniaprofilaktyczne1.  Badaniepodmiotoweiprzedmiotowe2.  Ocenaczynnościsercapłodu3.  Pomiarciśnieniatętniczegokrwi4.  Pomiarmasyciała5.  Ocenaryzykaciążowego6.  Propagowaniezdrowegostylużycia

Badaniadiagnostyczneikonsultacjemedyczne1.  Morfologiakrwi2.  Badanieogólnemoczu3.  Przeciwciałaanty-DukobietRh(–)4.  BadanieultrasonograficznezgodniezrekomendacjamiPTGiP5.  Wprzypadkuwystępowaniawskazań–podanieimmunoglobuliny

anty-D(28–30tydzieńciąży)

Świadczeniaprofilaktyczne1.  Badaniepodmiotoweiprzedmiotowe2.  Badaniepołożnicze3.  Ocenawymiarówmiednicy4.  Ocenaczynnościsercapłodu5.  Pomiarciśnieniatętniczegokrwi6.  Ocenaruchówpłodu7.  Badaniegruczołówsutkowych8.  Pomiarmasyciała9.  Ocenaryzykaciążowego10.   Ocenaryzykainasileniaobjawówdepresji11.  Propagowaniezdrowegostylużycia

Badaniadiagnostyczneikonsultacjemedyczne1.  Morfologiakrwi2.  Badanieogólnemoczu3.  BadanieantygenuHBs4.  BadanieHIV5.  Posiew z pochwy i odbytu w kierunku paciorkowców

B-hemolizujących(35–37tydzieńciąży)6.  Badanie VDRL, HCV w grupie kobiet ze zwiększonym

populacyjnymlubindywidualnymryzykiemzakażenia

Świadczeniaprofilaktyczne1.  Badaniepodmiotoweiprzedmiotowe2.  Badaniepołożnicze3.  Ocenaruchówpłodu4.  Ocenaczynnościsercapłodu5.  Pomiarciśnieniatętniczegokrwi6.  Pomiarmasyciała7.  Ocenaryzykaciążowego8.  Propagowaniezdrowegostylużycia9.  Wprzypadkuopiekisprawowanejprzezpołożnąkonsultacjalekarza

położnika

Badaniadiagnostyczneikonsultacjemedyczne1.  Badanieogólnemoczu2.  Morfologiakrwi

Niezwłoczniepo40tygodniuciąży

Świadczeniaprofilaktyczne1.  Badaniepodmiotoweiprzedmiotowe2.  Badaniepołożnicze3.  Ocenaruchówpłodu4.  Pomiarciśnieniatętniczegokrwi5.  Pomiarmasyciała6.  Ocenaryzykaciążowego7.   Przy prawidłowym wyniku KTG i USG oraz przy prawidłowym

odczuwaniuruchówpłodu–kolejnebadanieza7dni,zponownymKTG i USG.W trakcie tej wizyty należy ustalić datę hospitalizacji,tak aby poród miał miejsce przed końcem 42 tygodnia.Wprzypadkuodstępstwodnormy–indywidualizacjapostępowania.

Niezwłoczniepo40tygodniuciąży

Badaniadiagnostyczneikonsultacjemedyczne1.  BadanieKTG2.  BadanieultrasonograficznezgodniezrekomendacjamiPTGiP

Identyfikacjaczynnikówryzykapowikłańokołopoodowych

•  Oceny występowania czynników ryzyka, dokonuje osoba sprawująca opiekę.W przypadku stwierdzenia występowania czynników ryzyka, ciężarna powinnapozostawaćpodopieką lekarzapołożnika lub lekarzaoddziałuneonatologicznegoo odpowiednim do jej stanu zdrowia poziomie referencyjnym zapewniającymopiekęperinatalnąlubneonatologiczną.

•  Zidentyfikowane u ciężarnej czynniki ryzyka należy omówić z ciężarnąlub jej przedstawicielem ustawowym, tak aby zapewnić podjęcie świadomejdecyzjiodnośniewyborumiejscaporodu.

•  Wynikiidentyfikacjiczynnikówryzyka,podjętedziałaniaizaleceniaorazdokonanew porozumieniu z ciężarną ustalenia należy każdorazowo odnotowaćwdokumentacjimedycznej.

Do czynników ryzyka identyfikowanych na podstawie wywiadu przeprowadzonegopodczasciążyorazprzedporodemzaliczasięwszczególności:

•  choroby ciężarnej, w szczególności choroby układu krążenia, nadciśnienietętnicze, choroby nerek, choroby neurologiczne, zaburzenia psychicznei zaburzeniazachowania, chorobywątroby,cukrzycę, zaburzeniakrzepnięcia,trombofilięlubzespółantyfosfolipidowyorazotyłość;

•  zakażeniewirusemHIVlubHCV;•  stan po leczeniu niepłodności lub po co najmniej dwóch następujących

posobieporonieniachsamoistnychlubpoporodzieprzedwczesnym;•  uprzednieurodzeniedzieckamartwegolubwciężkiejzamartwicy;•  przebyty poród noworodka o masie urodzeniowej ciała większej niż 4000g

lubnoworodkazbardzomałąlubekstremalniemałąmasąurodzeniowąciała;•  ciążęwielopłodową;•  wystąpienie krwawienia przed porodem, stan po powikłaniach w postaci

łożyskaprzodującegolubprzedwczesnegooddzielaniasięłożyska;

•  stan po operacjach macicy i dolnego odcinka układu rozrodczego,uszkodzeniach dróg rodnych, atonii macicy albo po krwotokachpoporodowych, drgawkach, stanach zatorowo-zakrzepowych lub przebytymwynicowaniumacicy;

•  sytuację, gdy ciężarna jest pierworódką poniżej 18. roku życia lub powyżej35.rokużycia;

•  sytuację,gdyciężarna jestwieloródkąpowyżej40. rokużycia lubwieloródkąpourodzeniu4dzieci;

•  przewlekłe zakażenie u ciężarnej lub jego podejrzenie lub wystąpienietemperaturyciałapowyżej38°Cczęściejniżrazwczasieciąży;

•  używanie substancji psychoaktywnych, produktów leczniczych, alkoholulubnikotynywczasieciążyiwokresiebezpośredniopoprzedzającymciążę.

Czynniki ryzyka identyfikowane w czasie ciąży oraz przed porodem na podstawiebadania:

•  wartość ciśnienia skurczowego wyższą niż 140 mmHg i rozkurczowego wyższąniż90mmHg,białkomoczwyższyniż0,3g/24h;

•  przybórmasyciaławiększyniż500gnatydzieńwostatnimtrymestrzeciąży;•  odmiedniczkowezapalenienerek;•  niedokrwistość;•  cukrzycę;•  zakażeniewirusemróżyczki;•  przebytelubtrwającekrwawieniezdrógrodnych;•  konfliktserologiczny;•  nieadekwatność wielkości macicy lub wielkości dziecka do czasu trwania ciąży

(problemy w precyzyjnym usta- leniu terminu porodu, ograniczeniewewnątrzmacicznego wzrastania płodu, makrosomia płodu, wielowodzie,małowodzie,mięśniakimacicy,ciążawielopłodowa,niewspółmiernośćmatczyno-płodowa);

C.D.Czynnikiryzykaidentyfikowanewczasieciążyorazprzedporodemnapodstawiebadania:

•  zagrażającyporódprzedwczesny(przedwczesneskurczemacicy,niewydolnośćcieśniowo-szyjkowa);

•  nieprawidłowąlokalizacjęłożyska;•  ciążęwielopłodowązpatologiczniepołożonymipłodami;•  przekroczenie41tygodniaciążylubniepewnośćcodoterminuporodu;•  dodatni wynik posiewu w kierunku paciorkowców B-hemolizującychgrupyB(GBS);

•  położenieinneniżgłówkowepowyżej37.tygodniaciąży;•  więcejniądwarozpoznaniaporodufałszywego.

Doczynnikówryzykaśródporodowegozaliczasięwszczególności:•  przedłużoneodpływaniepłynuowodniowego(powyżej24godzin);•  zaburzeniaczynnościskurczowejmacicy;•  opryszczkęgenitalną;•  koniecznośćindukcjilubstymulacjiporodu;•  krwotokśródporodowy;•  obecnośćsmółkilubkrwiwpłynieowodniowym;•  temperaturęciałapowyżej38°C;•  okołoporodową utratę krwi w ilości przekraczającej 500 ml w czasie 24 godzin lub

obniżeniehematokrytuo10%wartościwyjściowej;•  wypadnięciepępowinylubprzodowaniepępowiny;•  zatrzymaniełożyskawjamiemacicy;•  wstrząs;•  pęknięciekrocza3.lub4.stopnia;•  wynicowaniemacicy;•  pęknięciemacicy.

Do czynników ryzyka występujących u płodu lub noworodka zalicza sięwszczególności:

•  pępowinędwunaczyniową;•  naczyniabłądzące;•  wadyrozwojowe;•  masęciałanoworodkaponiżej2500g;•  zaburzeniaczynnościsercapłodu;•  ocenęwskaliApgarponiżej7punktóww5.minuciepourodzeniu;•  urazokołoporodowy;•  zaburzeniaoddychania.

Edukacjaprzedporodowa

•  Kobieta w 21tc ma prawo zgłosić się wraz z osobą bliską do swojejpołożnejPOZwceluuzyskanianiezbędnychinformacjiwramachedukacjiprzedporodowej (tryb indywidualny lub grupowy, wymiar godzindostosowanydopotrzebkobietyciężarnej).

•  Edukacja przedporodowa w formie indywidualnej jest równieżobowiązkiemlekarzapołożnika.

•  Programedukacjiprzedporodowejobejmujeokres:§  prenatalny(ciąża),§  porodu,§  poporodowy(połóg),§  oraz wsparcie społeczne ciężarnej, położnicy i rodziny w okresie

okołoporodowym.

Tematykazajęćedukacyjnychokresuciąży1.  Przebiegciążyirozwójdziecka

2.  Opieka prenatalna – dostępne formy opieki medycznej i plan opiekiprzedporodowej

3.  Styl życia w okresie ciąży (odżywianie, używki, nałogi), aktywności(zawodowa,fizyczna,seksualna)

4.  Dolegliwościokresuciążyisposobyradzeniasobieznimi5.  Profilaktyka chorób zakaźnych w okresie okołoporodowym, w tym

szczepieniaochronne6.  Problemypsychologiczneiemocjonalnekobietyijejrodzinywokresie

okołoporodowym7.  Zagadnienia prawne dotyczące przepisów, standardu, praw pacjenta,

opieki medycznej w okresie okołoporodowym oraz ochrony prawnejciężarnychimatek

Tematykazajęćedukacyjnychokresuporodu

1.  Przygotowaniedoporoduiplanporodu2.  Czynniki zwiastujące poród, początek porodu, w tym stany nagłe

wymagająceszybkiejhospitalizacji3.  Fizjologiaporodu(aktywny,rodzinny)4.  PozycjewykorzystywanewIiIIokresieporoduipomocnysprzęt5.  Łagodzenie bólu porodowego (niefarmakologiczne i farmakologiczne

sposoby)6.  Kontaktmatkizdzieckiem„skóradoskóry”,wtyminicjacjakarmieniapiersią7.  Cięcie cesarskie – korzyści i zagrożenia dla matki i dziecka, powikłania

wczesneipóźnepocięciucesarskim8.  Informowanie o możliwości deponowania tkanek popłodu, w tym krwi

pępowinowej, sznura pępowinowego w celu pozyskania komórekmacierzystych

1.  Opieka w okresie połogu – przebieg połogu, powrót płodnościpoporodzieorazpsychologiczneaspektypołogu

2.  Karmieniepiersiąiwsparciewlaktacji,wtymrozwiązywanieproblemówzwiązanychzlaktacją

3.  Opieka nad noworodkiem i niemowlęciem (działania profilaktyczne,pielęgnacja dziecka, zapewnienie bezpieczeństwa w środowiskudomowym).

Tematykazajęćedukacyjnychokresupołogu

Wsparcie społeczne w okresie okołoporodowym obejmujewszczególnościinformacjedotyczącewsparcia:•  emocjonalnego (np. przekazywanie pozytywnych emocji,

umożliwieniewyrażaniaemocji),•  informacyjnego(wymianawtokuinterakcjitakichinformacji,

które sprzyjają lepszemu zrozumieniu sytuacji położeniażyciowegoiproblemu),

•  instrumentalnego (np. konkretne wskazówki, które dotycząsposobówpostępowania,sprzyjającerozwiązaniuproblemu),

•  rzeczowego/materialnego,•  finansowego.

Ramowyprogramedukacjiprzedporodowej

UWAGA!W ramach edukacji przedporodowej nie wolno prowadzićdziałańreklamowychimarke|ngowychzwiązanychz:

•  preparatamidopoczątkowegożywienianiemowląt,•  przedmiotamisłużącymidokarmienianiemowląt.

Planopiekiprzedporodowejiplanporodu•  Osoba sprawująca opiekę oraz ciężarna ustalają plan opieki

przedporodowej i plan porodu (modyfikowane odpowiednio do sytuacjizdrowotnej ciężarnej i zmieniających się jej potrzeb i oczekiwańwtrakcieopieki).

•  Plany te obejmują wszystkie procedury medyczne związane z opiekąprzedporodowąwraz zokreśleniemczasu ichwykonania.Uwzględnia sięmożliwość zakwalifikowania ciężarnej do aktualnie obowiązującychprogramów zdrowotnych, w tym badań echokardiograficznych płoduorazbadańprenatalnych.

•  Planopiekiprzedporodowejiplanporodujestdołączanydoindywidualnejzewnętrznejdokumentacjimedycznejciężarnej.

Miejsceporodu

•  Wmiaręmożliwościorganizacyjnychpodmiotuwykonującegodziałalnośćlecznicząnależyumożliwić ciężarnejwcześniejsze zapoznanie zmiejscemporodu, zorganizować możliwość wypełnienia dokumentacji medycznej,konsultację anestezjologiczną na wypadek zastosowania u niej analgezjiregionalnejporodu.

•  W celu zapewnienia odpowiedniej opieki nad rodzącą zakażoną HIVoraz noworodkiem jest zasadne kierowanie jej do porodu do podmiotuleczniczego posiadającego oddział o III poziomie referencyjnym opiekiperinatalnejineonatologicznej.

Ciężarnejnależyumożliwićwybórmiejscaporodu(warunkiszpitalnealbopozaszpitalne)

orazprzekazaćwyczerpującąinformacjędotyczącąwybranegomiejscaporoduobejmującąwskazaniaiprzeciwwskazania

Planporodu

•  Jesttworzonywczasieopiekiprzedporodowej•  Obejmuje wszystkie elementy postępowania medycznego podczasporoduiokreślamiejsceporodu

Osobąodpowiedzialnązajegotworzeniejestpołożna/lekarzsprawującyopiekęwczasieciąży.Planporoduiopiekiprzedporodowejjestustalanywspólniezciężarną.

Jakstworzyćdobryplanporodu?Jakiepytaniamożnazadaćciężarnej:

•  Dlaczego wybiera Pani ten a nie inny szpital?/ Dlaczego chce Panirodzićpozaszpitalem?

•  CzychciałabyPani,byktośbyłobecnyprzyporodzie?•  WjakiejpozycjichcePaniurodzić?•  CzyuważaPani,żepotrzebnebędzieznieczulenie?Ajeślitak,tojakie?•  CzyjeślizajdziekoniecznośćzgadzasięPaninanacięciekrocza?•  Ktopowinienprzeciąćpępowinę?•  CzychcePanikarmićnaturalnie?

59Przykładowyplanporodustr.1

60Przykładowyplanporodustr.2

ĆwiczenieTworzenieindywidualnegoplanuporodu

Postępowaniewtrakcieporodu

Rodzącą traktuje się z szacunkiem oraz umożliwia sięjej udział w podejmowaniu decyzji związanych z porodem.Osoby sprawujące opiekę potrafią nawiązać dobry kontaktz rodzącą i mieć świadomość, jak ważne są postawa,słowa kierowanie do rodzącej oraz ton głosu podczasrozmowy. Należy zapytać rodzącą o jej potrzebyi oczekiwania, a pozyskane informacje wykorzystaćdowspieraniaikierowaniarodzącąpodczasporodu.

Postępowaniewtrakcieporodu

W celu nawiązania dobrego kontaktu z rodzącą osoby sprawujące opiekępowinny:

•  powitaćrodzącąosobiście,•  przedstawićsięiwyjaśnićswojąrolęwopiecenadnią,•  prezentowaćspokojnąiwzbudzającązaufaniepostawę,•  szanowaćprywatnośćrodzącejijejpoczucieintymności,•  zapoznać się z planem porodu i omówić go z rodzącą oraz w miarę

możliwościstosowaćjegopostanowienia,•  omówićzrodzącądostępnesposobyłagodzeniabólu,•  każdorazowouzyskiwaćzgodęrodzącejnawykonywaniezabiegów,•  udzielić informacji na temat sposobów komunikacji, w tym wzywania

pomocy,•  w sytuacji konieczności przekazania opieki nad rodzącą innej osobie,

poinformowaćjąotym.

Zasadyopiekiwtrakcieporodu

•  Zapewnienieciągłościopieki•  Dostosowaniedo indywidualnychpotrzeb iaktualnej sytuacji zdrowotnej

(z uwzględnieniem możliwości podmiotu wykonującego działalnośćleczniczą)

•  Umożliwieniekorzystaniazewsparciaosobybliskiej•  Zachęcaniedoaktywnościfizycznej•  Zapewnienierodzącejmożliwościspożywaniaprzejrzystychpłynów

Decyzjęomożliwościspożywaniaposiłkówprzezrodzącąpodejmujeosobasprawującanadniąopiekę.

Łagodzeniebóluporodowego

•  Rodzącamaprawodołagodzeniabóluporodowego.•  Rodzącejprzekazujesięwsposóbdlaniejzrozumiałyinformacjeo:

§  przebieguporodu,§ metodachłagodzeniabóluporodowego,§  dostępnościtychmetod.

•  Osobasprawującaopiekęuzgadniazrodzącąsposóbpostępowaniamający na celu łagodzenie bólu porodowego, z uwzględnieniemstanu klinicznego oraz gradacji metod dostępnych i stosowanychw podmiocie wykonującym działalność leczniczą, uwzględniajej zdaniewtymzakresieorazzapewniawsparciewzastosowaniuwybranychmetod.

Podmiot leczniczy ma opracowany w formie pisemnej tryb postępowaniawłagodzeniubóluporodowego.

•  Powyższy dokument jest zaakceptowany przez kierownikads.medycznychtegopodmiotu.

•  Z powyższym dokumentem zapoznają się lekarze, położnei pielęgniarki w bloku porodowym, oddziale położniczym,neonatologicznym,anestezjologiiiintensywnejterapii.

Trybpostępowaniawłagodzeniubólu

Metodyłagodzeniabóluporodowego

Farmakologiczne Niefarmakologiczne

AnalgezjawziewnaOpioidy

Analgezjaregionalnaimiejscowa

Aktywnośćfizyczna/pozycjawertykalna

Wykorzystaniesprzętówpomocniczych,wszczególnościtakichjak:gumowapiłka,woreksako,drabinki,materac,sznuryporodowe,krzesłoporodoweTechnikioddechowe/relaksacja

Masaż/TENSImersjawodna

Akupunktura/akupresura

•  rozpoczynasięwaktywnejfazieIokresuporodu,przyrozwarciuconajmniej1cmujściawewnętrznegoszyjkimacicy;

•  w uzasadnionych medycznie przypadkach możliwe jestwcześniejszerozpoczęcie;

•  powinnabyćkontynuowanapodczasIIokresuporodu.

Analgezjaregionalna

Postępowaniewposzczególnychokresachporodu

Rozpoczęcieporodu•  Przyjęcie do porodu następuje przez zgłoszenie się do wybranego podmiotu

realizującego świadczenia zdrowotne w zakresie położnictwa. Miejsce porodu,z wyjątkiem wystąpienia stanów nagłych, powinno być zgodne z dokonanąiudokumentowanąocenączynnikówryzykaokołoporodowego.

•  Początek porodu rozpoznaje się na podstawie czynności skurczowej macicy

powodującej postęp porodu (skracanie i rozwieranie szyjki macicy), odróżniającskurczeprzepowiadająceodwłaściwychskurczówporodowych.

•  Należy zidentyfikować ewentualną potrzebę objęcia rodzącej śródporodową

profilaktykąwystąpieniazakażeniapaciorkowcemgrupyB(GBS)orazprofilaktykąkonfliktuserologicznego.NależyzweryfikowaćbadanianaobecnośćantygenuHBsorazwkierunkuzakażeniaHIV(z33–37tygodniaciąży).Wraziebrakuaktualnychbadańnależyjeniezwłoczniewykonać.

Rozpoczęcieporodu

Nowetreści:Niejestwymaganeskierowaniedoporodu,Należy zidentyfikować ewentualną potrzebę objęcia rodzącej profilaktykąwystąpienia zakażenia paciorkowcem grupy B (GBS) oraz profilaktykąkonfliktuserologicznego,Należy zweryfikować badania na obecność antygenu HBs oraz w kierunkuzakażeniaHIV.

PostępowaniewIokresieporodu

DozadanosóbsprawującychopiekepodczasIokresuporodunależy:•  ocenaobjawówświadczącychorozpoczynającymsieporodzie;•  przyjęcierodzącejdoporodu,wtym:

§  wysłuchanieiocenaczynnościsercapłodu,§  dokładnezebraniewywiaduogólnegoiginekologicznego,§  dokonanie analizy przebiegu obecnej ciąży i dokładne zebranie wywiadu

położniczegodotyczącegoprzebytychciąz iporodów,powikłan znimizwiązanychorazrozwojudzieci,

§  sprawdzeniegrupykrwikobiety,§  ocenawynikówbadańlaboratoryjnych,§  ocenapołożeniaioszacowaniewielkościpłodu,§  przeprowadzenie badania położniczego wewnętrznego z oceną zaawansowania

poroduiciągłościpęcherzapłodowego,

§  dokonanieocenyczynnościskurczowejmacicy,§  dokonanieanalizyproporcjimiędzypłodemamiednicąmatki,§  dokonanieocenystanuogólnegomatki,§  dokonanieocenywystępowaniaczynnikówryzyka,§  założeniedokumentacjimedycznej,§  wykonanie lewatywy i golenia owłosienia łonowego, wyłącznie na życzenie

rodzącej,

§  zakładaniewkłuciadożyłyobwodowej,jeżelisytuacjategowymaga,§  dokonanieocenyprzygotowaniadoporoduorazaktywnegownimuczestnictwa,§  udokumentowanie wszystkich obserwacji z przebiegu porodu, a także

podejmowanychdziałan,zuwzględnieniemkartyobserwacjiporodu(partogramu).

WramachprowadzeniaIokresuporoduosobasprawującaopiekejestobowiązanado:•  określania i aktualizowania oceny stanu położniczegow oparciu o badanie położnicze

zuwzględnieniembieżącejocenyczynnikówryzykapołożniczegoprzez:§  dokonywanie oceny postępu porodu zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami

prowadzeniaporodu,§  dokonywanie oceny czynności skurczowej macicy (częstotliwośc skurczów,

ichnatężenieiczastrwania);•  nawiązania iutrzymaniakontaktu z rodząca i zosobąbliską, zapewniającegopoczucie

bezpieczeństwaiposzanowaniagodnościosobistej;•  dokonywaniaocenystanurodzącejprzez:

§  ocene świadomości (przytomności) oraz identyfikację potrzeb i rodzajuoczekiwanegowsparcia,

§  prowadzenie obserwacji stanu ogólnego (temperatura ciała, tętno, ciśnienietętnicze krwi, zabarwienie powłok skórnych), stanu śluzówek co dwie godzinyoraz kontrolę wypełnienia pęcherza moczowego co dwie godziny,awuzasadnionychprzypadkachodpowiednioczęściej,

§  ocenewydzielinypochwowej,§  ocenesamopoczuciaorazstopniareaktywnościrodzącejnaskurczemacicy;

76ZadanierealizowanewramachNarodowegoProgramuZdrowia2016-2020

•  dokonywania oceny stanu płodu przez osłuchiwanie i ocene czynności serca płoduco najmniej przez minute, co 15–30 minut, i odróżnienie czynności serca płoduod innych zjawisk akustycznych, przy czym monitorowanie stanu płodu za pomocakardiografu należy prowadzicwmedycznie uzasadnionych przypadkach.W sytuacjachwątpliwychkoniecznewykonanieprzynajmniejtrzydziestominutowegozapisuktg;

•  prowadzeniapsychoprofilaktykipołożniczejorazłagodzeniadolegliwościwystępującychurodzącej;

•  aktywizowaniarodzącejdoczynnegoudziałuwporodzieprzez:§  informowanieopostępieporodu,§  pomoc wwyborze sposobu prowadzenia porodu oraz zachęcanie do stosowania

różnychudogodnieniformaktywności,§  zachęcaniedowyrażaniaswoichpotrzebzwiązanychzporodem,§  współpracęzosobąbliską;

•  dokumentowania postępu i przebiegu porodu, wyników obserwacji, wykonywanychbadańizabiegóworazdobrostanurodzącejipłodu,wtymprowadzeniapartogramu;

•  przygotowaniazestawudoporoduorazmiejscadoodbyciaIIokresuporodu.

PostępowaniewIokresieporoduRóżnice:Brak postępuporodustwierdzasię,gdyrozwieranieszyjkimacicynastępujewolniej niż pół centymetra na godzinę, oceniane w odstępachczterogodzinnych.WsytuacjirozpoznaniabrakupostępuporoduwIokresiewłączasięlekarzpołożnik.

PostępowaniewIokresieporoduRóżnice:W ramach prowadzenia I okresu porodu osoba sprawująca opiekęjestzobowiązanado:1.  dokonywania oceny stanu rodzącej przez prowadzenie obserwacji stanu

ogólnego (temperatura ciała, tętno, ciśnienie tętnicze krwi, zabarwieniepowłokskórnych),stanuśluzówekcodwiegodziny (byłococzterygodziny)oraz kontrolę wypełnienia pęcherza moczowego co dwie godziny(było co cztery godziny), a w uzasadnionych przypadkach odpowiednioczęściej.

2.  dokonywaniaocenystanupłoduprzezosłuchiwanie iocenęczynnościsercapłodu co najmniej przez minutę, co 15-30 minut, i odróżnienie czynnościsercapłoduodinnychzjawiskakustycznych,przyczymmonitorowaniestanupłoduzapomocąkardiografunależyprowadzićwmedycznieuzasadnionychprzypadkach. W sytuacjach wątpliwych konieczne wykonanie przynajmniejtrzydziestominutowegozapisukardiotokograficznego.

Ocenapostępuporodu

Ocenapostępuporodunieopierasiętylkonabadaniuwewnętrznym,obejmujetakże:

•  obserwacjęskurczówmacicy,•  obserwacjęzachowaniaistanupsychicznegopacjentki,•  obserwacjęzmianfizjologicznych,•  obserwacjęusytuowaniadzieckawkanalerodnym.

•  Przebieg postępu porodu jest monitorowany na podstawieobserwacjiklinicznejorazbadańpołożniczych.

•  Brak postępu porodu stwierdza się, gdy rozwieranie szyjki

macicy następuje wolniej niż pół centymetra na godzinę,oceniane w odstępach czterogodzinnych. W sytuacjirozpoznania braku postępu porodu w I okresie, do opiekiwłączasięlekarzpołożnik.

PostępowaniewIIokresieporodu

•  W przypadku stwierdzenia braku postępu II okresu porodu dalszą opiekę

nadrodzącąobejmujelekarzpołożnik.

•  WIIokresieporodunależyumożliwićrodzącejprzyjmowaniepozycji,któreuznajeonazanajwygodniejsze.

Osoba sprawująca opieke rozpoznaje II okres porodu, opierając sie na obserwacji zachowaniarodzącej, jej odczuc oraz wyniku badania położniczegowewnętrznego.W tym okresie poroduosoba sprawująca opieke jest obowiązana do podjęcia, realizacji oraz udokumentowaniawykonanianastępującychdziałan:

•  ocenystanuogólnegorodzącej;•  ocenyczynnościsercapłodupokażdymskurczumięśniamacicy, jeżeli jesttomożliwe,

pomiarpowinientrwacconajmniej1minute;•  ocenyczynnościskurczowejmięśniamacicy;•  pozostawania w stałym kontakcie z rodząca, po przygotowaniu zestawu do porodu

imiejscadoporodu;•  przygotowaniasiedoprzyjęciaporodu,zgodniezzasadamiaseptykiiantyseptyki;•  współpracyzrodzącaumożliwiającejprzyjęciedogodnejdlaniejpozycjiorazkierowanie

sie potrzebą parcia przyczyniającego sie do postępu porodu, ze szczególnymuwzględnieniempozycjiwertykalnych;

•  ochrony krocza, przy czym nacięcie krocza należy stosowac wyłącznie w medycznieuzasadnionychprzypadkach;

•  kontroli odginania sie główki płodu, a po jej urodzeniu podjęcie czynnościzapewniającychprawidłowewytaczaniesiebarków. 83ZadanierealizowanewramachNarodowegoProgramuZdrowia2016-2020

PostępowaniewIIokresieporoduRóżnice:Czas trwania II okresu porodu nie powinien przekroczyć dwóch godzin.W przypadku rodzących z zastosowaniem znieczulenia zewnątrzoponowegodo trzech godzin. Decyzję o wydłużeniu czasu trwania II okresu porodupowyżej dwóch godzin podejmuje lekarz położnik po uwzględnieniuaktualnychczynnikówryzyka.Niemapunktuokierowaniusięwłasnąpotrzebąparcia.W II okresie porodu należy umożliwić rodzącej przyjmowanie pozycji,któreuznajeonazanajwygodniejsze.

PostępowaniewIIIokresieporoduW tym okresie porodu osoba sprawująca opieke jest obowiązana do podjęcia, realizacjiorazudokumentowaniawykonanianastępującychdziałan:

•  oceny stanu ogólnego rodzącej na podstawie podstawowych parametrów stanuogólnegoorazocenyzabarwieniapowłokskórnychibłonśluzowych;

•  okazanianoworodkamatce,poinformowaniaojegopłciigodzinieporodu;•  założenia noworodkowi opasek identyfikacyjnych, przed jego odpępnieniem,

powcześniejszymodczytaniuipotwierdzeniuprzezmatkezawartychnanichdanych,•  zaciśnięcia pępowiny po ustaniu tętnienia, jednak nie wcześniej niz po upływie

jednejminutyodurodzeniasiedziecka;•  przecięciapępowinyjałowyminarzędziami;•  oceny stanu noworodka – w razie potrzeby podjęcie czynności resuscytacyjnych,

zgodnych z aktualnymi zaleceniami Polskiego Towarzystwa NeonatologicznegoorazPolskiegoTowarzystwaAnestezjologiiiIntensywnejTerapii;

•  osuszenia noworodka po wydobyciu i położenia go na brzuchu matki w kontakcie„skóra do skóry”, jeżeli stan ogólny noworodka i matki na to pozwalają,orazzabezpieczenianoworodkaprzedutratąciepła;

•  obserwacji przebiegu kontaktu matki i dziecka „skóra do skóry” i pomocyw przystawieniu noworodka do piersi, jeżeli stan ogólny noworodka i matkinatopozwalają;

•  podaniaproduktówleczniczychwuzasadnionychsytuacjach;•  oceny stanu tkanek miękkich kanału rodnego, a w przypadku nacięcia krocza

–jegorozległości;•  ocenykrwawieniazdrógrodnychistopniajegonasilenia;•  ocenyobkurczeniamięśniamacicy;•  rozpoznaniaobjawówoddzieleniaiwydaleniałożyska;•  ocenykompletnościpopłodu;•  ocenyilościkrwiutraconejpodczasporodu.

PostępowaniewIIIokresieporoduRóżnice:W ramach prowadzenia III okresu porodu osoba sprawująca opiekęjest zobowiązana do podjęcia, realizacji i udokumentowania wykonanianastępującychdziałań:•  osuszania noworodka po wydobyciu i położenia go na brzuchu matki

w kontakcie „skóra do skóry”, jeżeli stan ogólny noworodka i matkinatopozwalają,orazzabezpieczenianoworodkaprzedutratąciepła.

Aktywne wydalanie łożyska powinnomieć miejsce po jego oddzieleniu się.Poza przypadkami krwotoku niezalecane jest wykonywanie uciskunadnomacicy,masowaniemacicyorazpociąganiezapępowinę.

PostępowaniewIIIokresieporoduUsuniętezapisy:Prawidłowa objętość fizjologicznego krwawienia w III okresie poroduniepowinnaprzekraczać400mlkrwi.PoródwIIIokresiemożebyćprowadzonywsposóbaktywnylubwyczekujący.

Opiekaobejmuje:•  kontrolęiocenęstanuogólnego;•  kontrolę i ocenę stanu obkurczenia mięśnia macicy i wielkości krwawienia

zdrógrodnych;•  kontrolęstanukanałurodnego,zeszczególnymuwzględnieniemkontroliszyjki

macicywewziernikach;•  zaopatrzeniechirurgiczneranwobrębiekanałurodnegoikrocza;•  instruktażw zakresie prawidłowego przystawiania dziecka do piersi i pomoc

wkarmieniupiersiąorazprzekazanieinformacjinatematzasadpostępowaniawlaktacjiwpierwszejdobiepołogu;

•  udokumentowaniedokonanychobserwacjiiwykonanychzadań.

PostępowaniewIVokresieporodu

PostępowaniewIVokresieporoduPojawiłsięzapis:Prawidłowaobjętośćfizjologicznegokrwawieniawczasieporoduniepowinnaprzekraczać500mlkrwi*.*Powyższautratakrwidotyczycałegoporodu.

Opiekanadmatkąinoworodkiem

Opiekanadnoworodkiem

Opieka pielęgnacyjna nad noworodkiem jest realizowana przez położną,która:

•  dokonujeoznakowanianoworodka,zaciśnięciaiprzecięciapępowiny,•  ocenanoworodkawgskaliApgar;ocenatapowinnabyćwykonywana

nabrzuchumatki,jeżeliniewystępująprzeciwwskazaniazdrowotne,•  nadzorujepierwszekarmieniepiersią,•  wykonuje procedury postępowania ze zdrowym noworodkiem

(profilaktykęzakażeniaprzedniegoodcinkaokazgodniezzaleceniami,profilaktykękrwawieniawywołanegoniedoboremwitaminyKzgodniez aktualnymi zaleceniami, szczepienia według aktualnego ProgramuSzczepieńOchronnych).

W sali porodowej, w której rodzi się noworodek, znajduje się co najmniejjedna osoba posiadająca umiejętności resuscytacji, potwierdzonecertyfikatem ukończenia kursu resuscytacji noworodka i dysponującaniezbędnymsprzętemdoresuscytacji.Obecnośćlekarzaoddziałuneonatologicznegowsaliporodowejprzedlubpourodzeniunoworodkajestwymaganawprzypadku:

•  poroduzabiegowego,•  poroduprzedwczesnego,•  poroduzryzykiemniedotlenieniaokołoporodowego,•  poroduuciężarnejzpatologicznymprzebiegiemciąży,•  poroduuciężarnejzprzewidywanymilubstwierdzanymiunoworodka

wadamiwrodzonymi,•  uzasadnionych i udokumentowanych zaburzeń adaptacyjnych

wIVokresieporodu.

•  Bezpośredniopourodzeniunależyumożliwićdzieckunieprzerwanykontakt z matką „skóra do skóry”, trwający dwie godzinypoporodzie.

•  W tym czasie należy zachęcać matkę do rozpoznania momentu,kiedy dziecko jest gotowe do ssania piersi, a także obserwowaćmatkę idziecko,kontrolująccechydobregoprzystawienia ipozycjiprzypiersi,awraziepotrzebyzaoferowaćpomoc.

•  Kontakttenmożebyćprzerwanywyłączniewsytuacjiwystąpieniazagrożeniażycialubzdrowiamatki lubnoworodka,odnotowanegowdokumentacjimedycznej.

Kontaktskóradoskóry

W okresie pierwszych dwunastu godzin życia noworodka lekarz oddziałuneonatologicznego w obecności matki lub ojca przeprowadza badanieklinicznenoworodka.Badaniategonienależywykonywaćwtrakciekontaktu„skóradoskóry”jeżeliniewystępujepodejrzeniezagrożeniażycialubzdrowianoworodka.Noworodki z zaburzeniami stwierdzonymi podczas badania, mogącymistanowićzagrożeniedlaichżyciaizdrowia,należyniezwłocznieprzekazaćdooddziałupatologiinoworodkaopoziomiereferencyjnymadekwatnymdojegopotrzebzdrowotnych.

Wszystkiezabiegipielęgnacyjneiobowiązkowestandardoweprocedurywykonywanesąpoprzekazaniuinformacjiiuzyskaniuzgodywobecnościmatkiwsali„matkazdzieckiem”,oilestanzdrowiamatkinatopozwala.

U noworodka podczas pobytu w oddziale położniczym należywykonać:

•  testpulsoksymetryczny,•  przesiewowebadaniesłuchu,•  ocenęumiejętnościssania,•  pobranie badania przesiewowego na bibułę (badanie suchejkroplikrwi),

•  obowiązkoweszczepieniapouzyskaniukwalifikacjilekarskiej.

Badaniapodczaspobytunaoddziale

Wypisorazzgłoszenieoporodzie

Wdniu wypisu należy sporządzić i wydać zewnętrzną dokumentacjęmedyczną noworodka, zawierającą w szczególności informacjedotyczące:

•  istotnychdanychdotyczącychprzebieguciążyiporodu,•  wykonanychpomiarówantropometrycznych,•  wykonanychszczepieńochronnych,•  wykonanychbadańprzesiewowych,•  wykonanychczynnościprofilaktycznych,•  pobytudzieckawszpitalu,•  wydanych zaleceń żywieniowych, pielęgnacyjnych, przeprowadzonego

instruktażumatkiwzakresieprzystawianiadopiersi izasadkarmieniapiersiąorazniezbędnychkonsultacjispecjalistycznych.

Podmiot wykonujący działalność leczniczą sprawujący opiekęnadnoworodkiemprzekazujedodniajegowypisuzgłoszenieoporodziepołożnejpodstawowejopiekizdrowotnejlubpodmiotowiwykonującemudziałalnośćlecznicząwzakresiepodstawowejopiekizdrowotnej.Zgłoszenieoporodziezawiera:

1.  imięinazwiskomatki,2.  numer PESELmatki albo serię i numer dokumentu potwierdzającego

jejtożsamośćwprzypadkubrakunumeruPESEL,3.  godzinęidatęurodzeniadziecka,4.  płećdziecka,5.  adres,podktórymmatkawrazzdzieckiembędąprzebywaćwokresie

połogu,oraznumertelefonukontaktowego,6.  czytelny podpis osoby odpowiedzialnej za sporządzenie i wysłanie

zgłoszenia.

Zgłoszenieoporodzie

W przypadku braku możliwości ustalenia położnej podstawowejopieki zdrowotnej lub podmiotu wykonującego działalnośćlecznicząwzakresiepodstawowejopiekizdrowotnejprzejmującychopiekę nad położnicą i noworodkiem podmiot wykonującydziałalność leczniczą, w którym nastąpił poród, informujepołożnicęozasadachizakresieopiekinadnoworodkiemwmiejscujego pobytu oraz zasadach wyboru położnej podstawowej opiekizdrowotnej lub podmiotu wykonującego działalność lecznicząwzakresiepodstawowejopiekizdrowotnej.

Podmiot wykonujący działalność leczniczą sprawujący opiekęnad noworodkiem informuje w dniu wypisu jednostkiorganizacyjne pomocy społecznej w miejscu pobytu matkiinoworodkaoprzypadkuzaobserwowaniazachowańmogącychzagrażać bezpieczeństwu dziecka i braku możliwości ustaleniapołożnej podstawowej opieki zdrowotnej lub podmiotuwykonującego działalność leczniczą w zakresie podstawowejopieki zdrowotnej, przejmujących opiekę nad noworodkiemwmiejscuzamieszkanialubpobytu

Przekazanie zgłoszeniaoporodzienastępujewsposób zapewniającymożliwośćpotwierdzeniajegoodbioru.Potwierdzenie odbioru jest dołączane dowewnętrznej dokumentacjinoworodkalubodrębnegorejestruzgłoszeńoporodzieprowadzonegoprzez podmiot wykonujący działalność leczniczą dokonującyjegowypisu.

Potwierdzenieodbioruzgłoszeniaoporodzie

Warunkiprawidłowejlaktacjiiodżywianianoworodka

Rola położnej promującej karmienie piersią jest kluczowymelementemwopiecenadmatkąinoworodkiem.Najczęstsze przyczyny powodujące skrócenie okresu wyłącznegokarmieniamlekiemmatki,to:

•  zbytrzadkiekarmieniewciągudoby,•  zastępowaniekarmieńwodą,herbatką,smoczkiemuspokajaczemitp.•  dokarmianiemlekiemmodyfikowanym,•  zbytwczesnewprowadzanieżywnościuzupełniającej.

Problemy w laktacji (nawał mleczny; bolesność brodawek; obrzęk,zapalenie lubropieńpiersi;zastójpokarmu;zatkanieujściaprzewodumlecznego)wwiększościprzypadkówwynikajązbrakuwiedzykobietodnośnie zasad utrzymania laktacji i z braku skutecznej pomocylaktacyjnejpołożnej.

•  W trakcie edukacji przedporodowej należy przedstawić ciężarnej informacjedotyczącekorzyścizkarmieniapiersiądladzieckajakimatkiorazrodziny(aspektmedyczny,psychologiczny,ekonomiczny).

•  Motywowanie do karmienia piersią powinno uwzględniać ew. problemylaktacyjne.

•  Kobieta powinna otrzymać przy wypisie zalecenia dotyczące karmienia dziecka,wzewnętrznejdokumentacjimedycznejnoworodka(KsiążeczkaZdrowiaDziecka):§  pisemne,§  zgodne z aktualnymi zaleceniami ekspertów (rozszerzanie diety po skończonym 6tym

miesiącużycia;mlekojakopodstaważywieniawtrakcierozszerzaniadiety),§  zgodnezestanemfaktycznym,§  indywidualnedopotrzebtejmatkiidziecka.

•  Położnapowinnapoinformować,żepoopuszczeniuszpitalamatkamamożliwośćskorzystania zusługpołożnejPOZ, którapomoże rozwiązaćproblemy laktacyjne.Wizytapołożnejpowinnaodbyćsięwciągu48hodczasuzgłoszeniaproblemu.

(więcejnatentematwczęści:Nowystandardapromocjakarmieniapiersią)

Połóg

•  Położnicy i jej dziecku należy zapewnić ciągłą profesjonalną opiekęw miejscu zamieszkania albo pobytu, dlatego podmiot wykonującydziałalność leczniczą sprawujący opiekę nad kobietą w czasie poroduprzekazujew dniu wypisu zgłoszenie o porodzie położnej podstawowejopiekizdrowotnej.

•  Opieka nad położnicą w domu jest realizowana według indywidualnegoplanuopieki,modyfikowanegozgodniezestanempołożnicy inoworodkaoraz sytuacją w środowisku domowym. Położna kieruje się dobrempołożnicyijejdzieckaorazposzanowaniemichpodmiotowościigodnościosobistej.

•  Położna wykonuje nie mniej niż 4 wizyty. Pierwsza wizyta odbywa sięniepóźniejniżwciągu48godzinodotrzymaniaprzezpołożnązgłoszeniaurodzeniadzieckainastępujezinicjatywypołożnej.

Opiekanadpołożnicąobejmujewszczególnościocenę:•  stanuogólnego;•  stanupołożniczego;•  laktacji;•  czynnościpęcherzamoczowegoijelit;•  higienyciała;•  stanu psychicznego położnicy, w tym ryzyka wystąpieniadepresjipoporodowej.

Położnicynależyzapewnićpomocpsychologicznąwsytuacjach,gdystanpsychicznypołożnicytegowymaga,

informującjednocześnieomożliwychformachwsparciarodzinyiinstytucjachichudzielających.

Opiekanadnoworodkiemobejmujewszczególnościocenę(cz.1):

•  stanu ogólnego noworodka (temperatura ciała, masa ciała,czynnośćserca,czynnośćoddechowa,oddawaniemoczuistolca);

•  obecnościodruchównoworodkowych;•  stanu skóry (zażółcenia powłok skórnych, zaczerwienienia – rumień,

odparzenia, wyparzenia, potówki, wysypki, ciemieniuchy, zasinienia,otarcia,zadrapania,wybroczyny);

•  odżywiania – sposobu karmienia przebiegu karmienia (częstość,długość, wielkość porcji, oznaki głodu, nasycenia) oraz obecnościzaburzeń czynnościowych jelitowych (ulewanie pokarmu,kolkajelitowa,inne);

•  oczu (obrzęk powiek, łzawienie, obecność śluzu, ropy),nosa(wydzielina)ijamyustnej(pleśniawki);

Opiekanadnoworodkiemobejmujewszczególnościocenę(cz.2):•  zachowania się dziecka (długość snu, czuwania, nawiązywanie

kontaktu);•  sposobu zapewniania higieny ciała (kąpiel, toaleta, przewijanie

izmianapieluszek,ubieranie);•  stanu kikuta pępowiny (wilgotny, ropiejący, suchy) i dna pępka

(suche,wilgotne,ropiejące,ziarninujace,stanzapalnyokołopępkowy,przepuklina);

•  higieny i bezpieczeństwa pomieszczenia, w którym przebywanoworodek;

•  wykonaniabadańprzesiewowychwramachprogramówzdrowotnychorazszczepieńochronnych.

Ocenastanuzdrowiapołożnicyinoworodkajestodnotowanawdokumentacjimedycznej.

Podczaswizytpołożna:•  oceniastanzdrowiapołożnicyinoworodka;•  obserwujeioceniarozwójfizycznydzieckaorazprzyrostmasyciała;•  udzielaporadnatematopiekinadnoworodkiemijegopielęgnacji;•  ocenia,wjakimstopniupołożnicastosujesiędozaleceńpołożnejdotyczących

opiekiipielęgnacjinoworodka;•  ocenia możliwości udzielania pomocy i wsparcia położnicy ze strony osoby

bliskiej;•  zwraca uwagę na relacje w rodzinie i wydolność opiekuńczą rodziny,

interweniuje w przypadku zaobserwowania przemocy lub innychwystępującychnieprawidłowości;

•  zachęca matkę do karmienia naturalnego, udziela porady laktacyjnejzuwzględnieniemocenyanatomiiifizjologiipiersimatkiijamyustnejdziecka,oceny techniki karmienia, umiejętności ssania i skuteczności karmienia orazczynników ryzyka niepowodzenia w laktacji, pomaga w rozwiazywaniuproblemówzwiązanychzlaktacją;

•  udziela instruktażuw zakresie czynności higienicznych u noworodka,w tym:technikikąpielinoworodka,pielęgnowaniaskóry,pielęgnacjikikutapępowinyidnapępka;

•  informuje o obowiązku zgłaszania się z dzieckiem na szczepienia ochronneibadaniaprofilaktyczne;

•  informujeopotrzebieodbyciawizytyu lekarzapołożnikawósmymtygodniuodurodzeniadziecka;

•  udzielaporadnatematzdrowegostylużycia;•  udzielaporadnatematminimalizowaniairadzeniasobiezestresem;•  prowadzi edukację zdrowotną, ze szczególnym uwzględnieniem: wpływu

palenia tytoniu na zdrowie, przenikania alkoholu do mleka matki i jegowpływunarozwójdziecka,profilaktykirakapiersiirakaszyjkimacicy,powrotupłodności po porodzie, metod planowania rodziny, higieny i trybu życia wpołogu, odżywiania matki karmiącej, korzyści z karmienia piersią,rozwiązywania i zapobiegania problemom związanym z laktacją, samoopiekipołożnicyipielęgnacjidziecka;

•  realizuje świadczenia zapobiegawcze, diagnostyczne, leczniczeirehabilitacyjnesamodzielnielubnazlecenielekarskie;

•  zdejmuje szwy z krocza i brzucha w zakresie swoich kompetencji, jeżelizachodzitakapotrzeba;

•  realizujedziałaniapielęgnacyjno-opiekuńczewynikającezplanuopieki;•  motywuje do prowadzenia gimnastyki oraz udziela instruktażu odnośnie

dokinezyterapiiwpołogu;•  udziela informacji na temat problemów okresu noworodkowego i okresu

połogu, sposobów zapobiegania im oraz zasad postępowania w przypadkuichwystąpienia;

•  udziela osobie bliskiej informacji na temat zmian fizycznych i reakcjiemocjonalnychzachodzącychwpołoguiprzygotowujedoudzieleniapomocyi wsparcia położnicy oraz wskazuje instytucje, w których osoba bliskamożeuzyskaćstosownąpomoc.

Wprzypadkuwystąpieniaproblemówzdrowotnychumatki idziecka,których rozwiązanie wykracza poza zakres kompetencji położnej,przekazujepołożnicyinformacjeopotrzebieinterwencjilekarskiej.

Poukończeniuprzezdziecko8.tygodniażyciaopiekęnadnimsprawujepielęgniarkapoz,aopiekęnadmatkązuwzględnieniemwsparciawzakresiekarmieniapiersiąiporadnictwalaktacyjnego

kontynuujepołożna.

Zdrowiepsychicznerodziny

Depresjawciążyidepresjapoporodowa

•  Depresja „okołoporodowa” czyli depresja w ciąży i depresja poporodowa

•  Depresja to choroba, która wg WHO jest drugą co do częstości przyczyną niepełnosprawności oraz najczęstszą przyczyną zgonów

•  Depresja w ciąży dotyka 20% kobiet, najczęściej w I i III trymestrze •  Depresja poporodowa ma swój początek 4 tyg. po porodzie i dotyka

10-15% kobiet rodzących

*CameronA.D.:Psychiatria.Urban&Partner,Wrocław2005.**ChaputC.H.etal.,Breas�eedingdifficul|esandsupportsandriskofpostpartumdepressioninacohortofwomenwhohavegivenbirthinCalgary:aprospec|vecohortstudy.CMAJOPEN,4(1).***Dennis C. L.,McQueen K., The Rela|onship Between Infant-Feeding Outcomes and Postpartum Depression: A Qualita|veSystema|cReview.Pediatrics,2009,123(4).****KoszewskaI.:Odepresjiwciążyipoporodzie.WydawnictwoLekarskiePZWL,Warszawa2010.*****Robertson E. et al., Risk factors for postpartum depression [w:] Steward D. E. et al., Postpartum depression: literaturereviewofriskfactorsandinterven|ons.UniversityHealthNetworkWomensHealthProgram2003.

Przyczynydepresji•  młodywiek•  wcześniejszeepizodydepresji•  obciążonywywiadrodzinnypodkątemchoróbpsychicznych,samobójstw•  niekorzystnewydarzeniażyciowe•  trudnasytuacjasocjalno-materialna•  brakwsparciaspołecznego•  niestabilnyzwiązekzojcemdziecka•  nieplanowanaciążą•  samouszkodzenia•  zażywaniesubstancjipsychoaktywnych

Przyczynypołożnicze:•  powikłaniaokołoporodowewobecnejbądźpoprzedniejciąży,•  poródprzedwczesny,•  urodzeniedzieckachorego,•  śmierćdziecka,•  poronienie,•  aborcja,•  niepłodność.

Czynnikiosobowościowe:

•  nadwrażliwość,•  brakelastycznościitrudnościwdostosowaniusiędozmian,•  lękowość,•  niskasamoocena,•  trudnościwkontaktach,•  osobowośćobsesyjno-kompulsywnalubzależna;•  oschłaizdystansowanarelacjazwłasnąmatką.

Depresjawciąży

•  Obawy somatyczne w ciąży mogą wpływać na proces diagnostycznyjakiskutecznośćleczeniadepresjiwciąży.

•  Warto pamiętać, że objawy somatyczne przemijają i samopoczucieciężarnejpolepszasię.

•  Obniżenienastrojuwdepresjiwystępujeprzezwiększość czasu, każdegodnia.

•  Należy pamiętać że często pomimo obniżonego nastroju zdarzają sięosoby,którepotrafiążartowaćnawetwgłębokiejdepresji.

119 ZadanierealizowanewramachNarodowegoProgramuZdrowia2016-2020

Objawydepresjipoporodowej(szpital)

•  poczuciezagubieniaibezradność•  poczuciebrakukompetencji-lękprzedzabiegamipielęgnacyjnymi

przydziecku•  lękprzedzrobieniemkrzywdydziecku•  płaczliwość•  lękozdrowedziecka•  nadmiernezmęczenieismutek•  unikaniekontaktuzdzieckiem

Objawydepresjipoporodowej(ambulatorium)

•  ciągłezagubieniewnowejroli•  problemyzapetytem•  problemyzesnem,nadmiernasenność•  smutekwidocznynatwarzy•  poczuciebycia„nieobecnym”,zamyślonym•  unikanierozmówdotyczącychdziecka•  niechęćdokarmieniapiersią•  niechęćdokontaktuzdzieckiem•  agresywnemyśliwstosunkudodziecka•  poczuciewiny•  myślisamobójcze•  wycofaniezkontaktówzbliskimi•  zmęczenie•  obniżonaodporność

Ocenaryzykainasileniaobjawówdepresji

•  Wywiad•  Obserwacja•  Metodyprzesiewowe:

§  BDI-II–BeckDepressionInventory§  ESDP–EdynburskaSkalaDepresjiPoporodowej§  PHQ-9–Kwes|onariuszZdrowiaPacjenta

•  Stronyinternetowe:§  www.wyleczdepresje.pl§  www.depresja.ipin.edu.pl

Wnioskizobserwacjipowinnybyćzanotowanewdokumentacjimedycznejkobiety.

Opiekanadkobietąwsytuacjachszczególnych

Dosytuacjiszczególnychzaliczasię:

•  rozpoznaniepodczasciążyciężkiejchorobylubwadydziecka,•  poronienie,•  urodzeniedzieckamartwego,niezdolnegodożycia,•  urodzeniedzieckachoregolubzwadamiwrodzonymi.

Informacja

•  Informacjaosytuacjipołożniczejizdrowotnejmatkiidziecka•  Informacja dotycząca dalszego postępowania (dostęp

dododatkowychkonsultacjimedycznychoiletakiesąniezbędne)•  Informacjaidostępdokonsultacjipsychologicznych•  Informacja o możliwości skorzystania z perinatalnej opieki

hospicyjnej

Informacjajakoproces

•  Miejsceiczasnaprzekazanieinformacji•  Dbałośćojęzyk-wyrażającyszacunek,akceptację•  Komunikatzrozumiałyiwmiarępotrzebpowtarzany•  Informacja, o ile to możliwe, przekazywana w obecności osób

bliskich•  Czasdlarodzicównaświadomepodjęciedecyzji

Opiekaiwsparcie

•  Informacjaomożliwościachleczeniadzieckawczasietrwaniaciąży•  Kwalifikacjadoperinatalnejopiekihospicyjnej•  Informacja o prawie wynikającym z ustawy z 7 stycznia 1993 r.

o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkachdopuszczalnościprzerwaniaciąży

Kobietamaprawoskorzystaćzprogramukompleksowejdiagnostykiiterapiiwewnątrzmacicznejwprofilaktycenastępstw

ipowikłańwadrozwojowychichoróbpłodu.

Opiekaiwsparciewsytuacjikontynuowaniaciąży

•  Opiekapołożnicza•  Opiekapsychologiczna•  PoródwośrodkuIIIstopniareferencyjności•  Adekwatnepostępowanieokołoporodowe

Kobiecieudzielasięwyczerpującejinformacjinatematobowiązującegostanu prawnego, w szczególności wynikającego z przepisów o aktachstanucywilnego,zabezpieczeniaspołecznegoiprawapracydotyczącegosytuacji,wjakiejsięznalazła,jakrównieżomożliwościpochówku.Informujesięomożliwości:

•  rejestracji dziecka w USC (w przypadku, gdy znana jest płećdziecka),

•  otrzymania8tyg.urlopumacierzyńskiego,•  otrzymaniazasiłkupogrzebowego.

Poronienie;urodzeniedzieckaniezdolnegodożycia

Dobrepraktyki

•  Pojedynczasalawtrakciecałejhospitalizacji•  Towarzyszenie,rozmowawcelurozpoznawaniapotrzeb•  Spójnainformacjaprzekazywanawielokanałowo•  Wsparciedlarodzinywtrakciehospitalizacjiipowypisiezeszpitala•  Możliwośćpożegnaniasięzdzieckiem•  Tworzeniepamiątek

Opiekanadkobietąrodzącąmartwedziecko

•  Wsparcie emocjonalne udzielane przez wszystkich członkówzespołuterapeutycznego,równieżnajbliższejrodzinie

•  Kontaktzdzieckiempoporodzie•  Zabezpieczaniepamiątek•  Informacjaoprzyczynachśmierci•  Informacjaometodachhamowanialaktacji

DialogzrodzicamijakometodarozpoznaniapotrzebNie istnieje „szablon” prowadzenia rozmowy. Jednak są pewne zasady,którymiwartosiękierować.

1.  Zarezerwujczasimiejsce2.  Dozujinformacje3.  Okażzainteresowanieiszacunek4.  Mówjęzykiemzrozumiałym5.  Zadawajotwartepytania6.  Słuchaj,bypoznaćichpotrzeby

Poróddzieckazwadamirozwojowymi,letalnymiOpiekapaliatywna

Opiekaszpitalnaihospicyjna

•  Adekwatnadopotrzebopieka•  Pomocrodzicomwopiecenaddzieckiem•  Dbałośćowarunkidotworzeniawięzi•  Kontaktzhospicjum,byustalićpotrzebyrodziny

Kobiecieudzielasięwszelkichinformacjizarównoomożliwościuzyskaniadalszejpomocypsychologicznej;

miejscachorazorganizacjachudzielającychwsparciaosobomwpodobnejsytuacji,jakiprzysługującychjejprawach

Dobrepraktyki

Osobasprawującaopiekęwrazzmatkądzieckaustala,czykobietachceiwjakisposóbskorzystaćzmożliwości:

•  nadaniaimieniadziecku,•  ochrzczeniadziecka,•  wykonaniapamiątek,zdjęć,•  zastosowaniadziałańmedycznychwobecdziecka,•  zapewnieniaopiekihospicyjnej.

Kobiecienależyumożliwićpożegnaniesięzezmarłymdzieckiem

wobecnościosóbbliskich,jeżeliwyrażatakąpotrzebę.

Psychologicznaopiekaszpitalnadlarodzicówdzieciprzedwcześnieurodzonych

•  Zapewnienierodzicompełnegodostępudoinformacji•  Informacjeozasadachpanującychwoddziale•  Rozmowy na temat dziecka w formie dialogu dostosowane do potrzeb

imożliwościodbioru,stanuemocjonalnegorodziców•  Uczestniczenie w obchodach lekarskich w części dotyczącej własnego

dziecka•  Spójnośćkomunikatówwzespoleterapeutycznym•  Materiałyinformacyjnedlarodziców•  Zapewnieniekontaktuzdzieckiem•  Towarzyszenie dziecku w czynnościach pielęgnacyjnych, których rodzice

niemogąjeszczewykonywaćsamodzielnie

Psychologicznaopiekaszpitalna

•  Stopniowe włączanie rodziców w opiekę nad dzieckiem, dostosowanedoichmożliwościistanudziecka

•  Wspieraniewczesnychinterakcjiwokalnych(śpiewanie,mówienie)•  Wspieranieumiejętnościodczytywaniasygnałówdziecka•  Zadbanieowsparciepsychicznerodziców•  Umożliwieniekontaktuhospitalizowanymmatkomzczłonkamirodziny•  Pozostawienie do decyzji rodziców, kto będzie im towarzyszył

wspotkaniachzdzieckiem•  Dostępdopomocypsychologicznej•  Umożliwieniespotkańrodzicówhospitalizowanychnoworodków•  Wsparcieinformacyjnedotyczącegrupwsparcia,instytucjipomocowych

Psychologicznaopiekaszpitalna

•  Informacjeoopieceposzpitalnej•  Odpowiednio wczesne podjęcie wspierania kompetencji rodzicielskich

(instruktażpielęgnacyjny,karmieniepiersią)•  Umożliwienie kontaktu z poszczególnymi członkami zespołu (logopeda,

fizjoterapeuta,psycholog)

Warsztatydlarodzicówwcześniaków

Cele:•  wsparcie emocjonalne i informacyjne

rodziców,•  dzieleniesiędoświadczeniami,•  modelowaniezachowańkomunikacyjnych,•  budowanie i wspieranie rodzicielskich

kompetencji umożliwiających im włączeniesięwopiekęnaddzieckiem,

•  spójność informacji przekazywanychprzezpersonelopiekującysiędzieckiem.

Rys.1ZaproszenienawarsztatydlarodzicówwcześniakówŹródło:archiwumwłasne

Nowystandardapromocjakarmieniapiersią

Etapypromocjikarmieniapiersiącz.1

1.  EdukacjaprzedporodowaRamowy program edukacji przedporodowej obejmuje w szczególnościinformację dotyczącej karmienia piersią i wsparcia w laktacji, w tymrozwiązywanieproblemówzwiązanychzlaktacją.

2.  PostępowaniewtrakcieporoduOpieka pielęgnacyjna nad położnicą i noworodkiem jest realizowana przezpołożnąktóranadzorujepierwszekarmieniepiersią.

3.  PostępowanienaoddzialepołożniczymDostarczeniematceprzezpołożnąsprawującąnadnią i jejdzieckiemopiekęinformacjispójnychizgodnychzaktualnąwiedząnatematlaktacji.Przeprowadzenieocenyumiejętnościssaniaorazinstruktażumatkiwzakresieprawidłowejpozycjiisposobuprzystawieniadzieckadopiersi.

Obowiązkipersonelu•  Przeprowadzenie instruktażu matki w zakresie prawidłowej pozycji

isposobuprzystawieniadzieckadopiersiuwzględniającegoinformacje:§  żewewczesnymokresiekarmieniapiersiąnależypodejmowaćpróby

przystawienia noworodka do piersi do kilkunastu razy na dobęnaprzynajmniej15minutdokażdejpiersi,

§  a jeżeli noworodek nie budzi się, należy go budzić do karmieniapo3–4godzinach,liczącodpoczątkuostatniegokarmienia,

§  z wyjątkiem pierwszych dwunastu godzin życia dziecka, kiedyz powodu obniżonej aktywności dziecka wybudzanie nie jestwymaganecotrzygodziny.

Obowiązkipersonelu•  Dokonywanie, w pierwszych dniach po urodzeniu, bieżących obserwacji cech

dobrego przystawienia i pozycji przy piersi oraz objawów skutecznegoinieskutecznegokarmienia,wszczególności:§  liczbakarmień,stolcówimikcjinadobę,§  czastrwaniairytmodgłosupołykaniapodczaskarmienia,§  przyrostmasytzw.wskaźnikiskutecznegokarmienia.

•  Wprzypadkustwierdzenianieskutecznegokarmieniapiersiąnależy:§  zdiagnozowaćproblemnapodstawieocenyumiejętnościssania,§  Wdrożyćpostępowaniezgodniezaktualnąwiedząnatematlaktacjiwceluumożliwienia

skutecznegonakarmienianoworodkamlekiemmatkizpiersi,ajeżeliniejesttomożliwe–odciągniętymmlekiemmatki,

§  uwzględnić prawidłowy dobór metody dokarmiania, który zgodnie z aktualną wiedząniezwiększyryzykapojawieniasięproblemówzessaniempiersiilaktacją.

•  Wszystkiedziałanianależyodnotowaćwdokumentacjimedycznej.

Obowiązkipersonelu•  Zachęcanie matki do przystawiania noworodka do piersi po zaobserwowaniu

wczesnych oznak głodu, przeprowadzenie instruktażu matki w zakresieprawidłowejpozycjiisposobuprzystawieniadzieckadopiersi.

•  Podawanie sztucznego mleka początkowego wyłącznie na zlecenie lekarzalubzgodniezdecyzjąmatki,powcześniejszymudzieleniu jej informacjio takimżywieniu.

•  Przeprowadzenie instruktażu ręcznego pozyskiwania pokarmu, aw szczególnościsiarydlanoworodka.

•  Niestosowanie,wokresiestabilizowaniasięlaktacji,smoczkówwceluuspokajanianoworodka.

•  Zapewnienie każdej potrzebującej matce sprzętu do skutecznego pozyskiwaniamlekakobiecego.

Noworodkowiprzedwcześnieurodzonemu,wtymoznacznejniedojrzałości,

któryniemożebyćkarmionymlekiembiologicznejmatki,zalecasiępodawaniemlekazbankumlekakobiecego

zgodniezaktualnymizaleceniamiWHO.

Równoleglerekomendujesięprowadzeniedziałańnarzeczstymulacjilaktacjiumatkidziecka.

MiędzynarodowyKodeksMarke|nguProduktówZastępującychMlekoKobiece

•  Kodeks jest zbiorem rekomendacji, zasad i praktyk, które pozwalająpaństwom na stworzenie najbardziej optymalnych warunkówdlaprawidłowegożywieniadzieci.

•  Zdecydowana większość krajów europejskich, w tym Polska,implementowała tylko niektóre zapisy Kodeksu, w oparciu o unijneprzepisy*.SąonezawarteprzedewszystkimwUstawieoBezpieczeństwieŻywności i Żywienia oraz Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawieśrodkówspożywczychspecjalnegoprzeznaczeniażywieniowego.

*Rozporządzenie parlamentu europejskiego i rady (UE) NR 609/2013 z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawieżywnościprzeznaczonejdlaniemowlątimałychdzieciorazżywnościspecjalnegoprzeznaczeniamedycznegoiśrodkówspożywczychzastępującychcałodziennądietę,dokontrolimasyciałaorazuchylającedyrektywęRady92/52/EWG,dyrektywyKomisji96/8/WE,1999/21/WE,2006/125/WEi2006/141/WE,dyrektywęParlamentuEuropejskiegoiRady2009/39/WEorazrozporządzeniaKomisji(WE)nr41/2009i(WE)nr953/2009

•  Reklama preparatów do początkowego żywienia niemowląt jest dozwolona tylkow publikacjach popularnonaukowych związanych z tematyką żywienia niemowląti w publikacjach naukowych. Musi być ograniczona tylko do informacji potwierdzonychbadaniami naukowymi. Nie może sugerować, że karmienie sztuczne jest równoważnelubkorzystniejszeodkarmienianaturalnego.Zabroniona jestreklamawmiejscusprzedaży,prowadzenie działalności promocyjnej zachęcającej do zakupu tych preparatóworaz przedmiotów służących do karmienia niemowląt np. promocji, kuponów rabatowych,specjalnychwystawitp.

•  Określonesąwymaganiadotyczącemateriałówinformacyjnychiedukacyjnychkierowanychdo matek niemowląt i małych dzieci. Nie mogą one zawierać nazw preparatówdo początkowego żywienia niemowląt, a jedynie nazwę podmiotu działającego na rynkuspożywczym.Możesięwięcwnichznaleźćnazwaproducenta,alenieproduktu.Materiałytemusząpodkreślaćkorzyścipłynącezkarmienianaturalnegooraz informowaćoskutkachwprowadzenia preparatów mleko zastępczych do diety niemowlęcia. Nie mogą zawieraćwizerunkówiopisówidealizującychkarmieniesztuczne.

NajważniejszeimplementowanezapisyKodeksu

Zabronione jest dostarczanie przez producentów lub dystrybutorówpreparatów do początkowego żywienia niemowląt i przedmiotówsłużących do karmienia niemowląt, próbek i innych przedmiotówtego typu o charakterze promocyjnym – konsumentom,wszczególnościkobietomwciąży,rodzicomniemowlątiichrodzinom.Dotyczy to dostarczania bezpośredniego lub pośredniegoprzezplacówkiopiekizdrowotnejizarównodostarczaniabezpłatnegojakipoobniżonejcenie.

4. Postępowaniewpołogu:Podczaswizytypatronażowejpołożnaoceniaodżywienienoworodkaoraz sposób jego karmienia (wyłącznie piersią, odciąganympokarmem matki, mieszanką sztuczną, karmienie łączone) a takżeprzebieg karmienia (częstość, długość,wielkość porcji, oznaki głodu,nasycenia).Zachęca też matkę do karmienia naturalnego, udziela poradylaktacyjnej z uwzględnieniem oceny anatomii i fizjologii piersimatkii jamy ustnej dziecka, oceny techniki karmienia, umiejętności ssaniai skuteczności karmienia oraz czynników ryzyka niepowodzeniaw laktacji, pomaga w rozwiazywaniu problemów związanychzlaktacją.

Etapypromocjikarmieniapiersiącz.2

Zaleceniaświatowychekspertówzdrowiawzakresiedługościkarmieniapiersią

ŚwiatowaOrganizacjaZdrowia(WHO)•  Karmieniewedługpotrzebmatkiidziecka•  Wyłącznekarmieniepiersiądoukończenia6miesiącażycia•  Kontynuacjakarmieniado24miesiącalubdłużej

Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, HepatologiiiŻywieniaDzieci

•  Celemjestwyłącznelubpełnekarmieniepiersiąprzez6miesięcy•  Karmienie„nażądanie”•  Kontynuacjatakdługo,jakbędzietopożądaneprzezmatkęidziecko

AmerykańskaAkademiaPediatrii(AAP)•  Zwiększonyczas trwaniakarmieniapiersiąprzynosi znaczącekorzyści

dlazdrowiairozwojudzieckaimatki•  Nieistniejegórnagranicaczasutrwaniakarmieniapiersiąorazniema

dowodów na psychologiczne lub rozwojowo szkodliwe dla dzieckakonsekwencjekarmieniapiersiądotrzeciegorokużycialubdłużej

•  Kontynuowanie karmienia piersią zalecane jest przez co najmniej12miesięcylubdłużej,zgodniezżyczeniemmatkiidziecka

AmerykańskaAkademiaLekarzyRodzinnych(AAFP)•  Karmienie piersią powyżej 1 roku życia dziecka przynosi istotne

korzyścizarównodlamatkijakidzieckaorazpowinnotrwaćtakdługojakobydwojetegopotrzebują

Dziękujemyzauwagęiżyczymypowodzenia

Promowanie inicjatyw dotyczących prawidłowego żywienia ...€¦ · Prowadzenie ciąży ... •...

Documents

Wydawnictwo Galaktyka · Rola diety kobiety ciężarnej 55i dziecka w profilaktyce chorób cywilizacyjnych ... „Co w tranie piszczy” – zalety kwasów omega-3 113 5.5. Probiotyki

***II ZALECENIE DO DRUGIEGO CZYTANIA...RR\1112022PL.docx PE592.266v02-00 PL Zjednoczona w różnorodności PL Parlament Europejski 2014-2019 Dokument z posiedzenia A8-0373/2016 7.12.2016

UNM 410-10-50 WX - Schneider-Airsystems · Zalecenie: odpowiednio do zużycia zbiornik należy poddać po 10 latach eksploatacji kontroli ciśnienia przez osobę z odpowiednimi uprawnieniami

EU Assistance to Myanmar/Burma · złoto i kamienie szlachetne. Ponieważ graniczy z rynkami dwóch najludniejszych krajów na świecie, Chin i Indii, kraj odnotowuje znaczny wzrost

Poradnik - WebWaveCMS.compyhvk3.webwavecms.com/lib/pyhvk3/3-jb68sdg7.pdfJadłospis ciężarnej na cały tydzień 22 Autorzy: dr n. med. Katarzyna Cyganek dr n. med. Przemysław Witek

Niedokrwienie serca u ciężarnej

Zdrowe odżywianie i higiena kobiety ciężarnej

ZALECENIE KOMISJI (UE) 2018/ 103 - z dnia 20 …...COM(2014) 158 final, sekcja 2, załącznik I. (7) W zaleceniu z dnia 21 gr udnia 2016 r. Komisja uwzględniła ostatnie wydarzenia

Zalecenie - Edra Urban · Hummus z chlebem pełnoziarnistym i naleśnikami 168 Gołąbki faszerowane seitanem w sosie pomidorowym 168 ... Koktajl z awokado, owoców sezonowych i warzyw

Kompetencje obywatelskie w programach studiów ...ZALECENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez

Wypoczynek - wsse-poznan.pl · Zatrucia pokarmowe Największą liczbę zatruć pokarmowych odnotowuje się w miesiącach wiosenno – ... zawierających drobnoustroje chorobotwórcze

MARION WOODMAN...Jak wiedzą czytelniczki i czytelnicy Ciężarnej Dziewicy (wyd. Znak, 2006), Marion Woodman używa pojęcia dziewi cy w innym znaczeniu niż tradycyjnie chrześcijańskie,

System do drzwi składanych - DAC-TER · z automatyką zamykania. Zalecenie: Sensys 8645i, kąt otwarcia 110° Art. nr / Montaż po stronie j.op. Lewej Prawej 9 237 882 9 237 906

homeostazA wodno-elektrolitowa ciężarnej i rodzącej

SPOSOBÓW NA ZDROWIE12sposobownazdrowie.pl/12_sposobow.pdf · 12 SPOSOBÓW NA ZDROWIE europejski kodeks walki z rakiem iv edycja. zalecenie 10 str. 39 Kobiety powinny pamiętać o

KARTA PRAW PACJENTA - krosno.med.pl · pacjenta. Odmowę odnotowuje się w dokumentacji medycznej. §19 1. W celu realizacji prawa, o którym mowa w §16 ust. 1, osoba wykonująca

Transport pacjentki ciężarnej w warunkach ZRM

Standard dostępności e-materiałów dydaktycznych · pamiętać, że nie chodzi tutaj tylko o uczniów niewidomych czy słabowidzących. Zalecenie dotyczy również uczniów niesłyszących,

Plan szkoleń wewnętrznych na 2019r. Szpital ... · Przygotowanie ciężarnej do cięcia cesarskiego. Postępowanie z położnicą po porodzie fizjologicznym i po cięciu cesarskim

JAKOŚĆ ŻYCIA CHORYCH - Termedia - … węzły chłonne migdałki Rasa •U przedstawicieli rasy czarnej zdecydowanie częściej odnotowuje się występowanie chłoniaków, mięsaka