View
9
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
MỤCLỤCLờigiớithiệu
Lờimởđầu
Nhữngthửthách
Mongđợi
Nỗlực
Vỡmộng
Hồiphụctinhthần
Truyềnsứcmạnh
Kỳvọngcùngngườigieohyvọng
QuỹNhữngnhàvănTựdo
LờigiớithiệuVỚITÂMTRẠNGMỘTNHÀGIÁOGIÀ,tôithựcsựhàohứngvà
xúcđộngkhiđọccuốnsáchđộcđáoNgườigieohyvọngcủanhómtácgiảNhữngnhàvănTựdo&ErinGruwell.
Cuốnsáchdànhgần400trangđểđăngtải95bàiviếtvềcôngviệcthườngngàyrấtkhókhănvấtvảnhưngcũngđầycảmhứngcủanhàgiáo,cũngnhưnhữngsuynghĩsâusắcvàchânthànhvềnghềgiáo…
Chúngtahãyđọcnhữngdòngnày:“Dạyhọclàmộtquatrìnhcựcnhọc–mộtnghềmà80%thànhcôngnằmởsựthểhiện.Bạnluônluôncócảmgiácnhưđangquaybánhxecủamìnhhếttốclực,cốgắnglàmvừalòngcácnhàphêbìnhkhắtkhenhất,màkhôngbaogiờbiếtkếtquảcủanóđếnđâu(làmvừalòngđếnmứcđộnào).Nhưngthỉnhthoảngtốcđộmạnhmẽđóđộtnhiênngừnglại.Nhữngràochắnbạnđãdựngnênđểbảovệmìnhbịđậpvỡ.Bạnphảiđốimặtvớigiátrịcốtlõicủanghềdạy:tạoranhữngảnhhưởngcóýnghĩađếncuộcsốngcủacácemhọcsinh”.
Vângđúnglànhưvậy,trọngtráchcủangườithầygiáokhôngphảilàtruyềnthụnhữngthứđượcviếtmộtcáchkhôkhan,lạnhlùngtrongsáchvởtớiđámhọcsinhluônhiếuđộng,tinhnghịchmàchủyếuphảilàhướnghọđếnmộtcuộcsốngvớiđầyđủnhữnggiátrịchân,thiện,mỹ.
Tôihếtsứckhâmphụccáctácgiảcủa95bàiviết,khihọmiêutảsinhđộngviệclàmcủahọtrênlớp,tronggiờgiảng,trongcácbuổidãngoại,tháiđộcủahọđốivớitừngcáthểhọcsinh,nhấtlàđốivớinhữnghọcsinhcábiệtvốnkhôngphảilàít.
Hãynghemộtthầygiáokểvềchuyếnđithămbảotàngmàthầyđãtổchứcchohọcsinhlớpmìnhphụtrách:SaukhixembảotàngtưởngniệmnhữngngườiDotháibịnạndiệtchủng,họcsinhgốcPhiMarcusnóivớithầy:“EmcứtưởngchỉcóngườiPhichúngemlàphảichịuđựngnhiềunhấttronglịchsử.Emkhôngnhậnrarằngnhữngdântộckháccũngphảichịuđựngnhiềunhưthế.Giờemđãhiểuvìsaochúngtacầnphảihọclịchsử”.Khithầygiáohỏiemvìsaophảihọclịchsử,emnói“đểchúngtakhônglặplạisailầmcủangườikhác,
vàhọccáchtôntrọngsựkhácbiệtcủanhau”.
Vàthầygiáođãtâmsựvớibạnđọc:“ChỉriêngviệcMarcushiểuđượcđiềuđóđãkhiếntoànbộchuyếnđivàcôngsứccủachúngtôithựcsựkhônguổngphí”.
Nhânđây,chúngtathấyrấtrõrằngnếuviệchọctậpbộmônLịchsử(vàcảnhữngmônhọckhác)chỉđóngkhungtrongbốnbứctườngcủaphònghọc,trêntrangsáchgiáokhoa,vớimụcđíchđểtrảlờicáccâuhỏicựckìkhónhớthìviệcdạyvàhọcnhưvậykhôngmanglạimộthiệuquảnàođểhướnghọcsinhđếnnhữngnhậnthứcvàtìnhcảmtốtđẹphơn.
Mộtthầygiáokhikểvềcáichếtcủamộthọcsinhvìtainạngiaothôngđãviết:“Tronglễtang,tôinhìnnhữnggươngmặtcủacácemmàtôiđãtừngđuổikhỏilớp,nhữngemtôibắtphạtởlạitrường,tấtcảnhữngemđãlàmchotôibạctócsớm,vàtôithấynỗibuồntrêngươngmặtcácem.Vàđólàlúctôikhôngkìmđượcnữa.Tôikhôngquantâmnếucácemthấytôikhóc.Tôikhôngmuốnlàmmộtthầygiáonghiêmnghịnữa.Tôimuốnlàmmộtconngười,vàconngườisẽkhóclúcđaubuồn.Vàthếlàtôiđãkhóc”.
Tôihoàntoànđồngývớithầy,mộtngườithầytốtphảilàmộtconngườicóđầyđủxúccảmvuibuồn,kểcảkhóctrướcmặthọctrò.Điềuđólàmchothầytrògầngũinhauhơn,hiểubiếtnhauhơn,vàđólàmộtnhântốquantrọngkhiếnthầygiáothànhcông.
Mộtcôgiáohướngdẫnchohọcsinhlớp9củamìnhviếtvềdựánnghiêncứudisảngiađình.Baemhọcsinh:Kate,LuisvàEthancóbàilàmtốtđãđượcGiáosưvàsinhviêntrườngSưphạmmờitrìnhbàybàilàmcủamình.
“Emnghĩđiềugìlàmnênmộtgiáoviêngiỏi?”,mộtsinhviênđặtcâuhỏi.
“Emnghĩrằnggiáoviêngiỏiphảichohọcsinhthấyhọyêuthíchnhữngđiềuhọdạy”,Katetrảlời.
“Vàlàmchohọcsinhcảmthấythíchthúvớiđiềuđó”,Luisbổsung.
“Bạnphảichohọcsinhbiếtbạnquantâmtớihọvàcáchọcsinhphảinhậnrađiềuđó”,Ethankếtluận.
Cuốicùngkhiđượchỏi“mụcđíchtrongtươnglaicủabạnlàgì?”thìLuistrảlời:“Emmuốntrởthànhmộtgiáoviên”,Katethêmvào:“MộtgiáoviêntiếngAnh”,cònEthantoétmiệng:“EmmonguớcsẽtrởthànhmộtgiáosưSửhọchoặcChínhtrịhọc…”
Côgiáocủacácemviếttiếp:“Ngaykhitôilaukhônhữnggiọtnướcmắt,tôibiếtmìnhthậtmaymắn.Tươnglaivềngànhgiáodụcđãthoánghiệnratrongtôi”.
CũngcónhữngbàiviếtnóilênsựbấtcậpcủanềngiáodụcMỹ:Chúngtôibiếthọcsinhcủamìnhvànhữngcâuchuyệncủacácem,vậymàchúngtôivẫnphảibắtcácemlàmnhữngbàitậpkiểmtrabắtbuộc,vìđólàquyđịnh.Ngườitadựavàokếtquảcủamộtbàikiểmtrađểđánhgiá–“mứcđộrủiro”.Nhưnggiáoviênchúngtôihyvọngởsựthànhcôngcủahọcsinhmìnhkhôngchỉtrongbàikiểmta.Chúngtôihyvọngvàomộtxãhộivănminhhơn.
Tôinghĩrằngtôisẽphảiđọcđiđọclạinhiềulầncuốnsáchnày…Tôichorằngmỗithầycôgiáotrênbấtkìquốcgianàođềunhậnrabảnthânmình,họcsinhmìnhtrongmộthoàncảnhtươngtựnhưmộttrongsố95bàiviếtcủacuốnsáchnày.NềnGiáodụccủamộtđấtnướcđượcthựcsựthayđổitốthơnkhôngphảitheohướngtừtrêndộixuống,màphảibắtđầutừtấmlòngcủamỗigiáoviênởmọicấphọc.
VàisuynghĩkhiđọcNgườigieohyvọng
NhàgiáoVănNhưCương
LờimởđầuKHITÔIQUYẾTĐỊNHtrởthànhmộtcôgiáo,tôisaysưahọc
nhữngquytắcsưphạmởtrườngđạihọc,nhưngkhitôibướcchânvàophònghọc203tạitrườngTrunghọcWilson,tôipháthiệnramìnhđãthiếuchuẩnbịnhưthếnàotrướcnhữngkhókhănkhigiảngbàichocácemhọcsinhcábiệt.Giốngnhưrấtnhiềusinhviênđạihọcmơmộngkháckhixemcácbộphimvềgiáodục,tôichorằngmìnhchờđợicácemhọcsinhcủamìnhđứnglênbànvàhôto:“ÔiThuyềntrưởng,Thuyềntrưởngcủaem”,nhưcácemhọcsinhđãlàmtrongbộphimHộithisĩquácố(DeadPoetsSociety),hayvượtquamọitrởngạinhưhọcsinhcủaJaimeEscalantetrongphimChịuđựngvàbanphát(StandandDeliver).Khiđó,tôiđứngnhưtrờitrồngtrướccảđámhọcsinhmớitoanh,thờơ,ngangngạnh;viênphấntrắngnằmyêntrongtaytôi,còntôigượngnởnụcườiméoxệch.Họcsinhngóquatôi,vớinhữngđốmtrắngtrangtrítrênáotôi,vớinhữnghạtngọctraitrắngmuốtcủatôi,và“niềmvinhdựtrongsáng”củatôi,vàngaylậptứcbắtđầuđánhcuộcvềviệctôisẽtiếptụcđượcbaolâunữa.Thậtmaymắn,vẻngâythơcủatôiđãbảovệtôithoátkhỏinhữngkếtluậntấtyếucủachúngrằngtôisẽphảitừbỏcôngviệcnàyvàocuốituần.Mộtđứatrongđámhọcsinhđãgấpchươngtrìnhbàigiảngcủatôithànhmáybayrồiphithẳngvềphíatôi;mộtsốđứagọitêntôibằngtiếngTâyBanNhađầychâmchọc;vàrấtnhiềuhọcsinhkhácngỗngượckhắctêncácbăngnhómcủachúnglênbànhọc.Điềuđótrởthànhsựthựcđaulòngmàmọilýthuyếttôinhớđượctrongthờigianhọcđạihọcđềuđãlumờsovớinhữngbàihọcđơngiảnmàtôisẽhọcmỗingàytạilớphọcnơiđôthịnàycủatôi.
TôilậpkếhoạchgiảngchohọcsinhcủamìnhnghevềShakespearevànhữngbàithơtrữtìnhcủaông,vềHomervàchuyệnOdyssey,nhưngtôinhanhchóngnhậnthấyhọcsinhcủatôichẳngđểtâmmấyđếnngônngữhìnhtượngvàphépẩndụ.Ởđộtuổi14,mọiđiềutrongcuộcsốngcủacácemchỉlànghĩađenđơngiản,tậptrungvàonhữnggìcóthực.Khicácemcảmthấyđóicồncào,đólàsựthực.Khicácembịbắntrênđườngtớitrường,đólàsựthật.Khicácemthamdựđámtangmộtngườibạn,đólàsựthật.Đểtiếpcậnđượcvớihọcsinhcủamình,tôiphảihiểuđượcnhữngkhókhăncủachúngvàlàmchobàihọccủatôiphảnánhthựctếcuộcsốngcủachúng.NhữngángthơcủaShakespearephảiphảnánhđượcnhữnglờichúngmuốn
gửigắmtrongđámtangcủabạnmình,vàcuộcchiếnđấucủaOdysseyđểtrởvềHyLạpphảilàhiệnthâncủacuộcchiếnđấuthườngnhậtcủacácemđểkhiếngiađìnhmìnhsốnglại.
Khitôipháthiệnraýnghĩaquantrọngtrongviệcnhìnnhậntừngemhọcsinhnhưnhữngcáthểriêngbiệt,tôinhậnthấyđểcácemcóthểnângniutừngbàihọc,tôisẽphảixâydựngmộtchiếccầunốigiữanhữnggìcácemđãbiếtvànhữnggìtôimuốndạychocácem.MộttrongnhữnghoạtđộngtôiđãdùngđểlôicuốncácemthamgiavàolàTròchơixếphàng.Tôichialớphọcthànhhainửa,đượcphâncáchbằngmộtdảibăngnhỏđặtgiữasànlớphọc,sauđóyêucầuhọcsinhbướctớihàngkẻnếucâuhỏicủatôigắnliềnvớicácem:“Đứngtrênhàngkẻnếuembiếtmuamatúyởđâu.”“Đứngtrênhàngkẻnếuemtừngđếnthămngườithântrongtrạigiam.”“Đứngtrênhàngkẻnếuemtừngbịmấtmộtngườithânquenvìbạolựccủabăngđảngđiênrồnàođó.”Trướckhithựchiệnbàitậpkhởiđộngnày,cácbàiluậncủacácemviếtnộpchotôichỉqualoađạikháivàkhônggâyxúcđộngchongườiđọc.MộthọcsinhtênlàMariacònviếttrongcuốnvởtậpviếtluậncủaemrằng:“TôighétErinGruwell!TôighétErinGruwell!,vànếukhôngphảivìbịcấm,tôisẽđáchocôtamộtphát!”NhưngkhiMariavàcácemhọcsinhkhácđượckhíchlệbướctớihàngkẻphâncách,thểhiệnnhữngđiểmdễbịtổnthươngcủamình,cácemnhậnraaicũngcómộtcâuchuyệnriêng;cácemchỉcầncơhộiđểđượclắngnghevàmộtbướckhởiđầuđánhthứcnănglựcviếtnhằmhàngắnnhữngnỗiđau.Ngaylậptức,bàiviếtcủacácemghilạikhicácemchứngkiếncáichếtcủangườianhhọ,chứngkiếnchamìnhbịbắtgiam,haysựhổthẹnkhisốngtrongcảnhvôgiacư.Chúngtôinhìnnhậnmỗiemvớicáinhìnmớimẻhơn,vàkếtquảlà,chúngtôiđốixửvớinhaukháchơn.Phòng203trởthànhmộtthiênđườngantoànchocácem,đểcácemtrởnênthànhthật,viếtvềnhữngkhoảnhkhắcđaulòngnhấtcủamìnhvàphávỡnhữngkhoảngcáchgiữachúngtôi.
Khicácemhọcsinhcủatôitrởnênthânthiệnhơnnhưtrongmộtgiađình,tôiđãngạcnhiênnhậnrarằngviệcgiữthăngbằngđểtrởthànhmộtnhàgiáothựcsựkhókhănnhưthếnào.Vàocuốimỗingày,dườngnhưviệcbỏlạiđằngsaunhữngvấnđềcủacácemhọcsinhtronglớphọclàđiềukhôngthể.Sauđó,thựctếlàđờisốngxãhộicủatôibắtđầubùngnổtừbêntrong,vàtôiđãdànhkhánhiềutiềntúicủamìnhđểcungcấpchotrườnghọc.
Rấtthườngxuyên,saukhimộtbàihọcxuấtsắcbịthấtbạivì
khôngcómộtchútảnhhưởngnàođốivớihọcsinh,tôilosợrằngtôikhôngthểđếnđượcvớicácemhọcsinh,nêntôibắtđầuđặtcâuhỏichobảnthân:“Nếuhọcsinhkhôngquantâm,tạisaotôiphảiquantâm?”
Khitôitìmkiếmsựanủitừđồngnghiệpcủamình,nhữngngườikhôngtánthànhtrongphònggiámhiệuthườngkhiếntôicảmthấytệhạihơn.Đốivớihọ,tôiđãlýtưởnghóavàtạogánhnặngchohọcsinhvớinhữngkỳvọngthiếuthựctế.
Khitôimangbàitậpcủahọcsinhvềnhàđểchấmvàobanđêm,tôicảmthấydườngnhưtôiđangđèlênvaimỗiemmộtgánhnặng.Nhưngkhivềđếnnhà,tôilạigặpvấnđềcủachínhbảnthânmình:Phảitrảmónnợtừngàysinhviêncủatôi;mộtngườichồngmuốntôichuẩnbịbữatốihơnlàngồichấmbài;vàtấtcảnhữngảnhhưởngdễthấykháccủaviệcmấtđigiấcngủbanđêm.Vàsaumộtđêmnữathứckhuyađểđọcbàiviếtcủahọcsinh,trướckhitôibiếtđiềuđó,lạiđã6hsángvàtôiphảitậptrungcanđảmđểlạiđốidiệnvớitâmtrạngchánchườngcủamình.
Trong45phútđitừnhàtrởlạinơilàmviệc,khisuynghĩvềviệcphảilàmthếnàokhiếnbàigiảngphùhợphơnvớihọcsinh,tôicốgắngtảnglờgiọngđiệudaidẳngthườngđặtcâuhỏichochínhmình:“Liệutôicóthựcsựmuốntrởthànhmộtcôgiáohaykhông?”
Nhưngmỗikhimộttrongsốnhữnghọcsinhcủatôiđangphảivậtlộnvớicuộcsốngcóđượcmộtkhoảnhkhắcvuivẻ,tôibiếtrằngtôiđãcóquyếtđịnhđúngđắn.Nhữngphútgiâyvôgiáđólàkhigươngmặtcácemhọcsinhcủatôibừngsáng,nhữngcánhtaygiơlêntronghàohứngvàtôibiếtrằnghọđã“hiểuvấnđề,”khiếnchonhữngđêmmấtngủcủatôicógiátrịvàbắtđầulàmchosựnghingờbảnthâncủatôinhẹbớtđi.Nhữngchiếnthắngnhỏnhoikhiếntâmhồntôinhưtrẻlạivàđặtnềnmóngchosựnghiệpcủahọcsinh.ĐểtỏsựtôntrọngđốivớicácnhàđấutranhvìquyềncôngdânthuộcnhómFreedomRiders(NhữngnhàđấutranhvìTựdo)củathậpniên1960,cácemhọcsinhcủatôiquyếtđịnhtậphợplạivàtựgọimìnhlàFreedomWriters(NhữngnhàvănTựdo).Tuynhiên,khônggiốngnhưkhichúngtôimớibắtđầulậpnhóm,FreedomWritersngàynaytiếpbướcnhữngtácgiảđitrướchọ,chínhlànhữngtácgiảcótêntrongchươngtrìnhgiảngdạycủatôivàđãtừnggấptờchươngtrìnhthànhmáybayđểnémvàotôinămnào.
KhiNhậtkícủaNhữngnhàvănTựdo(FreedomWritersDiary)đượcthainghén,đólàtậphợpcủa150câuchuyện.Tuyđâuđótrongsáchcónhữnglờitụctĩu,sựthựcphũphàngvềtệphânbiệtchủngtộcvàsựchiacắtlàmtanvỡnhữngtráitimdonạnlạmdụngtìnhdục,nhưngmộtthôngđiệpxuyênsuốtvềniềmhyvọngcủaconngườiđãđượcvanglên.Khingườitađồngýpháthànhcuốnsách,chúngtôiđãsungsướngngâyngất.Vượtxakhỏisứctưởngtượngđiênkhùngnhấtcủachúngtôi,cuốnNhậtkícủaNhữngnhàvănTựdođãtrởthànhsáchbánchạynhất.Chúngtôibiếtrằngcónhiềuhọcsinhcũngtrảiquanhữngđiềutươngtựnhưcácemhọcsinhcủatôi,nhưngchúngtôikhôngthểdựđoáncónhiềuđộcgiảnhậnrathảmkịchcủahọđếnnhưvậy.Nhữngngườiđọcsáchcủachúngtôikhôngphảilànhữngngườixalạvớinhữngđiềuphiềnmuộn,nghiệnhút,lạmdụngtìnhdục,sựxalánhvànỗithấtvọngtràntrề.NhậtkícủaNhữngnhàvănTựdođãthốngnhấttiếngnóicủahọđốivớimỗiđộcgiảsẽđọccuốnsáchnày.
Vớisựthànhcôngcủacuốnsách,NhữngnhàvănTựdovàtôibắtđầuhiểuratầmquantrọngcủaviệcchiasẻnhữngcâuchuyệncủachúngtôi.KhiMiepGies,ngườiphụnữđãchegiấuAnneFrank(1)nóivớichúngtôirằngchúngtacầnphải“làmnhânchứng”,chúngtôinhậnrarằngthựcrachúngtôiphảisửdụngcuốnsáchnàyđểlàmthayđổicuộcsốngcủangườikhác.BàihọcđótrởnênbứcthiếthơnsaukhichúngtôiđếnthămtrạitậptrungAuschwitzởBaLanvàlầnđầutiênchứngkiếnđiềugìđãxảyrakhingườitaimlặng.NhữngngườisốngsótsaucuộctànsátHolocaust(2)chínhlàsựtháchthứcđốivớiNhữngnhàvănTựdovàtôi,đểchúngtôi“khôngbaogiờbiếngnhác”,luônnêucaotinhthầnkiênđịnhđểtạonênsựkhácbiệt.
Vàonăm1998,saukhiNhữngnhàvănTựdotốtnghiệpphổthôngtrunghọc,tôibắtđầugiảngdạyởtrườngđạihọcnơitôiđãtừnghọcđểtrởthànhgiáoviên.NhữnglớpsinhviênđạihọccủatôitrởnênsốngđộngmỗikhicókháchmờilàNhữngnhàvănTựdođến“giảng”vềtìnhtrạngrốiloạnnhẹcủabộnão(dyslexia)đãảnhhưởngnhưthếnàođếnkhảnăngđọccủahọvàmôitrườnggiađìnhtácđộngrasaođếnviệclàmbàitậpởnhà.Họnóivềnănglựcđãkhiếnhọcầmbútthayvì[trởthànhcônđồ]cầmsúng.Khitôiquansátthấysinhviêncủatôighichéplialịa,đặtcâuhỏivàđưaranhữngđịnhkiến,tôinhậnraNhữngnhàvănTựdocủatôiđãtrởthànhnhữngngườigiáoviên.Cùngvớicácem,tôilặplạimộtsốkỹnăngkhông
chínhthốngmàtôiđãdùngđểkéocácemhọcsinhcủatôithamgiavàobàihọctạiphònghọc203,nhưviệcđổđầyrượutáovàonhữnglychampagnebằngnhựavàChúcmừngSựthayđổiđểkhíchlệnhữnggiáoviêntươnglai,nhữngngườimuốntiếpcậnvớihọcsinhcủamìnhtheocáchtươngtự.
Cùnglúcđó,tôiđắmchìmtrongkhôngkhíhànlâmcủanhữnggiáosưnghiêncứulýthuyết,vàtôibắtđầunhậnrarằngnhữngbàihọcthựctếmàtôitừngchợtnghĩrathựcchấtlạicógiátrịhọcthuật.
Saukhithămmộtsốtrườngtrunghọctrêncảnước,NhữngnhàvănTựdovàtôicảmthấyvuimừngvàthấymìnhthậtnhỏbétrướcnhữnggiáoviênđangápdụngcuốnsáchcủachúngtôiđểgiảngdạytrongcáclớphọccủahọ.ĐâylàđộnglựcđểNhữngnhàvănTựdo–nhữngngườilàmviệcbêncạnhtôitạiTổchứcNhàvănTựdo–táitạolạiđiềukỳdiệutạiphòng203vàxâydựnghọcviệndànhchogiáoviênsửdụngchươngtrìnhhọccủachúngtôiđểnhânrộngmôhìnhthànhcôngnày.
VớisựgiúpđỡcủaNhữngnhàvănTựdo,tôibắtđầuquitụcácgiáoviênởMỹvàCanadachođếnkhitôitậphợpđược150giáoviên.Nhữnggiáoviênnàycầnvữngtinrằngđứatrẻnàocũngcókhảnănglàmmọiviệc;vàđiềuquantrọngnhấtlàhọphảidạydỗmộtđứatrẻchứkhôngphảilàmmộtcuộcthínghiệm.Vànhưthế,nhữnghạtgiốngcủacuộccáchmạngđãđượcgieotrồng.
NhữnggiáoviênnàyđếnLongBeach,tạiđâyhọhọchỏitừchínhNhữngnhàvănTựdovàtôi,sauđótrởlạilớphọccủahọvàthậmchíthànhcôngvớihọcsinhcủahọhơntôiđãtừngcóđượcvớihọcsinhcủamình.Kếtquảthậtđángkinhngạc.Khôngchỉhọcsinhvượttrộimàcácgiáoviêncũngthựchiệnrấtxuấtsắc.Họcsinhcủahọbắtđầutốtnghiệp,giáoviênđượcthăngtiếnvànhiềungườitrongsốhọgiànhđượcnhữnggiảithưởnggiáodụcdanhgiá.NhưngyếutốquantrọngnhấtcủachươngtrìnhhọclàviệcchiasẻkiếnthứcvàkinhnghiệmđượcthựchiệnđồngthờithôngquacácbuổiđàotạocủachúngtôitạiLongBeachcũngnhưquaphònghọcảomàchúngtôithiếtlậptrựctuyến.Ngaylậptức,cóaiđólắngnghenhữnggiáoviênnày,xácnhậnnhữngkinhnghiệmcủahọcógiátrịvàcảmthấykhôngcònđơnđộc.
CôngnghệsẵncóchocácgiáoviêncủaNhữngnhàvănTựdocho
phépchúngtôilàmviệcbêncạnhnhauchodùcósựchiacáchvềđịalýhaymúigiờ.KhônggiốngnhưNhậtkícủaNhữngnhàvănTựdo,nhữnggìđượctạoratừnhữngchiếcmáytínhđượctàitrợchophòng203,cuốnsáchnàyđượcviếttừnhữngchiếcmáytínhxáchtaydohãngHewlettPackardtặngchophònghọctrựctuyếnđượcquảnlýbởihệđiềuhànhMicrosoft.
TheoyêucầucủaNhữngnhàvănTựdođầutiên,cácgiáoviênnàyđãđểngỏcuộcsốngcủamình,thểhiệnsựsợhãicủahọ,vàbàytỏnhữngsựthựcđaulòngđằngsauviệcdạyhọc.Đókhôngphảilàmộtquátrìnhdễdàng.Đâykhôngđơngiảnlàmộthợptuyểnvănhọc;đólàsựcộngtáccủamộtgiađìnhmớiđượcthànhlập.CácgiáoviêncủaNhữngnhàvănTựdođãviếtđiviếtlạinhữngcâuchuyệnđãkhíasâuvàoquákhứcủahọ.Khitưvấnvàbiêntậplạinhữngbàiviếtchonhau,sợidâygắnkếtgiữahọcàngbềnchặthơn.Mộtsốgiáoviêntrongsốhọnỗlựcmiệtmàihơnnhữnggìhọcsinhcủahọcóthểnhậnra.Khimộtngườichồngbỏmộtcôgiáođểrađi,côấysẽquaytrởlạicôngviệcngayngàyhômsau.Khimộthọcsinhkhácbịbắn,ngườigiáoviênvẫntiếptụcquaytrởlạicôngviệc.Khimộttrườnghọcbịđánhbom,ngườigiáoviênkhácphảilàmchohọcsinhcủamìnhcảmthấyđượcantoàn.Nhữngngườigiáoviêntrởlạivìhọcsinhcủahọđangcầnhọ.
Cuốnsáchnàyphảnánhchutrìnhmộtnămdạyhọc–dựbáocủamộtnămhọcmới,nhữngtháchthứcmàhọcsinhgặpphải,nhữngnỗlựccủagiáoviênđểthuhútsựchúýcủahọcsinh,nhữngcảmxúcvềsựtanvỡảotưởngthườnglenlỏivàomỗingười,vàcuốicùngngườigiáoviêncảmthấytrẻlạikhitạođộnglựcchohọcsinhcủahọcóthểlàmgìđó.Mỗiphầnlàmộtcâuchuyệnriêngtưđượcchínhnhữnggiáoviêngửiđếnmiêutảtrungthựcnhữnggìhọđãtrảiqua,cảthànhcôngvàthấtbạicayđắng.Đólànhữngcâuchuyệnđầytínhnhânvăn.
Tôiướcgìmìnhcóđượccuốnsáchnàytrướckhitôibắtđầuchặngđườnglàmgiáoviêncủamình.Tôisẽcónhữngđiềumongđợithựctếhơnvềquyềnlựccủamộtgiáoviên,vànhữngràocảndựnglênxungquanhnhằmtháchthứcquyềnnăngđó.CácgiáoviêncủaNhữngnhàvănTựdođãhộitụlạiđểchiasẻnhữngcâuchuyệnchânthựctừlớphọccủahọ:nhữngthăngtrầm,nhữngthảmkịch,nhữngniềmvui,tấtcảđượcthểhiệnđểtạodựngmộtphạmvihiểubiếtmớivềýnghĩacủaviệctrởthànhmộtngườigiáoviên.
Tôirấthyvọngcuốnsáchnàysẽđếnđượcvớingườigiáoviênmàbạnyêuthíchnhất,rằngmỗicánhânsẽtìmthấymộtphầncuộcđờimìnhquanhữngtrangsáchnày.Tôihyvọngbạnsẽcảmthấycảmthôngvàyêukínhcácnhàgiáodục.Vàtôihyvọngnhữngngườiđanglàmthầysẽnhìnthấymìnhtrêngươngmặtnhữngđồngnghiệpdũngcảmđãchiasẻnhữngđiềukhôngyênổntronglớphọcvànhữngchiếnthắngnhỏnhoihọgiànhđược.Thôngquacuốnsáchnày,cácgiáoviêncủaNhữngnhàvănTựdođãtrởthànhngườigiáoviêncủatấtcảchúngta.
ErinGruwell
NhữngthửtháchMỘTNHÀCỐVẤNBẢOVỚIBẠNRẰNGbạncótấtcảcácphẩm
chấtquantrọng:kỹnăngtổchức,xửlýnhiềuviệcmộtlúc,giảiquyếtvấnđề,luôntìmrađượcđiểmtốtởbấtcứngườinào.Thếnênquyếtđịnhtrởthànhgiáoviênđếnrấtdễdàng,đúngkhông?
Điềumàkhôngaichobạnbiếtlàbạnsẽbịquátảibởiáplực,phảichịumộtkhốilượngcôngviệcquásức,vàkhôngcólựachọnnàokhácngoàiviệcphảixôngvàogiữacáctrậnđánhnhaukịchliệtnhấtdùđangmặcquầntấtvàđigiàycaogót.KhicácNhàvănTựdođếnvớilớpcủatôi,cácemmangtheođủloạihànhtrang.Mộtsốhọcsinhcủatôitừngvôgiacưhoặccóthaikhicònởtuổivịthànhniên,vànhữngemkhácnóiđã“thamdựnhiềuđámtanghơntiệcsinhnhật.”
Lúcđầucáchọcsinhcủatôikhôngmuốnchotôibiếtvềcácvếtthươngvàcốgiấuđinhữngvếtsẹocủamình.Cácemsợrằngtôisẽgọiđiệnđếntrungtâmbảovệtrẻemhoặcgiaocácemchocảnhsát.
Khicâuchuyệncủacácembắtđầuđượctrảiratrêncáctranggiấy,tôiđãrấtbấtngờ.Tấtcảnhữnggìtôiphảichiasẻvớicácemchỉlàkinhnghiệmsốngcủachínhmình.Nhưngthậmchíkhicáchọcsinhcủatôiđangđaukhổ,tôivẫnthấythậtkhóđểquyếtđịnhnêntiếtlộbaonhiêuphầnquákhứcủamình.“Kểđúngsựthật”luônlàmộthànhđộnggiữcânbằngtànnhẫn.
Nhữngcâuchuyệntrongphầnnàychothấymộtsốsựthậtđaulòngvềcuộcsốngcủamộtngườigiáoviênlànhưthếnào.Rấtnhiềugiáoviêncóhọcsinhxuấtthântừhoàncảnhkhókhăn.Quánhiềucâuchuyệntrongphầnnàychothấynhữngđiểmtươngđồngđángbuồngiữahoàncảnhhiệntạicủamộthọcsinhvàquákhứđaulòngcủamộtgiáoviên–bịngượcđãikhicònnhỏ,phảisốngvớibốmẹnuôi,vàphảiđấutranhvượtquaýđịnhtựtử.Nhưngnỗlựccủacácgiáoviêntrongviệckểchânthựcnhữngđiểmtươngđồngđóđãtạoramộtmôitrườngantoàn,nơicácemhọcsinhcóthểđếnđểbắtđầuquátrìnhchữalànhvếtthươngcủamình.
1
47,XY+marker!Nótrônggiốngnhưmộtloạimậtmãkỳlạdùngđểliênlạctrongquânđội.“Nónghĩalàgì?”TôihỏibácsĩBroome.Bàấynhìntôinhưmộtconcúmẹgiànhìnđứaconnoncủamìnhtrướckhidỗnótậpbay.Sauđó,bàấybắtđầugiảithíchtừngchitiếtcụthểcủakếtquảcuộcthửmáugienbấtthườngcủatôi.Vợtôivàtôiđangtìmcâutrảlời.Đólàlầnthứhaicôấysẩythaitrongvònghainămqua.Tôiđãmấthaiđứaconsinhđôicủamình.Hìnhảnhsiêuâmcủahaicơthểđãchếttrongbụngcôấyvẫnámảnhtôitrongtừnggiấcmơ.Từngàyấyđếngiờ,tôivẫnluônkhaokhátđượclàmbố.
TronglúcngồitrướcmặtbácsĩBroome,rấtnhiềucảmxúcvàsuynghĩlướtquatrongđầutôi.CóphảitrongADNcủatôicógìđócóthểcướpđiniềmvuiđượcnhìnthấymộtthiênthầnnhỏcủatôichàođời?Cólẽtôiđangchết?HaylẽnàotôiđangcómộtcănbệnhvềgiennhưbệnhParkinson,ungthư?Trongvàituầnvừaqua,sángnàotôicũnghoramáukhitắmmàkhôngaibiết.Tôiluônmệtmỏivàthấykiệtsức.Tôibắtđầucónhữngcơncogiậtvàbịrunởtayphảimàhọcsinhnàocũngnhậnthấy.Tôiđãphảiđicấpcứunhiềulầntronghaithángvừaqua.Tôiđangbịgìthếnày?
BácsĩBroomebìnhtĩnhgiảithíchrằngtôicócấutạogienrấthiếm:Tôicómộtgienthừa.Tôicó47nhiễmsắcthể,trongkhinhữngngườikhácđềuchỉcó46.HầuhếtnhữngngườicónhiễmsắcthểthừatrongcơthểđềubịmắcbệnhDown,hoặcbịnhữngdịtậtnghiêmtrọngởmặthaycơthể.Vìtôikhôngbịnhữngchứngbệnhthườngthấynênbàấynghĩrấtcókhảnăngđólàmộtgienditruyền,tươngtựnhưmộtdấuvântayditruyềntừbốsangcon.Bàấynóivớitôirằngtấtcảcácthànhviêntronggiađìnhtôisẽphảithựchiệncuộckiểmtranày.Nếubốvàanhtôicókếtquảdươngtínhthìsựbấtthườngnàycókhảnăngsẽkhônggâybấtcứvấnđềnàokhivợtôicóthaisaunày.Nếusựdịthườngnàylàdomẹtôitruyềnlạithìviệcthựchiệnthêmcáccuộckiểmtrakháclàhầunhưkhôngthểvìmẹtôichẳngcònbấtcứquanhệnàovớigiađìnhcủabà.Sẽkhôngcócáchnàođểkiểmtranhữngngườithânkháccủamẹtôiđểxemliệugiennàycógâyrabệnhvôsinh,dịtậtcơthể,haythiểunăngtrítuệởnhữngngườiđóhaykhông.
BácsĩBroomecũngđềcậpđếnkhảnăngtôilàngườiduynhấtcógiendịthườngtronggiađình.Khibàấynóinhưthế,tôitoànbịsốc.Tôicảmgiácnhưcuộcsốngcủamìnhhoàntoànđảolộn.Tấtcảnhữngkếhoạchcủachúngtôinhằmxâydựngmộtgiađìnhđangdần
biếnmất.Vợtôinắmlấytaytôi.Côấysiếtchặtnónhưthầmnóidùthếnàocôấyvẫnủnghộtôi.BácsĩBroomechotôicácsốđiệnthoạiđểđặtlịchchogiađìnhtôi.
Tôibướcrakhỏiphòngtrongcảmgiácnhưthểđangmanggánhnặngcủahailầnsẩythaivàmạngsốngcủabasinhmạngtrênvaimình.Vợtôicốthuyếtphụctôirằngmọichuyệnrồisẽổn.Côấycốlàmchỗdựachotôitheocáchmộtngườivợtốtnênlàm.Giờcôấyômtôinhưcáchtôiđãômcôấykhilầnđầutiênchúngtôibiếtmìnhsẽmấtđứaconđầulòng.Tôicảmthấymấtphươnghướng,thậmchítứcgiận.Vợtôixứngđángđượccómộtgiađình.Côấyđángđượchưởngcuộcsốngtốtđẹphơnthếnày.Tôicảmgiácmìnhđãcướpđigiấcmơcủacôấy.Côấyđãchotôirấtnhiềuvớitưcáchmộtngườivợ,còntôiđãđáplạithậtíttrongvaitròmộtngườichồng.
Ngàyhômsau,trongtiếtđầucủatôi,mộttrongcácemnữ,Veronica,hỏitôivềcuộcsốnghiệntại.Sánghômđó,chắchẳntrôngtôithậtthảmhạivìcôbébiếttôikhônggiốngnhưmọingày.Tôibiếtmìnhsẽkhôngthểlàmviệcnếukhôngtrútđượcđiềunàyrakhỏisuynghĩ.Vìthếtôiđứngdậytừbàncủamìnhvàbướcrađứngtrướclớp.Cáchọcsinhđềuđãbiếtquachuyệncủatôi,thếnêntôikểchocácemnghechuyệngìđãxảyratạicuộchẹnvớibácsĩ.Tronglúcnói,tôicóthểcảmnhậnthấymìnhđangbắtđầukhócvàkhôngthểngănlạiđược.Tấtcảcácemđềungồiyênlặngvàlắngnghechođếnkhitôikểxong.Nhiềuemnữvàmộtsốemnamkhóccùngvớitôi.Tôinghĩcácembịsốckhithấymộtthầygiáothànhthậtđếnthếvớimình.
Cuốicùng,mộttrongcácemnữ,Maria,hỏi:“Vậynghĩalàthầycóthểsẽkhôngbaogiờcóconạ?”
Tôitrảlời:“Thầykhôngbiết,nhưngthầynghĩtấtcảnhữngviệcnàycóthểxảyrabởivìChúađangcómộtkếhoạchkhácchothầy.Cólẽcácemchínhlàniềmhyvọngđểlấpđầykhoảngtrốngcủanhữngđứaconthầyluônkhaokhát.CólẽChúađangnóirằngthầyđãcómộtgiađình,đóchínhlàcácem.”
2
Bướcquacửalàcáchọcviêncủatôi,nhữngcậuthanhniên18tuổibịbỏtùvìtộisửdụngbạolựcvà/hoặcchấtmatúy.KialàJose,cao1,8m,vớimộtchiếcbụngtròn.KialàSamson,lúcnàocũngmỉm
cười.Nụcườicủacậurấtấmápvàthuhútngaycảkhicậutađanglàmmộtviệcgìđóthậtkinhkhủng.CònkialàJack,thấphơnnhữngngườicònlạimộtcáiđầu.Cậutalúcnàocũngnóiluônmồm.
“SamsonvàJonđánhnhautrongmộtbuổitrịliệu,”Jackbắtđầu.“Samsonmấtthăngbằng,Jonđangởphòngytế,chúngemvừachơinémbóng,mộttuầnnữaemphảiratòa…”TôinhìnlướtcănphòngvàthấySamsonđangvừacườivừachọcbútchìvàoJose,“…bọnemđềuđãlàmxongbàitậplịchsử,cănphòngnàycómùilạquá,Joseđangbịcấmdùngbútchì…”
TôilạigầnSamsonvàlấybútchìcủacậuấyđặtmạnhlênbàntrướcmặtJose.“Đừngtrêubạnấynữa,”tôinói.
“Cậutathíchthế,”Samsonmỉmcười.
TôinhìnvàoJose.Gươngmặtcậuấylạnhtanh.CậuấykhôngđểýđếnSamsonhaytôi.TôiquaylạivớiSamson:“Đừngtrêubạnấy.”
TôichưabaogiờthấyJosebiểulộbấtcứcảmxúcnào.“ChàoJose,”tôinói.“Hômnayemthếnào?”
MắtcủaJosevẫndánchặtvàokhoảngkhôngtrướcmặt.Cậutathởmạnh,bụngphậpphồnglênxuống.
Samsonđiđếnphíatrướclớp,nơimộtvàicậunhócđangchơitròđánhnhau.
Jackvẫnđangnói:“Bữatrưahômnaylạilàthịthộpvàbánhmỳphômai,vàbữanhẹcủabọnemcóvịnhưthứcănchomèo…”
Cănphòngkíngiókhôngcửasổgiamgiữbấtcứmùilạnào.Mườitámcơthểvừavàotừmộtbuổitậpthểdụckhiếnnhiệtđộcănphòngtănglênkhoảngmườiđộ.Mùingười,đồtẩyrửa,khôngkhíẩmướt.Đầutôiđaunhức.Chỉcómộtlựachọnduynhất.“Nghenàocácem,ởngoàitrờirấtđẹp.Chúngtasẽrasânvàđọcsách.Cầmlấysáchcủacácemđi.”
TôiđẩySamsonrakhỏiphòngcùngvớinhữngemđikhôngtheohànglối.Cácemkhácđãđứngtheohàngtrênhànhlangdướisựquảnthúccủahaingườilớn.
“Đếmđiểmdanh,”mộttronghaingườilớnnói.Cácembắtđầuđếm.Tôinhìnlướtphònghọcđểđảmbảokhôngaibịsót.Tôiđóngvàkhóacửarồichạylênđứngphíatrướcnhómhọcviên.
“Đithôi.”Tôibắtđầubướcđi,vàcácemtheosau.Tôidẫncácemquanhiềucănphòngbịkhóatớimộtchiếcsânbịràoquanh.
“Tìmchỗngồixuốngvàđọcsáchđinào.”
Cáchọcviêncủatôingồixuốngtrênthảmcỏvàbắtđầunóichuyệnvớinhau.
Josengồicáchxanhữngemkhác.Cậuấydựalưngvàotườngtòanhà.Tôiđixungquanhvànhắccácemtrậttự.Tôicũngngồixuốngvàbắtđầuđọc.
Tôibịấntượngbởisựyênlặngcủacácemngàyhômnay.Hìnhnhưtấtcảcácemđềuđangđọc,vàtôicóthểthở.
Khoảngthờigianyênlặngthậtngắnngủi.
Jackchạytớichỗtôivànói:“Côgọimãxanhlamđiạ!”Mãxanhlam?Đầutôiđanglụclạitấtcảcácmãcóthể
gọitrongtrườnghợpkhẩncấp.Mãxanhlục:mộttùnhânđãtrốntrại.Mãvàng:cómộtcuộcbạoloạn.Mãnâu:mộttùnhânđiđạitiệnsaichỗ.Tôichưabaogiờgọimãxanhlam.
“Saothế?”,tôihỏi,cốlụclạitrínhớ.
“LàJose,”Jacknói,“cậutalạibịthếrồi.”
Joseđặttaylênmáphảicủamình.Cậuấythảtayranhưngđểlạimộtvệtmáuđangnhỏxuốngvaicủacậu.Mãxanhlamlàmộttrườnghợpcấpcứu,dĩnhiênrồi.TôichạyđếnchỗJose.Cánhtaytráicủacậuấyđangchảymáuxốixả.Mộtchiếcbútchìdínhmáunằmtronglòngcậuấy.Cậuấyđãdùngchiếcbútđâmnhiềulầnvàotaytráicủamình.Mộtvếtđâmchọcsâuvàotrongđộngmạchxươngđòncủacậuấy.Máuphunratừlỗđâmtheonhịp.
Trờiđất.Tôivồlấyđiệnthoạiởsân,bấmvàonút“Gọitấtcả”và
hétlênquaốngnói:“Mãxanhlamởsân,mãxanhlamởsân!”
Tôichạyđếnphòngytếvàgõcửa.Carla,mộtnữytá,mởcửa.
“Chúngtôicầncôđếnsânngaybâygiờ.”
“Cóchuyệngìthế?”,côấyhỏitronglúclấyđồnghề.“LàJose,”tôinói,“cậutatựđâmmình.”
Côytáthởdài.“Lạinữa.Tôiđoánlàtôicầnthêmcáinày.”Côtacúixuốnglấymộttúibôngbăng.
Ởsân,tấtcảcáccậubéđềuđangtrốmắtnhìnJose.Cậutađangrấttứcgiận.Cậuấytấncôngtấtcảnhữngaiđếngần.Ngườigiámsátbảotấtcảcácemhọcsinhlùilại.ĐầucủaJoserũxuốngphíatrước,thâncậuấyquáyếuđểnângđỡnó.Máuvẫnđangtuônratừvếtthương,cậuấyngãxuốngđất.
Carlaquỳxuống,đặttaylênvaicậuấy,vàhỏi:“Emkhôngsaochứ?”
Joselắcđầu.Tròngmắtcậuấylănlạiđúngchỗ.Cánhtaybịthươngđặttrênchiếcbụngphệ.Carlagiơthẳngtaycậutarađểkiểmtra.Côkiểmtravếtmáutrênmặtcậuvàkhôntìmthấyvếtthươngnào.Cônhìnvàocánhtaydínhđầymáucủacậu.Côcốvénáosơmicủacậutalên,nhưngJosekêulênvàdùnghaitaygiữchặtnó.Côytánhìnrađằngsauvàthấytấtcả17cậunhóckhácđềuđangchămchúnhìn.
“Tấtcảcácemquayrađằngsau,”cônói.Chúnglàmtheo.CôquaylạinhìnJosevànói:“Giờthìkhôngsaorồi.”Joseđểcôvénáolênkiểmtrabụngcậu.Côkhôngtìmthấyvếtthươngnào.Côđặtbôngbănglêntrêncánhtaybịthươngcủacậu,buộcnólại,vàđưacậuvềphòngytế.
Haingàytrôiqua.
Josevẫnnằmtrêngiườngbệnhvàbịtheodõiđềphòngcậuđịnhtựtử.Cậutavẫnbịcấmdùngbútchì.
Tôigặpcậuấytrênhànhlangkhicậuấyđangđợibácsĩcủamình.
Cánhtaytráicủacậucórấtnhiềuvảy,tấtcảđềuđãđượctháobăng.
“Emthếnàorồi,Jose?”,tôihỏi.“Côđãrấtlochoem.”“Khôngkhỏelắm.”
“Saohômđóemlạilàmthế?”“Emkhôngbiết.”
“Emcólàmnhưthếnữakhông?”“Có.”
3
“Emkhôngchịuđượcnữa–emmuốnthoátkhỏicuộcsốngđiênrồnày!”
Sierrađứngđốimặtvớitôi,môiconglêntrongcơngiận.Côbéchỉcaohơn1,6mvànặnghơn50kg,nhưngnólàmtôisợ.Ởtuổi15,côbéđeokhuyênởmũivàđãtừngsửdụngnhữngchuyệnxảyravớimìnhnhưmộttấmláchắnchốngđạn.Điđilạilạiquanhphòngtrongcơngiậndữvàbuồnbã,côbéhétlên:“Khôngaibiếtemphảitrảiquanhữnggì!Khôngaicả!”
Nhữnglờinóilộnxộncủacôbécònđểlộnhiềucảmxúchơnánhmắtvằnđỏvàráohoảnhcủaem.Tôikhôngbiếtphảilàmgì.Tôilàmộtgiáoviênnămnhất.Khônglớphọcnàochotôilờikhuyênvềcáchxửtrímộthọcsinhcóýđịnhtựsát.Tôiđứngim.Tôilắpbắp:“Sierra…emđãnóichuyệnvớinhàtưvấn…vềviệcnày…vềcảmgiáccủaemchưa?”Côbécóthểnhìnthấuđượcnỗisợcủatôi.Tôithấycơthểmìnhgiãnra.Tôicốnóiragìđóthôngtháimộtchút,nhưngnghelạicóvẻgượngép:“Cônghĩemcólýdođểthấytứcgiậnvàtuyệtvọng.”
Sierrangồixuống,đặttaylênhaitai,vàvừadậmchânvừanóilúngbúngvớimặtbàn:“Cómộtsốngườikhôngthuộcvềnơinàocả,vànhưthếthìtốthơn.”
Tôingậpngừngchạmvàovaicôbé.Emtừtừngẩngđầulên.Mắtchúngtôichạmvàonhaumộtlúc.Cóđiềugìđótôimuốnchiasẻ,nhưngtôikìmlạivànói:“Sierra,cônghĩchúngtaphảitìmngườigiúpđỡem.”
Sierrangồithẳngdậy,vòngtayômmình,sauđólaorakhỏicửa
vớivẻmặtbịphảnbội.
Tôiđuổitheocôbé,losợđiềutệhạinhấtsẽxảyđến–đólàcôbésẽchạyragiữaconđườngnhộnnhịpvàlaomìnhvàotrướcdòngxe.Chúngtôichạyquacửakínhphíatrước,luồnláchtrênconphố,vàchạyvàomộthànhlangkhác.Côbéđangđiđâu?Tôiđanglàmgìthếnày?SaotôilạilàngườiSierratìmđến?Tôicónênchạyrangoàicửanhưthếnàykhông?
Sierravàtôicáchxanhauthếư?
Tiếngbướcchâncủachúngtôivangdọchànhlangvắngtanhchođếnkhitôidồnđượccôbévàomộtgóc.Bảnnăngcủatôitrỗidậy,vàtôivòngtayquangườicôbé.Côbéchốngcựchođếnkhithânhìnhmảnhkhảnhcủaemrũxuốngbấtđộng.Sauđóemkhóc,tấtcảvẻcứngcỏicủaemtrôituộtđi:“Saoemlạikhôngthểsốngbìnhthườngđượcchứ?”Cứnhưtôiđangnhìnvàomộttấmgương.
Tôiđãsốngsótquabốnlầntựtử.Lầnđầutiênlàkhitôi15,vàlầncuốicùngkhitôi20tuổi.Tôibịtáchbiệtvớibảnthânmình,vớinhữngngườixungquanh,vàđólàcáchduynhấttôibiết:tôicốtựsátđểgiếtchếtnỗiđau.
NhưnglàmsaotôicóthểnóichuyệnđóchoSierrabiết?
Vàituầnsau,khicôbéquaylạisauthờigianđiềutrịtâmlý,tôithấylolắng.Tôibiếtcôbénhìnthấynhữnggì,vàtôibiếtconđườngtrướcmặtem.Tôimỉmcườikhinhìnthấycôbé,nhưngtôichỉnhậnđượcmộtcáinhìntrốngrỗngđằngsaulớptócmáingốmàuđencủaem.Tôinhậnracáinhìnđó.Cáinhìnmệtmỏi–mệtmỏivìphảiđấutranhvớichínhmình,vìphảisống,vìkhôngsốngđược,vìmuốnchết,vàvìkhôngchếtđược.
Lúcđầu,Sierrangủởđằngsaulớp,mũáokéolêntrùmhếtđầu,đóngchặtnhưmộtcáivỏ.Vàituầnsau,côbéngồiởphíatrước,đảotròngmắt,dậmchân,thởdài,vànóilầmbầm:“Thậtlàvớvẩn.”Chỉtrongvàitháng,côbébùngnổ:“Emghétcáilớpnày!Côchẳnglàmgìđểgiúpbọnemcả!”Sựcăngthẳnggiữachúngtôiđãlênđếnmứckhôngthểchịuđược,đếnnỗimộtnhânviênxãhộiphảingồicùngSierratronglớpcủatôi,đếnnỗitôimuốnđầuhànghoặcchịuthua.
NhưngSierraviếtnhậtkí.Ngaycảvàonhữngngàykhôngcógiờcủatôi,côbévẫnviếtnhậtkí.Tôicóthểthấynóbịráchởtrongnhờvàomépgiấymònvẹtvàsựtươngphảngiữanhữngtranggiấynhănnhúmvànhữngtrangthẳngthớm.Tôitòmòvềnhữnggìcôbéviết.Sauđó,mộtngàynọkhitôiđangphátbàithi,côbébímậtbảotôiđọcnhậtkícủaem.
“Mụcnào?”,tôihỏi,thấyrấtbấtngờ.
“Mụcnàocũngđược.”Côbémởquyểnnhậtkíravàquayđichỗkhác.
Tốihômđó,tôiđọchếtquyểnnhậtkítừbìabênnàysangbìabênkia.Côbéviếtvềmẹmình,vềmốiquanhệbấtổngiữahaingười.Côbéviếtvềcáiđêmemchứngkiếnbạnmìnhbịgiết,vềviệcmuốnđưacậuấytrởvề,vềviệcluôntựhỏisaomìnhbịbỏlạiđây.Côbéviếtvềnhữnglầnemtựtử,vềnhữnglầnvàoviện,vềviệcmuốnsốngtốthơnnhưngkhôngbiếtbằngcáchnào.Trongnhữngdòngchữcộclốcthôrápcủaemẩnchứamộtnétmềmmại,dễbịtổnthương,mộtnétthơ,cũnggiốngnhưSierra.
Tôivừađọcvừakhóc,biếtrằngmìnhnênlàmnhiềuhơn.Tôiômquyểnnhậtkícủacôbésaukhiđọcxong.Giờtôiđãhiểunhữngcâuchuyệnsauánhmắtđó.Tôihiểunỗiđau,sựgiậndữ,vàvìsaocôbélấycảhaithứđólàmvỏbọcchomình.Tôihiểurằngcónhữngcuộcđờitươngđồngtronglớphọc.Cuốicùngtôibắtđầuviết:“Cảhaichúngtađềuđãtừngvượtqua…”
4
Mộtcáchcóchủý,Katesảibướcdàivàotrongcănphòng.Côbébướcnhanhvàngồixuốngchiếcghếcạnhbàncủatôi.Emđặtchiếcbalômàuhồngvẫnthườngdùngcủaemxuốngtrênsànnhà.Chiếcbalônặnghơnem.Côbémangtheotấtcảcácquyểnsách,khôngchịudùngtủđểtránh“mấtthờigiantrênhànhlang.”Emlấyramộtchiếcbútmáyvàđặtnónằmngangtrênmặtbàntrướcmặt.Emtiếptụclôiramộttờgiấygạchdòngđãinsẵntiêuđềyêucầu,vàđặtnónằmcạnhchiếcbútchì.MộtlầnkéokhóakhácđểlộracuốnHòabìnhtáchbiệt(ASeparatePeace)củaJohnKnowles;côbébắtđầuđọc.Tiếtbasẽbắtđầutrong15phútnữa.Đâylàgiờnghỉgiảilao,nhưngthayvìtángẫuvớibạnbèngoàithảmcỏ,côbévẫnngồitại
bàncủamìnhtronglớp.TrongthếgiớicủaKatekhôngcóthờigiannghỉ,vàkhitôichàocôbé,emchỉngẩnglên,mỉmcườivớimôimímchặt,vàgậtđầu.
Vớithamvọngvàtưduyphântích,Katelàmkỹbấtcứbàitậpnàochodùđiểmsốcủanólàbaonhiêu.LàconcủamộtcặpvợchồngtốtnghiệptừliênđoànIvy(3),Kategiảicáctròchơitrênlớpởtrườngphổthôngmộtcáchdễdàng.Chiếntrườngcủacôbévẫnlàcáchoạtđộngxãhộicủatrường.Katehiếmkhinóichuyệnvớicácbạncùnglứa.Côbékhôngthậtsựhòanhậpvớichúng.Emđãtừnghọcnhảycócmộtlớpởtrườngtiểuhọc.
Tronggiờhọc,côbéxintôiđểemlàmbàimộtmìnhthayvìlàmchungvớimộtbạnkháchaylàmtheonhómvànóilà“nhưthếemlàmtốthơn.”Cácbàitậpcôbénộpđãthuyếtphụcđượctôi;tôichophépemlàmviệcđộclập.Côbécóvẻtựtinvềsứchọccủamìnhđếnnỗidườngnhưemthấykhôngcóvấnđềgìkhikhôngaimuốnlàmbạnnhảyvớiemtrongbữatiệcđónhọcsinhtrởlạitrường.Thậtsựtôikhônghìnhdungđượcemởbữatiệcđó;tôichỉhìnhdungđượcviệcmộtmìnhempháthiệnracáchchữabệnhungthưtrongmộtcănphòngthínghiệmcóánhsángmờmờ.Khicácbạncủamìnhchungsứcđánhbạiđộibóngcủatrườngđốithủ,emphớtlờhọ.Khihọnóivềkinhnghiệmcủamìnhvớiviệchẹnhò,lớphọcnghệthuật,hayhộisinhviên,embìnhthảnnhìnsanghướngkhác.Nănglượngcủaemđượctậptrungvàoviệcđọcsáchvànhiệmvụcủamình:hoànthànhcácbàitập.Vàcácbàitậpcủaemkhôngchỉhoànchỉnh,chúngrấtxuấtsắc.Tôicứnghĩdầndầnemsẽhòanhậpđượcvớicácbạn,mặcdùemthậtyênlặng.LàmộtthànhviêncủaHộibảovệđộngvật,mộtngàynọ,khiđangngồitronglớptôitronggiờgiảilao,emgiảithíchvớitôirằng“cácđộngvậtkhôngnóiđược,nênphảicóaiđólêntiếngchochúng.”Khichuôngreovàtrongkhicáchọcsinhkhácbànluậnvềmốitìnhđầucủamình,côbévừaxoahailòngbàntayđẫmmồhôivàonhauvàđẩykínhlênsốngmũicủamìnhvừahỏitôixemtôicóthểđềcửemvàolớphọcdanhdựnămtớihaykhông.Tôiđảmbảovớiemlàtôisẽlàmthế.
Sauđó,côbékhôngbaogiờđếngặptôitronghainămđầutiên.Tôithấyemđidọckhuônviêntrườnghọcngangquanhững“quảbom”dướilốthọcsinhđứngởmọingócngách.Vẻbềngoàiyênlặngkhiếnemtrởthànhmộtmụctiêuchonhữngcâuchâmchọc.Cáchọcsinhkhácthìthầmnhữnglờichếgiễuvềquầnáo,cặpsáchtrẻcon,
vòngbuộctócmàuhồngcủacôbé.Emđivụtquavàdườngnhưkhôngmàngđếnnhữnglờibìnhphẩmcủahọ.Mứcđộácýcủacáccâunóigiảmdầnkhiemkhôngởtrongtầmngắmcủahọ.Thởdài,tôihyvọngcôbécónơiđểthểhiệnsứcsángtạovàcóítnhấtmộtngườibạnđểchiasẻcácthànhtíchcủamình,mặcdùtôihiếmkhithấyemđivớicáchọcsinhkhác,emchỉđivòngquahọ.
VàothángNămcủanămthứhai,mộtngàynọKatevềnhàtừtrườngvàđithẳnglênphòngmình.Thấylovìcôbékhôngxuốngăntốivàogiờđịnhsẵn,côgiúpviệclênphòngcôbéđểxemcóchuyệngì.Bướcvàocănphòngtĩnhlặng,côthấyKateđãtreocổ,imlặngnhưnhữngbộquầnáotreobêncạnh,trongtủchứađồ.Côbékhôngnóilấymộtlờivàsẵncóýđịnhrờibỏthếgiớinày.Khingheđượctinnày,tráitimtôirơixuốngnhưthểchiếcthangmáybịđứtdâycápvậy.
5
KhiPattyđiquatrướcmặtđểđếnchỗngồi,Jennóiđủtođểđámnữsinhchuẩnbịdèmpha:“Ôitrời,đúnglàđồdâmđãng.”
“Tớsẽkhôngbaogiờmặcmộtthứkhiếntớtrôngrẻtiềnvàgiốnggáiđiếmđếnvậy,”Sandytiếplời.
“Cậucóbiếtnóđãlàmgìởbữatiệckhông?”
“Tớbiết,chuyệnđólankhắptrường,đúnglàconbéngungốc.Ởđâynóbịtiếngxấurồi,vàtớsẽbiếncuộcsốngcủanóthànhđịangục.”
NhữnglờiđótuônrathậttựnhiêntừmiệngcủaJenvàSandy,hainữsinhcủatôi.Cácemnghĩtôikhôngngheđượcchúngnói,vàtôiướcgìmìnhkhôngnghethấy.Nụcườicủanhữngemnữsinhxinhđẹpsắcnhưdaocạo,đủđểxuyênqualớpvỏngoàicứngnhấtvàphávỡtinhthầncủangườikhác.Tôibiếtcácnữsinhtronglớptôiđốixửvớinhautệthếnàovìtôiđãđọcnhậtkícủacácem:
Bốmìnhvẫnbảomìnhphảigiốngchịmìnhhơn.Saomìnhlạikhôngđượcnhưchịấy?Chịấylàmộtnữhoàngvũhộimảnhmai,hoànhảo,xinhđẹp,vàlàmviệcgìcũngxuấtsắc.Sauđólànhữngtinđồn.Mìnhkhócrấtnhiều,đólàmộtgiấcmơ,chuyệnnàykhông
thểđangxảyravớimình.Bạnbèđãbỏmình.Bạnbè!Bạnbèkiểugìvậychứ?Mìnhthấybuồnnônmỗilầnnghĩđếnhọ.Cóquánhiềuáplực.Kẻthù!Tungtinđồn,kểnhữngcâuchuyệnsaitráisaulưngmình.
Cácemnữdầndầntiêudiệttừngngườimột.Cácembắntỉangườikhácbằngmiệngvàgiếtchếtbấtcứsựtựtinhayhyvọngnào.Nạnnhâncủangàyhômnayvôtìnhđếnđây,đôigiàycao10cmcủaemgõvangsànnhà,chiếctúihiệuLouisVuittonđượcômchặtvàongực,trangđiểmkỹcàng.
Tôichịuthếlàđủrồi.
Tôivẫnluônnghĩvềmộtbàitậpmới.Nócóthểthànhcônghoặccũngcóthểthấtbạithảmhại.Cáchọcsinhđượcphátchomộttậpgiấydính.Cácemphảiviếtmộtcâungắnchotấtcảcácbạntronglớp.Hailuậtlệ:tấtcảđềuphảilàlờiđộngviêntíchcực,vàmỗingườiđềuphảinhậnđượcmộtmảnhgiấy.Bắtđầu.
Mộtkhôngkhíhàohứngtrànngậpkhắpcănphòng;cácemrấtthíchýtưởngnày.Lòngtốt,đólàđiềucònthiếutrongcuộcsốngcủacácem.Tôitheodõisátsaohànhđộngcủacácem.Cácnhómriêngbiệt,nhómgiàuvànhómnghèo,nhómsànhđiệuvànhómlạchậu,tấtcảđềuđangchạykhắpphòngdángiấylêncácbạnkhác.
“Cậukhôngxấunhưtớnghĩ.”
“Tớhyvọngchúngtacóthểlàbạnngoàigiờhọc.”
“Cònnhớlúcchúngtavẫnlàbạnkhông?Tớmuốnquaytrởlạilúcđó.”
“Tớvẫnthầmthíchcậu.”
Patty,nạnnhângầnđâynhất,ngồitạibànmình,haibàntaynhỏnhắncủaemvọcquađámgiấynhưcáchmộtngườivọcđốngtroquákhứ.Côbébắtđầukhócthútthít.Lúcđầukhôngainghetiếngemkhóc;họđangbậnlàmnhiệmvụcủamình.GiờthìPattyđangkhóckhôngkiềmđược,haibàntaychemặt.Cảlớpkhựnglại.Tôinhảydựngrakhỏighế,làmnóngãchổngngược.
“Cóchuyệngìthế?Chuyệngìthế?”
Conrồngđangchuẩnbịthoátrakhỏithânhìnhcao1,9mnặng100kgcủatôiđểxéxácaiđó.
Pattygiơlênmộttờgiấydính.Trênđóghi:“Tớrấtvuivìcậuởđây,hãythathứchotớ.”
Côbéquệtnướcmắtvànhìnthẳngvàocôbạnxấutínhđãviếttờgiấy.Côbénói:“Bốtớpháthiệnratớbịchứngcuồngăn.Bạntớđãbỏtớ.Tớđãđịnhtựtử.”
Tôiđãrấtbấtngờ.TôibiếtPattycóvấnđề,nhưngtôikhôngbiếtnólàthếnày.
“Mảnhgiấynàyrấtcóýnghĩavớiem.Emđãnghĩđếnviệctựtửlầnnữa,”côbénói.“Nhưnglớphọcnàyđãtiếpchoemsứcmạnhđểemđượclàchínhmình.Khôngcóaibiếtđượcnỗiđaucủaemngoàinơinày.”
Pattythậmchíkhôngnhìnlêntronglúcnói.
Tôilấylạibìnhtĩnhvàlàmđiềuduynhấttôicóthểlàm,ômcôbévànói:“Chúngtahãyđigặpchuyêngiađểhọgiúpđỡem.”
KhiPattynhìnlạilớp,chỉcóhaicặpmắtdõitheocôbérakhỏiphòng:JenvàSandy.
6
Tôipháthiệnrabằngcáchquanhệbừabãi,tôicóthểnhanhchónghòanhậpvào“thànhphốmâyđen”mớicủamình.Quanhệtìnhdụcsớm,quầnáohànghiệu,nhữngánhmắtlôicuốn,vàlàmnhữngviệctôinghĩmẹtôisẽkhôngbaogiờpháthiệnra,tấtcảnhữngđiềunàyđãlàmtổnthươngnhữngngườitôiyêuquýnhấtvàkhiếncuộcđờitôiđisaihướng.
TôilớnlênởvùngnôngthônmiềnNamnướcMỹ.Nhìntừbênngoài,cuộcsốnggiađìnhtôicóvẻrấthạnhphúc.Bốmẹtôirấthaycãinhau,nhưngđiềuđókhôngngăncảnchúngtôilàmnhiềuviệc.Chúngtôiđiănởngoài,trượtbăng,xemcácchươngtrìnhtàinăng,
đichơicôngviên,muasắm,chơibowling,vàcầunguyệnởnhàthờđịaphương.Mỗithángchúngtôiđếnnhàbàhailần,chodùcóchuyệngìxảyra,thậmchícảkhibốmẹtôivừacãinhautốihômtrước.Mẹtôicóhaichỗlàm,cònbốtôilàmtựdo.Chúngtôikhôngmuốnbấtcứthứgì,thậmchícảsựchúý.Bốtôicòncóhẳnmộtngôinhàởmộtkhudâncưkhépkín.Lúcđótôikhôngbiết,nhưngngôinhàcủachúngtôiđượcxâynênbởinhữngđồngtiềnphipháp.Vàtiềnphiphápthìbaogiờcũngđểlạidấuvết.Tôinhớmộtlầncảnhsáttrưởngđếnnhàtôivàbảobốmẹtôi(cụthểlàbốtôi)ngừngviệcbuônmatúyvìbốlàngườitiếptheotrongdanhsáchcầnbắtgiữcủahọ.Bốkhôngnghe,nhưngmẹtôithìcó,vàthếlàtrongvònghaituầntấtcảchúngtôiđềuthudọnhànhlý,sẵnsàngđápchuyếntàuđếnmộtthànhphốlớn–nơimàgiờđâytôigọilà“thànhphốmâyđen.”Câuchuyệncủatôibắtđầutừđây.
Thànhphốmớinàylớnhơnnhiềusovớivùngnôngthônquêcủachúngtôi.“Chà,”tôinghĩ,“mộtchiếcxebuýtởthànhphố.”ỞmiềnNam,chúngtôihầunhưđibộđếnbấtcứnơinào.CámơnChúavìchịgáiđầuvànhữngngườithânkháctronggiađìnhđãchuyểnđếnthànhphốtrướcvàgiờcóthểdẫnchúngtôithămthú.
Chưađếnmộtthángsau,tôiđượcvàohọcmộtngôitrườngcònlớnhơnthịtrấncũcủachúngtôiởmiềnNam.HọkhôngđánhhọcsinhvìtộilàmmấttrậttựtronglớpnhưởmiềnNam,nhưngphátchochúngtôinhữngtờgiấycỡ72đểđưalênvănphòngtrường.Tôinhanhchóngnhậnraviệcnhậnmộttờgiấycỡ72làcáchtrốnhọcmàmẹtôisẽkhôngbaogiờbiết.
Nhữngđứahọcsinhphổthôngởthànhphốhaynóitục,uốngrượu,quanhệtìnhdục,bỏhọc,vàdùngchấtkíchthích.Cácchịtôivàtôiđãbịchoángvìlúcđóchúngtôivẫncònnói“Vâng,thưacô”và“Không,thưachú.”Tôikhôngthểkhôngtựhỏicáchọcsinhthànhphốlàmgìkhibỏhọc,vàtôisớmtrởthànhnạnnhâncủamôitrườngxấunày.Hútcầnsa,nóitục,uốngrượu,vàbỏhọclàtấtcảnhữnggìtôinghĩđến.Hộicácnữsinhnóitụcgiờcũnglàhộicủatôi.Tôithay“Vâng,thưacô”và“Không,thưachú”bằng“Cònlâu”và“Chếtđi.”Trôngtôicựckỳrũrượi,đólàcònnóigiảmnhẹđi.
Ởtuổi14,tôiđãcóthai.Ởtuổi15,tôicómộtđứaconnhưngkhôngcóôngbốnàobêncạnhvàcũngkhôngbiếtailàbốnó.Tôithậmchíđãquanhệvớibạntraicủachịmình,thếnêntôikhôngbiết
bốđứatrẻlàai.Tôiđãhọccáchhòanhậpvàocuộcsốngở“thànhphốmâyđen”vớihaichândangrộngvàhaimắtnhắmtịt.
Giờtôiđangngồiđây,11nămrưỡisau,vàhìnhnhưlịchsửđanglặplại.Congáitôibắtđầubỏhọc,vàcóvẻnhưnóquáthânthiệnvớicáccậunhóctrongvùng.Nỗisợbắtđầuxâmchiếm,nhưnglầnnàytôikhôngthểđể“đámmâyđen”chemắttôi.Lớnhơn,chínchắnhơn,vàvẫncònnhớtrítòmòđãlàmgìvớimình,nêntôisẽkhôngđểchonóđưacontôiđisaiđường.
Tôichọncáchquaylạitrườngvàhoànthànhviệchọcmàlẽratôiđãphảihoànthànhtừlâu.Tôiphảichịutráchnhiệmvìchínhviệcquanhệtìnhdụcdễdãitừnhỏđãkhiếntôitrởthànhmộtngườimẹởtuổivịthànhniên.
Đãcólúctôithấtvọng,nhưnggiờtôiđầyquyếttâm.Đãcólúctôilầmđườnglạclối,nhưnggiờtôiđãchỉnhđúnghướng.Đãcólúctôibịtụtlạiđằngsau,nhưnggiờtôiđanglấylạithờigianđãmất.Nhiềulốiđitrongcuộcđờitôiđãkhôngkhiếntôibịgụcngãmàgiúptôitrởnênmạnhmẽhơn.Nỗiđautừngchephủcuộcđờitôinhưmộtđámmâyđengiờđãđượclậtngượclạiđểtrởthànhnguồncảmhứngtướilêncongáitôi,cáchọcsinhtươnglaicủatôi,vàcuộcđờitôi.
7
Cótiếnggõlêncửalớp.ĐólàMandy.“Thưacô,emmuốnnóichuyệnvớicô.”
Chỉcòn12phútnữalàđếngiờdạytiếptheocủatôivàtôiđãhứasẽchấmxongbàikiểmtracủacácemhọcsinh,nhưngtôinghemìnhnói:“Emvàođi.”Tôimỉmcười,nhưngvẻmặtcôbérấtnghiêmtrang,khônggiốngngàythường.
“ChắclàcôđãbiếtemvàStevenđãhẹnhòvớinhauhơnmộtnămvàembiếtemđãtừngnóimìnhvẫncòntrinh,nhưngthángtrướcbọnemđãquyếtđịnhlàsẽcùngvớinhau.Embiết,embiết,emđãđếnbệnhviệnvàuốngthuốctránhthai.Dĩnhiênemsẽkhôngngungốcnhưthế.”
“Embiếtlàthuốcchỉgiúpemtránhđượcthaichứkhôngtránhđượcbệnh,vànóchỉbảovệđượcemnếuemuốnghàngngàyđấy
chứ?”
“Vâng,embiếtnhưngđókhôngphảilàvấnđề.Màlà
Anthony.”
“Anthony?Tronglớpchúngtaư?”
“Vâng,cậuấylàbạnemvàbạnthâncủaanhtraiem,cậuấyđãbiếtchuyệncủaemvàStevenvànóilạivớimẹem.Tốiqua,vàolúcnửađêm,bàấylaovàophòngem.Bàấylôiemdậy.Bàấymắngchửiemvìđãquanhệtìnhdụcvàhétlênlàemcóthểđãcóthai.BàấynóisẽdùngdâylưngđánhemvàchịemvìchịLisachắchẳnđãbiếtnhưngkhôngnóigì,vàbiếtđượcđiềuđótừmộtngườilạlàmộtđiềunhụcnhã.”
Tôithấyhơichoángváng.Tôiđưatayvịnvàogócbàn.Tậptrung,tôinhắcmình,hãytậptrung.
“Emcầuxin:“Đừngmàmẹ!ChịLisakhôngliênquangìcả.Conkhôngchochịấybiếtgìcả.Đừngđánhchịấy.Tấtcảđềulàlỗicủacon!”Vàrồibàấyđãlàmđiềuđó.Bàấyđãdùngdâylưngđánhem.Bàấyhétlênnhữnglờichửirủa,nóilàbàấysẽtốngemrađườngnhưmộtconđiếmvìemchínhlànhưthế.Chịemhétlênxinmẹemdừnglạinhưnghìnhnhưviệcđócànglàmmẹemtứchơn.BàấynóisẽchoemđếnsốngvớibốởMexico.Mexicoư?EmlàngườiMỹ.Emkhôngthểnàosốngởđóđược.Vảlạiemchưagặpôngấybaogiờ.Ôngấybỏđitrướckhiemđượcsinhra.Côạ,bàấynóisẽkhôngđểemgặpStevenlầnnàonữa.Embiếtlàbàấysẽkhôngđuổiemrakhỏinhà,nhưngbàấycóthểbắtemđếnsốngởnơikhác.Emnghĩbàấysẽbắtemđếnsốngởnơikhác.”
“Lạiđâynào,Mandy.”
Côbéngậpngừng,bướcvàibướcnhỏ,dừnglại,rồilạibắtđầubước.ĐứatrẻnàyđangtiếnlạiphíatôivớiđôimắtnhưcủaAmyWinehouse,mộtchiếckhuyênđeotrênchiếcmũithanhtú,vànhữngmóngtaydàiviềnsơnmàuđen.Tôiômcôbé.Cóphảiemnhănmặtkhôngnhỉ?Tôinghĩhìnhnhưemđãnhănmặt.Cóphảidướilớpáovétbằngvảiginđólànhữngvếtbầmtímkhông?
“Emkhôngsaochứ?”“Vâng,emkhôngsao.”
“Emcómuốnđếngặpchuyêngiatưvấnkhông?”Tôivừanóithếthậtư?
“Hả,khôngạ!Emsẽkhôngnóivớiôngấyvềnhữngchuyệnnhưthếnày.”Mandynhảydựnglên.
Khỉthật,côbéthấybịxúcphạm.Tôicúiđầuxuống.Tôilấytaychetrán.Cácđầungóntaycủatôibắtđầuxoavàokhoảngtrốnggiữahaichânmàytheocửđộngvòngtròn.Chúngdichuyểnlêntrênmộtchútvàấnmạnhhơn.
“Trướcđâymẹemđãbaogiờlàmthếchưa?Ýcôlàđánhembằngdâylưng.”TôinhìnsâuvàomắtcôbéđếnnỗitôicảmthấynhưAlicesắpsửabướcvàogương.
“Chưa!Chưabaogiờ.Bàấychỉthậtsựmấtbìnhtĩnhkhipháthiệnraemkhôngcòntrinhnữa.”
“Mandy,emcóbiếtvớitưcáchlàmộtgiáoviên,côbắtbuộcphảilàmộtngườibáocáokhông?”
“Mộtgìcơạ?”
“Theoquyđịnh,côphảibáocáobấtcứtrườnghợphọcsinhnàocủamìnhbịđánhhaybịhànhhạ.”
“Khôngphảinhưthếđâu.Emkhôngsao.Emthậmchíkhônglovềchuyệnđó.Emchỉsợbàấysẽbắtemđếnsốngnơikhác.Côkhôngđượcnói.Đừngnóivớiaicả.Đâylànơiemsốnglâunhấttừtrướcđếngiờ.VàthángSáunàyemsẽtốtnghiệp.Xincôđừngnóichoaibiết.Khôngphảinhưcônóiđâu.Khôngphảinhưthế.Emkhôngsao.Côkhôngbiếtsao?Emtincô.Côphảitinemchứ.”
Tôikhôngbiếtư?Tôikhôngbiếtgì?Tôikhôngbiếtcôbékhôngsaohaycôbétintôi?Tôikhôngbiếtmìnhbiếtnhữnggì.
“Mandy,đólàquyđịnh.Đólàcôngviệccủatôi.Tôikhôngcólựachọnnàokhác.”
“Chúngtaluôncólựachọn.Chínhcôđãnóithế.Cônóichúngtaphảinghĩchobảnthânmình.”
ĐôimắtxanhlụccủaMandyánhlênvẻcầuxin,nhưngkhôngcầnphảinhưthếvìtôisẽkhôngnóigìcả.Tôibiếttôisẽkhônglàmthếngaytrướckhitôinóiracụmtừ“bắtbuộcphảilàmộtngườibáocáo.”
8
“Khỉthật!Tớphátngấyvớinhữngnamsinhcủatrườngnàyrồi,”Imanihéttướnglênkhivàolớpmuộn15phút.Côbénhanhchóngnhìnkhắpcănphòng,tìmmộtchỗngồiởđằngsau,nơicôbékhôngbaogiờngồi.ChắchẳnemlạivừacãinhauvớiJamal,bạntraicủaem.Haiđứacãinhauthườngxuyên.
Saumườiphútgiảngbài,tôiđiđếnchỗImani.“Emkhôngsaochứ?”,tôihỏicôbé.Emngẩngmặtlênvànướcmắtlăndài.Tôibiếtđãcóchuyệnrấtnghiêmtrọng.Imanikhôngbaogiờkhóc.Tôinhờtrợgiảngcủamìnhtrônglớptrongkhitôidẫncôbérahànhlang.
Imanitựavàotủđựngđồ.“CôBryantạ,côkhôngđượcnóichoaibiếtvềchuyệnnàynhé!”
“Nhưcôvẫnluônnóivớiemrồiđấy,Imani,côquantâmvàchịutráchnhiệmvớinhữngviệcxảyđếnvớiem.Vìthế,nếuchuyệnemkểgâynguyhiểmchocuộcsốngcủaemthìcôsẽkểlạicuộcnóichuyệnnàyvớingườitưvấnchoem.”
Nướcmắtlăndàitrênmá,côbénói:“CôBryant,emcóthaiđượcbathángrồi,trongkhiJamalvàemchưasẵnsàngđểtrởthànhbốmẹ.Côbiếtemvẫnluônthànhthậtvớicômà.Emchỉmới16tuổivàđangcốsốngcótráchnhiệm.”
Tôihỏixemcònaibiếtcôbéđãcóthaihaykhông.
“EmchỉchodìLizvàJamalbiết,vìemrấtsợphảinóivớimẹem.Mẹemsẽrấtbuồnvàthấtvọng.Vảlạibàấyđãphảilonhiềuchuyệnlắmrồi.Hiệntạimẹemphảichămsócchobàngoại72tuổiốmyếucủaem,đứaemtrai15tuổicủaemcứđiđivềvềtừtrạicảitạo,vàbàấyđangphảicốgắngđểkiếmtiềnnữa.MặcdùdìLizcũngthấtvọng
vớiemvìemđãkhônguốngthuốctránhthaiđềuđặnnhưngdìấysẽủnghộquyếtđịnhcủaem.”
NămngoáichúngtôiđãdànhnhiềugiờthảoluậnvềnhữngvấnđềcủacuộcsốngtrongchươngtrìnhKhởiđộng,vàtôicứnghĩImanisẽcưxửcótráchnhiệmhơn.
“Côthalỗichoemđượckhông,côBryant?”
Dĩnhiêntôicóthểthalỗichocôbé,cũngnhưcáchtôiđãthalỗichobảnthânmình.
Tôibắtđầu:Côcũngđãquásợđểnóichomẹcôbiếtrằngcôđãcóthai,đặcbiệtlàkhicôcóthailầnthứbaởtuổi17.Saukhingẫmnghĩvàingày,côquyếtđịnhpháthailầnnữamàkhôngchomẹcôbiết.
TrongkhingồitrênchiếcxebuýtP12đếnbệnhviệnvàosángthứBahômấy,côvẫnbănkhoănkhôngbiếtmìnhcóđangquyếtđịnhđúnghaykhông.Mặcdùcôđãbiếtphảinhịnănsau12giờđêmtừhailầnpháthaitrướcnhưngcôvẫnănbánhbơ.Cônuôihyvọnglàvịbácsĩnàyvẫnsẽthựchiệncapháthai.
Ngườiphụnữnằmcạnhgiườngcôbắtđầunóivềniềmhạnhphúckhisinhcon.CôấynóitrẻemlànhữngtuyệtphẩmcủaChúa.Sauđó,côấyhỏi:“Saocháulạiởđây?”Côthấyrấtkhôngthoảimáivàsợhãi,nhưngcôđãchocôấybiếtvìngườiphụnữấycóđiềugìđórấtđặcbiệt.Côấykhíchlệcônóiravìsaocôlạichọncáchpháthai.Côtrảlờithànhthật:côthấysợđếnchết.Côchỉmới17tuổi.Cômuốnlàngườiđầutiêntrongnhàtốtnghiệpđạihọc,vàcôbiếtcóconsẽrấtkhókhăn,đặcbiệtlàvìcôkhôngbiếtcóđượcsựtrợgiúptừbốcủanóhaykhông.
Ngườiphụnữnóirằngmặcdùkếthôntrướckhisinhcon,côấyvẫngặprấtnhiềukhókhăntrongcuộchônnhâncủamình.Côấynói:“Chúacócáchmangđếnnhữngthửtháchriêngbiệtchotừngngườiđểgiúpngườiđótrưởngthành.ChodùcháuquyếtđịnhnhưthếnàothìChúasẽluôncửcácthiênthầnđếnđểgiúpcháuvượtquacáckhókhăn.Cháuphảithathứchomìnhvàkhôngđượcxấuhổvềquyếtđịnhmìnhđãđưara.”
Nhữnggiọtmắtlănratừmắtcô.Côcámơncôấykhiytábướcvào.“Từtốiquađếngiờcháucóăngìkhông?”,côytáhỏi.Cônói:“Tronglúcđợi,cháuđóiquánêncháuđãănbánhbơ.”
Côytárờiđiđểnóivớibácsĩcôđãăncáigì.Chưađếnmườiphútsau,côấyquaylạivàbáochocôbiếtbácsĩphảichuyểnviệcpháthaiđếnngàymai.Cônóikhôngsao,cámơnngườiphụnữvìđãchiasẻvớicô,vànhanhchóngrakhỏibệnhviện.
Côcónuôiđượcmộtđứatrẻmàkhôngkếthônhaykhông?Làmsaocôcóthểtốtnghiệpđượcđạihọckhilàmộtbàmẹđơnthân?LiệuChúacócửmộtthiênthầnđếnđểgiúpcôhaykhông?Liệucôcóthểchoconcômộtcuộcsốnghạnhphúchaykhông?
Suốtđêm,côtrởmìnhhếtbênnàylạibênkia,bănkhoănkhôngbiếtmìnhcónêngiữđứabéhaykhông.Saukhicầunguyệnvàsuynghĩ,côquyếtđịnhgiữđứabé.Vìcôvẫnsợphảinóichomẹcôbiếtnênmãiđếnhaithángsaucômớinóivớibàấy.Bàấynói:“Marie,mẹđãbiếtlàconcóthai,vàmẹquyếtđịnhsẽđợiđếnkhicontựnóira.”
Mẹcôđãrấtthấtvọng.Bàấyđãmắngcô,nhưngbànóisẽgiúpđỡcôhếtmứccóthể.
KhitôivừakểxongchuyệncủamìnhvớiImani,côbéđứngđómộtlúc,imlặng,ngẫmnghĩvềnhữnggìtôivừakể.Sauđó,côbétrảlời:“CámơncôBryant.Emkhôngbiết.Cólẽemnênnóivớimẹemthìtốthơnđúngkhông?”
Tôiômcôbé:“Dùemquyếtđịnhthếnào,Imani,côvẫnởbêncạnhem.Hãynhớđiềuđó.”
9
“Mộtsốngườinóitôimaymắn.”Tôinhẹnhànggậpnhữngtranggiấyđãráchsờncủaquyểnsáchtôiđangđọccholớptôinghevànhìnxuốngnhữngsinhviênngồiyênlặngtrướcmặt.Khitôibắtđầugiảithíchýnghĩacủaquyểnsáchchocácsinhviêncủamình,giọngtôirunrun:“AliceSebold,tácgiảcủacuốnMaymắn(Lucky),đãbịcưỡnghiếpởtuổi18.Nhậtkícủabàấyđượcviếtnênđểcứucuộcđờibà,vàsauđóđãcứucuộcđờitôi.”Timtôibắtđầuđậpdữdộivàmạnhhơn.Tôinhắmmắtđểgiấuđinhữnggiọtnướcđangtrànlêntrongmắt.
Tôithởsâuvàlàmmộtviệctôikhôngbaogiờnghĩmìnhsẽlàm.Tôibắtđầukểlạilầntôibịcưỡnghiếp.
Tôivẫncònnhớđêmđónhưthểnómớixảyrangàyhômqua.Tôiđangởtrongmộtcănphòng.Vớimộtngườiđànông.Bấtđộngvìsayvàsợ.Nhạcvangchátchúa–tiếngnhữngbàihátcủabannhạcQueenátđitiếnghétcủatôi.Chỉcóhaichúngtôitrongphòng.Ngườitôiđangrunlên;hắnđangnắmquyềnkiểmsoát.Tôisợmìnhsẽgặpnguyhiểm;vớimỗitừ“không”tôihétlên,hắnlạicàngmạnhvàquyếttâm.Tôivẫncòntrinh.Hắnđangcướpđisựtrinhtrắngcủatôi;tôiđangđểhắnbướcđi.Tôikhôngchoaibiếtcả.Vàhắnđãcưỡnghiếpsáucôgáitrẻkhác.
Tôithởsâu,mởđôimắtmọngnướccủamìnhra,vàđưamìnhtrởvềlớphọc,nơitôikhôngcònchỉlàmộtgiáoviên;màgiờlàmộtnạnnhân,mộtconngười.Tấtcảcácsinhviênđềuimlặngvàchoángváng,vàkhitôinhìnkhắpphòng,mắtcủatôidừnglạichỗAngela.Tôicóthểthấyđôimắtthườnglấplánhtrởnênmờđi.Chỉítgiâytrướccôbévẫncòncườikhúckhíchvàđầyhứngkhởi.Chỉítgiâytrướcemvẫncònlàmộtcôbéhoànhảo.Cônữsinhtócvàngxinhđẹpmàtấtcảcácnamsinhđềumuốnhẹnhòvàtấtcảcácnữsinhđềumuốntrởthànhngườinhưemđộtnhiênsợhãi.Angela,mộtcôbéMỹđiểnhìnhvừahoànthànhgiấcmơvàođạihọc,nữhoànghọcđường,ngườicórấtnhiềubạnvàđạtđiểmcao,đangngồigụctrướcmắttôi.
Khicảlớpravề,Angelavẫnngồiyêntạichỗ.Tôiđiđếnchỗcôbévàvòngtayômchặtem.Côbébắtđầukhóc.Embịcưỡnghiếpchỉmớihaituầntrước,vàtôilàngườiđầutiêncôbéchobiếtchuyện.
Côbéđangởbuổidạhộidànhchosinhviênnămthứnhất,đónggiảlàmmộtsinhviênnămthứhaitừtrườngđạihọcbêncạnh.Cốcbiatrongtayemkhôngbaogiờtrống.Emđãthuhútđượcsựchúýcủamộtvàichàngtraitrẻ,nhưngcómộtngườikhôngđểchoemyên.Hắnrótbiachocôbé,khenemxinhđẹpđếnnhườngnào,vàgọiemlà“côgáitrongmơ”củahắn.Hắnnóitấtcảnhữngđiềunênnói.Khicănphòngbắtđầuchaođảo,côbénhậnramìnhnênvề.Nhưnghắncókếhoạchkhác.
“Hắncứmãinóivớiemrằngemxinhđẹpthếnào…hắnbắtđầu…vàsauđó…emkhôngthể…ôiChúaơi…”
Tiếngkhóccủacôbénứcnở,vàhơithởcủaemtrởnênkhónhọchơn.Tôivỗvềem,ướcrằngtôicóthểlàmchonỗiđaucủaembiếnmất.Tấtcảnhữnggìtôicóthểlàmlàlắngnghevàthấuhiểu.Trongvòngtaytôi,cơthểemrunglênvànướcmắtcủaemhòaquyệnvớinướcmắtcủachínhtôi.
“Angela,côđangởđây,côđangởngayđây.Côsẽkhôngđiđâucả.”
“Chuyệnđólẽra…khôngnên…ôiChúaơi,emphảilàmgìbâygiờ?”
“Mọiviệcrồisẽổn.Côhứa,emsẽkhôngsaocả.”
“Emthấymìnhthậtbẩnthỉu…emthấythật…saoemlạiđichứ?Saoemlạitinhắn?Saoviệcnàylạixảyravớiem?Tấtcảđềulàlỗicủaem…Lẽraemkhôngnên…”
“Angela,côkhôngbaogiờmuốnngheemnóiđólàlỗicủaem.Đókhôngphảilàlỗicủaem.Emkhônglàmgìsaicả.Emlàmộtcôgáitrẻxinhđẹpvàtuyệtvời,vàhắnkhôngcóquyềnlàmhạiem.Hắnkhôngcóquyềncưỡnghiếpem!”
TôinắmlấytayAngelavànhìnthẳngvàođôimắtvỡvụncủaem,nhậnrarằngcâutôisắpnóivớicôbéchínhlàcâutôiướctôiđãnóivớichínhbảnthânmìnhcáchđâynhiềunămkhitôicầnnónhất:“Côyêuquíem.”Tôithìthầmmấytừđơngiảnđóliêntụctronglúcchúngtôivỗvềnhau,chỉcóchúngtôitrongmộtphònghọctrống,khócvìmộtthứchúngtôibiếtkhôngbaogiờcóthểlấylạiđượcnữa,vàbiếtchúngtôisẽvượtqua.
Chúngtôithậtmaymắn.
10
TrongsốcácsinhviênlớptiếngAnhcủatôi,Lauralàmtôinhớlạinhữngkýứcmàtôitưởngmìnhđãquênvàchotôibiếtẩnchứadướivẻngoàiyếuđuốiluônlàsứcmạnh.Đólàmộtcôbé14tuổinhútnhátvừamớichuyểnđếntừMexico,lúcnàocũngmặcquầnjeansxanhvàáophôngthụng,vàítkhinóimộtlờinào.
Đếngiữahọckỳ,máitócdàingangvaimàuhạtdẻcủacôbékhôngcònđượccắtnữa.Côbébắtđầuđếntrườngmuộnvàmắtnhắmmắtmởđiđếnchỗngồicủamình.Mộthômtôinhậnthấyquầngthâmdướimắtcủaemvàhỏiliệuemcósaokhông.“Emthấybuồnngủvìtốiquaemthứckhuya,”côbétrảlời.
Mộtsốdấuhiệucảnhbáoviệclạmdụngtìnhdụctrẻemlàsựthayđổiđộtngộttronghànhvi,sựkhépkín,điểmsốgiảm,vẻngoàikhônggọngàng,vàánhmắttrốngrỗngnhưmuốnnói:“Dùbạnthấytôiởđâynhưngtôikhôngởđây.”
Chuôngbáođộngvanglên,vàkhicònmộtmìnhtrongphòng,hìnhảnhcủamộtsựviệctôigầnnhưđãquênhiệnvềtrongđầutôi.
Khimới12tuổi,tôirờinhàvàotuviệnvìtôimuốntrởthànhmộtlinhmục.Sáunămsau,tôinghingờsựnghiệpmìnhđangtheođuổivàbỏviệchọcởgiáohội.Tôiđếntuviệnlầncuốiđểthudọnquầnáovànhữngquyểnsáchtôiđểlại.
VìđólàlầncuốicùngtôiởđónêntôimuốnđếnthànhphốGuanajuato,vàtôixinchaCamachochotôiđinhờ.Chúngtôiđãđithămmộtsốnơivàăntối,vàngayđêmhômđótôisẽbắtxebuýtvềnhà.
ỞGuanajuato,chúngtôiđithămmộtsốnơiởkhubuônbánthuộcđịa.Khichúngtôikếtthúcviệcthămthúthìđãquánửađêm,vìthếchúngtôiquyếtđịnhnghỉlạimộtkháchsạnvàsẽvềvàosánghômsau.ChaCamachosẽláixeđếnđiệnthờgầnđóthuộcquyềnquảnlýcủacha,vàtôisẽbắtxebuýtvềnhà.
Ởtrongphòng,tôiđểvịlínhmụcnằmtrêngiườngcòntôinằmtrênchiếu.Khiđangdầnngủthiếpđi,tôicảmthấythânhìnhnặngnềcủachaCamachođèlênngườitôi.“Hãyômcha,”ôngtavannàivàghìchặtlấytôi.
“Vòngtayconquangườicha,”ôngtanóiluônmồmtronglúctôicốvùngvẫythoátra.
Tuyệtvọng,tôibắtđầucogiật.“Cóchuyệngìthế?”,ôngtahỏi.
“Tôiphảivàonhàvệsinh,”tôilầmbầm,sợhãivàrunrẩy.“Tôi
muốnói.”
Ngaykhiôngtađứngdậyvàtôithấymìnhđãthoát,tôibậtdậy,vơlấyquầnvàđichântrầnlaorakhỏicửaxuốngcầuthang.Tôikểviệcvừaxảyravớinhânviênlễtân.
“Cậumuốntôigọicảnhsátkhông?”,anhtahỏitôi.
“Không,”tôitrảlờisaumộtlát,“ôngtaquảnlýmộtnơihànhhươngrấtnổitiếng,vànhiềungườisẽmấtniềmtin.”
Sauđó,chaCamachovộivãrờikhỏikháchsạn.Ôngtacóvẻrấtbồnchồnvàbảotôiôngtasẽtrởvềthánhđường.Khicònlạimộtmìnhtrongphòng,tôisợôngtasẽquaylạivàlầnnàytôisẽkhôngthoátđược.Vìthế,tôidùngmọicáchchặncánhcửavàcốngủtrênchiếu.
Nhiềunămsau,sinhviêncủatôibànluậnvềcâuchuyệnđăngtrênmộttờbáovềmộtcôgáitrẻmangthaiđứaconcủachínhbốmìnhsaunhiềulầnbịlạmdụngtìnhdục.
“Chuyệnnàychỉxảyratrongnhữnggiađìnhnghèovàthấthọc,”Alexnói.“Thầycónghĩthếkhôngạ?”
“Nócóthểxảyraởbấtcứnơinào,đồngốcạ,”Sarahvặclại.“Đúngkhôngthầy?”
“Khitôicònởtuviện,mộtngườibạncủatôiđãbịmộtlinhmụcxâmhại,”tôinóivàkểchocácemnghecâuchuyệncủachínhmìnhdướimộtcáitênkhác.
Saukhitôikếtthúccâuchuyện,mộtsựimlặngnặngnềbaotrùmcănphòng.Khichuôngreo,tấtcảcácsinhviênđềuhướngđếncánhcửa.
“Thưathầy,”tôinghemộtgiọngnóirụtrèvanglên.“Đócóphảilàchuyệnthậtkhôngạ?”
Lầntheohướnggiọngnói,tôithấyLaurađứngởcửa,nhìnxuống,vàômchặtmấyquyểnsáchvàongực.
“Đúngthế,Laura,”tôigậtđầu.“Thậtkhôngmayđólàmộtcâuchuyệncóthật.”
“Emkhôngthểtinđượclàchuyệnđólạixảyra,thưathầy.”Côbéđáplời,bướclạivàotronglớp.“MẹemrấtsùngđạovàChủnhậtnàochúngemcũngđinhàthờ.”
“Đólàchuyệncủachínhtôi,”tôitiếtlộchocôbébiết.
“Thầykhôngphảilàngườiduynhất,”côbéquảquyếtvàngồixuốngđốidiệnvớighếcủatôi.“Bạntraicủamẹembắtđầuđểmắtđếnem,vàmộtđêmnọ,khimẹemđanglàmviệc,ôngtavàophòngemvàsờsoạngkhắpngườiem.Emrấtchoángvángvàkhôngbiếtphảilàmgì.Sauđó,ôngtalạmdụngemmỗiđêmmẹemkhôngởnhà.Haituầnsau,bàấyvềsớmvàtìmthấyôngtatrêngiườngemnênđãđuổiôngtarakhỏinhà…giờemvẫnthấysợ.”
GiọngcủaLauranghẹnngào.Côbélấytaychemặtvàbắtđầukhóc.
“Thầyrấttiếcvềchuyệnxảyravớiem,Lauraà,”tôilúngbúng.“Bằngmộtcáchnàođó,cảhaichúngtađềuđãthoátđược.Nếuthầyvượtquađượcthìemcũngthế.Đôikhiviếtvềnhữngchuyệnđãxảyracũnggiúpvếtthươngcủaemlànhlại.”
Côbékhócthổnthức,ngườirunglêntừnghồitronglúctôiđứngởbànmìnhnhìnchằmchằmvàocâythậptựbằnggỗtrêntường.Mộtlúcsau,côbédùngtaylaunướcmắtvàbắtđầuđivềphíacánhcửa.
“Emkhôngbiếtliệumìnhcóthểhaykhông,nhưngcólẽmộtngàynàođóemsẽthử,”côbéhứatrướckhirakhỏilớp.
Khitôicònởtuviện,tôitựhỏiliệucókhinàotôisẽhốitiếcvìđãkhônglàmmộtlinhmụchaykhông,nhưngtôithấymừngvìđiềuđóđãkhôngxảyra.Làmộtgiáoviên,tôiđãnhậnraviệcdạykhôngchỉlàtruyềnđạtkiếnthứctừtrongsáchmàcònlàhọcnhữngbàihọccủacuộcsốnghàngngày.Làmộtgiáoviên,tôicốgắngđểthayđổicuộcsốngcácsinhviêncủatôivàkhíchlệcácemtìmratiếngnóicủariêngmình.
11
“Mẹemchưachết.Bàấynghiệnmatúyvàđangsốngngoàiđường.”NhữnglờicủaAshleyvanglênkhắpphònghọckhicôbénóito.Giọngcủaembắtđầurunkhinướcmắtchảydàitrênmặtem.
“Hồibảytuổi,emnhớvàomộtđêmnọ,emđangởnhàmộtmìnhvớichịgáikhibọnemnghetiếnggõcửa.Đólàmộtngườiđànbàvàmộtngườiđànôngbọnemchưagặpbaogiờ.Mẹemlạiđivắngnênnhữngngườiđóđếnđểđưabọnemđibằngmộtchiếcxetải.Emvẫncònnhớmộtngườiđànbàdatrắnglạmặtđểemlạinhàmộtngườiphụnữemthậmchíkhôngquenbiết.Mẹemlúcđókhôngbiếtđangởđâu.”
Đểtránhđốidiệnvớithựctếvànỗixấuhổrằngmìnhcómộtngườimẹnghiệnmatúy,Ashleyđãgiấusựthậtbằngcáchnóimẹemđãchết.Côbéthấyxấuhổvìngườiphụnữđãđưaemvàothếgiớinàycũngchínhlàngườiđãbỏemchongườikhácnuôi.Thờigianđứnglại.Cácbạnhọctronglớpanủicôbé,thôngcảmvớiem.Tôichưabaogiờthấyhọcsinhcủamìnhtỏrathôngcảmđếnthế.
Lisanóichenvào:“Emsốngvớibốmẹnuôitrongnămnămrưỡi.Khiemhaituổi,emvàanhchịemđượcmộttổchứcxãhộiđưađivìmẹemnghiệnmatúyvàthườngxuyênđánhbọnem.”Lisanóitiếpvớiđầucúixuốngnhưthểđangcầunguyện.“Mẹemkhôngchịutắmhaychobọnemăntrongnhiềungày.Bàấyđểbọnemởcửanhàtrẻvàkhôngđếnđónbọnemvề.Emvẫncònnhớmìnhđượcđưađivàbịchiacắtvớicácchịvàanhcủaem.Tấtcảbọnemđềuđượcchuyểntừnhànàysangnhàkhác.Giờemvẫnkhôngbiếthọđangởđâu.Emnhớhọ.Emvẫnnhớmẹchodùbàấykhôngyêuem.”
ChođếnkhiLisalênhọctrunghọc,côbéđãcótiếnglàrấtdễdãivớicontrai.GiờđãrõhànhvicủaLisachỉlàmộtlờicầuxinđượcyêuthươngvàđượcchấpnhận.Tôikhôngbaogiờcóthểđoánđượcrằngnhữngcôbénàyđãtừngđượcđưachongườikhácnuôi.Liệucácemcóđoánrađượctôicũngcóbímậtcủariêngmìnhhaykhông?
Tôicónênnóichocácembiếttôicũngđãlớnlênvớimộtngườimẹbịnghiện?Nếuhọcsinhcủatôiđủcanđảmđểchiasẻchuyệncủamìnhthìsaotôilạikhôngthể?Mẹtôiđãmấtgần20năm,vậymàsaotôivẫnmuốngiấukínchuyệnđó?
Họcsinhcủatôiđãmởlòngvàchophéptôivàcácbạncùnglớp
nhìnquatấmmặtnạcủacácem.Giờđãđếnlúctôiphảitháomặtnạcủamình.Mặcdùvẫnngậpngừngnhưngtôibuộtmiệng:“Mẹtôicũnglàmộtngườinghiệnrượu.”
Imlặngnhưtờ.Tôiđãnóira.Đólàcáchduynhấttôibiết.Cácđôimắtmởlớntrongkhimộtemnóivớivẻhoàinghi:“Thậtư,côSullivan?”Lờithúnhậncủatôiđãhoàntoànlàmcácembấtngờ.
“Đúngthế,”tôinóinhỏ.“Tôivẫncònnhớnỗisợhãikhiphảichứngkiếnmẹtôiuốngrượuvàbiếnthànhmộtngườihoàntoànkhác.Lúctỉnhtáo,mẹtôirấttốtbụngvàdịudàng.Tuynhiên,vớitừngngụmrượu,bàấytrởnênkíchđộng.Khiđãbiếnthànhmộtngườixalạ,bàấythườngđánhtôivàgâyranhữngvếtthươngcảvềthểxáclẫntâmhồn.Thậmchícólúccáctổchứcxãhộiđãđếnhỏitôi,nhưngvìsợnêntôikhôngbaogiờdámthúnhận.”
Lắngnghetừnglờitôinóira,cáchọcsinhcủatôibịchoángváng.Thựcratôicũngđãlàmchínhmìnhbấtngờ.Đólàmộtđiềutôichưabaogiờkểchobấtkỳainghe.
Tronglúcchúngtôicùngkhócvàômnhau,tôithấymìnhthậtsựđãkếtnốiđượcvớitráitimcủacácemhọcsinh.Tôikhôngcònlàmộtgiáoviênđigiàycaogótvàmặcvétnữa.Tôikhôngcònhoànhảo.Tôichỉlàmộtngườibịtổnthươngnhưcácem.
Tôivẫnluônthấykhóđểkểchobấtkỳaivềnhữnghồiứcđaubuồnđó.Tôichưabaogiờlàmộtngườihaychiasẻnỗisợ,nỗiđau,hayniềmkhaokhátcủamìnhvớingườikhác.Tuynhiên,điềutrớtrêutrongbuổihọcđólàtôilạiđượcchínhcáchọcsinhcủamìnhtiếpthêmsứcmạnh.Chínhsựmởlòngbàytỏcủacácemđãkíchthíchtôikhámphámộtsựthậtvềbảnthânmình.Tôiđãđểcácembướcvàotráitimmình.Tôiđãđểcácemnhìnthấumặtnạcủamình.Tôiđãđểcácemnhìnthấyconngườithậtcủamình.
12
“Nàocácquýông,quýbà.Ổnđịnhchỗngồiđi,chúngtabắtđầuthôi.NgàymaicácemsẽcóbàikiểmtravềcuốnThiênthầngãycánh(FallenAngels),nênchúngtaphảiôntập.CácemsẽtảPeeWeevàRitchienhưthếnào?”
“PeeWeeđiênkhùng,”mộthọcsinhtrảlời.
Mộtvàitiếngcườikhúckhíchvàlờiđồngtìnhphụhọacholờibìnhphẩmnày.
“Cậuấycốtỏralàmìnhkhôngsợ,mặcdùchúngtađềubiếtcậutarấtsợ,”mộtemkhácnhậnxét.
“Hãygiơtayđểtôicóthểngheđượctấtcảcáclờiphátbiểucủacácem.”
Nhiềucánhtaygiơlêntrongkhôngkhí.Tôinhậnramộthọcsinh.“NàoJaQuan.TheoemPeeWeelàngườinhưthếnào?”
“Điênkhùng.Sợchiếntranh,chứkhôngphảiconngười,vìcậutanóibậyvớibấtcứngườinào.”
“Tốt,”tôitrảlời.“Cònainữakhông…Toya.”
“Emnghĩcậutalàmộtkẻnhátgan,vàtấtcảnhữnggìcậutalàmđềunhằmtạobìnhphongchomình.”
“Vậyemnghĩkhicảmxúccủacậuấybịtổnthươnghoặckhicậuấysợ,cậuấycóđểlộrađiềugìkhông,Toya?”,tôihỏi.
“Ýemlàcậuấyđãlàmthếkhicôgáiđóchiatayvớicậuấy,vàkhicậuấyvàPerryởtrongcáihốđó,nhưngphầnlớnthờigiancậuấytạodựngmộtlớpbìnhphongchomình.”
Cuộcthảoluậntiếpdiễn,vàtôibỏquahầuhếtcácýkiến.Aarongiơtaykhitôiyêucầuýkiếncuốicùng.
“NàoAaron.”
“Emnghĩcảhaiđềulàngườihùngvìhọđềuxuấtthântừnhữnggiađìnhđơnthân,vàhọchỉmuốnkiếmtiềnđểgiúpđỡgiađìnhvà…”
Vàolúcnày,mộtvàicánhtaygiơlên.Tấtcảcácemđềucóchuyệnmuốnnóivềnhữnggiađìnhđơnthân,mẹcácemđãlàmviệcnhưthếnào,vàbốcácemlườinhưthếnào.Nhữngemcònlạimuốnnóivềsựthậtrằngmìnhchưabaogiờđượcgặpbố,vàcácemphảichămsóc
emtrai,emgáicủamìnhnhưthếnào.
Cácemluônlàmthếkhitôiđưaracáccâuhỏi,vàtôithậtsựkhôngbaogiờnghĩvềnóchođếnkhitôinhậnđượcmộtláthưtừmộttrongnhữnghọcsinhítnóicủatôikhitanhọc.Họcsinhnày,Nicholas,làmộttrongsốsinhviênhạngAítnóicủatôi,thếnêntôithậtsựkhôngbiếtphảimongđợicáigì.Cậuấytỏrabứcxúcvớicuộcthảoluậnmộtchiềutronglớp.Cóvẻnhưcậuấythấylạclõngvìhiếmaikểvềnhữngôngbốtốt,nhữnggiađìnhtrunglưu,nhữnggiátrịcủatầnglớptrunglưu,vàcácvấnđềkhácmàcậuấyvàmộtsốemkháctronglớpbiếtrõ.
Tôingồixuốngvàviếtthưchocậuấy.
Nickthânmến!
Tôikhôngnghĩrằngkhicónhữngbạnnóirằngmẹvàcảnhàcủamìnhđãphảivấtvảnhưthếnàothìbạnđóxemviệccónhiềutrẻđượcsinhrangoàigiáthúvàsốngởkhuổchuộtlà“mộtthứhuânchươngdanhdự”nhưemnóitrongthưcủamình.Tôichỉnghĩcácbạnđangnóiranhữnggìmìnhbiết.Tôicũnggiốngemởchỗtôilớnlênởvùngngoạiôvớicảbốvàmẹcủamình,bốtôivàtôiđãdànhrấtnhiềuthờigianchonhau,vàtôi(cũngnhưem)thậtsựkhôngthểhiểuđượcnhiềuđiềumànhữngbạnsốngtrongnhữngkhunhàcôngcộngkểra.Nhưngcòncómộtkhíacạnhkháccủacâuchuyện.Nhiềungườichỉtríchtrườngcônglập,nhưngmộtđiềutốtcủatrườngcônglàtrẻemthuộcmọichủngtộcvàtầnglớpxãhộiđượchọcchungmộtchỗ.Điềunàycóthểmanglạilợiíchchotấtcảnhữngngườiliênquan.Em,tôi,vànhữngngườilớnlênởvùngngoạiônênbiếtơnbốmẹmìnhhơnvìđãlàmviệcchămchỉđểchochúngtamộtmáiấmbìnhyênvàthoảimái,vànhữnghọcsinhsốngởnhàcôngcộngcóthểnghecâuchuyệncủaemvàbiếtrằngvẫncònhyvọng.Hyvọngrằngcómộtcuộcsốngkhác.Mộtcuộcsốngtrongđónhữngngườibốngườimẹcùngnhaunuôidạyconhọ;mộtcuộcsốngtrongđócảnhbắnsúngnơicôngcộngkhôngphảilàchuyệnthườngngày;mộtcuộcsốngtrongđóđiện,nước,lòsưởi,tivilúcnàocũngcó;mộtcuộcsốngtrongđókhôngaiphảinhìnvàomắtconmìnhvànóirằngđãhếtthứđểăn.
ĐâylàniềmhyvọngđãthúcđẩyngườiMỹbầuravịtổngthốnggốcPhiđầutiên.Vìvậy,thayvìphảnđốicácbạnkểracâuchuyện
củamình,emhãylắngnghechuyệncủahọvàchiasẻchuyệncủamình,vàhãynhớrằngkhôngcócuộcsốngnàohoànhảo,chỉcócuộcsống,vànólàdoemtạora.
Thânmến,
Ngườigiáoviênhiểuthếnàolàcuộcsốngcủaem
13
Mộttiếnggõcửalàmgiánđoạnlớphọcvàsuynghĩcủatôi.Nhàtưvấntrườnghọcvàmộtcôbévớimáitócmàunâuvàvẻmặtsợhãibướcvàophònghọc.“Côcómộthọcsinhmới,”nhàtưvấnthôngbáo.
Cóthêmhọcsinhvàolớpthườnglàmộtđiềuphiềntoái,nhưngcógìđótrongtôinói:“Bìnhtĩnhnào,côbécầnmình.”
Nhàtưvấnnói:“ĐâylàCindyJohnson,nhưngcôbémuốnđượcgọilàAngelWilliams,vìcôbésắpđượcnhậnnuôi.”
Tôicốgắnglắmmớitậptrungđượcvàonhữnggìnhàtưvấnnói.NỗisợtôinhìnthấytrongmắtAngelcũngđãtrànngậptrongmắttôikhitôiphảibắtđầumộtcuộcsốngmới.
Mườinămtrước,giáoviêntiếngAnhtrườngtrunghọccủatôiđãhỏitôi:“Emcómuốnchuyểnđếnsốngvớibốmẹcủatôikhông?Tôibiếtemsốngvớimẹrấtkhổsở,vàtôisẽnhậnnuôiemnếutôicóthể,nhưngtôivừakếthôn,vàgiờkhôngphảilúcvớitôi.Emhiểuđúngkhông?”
Không,tôikhônghiểu.Saotôikhôngthểởvớivợchồngcôấyđược?Bốmẹcôấyđãgiàvàthậmchíkhônghềbiếttôi.Saohọlạimuốntôiđếnsốngchungvớihọcơchứ?Họkhôngbiếthoàncảnhcủatôithếnàoư?Trẻ12tuổichưaphảiquyếtđịnhnhữngvấnđềliênquanđếncuộcđờimình,nhưngtôiđãbướclêntrướcvàđưaramộtquyếtđịnh.
“Emnghĩlàemcóthểthửtrongmộtvàituần.”Giọngtôirunrunvànướcmắtlănxuốngmátôi.Côấyômtôirấtchặt.“Côyêuquýem.Embiếtđiềuđóđúngkhông?Emsẽthíchởđó.Hồibé,côcũngthíchnơiđó.”Tôikhôngtin.Tôibiếttôisẽhạnhphúchơnkhiởvớicô.
Chúngtôigọiđiệnchomẹđẻcủatôiđểxinphéptrướckhithựchiệnbấtcứthủtụcpháplýnào.
“ChịTina,đâylàôngbàWalker.Samanthađãởvớichúngtôitrongthờigiancôbéđếnthămnơinàyvàđãquyếtđịnhsẽởvớichúngtôilâudài.Chúngtôicầnchịkýgiấytừbỏquyềnlàmmẹcủamình.Chúngtôicóthếgửihồsơđếnchochịký.Chịcóđồngýkhông?”
“Dĩnhiên,cứgửihồsơchotôi,tôisẽkýchocácngười,”bàấytrảlờivớimộtgiọngnóikhôngbiểulộcảmxúchaymấtmátgì.Nhưthểbàấyvừađượchỏimàusắcưathíchcủamìnhlàgìnhưngkhôngthểtrảlờivìđiềuđókhôngquantrọng.
Cuộcđờitôithayđổitừđó.TôivẫnlàSamanthaMichaels,nhưngtôimuốnđượcgọilàSamanthaWalkervìtôisắpđượcnhậnnuôi.
SuynghĩcủatôinhanhchóngquaylạivớiAngel.Đầucôbécúixuốngvẻkhuấtphục,tayemrunlên,vànướcmắtđangtràodângtrongmắtem.Nhưngnỗisợđãngăntôiômcôbé.Tôinói:“Thậtlàtuyệt,Angel!Côhiểuemđangcảmthấythếnàovàemđangphảitrảiquanhữnggì.Côcũnglàconnuôi.”
14
Ngườitanóirằngquákhứcủamộtngườiluônlàmộtphầntạonêntínhcáchcủangườiđó,vànhữngviệcđãxảyravớichúngtasẽhìnhthànhnêncáchsuynghĩvàcáchsốngcủachúngta.Đôikhi,chúngtađể“nhữngkhoảngthờigiantồitệ”lạiđằngsau,nghĩrằngnếuchúngtaquênđượcchúngthìchúngsẽtựnhiênbiếnmất.Nhưngđôikhivàonhữnglúcbạnkhôngmongchờnhất,nhữngkýứcđólạilặnglẽtrởvề.
Tronglớptôicómộthọcsinhlúcnàocũngmặcquầnáobẩnvàtrôngnhưthểcậutakhôngbaogiờngủvàkhôngbaogiờchảitóc.Nhưngđiềucậuấythiếuởvẻngoàilạiđượcbùđắpbởisựtửtếđốivớitôivàcácbạnhọccùnglớp.Nhưngcácemkháclạiphớtlờnụcườicủacậuấy,vàcácemlúcnàocũngnóivềcậu;vàcậuấykhôngbaogiờđượcchọnđểchơichođộinàocả.KhitôiđưachocậuấycuốnNhậtkícủaNhữngnhàvănTựdo(TheFreedomWritersDiary)cậuấyđãtoétmiệngcườivớitôi,vàtôikhôngthểđợiđượcđếnlúc
nghecậuấynóigì.Vàituầnsau,cậuấyxintôihãyđọcnhậtkícủacậuấy.
“Tốiquamẹbảonhàmìnhsẽphảisớmdọnđi,”cậuấyviết.“Mẹnóinhàmìnhsắpbịđuổiđivàsẽphảingủlềutrongvàingày.Cácbạncùnglớpkhônghềbiếtmìnhđangphảitrảiquanhữnggì.”
Khibắtđầukhóc,tôithấymìnhđanghồitưởnglạiquákhứđentốicủatôi.Nhữnghồiứcvềkhoảngthờigianbịbỏrơi,bịđánhđập,vànhữngđêmmấtngủtrànvềtrongtôi.
Hồicònnhỏ,tôikhôngbaogiờcóbốbêncạnhnênmẹtôiđãrấtvấtvả.Ởtrường,tôilàđứahọcsinhkhôngcóbộquầnáonàotửtế;tôiluônlàngườiđượcchọncuốicùng;vàmẹcontôiphảichuyểntừchỗnàysangchỗkhác.Khôngmaylàcácgiáoviêncủatôichẳngbaogiờnhậnracóđiềugìkhôngổnvềtôi,vàchẳngbaogiờbiếtđiềugìđangởtrongđầutôivàlàmtôilolắng.
Khimẹtôikếthônvớibốdượngmộtvàinămsauđó,mọiviệccàngtrởnêntệhơn.Bốdượngđánhđậptôirấttànnhẫn,vàmộthômnọ,trậnđánhcủaôngtađãkhiếntôiphảivàoviện.Khinằmtrongbệnhviện,tôinghĩđếnmẹvàviệcbàấychẳnglàmgìđểngănchặnviệcbốdượngđánhđậptôithườngxuyên.Tôitừngmơmìnhsẽđánhbốdượngtronglúcôngtangủ.Tôimơđếnngàytôithoátđượcnhàtùmàmìnhđangsống.
Tôiđoánmẹtôicuốicùngđãtỉnhngộvàthấymệtmỏivìôngtacũngđánhcảmẹtôi.Vìvậy,bàthudọnhànhlývàchúngtôirakhỏicáinhàđómãimãi.Tôichưabaogiờquênđượcsựthậtrằngbàấyđãđểôngtađộngvàotôi.Vàtôihậnmẹtôigầnbằngbốdượngtôi.Ngaykhitròn17tuổi,tôibỏđi;tôibỏnhàvàởbấtcứnơinàocóthể.Tôivẫncònnhớrấtrõmìnhkhôngcónơinàođểởvàphảingủtrênđườngphốlạnhlẽovắnglặngtrongcơntuyệtvọng.Mộtđêmnọ,trờilạnhđếnnỗitôiphảilấyvàichiếchộpbìacứnglàmlềuchomìnhngủ.Tôiđãrấtsợ–vìmìnhđangởtrênđường,vìcuộcđờitôiđãchìmsâuvàobóngtốicònhơncảnhữnggìtôitừngchịuđựng.Khôngthểtrởvềnhàvớimẹ,thếnêntôiphảisốngvớiconđườngmìnhđãchọn.Tôichỉcònmộtmìnhtrongđời,nhưngítnhấtkhôngcóaiđộngđếntôi.
Tôibắtđầuđưacuộcđờimìnhđilạiđúnghướng,vàmặcdùđã
phảichịuđựngrấtnhiều,tôisẽkhôngthayđổiđiềugì,thậmchíngaycảkhitôikhôngcónhàđểởvàcôđơn.Tôitựnhủvớimìnhrằngnhữnggìtôiđãtrảiquasẽgiúptôitrởthànhmộtngườitốthơnvànếucóngàytôigặpmộtaiđóđangphảitrảiquahoàncảnhtươngtựnhưmìnhthìtôisẽgiúpđượchọ.Càngđọcnhậtkícủahọcsinh,tôilạicàngnhậnranhiềuđiểmtươngđồnggiữacuộcđờicủamìnhvàcủanhiềuemhọcsinhcábiệt.Tôibiếtmìnhphảilàmgìđó.Nhiềuđứatrẻnàykhôngcóbố;nhiềuemxuấtthântừgiađìnhnghèo;nhiềuemchỉmuốnlàmvừalòngtấtcảmọingườixungquanhđểđượcchấpnhận.
Sánghômsau,tôiđếngặpcậuhọcsinhsắpbịđuổikhỏinhà.Tôiômlấyemvànóirằngemquantrọngvớilớpcủachúngtôinhưthếnào.Trongngàyhômđó,tôicũnggọiđiệnchomẹem.Bàấychotôibiếtmẹconbàbịđuổivìbàkhôngtrảđượctiềnnhàvàhọsẽrờikhỏithànhphốtrongbangàynữa.Tôihỏibàliệutôimuamộtsốquầnáochocontraibàcóđượckhông.Bàấyngừngmộtlúc,vàtôinhớđãnghebàấybắtđầukhóc.Sauđóbànói:“Đượcchứ.Chưacóaichochúngtôibấtcứmộtthứgì,cámơncôrấtnhiều.”
Saukhitanhọcngàyhômấy,chúngtôiđimuasắmtrênphố,vàtôiđểcậuấymuabấtcứthứgìcậuấymuốn.Mộtvàingàysau,cậuấychuyểnđi,vàlớpchúngtôiđãthayđổi.
Làgiáoviên,chúngtôiphảibiếtrõmỗihọcsinhcủamình,đểchúngtôicóthểchạmtớivàdạyđượccácem.Tôivẫnkhuyếnkhíchchúngtôiphảitrởthànhmộtngườigiáoviênquantâmđếnnhữngemhọcsinhbịcholà“lạclõng”và“khôngthểcảitạođược,”vìđiềuduynhấttrẻemmuốnlàtìnhyêuthương.
15
“Chaseà,emlàmộtcậubéngoan,vớirấtnhiềuhứahẹn,nhưnggiờcácbạntronglớpđềunghĩemlàmộtcáigaitrongmắt.”Đólàđiềutôiđãnóivớichàngtraitrẻnày,ngườiđầutêuhầuhếtcáctrònghịchngợmtronglớptôinhiềunămtrước.Cậubéđãphảichuyểnchỗởthườngxuyên,vàgiađìnhcậugặpkhókhănvềtiềnbạc.Vớicậuta,nghĩramấytrònghịchngợmdễhơnviệckếtbạn.
Hồicònnhỏ,thểthaochínhlàthứmanglạisựổnđịnhchotôi.Chúngtôiphảichuyểnnhàthườngxuyên,chínhxáclà58lần,và
khôngphảilúcnàocũngđượcbáotrước.Mộtlầngiađìnhtôichuyểnđikhianhtraiđầucủatôiđangởtrạihè.Khitrởvề,chiếcxebỏanhấylạimộtcănnhàtrốngkhông.Anhấykhôngbiếtchúngtôiđãchuyểnđiđâu,vìthếanhấychỉngồibênngoàivàđợi.Trongnhàtôi,câunói“chúngtasắpchuyểnnhà”khôngxalạgì.Tôibiếtcảmgiáckhilàmộtngườimớiđếnnhưthếnàovàluôncốtỏracàngmờnhạtcàngtốt.Thậtkhóđểđầutưvàonhữngmốiquanhệmìnhbiếtkhôngkéodài.
Quảnlýtàichínhchưabaogiờlàmộtthếmạnhcủabốmẹtôi.Tôinhớbốtôilúcnàocũnglàmđượclươngkhá,nhưngcứđếncuốithánglànhàtôichẳngcònđồngnào.Tôicònnhớphảitrảlờiđiệnthoạicủanhiềungườinhắcnộptiềncáchóađơnvàramởcửachonhữngngườiđếndọachúngtôivìkhôngtrảtiền.Mộtbuổisángmùađôngnọ,cảnhsáttrưởnđếnkhitôiđangchuẩnbịđihọc.Ôngấyđếnđểđưamẹtôiđivìtộiđãviếthóađơnkhống.Tôivẫncònnghetiếngkhóccủabàkhibịcòngtay.
Bốtôirấthamviệc,ônglàmviệctrongnhiềugiờliền.Ôngláixetảichomộtcôngtyđịaphươngvàkhôngbaogiờnghỉmộtngàynào.Tôichưabaogiờnghingờviệcbốmẹyêuthươngvàtựhàovềtôi.
Đếnnămtôivàotrườngtrunghọc,giađìnhtôichuyểnđếnmiềntâyvàrờikhỏiRustBelt.Đólàtrườngtrunghọcthứbacủatôi,vàchúngtôivẫnrấtchậtvật.Tôiđãquenvớiviệcđồcủamìnhbịđemrabántrướckhichuyểnđiđểtrảtiềncáchóađơn.Tôisốngnhờxúcxíchvàbánhsandwichkẹptrứngránvàđươngđầuvớisựxáotrộnbằngcáchđắmmìnhvàothểthao.Trongnămcuốicấp,tôiphảigặpnhàtưvấnđểbànvềkếhoạchtốtnghiệp.Ôngấytỏrakẻcả,hỏitôivềkếhoạchchotươnglai.Tôinóitôikhônghọcđạihọcđược,vàôngtahyvọngtôikhôngđịnhthivàođạihọc.Đólàlờikhẳngđịnhchomọithứtôiđãhọcđược:nhữngđứatrẻnhưtôikhôngthểthànhcôngởbấtcứlĩnhvựcnào.
Trongnămcuốiởtrườngtrunghọc,bốmẹtôilydị.Cùnglúcđó,tôicũngtìmđượccôgáitrongmơcủamình.Mongmuốncủanhàcôấylàaicũngvàohọcđạihọc.Tôibắtđầunghĩrằngmìnhcóthểtheođuổimộtthứmanglạichotôisựổnđịnhvàsựgắnkết–bóngrổ–vàtrởthànhmộthuấnluyệnviên,mộtgiáoviên,vàlàmộtphầncủangôitrường,mộtloạibấtđộngsảnổnđịnhkhôngbaogiờthayđổiđịachỉ.
Tôiđilàmsaukhitốtnghiệprồiđếnhọckỳthứhaitôitrúngtuyểnvàotrườngđạihọc,tiếnbướctrênconđườngđivềgiấcmơchưatừngcótrongthếgiớicủatôi.Tôikhônghềnhìnlại.
Mộtđêmnọ,điệnthoạireovàolúc12h30.Vợtôinghemáy:“Alô?”Vìsợđiệnthoạivàogiờđónghĩalàcóchuyệnkhẩncấpnêntôinhanhchóngngồidậy,lụctìmkínhcủamình.Côấybảođólàđiệncủamộthọcsinhcũcủatôi–Chase.Biếtrấtrõlýlịchcủacậubé,côấynói:“Khôngbiếtgiờcậuấyrasaonhỉ?”
Khinhấcmáylên,tôinghegiọngnóihàohứngcủamộtthanhniêntrẻởbênkiađầudây.Nhiềunămtrước,cậuấylàmộthọcsinhcábiệttronglớptôi.Giờcậuấyđãkhác.Cậunóivớitôi:“ThầyKosper,emmuốnbáochothầybiếtemđãtốtnghiệp!Từnămngoáiđếngiờemđihọcởmộttrườngđạihọccộngđồng.Emgọiđểcámơnthầyvìđãtintưởngvàoem.”
Khitấtcảmọingườiđềunghĩcậuấysẽthấtbại,tôivẫnluônnóivớicậuấyrằngemcórấtnhiềutiềmnăng.Tôitinvàoemvàbiếtnếumuốn,emcóthểlàmbấtcứđiềugì.CậuấygọivìcậuvừađượcmộtsuấthọcbổngtoànphầnvàochơiởgiảibóngchàyHạngnhất.Chúngtôinóichuyệnthêmvàiphút.Khidậpmáyvànghetiếngthởđềuđặncủavợmìnhtrongkhônggianyêntĩnhcủacănphòngngủ,tôinhậnraChaseđãđạtđượcgiấcmơ,vàtôicũngthế.
16
TaoởkhunhàButler.Màyvừanhìnđểutaophảikhông?Màyđiênhả?”Mộtcôbéthấpnhỏđanggiậndữnhảynhótkhắpcăng-tinđểchuẩnbịđánhnhau.
Cóaiđóhétlên:“Cútvềkhuổchuộtcủamàyđi.”Cănphòngđầygươngmặtháohứcchờđợimộtđiềuthúvị,nhưngcôbétránhxatấtcảmọingười.Tôiđưamắttìmngườiđãkhiếncôbékíchđộng,sựcăngthẳngtrongcănphòngtănglên.Chúngtôiđảomắtnhìnkhắpnơi,nhưngmụctiêuvẫnchưaxuấthiện.Mộtnhómcácemnữsinhnổitiếnglặnglẽrờikhỏiđámđông.
TôirónréntiếnlạigầnMoesha.Tôinhẹnhàngđặttaylênvaicôbé.Khôngbiếtphảilàmgì,côbénhanhchóngđeolênmặtmộtnụcườinửamiệng,vẫnthủthếđểđánhnhau.Tôiđưacôbérakhỏiđám
đôngvàdẫnemvềphíalớphọc.Emkhôngphảnkháng,nhưngnướcmắtđangtràolênvàdầndậptắtđámlửamàvàigiâytrướcvẫncòncháydữdộitrongmắtem.Cómộtsựimlặngngượngnghịugiữahaichúngtôi,vàtôiđểnótiếpdiễn.
“KhunhàButler.Đólànơiemởư?”,tôihỏi.
Côbégậtđầu.Tôitiếptục:“Vậyđóchínhlàlýdokhiếnemthànhmộtgăng-xtơhả?Nàycôbé,emchỉhọcđòithôi.TôiđếntừnhàCabriniGreenởChicago–tôimớilàgăng-xtơthứthiệt.”
Khinghĩđếnmộtgiáoviêntừngsốngtrongnhàổchuột,côbécười,lúcđầucònnhỏ,nhưngtiếngcườicôbéngàycàngtochođếnkhiemkhócvàcườicùngmộtlúc.Nướcmắttrộnlẫnvớinướcmiếng,vàtócvớithứcănởkhóemiệngcôbé.
Khiđãđixakhỏiđámđông,ngườicôbérũxuốngtrêncánhtaytôi.Tôiphảiđỡthânhìnhem.Côbénàykhôngmuốnđánhnhau,nhưngemkhôngbiếtlàmcáchnàođểkhôngđánhnhau.
Tôitừnglàmộtvõsĩ.Trướckhivàotù,bốtôithườngxuyêntậpvớitôi,đôikhichỉnhtayvàchântôivàođúngvịtrí.Ôngthườnglấyđầuralàm“túicát”chotôitậpđánh.Lờicủaôngvẫncònvangvọngbêntaitôi:“Đứngdạngchânra,đưachântráilêntrướcđểgiữthăngbằng.Sauđóchờthờicơbấtngờvàđấmmộtcúđầutiênthậtmạnhvớitayphảivàsauđóthọcmạnhvàomũibằngtaytrái.”
“Cô…cóthậtlàcôtừngsốngởkhuổchuộtkhông?”
Tôirahiệuchocôbétìmchỗngồi,vàngồixuốngbêncạnhem.“Tôisẽnóichoembiết,nhưngtôicầnbiếtmìnhđangtiếtlộbímậtchoai.Ởđóxảyrachuyệngìthế?”
Câuhỏicủatôitreolơlửngtrongkhôngkhí.Moeshanhìnxuống,đầucúithấp,vàcácbímtóccủaemxõaratrênbàn.Vớiđườngnétthanhtúvànướcdabánhmật,côbésẽtrởthànhmộtcôgáixinhđẹptrongtươnglai.
Đầuvẫncúithấp,emlínhí:“Chuyệnđókhôngquantrọng.Họlúcnàocũngtrêuchọcem.HọnghĩmìnhđặcbiệtvìhọsốngởWoodlawn.”Giọngcôbérunlênvìnỗiđauthấtbại;ranhgiớiđịalýlà
mộtkẻthùkhóđánhbại.
“Moe,emcũngđặcbiệt.Vàđúng,tôiđãlớnlênởkhuổchuột.”Côbénóichenvào.“Nhưnghồixưakhác.”Lờicủacôbévừalàcâukhẳngđịnhvừalàcâuhỏi.Chúngtôichiasẻnhữngcâuchuyệncủamình,vàcôbénóichuyệnrấtcởimở,cólẽlàlầnđầutiên.
Trướckhicôbévề,chúngtôiđồngýsẽăntrưacùngnhauvàongàyhômsauởtronglớp.Mộtnụcườitỏaratừkhóemiệngchođếnvẻtinhnghịchtrongđôimắtmàunâuvàngcủacôbé.Tôiđoánlàcôbékhôngthườngxuyênđượcmờiăntrưa.
“Thếnhé,Moesha.Maitôisẽgặplạiem.Đừngđánhaibấttỉnhtrướckhichúngtaăntrưađấy.Emhiểurồichứ?”
Mộtcáigậtđầu,mộtnụcười,vàsauđólàvẻngậpngừng.“Côơi,thếgiờcôsốngởđâuạ?”
“Tôisốngởgócphốgầnđây,cáchtrườngvàiphút.”
Lầnnàycôbécườito.“Côlàmembuồncườiquá!CôrờikhỏinhàổchuộtđểđếnsốngởkhuStopSixsao?”
Tôibìnhthảntrảlờicôbé:“Dĩnhiênrồi.”“Vìsaothếcô?”,côbéhỏi.
Tôinháymắtvớiemvànói:“Moesha,emkhôngnghĩphảicóaiđóởđâyđểđảmbảoemkhôngđánhcảvùngnàysao?”
Côbéchạyvềphíacửa,liếcnhìnlại,vànóito:“Côạ,emthíchmáitócvàngcủacô.”
“Tôicũngthíchem,Moesha.”
Chuôngreo.Đứngdạngchânvàđưachântráilêntrước,tôicườithầmvànóivớichínhmình:“Đâylànơimìnhnênở.Đâylàcuộcchiếncủađờimình.”
17
Lớphọccủatôilạnhđếnnỗitôicóthểthấycảhơithởcủamình.
“Cóaithấylạnhnhưtôikhông?”Tôihỏitronglúcmặcthêmmộtchiếcáolenbênngoàihaichiếcáocủamình.
“EmcượclàSamWhitecònlạnhhơn,”Sequannóivàcườivớivẻrụtrè.Cótiếngrêntừtronglồngngực.
“Cậulàđồngu,”Taranóivàbắtđầukhóclặnglẽởchiếcbàntrướcmặttôi.
“Ởđâycóchuyệngìthếnày?”,tôihỏi.
“Côchưabiếtạ?SamWhitebịbắntốiqua,”Julianóito.“Cậuấylàhọcsinhtronglớphả?”,tôihỏi.
“Vâng,cậuấylàhọcsinhmới.Ýemlà,cậuấytừnglàhọc
sinhmới,”Barrynói.
Tarabắtđầuthổnthức:“Hômquaemvừachơiđùavớicậuấy,thếmàhômnaycậuấyđãrađi.Nhưthếkhôngđúng!”Ngườicôbérunglên,trongbộquầnáongủvàđôidéplê,máitócrốibù,cảphongtháivàsựtựtincủacôbéđềubịlunglay,trôngcôbénhưthểđãgiàđimườituổitrongmộtđêm.
“Đólàdomộtbăngđảng.”“Chúngđãdàndựngtrước.”
“Kẻbắncậuấyvẫnchưabịbắt.”
Máypháttinđồnchạyhếttốclực,tôilắngnghenhữngcâuchuyệncácemkểvềbạncủamình.
“TấtcảchúngtađềuđaubuồntrướccáichếtcủaemhọcsinhmớiSamWhite.Phòngtưvấnđểgiảmnhẹnỗiđausẽsớmđượcthànhlập,”giọngnóivanglêntrongloaphóngthanh.
“Họchỉđangcốlấythôngtin,vàemsẽkhôngchohọcáigìcả,”Joehétto.
“Nhữngngườinàycũngchẳngtốtđẹpgìhơncảnhsát,”Briekhăngkhăng.“Họkhônghiểubọnemphảiđốimặtvớinhữnggìhàngngày.”
Trongvàingàysauđó,rấtnhiềuhọcsinhvắngmặtvìcácemđếndựlễtangcủaSam.CóvẻnhưSamlànạnnhâncủamộtvụgiếtngườiđãđượctínhtoántừtrước.
Trongnhữngngàytiếptheo,mộtemhọcsinhkháccủatôinghỉhọcmộttuầnmàkhôngxinphép.TôihỏiRob,bạncậuta:“Scottđâuemnhỉ?”Khicậuấytrảlờirằngmìnhkhôngbiết,tôicảmthấycậuấybiếtnhưngkhôngmuốnphảnbộibạnmình.Mộtvàingàysau,Robnói:“Thưacô,Scottđãchuyểnđếnbangkhácrồi.”
Tôingừnggiảngbàivàcảlớphọcthườngồnàobỗngtrởnênyênlặng.“Chuyểnđếnbangkhác?”,tôihỏi.“Vìsao?Emấycókếhoạchtừtrướchả?Emấyđãđiđâu?”
SựimlặngcủaRoblàcâutrảlờiduynhất.
Lạthay,ngàyhômsau,Scottđivàolớpsaukhigiờhọcđãbắtđầu.Tôihỏicậuấyvềviệcchuyểnđi.Cậutrảlời:“Côbiếtvụbắnnhautuầntrướckhôngạ?Chuyệnđóxảyratrongcănhộcủaem.Bạnấyđãchếttrongtayem.”Bạnsẽnóigìvớimộtcậubé15tuổiđãphảichứngkiếnmộtsựviệckinhkhủngnhưvậy?Cổhọngtôinghẹnđắng,vàtôiquàngtayômcậubérồiđưaemđếnphòngtưvấn.
Timđậpthìnhthịch,tôiđếnthẳngchỗnhàtưvấnchoScottvàthầyhiệuphó.“SaokhôngaichotôibiếtScottlàmộtnhânchứngtrongvụgiếtSam?”,tôihỏi.
Saukhingườinàynhìnsangngườikia,thầyhiệuphóngậpngừngtrảlời:“Ýcôlàgì?Chúngtôikhôngbiếtgìcả.”
Máutôibắtđầusôilên.“CácôngkhôngbiếtvụgiếtmộthọcsinhcủatrườngtađãxảyratạinhàScottmộttuầntrướcư?Cảnhsátkhôngliênlạcvớitrườngtasao?Đólàchưakểđếnviệckẻtìnhnghigâyratộiácnàyvẫncònởngoàikia,đúngkhông?Nếukẻsátnhân18tuổiđóđếntìmScottvìemấycóthểnhậndiệnhắnthìsao?NếuhắnđếnlớptôitìmScottthìsao?KhôngphảitôinênđượcbiếtrằngsẽcónguyhiểmvìtròScottcủatôilànhânchứngtrongvụánsao?”
Nhàtưvấnvàthầyhiệuphóngâyranhìntôirồivộivàngquayvềvănphòngcủamình.“Chúngtôisẽkiểmtraviệcnàyvàliênlạclạivớicô.”
Biếtrằngmìnhsẽkhôngcócâutrảlời,tôiđùngđùngđirakhỏivănphòng.TôikhôngbaogiờgặplạiScottnữa.
Khibướcvàophònghọcvàsuynghĩvềnhữngsựkiệntrongngày,tôinhìnchămchămvàonơitừnglàcánhcửalớp.Tôibắtđầurùngmìnhnhưngkhôngphảivìlạnh.
18
Tôibướclạibụcgiảngvànhìnrangoàiđámđông.Khôngcóbàigiảngcủacácchuyêngiahaycuốnsáchsưphạmnàochỉdẫnchotôivềnhữnglờitôisắpnói,cáchnóirachúng,vàcảmxúcchựcvỡòaởbấtcứthờiđiểmnào.
“TôisẽluônnhớđếnAaronvìcátínhvàtinhthầncủabạnấy.Bạnấybiếtcáchđểlàmmộtđứatrẻvàolúcnàyvàchuyểnsanglàmngườilớnvàolúckhác.Vàđólàmộttrongnhữnglýdokhiếnnhiềuemđếnđâyhômnay.”LạyChúa,tôiđanglàmgìtrênnàythếnày?Tôichỉmới27tuổi,vàtôiđangtándươngmộtcậuhọcsinh16tuổicủamình.Khôngaibảotôiviệcnàycóthểxảyra.
“Mặcdùcólẽtronglúckhenmàcườithìkhôngphùhợplắm,nhưngAaronsẽthấtvọngnếuchúngtachỉtiếcthươngvàkhócvìbạnấykhôngcònnữa.Nhưngthậtrabạnấyvẫncònởđây–ởđâytrongmỗichúngtavìnhữnggìchúngtađãcóthểchiasẻvớibạnấytrongsuốtmườisáunămqua.”Nếutôinóilắphoặcngừnglạimộtlầnnữa,tôisẽmấthếtbìnhtĩnh.Cốlênnào,Jim.Điềunàylàvìhọcsinhcủamày.ĐiềunàylàvìAaron.
AaronchởhaibạnhọccùnglớpvềnhàsaukhitantrườngvàomộtngàytuyếtrơilạnhlẽocủathángHai.Trênđườngvềnhà,cậuấyvaphảimộtdảiđáđenvàđâmvàomộtchiếcxexâydựng.
“TôinghĩnhữnglờiphùhợpnhấtđểnóivềAaronlànhữnglờimiêutảbạnấykhicònlàmộtbạntronglớpta.Chúngtađềubiếtbạnấylàmộthọcsinhsiêuđẳngluônnộptấtcảcácbàitậpcủamìnhvàđạtđiểmcao.”Tốt,tiếngcười!Phù!Tôithềlàsẽkhôngbaogiờlàmthếnàynữa.
“NhưngđiềuthậtsựlàmAaronnổibậtgiữacácbạncủamìnhlàcáchbạnấynhìnnhậncuộcsống.Khôngphải,bạnấykhôngphảilà
ngườinghiêmtúcnhất,nhưngbạnấymanglạicholớpchúngtamộtnguồnnănglượngkhiếnrấtnhiềungườingưỡngmộbạnấy.Thửnghĩxem,cóbaonhiêuemdànhcảmộttiếthọcđểngẫmnghĩvềviệcvòinướcđãgỉsétừbaogiờ?”Aaron,tôiướcgìemđangđứngđâyngaybâygiờđểkểramộtcâuchuyệnkhácvàlàmmọiviệctốthơn.
Aaronđãbámtrụđượctrongchínngàyđauđớn.Tôibiếttròấyđãphảichiếnđấutrongsuốtchínngày,nhưngngaycảmộtthânthểcòntrẻcũngcógiớihạncủamình.Đầutiên,thậncủacậuấyngừnghoạtđộng.Sauđó,nãocậuấybắtđầusưnglên.Thuốctrợgiúpcơquannàylạilàmảnhhưởngđếncơquankhác.
“MộttrongnhữnggiâyphútđángnhớnhấtlàngàyAaronquyếtđịnhsẽtrởthànhmộtgiáoviên.Bạnấyởlạisaugiờhọc,ngồitrênbàntôi,nhìnthẳngvàomắttôi,vànói:“Thầybiếtkhông,emnghĩemmuốnlàmthầygiáo.Nhìnvàotáchcàphêcủathầykhiếnemnhậnrađâylàviệcemmuốnlàm.Suychocùngthìaicóthểdạynhữngđứatrẻnhưemtốthơnemchứ?”
Aaronthíchđượclàtrungtâmvàluônluôntỏasángtheomộtcáchmàkhôngmộthọcsinhnàocóthểlàmđược.Trongkhidòngxebấttậntiếnvềnghĩatrang,tôinhậnthấymâyđãtanvàmộttianắngmặttrờitậptrunghơiấmcủanóvàochúngtôi.Cảthếgiớigiờlàsânkhấucủacậuấy,vàAaronđanglàtrungtâmmộtlầnnữa.
“MộtcâuchuyệncuốicùngtôimuốnkểchocácemkhẳngđịnhlạinhữnggìcácemđãbiếtvềAaron.Tronglúccácbạnkhácchămchỉlàmbàitậpcủamình,tôiphảiliêntụcnhắcnhởAaronlàmbàicủamình.Lầncuốicùngbịtôimắng,bạnấyngẩnglênnhìntôivànói:“Thầyơithầycócầnômkhông?”Trướckhitôikịpnói“không”bạnấyđãrakhỏighếvàômtôi.”Nếutôigiữcậuấylạitronglớpthêmvàiphútnữathìsao?Cậuấycólẽđãkhôngnhìnthấycáccôbékiavàđãvềthẳngnhà.
“Aaronkhôngchỉlàmộthọcsinh;cậuấylàmộttrongnhữngđứaconcủatôi.Tôichỉcóthểhyvọngnhữngđứacontươnglaicủamìnhsẽcótinhthầnvàtháiđộđốivớicuộcsốngnhưcủacậuấy.”Nhìnemnằmđóvàtrôngthậtthanhthản.Tôisẽnhớemđấy,anhbạnạ.
“Tôiyêuquýem,Aaron.”
19
Ngườitanóigiaiđoạnđầutiêncủanỗiđaulàviệckhôngchấpnhậnsựthật.“AnhchắclàKennychứ?”,tôihỏi.TôiđangởbưuđiệnkhitôinhậnđượccuộcđiệnthoạibáotinKennyđãchết–bịgiếtởmộtcáisâncáchkhunhàcậuấyởchỉmộttòanhàvàođêmtrước.Ngườitakểmộttaysúngkhôngrõdanhtínhđãphóngquaconphốtrênmộtchiếcxemáyvàbắnvàođámđông,vàKennyđãngãxuốngđấttronglúctấtcảnhữngngườikhácbỏchạy.
Trongtaytôilàmộtxấpthưlấytừhộpthưcủamình,đượcgửitớitôitừmộtsốhọctròcủatôiđãdạytrongtùsuốtnămnămqua.Tôilênxevàbắtđầugọiđiện.Tấtcảnhữnggìtôiphảilàmlàtìmđượcđúngngười,vàtôichắcrằngcóaiđósẽnóivớitôichỉlàdonhầmlẫn–mộtcậubékhácđãchết.HoặcnếuđólàKennythìchắchẳnviênđạnchỉlàmcậuấybịthương.Cậuấyđãtrụđượcđếnbâygiờ.Mộtviênđạnkhôngthểlàmcậuấygụcngãđược.Cóthểcậuấyđãbịthương,nhưngcậuấychắcchắncònsống.
Tronglúcláixedọcthànhphốđểđóncontraiởtrường,nỗiđaumấtđicậuhọcsinhvàngườibạn19tuổidầndầnthấmvàotimtôi.Tôibáotinchocontraimìnhbiếtkhinóvàoxe.Kenny,nếucậuấyđãchếtthật,sẽlàsinhviênthứtưcủatôichếtvìnạnbạolựcđườngphố.Nỗiđaulầnnàydườngnhưquásứcchịuđựng.TôinghĩvềlầnđầutiêntôigặpKennybanămtrước.Cáccậubétrongtùđangbịbiệtgiamvìđãviphạmkỷluật.Câulạcbộsáchthườngkỳcủachúngtôibịhủybỏ,nhưngchúngtôiđượcphépnóichuyệnriêngvớicáccậuấyởphònggiamcủamình.
“Hômnaycómộtemmớivào,”sĩquanchỉhuynóivàhấtđầuvềphíaphònggiamcuốicùng.Khitôilạigầnvànhìnquasongsắt,mộtnụcườihếtcỡkhoehàmrăngsúnlộratừtrongbóngtốicủacănphòng.ĐólàKenny.“Cóchuyệngìthế?”,cậuấynói.Nụcườicủacậuấyđượcbaoquanhbởinhữnglọntóclộnxộn.Tôicóthểcảmnhậnthấynétđặcbiệtngaylậptức.
Khôngnhưphầnlớnnhữngcậubé16và17tuổikháctrongtù,Kennyđãbiếtđọctừtrước.Cậuấythíchđọcsáchtừnămlớpbốn.Nhiềuhọcsinhtronglớptôitrởnênthíchthúvớicuộcsốngđườngphốquacáccuốntiểuthuyết,nhưngKennykhoemìnhđọcđượcbấtcứthểloạinào.Vàđúnglàthếthật.Cậuấynóivớitôikhôngbiếtvì
saovàbằngcáchnàomàcậuấylạigâyrắcrối.Chuyệnđóxảyrathườngxuyênvớinhữngđứatrẻởnơicậuấysống.Kennycũngviếtranhữngbàithơrấtđẹp.Cácbuổihọccủachúngtôiđềukếtthúcbằngcácbàitậpviết.KhônghiểusaomắttôilạinhìnvàoKennykhitìmngườiđểđọcto.“Trờiạ,saolúcnàothầycũngchọnem?”,cậuấyhỏivớivẻgiảvờkhiêmtốntronglúcnằmdàitrênghế.Nhưngkhiđứngdậyvàđọcbàicủamình,cậuấyđọcrấttovàvớigiọngtựhào.Mườicậubékhác,nhữngngườivừatừchốiđọc,sauđóvẫybàiviếtcủamìnhvàxungphonglàmngườitiếptheo.Ởtuổi17,Kennyđãlàmộtnhàlãnhđạo.
Khivềnhà,tôithởmộthơisâuvàgọichomẹKenny,Tanya.Khinghetiếngchị,tôibiếtđiềuđólàsựthật–Kennyđãchết.Tôiđếngặpchịvàotốihômsau.VùngcủahọđãtrànngậpbạolựcdobabăngnhómgâynêntừlâuđếnnỗiKennyđãmộtlầnnóivớitôilàcậuấykhôngnghĩcóaivẫncònnhớmọichuyệnbắtđầunhưthếnào.
“Emchỉbiếtnhữngkhunàođiquađượcvànhữngkhunàokhôngđiquađược,”cậuấynói.Kennykhôngnghĩđiềunàylàtaihọa,màchỉlàsốphậncủamình.
MùirượunồngnặctheosauTanyatronglúcchịdẫntôiđiquacáchànhlangtồitàncủakhunhànơichịsốngcùngKennyvàanhtraicậutrongmộtcănphòngbẩnthỉu.Cóítđồtrongcănphòngđếnnỗitôitựhỏikhôngbiếtcóphảichịsắpchuyểnnhàhaykhông.SauđótôithấygiásáchởphòngkháchvớiđầynhữngquyểnsáchcủaKennyđượcxếpgọngàng,baogồmCáchđơngiảnđểhọcđọcnhạc,quyểnsáchchúngtôiđãtặngcậuấyhaituầntrước.Làmộttaytrốngvàtaychơipianotựhọc,Kennychỉmớibắtđầuhọcđọcnhạc.Cậuấycómộtbàicabấthủtrongtim.Trongsuốt18thángởtù,trongkhinhữngbạntùkhácmơvềcáccôgáivàtiềnthìKennylậpkếhoạchđặtshowdiễnđầutiênchobannhạccủamình.Cậuấyđãviếtthưđếnchủcáccâulạcbộvànhiềunhạcsĩkhác.CậuấyđãhọcchămchỉvàđạtđượcchứngchỉGED(Pháttriểngiáodục),vàsaukhiratùđãtìmđượcviệclàmởthànhphố.Tấtcảtiềnlươngđềuđượccấtđichođếnkhicậuấycóđủtiềnmuachiếcđànmới.Giờtôinhìnvàocácquyểnsáchvàthấythậtbuồn.
TôiđưachoTanyamộtsốbứcảnhcủaKenny.Chịấycầnchúngđểchuẩnbịcholễtangvàkhôngcóbứcảnhnàocủamình.Ngoạitrừmộtbức.“Hãynhìnxemchúngđãlàmgìvớicontôi!”Tanyakhóckhi
lôiramộtbứcảnhđentrắng8x10từtrongmộtchiếcphongbì.Tôiphảinhìnvàobứcảnhmộtlúcmớinhậnranólàgì–mộtbứcảnhcủaKennytạinhàxác.Mắtcậuấynhắmthanhthản,cáclọntócxõara,vàđôimôihéchỉđủđểlộrakhoảngtrốnggiữahaichiếcrăngcửacủacậu.Dấutíchduynhấtviênđạnđểlạilàmộtlỗnhỏmàuđenphíatrênmắttráicủacậuấy.
Trongvàingàysauđó,tôiđãcânnhắcxinnghỉviệc.Tôicảmthấymấtphươnghướngvìtâmtrạngthayđổigiữacảmgiáctêliệtvàđaubuồn.ThứduynhấtkhôngthayđổilàbứcảnhgươngmặtKenny.Tấmảnhdườngnhưđãinsâuvàonãotôi.TôicònnhớmộtbàitậptôiđãthựchiệnmộtnămtrướctạihộithảoCácnhàvănTựdoởLongBeach,California.Erinđãbảochúngtôivẽhìnhhọcsinhkhódạydỗnhấtcủamình.Côấykhuyênchúngtôinênghinhớbứcvẽ,vìđósẽlàđộnglựccủachúngtôitronglúcdạy.Nếuchúngtôicóthểkhiếnemhọcsinhđólắngnghe,chúngtôicóthểthànhcông.
Tấtcảhọcsinhcủatôiđềukhódạyởmộtđiểmnàođó.Nhưngchínhhoàncảnhcủacácemlàràocảnlớnnhấtchocácemvàchotôi–sựnghèođói,chứngnghiệnngập,tìnhtrạngkhôngchamẹ,mụctiêuthấp,sựvôvọng,vàtìnhtrạngbạolực.TôinghĩvềbứcảnhcủaKennyvàviệccáichếtcủacậuấytượngtrưngchotấtcảnhữngràocảntrên.Thếnhưngcuộcsốngcủacậuấylạitrànđầyhứahẹn.Tôibiếtmìnhsẽtiếptụcdạyhọc.
MongđợiMỖIKHIBẮTĐẦUNĂMHỌCMỚI,biếtbaocảmxúclạiùavào
tâmtrícủangườigiáoviên.Cónhữngýnghĩnhư“Mìnhđãsẵnsàngchưa?”hay“Mìnhcóthựcsựmongmuốntrởthànhmộtgiáoviênkhông?”
Trướckhihọcsinhcủatôibướcvàolớphọctrongngàyđầutiêncủanămhọcmới,tôithườngcócảmgiácngâyngất.Cósẵntrongtaygiáoánđượcđánhmáykỹcàngvàcóđầycảmhứng,tôiđãchuẩnbịsẵnsàngđểmangvănchươngvàocuộcsốngthực.Nhưngkhinhữnghọcsinhthờơcủatôithơthẩnbướcvào,bầunhiệthuyếtcủatôibiếnthànhnỗisợhãi.Chỉtrongchốclát,tôinhậnrangayhọcsinhcủatôikhôngthíchđọc,khôngthíchviết,vàkhôngquýmếnnhau.Nhưnggiốngnhưnhiềugiáoviênkhác,tôicómộtniềmhyvọng:hyvọngrằnghọcsinhcủamìnhsẽnhậnrachínhhọđằngsaumỗitrangsách,hyvọnghọsẽnhậnratiếngnóicủamìnhtrongmỗibàiviết,vàhyvọnghọcóthểtìmđượcmộtvàingườilàmbạnởtronglớp.
Điềutôinhanhchóngnhậnralàcóquánhiềuviệcphảilàmtrướckhitiếngchuôngbáogiờđầutiênreovàthậmchítôicòncónhiềuviệchơnnữasaukhicácemhọcsinhđãravề.Nhữngngàylàmviệccủatôithườngbắtđầutrướckhibìnhminhlórạngvàkéodàichođếngiờsángcủangàyhômsau.Tôiphảikiểmsoátnhữnggìmàtôimongđợi.Tôihọcđượcmộtđiềulàcầnluônrảobướckhicómộthọcsinhlàmkhóchotôi,linhhoạtkhibịcháygiáoánvàsẵnsàngtómlấymỗigiâyphútcóthểdạyhọcđược.
Nhữngcâuchuyệntrongphầnnàyphảnánhcảmxúcvànhữngmongđợihàngngàymàmỗigiáoviên,bấtkểkinhnghiệmcủahọthếnào–phảiđốimặtngaytừđầunămhọc.Mộtsốngườisợhãinhưngchegiấunỗisợhãicủamình;mộtsốngườikháctỏradàydạnvàcóthểthấyrõniềmsaymêcủahọ.Nhữngngườikháclạicốgắngđánhgiásựlựachọnnghềnghiệpcủamình.CácgiáoviêncủaNhữngnhàvănTựdochiasẻtừngchitiếtnhỏhàngngàyvềcáckếhoạchbàigiảngbịthấtbại,cốgắngđểtiếpcậnvớinhữnghọcsinhkhôngchịuhọc,bấtcứlúcnàohọcũngkiêntrìvớisứmệnhcủamìnhđểdạydỗnhữnghọcsinhkhóbảonhất.
20
Tôiđứngtrướclớphọcvàđốidiệnvớisựimlặnghoàntoàn.Nhữngbướcchânkéolêvàánhmắtnhìnráohoảnhlàtấtcảnhữnggìvanglêntrảlờicâuhỏicủatôi:“Điềugìkhiếncácemtrởnênkhácbiệt?”
Đốivớinhữnghọcsinhtrunghọccơsở,nỗlựchếtsứcđểcóthểphùhợpvớicácemvàchegiấusựkhácbiệtgiữacácemlàmộtđiềutháchthức.Vàongàyđầutiêncủanămhọc,tôinhậnthấycácemcómộtcơhộilớnkhitrảlờicâuhỏiđầutiêncủatôivàbắtđầuphávỡsựngăncách.Nhữngtấmphiếucóđánhsốnhiềumàusắckhácnhauđượcđặtyênvịtrênbàn,trongkhitôiđưamắtquansátkhắpphònghọc.Khôngcóchiếcbútchìnàocựaquậy.Dườngnhưnhữngchúdếtrênđườngphốvớibảnnhạctrữtình–nhữngngườibạnđồnghànhcùngtôitrongđêmmấtngủmiệtmàilàmviệchômtrước–đãgóighémđànsáolạiđểdạokhúcnhạcchiềuởlớphọccủatôihômnay.
Nhữngphútgiảngbàiđầutiêncủatôiìạchtrôiqua,mầmmốngcủasựnghihoặcbắtđầulenlỏivàotâmtrítôi.Lướtqualớphọcmộtlượtnhằmtìmkiếmmộttiahyvọng,tôibắtđầulolắng.Liệuhọcsinhcónhậnrasựlolắngcủatôikhibắtđầumộtnămhọcmớikhôngnhỉ?Liệumồhôiởbàntaytôicóđểlạivếtướttrênmặtbànhọcsinhkhông?Liệuhọcsinhcótôntrọngvàchàođónngườikháckhông?Liệuchúngtôicótạoramộtlớphọcđượcxâydựngbằngsựchịuđựngnhưthếnàykhông?
Họcsinhmuốncóngàyhọcđầutiênrấtbìnhthường.Chúngkhôngcholàphảiđộngnãosuynghĩhayphảnánhcáigìcả;chúngchỉmuốnxemnhữngngườiđangngồiquanhmìnhlàai.Chắcchắnchúngkhôngmuốntrảlờibấtkìđiềugìngoàitêncủamìnhvàthờikhóabiểu.
Đêmtrướcđó,tôiđãhìnhdungcácemhọcsinhcủamìnhsẽđiềnlialịavàomặtsaucủatấmphiếucóđánhmãsốnhữngđiềuvềniềmtin,tínhcáchvànhữngkhoảnhkhắcđángnhớcủacácem.Cảnhtượngtrướcmắttôibâygiờlàtấtcảnhữnggìđangdiễnra.Cóvàiemđangcốgắngviếtramộtýnghĩnàođó.Nhìnkimđồnghồnhíchdầntừnggiây,tôinhắclạicâuhỏitheocáchkhác:“Cácemhãynhìnquanhlớphọc.Nếucôtáchemrakhỏilớphọc,chúngtasẽbịkhuyếtmộtvịtrínhưthếnào?Emtựthấymìnhkhácbiệtvớitấtcảnhững
bạncònlạiởđâynhưthếnào?”
Cótiếnggìđólạchcạch.Nhữngcâuchuyệnvềmùahèrựcrỡ,nhữngkỳnghỉđãnhạtnhòadần,nhữngbímậtcủagiađình,củacảiđangđượccấtgiấu,vàthờiniênthiếulấplánhbêntrongđôimắtthămthẳmcủacácemhọcsinhcủatôi.Thờigianchờđợiđãđượcđềnđáp,vàcuốicùnghầunhưtấtcảcácemđãviếtraítnhấtmộtđiềugìđóvềmình.
Tôiliếcquavaimộtem:Tôiđãgiànhchứcvôđịchtrongcuộcthitróidênghiệpdư.TôiđãbayđếnBahamasvàomộtmùahèrựcnắng.Tôilàmộttrongtámđứatrẻởkhunhàtôiở.Bàtôiđãdạytôimọiđiều.Tôikhôngphảilàduynhất–tôidừnglạiởđây.
Miguelđanggõláchcáchchiếcbútchì.Làmsaocóthểnhốtemởtrườnghọccảnămtrờinữađây?Giáodụcđãmấthếtsứchấpdẫn,đơngiảnvìemkhôngcótiếngnóigìcả.Ánhnhìncủaemtoátlênsựthấtbạirõràng,cơhộimongmanh,vàđầysựthươngcảm.Bàihọcđầutiêntôihọcđượctừcácemhọcsinhcủamìnhlàtôiđangxớitungquákhứ,hiệntạivàtươnglaicủacácemlên.Tôibịthôithúctìmhiểunhiềuhơnvềcácem.
“Emsinhraởđâu?”
Emthủngthẳngđáp:“SanAntonio.”
TôinhanhchóngnhậnraemlàhọcsinhduynhấtxuấtthânLatin.Tôiđánhbạohỏithêm:“ChamẹemsinhraởTexasà?”
Emlínhítrảlời:“Khôngạ,bốmẹemlàngườiMexico.”
Ngườitanóigìvềcộngđồngcủachúngta,vềhệthốnggiáodục,vàvềđấtnướcchúngtanếucậubé13tuổinàycảmthấykhôngthoảimáikhimangtheobảnsắcvănhóacủamình?Đâylàcơhộiđầutiênđểtôitiếpcậnđượcvớimộtemhọcsinhcủatôi.
“Hãyviếtthậtthoảimáinhữnggìcácemchorằngmìnhlàduynhất,nhưngcôhyvọngítnhấtcácemcảmthấythoảimáikhiviếtranhữngcâuchuyệncóthực.”
“Chuyệncóthựcnghĩalàgìạ?”
Tôinóidõngdạchơnđểcảlớpcùngngherõ,vớicảnhữngemđangviếtnguệchngoạctrongchốclát,nhữngemđangcắmcúiviết,vànhữngembắtđầuđộngnãovềcâuhỏivàvẽtênmìnhbằngnhữngnétchữxoắnxuýtnhưbongbóng.
“Mỗiemtrongchúngtasẽbịđặtvàomộttìnhhuốngkhóxửtrongviệcviếtláchcũngnhưtrongcuộcsốnghàngngày–đểtrởthànhánhchớphoặcthứtươngtự–thứánhsángcứmỗilầnlóelênlạilàmộtlầnkhácnhau,hoặclàmộttảngđáchỉbiếtlặnglẽđứngquansátvớivẻđầythèmmuốn.Cácemmuốntrởthànhcáigì?”
Tôilạihỏi:“Điềugìkhiếncácemtrởnênkhácbiệt?”
Miguelngồixuốngvànghĩngợivềnhữngđiềutôivừatrảlờichocâuhỏicủaem.Nóđãtẩynhữngdòngviếttrướcđó,đangbănkhoănxemgiờsẽphảiđiđâu.Tôiđiquanhlớpđểthulạinhữngbàiđãviếtxong,đồngthờiliếcmắtnhìnxuốngbàicủacậuphíadướicâybútchì.Tôibiếttôiđãđặtracâuhỏikhóchohọcsinhcủamình.Cóphảinhưvậylàquálắmkhông?Tôitựdằnvặtmình,rơivàotrạngtháitrìtrệcủanỗichánchườngtrongngàyđầutiên.TôithubàicủaMiguelsaucùngvàbướcvềphíabụcgiảng.
Tôiđượcsinhra.
21
Tôisợhãiđếnnỗihaibàntayrunglên.Đầuóctôisuynghĩnhanhhơn.Liệutôiđãsẵnsàngchoviệcnàychưa?Tôicóbiếttôisẽlàmgìkhông?Tôicóthểdễdàngbướcrakhỏicánhcửalớphọcnàyngaylậptức.Cótiếngchuôngbáogiờvàolớp.Họđãđếnrồi.Tôihyvọngđâylàđiềuđúngđắnphảilàm.
Mộtvàihọcsinhbướcvàolớp,nhưnghầuhếtcácemtầnngầnđứngởcửaravào,tựavàobứctườngmàunâuxám.Tôicóthểngửithấymùithuốctẩymàngườitạpvụđãdùngđểtẩynhữngvếtbútchìnguệchngoạctrênbứctườngngoàicửalớp.Thêmmộtvàihọcsinhnữabướcvàolớp,đưamắtnhìnquanhnhữngbứctườngđượctranghoàngsángsủa.
Tiếngchuôngchậmchạpreolên.Họcsinhtừtừbướcvàolớp.Hầuhếtchúngmặcquầnsoóc,đidéplêvàlàndarámnắngsaukì
nghỉhè.
“Xinchàocácem.CôtênlàLancing,vàhômnaylàngàydạyhọcđầutiêncủacô.Côrấtvuicómặttạiđâyvàđượcbiếtcácem.Côrấtyêuvănhọcvàthíchđọcsách.Ởđộtuổicácem,côtừngđọchếtcuốnnàyđếncuốnkhác.”
Ổnrồi,nghecóvẻngớngẩn.Cóthểchúngchẳngbậntâmgìđếnviệctôiđãlàmgìởvàotuổicủachúng.Quansátquanhlớphọc,tôithấyvàihọcsinhnữđangxìxầmbàntángìđóvớinhau.Cóphảichúngđangnóivềtôikhôngnhỉ?Lúcnàyđầuóctôiđangonghếtcảlên.Tôibiếtnhẽratôiphảinóigìđó,nhưngmànóigìđây?
Nuốtmộthơi:“Cácemcócâuhỏinàodànhchocôkhông?”Giọngnóicủatôitrởnênrấtkỳquặc.
Nhữngcậunhócnàynhưmuốnnuốtchửngtôivậy.
Tôichúýtớimộtcậuhọcsinhtrướckhicậutanóibởivìthânhìnhđồsộcủacậutađangngồixuốngghế,vớichiềucaochừng1mét8vànặngkhoảnghơn100kg.Chúaơi,tôihyvọngcậutakhôngbaogiờgâysựởtronglớp.Cậubéhỏi:“Tạisaotrướcđâycôkhônglàmgiáoviên?Cóphảicôđãbịphạtkhông?”
“Không.Mặcdùcôđãtrưởngthànhnhưngphảimấtmộtthờigiankhálâucômớiquyếtđịnhđượccômuốnlàmgì,vàvìthếcôđangởđây.”
Thầygiáoởtrườngđạihọccủatôinóirằngnhữnggiáoviênmớikhôngnêntiếtlộchohọcsinhbiếtnhữngthôngtincánhân,nhưngtôicảmthấycácemhọcsinhcủatôicầnhiểulýdovìsaotôiđangởđây.
“Cônghĩrằngcôkhôngcầnthiếtphảiđihọcđạihọc.Chồngcôkiếmtiềnrấtgiỏi,vàcôcũngthấyổnvớimộtsốcôngviệckhácnhau.Côđãtừngnghĩcómộtcôngviệcnghĩalàkiếmđượctiềnđểtrangtrảicuộcsống.Côđãkhôngnhậnrarằngcôngviệccũngcóthểlàmộtsựthôithúcbêntrong”.
Tôitrôngthấyởgócxacómộtcậubémặcchiếcáolencóhìnhquảbóngmàuđỏtươi.Cậutađangbuônghaichânvắtchéolạivà
hướngvềphíatôi,vìthếtôivẫntiếptục.
“Côđãtốtnghiệpđạihọccùngvàonămcongáicôtốtnghiệptrunghọc.Thậtkhókhănđểvừahọchànhvừachămsócgiađìnhvàconcái.Congáicôcầncôgiúpđỡlàmbàitậpvàcôthườnggiúpnótrướckhilàmbàitậpcủachínhmình.Đôikhicôthứcquánửađêmđểlàmbàitậptrongkhivẫnphảigiặtquầnáovàlêndanhmụcđồănphảimua.”
Tôiđãngượngngùngkhôngthểtinnổi,nhưngtôikhôngchắctôicầnthiếtphảinóinhữngđiềuthếnàyvớihọcsinh.Liệuchúngcóthựcsựcầnphảibiếtrằngtôirấtghétphảinóichuyệnvớiaiđókhông?Nóikhácđilàtôiluônmuốnnépđằngsauchânmẹtôivànhìnchằmchằmvàongườikhác?Khitôiphảinóichuyện,đôikhitôilắpbắp,cũnglàmộtlýdođểkhỏiphảinóichuyệnnữa.Thấymìnhbớtcăngthẳnghơn,tôitiếptục:“Tuynhiên,côthựcsựngạingầnvàkhôngthíchphảinóichuyệnvềmình.Thậmchícônóilắpbắpđểkhỏiphảinóichuyện”.
Tôidừnglạivànuốtnướcbọt,cảmgiácnhưcótiếnghỏi:“Vậykhinàocôbắtđầunóichuyện?”
Nhìnmộtlượtkhắpcănphòng,tôikhôngthểpháthiệnlàhọcsinhnàovừanói.
“Mãichođếnkhicô12tuổi.Côbắtđầuđọcsách,vàmộttrongnhữngcuốnsáchđầutiênmàcôrấtyêuthíchlàcuốnsáchviếtvềmộtembégáicốgắngsốngsótsauvụhủydiệthàngloạt,cótựađềlàNơitrúẩn(TheHidingPlace)”.
Họcsinhđangthựcsựlắngnghenhữngđiềutôinói.Phònghọcthậtyênắng.Chỉcóâmthanhcủakimđồnghồphíatrênchiếcbảngphấnđangdịchchuyển.
“Cómộtđiềuthôithúccôphảilàmviệcnày.Ngaykhicôquyếtđịnhphảilàm,côcảmthấymìnhlàmộtconngườitoànvẹn.”Runrẩyvìkíchđộngmạnh,tôivònghaicánhtayômlấythânmình.
22
Hômnaylàngàyđầutiêncủanămhọc,vàtôiướcgìmìnhcóthể
kiềmchếnhữngcảmxúccủabảnthânsuốtcảnămhọc.Saukhinămhọctrướckếtthúc,tôiđãtừngnghĩmìnhcóthểsẽcăngthẳngvàhồihộp,nhưnggiờtôichỉthấyhàohứng.Có150emhọcsinhmớivớinhữngcátínhriêngmớiđangsẵnsàngđểùavàolớphọcvàbướcvàocuộcsốngcủatôi.
Khoảnhkhắctuyệtnhấttrongmộtngàycủatôilànhìnthấycácemhọcsinhcũtôiđãdạynămngoái,chúngcườithậttươichàotôivàômhôntôi.Tôihìnhdungmộtsốemcóvẻhơingạcnhiênkhithấytôitrởlại.Tôicóthểcượcrằngtôikhônghềcăngthẳng.Lầncuốicùngtôinhìnbấtcứhọcsinhnàocủatôiđãcáchđâyhơnmộttháng,kểtừkhitôigặpmộtemhọcsinhlớpchíncủamìnhtạimộtphòngxửán.
Khichúngtôiđangchuẩnbịchođợtthicuốikỳvàomùaxuânnămngoái,Shaneceđãtrởlạilớphọcsaumộtđợtvắngmặtdài,kếtquảcủamộtvàilầntrốnnhàbỏđi.Trướckhibướcvàolớphọccủatôivàongàyemtrởlại,tôiđềnghịShanecechoáođồngphụcvàotrongquần.Shanecetừchốikhônglàmtheo,vàkhicôbébắtđầuchốngđốilạitôi,mộtvịquảnlýđingangquavàcôtađãngaylậptứckéoShaneceđivềphònglàmviệccủamình.
Bamươiphútsau,Shanecechạybổvàolớp,mắtđẫmlệ,haitaycôbéômđầysách,giầy,vànhữngbứcảnhđượclôiratừngăntủtrốnghoáccủaem.Côbéquăngnhữngcuốnsáchlênsànnhàvàhétlên:“Bàđãlàmchotôibịđuổihọc!Mụgiànàyđãlàmtôibịđuổihọc!”
Shanecechạylồnglêntronglớphọc,lahét,chođếnkhicôbéđứngởgóclớpchỉcáchtôivàithước.Sauđó,theonhữnggìtôicònnhớ,cóaiđóômchặtgiữlấyShanecetrongtaykhitôisảibướcvềphíaphònghiệubộ.Khitôichạyrakhỏilớphọc,tôiđãnhậnramộtđiềurấtlạlùngvàkìdị:Shaneceđãphangthẳngvàomặttôi.
LầnsauđótôinhìnthấyShanece,côbébịcòngtayvàdẫnrakhỏitrường.Tôiđượcđưavàophònghộiđồngđểhoànthànhbảncáotrạng,tiếpđếnlàcuộchọpvớingườiquảnlýcủatôi,ngườikhuyếnkhíchtôitốcáoShanece.
Phảnứngtừtâmcancủatôilà:Chếttiệt,khôngthểnào!
Tuynhiên,saucuộcnóichuyệnvớingườiquảnlýcủatôi,tôiđã
bịthuyếtphục.HọbảorằngnếuShanececóthểvàođượcchươngtrìnhgiáodưỡngthôngquahệthốngthanhthiếuniên,côbécóthểnhậnđượcsựgiúpđỡcầnthiết.
Mộtthángsau,khitôiđếntrungtâmthanhthiếuniênđểdựphiêntoàxửShanece,ngườitadẫntôiđếnphòngchờvàtiếpchuyệnvớingười“liênlạcvớiphạmnhân”.Côtabảotôirằngtronghầuhếtcáctrườnghợphọcsinhsẽnhậntộivàsauđósẽbịtuyênánmàkhôngcósựchứngthựcnào.Côtadẫntôitớiphòngxửán,ởđólầnđầutiêntôinhìnthấyShanececùngvớibốmẹcôbéđãởđó.Suốtcảnămhọcấy,tôivốnđãcốgắngmỗingàyđểgiànhđượcsựtintưởngcủacôbé.Thếnhưnglúcbấygiờ,tôilạiđanglàmộtconngườikhác–ngườiđangchốnglạicôbé.
Vịthẩmphányêucầuphiêntòabắtđầuchấtvấn,vàkhiShaneceđượcđềnghịtrìnhbày,côbébắtđầukhóc.Lầnđầutiênkểtừlúcbướcvàophòngxửán,côbéquayvềphíatôivàxinlỗitôi.Tôikhẽmấpmáymôidướivàcốgắnggiữnóởnguyênvịtríhơitrễxuống.Tôihyvọngcôbécũngbiếtrằngtôicũngrấtxinlỗi.
Mộtlátsau,Shanecenhậntộivàđượcgiaochomộtnhânviênphụtráchthiếuniênphạmtộiđượctạmtha.
Khilắngnghenhữngđiềukhoảncủaviênphụtráchđó,tôithấylúngtúngvàquantâmhơn.Shanecekhôngđượcgiaochomộtluậtsưhaymộtchươngtrìnhkiểmsoátsựgiậndữnào.Sáuthángphảichịugiámsátnghĩalàsao?Điềugìđangxảyravậy?
Tôibắtđầuphảnđối,nhưngtôikhôngcógìđểnóicả.Trướckhitôicóthểlàmgìđó,phiêntòađãkếtthúc.Toànbộphiênxétxửchỉdiễnratrong15phút.
Saukhinghetuyênán,tôimongmỏinhữngcâutrảlờitừphíangườiliênlạcvớiphạmnhân.Côtabáotinchotôirằngnhữnglờibuộctộiphạmnhânđãđượcthayđổi.Côbébịbuộctộivìđãlăngmạngườikhácbằnglờinói,vìthếcôbésẽcóthểnhậntộivàtrườnghợpnhưvậysẽkhiếnvụxétxửdiễnranhanhhơn.Bởivìnhữnglờibuộctộiđãthayđổi,côbésẽkhôngđủđiềukiệnchobấtcứmộtchươngtrìnhgiáodưỡngnào.
Tôirờiphòngxửántrongnỗibànghoàng.Suốtquátrìnhxửán,
tôiđãbịgắnvớivaitrònạnnhân.NhưngnạnnhânduynhấttrongvụviệcnàychínhlàShanece.Côbélànạnnhâncủamộtxãhộiđãdạychoemrằngtrongnhữngkhoảnhkhắctuyệtvọngthìbạolựclàcâutrảlờiduynhất.Nạnnhâncủamộthệthốnggiáodụcthiếunguồnlựcđểgiáodụctrẻem.Nạnnhâncủamộthệthốngthanhthiếuniênrệurãxemnhữngngườitrẻtuổinhưlànhữngcảnhngộhơnlànhữngđứatrẻcầnđượcquantâm.
Shanecelàlýdokhiếntôingồitạiphònghọccủatôihômnay,đểtôisẵnsàngbắtđầunămhọcmới.Có150họcsinhbướcvàophònghọcnàyvàtôiquyếttâmkhôngđểcácemtiếptụctrởthànhnạnnhânnữa.
23
“Anhđangrấtthànhcông.Tạisaobâygiờanhlạitừbỏ?”“Tôinghenóianhvừachuyểnnghề.Tạisaovậy?”“Anhsắplàmgìvậy?”Giađình,bạnbèvànhữngngườilạđềukhôngthểtintôicóthểtừbỏsựnghiệpluậtsưđểtrởthànhgiáoviêntrunghọcphổthông.Mộtvàingườitrongsốhọchorằngtôi“mớichỉ”làmluậtsưđượcbốnnăm.“Tạisaogiờanhlạitừbỏ?”Nhưngcómộtđiềuđãhiệnratrongtôivàtôibiếttôicầntuântheotiếngnóicủatráitimmình.Hiệnnaycónhiềutrẻvịthànhniênsốngrấthờhững–chúngthờơvớiviệcgiáodục,tươnglaivàcuộcsốngcủachínhmình–vàtôiđịnhlàmgìđóđểthayđổitìnhtrạngnày.
Làmộtluậtsư,tôitừngchứngkiếnnhiềuemnhỏmới12tuổinhưngđãtừbỏnhữnggiấcmơcốnghiếntáobạomàcácemđãtưởngtượngratừkhicácemnăm,sáutuổi.Nhữngướcmơtrởthànhbácsỹ,luậtsư,línhcứuhỏađãbịgạtsangmộtbênvìlớpbụimờcủasựtuyệtvọng.Tôiđãgặpnhữngemthiếuniênsẵnsàngliềulĩnhvớiviệcvàotrạigiamhơnlàtốtnghiệptrunghọc.Tôiđãcónhữngcuộcthảoluậnvớinhiềuthanhniênnamvànữtừngtincậyvàngưỡngmộnhữngkẻbuônbánmatúyvàbăngđảngxãhộiđen–nhữngkẻđãhủyhoạicộngđồngcủacácem–hơnlàtintưởngvàothầycôgiáovànhữngngườihướngdẫncủachínhcácemđangcungcấpchocácemnhữngcôngcụcầnthiếtchomộttươnglaitươisánghơn.
Sựthờơđócủacácemlàmtôikinhngạc.Nhưngthayvìvòđầubứttai,tôicốgắngtìmhiểutạisaocónhiềubạntrẻkhôngquantâmđếntươnglaicủamình.Tạisaocácemsẵnsàngbỏquacơhộihọc
đạihọc,anvịvớinhữngcôngviệccómứclươngtốithiểungàycàngkhôngxứngđáng?Tạisaocácemnhìnthầycôgiáovàthầyhiệutrưởngnhưkẻthùvàcoinhữngkẻcônđồlàbạn?Saunhiềutrăntrở,tôixácđịnhrằngthanhniênthiếumộtmạngluớihỗtrợ.Lớptrẻđãbịxãhộiđánhgiáthấp.Chúnglườibiếng,bịcoithường,vàíchkỷ.Ngườitaxemnhữngsuynghĩvàcảmxúccủachúngchẳngragìcả.Vàcómộtcâungườitabảovớichúngrấtnhiềulầnlà“Trẻconchỉđểngắmchứkhôngphảiđểnghe.”
Nhưngthanhniêncủachúngtaphảnánhnhữnggìxãhộitintưởngvàkỳvọngởhọ.Nếuhọcsinhkhôngnghĩrằnggiáoviêncủahọquantâmđếnhọ,làmsaochúngtacóthểmongđợichúngcóniềmtinđược?Khichúngtađốixửvớicácemnhưnhữngđồbỏđivàvôdụng,cácemcóthểđượchỗtrợđểnhìnnhậnlạichínhmìnhbằngcáchnàonữa?Nhữngđứatrẻcủachúngtacònhơncảnhữngngườisắptrưởngthành,vàgiátrịcùngnhữngquyềncủacácembắtđầucótừlâutrướckhicácemcóthểláixe,thamgiabầucửvàphụcvụtrongquânđộiquốcgia,hayđượcphépuốngrượu.Cácemxứngđángnhậnđượcsựquantâmvàtôntrọngcủachúngta,vàchúngtanợchúngvànợchínhchúngtanhữngđiềunày,rằngchúngtacầnđốixửvớichúngđúngvớigiátrịcủachúng.Nếunhữngđứatrẻcủachúngtađangthèmkháttìnhyêuthươngvàsựgiúpđỡ,đólàtráchnhiệmcủachúngtađápứngnhucầucủacácem.
Làmộtgiáoviêntrunghọc,mụctiêucủatôilàyêuthươngvàhỗtrợhọcsinhcủatôivôđiềukiện,làđộitrưởngđộicổvũcủacácem.Cácnhàgiáodụcbuộcphảicótráchnhiệmcungcấpchohọcsinhkhôngchỉlàchiếnlượcđểvượtquanhữngbàikiểmtratiêuchuẩn.Chúngtacầnphảitruyềntảichocácemhọcsinhcủamìnhnhữngbàihọcnhằmlàmphongphúcuộcsốngcủacácem,nhữngbàihọcnhằmmàigiũakhảnăngsuynghĩchínchắncủacácem,nhữngbàihọcgiúppháthuynhữngtiềmnăngsẵncóbêntrongcácemđểcácemcóthểlớnlên,trởthànhnhữngthànhviêntíchcựctrongxãhộicủachúngta.
Tôiyêuthươngvàhỗtrợcácemtheocáchmàtôiyêuthươngvàtrợgiúpcácconcủatôi,vàtôikhẩncầucácnhàgiáodụckháccũnglàmnhưvậy.Tôibiểudươngnhữngthànhtíchcủacácemvàgiúpchúngmạnhmẽhơnmỗikhithấtbại.Hơntấtthảy,cácemhọcsinhcủatôibiếtrằngchodùkhôngcóbấtcứaitintưởngvàocácem,tôivẫnkỳvọngnhữngđiềulớnlaotừcácem;chodùkhôngcóaisẵn
sàngnghecácemnói,tôivẫnlắngnghecácem;khicácemkhôngcóaiđểxinmộtlờikhuyên,tôisẽnóichuyệncởimởvàchânthànhvớicácem.
Khitôiđốidiệnvớinhữngcâuhỏitạisaotôitừbỏngànhluậtđể“chỉtrởthànhmộtgiáoviên”,tôinhớmộtbứcthưtôinhậnđượctừmộtngườimẹcủamộtemhọcsinh:
TôimuốncảmơncôvìnhữnggìcôđãnóivớiDavidvàongàyhômđó.Nhữnggìcônóiđãthựcsựlàmcontraitôixúcđộng...Nónóivớitôirằngnóđãthứctỉnhkhihaigiáoviêntrongđócócônóivớinórằng“nhữngđiềunàydànhchochươngtrìnhphổthôngtrunghọcvàcũngchỉcầnsắpxếptrongvàingàylàxong.Dođó,connênbắtđầuquyếtđịnhvềtươnglaicủaconsẽrasao.”Contôinóinókhôngmuốnngồilêlalangthangđâyđólãngphíthờigiancủamìnhvàonhữngcôngviệcbánthờigianởchỗnàychỗnọ,màcốgắngquyếtđịnhxemnócầnlàmgìchocuộcsốngcủamình...Cảmơncôvìnhữnglờikhuyênquýgiácủacô,vìsựthấuhiểu,kiênnhẫnvàhơncảlànhữnggìcôđãlàmchoDavidtrongnămhọcphổthôngcuốicùngcủanó.
Đóchínhlàlýdovìsaotôitrởthànhmộtgiáoviêntrunghọc.
24
TôitừnglàluậtsưởMexico,mộtluậtsưtốt.BâygiờtôilàmộtgiáoviêntrênđấtMỹ.Chặngđườngtừphòngxửánđếnlớphọcthậtgiannanđốivớitôi,nhưngnóchínhlàmicaminoalaverdad(conđườngtớichânlý).
Tôichưatừnglàmcôngviệcnày.KhitôipháthiệnramìnhkhôngthểhànhnghềluậtsưởMỹ,tôicầnmộtcôngviệctrongkhitôilạikhôngthểtìmđượcmộtcôngviệcnàodùlàđơngiảnnhất.Cơhộicủatôiđếntừmộtvịhiệutrưởngtrườngtiểuhọcvàmộtchươngtrìnhdànhchocácchuyêngianướcngoàitrởthànhcácnhàgiáodục.CôngviệccủatôilàdạylớpMột.Cũnglàmộtmẩubánhngon,đúngkhôngcácbạn?
Mộtvàingàysauđó,tôicómặttronglớphọccủatụitrẻsáutuổi.Tôiphảidạygìđây?Tôiđãđượcdạydỗđểcóthểlàmviệcvớicácvịthẩmphánvàcácphạmnhân,chứkhôngphảivớitrẻcon.Trongnăm
đầutiên,tôiphạmrấtnhiềusailầm.Cómộthọcsinhcủatôihầunhưngàynàođihọccũngngủgật.
“Pedronày,saoemthườngxuyênngủtronggiờhọcvậy?”,tôihỏihọcsinhđó.
“Vìđêmquaemđãthứckhuyaạ.Mẹemchochúngemxemtiviđếntận12hđêm”,cậubétrảlời.
“Tạisaomẹemcóthểlàmnhưthếnhỉ?”
“Mẹemchẳngquantâmgìđếnchuyệnđóđâuạ.”
Tôimuốnômcậubévàolòng,nhưngthayvìlàmnhưvậy,tôilạibảo:“Thầysẽnóichuyệnvớibốmẹemđểxemthựchưthếnào”.Tuynhiên,tôichẳngbaogiờliênlạcvớiphụhuynhcủahọcsinhnàybởivìtôikhôngbiếtphảilàmthếnàođểtổchứcđượcmộtcuộchọpdànhchochamẹhọcsinh.
TôiluônengạirằngbàhiệutrưởngcóthểtìnhcờđếnlớptôivàthấyPedrođangngủgật,vàrồibàsẽnhậnracóthểmìnhđãphạmsailầmlớnkhituyểndụngtôivàogiảngdạyởđây.TôicốgắngđánhthứcPedrodậythườngxuyên.Nhưngcậubékhôngthểgiữchomắtmìnhmởrađượcmộtlát.Tôitừngđươngđầuvớinhữngvịquantòakhótínhnhất,ngoancốnhấtmộtcáchdễdàng,nhưngmộtcậubéconsuốtngàyngủtronglớplàmộtvụkhókhănnhấtcủatôi.Côngviệccủatôiphụthuộcvàoviệchọcsinhcủatôihọctốtđếnđâu,tôicóthểthíchnghiđếnmứcnàovàliệutôicóthểđốiphóvớinhữngđứatrẻnhưPedrohiệuquảđếnđâu.
Tôiđãthamgianhiềukhóađàotạo,nhưngtôirấtchậtvậtmớitiếnbộđược.Tôiứngbiếntrongmỗibàihọccủamìnhvàcảmthấytuyệtvọngkhicóvẻnhưchúngchẳnghiệunghiệmgì.Hầunhưngàynàotôicũngmongbướcrakhỏicổngtrườngchoyênthânvàkhinămhọcsắpkếtthúc,tôithựcsựthấynhẹcảngười.
KhônghiểusaoChúakhiếntôivượtquađượcnhữngviệcnàybởivìNgàiđặtnhữngkếhoạchtotáthơnvàođầutôi.Nămhọcsauđó,tôitựhứavớibảnthânmìnhrằngnhữnggìtôiđịnhlàmthìtôiphảilàmđượctốtnhất.Tôitrởlạitrườngvàghidanhvàokhóađàotạogiáoviên.Tôitìmhiểuxemnhữngyếutốvànhucầunàoảnhhưởng
đếnhànhvicủatrẻ.Tôithựchànhnhữngkiếnthứcnàyngaylậptức.Tôicóthểnhậnthấynhữngchuyểnbiếnlớntrongđámtrẻcủamình.Vớimỗithànhcông,tôiđềucảmthấyhăngháihơn.Việchọctậptronglớptrởnênsinhđộnghơn.Tôiđangdịchchuyểndầntừmộtluậtsưthànhmộtgiáoviên.
Cácemhọcsinhcủatôicũngbắtđầutựnhìnthấybảnthânmìnhcóthểthayđổi.Lolita,mộtcôbékhôngbiếtđọctiếngAnhbỗngdưngpháthiệnratấmmànchemắtembấylâuđãđượctháobỏ.
“Thưathầy,bâygiờemcóthểđọcvànghenữaạ”,côbénóivớitôibằngtiếngTâyBanNha.VàcôbéđọctrôichảymộtđoạnngắntiếngAnh.
“Mộtviệclàmphithường”tôibảovớicôbé.“LàmthếnàoemthànhcôngđượchảLolita?”
“Vìthầybảovớiemrằngemcóthểlàmđượcbấtcứđiềugìnếuemcốgắng.Bàemchắcchắnsẽrấtvuiạ.Emcảmơnthầyrấtnhiều,thầyạ.”
Tôivẫnnhớcôbéđãphảichiếnđấuvấtvảnhưthếnào.Tôiđãkhíchlệemvàcungcấpchoemnhữngcôngcụcầnthiếtbởivìtôibiếtcôbécóthểsẽlàmbấtcứđiềugìnếuđượcchỉbảo.Sựhưngphấncủacôbélantỏasangcácemkháctronglớp.Cảlớpđềuchứngkiếnsựchuyểnbiếnthựcsựngaytrướcmắtmình.
LolitathựcsựđãcóthểđọctiếngAnh.
CómộtbứcthưcủabàLolitađãbấtngờxuấthiệntrênbànlàmviệccủatôi.Trongthưviết:“Tôimuốncảmơnthầyvìthầyđãdànhthờigianvàsựtậntìnhdạybảocháugáitôi.Cháugáitôivàtôinữasẽkhôngbaogiờquênđượcnhữnggìthầyđãlàmchonó.Thầysẽluônởtronglòngcôbékhinónhậnđượctấmbằngtốtnghiệp.”
Sựghinhậnnhưthếnàyrõràngcóýnghĩahơnnhiềusovớinhữngvụthắngkiện.
Gracias,PedrovàLolita.Cảmơncácemđãgiúpthầytìmramiverda(chânlý).
25
Khôngphảitấtcảđềuởlại.Thậmchísốtrởlạicòníthơn.ĐệnhấtphunhânMichelleObama(4)đãởlại.Vàtôicũngvậy.TôilớnlêndướibóngcủadisảndotiếnsĩMartinLutherKingđểlại,vàtôiđãhọccùngtrườngtrunghọcvớiông,ngườiđãđoạtgiảithưởngNobelvàhisinhvìđấutranhchoquyềncôngdân.Khitôinhậnracóđiềugìđóthôithúctôitrởthànhmộtgiáoviên,tôibiếttôisẽquaytrởlại.Côngviệcnàylàmộtniềmvinhhạnh–dẫndắtchothếhệlãnhđạotươnglainhậnrađượctiềmnăngcủamình,đểphụcvụvùngcậnkềcủaAtlantanơiđãvàvẫnkhôngngừngbanchotôiquánhiềuưuđãi,gắnchặttôivớisựphụngsựtừnhiềuthếhệnaymàtiếnsĩKingtháchthứctấtcảchúngtôisốngvìnó.Mỗingàytôitựhỏimình:“Làmthếnàođểtôicóthểthựchiệnđượcnhữngmơướccủachínhtôivàcủacácemhọcsinhcủatôi?”
MarianWrightEdelmannhắcchúngtôirằng“tráchnhiệmcủamỗingườilớnlà...cầnđảmbảorằngbọntrẻlắngnghenhữnggìchúnghọcđượctừbàihọccủacuộcsốngvàngheđinghelạirằngchúngtayêuthươngchúngvàchúngkhônghềđơnđộc.”
Dạyhọclàmộtnghệthuậtcầnđượcthựchiệnởcảtrongvàngoàinhàtrườngđểcácemhọcsinhthấyđượcmốiliênhệgiữahọctậpvàphụcvụ.
Mốiquanhệgiữatôivớicácemhọcsinhlàsợidâyđặcbiệt.Bởivìtôiđãđilạivẫnnhữnggiảngđườngấy,vẫnngồitrongnhữngphònghọcấykhitôicònlàhọcsinh,chúnggắnbóvớitôitheomộtcáchmàchỉmộtvàinhàgiáodụckháccómaymắnđượctrảiqua.Vàchodùnhiềuhọcsinhcủatôilànhữngngườiđạtđượcnhữngthànhtíchcaovàgiànhđượcnhữngsuấthọcbổng,thìphíasauánhsángbaogiờcũnglànhữngbóngtối.
Kỹnăngthườnglàkhôngđủ.MộttrongnhữnghọcsinhcủatôilàmộtnhàhùngbiệntuyệtvờivàđãcócơhộithamgiavàocuộcthitoànHoaKìtổchứctạiWashingtonD.C.Thậtđángbuồnlàcậubéđãkhôngthểthamđựcuộcthichỉvìthủtụcđăngkýyêucầucậuấyphảicóbảohiểmytế–đólàthứcậuấykhôngcòncóthểcóđượckểtừkhibốmẹcậumấtviệclàmtạicácnhàmáysảnxuấtcủaGMvàFord.Tôinhậnrarằngthậmchínhữngemhọcsinhrấtchútâmhọctậpvẫncóthểgặpphảinhữngràocảnnàođó.
Mộthọcsinhkhác.Nhưngxenlẫnvớinhữngthànhtíchtronghọctập,cuộcsốngcủacôbéluônđầynướcmắt.Đaukhổtộtcùng,côhọctròbénhỏphảichiếnđấuvớinỗisợhãisẽchẳngcòngiữđượcchavàmẹđangbịnhiễmHIVcủamìnhbaolâunữa.
Tôiluônđểtâmquansátcôbéhọctrònàycủamình.Tôithấycôbékhôngngừngthamgiacáchoạtđộngtronglớpnhưthểkhôngquantâmgìđếnnhữngáplựcmàthếgiớinàyđangđènặnglênem.CôbécốgắngviếtbàiđểđạtđiểmAvàđượcghivàobảngđiểm.Tôiphảilàmsaođểtáchbiệtvaitròcủamộtgiáoviênvàmộtcánbộxãhội?Khicôbénóivớitôirằngem“cầnthêmchỉmộtvàingàynữathôi”đểgomđủtiềnchochuyếnđi,vìsốtiềnemdànhdụmđượcđãphảidùngđểlothuốcthangchobốmẹ,làmthếnàođểtôicóthểđảmbảocôngbằngchocácemhọcsinhkhác?Tôicóthểchoemthêmthờigiankhông?Tôicóthểbỏtiềntúiđểtrảtiềnchochuyếnđiđócủaemkhông?
Mộthọcsinhkháccủatôilạithúnhậnemmuốngiếtbốmình,vìbốemđãtừchốiviệcnuôicon.Cậubévẫnluônbịámảnhbởinỗisợhãikhiphảichứngkiếncảnhmẹmìnhbịkéolêdướisànnhàchỉđểnhìntheongườiđànôngđãlợidụngbàđangchốibỏgiađìnhmìnhvàquênrằngôngtađãbỏrơinhữngaivàbỏlạicáigìđằngsaulưngmình.
Khihọcsinhđãhọcxongtấtcảnhữnggìcácemcóthể,chúngtavàhệthốnggiáodụcnàycóthểđápứngchocácemđếnđâu?Thậtđaulòngkhidạychonhữnghọcsinhcótàinhưngkhôngcóđấtpháttriểnchỉvìcácemđangsốngởnơinày;nhữnghọcsinhcónăngkhiếunghệthuậtnhưngkhôngcócơhộiđểthểhiệnmìnhchỉvìtrườngđịaphươngkhôngnằmtrongdanhsách.Thậtnhứcnhốikhidạychonhữnghọcsinhxuấtthântừnhữnggiađìnhtannátnhữnggìnuôidưỡngnhữngkháiniệmđãbịtanvỡvềcáigọilàtìnhyêulãngmạnthựcsự,vàlàmsaocóthểdạychonhữngemcònquáíttuổinhưngđãchắcchắnrằngchúngsẽkhôngbaogiờcóthểsốngmàthoátkhỏicảnhnợnầnvìtênchúngxuấthiệntrongmộtnửasốhóađơncủagiađìnhmình.
Đốivớinhiềuhọcsinhcủatôi,tôilàtấtcảnhữnggìchúngcó.Vàtôichocácemtấtcảnhữnggìtôicóđểđưacácemvượtlênkhỏinhữnghoàncảnhkhókhănhiệntạicủamình.Dạyhọclàcuộcsống
củatôi.Giúpđỡcácemhọcsinhtrởthànhnhữngngườitốtnhấtcủachínhconngườicácemmanglạimụcđíchsống,ýnghĩavàhyvọngchotôi.Hômnaylàngàytốthơn.Tôilànhữnggìhọcsinhcủatôicần.Tôilàmộtthầygiáo.
26
Tôiđangtìmkiếmmộtlượngkhángiảlớnnhấtcủacácnhàgiáodụcmàtôiđãtừngtrìnhbàyởmộthộithảovềchứngtựkỷ.Tôiởtrênsânkhấutỏasáng,cònhọđangngồitrongbóngtối.Đólàmộtrạphátrấtđẹp,nơinhẽratôichỉnênđếnđâyđểkhámphá,đểchạmtayvào,đểvuichơitrongđó,nhưngtôilạiởđâyđểthựchiệnmộtsứmệnh.Cóquánhiềuđiềuchưađượcngườitabiếtđến,vàtôicóthểgiúpgiảiquyếtvấnđềnày.Tôinhìnxuốngchúchócưngtrungthànhcủamình,Shakespeare,vàđôimắtđầyxúccảmcủanókhíchlệtôi.Tôibắtđầutrìnhbày.
“TêntôilàJoyMarievàtôilàmộtngườitựkỷ.Tôiởđộtuổitrungniên,hơithừacân,cótàinăngvàcólốiphátâmrõràng.Nhưngkhôngphảilúcnàotôicũngđượcnhưvậy.Tôiđãluônlàmộtngườikỳquặc.Mãiđếnnămbốntuổitôimớibiếtnói.Khihọcđếnlớpbốntôimớibiếtđọc,vàtrongtấtcảcácmônthểthaotôiđềuxếphạngbét.Cóbaonhiêungườitrongsốcácbạnởđâythườngxếphạngbétkhithiđấuthểthao?”
Khoảnggầnmộtnửatrongsố250giáoviêntrongkhánphòngđãgiơtay.
Tôitiếptục:“Điềuthậtthúvịlànhiềungườitrongsốnhữngngườiđangdạycácnhàlãnhđạotươnglaikhôngphảilàngườithắngcuộc.Nhưngcácbạnđãởđây–khíchlệ,soisáng,vàtạorasứcmạnhchothếhệsau!”
Cótiếngcườikhekhẽ.Saumộtvàicâuchuyệnvềthờithơấucủatôivớinhữngngàytựkỷđầutiên,tôiđặtcâuhỏichokhángiả.
“Cácvịsuynghĩgìkhinghethấytừ“bấtlực”?”Mộtsốcánhtaygiơlêncùngmộtvàitiếngnói:“Đổvỡ.”“Đauđớn.”“Côđộc.”“Khôngcókhảnăng.”
“Liệuđócóphảilànhữngđặctínhtíchcựckhông?Dĩnhiênlà
không.”Tôidừnglại.“Vậytừ“tựkỷ”thìsao?”
Họtrảlời:“Mấtmát.”“Sốngtrongthếgiớinhỏhẹpcủahọ.”“Đóngcửabảnthân.”“Lạclõngvớixãhội.”
Việctôicầnlàmnhưđượcchianhỏra.
Tôitiếptục:“Khitôihọclớpba,điểmIQcủatôilà85.Tôikhôngđọcmàcũngkhôngnóigìtrongcáccuộcthảoluận.Bâygiờtôicóhàngchụcngànquyểnsáchtrongnhà,vàchắcchắnlàtôinóirấtnhiều!”Cónhiềutiếngcườikhúckhích.“Khihọclớpsáu,tôibắtđầuđọcrấtnhiều,vàkhivàolớpbảytôibắtđầuviết.Lênlớp10,tôiđãlàmlạibàikiểmtraIQvàtôiđãđạt150điểm.Cóbaonhiêungườiởđâychorằngmìnhcóthểdựđoántrướctươnglaicủamộtđứatrẻhaituổi?Đứatrẻđósẽlàmgì?Nósẽtrởthànhngườinhưthếnàovàlàmviệcgì?Bạncóbiếtđượcđiềuđókhông?”
Tôinhắmmắtlạivàđilạitrênsânkhấu,nhớrằngmìnhđangrấtcaohứng.Shakespearechạylăngxăngtrướcmặttôiởsátrìasânkhấu.“Mộtconchóthậtngoan!”
“Tôimuốncácbạnhìnhdungramộtđiềugìđó.Cácbạnđangmặcbộquầnáonhưthếnào?Cácbạncócảmthấynhữngđườngchỉmaytrênquầnáokhông?Nhữngmẩudâybuộc?Bànchâncủacácbạnnữa?Cácbạncóđangđitấtkhông?Cóđangdùngdépxăng-đankhông?Hayđangđiguốc?Hãycảmnhậnđôibànchâncủamình.Hãycảmnhậnvềáoquầncủamình.Hãycảmnhậnchỗngồicủacácbạn,vàlưngtựacủaghế.Hãyquansátmọingườixungquanhvànhữngmàusắctrênngườihọ!Nâu,đỏ,xanhnướcbiển,đen,vàng–vàcócảmộtchiếcáomàudacam.Hãynhìnlướtquanhàhátnày!Hãynhìnlêntrầnnhà!Kiểudángthậtđẹp,sàngỗ,vàhãynhìnnhữngbứctườngxungquanhvớichấtliệusợitổnghợpcuộnxoáy!Trênnthảmcónhữngvòngtrònvànhữngđườngkẻsọc.Cóquánhiềuhọatiết.
“Khicácbạnđangnhìnquanhkhánphòng,hãyvẫntậptrungtâmtrívàođôichâncủamình,quầnáocủamìnhvàchiếcghếmàbạnđangngồi.Phíabênnày,tôimuốncácbạnhãyhátcâu:“Chèothuyền,chèothuyền,chèothuyềnnào.”Họbắtđầuthựchiện,sựchúýngàycàngcaohơn.Tôichuyểnsangphíabênkiakhánphòng.“Còncácbạnchuẩnbịcùnghátbài“Chuôngngânvang”(JingleBells)nhé”.Nhómnàybắtđầuhátto,khôngcầnphảicổvũhọ.Tôihỏithậtto:“Cácbạn
cảmthấycácngónchâncủamìnhnhưthếnào?Lưngvàtaycủacácbạnnữa?Hãytiếptụcquansátchínhmình,nhữngmàusắcvàmọingườiởxungquanhbạn!”
Tôidừnglạiởchínhgiữasânkhấu.Sựsôiđộngthậtlàtuyệt.Tôiphảihétlênthậtto:“Bâygiờhãychuyểnchỗsangmộthàngghếkhácvànóichuyệnvớingườibêncạnhbạn”.
Hoàntoànhỗnloạn.Tôiphảirahiệuchomọingườibìnhtĩnh.Họlànhữnggiáoviênđượcđàotạorấtbàibản.
“Đâylàcuộcsốngvớiquánhiềuthứđốivớilăngkínhcủamộtngườitựkỷ!Họcsinhcủacácbạnbắtđầumộtngàymới
–nếuhọđãđượcngủ–bằngtiếngchuôngbáothức,nhữngâmthanhồnàocủagiađình,cóthểdonhữngđứatrẻkháctrongnhà,cóthểlàtiếngchósủa.Chúngphảichọnquầnáo,tắmrửa–cácbạncóthểhìnhdungmìnhcảmnhậnđượctiếngtừnggiọtnước,tiếngkéokhăntắmsộtsoạt,mùithơmsựcnứccủasữatắmvàdầugội?Sauđóđixebuýtđếntrường?Vàbạnmongđợimộtđứatrẻtựkỷhọcđượcnhữnggìvàolúc7h30sáng?”
Shakespearecấttiếngsủa.Tôiômlấynó,ghìmcảmxúcđangdângtràocủamìnhlại,vànhìnvàohưkhông.
“Mỗiconngườilàmộtmónquà.Nhữnghọcsinhtựkỷcủacácbạnđangtrảiquamộtthếgiớirấtkhác.Chúnglànhữnghọasỹ–bạnđãbaogiờnhìnthấychúngvẽchưa?Chúnglànhữngthisỹ–hãyxemnhữnggìchúngviếttrênFacebook(5).Vâng,chúnglànhữngđứatrẻrấtnhạycảmvàthườngmấtphươnghướng.”
Vuốtnhẹđôitaicủachúcúnđángyêu,nhìnvàonhữngánhđènđangchiếuratừcácôánhsángcủarạphát,tôinóinhữnglờikếtthúc.
“Mỗichúngtalàmộtmónquà,làmộttàinăng.Nếubạnlàmộtngườibiếtquansát,hãylàđôimắtcủahọcsinhtựkỷcủamình.Hãymiêutảthếgiớinày.Nếubạnlàmộtsửgia,hãyghilạinhữngtrảinghiệmnày,tạoramộtcáigiáđỡđểhiểuđượcthếgiớinày.Nếubạnlàmộtconngườigiỏivềtừvựng,hãyđịnhnghĩacáctừ,đọctừđiển.Hãykhiếnnhữnglờichâmchọctrởthànhviệclàmbấthợppháp.Mỗi
ngườitựkỷlàmộtmónquà.Sứmệnhcủabạnlàhãyhọccáchchấpnhậnđiềuđó,vàtìmkiếmmónquànày.Hãythayđổinhữngtừmàbạncó–đạiloạinhư“đổvỡ,”“mấtmát,”“đauđớn.”Hãychuyểnsangdùngnhữngtừkhíchlệhơnnhư“sángtạo,”“khácthường.”Hãythayđổichínhmình,vàcóthểlàmchothếgiớinàyanlànhhơn,thânthiệnhơn.Cólẽchúngtôisẽlựachọnđểbướcrakhỏithếgiớinộitâmcủachúngtôivàhòanhậpvàothếgiớicủacácbạn.”
HãythắpÁnhsánglên.
27
Giốngnhưnhiềubàihọctươngtự,câuchuyệncủatôikhôngcógìlàhoànmỹhayhoànthiệncả.Nókhôngnỗlựcđểđạtđếnmộtchuẩnmựchaytiêuchuẩnnào,vàcũngkhônggiúpaichuẩnbịchomộtbàikiểmtratiêuchuẩn.Nóchỉđơngiảnlàbàihọctừcuộcsốngmàtôichiasẻvớinhữnghọcsinhcủatôi.Đólànhữngbàihọctừbụcgiảngcủatôi,nhưngbụcgiảngđóvữngvàng,đãtrảiquathửthách,vàthànhthật.
Bởivìtôikhôngphảilàmộtkiếntrúcsư,mộtnhàsoạnnhạchaymộtnhânvậtcótêntuổinêntôikhônghyvọngtênmìnhsẽgắnvớinhữngtòanhà,nhữngbàiháthaynhữngsiêusaonàocả.Tuynhiên,nếuhọcsinhcủatôihiểurõvềBangàysinhnhậttheocáchhiểucủahọ,khôngphảicủatôi,tôisẽgiúptinhthầnnhânvăncủacácemtănglênởmứcmàcácemchưatừngtrảiqua.Giatàitôicósẽsốngtrongmỗihọcsinhcủatôi.
Cónhiềuhọcsinhcủatôiđanggặpnguyhiểmvàbịloạirakhỏilớphọcbìnhthường.Hầuhếtđềucómộtnhânviênquảnchế,đãtừngtrốnhọchoặcbỏnhàđi,vàđãbịđưavàotrạitạmgiamhoặcbịđưaratòaángiađình.
Trongnămhọcđầutiên,tôivàcácemhọcsinhđãhọchỏilẫnnhauđượcnhiềuđiều.Chúngđếntrườngđầyhănghái,hiếukỳvàtiếpthubàitheocáchcủatrẻcon.Cuốicùng,chúngkhôngcònlànhữngđứatrẻnữamàtrởthànhnhữngngườitrưởngthànhcótráchnhiệmthamgiavàokhóađàotạo.Chúngđeophùhiệucủanhữnghọcsinhmớitoanh,giốngnhưngườiđangđượchuấnluyệnbướcvàongàyđầutiêncủacôngviệcmới.
Chúngkhôngcảmnhậnđượchaythấuhiểuvaitròmớicủamìnhtrongxãhội,vìthếchúngphụthuộcvàosựhướngdẫncủatôitừnhữngngàyđầutiênchođếnnhữngngàycònlạitrongcuộcđờichúng.Tôibắtđầubằngviệcđặtcâuhỏichochúng:“Cácemcótấtcảbaonhiêulầnsinhnhật?”Câutrảlờicủacácemkhácnhautừsốlầnkỷniệmsinhnhậtchođếnsốlầncónhữngđiểmmốcmàôngbàvàbốmẹcácemđãtrảiqua.Nhưngtôibảocácem:“Cácemchỉcóbangàysinhnhậtthôi.”Nhữngngàycònlạichỉlàmốcđánhdấuthêmmộtnămnữatrongcuộcđời–theoquanđiểmcủatôi,đóchỉlànhữngđiểmquantrọngtrongcuộcđời,khôngphảingàysinh.Đầyvẻnghihoặc,chúnghỏi:“Thưathầy,thầynóithếnghĩalàsao?”Vàbàihọcđầutiênbắtđầu.
“Sinhnhậtđầutiêndiễnravàobấtcứngàynàocácembướcvàotrườngtrunghọc,”tôinóivớicácem.“Tuổithựcsựcủacácemkhôngquantrọngvìcónhiềuembướcvàotrunghọcởđộtuổikhácnhau.”
“Thếgiớinàykhôngcònnhìnnhậncácemnhưnhữngđứatrẻ,”tôitiếptục.“Bâygiờcácemlànhữngngườiđãtrưởngthành,nhữngngườiđangđượccuộcsốngđàotạo.Chamẹvàcộngđồngnàytintưởngrằngđãđếnlúccácemlãnhnhữngtráchnhiệmnàođó.Cácemvừabắtđầubướcvàogiaiđoạncủangườitrưởngthành.”
“Trongtrườngtrunghọccơsở,cácemtừnghọcvớimộtgiáoviênduynhấtsuốtcảngàyvàcóthểtựdochuyểntừlớpnaysanglớpkhácmàkhôngcầnsựgiámsátcủangườilớn.Ởtrườngtrunghọcphổthông,cónhiềuthờigianđểthựchànhhơnvàđólànhữnggiờdànhchotròchơi.Conđườngđểcácemtrởthànhnhữngngườilớnthựcsựđãhìnhthành.”
Chúnggậtgùlắngnghe,vàtôilạitiếptục.
“Tiếptheongàyđólàsinhnhậtlầnthứ18củacácem.Chodùemđangcònngồitrênghếnhàtrường,đãtốtnghiệprồihayđãbỏhọc,cácemluônđượcnhìnnhậnnhưngườilớn.Tráchnhiệmđóchínhlàtừbốmẹcácemvàđặtlênđôivaicácem.Đếnlúcnày,cácemphảithựcsựbiếtlãnhtráchnhiệm.”
“Bốmẹcácemkhôngcònchịutráchnhiệmnuôinấngcácemtừcơmăn,áomặchaycungcấpnhữngmáinhàđểcácemtránhmưanắngnữa.Sựtựdovĩđạixuấthiệntừchính“sinhnhậtlầnthứhai”
này,nhưngđồngthờicácemcũngphảisẵnsàngđểchịutráchnhiệm.”
Tôiđưaramộtvídụ:nếucácembịbắtgặpđangmóctúiởmộtcửahiệunàođóvàothờiđiểmcácemđược17tuổi11tháng,chủcửahàngsẽgọicảnhsát,nhưnghầunhưcảnhsátsẽlạigọiđiệnchobốmẹcácemđếnrồitraotrảcácemchohọ.Tuynhiên,nếucũnglàhànhđộngmóctúinhưvậyvàothờiđiểmcácemtròn18tuổi,chỉsausáutiếngđồnghồ,chủcửahiệugọiđiệnchocảnhsátvàhầuhếtcáctrườnghợpcảnhsátsẽtốngcácemvàotrạigiam,tấtcảchỉcầnmộtcúđiệnthoạivàmộtchiếccòngtay.Tôinóivớicáchọcsinhrằng,từtuổi18trởđi“ngườitaphảichịutráchnhiệmvớinhữnggìmìnhđãchọn,dùxấuhaytốt,chínhlàhọchọnmàthôi.Với“sinhnhậtlầnthứhai”,cácemcóthểđibỏphiếuvàcóthểhysinhvìtổquốccủamìnhrồi.”
Sauđó,tôihỏixemcácemcóthểđoánxem“sinhnhậtlầnthứba”làgì.Cómộtsốcâutrảlời,cólẽbởivìđâylàlầnsinhnhậtmàhầuhếtcácemởtuổivịthànhniênchờđợi.“Đúngvậy,”tôinói“sinhnhậtlầnthứbacủacácemlàkhicácemtròn21tuổi.Đólànghithứcchuyểngiaocủagiaiđoạnquantrọng.Saubanămthựchiệnnhữngtráchnhiệmvànghĩavụ,xãhộicảmthấycácemđãsẵnsàngchobấtcứviệcgìvàcảnhữnggìmàthếgiớinàycóthểđưarachocácem.
“Tronglầnsinhnhậtthứbavàcũnglàlầncuối,cácemcuốicùngcóthểmởtiệcnhưmộtngôisaonhạcrock,vàcácemcóvôsốcơhộiđểtiếpcậnvớichấtcồn.Cácemkhôngcònphảinhờnhữngngườithânlớntuổihơnđimuarượumạnh,lénlútróttrộmrượucủabốmẹđểuống,hoặchốilộchongườilạnàođóđimuarượuchocácem.Lúcnàycácemcóthểmuốncóbaonhiêurượutùythích.Nhưvậy,cácemthấysinhnhậtlầncuốicùngcủamìnhnhưthếnào?”
Tôimuốnkểchocácemnghecâuchuyệnvềmộtvụlàmănđãđượcchiếutrêntruyềnhìnhtrướcđó.Vụlàmănnàynàybắtđầutừmộtngườiphụcvụvàchiếcmáyphatrộnrượutạimộtquầyrượu.Ngườiphụcvụnàytrộnmộtsốloạinguyênliệuvớinhauvàsauđóđổmộtsốcồnvàochiếcmáyphatrộnrượu.Trướckhiđậynắp,anhtabỏvàođómộtchùmchìakhóaôtôvàsauđóbắtđầuấnnútchiếcmáyphatrộn.Tiếngcủanhữngmẩukimloạiđangđượcnghiềnnátragợichochúngtanhớđếnnhữngchiếcmóngtaycàolêntấmbảngphấn.
Bởivìcácemhọcsinhcủatôisốngtrongvùngcóđầyrẫynhữngngườinghiệnrượu,tôicảmthấymìnhđangbịépbuộckhikểchocácemvềnhữngsựviệchỗnloạnnàykhicóthêmchấtcồnvàobấtcứtìnhhuốngnào.Vớihyvọngchúngcóthểphávỡcáivòngluẩnquẩnnày,tôinóivớichúngrằngrượutạocảmgiácmạnhchobạn,làmchậmnhữngphảnứngcủabạnvàkhiếnbạnkhôngcònsángsuốtnữa.Tôinóivớicácemrằngtôirấthyvọngtrongquãngthờigiangiữasinhnhậtlầnthứhaivàlầnthứbacủamình,cácemhãytrởthànhnhữngngườilớncótráchnhiệmvàcóthểvữngvàngtrướcnhữnglựachọnnày.
Mộtsốhọcsinhhỏitôi:“Thưathầy,vậycònsinhnhậtlầnthứ25,30vàcả40củathầythìsaoạ?”
Tôinói:“Đóđơngiảnchỉlànhữngdấuấntrongđờimàthôi.Ởtrườngtrunghọc,cácemsẽhọccáchđểsốngcótráchnhiệm.Vàongàysinhnhậtthứ18,cácemphảichịutráchnhiệmgiảithích.Vàosinhnhậtlầnthứ21,cácemphảicócảhaiđiềunàyvàcơhộitiếpcậnvớicồnkhônggiớihạn.Bêncạnhbalầnsinhnhậtnày,cácemcónhữngdịpđểkỷniệm,vàkhiđócácemđạtđượcnhữngđiểmmốcquantrọngtrongcuộcđời.
“Chúcmừngsinhnhật,vàchàomừngcácemđếnvớinhữngngàycònlạitrongđời.”
28
Tôibiếtbốtôiđangbịốm,nhưngtôihyvọngôngcóthểsớmbìnhphục.Nhưngkhôngđượcmaymắnnhưvậy.
Ngàykhaitrườngtôiđãrấthứngkhởivàsẵnsàngđểbắtđầumộtnămhọctuyệtvời.Từtrướcđó,khilậpkếhoạch,tôiđãđặtrarấtnhiềuviệcđểtôibiếtrõtấtcảnhữngviệctôicầnlàmvàkhinàotôisẽcóthểlàmđược.Sauđó,trênđườngvềnhà,tôiđãnhậnđượccuộcgọicủamẹbáotincácbácsỹbảorằngbốtôichỉcòncóthểcóvàingày,thậmchícóvẻchỉcònvàigiờnữathôi.Tôilaođếnbệnhviện.Saukhichịgáitôiđến,chúngtôilầnlượtvàođểnóilờitạmbiệtbố.Trongbangườichúngtôi,tôilàngườithườngxuyênluitớiphòngbệnhcủabốtôinhất.Tôiphảixinlỗibốmẹvềnhữnggìtôiđãkhiếnhọphảiđaulòng.Tôikhôngphảilàđứaconluônngoanngoãn,nhưngbêncạnhgiườngbệnhcủabố,tôibiếtrằngtôicóthểcốgắng
đểtrởthànhmộtđứacontraingoanngoãnhơnnữa.Tôivuốtnhẹtócbố,trướckhicảmẹ,chịgáivàtôirangoàiăntạmcáigìđó.
Tôirờikhỏikháchsạnnơichúngtôivừaăntối,đibộvềbệnhviệnvìtôicầncókhoảngthờigianmộtmình.Khiđếngầnbệnhviện,cómộttiếngnóithôithúctôiquaytrởlạibệnhviệnvớibố.Tôibướcvào.Họđãchuyểnôngđếnmộtphòngởtầngkhác.Khitìmthấyphòngbố,tôibướcvàongồibêncạnhgiườngvàngắmnhìnông.Ngườiđànôngluôncaovờivợisovớitôigiờnằmđó,trônggiàvàxanhxao.Tôingắmnhìnôngcảgiờđồnghồ.Tôinhậnthấybốthởchậmhơnvàcóvẻmỗilúcbốthởcàngkhókhănhơn.ƠnChúalàbốvẫnngủ,nhờđượcdùngthuốc.
Cuốicùng,cómộttiếngnóinhonhẹkéotôitrởvềthựctại,rằngđãđếnlúctôiphảivềnhà.Mỗidầnđếnthămbố,tôiđềukhóc,nhưnglầnnàytôibiếtrằngtôisẽkhôngbaogiờđượcnhìnthấybốnữa.Tôikhócnứcnởnhưmìnhchưabaogiờđượckhóc.Tôilạivuốttócbốbởivìbốkhôngbaogiờđirangoàivớimộtmáiđầuchưachảigọngàng.Sauđó,tôibướcraxevàláixevềnhà.Khiláixe,tôiluônnghĩmìnhphảiquaytrởlại,nhưngcógiọngnóiởđâuđónhắctôirằngbốsẽkhôngmuốntôichứngkiếnbốlìatrầnvìbốtừngchứngkiếnôngnộitôirađinhưthếnàovàđiềunàyluônámảnhông.Tôitrởvềnhàvàđinghỉ.Vàolúc5h30,bốtôiđãrađi.Tôixinnghỉlàmcảmộttuầnsauđámtangvàcũngđểgiúpmẹtôibìnhtâmtrởlại.
Bốtôiđithậtrồi.Đólànhữnglờitệhạinhấtđốivớitôi.
Chỉcósựanủithựcsựđốivớitôitrongtuầnđólàmỗikhitôinhớlạilờibốđãnóirằngbốtựhàovềtôi.Mộttrongnhữnglầnđángnhớmàbốnóiđiềuđóvớitôilàkhitôiquyếtđịnhtrởthànhthầygiáo,vàmộtlầnnữalàkhitôiđượcchọnvàodanhsáchHộiGiáoviênNhàvănTựdo.
Tôidạyhọcvìtôiyêucôngviệckhôngbaogiờnhàmchánnàyvàluôncónhữngđiềubấtngờ.Khitôiquaytrởlạilớphọctrướckhingàyhọcbắtđầu,cómộtbứcthiệptựlàmrấtlớnđặttrênbàntôi.Tấmthiệpđócóchữkýcủatấtcảhọcsinhcủatôi,đồngnghiệpvànhữngngườiquảnlýtrongtrườngtôi.Tôiđặttấmthiệpxuốngvàkhócvìvuisướngkhitôiđượcởtrongmộtngôitrườngmàtôiyêuđếnvậy.
29
Giáodụclàâmnhạc,vàâmnhạclàgiáodục.TôikhôngliêntưởngđếnmốiquanhệgiữahaiyếutốnàychođếnkhitôigặpTommy.Máitócvàng,dàivàbùxùcủacậubécùngvớiniềmsaymêtrượtbăngkhiếncậukhácbiệtvớinhữngđứatrẻkhác.Tommyvàolớptôimuộnnêncũnghơithiệtthòivàcậubébiếtrấtítvềnhữnggìlớpđanghọc.Theothôngtintừcácgiáoviênkhác,tôibiếtrằngTomđanggặpphảicùngmộtrắcrốitrongtấtcảnhữnglớpcậubéđãhọcqua.Tôiđểýthấytronggiờhọccậubéluônsaysưanhìnvàobảnđồthếgiớitreotrêntườnggầnbàncủamìnhhơnlàchúývàonhữngđiểmtôiđanggiảngtrongbàihọc.Mỗikhiđếnhạnnộpbàitập,cậubébiếnmấttăm.
ChẳngbaolâusaukhiTommytrởthànhhọcsinhcủatôi,mộthômtôiđangởnhàchuẩnbịchobuổibiểudiễnhàngtuầncủabannhạccủatôi.Bởivìbạnluônmuốnngheâmthanhtốtnhấttừnhạccụcủamình,nênviệcchuẩnbịcủatôibắtđầutừviệclêndâyđànghi-ta.Khicăngdâynọhaynớichùngdâykia,ngườinhạcsỹsẽđiềuchỉnhđểtạoranhữngâmthanhuyểnchuyểnvàhàihòa.Đầutiên,chínhbốtôiđãlêndâyđàn.Tôinhờbốchỉnhđànchomìnhtrướckhichơi.Saukhitôihọcđượccáchđểtựlêndâyđàn,tôiđãkhôngnhờailàmviệcnàychotôinữa.
TôihìnhdungrằngnhữnggìmàTommytrảiquaởtrườngcólẽgiốngnhưđiềunày.Cókhảnănglàcậubékhônghòanhịpvớinhữnggìchúngtôiđanglàmởtrường.Cũnggiốngnhưnhữngdâyđànghi-tacủatôi,Tommynênhòahợpvớilớpchúngtôi.Tôinảyramộtýtưởng,vàtôiđãghichéplại.Sauđó,tôiômlấycâyđànvàbắtđầulênđường.
Tuầntiếptheo,tôigặpriêngTommyvàtìmhiểuxemembiếtgìvềThếchiếnI–chínhlàthờiđiểmmàchúngtôiđanghọc.Cậubébiếtítthôngtinđếnnỗitôinhanhchóngnhậnrarằngtấtcảtintứcđềumớimẻvớinó.
Tôinghĩrằngchodùthôngtinlàmới,Tommycóthểhòađồngvớicảlớpnếucậubécóthóiquenhọctậptốt.Tôihỏiem:“Emcóhọcbàihaydànhthờigianđểcốgắnghoànthànhbàitậpởnhàkhông?”Cậubénhìnraxamộtláttrướckhitrảlờitôibằnggiọngđiệudàitưởngnhưvôtận:“Ummm....”
Tôiquyếtđịnhđếnthămnhàcậubévàtựtìmhiểuxemvìsaocậubétránhtrảlờicâuhỏicủatôi.KhiTommyramởcửavànhìntôiđứngởbậcthềm,tôicócảmgiáccậubébắtđầumuốn“đùnraquần”mất.Tommysốngcùngvớibà.Khitôingồinóichuyệnvớibà,chúngtôinóichuyệnvềmộtvàicáchđểgiúpcháubàhọctốthơnởtrường.Tôigợiývớibàcầnyêucầucậubélàmxongbàitậpởnhàrồimớiđượcphéprakhỏinhàđitrượtbănghoặcđichơivớibạnbè.Chúngtôitạoramộtgócđểlàmbàitậptrongphòngcậubé,cảbachúngtôicùngngồixuốngvàlậpramộtsốđiềuchúngtôimongđợiởcậuphảihoànthànhsaugiờhọc.TôikèmcặpTommyhaibuổimộttuầnsaugiờhọcởtrường,giúpcậubétheokịpchươngtrình.
MụctiêucủatôikhithựchiệnnhữngviệcnàynhằmgiúpTommyhòanhịpnhữngthóiquenvàquanniệmcủamìnhvớicáchọcsinhkháccủatôi.Khicậubébắtđầuthamgiavàocáccuộcthảoluậntronglớpvàbắtđầutrảbàiởnhà,tôicóthểnóithêmmộtlầnnữarằnglớphọccủatôiđãđạtđếncaođộhoànhảo.Giốngnhưbốtôi,tôicầndạyTommyđiềuchỉnhviệchọctậpcủaemsaochocuốicùngemcóthểtựlàmmộtmìnhđược.Cómộtđiềumộtngườichơiđànghi-tacầnluônluônghinhớlàcâyđànghi-takhôngbaogiờtựsodây.Chúngcầnđượclưuýthườngxuyênđểđảmbảocácâmthanhcủanốtnhạccócaođộtươngứngvớinhau.Ngườisửdụngđàncầnchúýxemâmthanhdocácdâyđànphátranhưthếnàokhigẩyđàn.Chẳngcókhinàocácdâyđànkhôngcầnsolạidâymàdùngngayđược.Đốivớimộtngườithầy,cácemhọcsinhcũngnhưvậy.Mộtkhigiáoviênhiểuđượccáchlêndâyđànnhưthếnàotronglớphọcthìâmthanhđượctạorasẽhayhơn.
30
Cảlớphọcnáoloạn.
Ngaytrướckỳnghỉđông,cómộtgiáoviênsaubốnthángdạyđầutiêncủanămhọcđãbịyêucầukhôngphảiquaylạidạyvìchấtlượngdạycủagiáoviênđókhôngtốt.Tôiđãđếnlớphọcđónhiềulầnđểxemngườigiáoviêntrướcđóđứngtrướclớpgiảngdạynhưthếnàokhimàlũhọcsinhbêndướiđangtranhcãi,đánhnhau,chơibàingaytrướcmắtanhta.Xemxétkhôngkhíhoàntoànrấtkhácthườngcủanămhọctrướcđó,mộtnămhọcmàchínhtôichứngkiếncóchínhxác
71cánbộgiáoviênđếnvàđi,nhiềuhọcsinhcócảmgiácrằng
chúngcóthểkhiếnbấtcứgiáoviênhaycánbộnàocủanhàtrườngrađi.
Cómộtđiềunựccườilàtôinhậnranhữnghọcsinhnày.KinhnghiệmcủamộtngườidađenLatintừnghọctrongnhữngtrườnghọccôngởCaliforniađãtạochotôisựnhạycảmkhicácgiáoviênkhácđánhgiávềtôi–họlàkiểugiáoviênrấtítkhichophépphảnhồi.Họđốixửvớihọcsinhcủamìnhnhưnhữngcáithùngrỗngcầnnhồithôngtinnọkiavàochứkhôngphảinhưđốivớinhữngconngườithựcsựcónhữngkinhnghiệmquýbáuvềđiềugìđóđểnóiravànhữngbàihọcđểdạy.Nhữnggiáoviênnàythườngkhôngbiếtvềnhữngkinhnghiệmtrướcđó,sựkhácnhauvềvănhóavànhữnggiátrịmàcácemhọcsinhcủahọcó,vàsựthậtvềnhữnggìcácemhọcsinhcủahọphảinỗlựcđểchốngchọihàngngày.Vànhiềukhi,thậmchíhọnhậnranhữngsựkhácbiệtnày,họkhôngtìmrađượcnhữngcáchphùhợpđểgắnkếtnhữngkhíacạnhnàytrongcuộcsốngcủacácemhọcsinh.
Trongngàytrọngđạinày,côngviệcchocảthángsắpdiễnra.Tôiđãmờivịhiệutrưởngvàmộtsốphụhuynhhọcsinhđếndự,nhữngngườiđangnóichuyệnxônxaotrongphòng,chẳngdễdànggìcóthểkhíchlệhọcsinhchọntừngữcẩnthậnvàsuynghĩvềhànhvicủamìnhchonhữngdịpnhưthếnày.Nhưngngàyhômnaykhôngphảinóivềngườilớn.Cácemhọcsinhđangởbêncạnhhọ,đầytựhàovàhăngháiđểchiasẻnhữngđiềubímậtrằngchúnglàaivàchúngpháthiệnranhữngđiềugìvềbảnthânmình.Chúngngồiimlặngnhưngtôicảmthấychúngnhưđangngồitrênđốnglửa.
MặcdùchủđềcủanămnaylàcácnềnvănhóaphươngĐôngcổđạivàtôiđãtiếpquảnlớpđượchơnbốntháng,họcsinhcủatôichưahọcđượcchútnàovềcácnềnvănhóacổđại.Thậtkhôngmaylàcácemhọcsinhcủatôikhôngchịuthamgiavàocáchoạtđộngcóýnghĩanhằmgiúpchúngtìmhiểuvềnhữngconngườivàcácnềnvănhóacổxưa,hoặcítnhấttôicũngcóthểbắtđầutừđiểmxuấtphátnhưvậy.Tôiquyếtđịnhđểchohọmộtcơhộiđểdạynhau,vàtôinữa,vềnhữngkiếnthứcnhưvậy.
Tôithamgiavàomộtđềánlịchsửcánhân.Mụcđíchlàtạođiềukiệnđểcácemhọcsinhtìmhiểunhiềuhơnvềnềnvănhóacủachínhcácem,giaotiếpvớicácthànhviêntronggiađìnhnhiềuhơn,nghiêncứu,tậphợpdữliệuvàthôngtin,sauđógiảnglạichocácbạncùng
họcvàcácgiáoviênkhácxemcácemđếntừđâuvàcácemlàai.Chúngtôiđãchianhỏchủđềvănhóathànhnhiềugócđộkhácnhau,vídụđịalý,nềntảnggiađình,cácđềtàikhácnhau,tháiđộđốivớinhữnggìchưabiết,giaotiếp,nghệthuậtvàmỹhọc,vàsựtáitạo.Mộtsốhọcsinhthườngbaydướirada–nghĩalànhữngemhaythẹnthùngvàkémtựtinnhất,thậmchínhữngemluôngiấumình–ngồingayngắntrênghếcủamìnhđợiđượcđếnlượtlêntrìnhbày,vừađợivừacắnmóngtay.Nhữnghọctròcưngcủatôi–nhữngcáitênmàtôicóthểnhớngaytrongbuổihọcđầutiênvànhắclạinhữngcáitênnàythườngxuyênhơnnhữngtênkhácvìsựhoạtbátcủacácemvàsẽluôntínhđếnnhữngcáitênđóvìmuốnđượcnhưvậy–thìđangmỉmcườicóchútcăngthẳngvàngồirấtyênlặng.Cảcănphòngthơmphức.Cónhiềuhọcsinhmangthứcănmàcácemđãchuẩnbịcùngbốmẹvàôngbàởnhàtừtốihômtrướcđếnlớp.Tôithấyđóicồncào.Tôiđãkhuyếnkhíchcácemmang“thứcăncủadântộc”mìnhđếnlớp.Hip-hop,samba,salsa,bachata,reggeton,reggae,vànhữngloạinhạcdângiankhácđượccácemhọcsinhmangđếnlớpđangđượcbậtlênvàphátratừchiếcloathùngnhỏtrongkhichúngtôiđangchờđợimọingườicùngổnđịnhchỗngồi.
Mộtemhọcsinhrấthayngượngngùngđãdũngcảmxungphonglêntrìnhbàytrước.Vớinụcườithậttươimàcậubécốtìnhchegiấu,cậuđãđĩnhđạcđứnglêntrướclớpđểbắtđầu.
“Xinchào,tôitênlàPJvàbốmẹtôiđượcsinhraở
Bra-xin,”cậubébắtđầu.
Ngaysauđó,mộttrongsốnhữngcậuhọctròcábiệtđầyngạomạncủatôi,Miguel,nóithậtto:“Saocậunóiphétthế?Cậulàngườidađen!”
TôinhìnMiguelđầykhiểntráchvàbặmmôivớicậubé.Nóngồitựalưngrasaughếvàlẩmbẩm:“Ồ,trôngcậuấyrõlàdađenmà.Emlàmsaomàbiếtđược?”
PJlậttờgiấyghichéptrongtaymình.Tôigậtđầuvớicậubévàcậubétiếptục.CậubékhẳngđịnhvớimọingườirằngmặcdùnhiềungườinghĩrằngnóxuấtthânlàngườiMỹgốcPhi,thựaranólàngườiBra-xinvànótựhàovềđiềuđó.
CậubékểvềcâuchuyệnchamẹmìnhđãđếnnướcMỹnhưthếnàovàchuyệnnhữnglầncậuđãvềthămđấtnướcBra-xincủamìnhrasao.Miguelnóidõngdạc:“Ồ,mọingườihẳnđãbiếtvềnhữngcôgáixấuxíởBra-xin.Chắcmọingườiđãxembăngvideo“Snoop”rồichứ?”Tấtcảmấycậubétronglớpđềugậtđầuđồngtìnhcứnhưchúngkhôngphảilànhữngcậubémới11tuổivậy.PJtiếptục:“ThựcraởBra-xincónhiềuphụnữxinhđẹpđấy.”Cậubémỉmcườiláulỉnh.“Ngoàira,chúngtôicòncónhạchaynữa.”
PJhỏitôixemliệucậubécóthểmởđĩaCDkhông.Tôiđưađĩacủacậubévàođầuđĩa.Cảcănphòngyênlặng.Cónhiềutiếngcườixungquanhtôi,vàtôinhìnsangmấyphụhuynhgầnđó,họđangthìthầmvớinhauvàcườiPJ.Cậubévẫnđứngđómỉmcười,lắcmìnhhếtbênnàylạibênnọ.Khitôiấnnútplay,âmthanhthậtlạlùngcủanhữngtiếngsôilạoxạovàtiếngtrốngcủamộtbannhạcsambaphátralàmsayđắmmọingườiởđó.Saumộtvàigiây,chúngtôichỉcònngheâmthanhduynhấtlàtiếngtrốnghòalẫntiếngtiếnghuýtsáongânvang.BấtngờPJbậtlênnhảy.Cậubévẫnmỉmcười,vàhétvangátcảtiếngnhạc:“Đâylàsamba!Vàđâylàcáchnhảyđiệunày!”
Mộtvàihọcsinhnhìntôi,mỉmcười,hơilúngtúngmộtchútvìkhôngaihìnhdungsựviệclạinhưthếnày.Nhưngtôicócảmgiácmộtsốngườithựcsựmuốnthamgiavàovũđiệunày.Tôihỏixemcóaimuốnthửnhảykhông,vàcómộtvàiemgáigậtđầu.ChúngđứnglêncạnhPJ,PJngừngnhảyđểhướngdẫntừngbướcchocácbạn.
Dầndầncónhiềucôbéđứngdậyvàcuốicùngmộtvàicậubécũnghòavàonhảy.Ngaysauđó,mộtsốphụhuynhcũngđứngdậythamgiacùngtốpnhảy.Tôiđứngphíacuốilớp,cốgắngghisâuvàokýứcnhữnggìtôiđangchứngkiến.Côhiệutrưởngbướclạigầntôivànắmchặttaytôi.Côkhencảnhtượngthậtlàđẹp.Tôiphảithừanhậnlànhưvậy.
31
“Nếulàmviệcđókhiđứngthìbạngáivẫncóthểmangbầuđúngkhôngạ?”
Tiếngchuông“khôngthíchhợp”củatôingânlênkhicậubéhỏitôicâuhỏiđó.Tôinghĩrằngnóđanglàmtôibốirối.
“Thậtvậyà?”,tôibuộtmiệnghỏi.
Tôicònnhớkhitôiởđộtuổicậubéthìtôiđãđượcgiáodụcvềgiớitính.Nhữngngườithamgiavàobàihọc–cảgiáoviênvàhọcsinh–đềumuốntrốnđiđâuđó,hoặclàmviệcgìđókhácchođỡngượng.Tôinhớtấtcảcáctàiliệuđượcpháthaynhữngđoạnphimđènchiếuđềukhôngđượcmọingườichútâmtheodõi.Điềutôikhôngthểnhớlàcókhinàođócóviệctranhluậntrungthựcvàthẳngthắnvềtìnhdụcvớimộtaiđómàngườiđócóthểtrảlờitôimộtcáchtrựcdiện.Tôicũngkhôngnhớcókhinàochamẹtôiđã“nóichuyện”nàyvớitôikhông,vàchắcchắntôikhôngnhớgìvềviệcthầygiáodạyvềsứckhỏechưatừngnóivớitôiđiềugìkhácngoàikiếnthứcsinhhọccơbảnđằngsauviệccóembé.Tôinhớrõmìnhmuốnbiếtnhiềuhơnthếnếuaiđósẵnsàngnóichotôibiết.
“Ồ,cóthểnhưvậykhôngạ?”
“Ờ,ngườinữcóthểcóbầubấtcứkhinàocóquanhệnamnữ,”tôitrảlời,rấtthậntrọngđểkhônglộrõrằngđólàlúckhóchịunhấttrongsuốtthờigiantôitừnglàgiáoviên.
“Ồ,đượcrồiạ...Cảmơnthầy.”
Tôithựcsựhyvọngkhôngkhuyếnkhíchthêmaiđótronglớplàmviệcnày,nhưngtôikhôngthểkhônghỏithêm:“Tạisaoemlạimuốnbiếtđiềunày?”
“Bởivìchúngemđãhọcxongmônhọcvềgiớitính,nhưngkhôngcólúcnàochúngemđượcphépđặtcâuhỏi.Tấtcảnhữnggìchúngemđượchọclàthôngquagiấyvàtainghe,chỉcóvậy.Emtừngnghenóingườinữkhôngthểmangbầunếuquanhệởtưthếđứngnhưngemkhôngtin,vìthếemphảihỏilạiđểbiết.”
Tôichợtbuộtmiệnghỏiramộtcâutrướckhikịptrấntĩnh:“Aibảovớiemnhưvậy?”
“Mộtgãnàođóạ.”
Khárõrànglàchẳngcógìthayđổivềcáchgiáodụcgiớitínhvànhữnggìbọntrẻnóichuyệnvớinhau.Tôinghĩrằngcólẽtôicầnlưuývớigiáoviêndạymôngiáodụcgiớitínhlàtrongnămhọctớicôấy
cầndànhthờigianđểhọcsinhđặtcâuhỏihoặccólẽnêncómộthộpcâuhỏichohọcsinh...
Tôibừngtỉnhsuynghĩmiênmankhicónhữngcánhtayđangvẫytronglớphọc.Tôibiếtrằngvàolúcđótôicóthểgiốngnhưnhữnggiáoviênvàphụhuynhkháckhikhôngthẳngthắnvàcởimởthảoluậnvềgiớitínhvàquanhệtìnhdụcvớicácemhoặctôicóthểtrảlờimộtvàicâuhỏikhiếntôithấykhôngthoảimáitớimứckhótin.Tôiđãchọncáchlàmthứhai,vàchỉmộthơithởsâu,chúngtôiđãtháogỡđượcvấnđề.
“Nếudùngtớihaibaocaosu,liệungườinữcóthaiđượckhôngvàtacóbịnhiễmbệnhvềtìnhdụckhôngạ?”
“Nếuquanhệvớimộtcôgáimớilớnthìnócóbịchảymáukhôngạ?”
Nhữngcâuhỏinhưvậycứtiếptụcđượcđặtratrongvòng60phúttiếptheo.Lầnlượttừngcánhtaygiơlênđểhỏi.Hầunhưmỗihọcsinhđềucómộtcâuđểhỏi,vànhữngemkhônghỏicũngchămchúlắngnghecâutrảlờichocâuhỏicủangườikhác.TôigiảiđáptấtcảtừnhữngkiếnthứcvệsinhcơbảntớiviệcđốiphóvớibệnhAIDS/HIV.Nhữngđứatrẻkhaokhátkiếnthức,vàkhicuộcthảoluậncủalớpcàngdiễnralâuhơn,tôicàngthấydễchịuhơnkhinóiranhữngtừnhư“dươngvật”,“âmđạo”và“âmvật”.Bọntrẻkhôngcườihayrúcríchvớinhau;chúngchỉlắngnghevàđặtranhiềucâuhỏihơn.Tôinhậnrarằngchừngnàochúngđủdũngcảmđểđặtcâuhỏithìtôicũngcóthếđủcanđảmđểtrảlờichúngnhữnggìchúngmuốnbiết.
Khingàyhọctrênlớpkếtthúc,bọntrẻsắpxếplạisáchvở,vànhữnghọcsinhkhởixướngnhữngcâuhỏiđầutiênnóivớitôi:“Cảmơnthầyạ.Embiếtlàthầycóthểtrảlờicâuhỏicủaemmà.Thầybiếtrấtnhiềuđiềuvàthầylàmộtthầygiáokhôngengạiđiềugìcả.Xinlỗithầyvìcónhiềucâuhỏingoàilềạ.”
“Ồ,cógìđâuem”,tôinóidối.
Nhưngtôipháthiệnrarằngcómộtđiềuđángsợhơnnhữngcâuhỏikialàkhicácemkhôngcóaiđểtrảlờitấtcảnhữngthắcmắcđó.
32
Cộngsựcủatôi–Johnsonvàtôiđangđikiểmtrakhunhàởcủahọcsinh.Khoảngcáchgiữahailầnchuôngreochỉkéodàibốnphút,nhưngdườngnhưnókéodàilêthêvôtậnkhinghetiếngngườitalahét:“Đihọcđi!”“Kéoquầnlên!”“Đivàođúnglốivàogiảngđường!”“Khôngđượcnóito!”“Khôngđượcchửithề!”“Khôngđượcxôđẩy!”“Nhanhnhanhrakhỏinhàvệsinhđi!”Tiếngchuôngđủngđỉnhreolên,vàcóvẻnhưtấtcảhọcsinhđãởtronglớp.AnhJohnsonvàtôibướcvềphíaphònglàmviệccủatôi,đangnóichuyệnvềtuầntrướcđóđiênkhùngnhưthếnàothìgiậtmìnhvìtiếngnổnhỏ.Bùm!
Âmthanhphátratừphòngvệsinhcủamộtcậubé,ngayởphòngchúngtôivừađira.Johnsonvàtôichạybổvềphíaphòngvệsinhđó,lolắnglàchắccậubéđãbịthương.Khimởcửaphòngvệsinh,chúngtôinhìnthấymộttrongnhữnghọcsinhmàtôiyêuquýnhất,Donte,đứnggiữavũngnướcnhàvệsinhvàbệsứvỡtung.Quầncậubéướtsũngnước,vàtrôngvẻmặtlúngtúngcủanókhiđóthậtbuồncười.Chúngtôichắcchắnnókhôngbịđau,chodùcónhiềumảnhsứvỡvăngtungtóetrênsànnhà.Saukhingóquasựviệcvàimlặngmộtlát,Johnsonbảo:“Thậtbuồncườilàchắcaiđótrongnhàvệsinhđangxảnướcbồncầuhoặchẳnlàemcóvấnđềnghiêmtrọngkhiđivệsinh!”Chúngtôicùngcườiphálên,vàmặcdùđangthộnmặtvìlúngtúng,Dontecũngphảibậtcười.
“Cóviệcgìvậy?”,chúngtôihỏi.Dontethừanhậnemđãđứngtrênnắpbồncầuđểhútthuốc.“Nhưthếnàyạ”,cậubégiảithích:“Khiaiđónhìnquaváchngănnhàvệsinhsẽkhôngthấychânem,emthìcóthểnhìnthấyaiđangđitớitừphíatrêncủaváchngăn.”Lúcđótôichợtnghĩ:“Nhữngđứanghiệnthuốcchắcchắnlàmộtnhómcóthểxácđịnhđược.Chúngsẽlàmnhữngviệcnựccườiđểđượcchúý.”Dontekhôngphảilàngoạilệ.
Nhữngtìnhhuốngnhưvậykhôngthểbỏquađược,vàchẳngmấychốcnótrởthànhđềtàichocáccâuchuyệnphiếmphatròhàngngàyvềDonte.Dontekhómàtrởthànhchủđềđểchúngbạnlấylàmtròcườivìthườngcậubélàchủtròcườinhạongườikhác.Thấycậubébịtrêuchọc,tôikhôngthểkhôngnghĩtớimộtvídụtuyệtvờichoviệc“gieogìgặtnấy”.Vàingàysauđó,Dontenóivớitôi:“ThầyCarterạ,emnghĩemsẽcốgắngbắtđầulàmviệctốt.”Aicóthểbiếtđượcrằngviệcngườitalàmbẽmặtmộtaiđócóthểgiúpngườiđóphảihànhxử
đúngđắnhơn?
Sựthựclàcácemthiếuniênbắtđầulàmmọiviệcrốitunglên,vàcầncóaiđógiúpchúnggomnhặtnhữngmẩulộnxộnđólại.VụviệccủaDontegợichotôinhớlạilầntôiquyếtđịnhcắttócrấtngớngẩnvàbốtôiđiêntiếtlên.Tôivẫnnhớnhưinngàyđó.
“Thằngkia,màylàmcáiquáiquỷgìtrênđầuđấyhảcon?Màybịmấttrírồiđấyhả?”
Vôcùnghoảngsợtrướcsựnổigiậncủabốtôivàkhôngbiếtphảinóigì,tôibuộtmiệng:“AnhT.ởĐộiAcũngcómáitócnhưvậyạ.”Saukhitôiđãkiếmđượccáitông-đơcũvàcắttóctheokiểuMohawk(thổdânBắcMỹ)ởtrườngtrunghọc,tấtcảnhữnggìtôibiếtlàtrôngnórấttuyệtvớitôivàanhT.cũngcócáiđầukiểuấy.Đólàtấtcảnhữnggìtôiquantâm.
Nhữnggìtôihọcđượctrongmườinămđượcdạydỗlànhữnglúckhôngngờtớitrongcuộcđờimìnhnhưvậycóthểcóíchvàkểcảnhữngngườigặprắcrốinhiềunhấtcũngthấyýnghĩacủaviệcnày.Donteđãhọcđượcmộtbàihọc,cóvẻnhưvậy,nhưngchỉcóthờigianmớitrảlờiđược.Trướclúcsựviệcnàyxảyra,tôichưabaogiờcóthểbảoDontethôingaynhữngviệclàmnghịchngợmcủanó.Ngheđượcchínhcậubénóinómuốnthayđổi,điềunàythựcsựlàbướckhởiđầu.Mộtsốngườitrongchúngtađượcaiđóbảorằngmìnhcầnthayđổiđi,nhiềungườitrongchúngtanhiềulầnbịrơivàonhữngtìnhhuốngkhóxửtrướckhichúngtabắtđầuthayđổi,vàsốcònlạisẽphảichịuđứngtrongchínhđốngphânmàmìnhtạora.
33
Thậtlàsailầmkhimangtheo300đôlatiềnthuênhàđếncâulạcbộđọcsáchvàlớptậplàmvănsángtạohàngtuầnmàtôidạychocáccậuhọctrò16,17tuổicủatôi–nhữngđứatrẻbịxửtộinhưngườilớnđangởtrongtù.Đếncuốigiờdạy,chiếcvílépkẹpcủatôicùnggiấyphépláixevàcácthẻtíndụngđãbiếnmất.
MộtđồngnghiệpcủatôilàLeslievàtôitừnglànạnnhâncủamộtkếhoạchhànhđộngđơngiảnnhưvậy.Antonio,mộtcậubénhỏthó,ethẹnvớiđôimắttovàbuồnnépsauđôibờmidàiđãtiếnlạigầntôi.Nhiềutuầnvừaqua,cậubéđãnóivớichúngtôirằngnókhông“làm
cácbàitậplàmvăn.”Rồiđộtnhiêntuầnnàycậubéxuấthiện,đứngtrướcmặtchúngtôivớimộttờbáođangmởravàhỏi:“Dạ...,côcóthểchoemmộtsốđềbàiđểviếtkhôngạ...Nhiềunhiềumộtchútạ?”
Đólàgiấcmơcủamộtngườigiáoviênđứnglớp,mộtbướcđộtpháthựcsự.Ngaylậptứctôiđưaramộtloạtcácchủđềđểviết:“Nếubạnthựcsựhiểuvềtôi,”“Mộtngàyđángsợnhấttrongcuộcđờitôi,”“Ướcmơcủatôi”.Cótớibốn,nămhọcsinhkhácùađếnvâyquanhtôivàcũnghỏixinchủđềviếtdànhchocácemvàhéttoánglênđểđặtcâuhỏi.
Khitôiđangvuisướngtrướcnhữngthànhcôngcủamình,mộtnhómhọcsinhthứhaidoDelontedẫnđầu,mộthọcsinhcábiệttrongđámtrẻvàchủmưucáctròquậyphá,túmlấynắmtiềnvàbắtđầurảinókhắpnơi.Khinhậnrachúngtôiđãbịlừa,tôitựanủimìnhrằngítnhấtchúngcũngđanghợptácvớinhauđểlàmgìđó.Chúngtôivẫnluôncốnuôidưỡngtìnhanhemgiúpđỡlẫnnhaugiữatấtcảcáccậubévốncứrađườnglàtrởthànhkẻthùcơmà.
Tôikhôngbiếtlýdovìsaochúnghànhđộngnhưthế,nhưng300đôlatiềnmặtđểngỏtrongtúicủatôiquảlàmộtmụctiêuhấpdẫn.Mộtthựctếđángbuồntrongnhàtùlàtùnhâncầntiềnđểmuacảnhữngvậtdụngthiếtyếunhấtnhưkemđánhrăngvàchấtkhửmùi.Nếubạnkhôngcóaiđócungcấptiềnchomìnhthìbạnphảitựkiếmnó.Nhưngtôivẫnthấymộtcảmgiácbuồnnônvìchoángváng,thấtvọng,vàxấuhổvìsựngâythơcủamình.TôiđoántôicứnghĩmộtmốiliênhệmậtthiếtđãđượchìnhthànhtronglớpvàđiềunàysẽngănbấtcứnguyhạinàoxảyđếnvớiLeslievàtôi.
Tôibáochoviêncaitùphụtráchđưacáccậubévềphònggiamvềviệcđãxảyravàbịôngtaquátchomộttrậnvìđãmangtiềnvàonhàtù.Khiravề,tôicứtựhỏikhôngbiếtmìnhsẽbiếnviệcnàythànhmộtkinhnghiệmđểtruyềnđạtlạinhưthếnào.
Tôikhônghyvọngsẽlấylạiđượctiền,thếnênkhiviêncaitùđeogăngtaycaosuvàovàlấyramộtchiếctúiplasticđựngđầytiền,tôicảmgiácnhưngườiđánhrơithấylạiđồbịmấtvậy.Tôithấylạlàtiềnlạiđượcđựngtrongmộtchiếctúi,nhưngnghĩhọlàmthếlàđểbảovệbằngchứng.
“Tôinghĩlàcônênkhửchấtbẩn,”ôngtanói.
Khửchấtbẩn?Ôngtađangnóigìthếnhỉ?“Ôngnóirõhơnđượckhông?Ôngkhuyêntôinênkhửchấtbẩnbằngcáchnào?”
“Thưacô,tôicònphảicanhgácmộtnhàgiamgồm2.000phạmnhân.Tôikhôngcóthờigianđểchỉcôcáchkhửchấtbẩn.Ởđâycó280đôla,gồm14tờhaimươiđô.Chúngtôikhôngtìmđượctờhaimươiđôcuốicùng,xinlỗicô.”
Khôngthểtìmđượctờhaimươiđôcuốicùng?
Khivềnhà,tôigọiLeslievàhỏixemcôấynghĩ“khửchấtbẩn”nghĩalàgì?Côấycườicànglúccàngto,vàcuốicùngnói:“Ôitrời,tiềncậudínhphânrồi!”
Cáigì?Mọichuyệnbắtđầutrởnênrõràng.Viêncaingụcgiảithíchrõhơnởbuổihọckếcủachúngtôi.Saukhiđượctôibáo,ôngtalôitấtcảcáccậunhócvàophòngtậpthểdụcvàlộttrầncácemrađểkhám.Sốtiềnđóđãđượcchiađều.
Vàobuổihọctiếptheo,tôilolắngđếnnỗigiọngnóicũngrunrun.Tôibắtđầu:“Tuầntrướccôthấyrấtbuồn,vàcôđangcốhiểuvìsaocácemlạilàmnhưvậy.”Cácembắtđầungọnguậytrênghế,vàhầuhếtcáccặpmắtđềunhìnxuốngnềnnhà.Tôitiếptụcchocácembiếthànhđộngcủacácemđãảnhhưởngđếntôinhưthếnào,vàtôiquantâmđếncácemvàmuốnthalỗichocácemrasao.Tôicũngchocácembiếtlòngtingiữachúngtôiđãbịphávỡ,vàchúngtôisẽphảicốgắngđểlấylạinó.
Saumộtlátimlặngkéodài,Antoniolínhí:“Emxinlỗivìnhữnggìcôđãtrảiqua.”Sauđónhữngemkhácbắtđầuxinlỗi.Mộtvàiemnóimìnhkhôngthamgia,nhưngnóichunghômđólàbuổihọcchiasẻcảmxúcthật.
Lesliehỏi:“Cácemđãbaogiờnghĩcácnạnnhânkháccủacácemđãphảitrảiquanhữnggìkhông?”Cáccâuchuyệnbắtđầuđượckểravềviệchầuhếtcácemđãtừnglànạnnhâncủacácvụtấncôngvàcướpbóc.Cácnạnnhânkháccủacácemlànhữngngườicácemkhôngbiếtmặtvàkhôngbiếttên.Cácemhiếmkhinghĩđếnviệchànhđộngcủamìnhcóthểgâyranhữngảnhhưởngnhưthếnàođếntâmlýcủahọ.Nhiềuemchưatừngngheđếntừ“thôngcảm”trướcđó.Chúngtôiyêucầucácemthửtưởngtượngxemmìnhsẽcảmthấy
nhưthếnàonếumẹhoặcbàcủacácembịhại,thayvìnghĩđếnmộtngườivôdanhcácemkhôngcầnquantâm.
Tôithậtsựkhôngbiếtcuộcnóichuyệncủachúngtôiđãtruyềnđạtchocácemđượcbaonhiêuđiều,nhưngtôibiếtrằnggiờAntoniolàmộttrongnhữngcâyviếthaynhấtcủachúngtôivàDelontevẫnviếtthưchotôitừnhàtùliênbangbàytỏmongmuốnđượctrởthànhmộtngườicốvấnsaukhiratù.
Tôicũngbiếtnhữngtờhaimươiđôlasaukhiđượctẩyrửa,nungnóngtronglòvisóng,vàsauđóđặtvàolòsấythìkhôngđượcbềncholắm.
NỗlựcTRONGQUÁTRÌNHDẠYHỌC,rấtnhiềutìnhngườibịmấtđi
vìnhữngbàikiểmtratheochuẩn,vàviệcthuthậpdữliệu.
Đểhọcsinhcủatôicầmbútchứkhôngphảidùngnắmđấm,nộidunghọcphảigầngũivớicácem.Mộtgiáoviênbiếttruyềncảmhứngsẽbiếtviệcthuhútsựchúýcủahọcsinhquantrọngnhưthếnào.Vìvậy,tôiphảitìmnéttươngđồnggiữacuộcsốngcủacácnhânvậttrongcáccuốnsáchchúngtôiđangđọcvớicuộcsốngcủatừnghọcsinh.Romeothậtsựlàcậubạnvụngvềngồikếbênbạnđangyêu,cậnthị,vàsắpsửagặptaihọa.
Tôisửdụngvănhóađạichúng,ẩmthực,vàcácdiễngiảkháchmời–bấtcứđiềugìcầnđểkhiếnnộidunghọcgầngũivớicuộcsốngcủacácem.ĐiềurấtquantrọngvớitôilàtrướckhihọcsinhcủamìnhmởmộtcuốnsáchnhưcuốnMànđêm(Night)củaElieWiesel,cácemkhôngnhữngđãcómộtsốthôngtinnềnđểhiểuđượcsựkiệntànsátngườiDoTháimàcòncóthểthấyđượcnócóýnghĩathếnàovớicuộcsốngcủachínhmình.Vìthế,bàihọcvềsựkiệntànsátngườiDoTháinhanhchóngtrởthànhmộtcâuchuyệncảnhtỉnhvềsựvônhânđạocủaloàingườivàảnhhưởngtànphácủasựkỳthịtôngiáo.
CâuchuyệncủaAnneFrankcólẽđãbịlãngquênnếuAnnekhôngviếtranó,vàgiờtừngngườitrongsốcácem,mỗingườilàmộtNhàvănTựdo,đãthêmcâuchuyệncủachínhmìnhvàochươngnàytronglịchsử.
ThậtmaylàcácgiáoviênkiêmNhàvănTựdokhôngủnghộtriếtlýchorằngcómộtphươngphápdànhchotấtcả.Đểkhiếnhọcsinhcủamìnhlắngnghe,họcũngđãsửdụngnhữngphươngphápmớivàsángtạomàkhôngphảilúcnàocũngphảidùngđếnsáchgiáokhoahoặccácbàikiểmtra.Đểkhiếnmộtsốtrẻlắngnghe,bạnphảiđưasuynghĩcủamìnhrangoàikhuônmẫu.
NhữngcâuchuyệntrongmụcnàynóivềnhữngđộtphámàcácgiáoviênkiêmNhàvănTựdođãcóđượcvớihọcsinhcủamìnhtrongkhiđọcnhậtkícủacácem,chơinhữngtròchơitươngtácnhư
tròxếphàng,hoặcđưaranhữngcuộcthảoluậntronglớp.Đóchínhlànhữnggiâyphúthọluôncốgắngđạtđược,nhữnggiâyphútkhiếnhọcảmthấyquyếtđịnhtrởthànhgiáoviêncủamìnhlàđúngđắn.
34
“Nếuembiếtcâutrảlờithìemsẽgiơtay.Nếuemkhônggiơtaythìđừnggọiemvìemsẽkhôngtrảlời.”
Đólàngàyđầutiêncủanămhọc.MáitócđennhiềulọncủaMoniqueđượcchảingược,đểlộrađôimắttomàunâukhiếncôbégiàhơncácbạnhọcsinhkhác.
“Chịgáiemcũngthế,nhưngchịấykhôngchịunóira.”Côbénhìnthẳngvàomắttôi.
Trongmấytuầnđầu,Moniquengồiimlặngởhàngghếđầu.Chúngtôinhảyđiệu“Bạnđãsẵnsàngchưa?”Mỗilầntôibướcmộtbướcvềphíacôbé,emđềucongườilạitrongghế.
Tronglúccảlớpthảoluậnmộtcuốntiểuthuyết,tôinhìnvàoMonique,biếtrằngcôbébiếtcâutrảlời.Côbéđáplạiánhmắtcủatôitrongmộtgiây,rồinhanhchóngquayđichỗkhác.
Tôithửmộtcáchkháctronggiờngữpháp.Tôibướcchậmvềphíabàncôbé,tinrằngemđãsẵnsàng,nhưngemngẩnglênvànói:“Emđãnóilàemsẽchocôbiết.”
Tôitrởnênrấtgiỏitrongviệcđọcvẻmặtcôbé.Đólàvẻ“Emchưasẵnsàng,”vẻ“Cólẽembiếtcâunàynhưngđừnghỏiem,”vẻ“Đểemyên.”Tôibiếttấtcảnhữngvẻmặtđó,nhưngtôikhôngthểbỏqua.SựimlặngcủaMoniqueđanggiếttôi.
Tôiđưachotừnghọcsinhcủamìnhmộtcuốnnhậtkí:“Emcógiọngnóiriêngcủamình.Hãyviếtvềbảnthânmình,chodùnóchỉdànhchoriêngem.”Trướcsựngạcnhiêncủatôi,cácemđãviếtthật.Lầnđầutiêntấtcảcáchọcsinhcủatôiđềuthíchthúvớibàitậpviết.
Cácemhỏi:“Hômnaybọnemđượcviếtnhậtkíạ?”vàxinthêmthờigian:“Choemthêmvàiphútnữathôi!”TôithấyMoniqueđang
viết.Côbéđãchịunghetôiư?
Lớpchúngtôiđưaramộtquytắc:“Nhữngđiềuđượcnóiratrongcănphòngnàysẽđượcgiữkín.”Chúngtôinhấttrírằngviệcchiasẻnhữngcâuchuyệnriêngtưngoàilớphọcsẽphávỡniềmtinchúngtôiđãtạodựngđược.
Vàingàysau,mộthọcsinhnóimuốnđọcnhậtkícủamìnhchocảlớpnghe.Giọngcôbérunrunkhikểchocảlớpnghevềkhoảngthờigianmìnhbịđeobámbởimộtngườiđànôngmắcbệnhkhoecủaquý.Khicôbéđọcxong,cánhcửalòngcủacácemkháccũngđượcmởra.Hầuhếtcáchọcsinhcủatôiđềuchiasẻchuyệnriêngcủamìnhvàohômđó.Cácemđãnóivềnhữngnỗiđauthểxácvàtinhthầnmìnhphảichịuởnhà.Haiemnóimìnhđãbịcưỡnghiếp.Cácđôimắtmọngnướcvàmiệngháhốc.Ngaykhitôiđịnhphávỡsựimlặngđếnkhóchịu,mộtgiọngnóivanglêntừphíasaulớp.Giọngnóirấttovàrõràng.ĐólàMonique.
“Đôikhiembịđánh,vàchịemcũngthế.Emlúcnàocũngphảilàmmọiviệctrongnhànhưngmẹemvẫnquátemvànóiemlườibiếng.”Mắtcôbédịulạikhinhìnquanhlớp.Vàogiâyphútđó,Moniquecònhơnmộthọcsinh;côbélàmộtngườimẹ,ngườichị,ngườibố,vàngườibạn.
Lớpchúngtôitrởthànhmộtgiađình.Chúngtôichiasẻvớinhaucácbímậtkhôngthểnóiđượcvớigiađìnhriêngcủamình.Moniquetrởthànhbạntốtvớimộttrongnhữnghọcsinhgiỏinhấttrường.Nhữngánhmắtcủatôigiờđâyđượcđónnhậnvớimộtnụcườivàmộtcâutrảlời,vàmắtcủacôbétrôngrấtsốngđộng.
Mộtngàynọcôbébướcvàolớpvớimáitócnốirấtđẹpvàmộtnụcườitươi.Hầuhếtnữsinhởtrườngtôiđềunốitóckhithíchmộtcậubạnnàođó,khithamgiamộtđộikhiêuvũ,hoặckhicácemđượcmờiđếndạhộicủatrường.
Tôikhôngthểkiềmchếsựtòmòcủamình,vìthếtôihỏiMonique:“Cóchuyệngìthế?Emđilạihếtsứctựtin.Emlàmbàirấttốt.Emnốitóc.Emcóbạntraihaylàgìthế?”
“Giờemthấyđượcantoànởđây.Khiembiếtcôquantâmđếnem,emcólýdođểlàmbài.Emkhôngmuốnlàmcôthấtvọng.”
Tôikhôngcầnnhảyđiệu“Bạnđãsẵnsàngchưa?”vớiMoniquenữa.
35
Vàocuốihầuhếtcácngày,tôingồiđọcquanhậtkícủacáchọcsinh.Nhậtkíchophépcácemnghĩvàviếtvềnhữngvấnđềquantrọngvớimình,vàđọcchúnggiúptôihiểuthêmvềhọcsinhcủamình.Nhưngdùvậy,tôichỉđượcphépđọcchúngnếucácemchophéptôi.
QuyểnsổmàudacamởtrênđầuchồngnhậtkíthuộcvềAlli.Tôimởnóra.Nhưthườnglệ,mépcủamỗitranggiấyđềuđượcgấplại,vàđóchínhlàdấuhiệuchotôibiếtmìnhkhôngđượcđọcnhữngtrangđó.
Allivàolớptôimộtthángsaukhinămhọcbắtđầu.Côbécóvẻchữngchạcvàmộtnétđẹprấtlạ,vàdĩnhiênđãthuhútđượcsựchúýcủacácnamsinhlớp8.Emrấtítnóivàkhôngmuốnnóiranhiềuthôngtincánhân,nhưngtôiđãkhiếnemnóirađượcemđangsốngvớichịgáiRumavàSam,chồngcủachịgái.Côbérấtchămhọcvàlễphép,vìthếtôikhôngcógìđểphànnàn,nhưngtôirấttòmòvềxuấtthâncủaem.
Mộtngàythứsáu,Alligọitôitớibàncủamình:“Thưathầy,emmuốnthầyđọcmộtmụcnhậtkícủaem,”côbénói.Emđưachotôiquyểnnhậtkícủamìnhvàravề.
TôingồixuốngđểđượcđivàothếgiớinộitâmcủaAlli.Côbéđãviết:“ChịRumavàemkhôngcònhợpvớinhaunữa.Chịấylúcnàocũngmắngem,vàemchẳngthểlàmgìđúngcả.Emnhớkhoảngthờigianemvẫncònlàbạnthâncủachịấy.”
Ngàythứhaitiếptheo,tôibảoAlliởlạivớitôisaukhitanhọc.
“Ởnhàemmọichuyệnvẫnổnchứ?”,tôihỏi.“Vâng,dĩnhiênrồi,”côbétrảlời.
Tôinóithêm:“Nhậtkícủaemlạinóikhác.”
“Chịấychỉlàlúcnàocũngchỉtrỏemnàynọ,vàemphátchánvới
điềuđó,”côbélạinói.
ĐólàlầnđầutiêntôithấyAllithànhthật.“Thầynghĩchắcchịemđangphảichịurấtnhiềuáplực.Cólẽchịấykhôngbiếtlàmcáchnàođểvừalàbốmẹlạivừalàbạn,”tôinói.
“Thầykhôngbiếtcảmgiáckhôngcómẹbêncạnhkhicầnlànhưthếnàođâu!”Allinóilúngbúngtronglúcvộivãrờikhỏilớp.
Ngàyhômsau,Allitớigặptôilầnnữa.
“Thưathầy,emnhờthầymộtviệcđượckhông?”“Dĩnhiên.”
“Thầysẽđọcnhậtkícủaemchứ?”,côbélínhíhỏitôi.“Tấtcảư?”
Tôichắccôbécảmthấyđượcsựbấtngờcủatôivàcườikhúckhíchtronglúcđưaquyểnnhậtkíchotôi.“Vâng,emnghĩemmuốnthầyđọcnó.”
Nhậtkícủaemkểvềnhữngsựviệctừbanămtrước.
“Emvừatổchứctiệcsinhnhật13tuổivàmọithứthậttuyệtvờivớiem.NhàemsốnggầnMumbai(ẤnĐộ)vàbốcómộtcôngviệcrấttốt.Mẹởnhàđểchămsócbọnemvàgiađìnhemrấthạnhphúc…
“Mộtbuổichiềunọ,emnhớđãtrởvềnhàtừtrườngvớichịRuma.Bạncủabốởnhàbêncạnhcũngởđó.Chúấynóimẹđangởtrongbệnhviệnvàchúấysẽchởbọnemđếngặpmẹ.Khibọnemđến,bốnóimẹđãbịđộtquỵ.Khibốconemđượcphépgặpmẹ,mẹrấtmệtvàtrôngkhôngđượckhỏe.Điềutệnhấtlàmẹkhôngnóichuyệnđượcvớibốconem.”
Haingàysaukhimẹcôbénhậpviện,Allivàchịcủaemđếnthămmẹ,vàbàấyđãngừngthở.Cáccỗmáykêubípbíp,vàcácbácsĩvàytáchạyvàođểcứubàvàđưabàđếnphòngphẫuthuật.Khôngaibiếtchắcsựviệcdiễnranhưthếnào,nhưngbácsĩphẫuthuậtđãsailầmkhimổkhíquản–mộtsailầmtệhạiđếnmứcmẹcôbéngừngthởtrongmộtthờigiandài.Córấtíthyvọngrằngbàsẽkhỏehơn.
Allikểlạilầnthămmẹ:“Emcònnhớmỗingàyđếnthămmẹemđềuthấymẹgầyvàxanhhơn.Thậtkinhkhủngkhiphảichứngkiến
mẹchếtdầndần,mỗingàyquađimẹlạiđếngầnhơnvớithầnchết.Thờigianđóemkhônggặpbốnhiều.Lúcđầubốlúcnàocũngởbệnhviện,nhưngsauđóbọnemkhôngbiếtbốđiđâu–bốkhôngđến.”
DầndầnáplựcđặtlênvaibốAllitrởnênquálớn.Mộtngàynọôngrangoàivàkhôngtrởvềnhà.KhôngaitrongnhàAllicònthấyôngnữa.
Thậtkinhkhủngkhinghĩđếnviệcmộtaiđóphảitrảiquabikịchnày,nóigìđếnmộtcôbé13tuổi.TôiướcgìmìnhđãkhôngcốtìmhiểuvềbốmẹAlli.
Mẹcôbéchếtsaukhihônmêbấttỉnhtrongvàituần.Allivàchịđếnsốngvớingườihọhànggầnnhất,mộtngườidìởMỹ.Hainămsau,Rumakếthônvàhaiemchuyểnkhỏinhàdìđếnsốngởvùngnơitrườngtôitọalạc.
NhữngmụccuốicùngcủaAllibắtđầubằngmộtlờinhắntớitôi:“Bạncủaemnóivớiemrằngemxinhđẹpvànêncóbạntrai,nhưngemkhôngthíchviệcđó.Giấcmơcủaemlàhọccàngchămcàngtốtởtrườngtrunghọc,vàođạihọc,vàcuốicùnglàtrườngy.Emmuốntrởthànhmộtbácsĩphẫuthuậtdanhtiếngvàkhiếntấtcảnhữnggìemcóthểđểđảmbảorằngnhữngchuyệnnhưchuyệnxảyravớimẹemsẽkhôngxảyđếnvớibấtkỳainữa.”
Tôingồitạibàncủamìnhmộtlúcvàsauđóxếpcuốnsổmàudacamvàonhữngcuốnkhác,vàtôinghĩvềnhữnggìmìnhsẽnóivớiAllivàongàyhômsau.
36
Họclớp8cónhiềukhókhănriêngcủanó:mặccáigì,điđứng,nóichuyện,vàcưxửnhưthếnào,…Họclớp8làmộtquátrìnhnỗlựckéodàiđểhòanhập.Marika,mộtnữsinhngườiTâyBanNhavuivẻnăngđộng,khôngbaogiờcảmthấymìnhgiốngmộtngườiMỹ.Trongnhậtkícủamình,côbéviếtvềviệcemluôncảmthấynhưmộtngườixalạtrongcảnềnvănhóachínhthốngvàcộngđồngngườiTâyBanNha.
MarikacảmthấyemphảiquênđinguồngốcTâyBanNhacủamìnhđểchấpnhậnnềnvănhóaMỹ.Côbélàmtấtcảnhữnggìem
nghĩmìnhphảilàmđểgiốngvớimộtnữsinhngườiMỹ:Côbénhuộmtóchighlight,mặctheonhữngxuhướngthờitrangmớinhất,ngheloạinhạccácbạnMỹhaynghe.Nhưngcôbékhôngbaogiờcảmthấyđượchoàntoànchấpnhậnbởicácbạncùnglớpcủamình,vàởnhàcôbéphảichịuáplựcrấtlớnđểgiữnétvănhóaTâyBanNhacủamình.BốmẹembuộctộiMarikaxấuhổvớigốcgáccủamìnhvànóiemđangdần“trởthànhngườidatrắng.”NhưngnhữngnỗlựccủahọnhằmápđặtvănhóaTâyBanNhalêncôbécànglàmemphảnkhángnóhơn.
Đọcnhậtkícủacôbé,tôicóthểhiểuđượcmộtsốđiềukhiếnMarikathấtvọng,vídụnhưviệccácgiáoviêndạythaykhôngthểđánhvầnđượctênem.
“Tôicũngtừngnhưthế!”,tôibậtcườivàviếtnhữngdòngkhíchlệđểcôbébiếtemkhôngchỉcómộtmình.Côbécóvẻthíchnhữnglờiphảnhồicủatôi,lúcnàocũngđáplạichúngbằngcáchviếtkýhiệu☺hoặcLOL(cườito).
MộtngàynọMarikaviếttrongnhậtkívềviệccôbéthấyháohứcnhưthếnàokhisắpđượcdiễnthửmộtvaichínhtrongvởkịchcủatrường.CôbésẽdiễntayđôivớiRyantócvàngmắtxanh,mộttrongnhữngnamsinhnổitiếngtrongtrường.Côbécảmthấyđâylàcơhộiđểemgianhậpvàonhómnhữnghọcsinhnổitiếng.Marikađãdiễnrấthay.Côbéhọcthuộclờithoại,nóivớigiọngrõràngbiểucảm,vàluôngiaotiếpbằngmắttrongsuốtbuổidiễnthử.NhưngcảmgiácchungcủacácgiáoviênlàRyanvàMarikatrông“khônghợpvớinhau.”
Cáchọcsinhchenchúcquanhbảngghidanhsáchphânvai.Marikađứngtáchbiệtvớicácbạn,vàkhicôbéquaylạiánhmắtcủachúngtôichạmnhau.Tôicóthểđoánđượcngaycôbékhônggiànhđượcvaidiễn.Embiếtvìsao.Emcũngbiếtrằngtôibiếtlýdo.Khôngnóimộtlời,cảhaichúngtôiđềubiếtvấnđềchínhlàmàudacủacôbé.Tôikhôngbiếtphảinóigì.Embướcđi.
Tôikhôngrõvìsao,nhưngtôikhôngbaogiờnóichuyệnvớicôbévềsựviệcđó.Cóthểlànếunóivềnó,tôisợrằngtôisẽcôngnhậnnóvàlàmnótrởthànhthựctế.Cólẽtôiđãhiểusaitìnhhuốngđó,hiểusaiánhmắtcủacôbé.Cólẽcôbésẽbớtbuồnhơnnếukhôngphảinhắcđếnnó.Tôicốviệnranhiềulýlẽđểthuyếtphụcmình,vàcuối
cùngquyếtđịnhrằngquênnóđisẽdễdànghơn.
Vàingàysau,saumộtngàyđặcbiệtkhókhăn,tôingồitạibànmìnhnhìnchămchămvàomộtchồngnhậtkíchưađọc.TôitìmnhậtkícủaMarikatrongđó.Tôimuốnđọcxemcôbéđãđốidiệnthếnàovớisựviệcđó.Cólẽlàdotôiáynáyvàmuốnbiếtemvẫnkhôngsao.Emviếtvềcảmgiácthấtvọng,buồnbã,bịđốixửphânbiệt,vàbịloại.Nướcmắtbắtđầudânglêntrongmắttôikhiđọcnhữngdòngchữemviết.Côbékhôngổn.Emkhônghiểu.Vàtôikhôngthểgiảithíchchoemhiểu.Khôngphảivìtôikhôngmuốn,vàvìtôikhônghiểu.Đêmđótôichéplạimộtmụcnhậtkícủamìnhvàomộttờgiấy:
Mìnhsẽluônlàngườicómàuda“khác”chođếnhếtđời.Đókhôngphảilàmộtthứmìnhcóthểthayđổi,nhưmộtchiếcquầnbò.Đólàmộtthứmìnhphảimangtheođếnbấtcứnơiđâu,đểchocảthếgiớinhìnthấy.Việcđứnglẫnvàogiữacácbạndatrắngkhôngtáchbiệtmìnhkhỏinhữngcâukỳthịchủngtộcvàsựphânbiệtđốixử.CôMcCain,côgiáodạynămthứbacủamình,đãnóivớimìnhrằngvớimàudanàymìnhkhôngthểtrởthànhThiênthầnđứngđầutrongđámrướcGiángsinhđược.Mìnhđãrấtgiận!Cóhaingườimuốngiànhđượcvaiđó.Lydiaxinhxắnbénhỏvớimáitócđuôingựamàuvàng…vàmình,mộtđứanhậpcưtócđendanâu!CôMcCainbiếttiếngAnhkhôngphảitiếngmẹđẻcủamìnhvàcôấybắtmìnhđọcđiđọclạilờithoạiđểchờđếnlúcmìnhbỏquahoặcđọcsaimộttừ.Điềuđókhôngxảyra.Mìnhđãthứckhuyđểhọcthuộclờithoạivàtậpnóithậtto.Côấythậmchícònbímậtđềnghịmìnhdiễnthửmộtvaikhác,nhưngmìnhkhôngchịu!MìnhmuốnlàThiênthầnđứngđầu!Côấylàngườiđầutiênkhiếnmìnhchắcchắnrằngmìnhkhôngchỉcómàuda“khác”màmìnhcònkhôngnêncómàudađó.Mìnhbịxếpvàomộtvịtríkhôngthấymặtsaucánhgà.Saucánhgà,cáchxatầmnhìncủakhángiả,nơimàudakhôngquantrọng.
Ngàyhômsautôinhéttờgiấycủamìnhvàonhậtkícủa
Marikatrướckhitrảlạinóchocôbé.
“Cámơncô,”emnóivớitôivàingàysauđóvàtrảlạitờgiấychotôi.
“Khôngcógì,Marika.Nócógiúpđượcgìkhông?”,tôihỏi.
NhưngMarikakhôngtrảlời.Côbébướcđi.Sựimlặngcủacôbécònnóilênđượcnhiềuhơnnhữnglờiemkhôngnói.
37
Natashalàkiểunữsinhtinrằngmọingườiđềucóquyềncóquanđiểmriêng.Côbékhôngnóivớibạnmànóithayphầnbạn.Côbénóichuyệnvớimọingườinhưthểemđangởmộtđấtnướckhácvàemkhôngbiếtngônngữnơiđó.Côbénóichậmvàtonhưthểemnghĩrằngmọingườikhácđềungungốc.
MộtbuổisángthứSáunọ,tôiđanghỏicảlớpvềngàycuốituầnsắptớicủacácem–cácbữatiệcsinhnhật,aiđượcmời,aikhôngđượcmời,bàcủaaisắpđếnthăm…–nhữngcâuhỏithườngngày.
Natashagiơtayđểchiasẻchuyệngìđóvớicảlớp.Côbékhôngbaogiờgiơtaykhicóđiềumuốnnói,thếnêntôitòmòkhithấyemđộtnhiêntuântheonộiquytronglớp.Côbénhìntôimộtcáchranhmãnhtrướckhilôitôirakhỏithóiquenthườnglệcủamình.
“CôHood,cônghĩthếnàovềđạoluậtmớivừađượcthôngquachophépnhữngngườiđồngtínhkếthôn?”
Àừ.Làmthếnàođểđốiphóvớibãimìnsắpnổnày?Tôikhôngmuốntỏraengạichủđềnày,thếnêntôilàmđiềumàbấtcứngườigiáoviêntựtrọngnàocũnglàmkhiphảiđốimặtvớimộtvấnđềnhưthếnày;tôihỏingượclạicôbé.
“Thếemnghĩthếnàovềđạoluậtmới?”Mộtsailầmlớn.
“Emnghĩngườiđồngtínhthậtđángghêtởm.Chúngtanêngiếttấtcảbọnhọ.Chúngtakhôngcầnchínhphủthôngquamộtđạoluậtnóirằngviệcđólàhợppháp.Đólàmộttộilỗi.TấtcảchúngtađềunênsốngtheoluậtlệcủaChúa.TấtcảnhữnggìchúngtacầnlàMườiđiềurăncủaChúa.”
Tôiđãcốgắngđểnuôidưỡnglòngkhoandungtronglớphọc.Tôibiếtrõnềnvănhóavàhoàncảnhxuấtthâncủacáchọcsinh,tôicóthểnhanhchóngkểratấtcảcáclễhộitôngiáo,khôngchỉcáclễhộicủaThiênChúagiáo,trongkhivẫngiữtháiđộtrunglậptrongcácvấnđềliênquanđếnniềmtin.Chođếnthờiđiểmđó,trongnămhọctôi
vẫnchưamộtlầnbịmắcbẫyvàrơivàocáccuộctranhluậnvềtôngiáo.Điềuđósắpthayđổi.
“Mườiđiềurănư?”,tôinhắclạicụmtừcuốicùngcôbénóinhưmộtcáchđểlấylạibìnhtĩnh.
“Mườiđiềurăn?”,tôinhắclại,lầnnàyvớigiọngkhôngnhiềucảmxúcnhưtrước.
Côbécóthểthấyemđãkhiếntôichoángváng,vàemmuốntranhluận.
Tôimuốnemhiểurằngchodùemtựnhậnluônyêuquývàrộnglòngvớicácbạncùnglớp,emvừanóiranhữnglờikhôngthểnàohằnhọchơn.
“Đượcrồi”,tôinói.“Emkểraxemnào.”“Gìạ?”,Natashanói.
“NếuemmuốntấtcảchúngtasốngtheoluậtcủaChúa,theoMườiđiềurăn,thìchắcemphảithuộclòngtấtcảchúng.Đúngkhông?”
Natashavẫnngangngạnh.“Đượcthôi!Quádễ.Một,conkhôngđượcgiếtngười.Hai,conkhôngđượccướpbóc.Ba,conkhôngđượclừadốivợhoặcchồngcủamình.Bốn,conkhôngđượcnóidối.Năm…ànăm,conphảikínhtrọngbốmẹmình…Sáu…sáu,sáu…Conphải…”
Mớiđầunóchỉlàmộttiếngrungnhỏhầunhưkhôngngheđược,nhưngnónhanhchóngmạnhlênkhingàycàngnhiềuhọcsinhcốníncười.Cảlớpcốnínhếtmứccóthểnhưngcuốicùngphảichịuthua.Mộttràngcườinổlên.
Natashađangtrởnêntứcgiận,rấttứcgiận.Tôibìnhtĩnh,vàkhôngđểlộmộtchúthảhênào,yêucầucảlớpngừnglại.MắtcủaNatashađangbừngbừnggiậndữ.
Tôinhúnvai.“Nếuemđịnhnóiranhữnglờikíchđộngnhưthếthìemkhôngnghĩrằngmìnhnênkểđượcítnhấtbảyđiềurănsao?”
Cảlớplạiphálêncười,vàlầnnàyNatashamỉmcười,gầnnhưvô
thức.
Côbénói,bậtcười:“Emvẫncóquyềnnóiraýkiếncủamình.”
Tôiphảnbác:“Tôinghĩđóchínhlàvấnđề.Hãyđảmbảorằngkhiemcómộtýkiếnnàođóthìnólàcủariêngemchứkhôngphảinhữngđiềuemnghengườikhácnói.Emcầnnghĩvềnhữnggìphátratừmiệngmình.Mộtkhiemđãrungchuôngthìkhôngcócáchnàolấylạinóđược.”
CảlớpquayvềvớibàihọcngàythứSáuthườnglệcủamình,nhưngtôichỉngheđượcmộtphần.Tôiđangquaylạisựviệcđótrongđầu,chuẩnbịchocúđiệnthoạimàtôiđoánchắclàcủamẹNatasha.Nhưngsauđótôinghĩvềnhữnghọcsinhđanggặpvấnđềvớiđịnhhướngtìnhdụccủamìnhvàtựhỏi:“Vìsaolạighéttôivìnhữnggìtôikhôngthểkiểmsoát,vìnhữnggìtôicảmthấy?”Vàgiờ,vớisựgiúpđỡvôtìnhcủaNatasha,tôihyvọngtôiđãchỉchocáchọcsinhcủamình,đồngtínhhaykhôngđồngtính,theođạohaykhôngtheođạo,thấyrằngnhữngniềmtinmùquángkhônghềcóíchlợigì.
38
Làmộtnhàtưvấntrongmộtvùngdâncưlaođộng,tôiđãlàmviệcvớinhữngđứatrẻ“nguyhiểm”hoặc“thiệtthòi.”Tôigọicácemlànhữngđứatrẻ“vôhình.”Cácemchỉlàmđủđểsốngquangàymàkhôngbịaiđểý.Tôinhậnranhữngđứatrẻnàyvìcáchđâykhônglâutôilàmộttrongsốđó.Tôitựnhủtôilàngườiduynhấtcóthểgiúpcácem,ngườiduynhấtcóthểnhìnthấycácem.Tôiđãlầm.
Mayalàmộtcôbéđanggặpkhókhăn.Khitôigặpem,Mayađãsốngvớimộtngườiquảnlýtrườngđượcbảythángvìemkhôngcónơinàokhácđểđi.NămngoáicôbéđãtrảiquangàylễTạơnởtrongtrạiquảngiáodànhchotrẻvịthànhniênsaukhicóxungđộtvớimẹmình.TheolờiMayakểlại,cuộcxungđộtđãđượcgiảiquyếtvàcảnhsátđangbướcquakhỏicửakhimẹemgọihọlạivànóiMayavừađánhbà.Mayađượcđưađếntrạiquảngiáo.Ngàyhômsau,trongkhihầuhếtcáccôbéđirangoàimuasắmquàGiángsinhvớimẹcủamình,Mayangồivắtócđểnghĩramộtngườinàođócôbécóthểgọiđiệnvìmẹemkhôngchịuđếnđónem.Ngườicôbénhớrachínhlàviênquảnlýnày,ngườiđãphảibỏdởkếhoạchngàynghỉcủamìnhđểđếnđónMaya.Trongbảythángsauđó,Mayatiếptụcgặpvấnđề
vớimẹcủamình.Côbéliêntụcđượcđưavềchỉđểbịđuổirakhỏinhàvàingàyhoặcvàituầnsauđóvìđãkhôngđápứngđượckỳvọngcủamẹmình.
Mayađượcđưađếnchỗtôiđểđượcgiúpđỡtrongquátrìnhchuyểnsanggiaiđoạnthànhniênkhicôbésắptốtnghiệp.Khinóichuyệnvớicôbévềmụcđíchcủaem,tôithấyrõrằngemthíchsựtổchứcvàsựổnđịnh;quânđộicóvẻphùhợpvớiem.Côbécóvẻrấtháohứckhinghĩđếnviệcgianhậpquânngũ.Cáccuộcgặpvớinhàtuyểnquândiễnratốtđẹp,vàMayađãsẵnsàngnhậpngũ.Bướcduynhấtcònlạilàkiểmtralýlịch.Côbébịloạivìtội“hànhhung.”
“KếhoạchB”làtrởthànhmộtytá.Côbéđượcnhậnvàomộtchươngtrìnhđàotạoytáchỉđểpháthiệnrarằngtội“hànhhung”lạimộtlầnnữakhiếnembịloại.Embắtđầumấthyvọng,nhưngemvẫnkiêntrìvàquyếtđịnhđitheoconđườngthứbavớichươngtrìnhdulịchởJobCorps.Lầnnàychínhhànhvicủaemđãpháhỏngcơhộithànhcôngcủaem.
MayađãvàotrạiJobCorpsđượckhoảnghaithángkhiemgọichotôinóirằngemvừađánhnhauvàbịđuổi.Lúcđầuemcònnóicứngvàđổlỗichongườikhác.Nhưngtôinhanhchóngnhậnthấysựsợhãivàthấtvọngtronggiọngcôbékhiemnhậnraemkhôngcònnơinàođểđivàcóthểđãtựpháhỏngcơhộitốtnhấtđểemthànhcông.Côbécũngnhậnrasựsợhãitronggiọngtôi,vàtôicũngnghĩnhưem.Ngàyhômsauchúngtôingồixuốngvàcómộtcuộcnóichuyệntừ-trái-tim-đến-trái-tim.Đólàkhicôbéthảbom:“EmbịdươngtínhvớiHIV.”
Tôikhôngbiếtphảibắtđầutừđâu–mộtcôbé18tuổikhôngcóbảohiểmytế,khôngthunhập,khôngcóaigiúpđỡvớimộtcănbệnhnguyhiểm,kinhniên,vàthườnggâychếtngười.Tronglúcngồivàcốtậptrungsuynghĩvàothôngtinnày,tôinhìnvàomặtcôbé.Nhữnggìtôithấylàmtôigiậtmình.Tôithấysựanphận,thậmchílàvẻnhẹnhõmtrongmắtem.Bímậtư?Giờemđãtrútbỏđượcgánhnặng,vàcóthểtiếptụcvớicuộcsốngcủamình.
Đólàkhibóngđènnổtrênđầutôi.Nhiềuđứatrẻvôhìnhtôigặpcũngcảmthấynhưthế.Cácemsốngvànghĩrằngnhữngchuyệnkinhkhủngsẽxảyđếnvớimìnhvànênxảyđếnvớimình.Tôicốthayđổisuynghĩđóvànóivớicácem:“Emkhôngđángbịnhưthế,vìthế
đừnganphậnvớinónữa.”Mayađãsẵnsàngđểđiềukhiểncuộcsốngcủamình.Côbécóthểtáchbiệtnhữngsựviệctiêucựcvượtngòaitầmkiểmsoátcủamìnhkhỏinhữngsựviệcmìnhkiểmsoátđược,vànhìnthấynhữngtiasángtrongcuộcđờicủamình.Côbékhôngcònchờđợichuyệnxấunhấtxảyđếnvớimìnhnữavàgiờhướngvềtươnglai.
Khoảngsáuthángđãtrôiquatừkểtừcuộcnóichuyệnđó.Côbéđãtìmđượcmộtcănhộvàmộtcôngviệcổnđịnh,cũngnhưmộtmốiquanhệlànhmạnhvớimộtngườibiếtrõembịHIVdươngtínhnhưngvẫnyêuemvìconngườicủaem.Quantrọnghơnlàcôbéđãtìmđượccáchchấpnhậnvàyêuquýbảnthânmình.Emkhôngcònvôhìnhnữa.
39
Mặcdùcómộtvàingàytốtđẹphơnnhữngngàykhác,hầuhếtmọingàytôiđềusốngvớihyvọng,khámphá,vàsựnhắclại.Dùvậy,mụctiêucủatôivẫnluônlàmột:giúpbọntrẻhiểubảnthânmìnhhơnthôngquacácbàitậpkhácnhau,baogồmđọcnhữngbàivăncónộidunggầngũivàviếtnhậtkí.Ngàyhômnayviệcđóđãxảyra.
Tôiquyếtđịnhmởđầubàihọcvớitròchơixếphàng.Tôiđẩylùibànhọclạivàdánbăngdínhthànhmộtđườngdọctrênsànnhà.Tôiyêucầuhọcsinhxếpthànhhaihàngởhaibênđườngbăngdính.Tôibắtđầuvớinhữngcâuantoànnhư“Bướcvàohàngnếuemcómộtanhtraihoặcchịgái.”Sauđó,tôichuyểnsangnhữngcâukhóhơnnhư“Bướcvàohàngnếuemđãtừngvôgiacư.”Sáuembướclênphíatrước.Tráitimtôitrĩuxuống.Câutiếptheothậtkhónóira:“Bướcvàohàngnếuemđãtừngchứngkiếnmộtvụnổsúng.”Chínhọcsinhbướcvàohàng.Sauđótôinóithêm:“Bướcvàohàngnếuemđãtừngmấtmộtngườithânvìnạnbạolựcbăngđảng.”Tôikhôngthểtinđượckhithấy12họcsinhcủamìnhbướclêntrước.Đóchỉmớilàtuầnthứhaicủanămhọcmới,vàtôiđãbiếtvềnhữngemnàynhiềuhơnnhữnggìtôibiếtđượctừhọcsinhcủamìnhtrongnămhọctrước,thậmchívớinhậtkí.Chúngtôitiếptụcchotớikhitôiyêucầucácem“Bướcvàohàngnếuemđãtừngbịbắnhoặcbắnngườikhác.”Tôiđãđimộtbướcmạohiểm.
Kimbướcvàohàngvàgụcxuốngkhóc.Ngaytừđầucôbéđãcóvẻyếuớtvàbuồnbã,luônngồiyênlặngởhàngghếsauvàrấtmờnhạt.
Ngaylậptứccácbạncủaemxúmlạianủi:“Khôngsaođâu.Bọnmìnhlàbạncậu.Bọnmìnhhiểu.”
Shiedahhỏi:“Bọnemviếtvàonhậtkíđượckhôngạ?”
Thấyvuitrướcsựháohứccủacôbé,tôitrảlời:“Dĩnhiênrồi.Hãyviếtphảnứngcủacácemtrướctròxếphàngvàbấtcứđiềugìcácemmuốnviếtra.”
Tấtcảcáchọcsinhđềuquayvềchỗngồivàbắtđầuviếtnhậtkí.Mộtsốbàiphảnhồiđượcviếtbằngcácchữtượnghìnhthôngthườngmàcácemhaydùng.Mộtsốemkhácviếtvềphảnứngcảmxúcthậtsựcủamình.Chỉcómộtemviếtkhácmọingười:Kim,ngườiđãkéocòsúngvàchưabaogiờtiếtlộđiềunàyvớiai.Mắtđẫmlệ,côbéviếtnguệchngoạcdòngchữ“điếngngười,sợhãi,vàtrongmộtlátkhôngchútlolắnggìchobảnthânmình”.Làngườicuốicùngrờikhỏilớpvàocuốitiếthọc,emhỏiliệuchúngtôicóthểnóichuyệnvàocuốingàyhaykhông.Theolẽtựnhiên,tôinắmlấycơhộinàyvàđảmbảovớiemrằngchođếnlúcđótôisẽkhôngmởnhậtkícủaemrađọc.
Vàobagiờchiều,côbéđếnphòngtôi.Khôngnóimộtlờinào,embướcđếnhộpcủalớpmìnhvàlôinhậtkícủamìnhramộtcáchquyếttâmrồibắtđầuđọc:“Bốdượngđãcưỡnghiếpemtrongnhiềunăm.Mộtđêmnọ,ôngtavàophòngngủcủaemtronglúcmẹemvẫnđanglàmviệc.Emlôiramộtkhẩusúng,chĩavàoôngta,vàbắnôngtavàongực.”Tôichămchúlắngnghetronglúccôbéđọcmộtmạch,chỉdừnglạiđểlấyhơi.Khiđãđọcxong,emnhìnvàotôivàhỏi:“Giờchuyệngìsẽxảyravớiem?”
Tôiđứngdậykhỏighế,nhìnemmộtlúc,rồiômemvànói:“Tôiphảibáolạisựviệcnày,nhưngemsẽkhôngsaovàtôisẽởbênemchođếnkhichuyệnnàykếtthúc.”
Khicôbéphảiratòanămthángsauđó,tôiđãcómặtbêncạnhem.
40
“Chàobuổisáng,”vịkháchnóivàbướcvàolớptôi.
Tôichàolạivàtựhỏisaoôngấylạiđếnđây.Việcôngấyđếnlớp
tôithậtkhácthường.Trướcngàyhômnay,hiệutrưởngchỉmớiđếnđâymộtlầnduynhất,vàđólàkhichúchóđánhhơimatúyvàokiểmtra.Ôngấyrahiệuchotôiragặpôngngoàiphònghọc.
“Cácemchữabàichobạnđi,”tôinóivớihọcsinhcủamình.“Tôisẽquaylạingay.”
“ĐólàMary,”ôngnóingay.“Tôicầnphảiđưacôbéđếnvănphòng.Emấydùngmatúytrongphòngvệsinhnữtrướckhicóchuôngreovàolớp.Nóithậtđâylàgiọtnướclàmtrànly.Emấyđãdùngmatúyvàuốngrượuởđâyquánhiềulần.”
“Cócáchnàokháckhông?Thầybiếttôiđãvấtvảvớiemấynhưthếnào,vàsángnayemấythậmchícònvàoxemđiểm.Đólàmộttiếntriểntốt,thầybiếtthếmà.”
Ánhmắtôngấychotôibiếtnhữnglờiôngkhôngnóira.Không.Côbéphảiđi.
TôimởcửalớpvàbảoMaryđưađồcủamìnhđếngặptôi.Tôicóthểthấygươngmặtemđộtnhiênbiếnsắckhibướcvềphíatôi.Tôirahiệuchocôbéngồixuốngđểtôicóthểnóichuyệnquavớiemtrướckhithầyhiệutrưởngđưaemđi.
“Hãynhớlàtôitinvàoem.Giờemphảiđivớithầyhiệutrưởng,vàthầyấysẽhỏiemmộtsốcâuhỏi.Hãythànhthật,vàđừngđểchuyệnxảyrangăncảnemtiếptụclàmtốtnhưthờigianvừaqua.”
Đứngdậyvàtừtừquayđi,côbéđangnhìntôivớivẻtuyệtvọng.Tôiđứngđónhìnemđixadầnxuốnghànhlang.Tôicầunguyệnrằngemsẽquaytrởlại.Thựctếlôitôirakhỏigiấcmơkhitôinghetiếngồntừtronglớp.
“Đượcrồi,giờchúngtaquaylạibài,”tôinóivàđivàolớp.
Đitừbànnàyđếnbànkhácđểđọcnhữnglờinhậnxétcủahọcsinhphêtrênbàivăntườngthuậtcủabạnmình,tôikhôngthểkhôngnghĩđếnMaryvàviệccôbécũngcómộtcâuchuyệnmàemđãviếtrấthoànhảotrongnhậtkícủamình–câuchuyệnvềnhữnghyvọng,ướcmơ,nỗisợ,vàlỗilầmcủamình.Tôitựhỏiliệulỗilầmnàycóphảilàchấtxúctáckhiếnemthayđổi,vàlàbướccuốicùngđưaemrakhỏi
vựcthẳmhoặcnhấnchìmemhaykhông.Tôibịlôitrởlạilớphọcbởitiếngchuôngbáohếtgiờ.Cáchọcsinhthudọnsáchvởvàđirakhỏicửa.
“Đừngquênlàtốinaycácemphảiviếtlạibàitườngthuậtcủamình,vàđọcbachươngtiếptheotrongcuốnNhậtkícủaZlatađểchuẩnbịchocuộcthảoluậnngàymai,”tôihéttođểát“tiếngđộngcơ”ầmầmđangđiquacửa.Sauđó,tôirờikhỏiphònghọc,cầmchìakhóavàđithẳngtớivănphòngđểxemMarythếnào.
Ôngấyđangđứngởđóđểđóntôi.“Vàophòngtôiđã.”
“Khôngổnsao?”,tôihỏi,nhưngđãbiếtcâutrảlời.Tôicóthểcảmnhậntimmìnhtanvỡ.
Khôngphảihiệutrưởngngăntôilạimàlàngườitưvấncủatrường.ChúngtôiđãcùngnhautheosátMary,cốgắnggiúpemvượtquanhữngkhoảngthờigiankhókhăn.NhậtkícủaMarytoàncácdòngchữviếtvềnhữnglầnbịtổnthươngtìnhcảm,sửdụngmatúy,thửnghiệmtìnhdục,vànhiềuviệckhác.Tôibướcvàovàngồixuống.Chúngtôinhìnnhau,vàđằngsaucánhcửalàhaingườiđànôngđangnhỏnướcmắtchomộtđứatrẻkhôngphảiconmình.
Sựimlặngcủachúngtôibịphávỡkhiđiệnthoạidiđộngcủaôngấyrung.Ôngấnnútimlặng.Chúngtôichưasẵnsàngnóichuyệnvớingườikhác.ChúngtôinóivềnhữngviệcmìnhđãlàmvớiMarytrongnămnay;chúngtôianủilẫnnhau,biếtrằngmỗingàyđãdàihơnkểtừkhichúngtôigiúpcôbé.Lẽracôbéđãbịđuổimấylần,nhưngchúngtôiđãthuyếtphụcđượcbangiámhiệuchocôbéthêmmộtcơhội“thứhai.”Lầnnày,côbéđãbánmatúyvàviphạmđiềukiệnđểđượcởlại.Khitôirờikhỏivănphòngcủanhàtưvấn,cảnhsátđangđưaemđi.
“Emxinlỗi,emxinlỗivìđãlàmthầythấtvọng,”Marynói.
Mộtvàithángtrôiqua,vàtôinhậnđượcmộtcuộcđiệnthoạitừMary.Côbémuốnchotôibiếtemđãđăngkývàohọcmộttrườngmới,đãcómộtnhàtưvấnmới,vàđãkhôngdùngmatúyđược20ngày.Emnóiđiềuđórấtkhónhưngkhôngkhóbằngnhữngbàikiểmtracủatôi.
41
Lớphọccủatôilỏnglẻokhôngngờnếusovớihoàncảnhcủamộttrạitạmgiam.Tôichocácemđượcmộtsốquyềntựdonhưngđồngthờicácemphảibiếttôilàngườiquảnlývàkhitôinóiđủlàđủ.Lớpcủatôicũngđầyắptiếngcười.Nhữngcậubénàyđãcóđủchuyệnphảilo,vàmộtchúttiếngcườisẽchẳnglàmhạiai.Chúngtôitrêuđùanhau,vàkhôngaicảmthấybịxúcphạmvìchúngtôibiếtgiớihạnởđâu.
Buổisánghômnaytôibịmuộngiờsaukhiloayhoayvớimộtchiếcmáyphotocopykhótínhvìnógầnnhưthuộcloạimáycaocấpnhất.
“Chà,côM!”
GiọngcủaDanny,chúhềcủalớp,oangoangkhắpphònghọc.Dannylàcậuhọcsinhluônbiếnmỗingàythànhmộttrậnchiếntríóc.Tôilúcnàocũngthắngtrongtrậnchiếnnàybằngcáchnói:“Danny,tôinóimộtlầncuối…Tôisẽkhôngđấutrậnnàyvớimộtngườikhôngđượctrangbịgì.Nhưthếlàkhôngcôngbằng!”Emsẽcườivàđáplạibằngcâutrảlờithườngthấycủamình:“Thếnàocũngđược.”
“CóchuyệngìthếDan?”,tôihỏi.Câutrảlờicủaemchắcchắnsẽhàihước.
“Côcóbaogiờrửamặtkhôngạ,côM?”
TôinémchoDannymộtcáinhìnkháclạ,ýmuốnnói:Tôicóbaogiờrửamặtkhônglàthếnào?Thậtlàmộtcâungớngẩn!
“Có,tôicórửamặt.Thếemcóbaogiờrửamặtkhônghảnamsinhưutú?”Tôicứnghĩlầnnàymìnhđãthắng.
“CôM,emchỉcóthểnóilàemrửamặtkỹhơncônhiều.”
Emxoaychiếcgươngcủamáychiếutrênđầulêntrầnnhà,vàmộttràngcườivanglênkhắplớp.Bốnvệtđenbằngngóntaynằmvắtngangtrántôi.Tôinhìnxuốngtaymìnhvàthấyvếtmựccònsótlạitừtrậnchiếnvớichiếcmáyphotocopyhồinãy.Tôiđảomắtmộtvòngvàchịuthuangồixuốngnhưngsớmcườicùngvớicảlớp.
“ThôiđượcrồiDan,lầnnàyemthắng.Nhưngcứtậnhưởngđianhbạn.”
Sánghômđó,tôikhôngđạtđượcmụcđíchcủamình,nhưngtôikhôngphiềnlòng.Tôibiếtkhicóáplực,cáchọcsinhcủatôisẽhoànthànhnhiệmvụ.Tôikhôngcógìngoàilòngtinvớicácem–vàđếngiờvẫnthế,thậmchícảkhicácemđãrờikhỏitrại.Làmộtcôgiáotạitrạitạmgiam,tôikhôngđượcphépliênlạcvớicácemsaukhicácemđượcthả,nhưngtôichưabaogiờngừngnghĩvềcácem.Dannycórấtnhiềutiềmnăng,vàemđãlớnlêntrongtrạitạmgiam.Emlàmộtcậubéngoanvàcónhiềutriểnvọng,nhưngemcầnmộtngườigiúpmình,mộtngườikhiếnemphảilắngnghe.Chưamộtngàynàotrôiquamàtôikhôngnghĩđếnemvàcầunguyệnrằngemsẽkhôngsao.
Tôithấynhữngemvàohọclớpmìnhbịtụtlạikháxasovớicácbạnđồnglứa–nhữngem16tuổicótrìnhđộđọctươngđươnglớpmột,mộtemvàohọccấpbavẫnđangđánhvậtvớimôntoánlớpTám.Nhữngemnàykhôngcầnbấtcứchươngtrìnhgiáodụcđặcbiệtnào,vàtôikhôngthểkhôngtựhỏisaocácemlạibịtụtlạinhưvậy.Cóphảigiáoviêncủanhữnghọcsinhnàyđãphớtlờcácemđểtậptrungvàonhữngemhọcgiỏihaykhông?Cóphảihọcsinhcủatôi–Dannychỉlàmộttrongsốđó–đãbỏhọcđểrangoàiđờivìđólànơicácemhiểuvàhiểucácemhaykhông?Timtôivỡrakhinghĩđếnviệcnhữnghọcsinhnàyđãcóthểtiếnlêntrướcmộtđoạndàinhưngvìkhôngaimuốnbỏthờigianchocácemnêncácemmớibịtụtlạiđằngsau.
Tôicóthểnóimộtcáchthànhthậtrằngtôihàilòngvớiảnhhưởngcủamìnhđốivớihọcsinh.TôinhậnthấykhôngphảiemnàocũngtiếnbộhơntừkhibiếtcôM,nhưngtôibiếtítnhấtmìnhđãkhiếnđượcmộtemlắngnghe,vàđólàđiềuquantrọngnhất.Tôicảmnhậnđượcrằngmìnhđãđểlạimộtấntượnglâudàichohọcsinh,cũngnhưcácemđãđểlạimộtấntượnglâudàichotôi.
42
Khigầnđếncuốihọckỳmộtcủanămthứhailàmgiáoviên,tôinhậnthấygầnđâytôiđãdànhnhiềuthờigiannghĩvềthầyManook,thầygiáomỹthuậtởtrườngcấpbacủatôi.ThầyManooksợmáu,vàthầyấydạymỹthuậtcủangườibảnxứAlaskachocáclớpcótừ20đến30họcsinh,trongđócóbàivềcáchsửdụngcácdụngcụnhọndùngđểchạmkhắc.Chỉlàvấnđềthờigiantrướckhithầybịngất.
Cóítngườichưabiếtchuyệnvềngàythầyấybấttỉnh,nhưngchúngtôithíchthúvớiviệckểđikểlạinó.Cácbạnnamlàthủphạmcủatròđùanàyđãnặnhìnhmộtngóntaytrỏbằngđấtsétvàsơnnótrôngnhưthật.Bọnhọcũngtrộnmộtítsơnmàuđỏvớinướcđểnóloãngranhưmáu.Tronggiờhọc,mộtbạnđútngóntaytrỏvàomộtchiếclỗtrênmộtchiếcbàn,chọcmộtdụngcụchạmkhắcvàomộtlỗkhácthôngvớilỗnày,đặtngóntayđãnặnởbênkiacủalưỡidao,đổmộtítsơnlênxungquanhchiếclỗ,vàgọithầyManookvớigiọnghoảnghốt.Khithấy“máu”chảyratừngóntaybịđứt,thầyManookđãbấttỉnh.Chúngtôikhôngthểtinđượctròđùanàylạithànhcôngđếnvậy,vàthầyManookchấpnhậnnómộtcáchrấtbìnhthản.
Cóđôilúctôithấymìnhđangcốhọctheothầyvàchấpnhậnmọiviệcmộtcáchbìnhthản.Tôinhìnvàomộtsốhọcsinhcủamình,vàtôitựhỏisaothầyấycóthểchịuđựngđượcnhiềuhọcsinhvôtráchnhiệmđếnvậyvàkhiếncácemthayđổi.Sauđótôichợtnhậnra:tôikhôngphảilàthầyManook.Timtôiđaunhóikhinghĩđếnđiềuđó,vàcólúcnướcmắtđãdânglêntrongmắttôi.Khôngphảivìtôiđãgặpkhókhănvớinhữngtìnhhuốngthầyấythấydễ,hayvìtôinghĩmìnhnênlàmtốtnhưthầyấytrongkhikhôngđượcnhưthế,màvìthầyđãquađờivàonăm2001ởtuổi41.Việctôiluônnhớđếnthầylàđểtrảlờimộtcâuhỏiđơngiản:Bằngcáchnàothầyấycóthểhoànthànhđượcnhiềuviệctrongmộtkhoảngthờigianngắnnhưvậy?
Tôiđangdầndầnpháthiệnramộtsốphươngphápthầyđãdùng.Mộttrongsốđólàtôiphảithànhthậtvớibảnthânmìnhvàhọcsinhkhitôibướcquacửalớpmỗingày.ThầyManookđãcólầnnóivớimộtngườithântôimàmớiđâyđãláixegâyramộtvụtainạnkhiếnanhsuýtchết,rằnganhphảiláichậmlại.ThầyManookluônđểý,thầyấycóthểnhìnthấybảnchấtcủavấnđề,vàthầyấycólòngcanđảmđểnóira.Đâylàmộtđiềutôiluônthấyrấtkhó.Đôilúcthậtkhóđểkhôngthốtlênnhữngcâusáorỗngvàanủiđạiloạinhư“mọichuyệnrồisẽổn.”Làmsaotôicóthểnóivớimộtđứatrẻcómẹsắpratùrằngmốiquanhệgiữahaimẹconcóthểsẽkhôngđượccảithiện?Cònmộtemvừabịbốbỏrơithìsao?Mộtemcómẹđangphảichốngchọivớicănbệnhungthư?Mộtembịbốmẹđọctrộmnhậtkívàlấytấtcảmọithứrakhỏiphòngmìnhvìbốmẹemkhôngthíchnhữnggìemđãviết?Đôilúctôicóthểcảmnhậnđượctimmìnhđậpmạnhkhitôiđặtbútlênbàiviếtcủacácem.
Điềutôicholàquantrọngnhấtlàtinvàohọcsinhvàluônchocác
emmộtcơhội“thứhai,”chodùđócólàcơhộithứba,thứtư,haythứnămcủacácemđinữa.RấtnhiềungườibướcvàophòngcủathầyManookvớisuynghĩrằngmìnhlànhữngkẻthấtbại,nhưngkhirakhỏiđóhọbiếtrằngmìnhhoàntoàncókhảnăngtrongviệchọcvàtrongcuộcsống.Cũngnhưbấtkỳgiáoviênnào,hàngngàytôigặpphảivôsốchuyệnbựcmình.Nhưngthỉnhthoảnglạicóchuyệnnhắcchotôinhớrằnghọcsinhcủatôicũnggặpphảinhữngthửtháchtươngtự.Chỉriêngtrongnămnay,bốmẹmộthọcsinhcủatôilydị,baemmấtđingườithântronggiađình,nhiềuemcóbốbịgọirachiếntrường,haiemphảivàotrạitạmgiam,vàcónhiềuembịbốhoặcmẹbỏrơihơntôitưởng.
Tôinhìnvàocácem,vàthườngtôinhìnthấycácemlàai,vàolúcđóvàởchỗđó.Tuynhiên,tôiđanghọccáchnhìncácemsẽtrởthànhngườinhưthếnào.
43
Tiếngrungkhóchịucủachiếcđiệnthoạidiđộngdộiquangănkéobằngkimloạicủachiếcbànlàmviệccủatôi.Chỉcómộtngườicóthểgọitôivào10giờsángthứBảy.
“Chàoanhyêu,làemđây,”vợtôinóigiữanhữngtiếngthở.Côấynghenhưthểvừachạybộxong.“Emchắclàemvừabịvỡnướcối.”
Tôikhôngngheđượcnhữngtừcònlạicủacôấynữa.Tôigácmáyvàlaovềphíabànđểtìmchìakhóaxe,tronglúccácemhọcsinhlớpBốncủatôinhìnchămchú.Bàitậptoántôivừarachocácemvẫnnằmyêntrênbàn.Mắtcácemdõitheotừngcửđộngcủatôi.
Khônglâusau,cácembắtđầubắnrahàngloạtcâuhỏi.ThầyCameron,embénặngbaonhiêuạ?Thầyđặttênchobélàgì?Khinàothầyquaylại?
ĐộibắntỉalớpBốnđangchuẩnbịnạplạiđạnkhicácembấtngờbịcắtngangbởimộtgiọngralệnhtừphíacuốilớp.
“CáccậuđểyênchothầyC.nào,”Jasonnóivớigiọngrấtngườilớn.“Giờthầyấykhôngcầnbậntâmđếnchúngta;vợthầycầnthầyngaybâygiờ.”
TôiphảinhìnlạilầnnữađểchắcchắnrằngJasonchínhlàngườiđangnóinhữnglờiđó.Thườngthìnhữnglờibìnhphẩmcủaemkhiếnemđượcđithẳngđếnvănphònghiệutrưởngmàkhôngphảiquaylại.
Tôikhôngbaogiờtưởngtượngđượcrằngviệccongáitôichàođờisẽlàmtôithayđổihoàntoànvớitưcáchlàmộtgiáoviên.Từgiâyphútcácemhọcsinhbướcvàolớpvàongàyđầutiêntôitrởlạidạysaukhinghỉphépvìvợsinh,tôikhôngcònnhìncácemnhưhọctròcủamìnhmàlànhữngđứaconcủacácbậcphụhuynhnhưtôi.
Khicácemngồixuốngghếcủamình,tôinhìnJason.Nhưthườnglệ,mặtemdínhchặtvàobàn,vàquyểnnhậtkílẽraemphảiđangviếtbịlấpdướimộtchồnggiấy.
“Jason,thậtvuikhiđượcgặplạiem,”tôithìthầmkhingồixổmxuốngbêncạnhbàncủaem.“Emviếtvàonhậtkívềtầmquantrọngcủagiađìnhđượckhông?”
“Emghétquyểnnhậtkínày,màemcũngchẳngbiếtviếtgìcả.Việcnàythậtngớngẩn.”EmđãđánhdấumộtchữXtotướngtrêntờgiấycủamình.
Bóngđènbắtđầusáng.ViệcJasonkhôngmuốnviếtnhậtkí,đặcbiệtlàvềchủđềnày,chắchẳnphảibắtnguồntừviệchiệngiờbốemkhônghiệndiệntrongcuộcsốngcủaem.Emđangthiếuđimộtphầnthiếtyếutrongnềntảnggiađình:mộtngườibố.Tôilàngườitạmthờilấpđichỗtrốngđó.
Mỗingàykhitôitừtrườngtrởvềnhà,tôibướcquacửachínhvàgọimộtcáchsungsướng:“Bốvềrồi.”Congáitôichạyvềphíatôiđểđượcômhoặchôn,vìnóbiếtbốnóđãvề.Khitôimởcửaphònghọcsố10vàchứngkiếnnhữngcảmxúckhácnhautrênkhuônmặtcáchọcsinhcủamình,tôilạitrởthànhmộtngườibố.MộtngườibốđốivớitấtcảnhữngemnhưJasoncầnmộtngườiyêuquý,tôntrọng,haychỉđơngiảnlàlắngnghecácem.Làmgiáoviênđượcmườinăm,tôiđãtrởthànhmộtngườibốtốthơn.Làmbốđượcmộtnăm,tôiđãtrởthànhmộtgiáoviêncòngiỏihơn.
44
Tôinínthởkhichồngtôimởhóađơnthẻtíndụngcủachúngtôira.Anhấylướtnhìnnhữngmónđồđãmuatronglúctôitiếptụcquấychiếcnồitrênbếp.Anhấythởdài,đặthóađơnxuốngbànvàhỏi:“Saolầnnàylạicósốtiền200đôgửiđếntrườngđạihọc?Lầnnàylàchoaithế?Khinàothìemmớinhậnraemlàcôgiáochứkhôngphảimẹcủacáchọcsinh?”
Khikhóitừtrongnồicuộnlêntrênbếp,tôinhớlạigươngmặtcủanhữnghọcsinhcũvàhiệntạicủamình.Lexie,ngườigầnđâyvừamấtmẹ;Perry,ngườivừabịđuổivìbánmatúytrongtrường;Mona,ngườimớiđâythúnhậnvớitôilàbốemdọagiếtem;Shea,ngườikhôngthểsốngởnhàvàphảisốngnhờhếtnhàngườinàyđếnnhàngườikhác.
“Làmsaoemnuôimộtđứatrẻđược!”NhữnglờiđóchắchẳnnhưmộtcáitátvàomặtShea.Đólàvàocuốinămnhất,vàSheađãcóthai.Tôiphảnứngnhưmộtngườimẹhơnlàmộtngườigiáoviên.
Chínthángsau,tôinhìncácytátắmrửa,cân,vàkiểmtrađứacontraikháukhỉnhcủaShea.Tôiimlặngướcrằngcuộcđờicủabétrainàysẽkhôngnhiềubiếnđộngnhưcuộcđờimẹnó.MẹSheatớiđứngcạnhtôivànói:“Cảmơncôvìđãởđâyvàởđó.”
Tôigặplạimẹemvàituầnsauđó.TôiđangđứngtrêncổngvòmcủamộtngôinhàởcùngphốvớinhàShea,nhìnlínhcứuhỏadậpngọnlửađangbaotrùmnhàem.Đólàmộtbuổisánglạnhvàẩmnênchúngtôibịkhóitừngọnlửabaoquanhkhiđứnggầnđó.MặcchonhiệtđộcaotoátratừđámtrotànđangâmỉtừnglàngôinhàcủaShea,vẫncómộtcơngiólạnhthổivàotâmhồncủachúngtôi.Tronglúcemkhóc,tôiômSheavàcontraiem.Quavaicôbé,tôithấymẹemđanglảođảosaumộtđêmnữauốngrượuquánhiều.TôiômSheachặthơn.
Tôidànhhếtngàyhômđóđểđitìmmộtnơiởtạmchocảgiađìnhem.Tôigọiđiệnkhắpnơi,nhưngvìkhôngcóngườilớnnàotronggiađìnhemvượtquađượccáccuộckiểmtranồngđộcồnvàmatúynêncácnhàởtừthiệnkhôngchohọvào.TổchứcChữthậpđỏchỉtrảtiềnhaiphòngkháchsạntrongbađêmnênthờigiancủachúngtôicóhạn.Shea,concôbévàtôiđimuacácđồdùngthiếtyếuđểemxoayxởtạm.Khichúngtôiđặttãlót,sữadưỡngẩm,thứcăn,sữa,vàgiấyướtchotrẻlênbàntínhtiền,Sheahỏitôi:“Saocôlạilàm
thế?Côchỉlàcôgiáocủaem.”
Nhưthểnãotôicónúttualại,tôixemđoạnbăngquaybốnnămcuốicùngcủaSheachạytrongđầumình.Ngaytừhọckỳđầutiênemngồitronglớptôi,tôiđãbiếtemcócơhộithànhcông,vàtôibiếtmìnhphảigiúpem.
Mộtvàithángsau,tôiđếnđónSheasớm.Chúngtôiđếnkýtúcxálúcchíngiờsáng.“Emkhôngthểtinđược!Emkhôngthểtinđượclàmìnhsắpvàođạihọc!”SựháohứccủaSheakhôngthểcheđinỗilocủacôbé.Chúngtôitìmphòngcủaemvàđặtcácthứlêngiườngtrướckhiđếnđăngkýchobuổiđịnhhướng.Cácsinhviênphảithamgiavàocácchươngtrìnhmộtmình,nênkhiđếnlúcchiatay,tôinóivớiShea:“Côthậtsựtựhàovềem.Emcóthểlàmđượcmà.Emcósứcmạnhđểthayđổiđờimình.”Khinghecâuđó,côbéômtôi,rồinhậpvàonhómcácsinhviênkhác,vàđitớitòanhàbêncạnh.Quaysangtrái,tôiđứngđó,ngắmnhìnemmộtlúclâu.Sauđó,quaysangphải,tôinhìncácbậcphụhuynh.Tôiquaylạivàbướcđichầmchậmvềphíaxecủamìnhvàláivềnhà.Giâyphútđóđángtừngxutrongsố200đôtôiđãbỏra.
45
Hơnmộtnămthươnglượngchấmdứtngàyhômquakhicôngđoàncủachúngtôiđãthỏathuậnvớiquậnlàlươngsẽđượctăng1%.Khoảntăngnàyítđếnmứcsốtiềntôiđượcnhậnthêmmỗikỳtrảlươngkhôngđủđểtôiđổnửabìnhxăng.
Tôivẫnluônbiếtrõvìsaomìnhlàmnghềnày–vìbọntrẻvàvìđónghềhợpvớimình.Nhưngkhoảntăngnàyđãxúcphạmlòngtựtrọngcủachúngtôi.Chúngtôithấybịxúcphạmkhichỉđượctăngthêmmộtđôlamỗingàychoviệclàmmẹ,chuyêngiatrịliệu,ngườixưngtội,ytá,hìnhmẫuvàhạsĩquanhuấnluyện.
Thậmchívàocảnhữngngàynhưhômnay,thậtdễdàngđểthuyếtphụcbảnthânbằngcáchnhìnvàobọntrẻrằngtôisinhrađểlàmnghềnày,chodùtôiđượctrảbaonhiêuđinữa.ChínhgiọngnóicủaMarcusvànhiềuemkhácmàtôiđãnghehômnaynhắcchotôinhớrằngconsốđằngsaudấuđôlakhôngquantrọng.Tôinhậnrarằngchodùđiềukiệncủahợpđồnglànhưthếnàođinữa,tôilàmnghềnàyvìlòngyêuthươngvàthấynócầnthiết.
Marcus,mộtcậubénghĩmìnhđãlàđànông,khôngthểhọcđượcởtrường.Embịđuổihọcvìtộiđánhnhau,ngủtronglớp,vàbảocácgiáoviênbiếnđichỗkhác.Chỉtrongvàithángđầuởtrườngphổthôngtrunghọc,emđãviphạmnộiquynhiềulầnhơncácanhchịlớptrêncủamình.Ngaytừgiâyphútnhìnthấyem,tôiđãbiếtemkhônghềđượchưởngniềmvuicủamộtđứatrẻ.
Ngàyđầutiênbướcvàolớptôi,emmuốnmọingườinghĩemkhôngquantâmđếnbấtcứthứgì.Thếnhưngemcốtìnhgâychúývàlôicuốnsựđồngtìnhcủatấtcảmọingười.Tóccủaemđượcbệnthànhnhữnglọnngayngắnsátdađầuchạyxuốngcổ.Quầnbòcủaemrộngítnhấtnămcỡ,đôigiàytrắngsáng,vàáosơmidàiđếnđầugối.Trongthếgiớicủamình,emlàmộtngườithànhcông.
Mỗilầnnóirađiềugì,emđềumuốnlàmcácbạncười.Emlàngôisaotrongvởdiễncủachínhmình.
“EmlàmRomeođượckhông?”,emhỏikhichúngtôibắtđầuđọctruyệnRomeovàJuliet,“thầybiếtcácbạngáirấtthíchemmà!Vaiđódànhriêngchoem!”
Tuynhiên,khichúngtôibắtđầuđọctomộtphiênbảnchỉnhsửacủavởkịch,Marcushầunhưkhôngnóiđượctừnào.Khôngaicườiemvìemcótiếnglàhunghăng,nhưngngàyhômsauemkhôngxungphongdiễnvaiRomeonữa.
Càngvàosâunămhọc,Marcuscàngthayđổinhiềutrướcmắttôi.Dángvẻemkémtựtinhơn,máitócrốibù,vàgiàycủaembẩnhơntrước.Emđãnóivớicảlớprằngmìnhbịđuổirakhỏinhàdì:ngôinhàcuốicùngcủaem.Giờemsốngởnhàbạn,hàngxóm,vàngườiquen.Khôngcónhà,giờemcũngkhôngcònnơiđểđến.
“Khuemsốngtoànlàtiếngnhạc,từcácgiọnghátvầnđiệuchođếntiếngloabậpbùng,”lầnđầutiênemxungphongđọcnhậtkívàlàmtấtcảchúngtôingạcnhiênvớisuynghĩcủamình.Giọngemtựtin,mangcảnétcủangườilớnvàtrẻem.
“Nămngoái,embịđánhbầmdậpvìcóvàiđứamuốncướpgiàyvàáonịtlencủaem.Emđãđánhlạichúngđểgiữđồcủamình,”emđọc.
Đứngthẳngngườimộtcáchtựhàoởgóclớp,emnóilênnỗisợcủatrẻkhirangoàiđờiquámuộnhoặckhiởkhôngđúngchỗvàkhôngđúngthờiđiểm.Đólàthựctếcủaem,vàemđangnóitừtráitimmìnhvềnhữngđiềumìnhbiết.
Điềuquantrọngnhấtlàtrongsốtấtcảcáchọcsinhthìchínhemlạimuốnchiasẻchuyệncủamình.KhitôiyêucầucáchọcsinhlớpChíncủamìnhnộpbàiviết,emđãxinphépđượcđứngdậyđọcbàimiêutảcủamìnhchocảlớpnghe.CácemkhácimlặnglắngnghechuyệncủamìnhđượckểratừmiệngMarcus.
Vẻthôngcảmvàbuồnbãhiệnlêntrênkhuônmặtcủacácem.Nhữngemđãimlặngsuốtcảnămkhôngthểđợiđếnlượtđểđượcđọcchuyệncủachínhmình.Marcusđãkhiếncácemthấyrằngsẽkhôngsaokhikểvềcuộcsốngthựctếhàngngàycủamình.
Khitôicònlàmnghềkinhdoanh,tôirấtsợphảiđitớiphòngmìnhlàmnhữngviệcchẳngcóýnghĩagìđốivớitôi.Tôikhôngbaogiờtựhàovềviệcmụcđíchnghềnghiệpcủatôilàkiếmnhiềutiềnchonhữngcôngtytrịgiáhàngtỷđôla.Tôiđãchấpnhậnsựthậtrằngmìnhsẽkhôngbaogiờgiàucó.Tôivẫnluônbiếtrõđiềunày,nhưngtôicầnmộtngườinhắcchotôinhớvìsaotôilạichọnlàmcôngviệcbâygiờ.
NgườiđóchínhlàMarcus.Tôiđidạyvìem.
46
Làmộtgiáoviênmớibắtđầuđidạy,tôinghĩmìnhchưachuẩnbịchoviệcsắpxảyđến.Khichúngtôirakhỏilớp,Kirkngaylậptứcòakhócnứcnở.Emnóivớitôiemmệtmỏivớiviệcphảichuyểntừnhàbốmẹnuôiđếnnhàtậpthểvàemđãchịuquáđủ.Tôikhôngbiếtphảinóigì.Kirkvẫnluôntrôngrấtmaymắnvàhạnhphúc.Emmởlòngmìnhvớitôi,vàtôithấymìnhcónghĩavụlàmnhẹbớtnỗiđaucủaem.Tôihuyđộngtấtcảcácbàihọcsưphạmmìnhđãđượchọcvàbắtđầunóimọiviệcrồisẽổnvàđềnghịđưaemđếngặpnhàtưvấn.Tôibiếtrõtấtcảnhữnggìemnghethấychỉlàmộttràngnhữngđiềuvônghĩa.Tôicóthểthấyđiềuđótrongmắtemvàtrongcáicáchvaiemrunglênvớitừngtiếngnấc.Nhưthểđọcđượcsuynghĩcủatôi,emnói:“Emchánphảinóichuyệnvớinhữngngườikhônghiểu.”Trongmộtlúctôiquênmấtmìnhlàgiáoviêncủaem.Tôinói:“Côbiếtem
cảmthấythếnào,”vàbịcắtngangbởinhữnglờibứcxúccủaem:“Côđứngđâyvớicuộcsốnghoànhảocủamìnhvànóinhưthểcôbiếtđượcemcảmthấythếnào.Côsẽkhôngbaogiờhiểuđượchoàncảnhcủaem!”
Cócảmgiácnhưmộtkhoảngthờigianvôđịnhđãtrôiqua.Tôibiếtmìnhcầnchoemthấytôibiếtchínhxácemđangcảmthấythếnào.Đãđếnlúctôiphảikểrathờigiantôiđượcnhậnnuôitạmthời.Khôngcònđườngquaylạinữa.
“Kirk,côcũngbằngtuổiemkhithếgiớicủacôsụpđổ.Côcònnhớmẹcônóicôsắprờinhàđểđếnsốngởmộtnơitốthơnvàbốmẹcôsẽkhôngsốngởđó.Nhàcôcónămngười.Côcònnhớmìnhcứbănkhoăntựhỏilàmsaomộtngườimẹcóthểbỏconmình.Côkhôngbiếtmìnhnênlàmgì;tấtcảnhữnggìcôcảmthấychỉlànỗiđaukhibịchiacắtvớianhchịcủamình.Côđãtrảiquanỗikinhhoàngphảichuyểntừnhànuôidưỡngnàyđếnnhànuôidưỡngkhác.Kirkà,tronghainămđầuởtrườngphổthôngtrunghọc,côđãsốngởbốnnhànuôidưỡngvàmộttrạimồcôi.Hãytincô,côbiếtemcảmthấythếnào.”
Emkhôngnóimộtlờinào.
TôinóivớiKirkrằngcũngnhưem,cólúctôithấymìnhkhôngthểcúithêmđượcnữa.Tôibiếtgiữachúngtôiđãhìnhthànhmộtmốiquanhệgắnbókhôngthểxóabỏkhiemngừngkhóc.Emthìthầm:“Saocôlạinóicúichứkhôngphảigụcngãạ?”Cốchegiấucảmxúccủamình,tôicảmthấymắtmìnhnhòenướckhigiảithíchvớiemrằngmộtnhânviênxãhộithựcsựquantâmtớitôiđãtừngnóivớitôirằngtôicóthểcúithấpchừngnàocũngđượcmiễnlàtôikhôngđểngườikháchayhoàncảnhlàmmìnhgụcngã.Sauđó,Kirkbấtchợtômlấytôivàmỉmcười.
Khônglâusauđó,tôivềnhàtìmcuốnsổdanhbạđiệnthoạitrườngcấpbavàquaysốcủanhânviênxãhộicuốicùngcủatôi.Khigiọngnóiởđầudâybênkiavanglên,tôiphảicốhếtsứcmớikhôngbậtkhóc.Đólàngườiduynhấttintôikhitôinóiđãbịđốixửtệtrongcácnhànuôidưỡng.Tôilấylạibìnhtĩnhvànóitừtừ:“Cháubiếtcólẽbáckhôngnhớcháunhưngcháulà…”Tôithậmchíchưakịpnóiâmthứhaicủatênmìnhravìbáckhịtmũivàđọckhôngchỉtênmàcảhọcủatôi.Câutiếptheocủabáclà:“Tavẫnluôntựhỏikhôngbiếtcháu
thếnào.Lầncuốicùngtangheđượctinvềcháulàcháuđanghọcđạihọcởmộtbangkhác.”Tôikểchobácnghevềcongáivàcôngviệcmớicủamình,vànóivớibácrằngtôivẫncòngiữquyểnKinhThánhnhỏbằngsứcókhắcLờinguyệncủaChúamàbácchotôihồitrước.Tôihỏithămvềbác,vàbáctựhàonói:“Tavừanghỉhưusau30nămlàmmộtnhânviênxãhộitạisởbảotrợxãhộicủabang.Trong30nămđó,tachỉcóbađứaconnuôivàođạihọc.Vàtrongsốbađứaconđó,chỉcómộtđứatốtnghiệp,đólàcháu.”
47
“Rồiemsẽthấy.”Đólàtấtcảnhữnggìgiáosưcủatôinóivàcólẽlàtấtcảnhữnggìôngấycóthểnói.
“Rồiemsẽthấy.”Chỉcóthế.Đólàcâutrảlờicủaôngđốivớimộtcâuhỏicủamộtcôgáinhỏnhắnrụtrèởhàngghếđầu.Đólàbuổihọccuốicùngcủakỳvàbuổihọccuốicùngtrướckhitôibướcvàonghềsưphạm.Giáosưphươngphápgiảngdạycủachúngtôiđangđưaramộtsốlờikhuyêncuốicùng.Ôngấycảnhbáorằngchodùchúngtôinghĩmìnhđãchuẩnbịkỹđếnđâuđinữa,vẫnsẽcómộtsốtìnhhuốngtronglớpkhiếnchúngtôilúngtúng.Ôngấyhỏicóaithắcmắcgìkhông,vàcôbạnnhỏnhắnrụtrèđóđãgiơtay.
“Vídụnhưthếnàoạ?”,côấyhỏi.
“Rồiemsẽthấy.”
Giờđãgầnbốnnămtrôiquakểtừngàyấy,tôicóthểnhớlạitấtcảnhữnggiâyphút“Rồiemsẽthấy”củamình,vànókhiếntôivừakhócvừacườivừatứcgiận.Mộtsốchuyệnđãxảyramàtôisẽkhôngtinnếukhôngchứngkiếntậnmắt.Nhữngngườibạnkhônglàmnghềgiáocủatôinghĩtôiđãbịaramộtnửatrongsốnhữngchuyệnđó.Tôikhôngnóidốivàkhôngthêmthắtđiềugì.Tấtcảchúngđaulòngthay,lạilàchuyệnthật.
Cómộtlầnmộtngườiđồngnghiệpcủatôinóivớimộthọcsinhrằngemđókhôngthểđivệsinhvìchưalàmxongbài.Emhọcsinhđóđãlấyramộtchiếcchaitừbalôcủamìnhvàđitiểuvàođóngaytrướcmặtcảlớp.Chuyệnthật100%.
Ởcáclớpcủamình,tôiđãgặpcácemhọcsinhvớiđủloạicảm
xúc,vàdùchúnglàgìthìcũngđãkhiếncácemkhôngthểyêntâmvàtintưởngbấtcứai,đặcbiệtlàmộtgiáoviêntiếngAnhlúcnàocũngnóivềviệcđọcvàviết.Tôiđãcốlýlẽvớicácem.Tôiđãthửquátmắng.Tôinghĩmìnhsẽkhôngbaogiờkhiếnđượcmộtsốemlắngnghe.Sauđómộtviệcxảyramàcóthểphávỡbấtcứràocảnnàovàkhiếnchomọinỗibựctứctrướcđókhôngcònquáquantrọng.
Vàomộtbuổisángấmápmùahè,khoảngbatuầnsaukhikếtthúcnămhọc,tôithứcdậyvàbậtđàinghetintức.Phátthanhviênđangđưatinvềmộtvụtainạnchếtngườixảyravàođêmtrướcmànạnnhânlàmộttrẻvịthànhniên.Tôithậtsựkhôngnghĩnhiềuvềnó.Tôibắtđầumộtngàynhưbìnhthường,vàmộtvàitiếngsautôivàokiểmtrahòmthư.Tronghòmthưcủatôilàmộtláthưđiệntửtừmộthọcsinhvừatốtnghiệp.
“ThầyA!ThầyđãnghetinvềRaychưa?Bạnấychếttrongmộtvụtainạnxehơitốihômqua.”
Tôingồisữngmộtlúcvàcuốicùngcũngépđượcmìnhgọiđiệnđểxácnhậntinvừanghe.Nólàsựthật,vàlễtangsẽdiễnratrongvàingàytới.Tôiquyếtđịnhsẽđến,nhưngtôibiếtsẽrấtkhóvìRayvàtôiđãcómộtmốiquanhệgắnbó.EmhọchơikémvàthíchchơitròchơiđiệntửhơnhọcvềShakespearehaylỗibổngữ,nhưngemlàmộthọcsinhngoan.Emvượtquađượcbấtcứràocảnkinhtế,xãhộinào,vàhòađồngvớitấtcảmọingười.Bàncủaemnằmngaycạnhbàncủatôi,vàtôidànhcảnămtrờiđểnóiđùavàcốthuyếtphụcemrằngemcóthểlàmbấtcứviệcgìmìnhmuốnnếuemcốgắng.Tôivẫnmuốnnghĩrằngvềcuốinămhọcvàđếngầnlễtốtnghiệp,emđãbắtđầuhiểuđượcđiềuđó.
Khilễtangbắtđầu,tôithấymìnhngồiởhàngghếphụcủanhàtanglễvànhìnvàotấtcảcáchọcsinhcũvàhiệntạicủamìnhđangcómặt.Tráitimtôivỡrakhithấycácemđaubuồnnhưvậy,vàmôitôibắtđầurớmmáuvìtôicắnchặtnóđểgiữchomìnhkhôngkhóc.TôikhôngchỉđangtiếcthươngRay.Tôiđangtiếcchotấtcảnhữngđứatrẻnàyvìđãphảitrảiquamộtsựkiệnkhókhănnhưvậykhicònrấtnhỏ.Tôinhìngươngmặtcủanhữngemtôiđãđuổirahànhlang,nhữngemtôiphạtởlạitrường,tấtcảnhữngemchắcchắnsẽlàmtôibạctócsớm,vàtôithấynỗibuồntrêngươngmặtcácem.Vàđóchínhlàlúctôikhôngkìmđượcnữa.Tôikhôngquantâmnếucácemthấytôikhóc.Tôikhôngmuốnlàmmộtthầygiáonghiêmnghịnữa.Tôi
muốnlàmộtconngười,vàconngườisẽkhóctrongnhữnglúcđaubuồn.Vàvìthếtôiđãkhóc.
Saulễtang,tôiđiquanhphòngnghỉcủanhàtanglễvànóichuyệnvớimộtsốgiáoviênđếndự.Khichúngtôibướcrangoài,mộthọcsinhtôinghĩkhôngbaogiờquantâmđếnaingoàibảnthânmìnhbướcvềphíatôivớiđôimắtnhòenướcvàđặttaylênvaitôi.Emnóivớitôilàemrấtcảmkíchviệctôiđãđến.Emnóivớitôimọichuyệnsẽổn.Ngaylúcđó,chúngtôiđềunhìnnhaubằngmộtconmắtkhác.
Thỉnhthoảngbạnbèvàngườiquenvẫnhỏisaotôilạilàmnghềnày.Họđoánlàvìtôiđượcnghỉhè.Họmuốnbiếtvìsaotôilạilàmtấtcảcôngviệcnàyvàlàmthêmgiờởtrườngrồicòntiêutiềnriêngcủamìnhchonhữnghọcsinh“cóvấnđề”tronglớp.Họmuốnbiếtliệunhữngđiềuđócóđánghaykhông.Tôichỉcóthểchohọmộtcâutrảlời.
“Rồimọingườisẽhiểu.”
48
“Phấnmàu,”tôinghĩ,“đólàcáchmìnhsẽgiúphọcsinhhiểuđượccácyếutốcủamộtbàiluận.”Vàhộpphấnmàutôiđãmuamớiđẹplàmsao.Nógiốngmộthộpbútchìmàuhơn,vớinhữngviênphấnmàuđỏtươi,màuxanhdatrời,màuhoacà,màulụcnhạt,vàmàuxanhdương.
Khiếnhọcsinhtậptrungsaugiờăntrưalúcnàocũngkhóhơnmộtchútsovớicáctiếtkhác.Việccácemđangsaysưavớichuyệncủamìnhvàphớtlờtôikhôngphảilàđiềugìđángngạcnhiên.Nhưngcómộtnhómsáuemcưxửlạhơnbìnhthường.Đólàcáchọcsinhnămnhấtlúcnàocũngcười.Tôicốtáchcácemrabằngcáchđổichỗngồi,nhưngvôích.Tôivẫntrongsuốt,vàsựchúýcủacácemđốivớinhaukhônghềgiảm.Cácemkháctronglớpbắtđầunhìntôinhưthể:“Bọnemsẵnsàngrồi;côlàmđi.Bắtđầuđi.”
Tôitựhàolấyviênphấncómàusángnhấttronghộpra.Tôitiếpthunhữnglờiphátbiểucótínhhợptácvàxâydựngbàitrênbảngdựatrênýtưởngcủacácem,mỗicâucủatừngemđượctôiviếtbằngmộtmàuphấnkhácnhau.Nhưngnhómđóvẫnkhôngngừngcười.Cácemđangchỉtríchtôi,chỉvàonhữngdòngchữtrênbảng,vàhuơ
cácngóntaytrongkhôngkhínhưthểmìnhlànhạctrưởngcủadànnhạc.RồicácembắtđầuhátmộtbàihátcủanhómRollingStonecótênCôấylàcầuvồng:“Đếnđâucôấycũngđầymàusắc.”Tôimímchặtmôi;tôisẽkhôngđầuhàng.Tôiđanglàmhếtsứcmình.Cácemsẽhiểunếuchúngtôicóthểhoànthànhđượcviệcnày.Cáchọcsinhkhácđanggậtgùtỏvẻhiểubài.Nhưngkhôngphảinhómđó.Mấyemtrongnhómcườinhiềuđếnnỗitràocảnướcmắt.Chuyệngìthếnày?Tôikhôngthểkiềmđượccâuhỏimỉamai.
“Cáigì?Cácemđịnhchotôibiếtlàcăngtinđangdùngnấmthầnkỳđểthêmhươngvịchothứcănhả?”
Nóđãthànhcông–mộtsựyênlặnghoàntoàntrongvòngkhoảng30giây.Sauđó,cácemphálêncườivàcưxửcàngkỳquáihơn.Tôiđãthềsẽkhôngchịuthuatrướchànhviphárốikhôngthểbỏquađượcnày,nhưngđếnnướcnàythìtôiđànhphảikhoanhtay.Tôiđivềphíabảngvàđặtphấnvàohộp.Tôilấybàncủamộtemhọcsinh,quaynóvềphíacảlớp,ngồilênbàn,vàbìnhtĩnhnói:“Cácem,hômnaycóvẻchúngtasẽtậptrungnóivềmàusắc.Hãydùngtừngữmôtảchotôimộtsốmàusắctrongthếgiớicủacácem.”Suychocùng,phépmiêutảchitiếtlàmộtyếutốcơbảnchúngtôicầnđưavàotrongphầnthânbài.
Thậtbấtngờvàđángngạcnhiênkhitấtcảcáchọcsinhđềuthamgiathảoluậnvềnhữngmàusắcxungquanhchúngtôi.Tiếthọchômđóđãkếtthúcmàkhôngcóbàiluậnnàođượcviếtra,nhưngcũngkhôngcócảnhmấttrậttựnào.
Vàongàyđầutiêncủanămhọcsauđómộtnămrưỡi,Stanley,mộtemtrongnhómđó,bướcvàolớptôivớimộtchiếchộptrêntay.Đólàmộtchiếchộplàmbằngnhiềuloạigỗlạmàembảolàgỗtầnbìvàng,gỗmun,vàgỗgiáingựachâuPhi.Nóđựngđầybútchìmàuđỏ,tẩy,bútxóa,vàkẹogômChicklet–nhữngthứemnghĩmộtgiáoviênsẽthích.Tôiđưataysờchiếchộptinhxảovàcảmơnem.
Stanleynóiđãlàmchiếchộpnàychotôivìmuốnbàytỏlòngcảmkích.
“Vìcáigì?”,tôihỏi.
“Emđãsợkhôngdámnóichuyệnvớicôchođếnsaukhiemtốt
nghiệp.Hômđócôhỏicóphảibọnemănphảinấmthầnkỳkhông,vìbọnemkhôngthểnhịnđượccườiđúngkhông?Bọnembiếtcôrấtbực.Điềucôkhôngbiếtlàcôđãgầnđúng.Chỉcóđiềukhôngphảibạnemănnấm.Bọnembịsaymatúy.”
49
Khilớphọcmùathucủatôiđãđôngđủ,tôighichéplạithôngtinvềtấtcảnhữnghọcsinhmớicủamình.Có16emđếntừbảytrườngtrunghọccơsở.Cácemồnào,cộccằn,vàkhóbảo.Hầuhếtkhôngmuốnđếnđây.Nhưngcómộtemnổibậtsovớitấtcảnhữngngườicònlại.Davidrấttobéo.Chỉmới15tuổinhưngđãcao2mvànặng130kg,emlàhọcsinhtonhấttronglớphọcnhỏdiđộngcủatôi.Khitôiđiểmdanh,cácemkhácđềunóitohếtmức,nhưngDavidngồiimlặng.Tôiđãgặpnhiềuhọcsinhvớicácnhucầukhácnhau.Juliebịliệtnửangười;RyanvàArtbịchứnghiếuđộngtháiquá;Teresalúcnàocũnggiậndữ;Mattbịtựkỷởmứcđộcao;cònKevin,Anthony,vàKencónhânviênquảnchếriêngvìđãphạmnhiềutội.NhưngDavidtỏrabìnhthảnnhưĐạtLaiLạtmavậy.
ĐôikhiDavidởlạisaugiờhọcđểnóichuyện.Emgiơtayđểtrảlờicâuhỏi.Emnóinhỏvàđiềmtĩnh.TrongkhiRyan,Art,vàTeresahétlênbàytỏcơngiậncủamình,Davidphớtlờmọitiếngồnàohỗnloạnvàcốgắnghọc.
KhigầnđếnlễHalloween,tôibắtđầuchụpảnhcáchọcsinh.Cácemhóatrangthànhphùthủy,maquỷ,dracula,vàcácnhânvậtkhác.Davidchỉđeomộtmặtnạkhỉbằngcaosu.Tôidáncácbứcảnhlêntrêntườngvàkhiếnhọcsinhrấtthíchthúvìcácemthíchnhìnchínhmình.
Mộthômtôibịốm,vàmộtgiáoviêndạythaychotôi.RyanđãhọccùngDavidtừtrườngphổthôngchođếnnămlớp9,vàembiếtlàmthếnàođểchọctứcDavid.RyantrêuchọcDavidchođếnkhiDavidkhôngchịuđượcnữavànhấcmộtchiếcbànlênnémbayngangphòng,sượtquamặtcácemkhác.PhảicóbangườigiámsátmớikiềmchếđượcDavid.Embịđìnhchỉhọcnămngàymặcdùđâylàlầnđầuemviphạmkỷluật.LúcđólẽratôinênđọchồsơcủaDavidkỹhơn,nhưngvìthiếukinhnghiệmnêntôiđãkhônglàmthế.Tôitrởlạisauthờigianbịốm,cònDavidtrởlạisauthờigianbịđìnhchỉ.Cuộcsốngtrởlạibìnhthường.
Sauđó,vàomộtngàynọ,ởgiữatiếthọc,Davidđộtnhiênđứngdậy,vàngãrabấttỉnhvìbịđộngkinh.Emtỉnhdậychoángvángnhưthểkhôngcóchuyệngìxảyra.Giờtôiphảiđọchồsơcủaem.Cóvẻnhưhồiemcònnhỏ,bốemđãđậpđầuemvàotườngchođếnkhiembịcogiật.Embịđưađikhỏichỗbốvàđếnsốngvớiôngbàmình.Emđượcchỉđịnhuốngthuốcđểkiểmsoátcáccơnđộngkinh,nhưngkhôngphảilúcnàothuốccũngcótácdụng.
Trongnămthứhaivàthứbacủatrườngphổthông,Daviddườngnhưbịđộngkinhnhiềuhơn.Emtrởnênrấtdễbịkíchđộngvàbịthườngxuyênhơn.Embắtđầunémbàntrởlại,vàmộtlầnđãnémsượtquađầuJulie,làmvỡmộtmáychiếutreotrêntrầnnhà.Emtrởnênkhókiểmsoáthơn.Ngườikhổnglồdịudàngcủachúngtôiđangthayđổitheochiềuhướngxấu.
Trongnămcuối,Davidvàcáchọcsinhkhácgiúptôichuyểnlớphọcđếnbênkiakhuônviêntrườnghọc.Chúngtôicầnsứcmạnhcủaem.Việcchuyểnphòngdiễnrasuônsẻ,vàDaviddườngnhưđãdịulại.Sauđó,trênđườngvềnhàtừtrường,Davidbịlêncơnđộngkinhtrênlằnđườngdànhchongườiđibộcạnhmộtviêncảnhsáttrườnghọc.Emđãđánhngãcôấy.Côtagọiviệntrợvìnghĩemđangtấncôngmình.Embịcòngtayvàđưađếnsởcảnhsát.Mộtcuộchọpđãdiễnra.Ngườitaquyếtđịnhthờigianemởtrườngsẽtănglên.Emsẽmấtthêmmộtnămđểtốtnghiệp.
Ngoạitrừnhữngcơnđộngkinhthườngkỳ,Davidtiếptụchọcđểtốtnghiệp.Tôinóichuyệnvớiôngbàemthườngxuyên.Họrấttựhàovềthànhtíchcủaem.Emtốtnghiệpvàđượcnhậnbằng.Tạilễtốtnghiệp,tôichụphìnhemtrongbộlễphụcvàdánnólêntườngcủamìnhcạnhbứchìnhlễhộiHalloweencủaem.Emômtôirấtchặtsaulễtốtnghiệp.
Ôngbàemvẫnđềuđặnđưaemtớilớptôiđểchàotôi.MọiviệcđangdiễnrarấttốtvớiDavid.ThỉnhthoảngôngbàemgọiđiệnđểchotôibiếttintứcvềDavid.Emđãtìmđượcviệclàm.
Mộtngàynọ,mộtnămsaukhiemtốtnghiệp,tôinhậnđượcmộtcúđiệnthoạitừbàDavid.Báckhóctođếnnỗitôihầunhưkhônghiểubácđangnóigì.BácnóiDavidđãchếtvàbácnghĩtôinênbiếtvìtôiđãrấtthânvớiem.CóvẻnhưemđangngồicạnhhồbơicủaHiệphộithanhniênCơĐốcgiáovànóichuyệnvớihaicôgái.Họrờichỗem
đểlạinóichuyệnvớimẹmình.Khihọquaylại,emđãbiếnmất.HọnhìnxungquanhtìmDavid,vàrồithấyemởdướihồ.Lúcđầuhọnghĩemđangbơi.Sauđóhọthấyemkhôngcửđộng.Emđãbịlêncơnđộngkinh,ngãvàohồ,vàbịchếtđuối.Ngườikhổnglồdịudàngcủachúngtôiđãquathếgiớibênkia,vàtôisẽluônnhớđếnem.
Khibắtđầudạytrongchươngtrìnhgiáodụcđặcbiệt,tôiđãđượcbảolànhiềuhọcsinhcủamình,saukhitốtnghiệp(nếucácemtốtnghiệpđược),sẽrơivàobaloại.Cácemsẽtìmmộtcôngviệccóyêucầuthấp,trởthànhtộiphạm,hoặcchết.Lúcnàocũnglạcquannêntôikhôngbaogiờtinvàođiềuđó.ThậtmaymắnvìDavidlàhọcsinhduynhấttôibịmấttrong13nămđidạy.Cácbứcảnhcủaemvẫnởtrêntườngcủatôi,vàemluônnhìnxuốngcáchọcsinhmớicủatôikhihọđếnnhậphọcvàomỗimùathu.
50
TôighétthángMột.ỞAlaska,đólàmộtthángkhắcnghiệt,vàkhôngcólễGiángsinhđểnótrôiquanhanhhơn.Cáilạnhvàbóngtốibắtđầuănmònbạn,vànhữngcơnbãolốc,bãotuyết,vànhiệtđộâmchẳnglàmnódễchịuhơnchútnào.
Buổisánghômnaytôiđangbịmuộngiờ.Chântôibướclạoxạotrênmặtđấtđầytuyếttronglúctôihốihảđivềphíacửachính.VàmặcdùtôiđãquấnquanhmìnhđầyáođểchốngchọivớithờitiếtthángMột,khôngkhílạnhbuốtxuyênquaquầnáocủatôi,tápvàomặtvàthiêuđốtphổicủatôi.Niềmanủiduynhấttrongnhữngbuổisángâmulạnhlẽonàylàkhikhôngcóđámmâynàocáchlykhôngkhíđểmặttrăngmọcvànhữngvìsaochiếusángtrênbầutrờiđêm,nhữngtiasángBắccựcsẽhiệnranhảymúatrênbầutrời.
Nhưngvàosángnaytâmtrítôiởnơikhác.Tôisắpgặpmộthọcsinh,Charity,trướcgiờhọcđểnóiquanhữngbàihọcembỏlỡtrongtuầntrước.Tôilochoem.Điểmcủaemđanggiảmrấtnhiều.Emthườngxuyênkhôngđihọc,vànếucóđithìcũnglàvàotiếtnămhoặctiếtsáu.Charitylàhọcsinhmới.Emlàmộttrongnhiềuhọcsinhtronglớpbịcácnhàtưvấnxếpvàoloạicóvấnđề.Vấnđềgầnđâylàlàmthếnàothúcđẩycôbélàmmộtviệcgìđó.
TôinghingờCharityđangbịtrầmcảm.Tôiđãnóivớinhàtưvấnvềnghingờcủamìnhvàhọđãnhiềulầnthửliênlạcvớibốmẹcôbé
đểcanthiệp,nhưngkhôngaingheđiệnthoạicủahọ.
TôiđưachoCharitymộtcuốnsổđểchocôbéthấyrằngtôiquantâmđếnem.Mộtcuốnsổ–cứnhưthểnósẽgiảiquyếtđượccácvấnđềcủaCharity.Tôinóivớiemrằngcáchchữatrịcủatôilàviếtvàcóthể,chỉlàcóthể,bằngcáchviếtcâuchuyệncủamìnhlêntrêngiấysẽgiúpemchữalànhcácvếtthương,mơướcvànhìnvềtươnglai.Charityvẫnluônbảotôiemmuốnvàođạihọcđểtrởthànhmộtnhàtâmlýhọc.Mỗilầngặpem,tôiđềunhắcemphảigiữchặtướcmơđó.Lờiđềtựacủatôitrongnhậtkícủacôbélà:“Hãytỏasángnhé,kimcương.”
Vàotiếtnăm,Charitybướcvàolớptôi.
“ChàothầyNelson.Emxinlỗivìsángnayđãkhôngđếntrường,”Charitynói,máitócmàunâunhạtcheđôimắtcủacôbé.
“Tôilochoem,Charity.Vấnđềkhôngphảilàlớphọccủatôi.Vấnđềlàcuộcsốngcủaemvàlàmthếnàođểgiúpem.”
“Embiết,embiết.Nhưngcuộcđờiemlàmộtmớhỗnđộn.Mẹem,emgáiem,vàemđãbịđuổikhỏicănhộcủamình.Nhàemkhôngcótiềnnênmẹmuốnemtrôngemgáitronglúcmẹđilàm.Vìthế,emkhôngđihọcđược,vàtấtcảnhữnggìemmuốnchỉlàngủđểemcóthểquênđitấtcảmọichuyện.”
“Tôixinlỗi,Charity.Tôibiếtkhônggiúpđượcgì,nhưngcótôiởbêncạnhem.Cửaphòngtôiluônrộngmở.”
“Cámơnthầy,”Charitythởdài.Sauđó,độtnhiêncôbérơinướcmắt.TôiđưagiấylaumặtchoemvàquàngtayquanhngườiCharity,vàcảhaichúngtôiđềungồiđó.
Tôinênnóigì?
KhinhữnghọcsinhnhưCharitynóivớitôirằngcácemchưahềbiếtmặtbốmình,rằngmẹcácemđangcainghiện,rằngcácemkhôngđihọcđượcvìphảitrôngemtraihoặcemgáitronglúcmẹđilàm,tôichỉbiếtimlặng.LàmsaomộtđứatrẻcóthểtậptrungvàochủđềcủacuốntruyệnBayquatổchimcúccukhicácemđangphảichămemhoặckhibốcácemkhôngvềnhà?
SaukhitôianủiCharity,côbéđưachotôiquyểnnhậtkímàtôiđãchoem.Nókínchữ.
“ThầyNelson,”côbénói.“Emđãlàmtheolờikhuyêncủathầyvàviếtrasuynghĩcủamình.”
Vớicâunóiđó,Charityđưachotôiquyểnnhậtkívàravề.Nótrànngậpnhữngcâuchuyệnvềcuộcsốngcủaem.Mộtcuộcsốngbịtổnthươngvìnhữngtrảinghiệmemkhôngnêntrảiquaởtuổinày:
Giờemnhậnracuốicùngmìnhđãhiểu.Emlúcnàocũngviếtvềtìnhyêuvàviệcemkhôngthểcónóhayvìsaoemcầnnó,nhưnggiờemnhậnrađólàdobốmẹem.Mỗiđứatrẻđềucầncóbốhoặcmẹ.Mộtngườiyêubọnemvàsẽlắngnghenhữngđiềungớngẩn,đắpchănchobọnem,vàđọctruyệnchobọnemnghe.Emkhôngbaogiờcóđượcđiềuđó.Cólẽlàcó,nhưngkhôngbaogiờđủ.Emthứcdậytrongnhữngtiếnghét,tiếngsậpcửa,tiếngchửithề,nướcmắt,vànhữngcáilỗtrêntường.Mỗingàyởnhàemđềucóchuyện,mỗingàytrongđầuemđềucósuynghĩrằngsắpcóchuyệnxảyra.Khôngmộtđứatrẻnàocầnphảitrảiquachuyệnnày.Emđoántìnhyêucủabốmẹlàkhôngthểthaythếđượcvàviệcemluôntìmkiếmmộtngườitôntrọngemthựcralàtìmkiếmbốmẹem.Embiếtmìnhđangthiếumộtthứgìđó,vàđiềuđókhiếnemrấtbuồn.
TôichonhậtkícủaCharityvàotrongbalôvàmặcáođểchốngchọivớithờitiết.Bênngoàitrờirấttối,vàcácđámmâyđangdầnchekhuấtmặttrăng.Tôihítsâuvàohươngvịcủamùađông.Vàkhinótrànquahọngvàophổitôi,tôigồngmìnhlênvàmangtheohơiấmtừnhữnglờicủaCharityvềnhà.
VỡmộngTẠIMỘTTHỜIĐIỂMNÀOĐÓ,mọigiáoviênđềunghĩmìnhđã
chịuđựngquámứcgiớihạn.Cónhiềungày,tấtcảnhữnggìchúngtôimuốnchỉlàcuộntròntrongmộtquảbóngvàđầuhàng.Thấtbạikhôngphảilàđiềuchúngtôimuốn,nhưngnóluônởđó,rìnhrập,chờđợithờicơđểgiángxuốngngaycảnhữnggiáoviênnhiềukinhnghiệmnhất.
Vàomộtngày,tôichỉmuốngiơhaitaylêntrờivàđầuhàng.Đúngthế,ngaycảtôicũngđãcólúcnhưthế.NếutôicóthểđosốlầnsuysụptinhthầncủamìnhvớicácNhàvănTựdotheothangchiađộRichterthìconsốsẽthườnglà10.Nhưngtôiđoánđólànhữnggìbạnphảichịukhicónhữngngườiquảnlýtrịchthượngđãquênmấtđứnglớplànhưthếnào,nhữngbậcbốmẹkhóchịukhibịgọiđếnsaugiờhọc,và150bàiluậnphảiđọctrước7hsáng.Áplựcư?Tôinghĩlàvậy.Nhữngngàyđókhôngbaogiờdễchịu.Tôithỉnhthoảngphànnànvớibốmìnhtrênđiệnthoạihàngtiếngđồnghồ,nhưngthậtmaylàsaulờiđộngviên,tôiluônthấymìnhđếnlớpvàongàyhômsau.Tôibiếtmìnhphảiđếnvìhọcsinh.Tôikhôngthểbỏrơicácemvìquánhiềungườikhácđãlàmthế.
Nhữngcâuchuyệntrongphầnnàyrấtđángbuồn.Chúngđángbuồnvìchúngcóthật,vàchúngtachẳngthểlàmgìđểthayđổinhữngtrảinghiệmcủacácgiáoviênnày.Nhưngvẫncóhyvọng.Nhữnggiáoviênnàykểvềnhữngcuộcchiếnmàhọcsinhcủahọphảitrảiquahàngngày,trongkhimộtsốngườikhácchiasẻnỗithấtvọngluônthườngtrựctrongmôitrườngkiểmtracórủirocao.Tráitimcủamộtgiáoviêncựckỳkiêncường,thếnênkhiphảiđốimặtvớinhữngkhókhănnày,họđãhọccáchvượtqua.
51
“Đừnglàmkiểmtranữamà,côSnow!Bọnemmớilàmkiểmtrahaituầntrước!Màbàikiểmtranàylàvềcáigìạ?”
“Nókiểmtrakhảnăngđọccủacácem,”tôinói.“Vậycácbàikiểmtrakhácđểlàmgìạ?”
“Chúngkiểmtranhữnggìcácembiếtvềnhữngmônhọckhác.”
Còngìnữathìcácbạnbiếtrồiđấy.Họdựavàonóđểđánhgiáhọcsinh.Cáccâuhỏiliêntụcnảyratrongđầutôi:“Nhữngbàikiểmtranàyđanglàmgìvớihọcsinhcủamình?”“Nhữngcâuhỏiđócógầngũivớicácemhaykhông?”
Tôibắtđầunhìnkỹhọcsinhcủamìnhtrongthờigianlàmbàikiểmtra.Ricky:11tuổi,mụctiêulàtrởthànhmộtthànhviêncủanhómLatinKing.Vàongàydiễnrakỳthitiêuchuẩntoànbang,Rickycãinhauvớimẹvàbịcảnhsátđưatớitrường.Anna:10tuổi,mụctiêulàtrởthànhmộtbàmẹđơnthân.Annakhôngbiếtmặtbốmình,nhưngvàongàykiểmtra,mẹemđãbỏemđểđếnsốngvớiôngta.Doug:12tuổi,vậnđộngviênsánggiá,trìnhđộđọcchỉởcấpmẫugiáo.Vàotuầndiễnrakiểmtra,Dougvắngmặtvìembiếtemkhôngthểhiểubấtcứbàinào.Tronglúcphátbài,tôithầmnghĩ:“Làmsaonhữngemnàycóthểtậptrunglàmbàisaunhữngviệcxảyravớicácemvàosángnay?”
Đángbuồnhơnlànhữngcâuhỏitrongđềthikhôngđềcậpgìđếncáctrảinghiệmvàhoàncảnhcủacácem.Vídụnhưmộtcâuhỏiyêucầucácemviếtvềkhoảngthờigiancácemđếnmộtnướckhác.Nhiềuhọcsinhcủatôichưacócơhộiđirangoàithànhphốcủamình.
Nhưngđiểmmấuchốtrấtđơngiảntheocácbảntinởcấpbangvàquốcgia:Nângsốphầntrămlên.Emcóíttiềnhơnngườikhácư?Tựtìmcáchxoayxở.Íttàiliệu?Tựtìmcáchxoayxở.SốngườihọctiếngAnhcàngngàycàngtăng?Tựtìmcáchxoayxở.Vàđóchínhlàviệctôiđanglàm.
Sửdụngnhữngphươngphápsángtạođểkhơidậysựchúýcủahọcsinh,tôiđãhiểuđượchoạtđộngkiểmtrađánhgiáđầyphiềntoái.Thậtkhôngdễđểkhiếnhọcsinhquênđicáckhókhăntrongcuộcsốnghàngngàycủamình,chodùlàchỉtrongmộtlát,vàtậptrungvàomộtbàikiểmtrasẽquyếtđịnhtươnglaicủamìnhcùngvớikinhphívàhoạtđộngcủanhàtrường.Xâydựngcácbàikiểmtratiêuchuẩncónộidunggầngũivớihọcsinhcũnglàmộtnhiệmvụkhókhăn.Cầnphảicóthờigianvàsựthôngcảmđểnhìnrangoàiquátrìnhhọcvàhiểuđượccácem.AicóthểnghĩđượcrằngmộttròđơngiảnnhưFruitLoopslạicóthểkhiếncácemhọcvàhiểuđượccáchdùngnhiềutừmới?
“BánhFruitLoopsđểlàmgìạ?”RickyhỏikhitôiphátchocácemnhữngchiếctáchđựngđầybánhFruitLoops.
“Chúngdùngđểchúngtachơimộttròchơitừvựngmàsẽgiúpcácemhọcđượcthêmnhiềutừmới.”
“Emkhôngbiếttạisaochúngtalạiphảichơitrònày.Mấytừnàygiờđâucódùngnữa.Đólànhữngtừemkhôngcầnbiết.”
“Vậythìchúngtacầnthayđổiđiềuđó.”
Chỉvớimộttròchơiđơngiảnđó,tôiđãgiúphọcsinhhọcđượcnhiềutừmớivàbiếtcáchsửdụngchúngkhinóivàviếthàngngày.Cácemchuyểntròchơicủachúngtôithànhmộtloạimậtmã:“CôSnow,côđangbướcvềphíacửa.”Tôikhôngthểkhôngmỉmcườitrướcnhữnglờinày.Cácbàikiểmtravẫnlàmộtthửtháchvớitôivàcácemhọcsinh,nhưngtôitiếptụctìmcáchđểgiúpcácemhọcchodùtrongcuộcsốngcủacácemđangxảyrachuyệngì.
NhữngsuynghĩcủaRickyvềcácbàikiểmtravẫncònvanglêntrongđầutôi.
“Khinàothìchúngtakhôngphảilàmkiểmtranữaạ?”
“Theoquyđịnhcủabangvànhànướcthìcôphảichocácemlàmbàikiểmtratrongsuốtnămhọc.”
“Nhữngbàikiểmtranàycógiúpbọnemvàođượcđạihọckhôngạ?”
“Chúngnhằmđểkiểmtraxememcónhớđượccáckiếnthứcchuẩnvàemđangởtrìnhđộnào.”
“Thếsaohọkhônghỏicô?Côbiếtbọnemlàmđượcđếnđâu.”
“Nhữngbàikiểmtranàysẽsosánhcácemvớicácbạnkhácởkhắpcảnước.”
“Vậysaohọkhônghỏibọnemvàkhôngdùngđếnnhữngcâuhỏingớngẩnkhóhiểunày?Nếuchúngkhônggiúpbọnemvàođượcđạihọcvàchỉlàmbọnemchánnảnthìsaochúngtalạiphảidùngchúng?
Chúngchẳngbaogiờhỏivềnhữngthứbọnembiết.Cứnhưthểchúngđượcđặtrađểlàmbọnemxấuhổấy.”
TôikhôngnóiđượclờinàovàcũngkhôngbiếttrảlờicâuhỏicủaRickynhưthếnào.Tôithấyemcốkìmnướcmắtkhiđọcbàikiểmtra.Sựchánnảnhiệnrõtrênkhuônmặtem.
“Emlúcnàocũnglolắngvàcăngthẳngkhiphảilàmkiểmtra.Emmệtmỏivớiviệckiểmtra.”
52
Cănphòngđầyắpngườichenlấnnhauvànănglượngcủatuổidậythì.Khôngaibiếtnênngồiởđâu.
“Tốtquá,Javonnevắngmặt.Tớsẽngồichỗcậuấy.”
“Bạngáikiangồichỗcủatớmấtrồi.Giờtớngồiởđâuđây?”“Rakhỏichỗngồicủatớngay.”
Chỉđơngiảnlàcóquánhiềungườitrongphòng–hơn30
họcsinhmớitrongmộtcănphòngnhỏmàubechỉvừađủcho26chiếcbàntôicó.Cănphònggiốngnhưmộttrạitạmgiamngoạitrừviệckhôngcólínhgác.Mộtsốemphảilấythêmbàntừmộtlớphọckhácởbênkiahànhlang.Cácemkháclấyghếđểchiếmnhữngchỗcòntrốngtrênmộtchiếcbànbừabộn.
Cảmthấychoángngợpvànảnlòng,tôithấynướcmắtbắtđầudânglênkhitôiyêucầucảlớptậptrungnghetôinóilầnthứ100.Vôích.Tôicảmthấynướcmắttràorakhitôilaorakhỏilớp.Bốnhọcsinhchạytheotôingaylậptức,nhưngtôiquátbảocácemquaylạiphònghọc.Khiđiquacácemhọcsinhtrênhànhlangtrênđườngtớiphòngvệsinhdànhchogiáoviên,tôilấytaychemặt,hyvọngcácemkhôngnhìnthấyđôimáđỏbừngvànhữnggiọtnướcmắtđanglăndài.Khiđãvàotrongphòng,tôiđổgụcxuốngsànnhàvàkhóc–khócchođếnkhimiệngkhôngphátrađượctiếngnàonữa.Trongsựimlặngmệtmỏi,tôingheđượchaihọcsinhnóichuyệnởngoàicửa.
“Tớnghenóicóvàiđứađãlàmmộtcôgiáokhóc,”mộtemnamtựhàonói.
“Đúngthế,cậubiếtcôgiáoxinhđẹpởđốidiệnphòngcôRobertskhông?Côấyvừakhócvàchạyrakhỏilớp,”emnamkiathêmvào,giọngthảnnhiên.Cóvẻnhưởđâytinlanđirấtnhanh.
Saukhidùnggiấyvệsinhhỉmũivànhìnvàođôimắtsưngmọngđỏngầucủamìnhtronggương,tôinhậnramìnhsẽkhôngđờinàoquaylạicănphòngđó–ítnhấtlàvàongàyhômđó.
Cáchđóvàiphòng,đồngnghiệpcủatôiđangbậnrộnvớichiếcmáytính.Khinhìnthấyđôimắtsưngmọngcủatôi,côấychạylạivàômtôimộtcáchthôngcảm.Tronglúctôinhắclạisựchánnảncủamìnhvềviệcphảidạymộtmônhọcmớimàkhôngcóbấtcứchươngtrìnhdạyhayphươngtiệnhỗtrợnàotrongmộtcănphòngbịnhồinhétmộtcáchvôtráchnhiệmgồmtoàncácemhọcsinhcábiệt,côhiệuphótrườngtôibướcvàovớimáybộđàmtrongtayđểsẵnsàng“dậplửa.”
“Bọnnóđãlàmgìcô?”,côấyhỏivớivẻtứcgiậnvàlolắng.
“Ýcôcụthểlàgì?”,tôitrảlời,thởmộthơidàivàdầndầnngừngkhóc.
“Bọnnókhiếncôbịthươnghayđãlàmđiềugìcầnphảibáolêntrên?”
“Ồkhông,khôngailàmgìcả,”tôinói,khôngbiếtphảigiảithíchlýdotôikhócnhưthếnào.“Tôichỉlàkhônglàmđược–tôikhôngthểchịuđượcnữa.Cóquánhiềuhọcsinh,vàkhôngemnàonghetôinói.Tôikhôngmuốnởđâynữa.”
Côấychỉbảotôiquaylạiphòngmìnhkhichuôngreovànóichuyệnvớihiệutrưởng,ngườiđãdạylớphọcđóthaytôicảtiết.
“Đừnghiểulầmnhé,”thầyấynói,“nhưngtôichưabaogiờnghĩcôlàngườidễkhóc.”
Đólàtấtcảnhữnggìthầyấycóthểnóiư?Chỉthếthôiư?Saokhôngphảilà“Tôixinlỗivìđãbắtcôdạytrongmộtmôitrườngkhôngnhữnghọcsinhmàcảcôcũngsẽbịthấtbại?”Saokhôngphảilà“Chúngtôisẽgiảiquyếtvấnđềnàyđểcôvàhọcsinhmớicủamìnhcócơhộithànhcôngtronglớphọcmớimàchúngtôiđãđặttênlà
‘Chiếnlượcthànhcông’?”
Nhưngthayvàođó,ôngấychỉrờikhỏiphòngsaukhinóivớitôirằngôngkhôngthểhứatrướcsẽcóthayđổi.
53
“Yênlặng!”“Ngồixuống!”Đódườngnhưlàtấtcảnhữnggìtôinóigầnđây.
Lớphọcnàythậtkinhkhủng;thậtrahầuhếtcáclớpcủatôikỳnàyđềukinhkhủng.Chuôngreo,nhưngnhữngđứatrẻnàytiếptụccưxửnhưthểchúngđangởngoàinghỉgiảilao.Tôinhanhchóngđiểmdanhvàbắtđầugiờhọc,hyvọngrằngcácemsẽhiểuvàổnđịnhtrậttự.Tôibướcnhanhvềphíabànmình,vànhậnthấyLilyđãgụcmặtxuốngbàn.
Mắttôibịkéovềcôbénhỏnhắnđangcuộntròntrênbàn.Emngồiimlặngtronglúctấtcảcácbạnkháclàmloạn,némmáybaygiấy,vẽlungtungtrênbảng,vànóichuyệnriêngvềđủthứtrêntrờidướiđất.TôicaogiọngđọcbàitậpđểcóthểlạichỗLilyngay.
“Emkhôngsaochứ?”
“Khôngạ,”emnóitronglúcmộtgiọtnướcmắtlănxuốngmáem.“Emnóichuyệnvớicôngoàihànhlangđượckhôngạ?”
Tôinhìnquanhphòng.Tôilorằngnếutôinói“có”thìnhữngđứatrẻnàysẽkhôngcóaitrông,vàvớicáicáchcácemđangcưxửthìsẽcóchuyệnxảyra.ThếnhưngtôivẫngậtđầuvàtheoLilyrangoàihànhlang.
Chúngtôibướcrahànhlangvắnglặngyêntĩnh,vàcôbébắtđầurunlênvàđitớiđilui.
“Bạnembịgiếtcuốituầnvừarồi.Mộtbạnkhácbịgiếtcáchđâyvàitháng.Concủaemchếttrongtayem.Bốdượngcủaemcốcưỡnghiếpem,vàmẹemkhôngtinem.Emcóquánhiềucơngiậndồnnén.Tấtcảnhữnggìemmuốnlàbỏđithậtxa!”
Côbénhỏnhắntrôngrấtngâythơnàyđộtnhiênđãbiếnthành
mộtconbáo,sợhãivàđanggiươngvuốtthủthế.Khôngairangoàihànhlang,vàkhôngaiđiquacửa.Tôinênnóigì?Côbémuốntôinóigì,haynghĩtôisẽnóigì?Tôikhôngphảilàmộtnhàtưvấncóchuyênmôn.Tôikhôngphảimẹem.Tôihầunhưkhôngbiếtgìvềem.Chúngtôichỉmớivàonămhọcđượcvàituần.
Tôimuốnđưatayravàômcôbé,nhưngtôibiếtđiềuđócóthểsẽbịxemlàkhôngphùhợp.Tôicốhếtsứcđểanủiem
–mộtvàicâuthôngtháitừmột“giáoviên”,vàilờiđộngviên,vàmộtcáivỗlưng.Mộtlúcsau,emcóvẻđãlấylạibìnhtĩnh.
“Saoemkhôngđirửamặtvàquaylạilớpnhỉ,”tôinói.
Tôitrởvào“vườnthú”củamìnhvàcốdạybàihọchômđó,chonhữngemmuốnhọc.TôithấymắtmìnhvẫndõivềphíaLily.
Khichuôngcuốibuổireo,Lilyđứngdậyvàsauđónánlạimộtlúc.Tôibắtgặpánhmắtcủacôbévàmỉmcườirồinói,“Tôisẽởđâynếuemcầnaiđóđểnóichuyện,haychỉlàlắngnghe.”Emgậtđầu.Emtinvàonhữnglờiđó,hơntôi.
TôibuộcphảingừngnghĩvềviệclàmthếnàođểgiúpLilyvàtạmgáccáccôngviệccủamìnhkhicáccontôi,mộtđứađanghọcmẫugiáovàmộtđứalớpba,phóngtừhànhlangvàophòngtôi.
“Mẹ,hômnayconđượcnặnđấtsét!”
“Mẹnhìnnày,conđượcđiểmAchobàikiểmtrađánhvầnvàmộtphiếubéngoan!”
Chuyệnnàyđãxảyranhưthếnào?LàmsaoLily,từmộtcôbéngâythơnhưcáccontôi,lạigặpphảinhữngvấnđềlớnnhưvậyởtuổi15?Tôiphảilàmthếnàođểcáccontôisẽkhôngphảiđốimặtvớinhữngvấnđề,câuhỏi,haynỗithấtvọngtươngtự?Tôiquỳxuống,dangtayra,vàđónnhậnnhữngcáiômcủacáccontôi.
54
Giáoviêngiáodụcđặcbiệt.Khôngnhưnhữngnghềkhác,vốngiữđượccáitênphânloạicủamìnhđếnhếtđời,mộtnửatrongsố
nhữngngườiđượcphânvàohàngngũ“Giáoviêngiáodụcđặcbiệt”phảitừbỏnóđểtheomộtcáitênkhác.Chỉcómộtsốngườicókhảnănggiữđượcdanhhiệucaoquýnày,vốnđượctrọngvọngnhưngchỉtrongngànhgiáodục.Giáoviêngiáodụcđặcbiệtthườngbịcholànhữngngườiđượctângbốctháiquábởicácnhânviên,giáoviên,vàhọcsinh.Thậtlàkhókhiphảilàmchúvịtxấuxítrongngànhgiáodục.Khôngphảiaicũngphùhợpvớivịtrínày.
KhôngmộtngàynàoởtrườnghọctómlượccuộcsốngcủamộtGiáoviêngiáodụcđặcbiệttốthơnngàyđầutiêncủanămhọckhitoànbộnhânviêncủatrườngxemlạiđiểmthi.Nólúcnàocũngcókhởiđầugiốngnhau.Hiệutrưởngbắtđầunóivềviệcđiểmsốđãkhảquanhơnnămtrướcvàmọingườinênvỗtaytựkhenmìnhvìnỗlựcđãbỏra.Sauđólàđếnquátrìnhtổnghợpdữliệu.Trướctiênlàđiểmsốcủacáchọcsinhthuộcchươngtrìnhgiáodụcđạicương.Sẽcómộtvàitiếngồàtừphíacácgiáoviên.Lúcnàocũngcómộttỷlệcaomộtcáchquáđánglàhơn90phầntrămemđạt.Sauđó,hiệutrưởngchuyểnsangđiểmcủacácemtheohọcchươngtrìnhgiáodụcđặcbiệt.
Đốivớimộtgiáoviêndạychươngtrìnhnày,đâylàthờigianhọbịmọiconmắtđổdồnvào.Hầuhếtmọingườiđềumuốnđượcchúýnhưthế,nhưngkhôngphảitrongmộthoàncảnhnhưthếnày.Nógiốngnhưviệcthắngtrongmộtcuộcthitìmngườixấunhất.Bạnđãbiếttrướcchuyệngìsẽxảyra.Hiệutrưởngbắtđầunóinếukhôngvìnhữngđiểmsốnàythìnămnàotoàntrườngcũngđạtkếtquảtốthơnnămtrước.Nhữnglờithìthầm,tiếngcườikhúckhích,vàlờidèbỉubắtđầu.Hiệutrưởngnóicácgiáoviênđãphảilàmviệcrấtvấtvảvớicáchọcsinhnàyvàhọđãđạtđượcnhiềutiếnbộ.Nhưngbạnbiếtlàhiệutrưởng,cũngnhưnhiềungườikhác,đangnghĩ:“SaomộtGiáoviêngiáodụcđặcbiệtlạikhônglàmđượcviệccủamình?”
Vàobuổiđầuvớicáclớphọcmới,cácgiáoviênthườnghỏi:“Nămnaylớpchúngtacónhữngainhỉ?”Đólàmộtcâuhỏiđủvôtư,vàbạnhyvọngrằngmọihọcsinhđềucóthểbắtđầumộtnămhọcmớimàkhôngphảibậntâmvớinhữnggìxảyratrongquákhứ,nhưngthườngthìmụcđíchcủanókhôngphảinhưthế.Tráilại,nónhằmđểxácđịnhnhữngemhaygâyrốivànhữngemchắcchắntrượtmàkhônggiáoviênnàomuốndínhvào.Cácgiáoviênthườnggọinhữngemnàylà“khôngthểdạyđược.”
Mặcdùthườngxuyênbịxalánh,cácbạncónhiệmvụmanglạinhữngđiềuthầnkỳ:nângđiểmsốlên70điểmtrongmộtnăm.Nângtrìnhđộđọccủacácemlênbabậc.Đảmbảocácemquađượcmônđạisốmặcdùcácemchỉmới14tuổivàvẫnchưalàmđượcnhữngphéptoáncơbản.Bắtcáchọcsinhmắcchứngtăngđộnggiảmchúýngồiyênmộtchỗtrongsuốtmộtgiờhọcdàimộttiếngrưỡi.Vàchưahết,bạnphảithựchiệnnhữngđiềuthầnkỳnàyvớisốlượngphươngtiệnhỗtrợcóhạn.Đôikhibạnthậmchíkhôngcólớphọcriêngcủamìnhvàphảimượnphòngcảngày.Bạnnhậnđượcnhữngquyểnsáchgiáokhoamàcảbạnvàhọcsinhđềuchẳngthấythúvị.Bạnphảibắthọcsinhđọcnhữngcuốntiểuthuyếtsửdụngcáctừngữmàcácemkhônghiểu,vàkểnhữngcâuchuyệnchẳngliênquangìđếncuộcsốngcủacácem.Nhiệmvụnàycóvẻlàbấtkhảthi,vàkhôngmộtlớphọcbìnhthườngnàophảiđốimặtvớinhữngđiềunày.
CuộcsốngvàcácáplựccủamộtGiáoviêngiáodụcđặcbiệtvàmộtgiáoviêngiáodụcbìnhthườngkháchẳnnhau.MộtGiáoviêngiáodụcđặcbiệtlàngườitạorasựthayđổinhiềunhấtởcáchọcsinhcủamình.Thayvìhyvọngrằngcácemsẽthuđượcmộtthôngtingìđótừbàihọccủamộtngày,mộtGiáoviêngiáodụcđặcbiệtmuốndạynhiềubàitrongmộtngàymàsẽkhiếncácemnhớmãi.Vìvậy,hãyđểmộtnửacácgiáoviêncốtrởthànhGiáoviêngiáodụcđặcbiệtvàsauđóđitìmnhữngđồngcỏxanhhơn.Nhưngđốivớinhữngaimuốntrởthànhgiáoviêncốtcán,ảnhhưởngcủamộtbàihọctốtđánggiáhơnnhiềusovớisựchấpnhậncủađồngnghiệp.
55
TôivừainxongmộtKếhoạchgiáodụccánhân(IEP).Emalàmộthọcsinhnămcuốithíchchụpảnh,khiêuvũ,vàkèkèchiếcmáynghenhạciPodcủamình.Côbévàotrườngphổthôngtrunghọcvớirấtíthyvọngđượctốtnghiệp.Giađìnhemnóirằngcókhảnăngemsẽgiốngdìcủamình:bỏhọc,sinhcon,vàhútmatúy.Emalênkếhoạchđểđượcmặclễphụcvàđộimũtốtnghiệp,nhưngcàngngàyemcàngtrởnênkhôngchắcchắn.Bàitậpởtrườngkhó.Nhữngconchữnhảymúatrêntranggiấy,cácđoạnvăndườngnhưchẳngcónghĩagì,vàhứngthúcủaembắtđầutanbiến.Việcđọctokhôngcóvấnđềgìtrongcáclớphọcnhỏ,nơicórủirothấp,nhưngtrongmộtlớphọccó32họcsinhthìviệcnàylạikhiếnemthấyngợp.Việcnhớđượcailàai,họđãlàmgì,họlàmởđâu,vàvìsaođãđủkhó,thếmàcònphảiphântích.Saohànhđộngcủahọlạiquantrọng?Hãysosánhhành
độngnàyvớihànhđộngtrướcđó,vàxácđịnhđiểmchung.Hànhđộngđầutiênlàgì?Emaphảiđọclạinhiềulần.Đoạnvăncàngdàithìthửtháchcàngkhó.
Họcphổthôngtrunghọckhóđốivớirấtnhiềuhọcsinh,nhưngvớinhữngemmắcchứngkhóđọc,nógiốngnhưviệcđidéptôngleonúihoặcbơitiếpsứcvớiủngbọcthépvàvántrượtlàmộtviêngạchnặng5kg.
Điềugìđãlàmchứngkhóđọckhóchịuđếnthếmặcdùnóvôhình?Nókhônghiệnlêntrongcácbàitậpởphòngthínghiệmhayngồitrongmộtchiếcghếbành.Vớinhiềugiáoviên,nhữnggìvôhìnhthìkhôngđángtin.VậymàđiềuduynhấtcácemthấyrõởcácđoạnvănbằngtiếngAnhlànhữngchữcáithườngxuyêndịchchuyểnvàcácconsốcứđềuđặnnhảymúa.
VớimộtbảnkếhoạchgiáodụccánhânhàngnămđượcviếtravàphátlầnthứbatớitấtcảnămgiáoviêncủaEma,vớicácchỉnhsửarõràng,sứcchịuđựngvàniềmtinvàongườilớncủaEmalạiđượcthửtháchlầnnữa.Emalạiđếnchỗtôi,Giáoviêngiáodụcđặcbiệtvàngườichịutráchnhiệmchotrườnghợpcủaem,vàhỏi:“Saocácgiáoviênkhôngđọcvàlàmtheotrangchỉnhsửacủakếhoạchgiáodụccánhâncủaem?”
MộtKếhoạchgiáodụccánhânđượcthiếtkếrađểtạonêncôngbằng,đểmanglạinhữngđiềucầnthiếtchonhữnghọcsinhcầnchúngkhicácemcầnchúng.MộtnửangàycủatôiđượcdànhrađểdạytiếngAnhchonhữnghọcsinhcókếhoạchgiáodụccánhântrongmônđọcvàviết.Mộtnửacònlạidànhđểgiảithíchcácnhucầucủanhữnghọcsinhthuộctráchnhiệmcủatôi(khôngnhấtthiếtlàcáchọcsinhtronglớptiếngAnh)vớitừngngườitrongsốsáugiáoviêngiáodụcbìnhthườngcủacácemvànóichuyệnriêngvớihọcsinhđểxemcácemđánhgiáthếnàovềtácdụngcủacácchỉnhsửatrongtừngmônhọc.Với27họcsinhphảichịutráchnhiệm,mỗiemcósáumônđểbàntrongmộttiếtdài60phút,bốnlầnmộttuần,tôilúcnàocũngmắclỗichuẩnbịtàiliệuchậmvàsơsài.Sựnảnlòngcủatôicàngtănglêngấpbộikhitôiphảilôitừnghọcsinhrakhỏilớphọcđạicươngcủamìnhđểhỏiýkiến,sauđónóichuyệnvớinhữnggiáoviênkhôngthựchiệntheokếhoạchgiáodụccánhân,vàtrongtrườnghợpxấunhất,nộpdanhsáchnhữngngườithườngxuyênviphạmkếhoạchnàylênbangiámhiệu.Nhữngviệcnàyđãkhiếnsứcchịuđựngcủatôi
giảmxuốngtheomộtđườngxoắnốc.
Emakhôngphảilàngoạilệ.Tôiđềuđặnnghethấynhữngcâubứcxúccủaem:“Saocácgiáoviênkhôngphảihọcvềchứngkhóđọctrướckhitrởthànhgiáoviên?”“Nămnàocũngnhưnhau,sáugiáoviênmỗinămvàngườiduynhấtbiếtvềchứngkhóđọclàGiáoviêngiáodụcđặcbiệtcủaem.”
TôingẫmnghĩvềcâuhỏicủaEmavàlờinhậnxétcủanhiềuhọcsinhphảihọctheokếhoạchgiáodụccánhânkhác.Saocáctrườngđàotạolạikhôngdạycácgiáoviênvềchứngkhóđọcvàchứnggiảmchúýtăngđộng(ADHD)nhưcáchhọdạyphươngphápnângđiểmđọc,viết,vàlàmtoán?Tôivừabuồnvừaxấuhổvớicâutrảlời.TôibuồnvìbiếtkỳthitốtnghiệpphổthôngtrunghọcchínhlàthứđangláicontàupháttriểnchuyênmônởcáctrườngcônglậpkhắpnướcMỹ.TôixấuhổvìphảitìmtừngữđểgiảithíchchoEmavàcácemkháchiểurằngnghềmàtôiđãtheođuổi26nămkhôngcôngnhậntấtcảcácgiáoviêncủacáchọcsinhtheohọcchươngtrìnhgiáodụccánhâncầnphảibiếtvàhiểuvềnguồngốcvàảnhhưởngcủachứngkhóđọcvàchứnggiảmchúýtăngđộngđốivớiviệchọctrênlớp.MộtlầnnữatôilạiphảitìmtừđểkhíchlệEma,đểgiúpemthấyrằngmìnhkhôngđơnđộc.
Chứngkhóđọcxuấthiệntrongnhữnggiađìnhcótrìnhđộđạihọccũngnhưcácgiađìnhcóconcầngiáodụcđặcbiệthoặccótrítuệchậmpháttriển.Chứngkhóđọcvàgiảmchúýtăngđộngkhôngphânbiệttríthôngminh,giaicấp,haygiớitính,chúngcũngkhôngchọnđịachỉtheomãvùng.Khôngphảinỗixấuhổđãgiúpchúngtavượtquachứngkhóđọchoặcgiảmchúýtăngđộng,màchínhgiáodụcđãchophépchúngtakiểmsoátvàpháttriểncùngvớichúng.LàmộtgiáoviêntiếngAnhcónhữnghọcsinhphảitheochươngtrìnhgiáodụccánhân,tôisửdụngsáchnóiđểgiúpcácemhiểudễhơnvàđĩaDVDđểlàmcôngcụhọctrựcquan,tôichơitròxếphàngkhicầnkhảosát,tôitổchứccáccuộcthảoluậnthayvìbắtcácemviếtluận,vàtôitôntrọngcáchghichépdùnghìnhvẽminhhọa.NhưngthửtháchthậtsựlàlàmthếnàođểtạonênhyvọngtrongEmavàcácemkhácđểkiêntrìtheohọc,khôngbỏcuộc,khôngbỏhọcchodùcócácchướngngại,đểtrởthànhngườiđầutiêntronggiađìnhtốtnghiệpvàlấyđượcbằngphổthôngtrunghọc.
Tôilúcnàocũngrấtvuikhiđượcgiớithiệunhữngvịkháchmắc
chứngkhóđọcvàgiảmchúýtăngđộngđếnnóichuyệnvớihọcsinh.Mộtsốhọlàcáchọcsinhcũcủatôi.Nhữngngườinàybaogồmmộtngườidẫnchươngtrìnhtruyềnhìnhthànhcông,mộtláixetảiđườngdài,mộtnhânviêntiếptân,mộtngườikhuânvácởbếntàu,mộtgiáoviên,mộtchủdoanhnghiệp,mộtngườibánhàng,vàmộtnghệsĩ.Mỗingườitrongsốhọđềunóitrườngphổthôngtrunghọclàthờigianbấtổnnhấtvớinhữngngườimắcchứngkhóđọchaygiảmchúýtăngđộngnhưhọ.Họnóicuộcsốngsaukhitốtnghiệpdễchịuvàphùhợpvớicáchhọccủamìnhhơn.Họnhấnmạnhrằngcuộcsốngsauthờiphổthôngchophéphọpháthuyđiểmmạnhchứkhôngphảiloayhoaymãivớiđiểmyếu.
Chuôngreo.Họcsinhcủatôilaorakhỏicửađểgiảilao,đểlàmnhữngviệckhiếncácemthấydễchịu–chămsócxe,hàn,lắplạiđộngcơ,nấuăn,trồngcây.Tôinghĩlạingàyđầucủanămhọc,nhớlạilúcnhìnthấyEma,Ana,SamvàMichelletrênhànhlang.TôibắtđầumộtngàybằnglờithềnguyệntrungthànhvớilácờMỹ.TôikếtthúcmộtngàybằnglờithềvớiEmavàcáchọcsinhkhácrằngtôisẽchocácemhyvọngđểtiếptục,sẽchấpnhậncácem,vàsẽtôntrọngnỗlựccanđảmnhằmtốtnghiệpphổthôngcủacácem.
56
Tiếngchuôngtiếtbốnđángsợvanglên,vàtôichạyđếnphòngtạmgiữđểthựchiệnnhiệmvụhàngngàycủamình.Hyvọngrằngcănphòngchưakínchỗ,tôicầunguyệnvớibảnthânmìnhkhibướcquacửa.Phòngtạmgiữlàmộtcănphòngnhỏtồitàn,lúcnónglúclạnhtùytheothờitiết,chứatấtcảcáchọcsinhbịtạmthờiđìnhchỉhọctrongvùngkhánhỏcủatôi.Mỗitiếtsẽcómộtgiáoviênkhácnhauđếntrôngphòngtạmgiữ.Tôiđãtrôngphòngtạmgiữtrongbốnnămqua,vìtôilàmộttrongsốítcácGiáoviêngiáodụcđặcbiệtvàhầuhếtcáchọcsinhởphòngtạmgiữbịxếpvàonhómcácemcầngiáodụcđặcbiệt.
Khibướcquangưỡngcửa,tôithấylờicầunguyệncủamìnhđãkhôngđượcđáplại.Hầuhếtcácbànđềukín,vàtấtcảcácemhayviphạmkỷluậtđềucómặt.Hector,Ruiz,Heriberto,vàMigueltấtcảđềuchàotôibằngmộtcâuthânthiện“ChàocôLeigh,”mặcdùcácembiếtrằngthậmchícâuchàocủamìnhcũngviphạmquyđịnh“khôngđượcnóichuyện”ởđây.
ThầyEstradađãphổbiếnquachotôihọcsinhnàođãđượcra,emnàođangphảiởchỗnhânviêngiáodụcđặcbiệt,vàemnàosắpđượcra.Tôingồixuốngbànđốidiệnvớihọcsinhvàđăngnhậpvàomáytính,hyvọngrằngsẽlàmđượcmộtsốviệc.Trướckhimànhìnhkịphiệnlên,tôiđãbiếtđâysẽlàmộttiếtbốnrấtdài.
“Hector,embiếtkhôngđượcngủởđâymà,”tôinhẹnhàngnhắcnhởcậubétolớnmặctrangphụcbăngđảngngồitrướcmặttôi.
“Cáigìcơ,côLeigh!Emmệt.Tốiquaemthứccảđêm.”
Tôikhônghỏivìsaocậutathứccảđêmvìsợcâutrảlờimìnhsẽnhậnđược.Điệnthoạireohaihaybalầngìđấy,báochotôibiếtmộtvàihọcsinhkhácđangtrênđườngđếnphòngtôi,vốnđãkínchỗ.Khicácemđến,tôighitêncácemvàosổnhưcáchngườitavẫnlàmởcáctrungtâmgiamgiữtrẻvịthànhniên:tên,tuổi,điểm,sựviệckhiếncácembịđưađếnphòngtạmgiữ,vàthờigiancácemphảiởlạiđây.
Khoảng25đến30họcsinhngồitrongcănphòngnhỏđósuốtngàytrongbađếnbốnngàymộttuầnvìnhữnglỗinhẹnhưtrốnlệnhtạmgiamvàcảlỗinặngnhưđộtnhậpvàokhuônviêntrườnghaysửdụngvũkhí.Cảngàyquảlàmộtsựlãngphíthờigian.Đólàmộtcuộctranhchấpvônghĩamàcácgiáoviênbuộcphảibắthọcsinhthamgia.
Sựthậtrằngnhữngemhọcsinhnàychắcchắnsẽquaylạivàomộtngàykhácvìmộtlỗikháclàbằngchứngchoviệccáchphạtnàykhôngcóhiệuquả.Khôngcòncáchnàotốthơnư?
“Ngẩngđầulên!Cởimũra!Thứcdậy!Cácemkhôngcóviệcgìđểlàmsao?Tôithấyemgửitinnhắn.Cấtđiệnthoạiđi.”
Cácemkhôngnghetôi.Ngaycảtôicũngkhôngnghechínhmình.Chúngtôimongsựthayđổinhưthếnào?Cóvẻnhưlàchẳngmonggì.Cuốicùngchuôngcũngreogiảithoátchochúngtôikhỏinhàtùtrongtrườngnày.Chắcchắnphảicómộtcáchkháctốthơn.
“Gặplạicôngàymainhé,côLeigh.”
“Ừ.Tạmbiệtem.”
57
Đólàvàogiữaquýthứhai,vàKeolađãvắngmặtsuốttừngàyđầunămhọc.Độtnhiên,nhưmộtcơnbãonhiệtđớiđổvàoquầnđảokhôngbáotrước,Keolaxuấthiện.
“Côlàai?”,emhỏi,nhìnkhắpngườitôi.“Tôilàgiáoviêncủaem,”tôinóinhanh.
Keolanhìntôichằmchằmmộtlúcvàcuốicùngnói:“Cônóithậtđấychứ?Côkhôngthểlàgiáoviêncủaemđược.Trôngcôtrẻmăng!”
Trongnămthứhaiđidạycủamình,tôibịcáchọcsinhcoilàcôgiáomớibịcácgiáoviênkháccoilàmộtngườithiếukinhnghiệm.Tôinhanhchóngnhậnrarằngdạyhọclàmộtchuyếnđi,khôngphảiđiểmđến.Nósẽrấtdàivàvấtvảnhưngchắcchắnđánggiá.Vìthế,tôiđãchịuđựng.
Mặcdùcậuấykhôngbiết,nhưngKeolavàtôicórấtnhiềuđiểmchung.EmđếntừmiềnTâyvàlúcnàocũngđưamắttìmđồnghươngcủamình.Emlàconthứhaitrongsốbốnngườiconvàlàngườiluônđượcngườikhácnhờgiúpđỡtronggiađình.Emdễdàngkếtbạnvàđượccácbạncùnglứabiếtđếnnhưmộtngườilãnhđạo.Tôicóthểthấyemlàmộtđứatrẻngoanvớimộttươnglaisánglạn,chỉcóđiềuemkhôngnghĩnhưvậy.
TôibiếtKeolagianhậpmộtbăngđảng,vìthếmộtngàynọkhiemchạyvàolớpvàbắtđầuhétlên:“Tấtcảquỳxuống,”tôisợđiềuxấunhấtsẽxảyra.Tấtcảchúngtôiđềuchuixuốngdướibàn,vàtôihétlại:“Cóchuyệngìthế?”
Keolabòlạiphíatôivàthìthầm:“Côhãyimlặng,chúngđangđến.”
Ngaysauđóhainhânviêntrợgiúpxuấthiệnởcửalớp.Họthởkhôngrahơivàtrôngrấtbực.Tôiđứngdậyvàhỏichuyệnnáoloạnnàylàgì.
“ChúngtôiđếnđâyvìKeola,”mộtngườinói.“Chúngtôiphảigiúpcậuta.”
Keolanhảylênvànói:“Giờlạigìnữađây?Emkhônglàmgìcả.”
ĐólàmộtngàyđiểnhìnhcủaKeolatronglớptôi.Lúcđầutrôngemcóvẻdọadẫmvàkhônghứngthúvớiviệchọc.Emthườngdọasẽđốtphònghọcvìbịbắtđọcquánhiềusách.Rồimộthôm,emquyếtđịnhthamgiathayvìchốngđối.ĐọclàcơnácmộngtồitệnhấtcủaemchođếnkhiemcầmcuốnNhậtkícủaNhữngnhàvănTựdolên.Embắtđầuđọcnóvàbịcuốnhútbởinhữngcâuchuyệndocácbạncùngtuổimìnhviếtra.Thấygầngũivớirấtnhiềucâuchuyệntrongsách,Keolabắtđầuviếtchuyệncủariêngmình.Mỗingàyemlạimởlòngthêmmộtít,chiasẻmộtphầnkháccủacuộcđờimình.Keolahọcchămchỉtrênlớpvàluônđạtđượcđiểmcaochonhữngbàitậptrênlớp.Emthậmchícòncốgắnghơnđểlàmộtngườivuivẻtronglớp,vìcuộcsốngbênngoàibốnbứctườngnàytráingượchẳnvớiđiềuđó.Tronglúcnỗlựcđểhọcgiỏi,emcònrấtvấtvảvìphảilàmngườitrụcộttronggiađình.
Keolacómộtcuộcsốngkhókhăn.Emlớnlêntrongmộtkhunhàdànhchongườithunhậpthấp,hầunhưkhôngcóthứcănđểănvàtiềnđểmuanhữngthứthiếtyếuhàngngày.Emđượcnuôilớnbởimộtngườimẹđơnthânnghiệnrượu.Bốemđangphảichịuántù,vàanhtraiemlàmộttaybánmatúycộmcántrongvùng.EmtraiKeolachuyênđibắtnạtcácbạnkháctrongtrườngtrunghọccơsởcủamình.Cácgiáoviên,bangiámhiệu,vàhọcsinhđềusợcậuấy.Nhưngemgáiemlàniềmtựhàovàniềmvuicủaem.Côbélàconúttrongnhà,vàkhôngmộtđứatrẻnàodámchạmvàocôbé.Côbélàđiềutốtđẹpduynhấttrongcuộcsốngcủaem,vàemsẽbảovệnó.
Vìởnhàkhôngcóthứcăn,Keolamặccảđểtôimangbữasángvàbữaănnhẹđếnlớpchoem,đổilấythờigianvànỗlựcembỏratrênlớp.Vànóđãcóhiệuquả,ítnhấtlàtrongmộtthờigianngắn.Emhọcchămhơnđểhoànthànhbàitập,làmộtnhàhùngbiệnvàtrưởngnhómtuyệtvời.Emhòađồngvớicácbạncùnglớpvàđủthoảimáiđểchiasẻnhiềukinhnghiệmcánhâncủamìnhnhằmgiúpcácbạnkháckhôngbịlâmvàohoàncảnhnhưmình.Khuônmặtemlúcnàocũngsángbừnglênkhinóivềbóngđá.Emthậmchícònchơichođộituyểncủatrườngmộtthờigian,nhưngkhônglâuvìemítkhiđếntậpluyện.Keolamởlòngvềgánhnặngphảichămlochomẹvàgiađìnhcủamình.
Nhưngvàocuốiquýthứba,Keolabắtđầubỏhọc.Lúcđầuemchỉđếnmuộnvàibuổi,nhưngsauđóembỏcảnửabuổi.Rồiembắtđầubỏhọccảngày.Khônglâusauđó,emkhôngcònđếnlớpnữa.Tình
hìnhthậttồitệkhiembỏhọccảmộttuần.Khôngmộtcúđiệnthoại,khôngmộttờgiấyxinphép,khôngcólấymộtlýdo.Keolađãbiếnmất,vàbạncủaemkhôngbiếtemởđâu.
Sauđóđộtnhiên,nhưcơngiómậudịchKonathổitừphíanam,Keolalạixuấthiện.Ngườiemnồngnặcmùirượuvàđangsaycầnsa.Tôikhôngbiếtnênlàmgì.Tôigọichotrưởngkhoavàthôngbáotìnhhìnhchoông.ChúngtôitìmthấyKeolanằmbấttỉnhtrênghế.Tôicũngthấymộtchaivodkađãvơimộtnửatrongbalôcủaem.Tôicầmlấychairượu,đổrượuvàobồnvệsinh,vànémchiếcchaiđi.Keolacuốicùngcũngtỉnhlạivàbắtđầukhóc.Emliêntụcnói:“Quámuộnrồi!Quámuộnrồi!Côchẳngthểlàmgìđểgiúpemđược.”Emnóiphảigiảiquyếtmọiviệctheocáchriêngcủamình.
ĐólàngàycuốicùngtôinhìnthấyKeola.Emkhôngbaogiờquaylạilớp.Embỏhọcvàquaylạivớicuộcsốngđườngphốcủamình.Tôirấtthấtvọngvìđãnghĩemsẽthànhcông,sẽlàmộtngoạilệtronggiađìnhcủamình.Trongnhữngkhoảngthờigiantốtđẹpvàkhókhăn,tôiluônmuốnemthànhcông.Nhưngemđãkhônglàmđược.
58
“CôcóthấyShaudtrêntivisángnaykhôngạ?”
Tôigiảvờkhôngbiết.“Không,Shaudnào?Cóchuyệngìthế?”
Dĩnhiêntôiđãxembảntinsánghômđó.Chỉlàdomaymắn.Vàongàytôidậyđủsớmđểngồixuống,ănvàicáibánhSmartStart,vàtheodõichuyệngìđangxảyraxungquanhmình,tôithấyShaud,mộthọcsinhcũcủamình,trênbảntin.Tôikhôngchắcđólàcậuấy.Hìnhảnhtừcameraquansátởmộtnơihìnhnhưlàmộtkháchsạnrẻtiềnhơimờ.Nhữnggìtôinhìnthấyrõrànglàhaithanhniêntrẻcướptiềncủamộtcặpvợchồnggiàkhihọbướcvàocửabêncủamộtkháchsạn.TêntộiphạmđánhngãngườivợxuốngsànnhàtrướckhigiậtlấycáivítrongtaybàhìnhnhưlàShaud.Thậtlàmộtcáchtuyệtvờiđểkhởiđầumộtngày.
Shaudđãrờikhỏitrườngkhoảngmộtthángtrướcđó.Cũngnhưnhữngđứatrẻkhác,cậuấyđượctòaánvịthànhniênchỉđịnhvàotrườngtôi.Tôicònnhớlúccậuấyđikhệnhkhạngvàolớpvàongàyđầutiên.Ởtrường,mọingườiđãbiếttiếngcậutừtrước.Nhiềuhọc
sinhởcùngmộtvùngbiếthoặcbiếtvềnhautừcuộcsốngbênngoài.Shaudquáthôngminhđểgâyrắcrối;cậuấychỉngồi,viếtnguệchngoạc,vànhìnđồnghồvàilầntrongngàytrongmấytuầnđầuvàohọcvớilớpchúngtôi.Rồichuyệnđóxảyra.Mộthômtôiđếnhơimuộnvàđangđitừhànhlangvàolớpmình.Chuôngđãreo,vàcảlớplẽraphảiđanghọc.Khitôibướcvàolớp,Shaudđangđứngtrênbụcgiảng“dạy”lạinhữnggìchúngtôiđãhọcvàongàyhômtrước.Cáchọcsinhrấthứngthúthamgia;tấtcảtrôngthậttựnhiên.Saubuổihọchômđó,cậuấylạigầntôi,hỏivềcácbàihọcchongàytiếptheovàsauđóđềnghịđượcgiúptôi.CuốicùngShaudgầnnhưdạytoànbộcácbàihọc,dẫndắtcáccuộcthảoluận,trảlờicâuhỏi,đặtcâuhỏichohọcsinh“củamình.”Cậuấykhôngcònlàmộtphầncủalớphọc,đólàlớpcủacậu,cậuấyđãhoàntoànlàmchủnó,vàcácemkhácthíchviệcđó.
Tôivẫnkhôngmuốnthừanhậncậuấychínhlàngườitôiđãthấysángnay;đóphảilàmộtngườikhác.Trênđườngláixeđếntrường,tôibắtđầunghĩcáchtrảlờicáccâuhỏicủahọcsinh.Hầuhếtcácemsẽkhôngbỏthờigianxemtinbuổisángchodùđượclựachọn.Nhưngtôibiếttinđồnsẽlanra.Bọntrẻsẽđisănlùngtinmớinhấtvềcâuchuyệnsốtdẻonày.Tôisẽlàmgì?Thừanhậnthấtbạiư?Haylànhắcchocácemnhớrằngdùcốgắngthếnào,cácemvẫnphảivềvớikhuphốcũ,giađìnhcũ,vàbạnbècũcủamình?Hoặctôicóthểthừanhậnvớinhữngđứatrẻmuốntạoramộtsựthayđổitrongcuộcsốngcủamìnhnàyrằngđiềuđócóthểsẽkhôngbaogiờxảyra.“Đúngthế,Shaudthếlàđãhỏng.Ngườihầuhếtcácemđềungưỡngmộđãlàmbảnthân,giađìnhcậuấy,vàcácemthấtvọngbằngcáchchọnlàmnạnnhâncủahoàncảnh.Cácemtốtnhấtnêntừbỏngaytừbâygiờvàanphậntrongnhà.”Tôikhôngthểnóithếđược.
Thậtlàkhóđểtậptrungvàonhữngthànhcôngcủahọcsinhkhithấtbạicủacácemđượcphơibàychocảthếgiớithấy.Đôilúcnókhiếntôitựhỏivìsaotôilạibỏthờigianvàcôngsứcvớihọcsinhkhitấtcảnhữnggìtôinghethấychỉlàcácemđãtrượtdốcthếnàongaysaukhibướcrakhỏicửalớp.Cácbạnchắcchắnsẽkhôngthấybảntinbuổisángđưatinvềmộttộiphạmvịthànhniênđứngdậysaukhirơixuốngđáy,quyếtđịnhrằngmìnhlàngườiduynhấtcóthểlàmbảnthânthayđổi,rồiđãlàmnhưthế,nhưnhiềuđứatrẻkhácđãlàm.CácbạnsẽphảiđàobớimớitìmđượcmộtcâuchuyệnvềmộtđứatrẻthiệtthòivàbịngượcđãinhưhọcsinhcũKorycủatôi,ngườiđangchuẩnbịtốtnghiệpchươngtrìnhsốngtựlậpvàđãđủtínchỉđểđượclênnămthứhaicủatrườngđạihọc.Nhữngcâuchuyệnđókhông
đượcđưavàobảntinbuổisáng.
Cólẽđãđếnlúctôiphảiquyếtđịnhmìnhmuốntrởthànhmộtgiáoviênnhưthếnào.Tôicóthểđitheoconđườngcủanhiềugiáoviênkhácvàbỏrơinhữngđứatrẻnày.Quánhiềungườilàmnghềnàyđãquên,hoặcđãchọncáchphớtlờlýdovìsaohọtrởthànhgiáoviên.Bạncóthểcóbàigiảngtốtnhấtvàthamdựtấtcảcácbuổihộithảomớinhấtđểlúcnàocũngvượttrướcngườikháctrongngành,nhưngnếubạnkhôngquantâmđếnhọcsinhthìđiềuđóchẳngcónghĩalýgì.Tôiđãđếnngãrẽnàyrồisao?Tôitựhỏivìsaochúngtathườngtậptrungvàođiểmxấuvàphớtlờtấtcảnhữngđiểmtốtcủahọcsinh.CókhácgìkhôngnếubảntinbuổisángđưatinvềlễtốtnghiệpcủaKorychứkhôngphảivụcướpcủaShaud?Sẽkhácvớitôi.
59
Lúcđólà3h35chiềuvàDaltonbướcvàođểchịuhìnhphạttạmgiữtôiđưaravớiemtrướcđótrongtuầnvìtộingủgậttronglớp.
“Ngạcnhiênquá!”Tôinói.“Tôikhôngnghĩemsẽđến.Tôiđangđịnhrangoài.Nhưngcứngồixuốngmộtphútvàchúngtasẽnóichuyện.”Daltonchậmrãiđivàovàthảngườixuốngmộtchiếcbàncạnhtôi.“Saoemlúcnàocũngmệtmỏitronggiờcủatôi?”Trướckhiemkịptrảlời,tôihỏi:“Emngủtrongtấtcảcácgiờ,haychỉtronggiờcủatôi?”
Daltoncómộtcâutrảlờichotấtcảcáccâuhỏimàcậuấykhôngmuốntrảlời.“Vềcơbảnlàthế,”emnói.Emyênlặngvàiphút,hyvọngrằngtôisẽđểemyên.Nhưngtôitiếptụcnhìnemchămchú.
“Khôngmộtgiáoviênnàothèmbỏthờigianvớiem,côCarl.Emkhônghiểusaocôlạiđanglãngphíthờigiancủamình.”
“Emđếnđâyđểnóivớitôiđiềugìđó.Tôibiếtemkhôngchỉđếnvìhìnhphạtmàtôiđãlênlịchchoem.”
Chúngtôicócáinhìnchungnày,nhờđóchúngtôitraođổivớinhautronglớpmỗilầntôinhắcnhởemvìđãcưxửkhôngđúnghoặckhônglàmbài:Tôibiếtemmuốntôigiúpđỡemnhưngkhôngthểthểhiệnratronglớpvìđiềuđósẽlàmhỏnghìnhảnhcủaem.Vàembiếtlàtôibiếtđiềuđó.
“CôCarl,emkhônggiốngnhữngđứacontraingoanngoãnvànhữngđứacongáiđỏmdángtronglớpcủacô.Đólàlýdovìsaoemkhôngthểchịuđượcnơinàyvàvìsaoemimlặngvàkhôngmuốnlàmgì.Họđâucóbiếtcuộcsốngcủaemnhưthếnào”
“Nhưngchắcemcũngkhôngbiếtcuộcsốngcủacácbạnấynhưthếnào.Emnghĩbạnnàocũngcócuộcsốngdễdàng.”
“Không,nhưngcuộcsốngcủahọkhônggiốngem.Côbiếtemviếtgìtrongnhậtkíkhông?Hômtrướccôhỏiemcóphảinhữngchuyệnđólàthậtkhông,vàemđãnóidốicô.Emđãnóiemthíchbịaracáccâuchuyệnvềnhữngviệcđangxảyraxungquanhem,nhưngtấtcảnhữngđiềuđóđềulàsựthật.Côbiếtkhông,cảbốvàmẹemđãbịnghiệnmatúytừkhiemcóthểnhớđược.Cảhai!”
Đóchỉmớilànămthứhaitôiđidạy,vàtôiđãthựchiệnkhátốtviệckhôngcanthiệpvàocuộcsốngcủahọcsinhsaugiờhọc,nhưngnhữnglờicủaDaltonđangcónguycơsẽlàmtôithayđổi.Emtiếptục.
“Mẹemchỉcóhaingườicon,emvàanhtraiem,nhưngbốemcósáuvàbốnngườicònlạiđềulàconcủanhữngngườiphụnữkhácnhaumàbốemđãdandíutronglúcvẫnởcùngmẹem.EmkhôngmuốntrởthànhnhưthếcôCarl.Ýemlàbốemlàmộtngườitốt.Emthậmchívẫnởvớiôngấyvàilần,nhưngđiềuđóthậtkhókhiemcònnhỏ.Tấtcảnhữnggìemnhớvềhồicònnhỏtoànlàbiếnđộng.Emnhớmatúyởtrênbànngaytrướcmặtemmỗilầnemxemhoạthình.Cuốicùngmẹemcũngđưaemvàanhtraiemđi.Bàấyđãkhálênrấtnhiều.”
Thởđinào.Tôicònnhớngheđinghelạicụmtừnàytrongđầu.Làmthếnàomộtđứatrẻ15tuổicóthểđươngđầuvớitấtcảnhữngchuyệnemvừakểchotôinghe?Làmthếnàomộtngườilớncóthểđươngđầuvớichúng?Vàvìsaokhôngcóaigiúpemvượtquanhữngchuyệnnày?Chắctôikhôngphảilàngườiduynhấtemchophépbướcvàocuộcsốngcủamình.Tôinênnóigì?Emcứutôikhỏigiâyphútngậpngừng.
“Vìthếnênemmớimệtvìemphảilàmviệckhuya.Emmuốngiúpmẹ.Bàấymớimấtviệcvàituầntrước.”
“Saoemlạilàmviệckhuya?Emchỉcóthểlàmmộtsốgiờnhấtđịnhnếuemchưađủtuổi.”
Emngừnglạivànhìnđồnghồrồinhìnracửasổ.“Embiếtchưađếnlúcemđượcvề,nhưngemphảiđi,côCarl.Emchỉmuốncôbiếtkhôngphảivìcô.Vàemsẽcốtỉnhtáovàlàmbàitập.”
Thởdàimộtcáchnặngnề,tôiđứngdậycùngemvàđưaemracửa.Tôibiếtemvừađặtlênvaitôimộtgánhnặngrấtlớn,nhưngtôilovềviệcđểemđi.SauđótôipháthiệnracôngviệcvàođêmmuộncủaDaltonlàbánmatúy.Tôinhậnramìnhđangbắtđầuhỏiquánhiềucâuhỏi.
Đólàvàogiữanămđầucủaem,vàsaulầnđóDaltonluôntìmđếntôisaugiờhọc–đôilúcđểxinlờikhuyênhoặcchỉđểcóngườinóichuyện.Nămđótôiđãdànhrấtnhiềuthờigianđểgiúpemvượtquanhữngviệcđangxảyravớiemởcảtrongvàngoàitrườnghọc.
Lẽraemtốtnghiệpvàonămnay,nhưngemkhônglàmđược.Saunămđầutiên,Daltonbỏhọc.Hơnmộtnămtrước,emđếngặptôivàcậpnhậtchotôibiếttấtcảnhữngviệcemđanglàmvàkhônglàm.EmcamđoanvớitôirằngsẽvàohọclớpPháttriểngiáodụctổngquát.(Saunàytôibiếtemđãkhônglàmthếkhigặpmộtcôbạngáicũcủaemtạicửahàngtạphóa.)Thậtlàtốtkhiđượcgặpemvàbiếtemvẫntintưởngtôinhưmộtngườiđểemtâmsự.Khiemravềvàongàyđó,tôigầnnhưbậtkhóc.
“Emmuốncôbiếtemkínhtrọngcônhưthếnào,”emnóikhitôiđưaemracửalớp.“CôluônởbênemcôCarl.Thậmchícònhơncảgiađìnhcủaem.Vàcôkhôngbaogiờmấtniềmtinvàoem.Ngaycảkhiemmấtniềmtinvàochínhbảnthânmình.Côsẽluônlàcôgiáoemyêuquýnhấtvìđiềuđó.”Tôikhôngnóiđượclờinào.Emnhìnvàomắttôi,nởnụcườimàtôiyêuthích,vàômtôithậtchặt.“Emsẽgiữliênlạc,nhưngemchỉmuốnnóicámơncô.”Sauđóemravề,vàtừđóđếngiờtôivẫnchưagặplạiem.
TôivẫnlochoDaltonvàtựhỏikhôngbiếtemcóđangđiđúnghướnghaykhông.Tôilorằngemcóthểvẫncònbánmatúyvàđangđánhmấtđimộtphầntrongconngườiemmàtôibiếtemmuốngiữ–phầnđãbịtổnthươngcáchđâyrấtlâukhibịmọingườibỏrơi.Tôicũnglorằngemkhôngcóaiđểtâmsự.
60
Tôivẫnluôncổvũchonhữngngườibịthiệtthòi.Tôiđãlàmgiáoviênđượchơn25năm.Tôidạyởchínhngôitrườngmàcáccontraimìnhđãhọctừcácnămcấpmộtchođếncấpba.Khinhìnhọcsinhvàolớptrongnhữngngàyđầunămhọc,tôiluôntìmnhữngemhaybịtrêuchọchoặcnhữngemítnóivàrụtrè.Tôiđộngviêncácemnhiềuhơnnhữngemkhác,nhưngđiềuđókhôngcónghĩalàtôikhôngquantâmđếnnhữnghọcsinhcònlại.
Tôiluôncảmgiácrằngmìnhchínhlàngườibảovệcácem.Nhiềuemtừnggặpvấnđềtronglớphọc,chủyếulàvìcácemkhôngcóđượcsựgiúpđỡtừphíagiađình.Cáccontraitôikhôngthiếuđiềuđóvìchúngsốngvớimẹmộtphầnthờigianvàvớitôitrongthờigiancònlại.Ike–contraiđầucủatôi–rấtkhỏemạnh.Contraiútcủatôi–Michael–làmộtngườithiệtthòiđúngnghĩa.Nóbịunãongaytừkhisinhra.Khốiunàykhiếnnóhaybịlêncơnđộngkinhvàtayphảicủanókhôngpháttriểnbìnhthườngđược.NhưngMichaelcótráitimcủamộtnhàvôđịchvàtôiluôncốhếtsứcđểkhíchlệnótrongmọiviệcnólàm.
GiáoviênmôngiáodụcthểchấtgọiMichaelvàbạncủanólà“nhữngkẻthấtbạivàlạclõng”vìchúngkhôngchơibóngđávànhữngmônthểthaokhác.Nhưngtôibiếthầuhếtnhữngđứatrẻnàychạyđược,vìthếtôiđãmờicácemvàomộtđộichạyviệtdãmớithànhlập.Vànhiềuemđãthamgia.
Haitrongsốcácemđólàhaianhemxuấtthântừmộtgiađìnhđãđổvỡvàgặpvấnđềvớiluậtpháp.Mộtcậubékhác
–Miguel–bịliệtvàonhữngemcó“nhucầuđặcbiệt”.Sựthậtlàemngạinóivìemnóilắp.MộtngườibốđưacậucontraiRamirocủamìnhđếnchỗtôivìcậubérấttobéovàôngmuốnconmìnhthamgiavàomộthoạtđộngnàođótrongtrường.Mộtcậubékhácxuấtthântừgiađìnhbạohành–bốhànhhạmẹvàđánhđậpanhchịcủaemrấttànnhẫn.Luismuốntrởthànhđầugấu;mộtcậubébịbệnhhen–Jessie–quánhỏbéđểcóthểchơinhữngmônthểthaokhác.VàrồiđếncontraiMichaelcủatôi.Nhữngđứatrẻnàyhợpthànhđộiviệtdãchiếnbinh–mộtđộikhócókhảnănggiànhchứcvôđịch.
Độichiếnbinhmuốnchứngtỏvớichủnhiệmmôngiáodụcthể
chấtrằngmìnhcóthểchiếnthắng,nhưngcácemkhôngkhởiđầunhưnhữngnhàvôđịch.Tronglầnchạyđầutiên,cácemvềcuốicùng.Vìđườngđuarấtbụinênkhivềđích,cácembịbẩntừđầuđếnchân.Trôngcácemnhưmộttoánthợmỏ.Chúngtôitấtcảđềubậtcườivìkhôngcónướcđểrửavàphảiđiănvớibộdạngnhưthế.Cácemnóivớitôirằngđósẽlàlầncuốicùngcácemvềcuối.
Trướctiên,việchọcởtrườngcủacácembắtđầucótiếntriển.Tôibiếtnhiềuemtrongđộigặpkhókhăntronglớphọc.Tôikhíchlệcácemgiúpđỡlẫnnhauvìnếukhôngcóđiểmsốtốtcácemkhôngthểởlạiđội.KhiIke–contrailớncủatôi–bỏchơibóngđá,đólàquyếtđịnhcủanó.Saunàytôivẫnthấyáynáyvìđãkhôngđộngviênnótiếptụcchơi–nhưcáchtôisẽlàmvớiĐộiChiếnbinh.
Toànđộitrởthànhmộtgiađình.Bọntrẻchơivàăncùngnhau.Chúngkhíchlệlẫnnhau,khôngchỉtrongcáccuộcchạythimàcònởtronglớp.Nămemnhậnđượcgiấykhenởkỳthituầnthứsáu.Cònvềkếtquảtạicáccuộcchạyđua,cảđộiđềuvềnhấtvàgiànhchiếnthắngởnhữngcuộcthithuộccấpđộcủamình.Tôinóivớiđộirằngcácemcầnmộtthửtháchmới:thiđấuvớinhữngtrườnglớnhơn.Lúcđầucácemkhôngtựtinlắm,nhưngkhiemhọcsinhđặcbiệtMiguelcủatôilêntiếng,tấtcảđềungừnglạivàngheemnói.
“Nàycáccậu,chúngtakhámà.”Miguelnói.“Chúngtađếntừmộttrườngnhỏ,nhưngtớbiếtchúngtacóthểđánhbạibấtcứaitrongsốhọ.”
CậubémuốnchomọingườithấyĐộiChiếnbinhcũnggiỏinhưcácđộiởnhữngtrườngcóchươngtrìnhđiềnkinhvàđộiChiếnbinhđãchứngtỏchotấtcảmọingườithấytạicuộcchạyđuađầutiêncủamìnhrằngcácemchạytốtnhưbấtcứđộinàotrongvùng.Cácemthiđấuvới200trườngkhácvàđãgiànhchiếnthắng.Miguelthắngtrongcuộcchạyđuabadặmvớinhữngngườigiỏinhất.MarkvàCandecũngnằmtrongTop10vịtríđầutiêncủavùng.Cuốicùng,tấtcảcácChiếnbinhthamgiavàocuộcchạyđuatoànbang.Tấtcảnhữngcậubénày–những“kẻthấtbạivàlạclõng”–đãđạtđượcnhiềuthànhtíchhơnnhữnggìngườitamongđợitừcácemởcảtrongtrườngvàtrênđườngchạy.Nhưng,nhưFrankSinatravẫnthườngnói,điềutốtnhấtvẫnchưaxảyđến.
Rấtíttrườngbiếtvềnhómnhữngđứatrẻnày.Cácemtrônglạc
lõngvìkhôngcóđồngphụckhởiđộngvàluôncườiđùavớimọingười.Điềukhiếncácemlolắngnhấtlàsẽđiănởđâusaukhichạy.CácvịthầncủađườngchạyvàquyếttâmgiànhthắnglợiđãgiúpcácemtrởthànhnhàvôđịchtrongCuộcthiviệtdãtoànbangTexas.Cácemlàmộttrongbốnđộivềđầucủacuộcthi.Cácemtrởthànhnhữngnhàvôđịchtoànbang.Michaelkhôngthamgiavìbịviêmphếquản,nhưngnóđãởđócổvũchocácbạn.Hầunhưbốmẹcủatấtcảcácemđềukhóckhibiếtconmìnhđãđạtđượcđiềugì.
Mộtbuổitốinhiềunămsauđó,Ikeđếnnhàtôi.Nóđangđangrấttứcgiậnvàsayrượu.Mẹnóđãgọitôimấylầnvìlochonó.Tôibắtđầuquởtráchnó,cáchtôivẫnlàmtừkhinótốtnghiệpphổthôngtrunghọc.Nólàngườikhỏemạnh.Nóđứngđóvàbắtđầukhóc.Điềunónóikhiếntôichoángváng.Nónói:“Bố,tạisaobốkhôngbaogiờđộngviênconnhưcáchbốvẫnđộngviêncácbạnkhác?Bốkhôngbaogiờtinconnhưtincácbạnấy!”Tôikhôngbiếtnóigì.Tôiômnóthậtchặt,cólẽcũnglàlầnđầutiên.Câunóiđókhiếntôiđauxélòngvìtôibiếtnónóiđúng.Tôiđãcứucontraicủanhữngngườikhácnhưngsuýtchútnữađãđánhmấtcontraicủachínhmình.
61
Tôiláixevàobãiđỗxengậptuyếttrơntuộttạitrạitạmgiam.Khỉthật,lạimuộnnữarồi.Tôighétmùađông.ChỉcònmộttuầnrưỡinữalàđếnkỳnghỉGiángsinh.
Khibướcvàolớp,tôinhìnvàogươngmặtchờđợicủacáchọcsinh.Tôiyêuhọcsinhcủamình.Tôiyêucácemchodùhầuhếtcácemđềunghịchngợm.Tôithíchdạycácem.Tôithíchkhiếncácemcảmthấymìnhquantrọng,chodùviệcđóchỉdiễnratrongvòngmộttiếthọc,tôibiếtmìnhđangtạorasựthayđổi.
Sángnay,Marionhấtđịnhkhôngchịunhìntôi.Đầuemgụcxuốngbàn–mộtđiềubấtthườngvớimộttrongnhữngemhọcsinhgiỏinhấtcủatôi.
“Mario,cóchuyệngìthế?”,tôihỏi.“Vẫncònmệthả?”
Emkhôngtrảlời.Cácemkháclắcđầuvớitôivàhámiệngthànhtừ“không,”rahiệuchotôiđểcậuấyyên.
“NhìntôinàoMario.Cóchuyệngìthế?Emcótinxấutronghòmthưhả?”
Mariocuốicùngcũngngẩngđầulên,nhìntôivớiđôimắtsưngvùvànói:“Mặckệhòmthưcủaemvàkệmọingười.”
TrôngthậtkhônggiốngMariomộtchútnào.Emthườngvuivẻ,hàihướcvàrấtlạcquan.
“CóchuyệngìthếMario?”,tôihỏi.
“Thưacô,Cơquanditrúvàhảiquanđãđếnchỗlàmcủabốmẹemngàyhômquađểlụcsoátvàđưabốmẹemđi.Tốiquahọkhôngđếnthămem,nênemđãgọiđiệnvềnhà.Hàngxómcủaemngheđiện,nóicảhaingườiđãbịbắtgiữvàđưađitrênmộtchiếcxetải.Khôngaibiếthọởđâu.Bácấyđangởcùngbốnemcủaem.Ởđây,emkhôngcóngườithânnàođểnhờchămsócchúngcả.”
Mariobắtđầukhóc.“Emngheđượctiếngcácemcủaemquađiệnthoại.Bọnnóđềuđangkhóc.Emnóichuyệnvớiđứaemtraimớibảytuổi.Emkhônghiểuvìsaonólạikhóctođếnthế.Khiđãnín,nóthútthítvànói:“Emnhớbốvàmẹ.”Nósợkhôngmuốnbốmẹđi.Nóthútthítrằngsẽkhôngbaogiờđượcgặphọnữa.Nókhócvìnóchỉmớibảytuổivàphảitrôngbađứaem,khôngcóngườithânnàochămsócvàkhôngbiếttươnglaisẽrasao.Bọnemsẽbịchiacắtvàđưachongườikhácnhậnnuôiư?ThếcònlễGiángsinhthìsao?Emkhôngbiếtbốmẹemđangởđâu.CókhihọđãtrởlạiMexico.Bọnemcònđượcgặplạibốmẹnữakhông?Tấtcảnhữngchuyệnnàythậtkhủngkhiếp,côơi!”
Tôingồixuống.Tôiphảilàmthế.Riênglầnnày,tôikhôngthểnóiđượcgì.
“Chuyệngìsẽxảyravớiem?”Mariotiếptục.“Chuyệngìsẽxảyravớicácemcủaem?Côơi,côtìmbốmẹemgiúpemđượckhông?Đượckhôngcô?”Emnàinỉtôi.
Tôithậmchícònkhôngbiếtnênbắtđầutừđâuđểtìmhiểuchuyệngìđãxảyra.Làmsaongườitacóthểlàmthếvớinhữngđứatrẻnày?Tôibiếtbốmẹcácemnhậpcưtráiphép,nhưnghọlànhữngngườilaođộngchămchỉvàchỉcốmanglạimộtcuộcsốngtốtđẹp
hơnchocácconcủamình.
“Mario,côkhôngbiếtbốmẹemởđâu,nhưngcôsẽcốtìm,”tôinói.
“Emsợ,emkhôngbiếtphảilàmgì.Emnhớmẹ.”
Tôikhôngbiếtcácbạnđãtừngthấymộtcậubé16tuổikhóchaychưa,nhưngtôikhôngbaogiờmuốnchứngkiếncảnhđómộtlầnnữa.Mariođangkhócchobốmẹmình,emđangkhócchocácemcủamình,emđangkhócchocuộcsốngbấtổncủamình.Đứngđó,khôngthểlàmgìđểgiúpemvàcũngbấtannhưemvềtươnglaicủachínhem,tôithậmchíkhôngthểômemvìnhữngquyđịnhngớngẩnởnơiđây.Tôichỉđứngđó,khóccùngemvànhữngchàngtraitrẻmạnhmẽkháctronglớp.
ChúcmừngGiángsinh,Mario.
62
Âmnhạcchảytronghuyếtquảncủatôi.Nónằmtronggencủatôi.Bốtôilàmộtcasĩgiọngnamcaotàinăngcóthểthuphụcđượccảkhánphòng,làmtimngườikháctanchảy,hoặckhiếnmắthọngấnlệ.Tôicũngmuốncóảnhhưởngnhưvậyđếnmọingười.TôimuốnlàmchocáckhángiảđãbỏtiềnrađểquênđicácvấnđềcủamìnhtrongmộtlúcphảinổidagàkhitôingânlênnhữnggiaiđiệutrongcácvởdiễnBroadwayởcácnhàhátkhắpđấtnước.Nhưngtôikhôngđượctrờiphúchogiọngcachuẩn.Thayvìhòagiọngtôilạithườnghátlạcgiọngsovớimọingười.Khibốmẹtôiđểtôilạiởcổngtrườngđạihọc,tôiđãcónhữngsuynghĩhoàntoànkhác.Vìthế,khôngcógìngạcnhiênkhilýdotôiđượcđưalêndòngtíttrêntrangnhấtcủacácbáonămngoáikhôngphảilàvìtôiđãtrởthànhmộtgiáoviêntiếngAnhđạtgiảiQuảtáovàng.Taitiếngcủatôibắtnguồntừnhữngtiếngchóitaitôitạoratronglúcngồitạibànnghehọcsinhcủamìnhđọcbàivàomộtngàynọ.
“Xinlỗi.CôcóphảilàcôgiáobịđuổikhỏitrườngphổthôngtrunghọcKennedyvìđểhọcsinhđọccuốnsáchđókhông?”,mộtchàngtraitrẻưanhìnhỏikhitôiđẩychiếcxeđidọcgianhàngbánkẹo.
“Đúngthế.”
“EmmớitốtnghiệptrườngKennedynămngoáivàkhôngđượchọccô,nhưngemnghĩnhữnggìhọlàmvớicôthậtquáđáng.Côcầnđượckhenthưởng.Emnghĩviệccôlàmcầnrấtnhiềulòngcanđảm.Emchỉmuốncôbiếtemngưỡngmộcôvàhyvọngmọiviệctốtđẹpvớicô.”
“Cámơn.Emthậtlàtốt.”Trướckhikịpđếnchỗxecủamình,tôiđãkhócmộtlầnnữa.
Chuyệnđóxảyrarấtnhiều.Nóxảyraởcácnhàhàng,thưviện,máyATM,cửahàngtạphóavàtrạmxăng.Mỗilầnnhưvậy,tôiđềubịbấtngờvàcảmđộngvìlòngtốtcủanhữngngườilạ.Khivềđếnnhà,tôilạikhóc.Nhữnglầnkhác,tôithậmchíkhôngđợiđượcđếnlúcvềnhàhaybãiđậuxe.Cómộtsốlần,tôigặpphảinhữnghọcsinhcũcủamình.Lầntồitệnhấtlàvàođêmgiaothừa.
CongáitôimuốndùngmộtphầntiềnGiángsinhđểđimuasắmtạicửahàngquầnáoưathíchcủamình.TôikhôngbiếtChariselàmviệcởđó.Côbéthấytôivàchạylại.Câuđầutiênthoátratừmiệngemlà:“CôCarpenter!Kỳhaicôcóquaylạidạykhôngạ?”
“Côkhôngbiết.”
“Thếcôcónghĩmìnhsẽquaylạikhôngạ?Côcóbiếtkhinàocôcóthểquaylạikhông?”
“Không.Côkhôngthểnóivềviệcđóvìvẫncònmộtvướngmắclàmtrìhoãnphiêntòabàochữacủacô.Nhưngemkểcônghevềemvàtìnhhìnhhiệngiờđượckhông?Cácemcóthíchthầygiáodạythaycôkhông?”
“Thầyấycũngđược.Thầyấyrấttốt,nhưngmọiviệckhôngđượcnhưtrước.”
“Vậythìkểtôinghevề…,”vàtôitiếptụchỏivềnhiềuemtrongsố21họcsinhcùnglớpvớicôbé.
Côbénóivềlầnlượttừngngườichotôinghe:“Khôngbạnấychuyểnđirồi.Không,cậuấyquayvềsốngvớimẹ.Emkhôngbiết;tự
nhiênbạnấykhôngđếnnữa.”Vàcuốicùng:“Thậtralàvàobuổicuốicùngkhibọnemthitốtnghiệpchỉcóchínbạntronglớp.”
Tôinóivớicongáitôiđãđểquênmộtthứtrongxevàchạyrakhỏicửa.Tôihòamìnhvàokhôngkhílạnhcủamànđêmnhưmộtnữthầntrongtiếtmụcthứba.BàiAriacủatôiđượchợpthànhtừnhữngtiếngthởdốcvàthanvãnrồiđếnmộtcơngiậndữtronglúctôiđậpvàothànhxevàđávàolốp.Tôikêulênvớimộtbancôngvắng:“Đồkhốn!Cácngườiđãlàmgì?Nhữngđứatrẻđómuốnthànhcôngvàcácngườiđãpháhỏngmọithứ.Tôisẽđấutranh!Tôisẽđấutranhđểngăncảnviệcnàyxảyralầnnữa.”
10thángsau,vởnhạckịchtiếptục.Mặcchohàngtrămcúđiệnthoại,thưđiệntửvàláthưtayủnghộtôimàbangiámhiệutrườngKennedyđãnhậnđượctừkhắpnơitrênthếgiới,họvẫnđìnhchỉcôngtáckhônglươngmộtnămrưỡiđốivớitôi.Tộicủatôilà“khôngchịunghelời”.
Saukhichờđợibathángđểbanlãnhđạovănphòngtrungươngthôngquamộtquyểnsáchkhôngthuộcchươngtrìnhgiảngdạylớp11,khiquyếtđịnhthôngquađượcgửitớivàcôhiệutrưởngchophép,tôiđãphátcho150họcsinhcuốnNhậtkícủaNhữngnhàvănTựdo,mộtcuốnsáchbánchạyởnướcMỹdomộtnhàtàitrợmàtôiđãmờivàobangiámhiệutrongthángTámmuatặng.Họcsinhbắtđầuđọc.Cácemđọctronggiờcủatôi,trongphònghọc,trênhànhlangvàtrongcácphòngcáchlycủatrường.Khibangiámhiệunói“không”thìđãquámuộn.Họcsinhcủatôikhôngmuốnngừngđọc.Tôicốthulạisách,nhưngcácemkhôngchịutrả.Vàviệcđóđãlàmtôimất95.000đôla–17thángthấtnghiệp.Tôikhôngnhậnđượcđồngtrợcấpnàovìthựcratôiđâucóthấtnghiệp.
Điềuđángbuồnnhấtkhôngphảilàmấtmátvềtiềnbạc.Cũngkhôngphảilànhữngcâunhậnxétthườngxuyêntừnhữngngườilạtrongvùngrằngviệcxảyrathậtkhôngcôngbằng.Tôithậmchícóthểchấpnhậnviệcbịcácđồngnghiệpcũphớtlờởchỗcôngcộnghaybịgiớicùngnghềtẩychayvìnhạctrưởngcủahọsợdànnhạccủamìnhsẽtanrãnếuhọchơitheophiênbảncủatôi.Điềuámảnhtôihàngngàylàsựimlặngcủacáchọcsinhcủamình.
Khingườitađưatôiđikhỏilớp,họcsinhcủatôiđãrấttứcgiận.Tôibịcấmliênlạcvớicácem,nhưngcácemvẫnđitìmcâutrảlời.
Cácgiáoviên,nhàtưvấnvàbangiámhiệuđềukhôngđưarađượccâutrảlờinào.Đólàmộtvấnđềluậtphápmàhọkhôngthểnóira.Cácemđãviếtthưđếntờbáocủatrườngđểủnghộtôi.Khôngláthưnàođượcđăng.“Nếuhọđăngýkiếncủahọcsinhthìđósẽchỉlàmộtphíacủacuộctranhcãi,vàthếlàkhôngcôngbằng,”cốvấncủatờbáonói.
Trong27năm,tôiđãlàmviệcđểtruyềntảichohọcsinhsứcmạnhcủalờinói–làmthếnàomàkỹnăngvàsựcânnhắccóthểlàmnênsựkhácbiệt.Tôimuốncácemđọcmộtquyểnsách,mộtbằngchứngtốtđẹpvềviệcxóađinhữngmốibấthòatrongmôitrườngxungquanhvàtạonênsựđồngđiệutrongmộtthếgiớihỗnloạn.Thayvàođó,cáihọghéplạiđượctừbảngiaohưởngchưahoànthiệnnàylàmộtbàihọcmànhiềuhọcsinhcủatôihiểuquárõ.Khôngthểtạonênâmnhạcnếubạnkhôngcónhạccụ.Khôngthểhyvọngvàosựhòahợpnếubạnthậmchíkhôngthểcấtgiọngcủamình.
63
Tôikhôngmuốnnhìnngườilínhyêuquýcủamìnhrađi.Vớinướcmắttrênmivànỗiđautrongtâmhồn,tôinhìnngườiđànôngtôiyêuquýbướcrakhỏicửa.Chúngtôikhôngnóilờichiataymàchọncáchnóikhác:“Anhsẽsớmgặplạiem.”Chúađãmangngườiđànôngnàyvàtôilạigầnnhau.Giờchiếntranhsắpchiacắtchúngtôitrongnhiềutháng–hoặclà,cầuChúađừngđểđiềunàyxảyra–mãimãi.Tấtcảnhữnggìtôicóthểlàmbâygiờlàphómặcmọithứchosốmệnh,mongrằngRichtrởvềvớitôiantoàn.
TrướckhiRichbịgọinhậpngũ,tôichưathựcsựhiểunhữnggìnhiềuhọcsinhcủamìnhphảitrảiquakhibốmẹhoặcngườithâncủacácemphảirachiếntrường.Tôidạyởmộtthịtrấnquânsự,điđếnnơinàocũngcónhữngviệcnhắcchotôinhớrằngnhiềugiađìnhđangthiếumộtngườithânởbànăntối,haymộtđứatrẻphảiđingủhàngđêmmàkhôngnhậnđượcmộtnụhônchúcngủngontừbốhaymẹmình.
Sarah,mộtemhọcsinhlớphaicủatôi,chạyvàolớpvớinướcmắtchảydàitrênmá.Bốcủaemchuẩnbịrachiếntrường.TôiômSarahthậtchặtvànóivớiemrằngbốemsẽvềnhàsớm.Tôiômthânhìnhnhỏbécủaemtronglòngchođếnkhicảmthấyemđãđỡhơn.
ĐểgiúpSarahvượtquasựmấtmát,chúngtôiđềuđặngửichobốcôbénhữngtấmthiệplàmbằngtay.Sarahcốgắngkhôngngừngđểtạonênnhữngkiệttáctừmàusắcvàgiấythủcônghoànhảohếtmứccóthểvàgửichobốmình.Côbécóthểhìnhdungthấybốmìnhkhoethiệpcủaemmộtcáchtựhàovớinhữngngườikháctrongđơnvị.Sarahhỏitôi:“Côcónghĩbốemsẽthíchnókhông?”
“CóchứSarah,cônghĩthế.Miễnlàbốembiếtemlàmtấmthiệpnàychoriêngmìnhthìbốsẽrấtthíchvàtrântrọngnó.”
BuổitốilàthờigiantôinhớRichnhiềunhất.Khibọntrẻđãđingủvàsựimlặngbaotrùmlấyngôinhà,tôinhớanhấy.Tôinhớnhữngcuộcnóichuyệnnhỏvềcáctờhóađơnhoặcnhữngsựkiệntrongngàytrướckhiđingủ.Tôinhớcảmgiácrằngkhitôitrởmìnhtrêngiường,hơiấmtừanhsẽởđóđểhòavàotôi.
BốSarahvềnhàđểnghỉngơi,hồiphụcsứckhỏesauvàithángđixa.ĐólàlễHalloween.Tôitổchứcmộtbữatiệcchohọcsinhcủamình.BốcủaSarahcũngđến.Anhtatrôngchỉkhoảng25tuổi,thânhìnhmảnhkhảnhkhiếnanhtrôngcàngtrẻhơn.Sarahthườngxuyênnắmtayhoặcômcổanhnhưthểcôbésợrằngnếuemthảtayramộtlúcthìbốemsẽtanbiếnvàokhôngkhí.Anhcảmơntấtcảnhữngđứatrẻtronglớpvìnhữngmónquàtuyệtvờicácemđãgửi.Anhômtấtcảcácem.Dườngnhưanhấyđangcốquênđinơimìnhsẽquaylạitrongvàituầntới.
HìnhảnhcủaRichhiệnratrênmànhìnhmáytính.TôicũngvuimừngnhưSarahkhiởcạnhbốmìnhvàobuổichiềungàyHalloweenấy.ĐãbốnthángtrôiquakểtừkhitôiđượcnhìnkhuônmặtcủaRich.Trônganhấyhơimệtmỏivàkiệtsức,nhưngnhìnchungvẫnlàRichcủatôi.Nướcmắtcủatôibắtđầurơi.Đólànhữnggiọtnướcmắtnhẹnhõmchứkhôngphảibuồnrầu.Timtôitrànngậpniềmvuikhiđượctậnmắtthấyanhấyvẫnantoàn.Chúngtôinóichuyệncảtiếngđồnghồ,nhưngthờigiantrôiquathậtnhanh.Trướckhitôikịpnhậnrathìđãđếnlúcphảitạmbiệt.Cuộcnóichuyệncủachúngtôikếtthúcvớicâu:“Hãygiữgìnsứckhỏe.Emnhớanh.Hẹnsớmđượcnóichuyệnvớianhlầnnữa.”
Sarah,cuốicùngcôđãhiểu.Tôiđãhiểu.Giữachúngtôicómộtmốigắnbó,mộtmốigắnbómàítngườibiếthoặcthựcsựhiểu.Nhữngngườiđãrờikhỏichúngtôisốngmỗingàyđểtrởvềnhà.
Chúngtôisốngmỗingàyđểchờđợihọtrởvềantoàn.
64
Cólẽtôichẳngthểhẹnhòđượcvớiai.
Thậtlàmộtđiềuđánghổthẹn.Tôikhôngphảilàngườikémhấpdẫn.Tôilàmộtngườiđãtốtnghiệpđạihọc.Tôilàmộtngườibiếtlắngnghe.Tôithậmchíkhôngngạiphảiđibộlâutrênbờbiển.
Thậtkhôngmaytôicũnglàmộtgiáoviên.
Tôichọncáchkhôngchongườitôiđanghẹnhòbiếtđiềunày.Trônganhtađangrấtvuivẻ.Tôikhôngmuốnpháhỏngđiềuđó.
Từnãyđếngiờ,chúngtôivẫnnóivềthờitiết.Trờiấmhaylạnhkhôngtheomùahaygìđó.Cảhaichúngtôiđềuđồngýrằngđólàdấuhiệucủasựthayđổicủakhíhậutoàncầu.Chúngtôicũngbìnhphẩmvềthiếtkếtinhxảocủanhàhàn–nósửdụngnhữnggammàuấmvàgỗcứng.Toànnhữngchuyệnsâusắc.
Khicuộcnóichuyện–mặcdùrấtthúvị–tạmngừng,tôihỏianhtalàmgì.Anhấyhítnhẹ–đâylàgiâyphútanhấyvẫnđợi.
Anhấynóivềcôngviệccủamình–anhđãlàmởđóbaolâu,lýdovìsaoanhchọnnghềkếtoán,nghềgâymê,haynghiệpsángtácgìđó,vàrồianhthựchiệnhànhđộnglịchsựmộtquýôngnênlàm.Anhhỏivềcôngviệccủatôi.
Tôicảmthấytôinênxinlỗitrướcvềcâutrảlờicủamình.Chodùanhthíchnghềkếtoán,gâymê,haysángtáccủamìnhđếnmứcnàođinữathìtôisẽvẫnyêucôngviệccủatôihơn.Tôibắtđầunóivềmộtcậuhọcsinhkhôngthểnhịnnóitronglớpngàyhômnayvàviệccậuấylàmộtđứatrẻtốtnhưnglúcnàocũngcốgâychúýbằngnhữngcáchkhôngthíchhợp;việctôiđãnóichuyệnvàilầnvớibốmẹcậuấynhưnghìnhnhưkhôngcáchnàocóhiệuquả;dùvậytôisẽkhôngđầuhàng.
Anhtanhaibánhcrêpvàngẫmnghĩvềcâutrảlờicủatôi.Rồianhtathửthamgiavàocâuchuyện:“Vậycôdạyởthànhphốà?”Câuhỏicủaanhtacóvẻkinhngạccứnhưthểanhtatưởngtượngtôibuộc
dâyKevlarmỗilầndạyvăn.
“Đúngthế,”tôitrảlời.Sauđó,vớivẻkhôngmuốngợithêmcâuhỏinàovàtiếtlộthêmthôngtinnào,tôinói:“Tôidạytạimộttrườngchuyênrấttuyệt.”
“Ồ,”anhtatrảlời,nhấpmộtngụmrượuvang.Nhưnganhtakhôngthậtsựcóý“ồ”–dùthếnàocũngkhôngchỉlà“ồ.”Đólàmộttrongnhữngcáchcònchútlịchsựđểnóirằng:“Vậylàcôkhôngphảidạynhữngđứatrẻdamàu.”
“Đồkhốn,”tôinghĩ,nhưngtừ“vâng”lạithoátrakhỏimiệngtôi.
Anhtanghĩtừ“vâng”củatôilàđểđáplạitừ“ồ”củaanhta,nhưngthựcranóđáplạichonhữngnỗisợbanđầucủatôi.Nếunhưviệcmộtngườibốhoặcmẹđơnthânvớimộtđứacontìmđượcngườiđểlậpgiađìnhđãkhóthìtôisẽcàngmấtnhiềuthờigianđểtìmđượcmộtngườisẵnsàngchàođóntôivà120đứatrẻvàocuộcđờicủaanhta.
Nhàgâymêkiêmkếtoánvànghệsĩsángtáccủatôinóimộtcâugìđónhưlà:“Emgáitôilàmytá.”
“Ồthếà”làtấtcảnhữnggìtôicóthểnghĩrađểđáplạinỗlựccủaanhtanhằmxóanhòađườngphânchiagiữacácbảngcânđốithuchicủamìnhvàtốcđộtrảbàingàycàngchậmcủatôi.
Tôiướccóaiđóchotôibiếtnênhẹnhòngaylúccònhọcđạihọc,khixungquanhtôilànhữngngườibiếttôitừtrướckhitôibắtđầuđidạy.Tôichợtnhớvềvôsốđámcướitôiđãđếndựtrongnhữngnămvừaquavànhậnracôdâuchúrểđềuyêunhautừhồicònhọcđạihọc.Rõrànglàtôiđãquátuổirồi.
Hóađơnđượcđưara,bạnhẹncủatôiđòitrảtiền.Tôibắtđầutranhcãinhưngcuốicùngcũngnhượngbộ.Tôilấylòngtựtrọngrađểanủichothấtbạicủamìnhbằngcáchtựnhủanhtađangtrảtiềnđểbùchocuộchẹnthứhai.Màcólẽthếlàtốtnhất–kỳnghỉmùađôngsắphết,tôisẽkhôngcóthờigianđểhẹnhò.
65
“Mẹ,conbiếtmìnhmuốnlàmgìkhilớnlênrồi!”Tôihétlênkhingồitrongxesaysưangắmnhìnlễhiểnlinhtrangnghiêm.Nhưngtrướckhitôikịptiếtlộcâutrảlời,mẹtôiđãbìnhthảnđáplại:“mộtgiáoviên.”Bấtngờđếnkhôngnóinênlờitrongmộtlúc,cuốicùngtôihỏi:“Saomẹbiết?”Bàchỉnói:“Mẹlàmẹcon.Mẹbiếtconsinhrađểlàmgì.”
Trongsuốtcuộcđờicủachúngtôi,mẹvàtôiđãcórấtnhiềucuộcnóichuyệntươngtự.Mỗilầntôilạibiếtthêmmộtđiềumới.Tôinhớchínhnhờnhữngcuộcnóichuyệnđómàtôibiếtquákhứcủamẹvàtươnglaicủatôigắnchặtvớinhaunhưthếnào.Mẹtôilớnlêntrongmộttuviệnvớinhữngnữtukhắcnghiệtvàsauđólàmộtnhànuôidưỡng,nơibàđãbịcưỡnghiếp.Tôiluônmuốntrởthànhtiếngnóimàbàkhôngbaogiờcó,vàđốixửvớihọcsinhvớisựthấuhiểumàbàkhôngbaogiờđượcnhận.Vìcuốicùngtôicũngbắtđầunghiệpdạyhọc,tôicòncóthểcócơhộinàotốthơnviệcmẹtrởthànhphầnsốngđộngtrongướcmơcủamình?
Mẹvàtôidànhcảmùahèsơnvàtrangtríphòngdạyhọcmớicủatôi.Tôisắpxếplạibànghếítnhấthailầnmỗingày,tronglúcmẹtôiphânloạisáchvàcácthiếtbị.Chúngtôibànvềnhữngđiềutôisẽnóivớihọcsinhkhicácembướcvàophòng.Bànhắctôinhớrằngnhiềukhitấtcảnhữnggìhọcsinhcủatôicầnđểthànhcônglàtìnhyêu.Đếnkhinămhọcbắtđầu,tôitựtinrằngthếgiớisắpthấymộtsựthayđổi.Nhưngtôikhôngchuẩnbịchonhữnggìcuộcđờisắpđưarađểthửtháchtôi.
Trongnhữngthángđầutiêncủanămhọcmới,mẹlàmộtphầnkhôngthểthiếutrongcuộcsốngcủacáchọcsinhcấphaicủatôi.Trongthờigianbàởtronglớp,dườngnhưbàcóthểgắnkếtvớimộtsốhọcsinhởmứcđộmàtôikhôngbaogiờchạmtớiđược.Bàkiênnhẫnngồi30phútđểgiúpmộtemhọcsinhlàmmộtbàitoánmàlẽrachỉmất10phút.Bàtrảlờinhữngcâuhỏicácemhọcsinhcấphaicủatôiđặtranhư:“BácGloria,báctừnglànôlệạ?”hay:“Saodacháulạikhôngcónhữngđườngmàuxanhnhưdabác?”Khinghecâuhỏinày,tôingẩngđầulênvìmuốnnghecâutrảlờicủamẹ.Nhưng,vẫnvớivẻthấuhiểuthườngthấy,mẹtôichạmvàotayTheresavànói:“Dabáckhôngnâubóngđẹpnhưdacháu,thếnêngâncủabácmớinổilêntrên.”Nhữngcuộcnóichuyệnhàihướcmàđầyýnghĩanàyđãtrởthànhmộtphầnthườngnhậtcủalớphọcchúngtôichođếnkhisứckhỏecủamẹbắtđầuyếudần.
Mặcdùtôivẫntiếptụcdạygiữanhữngbuổisángsớmvàtốithìvàobệnhviện,tôicảmnhậnrõsựvắngmặtcủamẹtronglớp.Phầnlớnthờigiantôicảmthấymặccảmtộilỗidângtràovìđãkhôngcứuđượcbà.Tôicốchegiấunódướivẻngoàitựtin,nhưnghọcsinhcủatôinhìnthấuđượcnó.Mộthôm,tôibướcvàolớp,Anthonynhậnthấymắttôiđỏhoe.Emchỉhỏi:“CôBarton,côcósaokhôngạ?”Vớicâuhỏiđơngiảnđó,tôinhậnrarằngdùcácemcóthểcầntôi,nhưnggiờđâychínhtôicầncócácem.Tôibắtđầukhóc.Vớigiọngrunrun,tôinói:“CácembiếtvìsaogầnđâybácGloriakhôngđếnthămlớpchúngtakhông?Bácấybịốmvàđangphảinằmviện.Thậncủabácấyngàycàngyếu.Cácbácsĩđangcốchữa.”
Đứngtrướccácemhọcsinh,tôicảmthấysợ.Tôiđãđiquáxarồiư?Tôiđãnóiquánhiềusao?Liệutốinaytôicónhậnđượccúđiệnthoạinàotừphụhuynhkhông?Sauđó,giốngnhưdấuhiệuđểlàmtôiyênlòng,cácembắtđầulầnlượtgiơtayvàchiasẻchuyệnvềnhữngngườithânbịbệnhcủamình.Việcnóiravớihọcsinhđãcómộtảnhhưởngmạnhmẽvàlàmthayđổicảtôilẫncácem.Chúngtôitrởthànhmộtgiađình.Trongnhữngtuầnvàthángsauđó,họcsinhcủatôiviếtthơvànhữnglờicầunguyện,đặtlênbàntôinhữngbứctranhcácemđãvẽchomẹtôi.Còncócảnhữngbiểungữmàcácemđãnàinỉgiáoviênmỹthuậtđểcácemđượclàm.MarieviếtmộtláthưnóivớimẹtôirằngChúađãnóichuyệnvớiemvàchoembiếtmẹtôisẽkhỏelại.
Sứckhỏecủamẹtôigiảmsútrấtnhanh.Chưađếnsáuthángsaulầncuốiđếnthămlớptôi,bàđãphảinằmphòngchămsócđặcbiệtvàthởbằngmáy.Cuộcđờicủachúngtôimộtlầnnữalạiđanxenvàonhau,nhưnglầnnàychínhtươnglaicủabàđanglàmgợilạiquákhứcủatôivànhữngcuộcnóichuyệnthoảimáichúngtôitừngcó.Nhữngcuộcnóichuyệndàivềgiađìnhvàcuộcsốngchạytrongđầutôinhưthểchúngđượcbậtmãikhôngngừng.Khinhìnvàomắtbàđểđượcbiếtnhữnglờibàkhôngthểnóira,tôithấysựtrốngrỗngvànỗibuồn.Tôikhôngthểchỉdùngvàitừđểnóilênbàcóýnghĩathếnàovớitôivàcácemhọcsinh,nhưngkhiđọclạinhữngtrangnhậtkítôiviếttrongthờigianbàbịbệnh,tôithấynhữngdòngsau:
Mẹthânyêu,
Hômnaylàngàytrướcngàycủamẹvàhaituầnsaukhimẹmất.Connhớmẹrấtnhiều!Concórấtnhiềuđiềuhốitiếcvàkhông
còncơhộiđểsửachữachúng.Conướcgìmìnhđãdànhnhiềuthờigianhơnchomẹ.Conchỉnghĩmẹsẽởđâyvớiconmãimãi.Khiđứngtrướccáchọcsinh,conthấybịmấtphươnghướng.Mẹlàngườibạnthânnhấtcủacon,làlýdocontrởthànhgiáoviên.
66
Tôikhôngbaogiờnghingờđiềugì.Tôicảmthấybuồnnôn.Tôitớisởcứuhỏavànóivớihọtôiđếnđâytừmộtthànhphốkhácđểthămmộtngườibạn.Họchỉchotôiđịachỉcủakẻtìnhnghi.Tôiláixevàoconđườngvàthấyxecủaanhtrênđườngvàonhàcôta.Đứacontraitámtuổicủatôithấycôtaquacửasổxevàthốtlên:“ĐólàcôgóiquàGiángsinhchochúngta.”
TừGiángsinhnămngoáiđếngiờ,anhấyvẫnthườnggặpcôtaư?!Tôibắtđầurun.Tôinóivớicongáimình,“Conlại…cửanhà…vànói…bốra…gặpmẹnhé!”Anhấyrakhỏinhàcôtatrongmộtchiếcáophôngcộctayvàquầnbòxanh,taycầmmộtlonOrangeCrush.Taykiacủaanhấychỉvàotôitronglúctôihạcửaxexuốngvànóigiọngthảnnhiên:“Tốtnhấtemkhôngnênlàmlớnchuyện.”Bọntrẻkhóc.Đâylàlầnđầutiênchúngnghegiọngđóvànhữnglờiđó.Anhtathậmchíkhôngnhìnvàochúngởghếsau.
Tôinhìnanhmởcửachínhcủanhàcôtavàđivào.Tôicầunguyệnrằngmìnhsẽkhôngnôn.Chúngtôitừtừláixeđi.
Sáuthángtrôiqua.Tôichàohọcsinhcủamình:“Chàobuổisáng!”
“Chàocô.”Tôiquaylênphíabảngnhưthểđangnghĩvềbàihọc.Tôigiảvờnhìnvàongănkéoởbànmình.Cácemđợi.Cácembiếtcóđiềugìđókhôngổn.Cácembiếtvềphiêntòavàviệcanhtađãđượcquyềnnuôicongáiđầucủatôi.
“Nàocảlớp,hômnaytôimuốncácemviếtbài.Hãychọnmộtsựviệcdiễnravàongàycuốituần,mộtviệcvuinhấthaytồitệnhấtchẳnghạn.”Mặtcủatôiđanglàmviệcquásức.Mắtcủatôikểmộtcâuchuyệnkhác.Cácembiếtđiềuđó.
“Thưacô,côlạiđâyđượckhôngạ?”emnữsinhmớiđến,Sara,hỏi.
Tôithởmộthơisâu,hyvọngrằngcâuhỏicủaemsẽchỉyêucầumộtcâutrảlời“có”hoặc“không.”Tôimỉmcườinửamiệngvớiem.Tôichỉcốđượcđếnthế.Côbécólẽsẽhỏiđộdàicủabàiviết,mộtđiềubọntrẻđãnghetôinóihàngtriệulần.Côbédễthương,cónướcdanâuvàđôimáphúngphính.Ngàynàoemcũngđộimũ,mặcáophông,váysuôndàivàđixăngđandahaygiàydađanh.
Khitôitớichỗcôbé,emtựavàogiásách,nhìntôivớiánhmắttôihiểurấtrõ.“Emkhôngthểkhôngnghĩvềmẹem.Emnhớmẹ.”
“Mẹemđâu?Ýemlàgì?”
“Đólàmộtcâuchuyệnrấtdài.Emnghĩcôđangnhớcongáimình.Thậtlàbuồnđúngkhôngạ?”
“Dĩnhiênrồi.”Khỉthật,mìnhphảitậptrung.Lắngnghe.Tậptrungnào.
“CôcógặpcongáimìnhhômthứBảykhôngạ?”
Tôilắcđầu,nhìnxuốngsànnhà.“Không,nókhôngđến.Nóbiếttôisẽkhôngđiđâu.”Tôithởdài.“Nóichocôbiếtvìsaoemnhớmẹnào.”
Sarabắtđầukể:“Giángsinhnămngoái…”
Ngaylúcđó,tôicảmgiácnhưcómộtngóntayđangbậtnúttualạiquákhứquenthuộcđó.
“…Mẹemvàemlạicãinhaumộtlầnnữa.Màynghĩkhôngcótaomàysẽsốngtốthơnư…Đạiloạinhưthế.”
Saracắnmôidướicủamìnhvàngẩnglênđểxemtôicóđangnghehaykhông.
“Emđãlàmmẹkhócrấtnhiều.Nhưnglàmộtđứachỉbiếtnghĩđếnmình,emkhôngthèmquantâm.”
Saocôbélạikểtôinghechuyệnnày?Tôisẽchếtnếubấtcứđứaconnàocủatôinóinhưthếvềtôi.
“Cótiếngloảngxoảng.Emnghĩchắcmẹemđãđậpvỡthứgìđóvàbàấysẽmắngem.Emkhônglạixemmẹcósaokhôngvìemkhôngmuốnnghenhữnglờichửimắngcủabàấy.Sauđó,bàấybắtđầugọiem.”
Tôinhớcongáitôi,nhớnhữnglúclàmbánhvàđitìmcặpcủanó.Tôinhớngôinhàđó.
“Embắtđầuđiquatủ,thấybàấynằmtrênsànnhà.Khẩusúngnằmngaybêncạnh.”
Giọngcủangườiđànông:“Katy,anhthềvớiChúalànếuemkhôngngừngtiêutiền…”Súng?Bàấyvừanói…súngư?
“Embắtđầuhoảngloạnvàkhóc.Mẹemnằmtrênsànnhàvànói:XinChúahãythathứchocon.Emnhấcđiệnthoạivàgọisố911.Nhânviêntổngđàinóiemhãybìnhtĩnh.Emhétlênbảocôtaimđi!”
Sarathởdàivànói:“Đúngthế,mẹemđãchết.”
Tôichỉngồiđó,nhìnthấuquaem.Tôicóđangthởkhông?Sarađãgiúptôinhậnrarằngkhisắpmấtđinhữngngườithânyêuvàgiấcmơthìchúngtacàngbámchặtlấyhyvọng.Tôitìmtaycôbé,nhìnvàomắtemvànóivớiem:“Côrấttiếc.Côchỉcóthểmườngtượngđượcemđangđaubuồnnhưthếnào.Tôibiếtemnhớmẹmìnhvàbiếtbàấycũngnhớem.Việcmẹemlàmkhôngphảilỗicủaem.Emrấtđángyêuvàđặcbiệt.Emsẽvượtquađượcchuyệnnày.Côsẽởbêncạnhem.”
Tôithởmộthơidài.Tôinghenhữnglờicủachínhmình.Tôicũngđángđểyêuthương.Việcanhtađãlàmkhôngphảilỗicủatôi.
Lầnnày,tôimỉmcườivớiSaravàcảlớpvớitấtcảtráitimmình.
67
MosesđếntừSoweto,làmộthọcsinhcôđơntronglớp.Cậuấymuốnmọingườibiếtmìnhlàngườicótráchnhiệmvàtựgiảiquyếttấtcảcácvấnđềcủariêngmình–cóthểbằngdaonếucầnthiết.Mosesđâmdaorấtnhanh.Vìthế,tôiluônđểmắtđếnem.Tôibiếtviệcmấtniềmtinvàoemsẽđồngnghĩavớiviệcủnghộnạnphânbiệt
chủngtộc–điềuđãkhiếnemgiậndữ.
“Nhớxemlạinhữnggìcácemghitrongchươngtám,”tôinhắchọcsinhkhichuônghếtgiờreo.Giọngcủatôichìmnghỉmtronggiọngcủa50emhọcsinhđangháohứcđượctrútbỏbộđồngphụcvàtậnhưởngkỳnghỉcuốituần.Dườngnhưkhôngemnàoquantâmđếnlờinhắcnhởđầythiệnchícủatôi.Nhưmộtđànong,cảlớpàorangoàihànhlang,chenlấnvàxôđẩysuốtdọcđườngđi.
Tôithudọnsáchvàcấtđồcủamình.TôikhôngnhậnthấyMoses,lúcđócũngđangchậmrãicấtsáchvởvàocặp;chỉtớikhitôinghethấygiọngkhànkhàncủaemsaulưng:“Côcầmlấycáinàyđiạ.”Emđưachotôicondaodài18cm.Tráitimtôinhưngừngđập,nhưngtôikhôngđểlộnỗisợcủamình.Tôinhìnemvẻkhóhiểu.
“Emmuốnthayđổi.Nếuemkhôngcónó,thìem…emsẽkhôngđánhnhaunữa.”Emnóilắpbắp,khôngnhìnvàotôi.Mặcdùemrấtnhútnhátnhưnglạikhiếncácbạncủamìnhphảisợhãi.Tôingậpngừngkhôngmuốncầmnó.
“Thôiđược,côsẽcầmnóchoem.Nhưngemphảihứakhôngmuamộtcondaonàonữa.”
Emnhìnthẳngvàomắttôi,khôngngầnngạinói:“Emhứa,”rồinhanhchóngravề.
Tôiđứngđónhìnvàocănphòngtrống.Trôngnóbẩnhơnthườngngày,trênsànnhàđầyráclànhữngnắmgiấyghinhữngdòngsuynghĩrờirạc.Tôicảmthấyhơilạnhtừnhữngcơngiómùathuluồnquacácôcửakínhbịvỡ.Mắttôiđảovềphíacuốiphònghọc,nơiMosesngồichungmộtchiếcbànnhỏvớibabạnkhác.Tôinhớlạicáingàytronglúccoithi,tôithấyMosescầmmộtthứtrônggiốngnhưphao.Khitôitiếnlạigần,emnémchotôimộtcáinhìnýnói:“Tốtnhấtlàcôđừngnênlàmgì.”Khitôiđếngầnhơn,emđưatayxuốngdướibàn,lấyracondao18cmvàđặtnónằmngayngắnởbênphảicủatờgiấythi.Tôihiểurấtrõýcủaem:“Côđừngcanthiệpvàochuyệncủaemvàsẽkhôngcóaibịthương.”Trongngàyhômđó,tôibáochohiệutrưởngvềchuyệnđãxảyra.Ôngấychotôibiếtcónhữngviệckhôngđángphảichếtvìchúng,trongsốđócóbàithi.
Vớitôi,Mosestượngtrưngchosựgiậndữvàtuyệtvọngdonạn
phânbiệtchủngtộcgâynên.Câukhẩuhiệugắnchặtvớicuộcđấutranhchốnglạinạnnày,“Democracynowandeducationlater”(Dânchủbâygiờvàgiáodụcvềsau),cóâmhưởngmạnhmẽvớitấtcảhọcsinh.Cácgiáoviên,mặcdùtoànlàngườidađen,đãbấtlựcvàđầuhàngtừlâu.Cácthầygiáolànhữngngườiđầutiêntừbỏvìcuộcsốngcủahọgặpnguyhiểmnhất.Tôicòntrẻvàgiữchứcvụnhỏnênkhôngbịxemlàmốiđedọa.Tôikhôngchịuđầuhàngvìbiếtrằngsựthụđộngcủamìnhsẽcànggiúpduytrìnạnphânbiệtmàtấtcảchúngtôiđềughétbỏ.
Đứngtrongcănphòngtrống,tôinhặtlênmộttờgiấyđãnhàunát;nóthậtmỏngmanhtrongtaytôi,cũngnhưtươnglaivôđịnhcủacáchọcsinhcủatôi,nhữngngườikhôngcólýdonàođểhyvọng.Tôiquaylạibànmìnhđểthudọnđồ.Mắttôilạibịhútvềcondaonằmtrênbàn.Tôicẩnthậnnhặtnólênvàcấtvàongănkéobàn.Khirờikhỏiphòng,chiếcbảnglớn,dụngcụdạyhọcduynhấttôiđượcsửdụng,dườngnhưđangnhìntôiđầychếgiễu.
ThứBảytuầnđó,tôinhậnđượcmộtcúđiệnthoạitừRita.“Côơi,bạnấymấtrồi.Chúngđãgiếtbạnấy,”côbéthìthầm.
“Aimất?”,tôihỏimàsợcâutrảlời.“Mosesbịgiếtvàosángnayrồi.”
Tôicảmgiácnhưthểchânmìnhkhuỵuxuốngsàn.Tôithởhổnhển.
SángthứHaitôikhôngbiếtnênnóigìvớicácemhọcsinh.Chúngtôikhôngthểnhìnvàomắtnhau.Sauđó,mộtemhiênngangđứngthẳngdậyvànói:“Chúngtaphảingănchặnviệcgiếtngườiđiênrồnày.”
CôbékhiếnchúngtôiđượctựdokhócthươngvàtìmýnghĩatrongcáichếtcủaMoses.Cuộcsốngcủachúngtôiđanxenvớinhau,cácemhọcsinhnóichotôibiếtđiềuđó.Tấtcảchúngtôiđềuhiểurằngnếukhônglàmgìđểcảithiệntìnhhìnhthìchínhchúngtôilàmộtphầncủavấnđề.Vớinắmtaygiơcao,cácemhọcsinhđồngthanhnhảyvàhôvang:“Democracynowandeducationnow”(Dânchủbâygiờvàgiáodụcbâygiờ)!
68
“Tôixinthôiviệc.”
Đólàđiềutôisẽnóivớitrưởngphòngcánbộtổchức,bangiámhiệunhàtrường,hiệutrưởngvàbảnthântôi.Đơngiảnnhưthếthôi.Tôithậtsựmệtmỏi.Kiệtsứcvìphảichiếnđấutrongmọitrậnchiếnlớnnhỏ.Bấtmãnvìthấycácquảnlýcấpcaokiếmđượcnhiềutiền,đượchưởngphúclợivàchếđộhưutrítốthơngiáoviên.Tôimệtmỏivớinhữngbàikiểmtrabấttận,chỉthịcủanhànước:sựthiếuvắngnhữngchươngtrìnhhộihọa,âmnhạc,thểthao;vàviệclúcnàocũngphảichuẩnbịchobàikiểmtra.Tôithườnglàgiáoviênduynhấttạicuộchọpbangiámhiệu,đượctổchứchailầnmộttháng,nêuranhữngvấnđềnày.
Vìthếnêntôitừchức.Vàođầumùaxuân,láđơnmàuxanhđượcgửitớihộpthưởtrườngcủatôihỏitôicóđồngýgiữvịtrínàytrongnămtớihaykhông.Tôiđánhdấuvàoô“Không.”Tôithấyvuikhilàmviệcđó,nhưthểmộtgánhnặngđãđượcnhấckhỏilưngtôivàtôiđượctựdo.Tôicảmthấykhôngkhítronglànhđãùavàotrongcuộcsốngcủamình.
Ngoàiviệcđidạy,tôicònlàmộtngườitổchứccộngđồngvànhàhoạtđộngxãhội.Mộtchươngtrìnhhàngtuầndànhchocácemnữmàtôikhởixướngcáchđâybanămsắpđượcmộtsuấttàitrợbanăm.Tôicókếhoạchtruyềnđạtquanđiểmủnghộnữgiớivàtậptrungvào“giáodụctrênnềntảngcộngđồng.”Hãyquênchếđộđóđi.Tôisẽhoàntoànlàmộtngườidânthường.TôinộpđơntừchứcvàođầuthángBavàrấtháohứcvớicôngviệcmớicủamình.
TạimộtcuộcgặpmặtcủacácGiáoviêntựdo,tôichiasẻkếhoạchcủamìnhvớimọingười.Ngườinàocũngủnghộtôi.Ngàycuốituầnđóquảlàhữuích.Chúngtôiđãbắttayvàocáchoạtđộngmới,cậpnhậttìnhhìnhcủamọingườivàcườiđùavuivẻ.Tôiđãnảyranhữngýtưởngvàtuyệtờiđểtrítưởngtượngcủamìnhtiếptụcthănghoatrênđườngrasânbayđểđápchuyếnbayvềnhà.
TạiLAX,tôigặpmộtgiáoviênkháctrongnhóm,đangchờchuyếnbaycủamình.Khilênmáybay,anhtanóivớitôi:“Chúcmaymắn.Thậtkhótinkhicôsẽkhôngđidạynữa!”
Tôichợtnhậnra.Mìnhkhôngcònlàmộtgiáoviênnữa.Tôisẽnóigìkhimọingườihỏi:“Côlàmgì?”Tôikhôngthểnói:“Tôilàgiáo
viên.”Ngaylúcđó,tôiđãsuynghĩrấtnhiều.
Tôinghĩvềthưviệntuyệtvờicủalớp,việcnhữngcuốnsáchhayđượctôithuthậpmộtcáchcẩnthậnđãgiúphọcsinhhàohứngđọcchođếnkhitôiphảibắtcácemngừngđọcđểlắngnghetrongcácbàigiảngtrênlớp.Tôinghĩđếnnhữngbàigiảngvềnhânquyền,cácphongtràocáchmạngxãhội,lịchsửvàchínhquyềnMỹ,đếnviệchọcsinhcủatôiđãtrởthànhnhữngngườiđọcvàviếtgiỏinhưthếnào.
Tôilúcnàocũngthấyvuivẻkhiđếntrường,chodùcóngáingủvàbựcmìnhđếnthếnàokhithứcdậy.Giờnhữngbuổisángvuivẻđósẽkhôngcònnữa.Tôinhớtấtcảnhữngcuốnsách,nhữngcâuchuyệnlịchsửvàcôngtrìnhcủaconngườiđãkhơidòngsuynghĩcủahọcsinhvàbiếncácemthànhnhữngngườihọctậpsuốtđời.
Khilênmáybay,tôibắtđầukhóc.Tôikhócsuốttrênđườngvềnhà,thậmchíngaykhiđangláixerakhỏisânbay.Tôikhôngbiếtlàmgìđểngừngkhóc.Tôigọiđiệnchomộtngườibạnvànói:“Tôinghĩtôisẽkhôngbỏviệcnữa.”Anhấyimlặngvàigiâyrồinóimộtcáchbìnhthản:“Ngaytừđầutôiđãtựhỏisaocôlạibỏviệc.”Ngaysaukhithốtranhữnglờiđó,tôingừngkhóc.Tôilàmộtgiáoviên.
69
“CôWilson,côMatthewsmuốngặpcôtrongphòngcôấy.”
Giọngnóikhôngrõcủaaivanglênqualoa.Tôiquaysang
bạnmình,ngườiđangchờtôiởnhà,vàhỏi:“Saohọlạitìmđượctôiởđâynhỉ?Nếutôikhôngđithìcósaokhông?”Tôibiếttrướchọmuốngì:tôisắpmấtviệc.
Cuộcgặpmặtdiễnranhanhchóngvàlạnhlùng.Nócòndàihơnthờigiantôiđượcnóichuyệnvớibangiámhiệutrongsuốtmộtnăm.Mộtcáibắttaykèmtheocâu“đâylàthờibuổikhókhăn,côhãykývàođây.Cámơncôvìnhữnggìđãlàmchobọntrẻ.”Thếlàxong.Tôiđãchínhthứcthấtnghiệp.TôiđãkìmđượcđểkhôngkhócchođếnkhiloạngchoạngbướcvàophòngkhoahọccủaLaurie.Côấylàmộtngườibạndạylớpởcuốihànhlang.Đólànămđầutiêncủacảhaichúngtôitạimộtngôitrườngmới.Chúngtôinươngtựa,giúpđỡlẫnnhau.Mộtngườibạnkháccủachúngtôi,côgiáodạymônđạisố
Emily,cũngđangởtrongphòngLaurie.Ngaykhitôibướcvào,cảhaiđềuđứngdậyanủitôi.Dườngnhưhọcũngđangđợivậnmệnhcủamìnhvàchỉnhìnvàomặttôilàhọbiếtngaychuyệngìxảyravớitôi.
“Khôngthểtinđượclàhọđểcậuđi.Cậucónhắcchohọnhớcậuđãlàmđượcnhiềuviệcthếnàochongôitrườngnàykhông?”Lauriehỏitronglúcnướcmắtlăndàitrênmặttôi.
“Tôikhônghiểusaochuyệnnàylạixảyra.Khôngphảilớpcậucóđiểmkiểmtracaonhấttoàntrườngsao?Cậubịsathảivìngânsáchthiếu,haybàtađuổiviệccậu?”,Emilyhỏi.Côấylàngườihướngdẫnkhôngchínhthứccủatôitrongsuốtnămhọcvìcôấyđãphảiđốimặtvớinhiềuvấnđềmàtôigặpphảitrongchínthángvừaqua.
“Tôicũngkhônghiểu,”tôithổnthứctronglúccốhiểuchuyệnvừaxảyra.“Họcsinhcủatôilàmbàikiểmtraviếttốthơnbấtcứlớptámnàotronglịchsửcủatrường.Hộitrạiviếtcủachúngtôiđãrấtthànhcông.Hầunhưtoànbộhọcsinhlớptámđềuđếnthamdự.Tôiđãmớiđượctrườngđạihọctrongvùngđểhọcửsinhviênsưphạmtớithamdựhộitrạiviếtlầntới.Ngoàira,tôicònkêugọiđượccácemủnghộgiảithưởngchotrường:bóngđá,xeđạp,thậmchímáytính.Họcsinhcủatôilàbạnquathưvớimộttrườngcấphaikhácởđầukiađấtnước.KếhoạchviếtnhậtkícủatôithànhcôngđếnnỗihọcsinhđãyêucầuđượcmangnhậtkívềnhàtrongkỳnghỉGiángsinh.TôithậmchícòngiúpmộthọcsinhđượcnhậntàitrợtrongchuyếnđithựctếđếnWashington.Tôikhônghiểu.Vìlýdoriêngư?Tôibịđuổiviệcvìhọnghĩtôiđãlàmrấttồi,hayvìhọkhôngthíchtôi?Bangiámhiệunhẫntâmđếnthếư?”TôinứcnởvớiEmilyvàLaurie.
Đólàmộtnămtồitệđốivớingànhgiáodụcởquậncủatôi.Quậnthiếugần40triệuđôla.Hàngloạtgiáoviênmấtviệcvìsựthâmhụtngânsách.Tôivẫnluônnghĩdạyhọclàmộttrongnhữngnghềantoànnhất;cáctrườnghọclúcnàocũngcầngiáoviên.Vàvìtấtcảnhữngcôngsứctôiđãbỏravớihọcsinh,tôinghĩrằngmìnhkháantoàn.Khitôiđãtrútđượcnướcmắtvànỗitứcgiậnrangoài,thựctếhiệnlênrõràng.Nhưngthựctếmàtôiphảiđốimặtkhôngphảiviệctôigiờđãthấtnghiệp,màlàviệctôikhôngcònlàmộtgiáoviênnữa.Dạyhọclànghề,làđammêcủatôi.Toànbộconngườitôiđượcthểhiệnquacôngviệccủatôi.Dạyhọckhôngchỉlàviệctôilàm;nócònthểhiệnconngườitôivàtấtcảnhữnggìtôitintưởng.Tôiđãkhôngnghĩmìnhsẽdànhcảmùahèđểtìmmộtcôngviệcmới.Tôichưabao
giờnghĩmìnhsẽtìmmộtnghềmới.Dạyhọcđượcxemlàmộtnghềantoàn.Tấtcảnhữnggìtôinghetrongtrườnglà“thiếu”giáoviênthếnàovàbạncóthểxinđượcviệcđidạyởbấtcứnơinào.Tấtcảcáchạtquanhvùngđềuđangtạmngừngtuyểndụng.Chodùtôicótìmđượcmộtchỗlàmởmộtquậnkhácthìtôibiếthiệutrưởngsẽkhôngchịugiúptôibằngcáchviếtđơntiếncửtôi.Ởtuổi30,cuốicùngtôiđãbiếtmìnhlàai,khảnăngcủamìnhlàgìvàđammêcủamìnhnằmởđâu.Nhưngviệcbịsathảiđãkhiếntôinghingờtấtcảnhữngđiềuđó.Liệutôicòncóthểgọimìnhlàmộtgiáoviênkhitôikhôngcólớpđểdạy?
HồiphụctinhthầnGIÁOVIÊNSỐNGVÌGIÂYPHÚTkhihọcsinhcủahọ“hiểura.”
Khicógìđólóelêntrongđầuhọcsinhvàđộtnhiêncácemmuốnnóichuyệnvớibạn,kểchobạnchínhxácđiềucácembiết.Đólàkhibóngđènbậtsángvàcuốicùngcácemcũngđãhiểu.Đólànhữnggiâyphútlàmsốnglạiquyếttâmtrởthànhgiáoviêncủacácbạn.
Nhữnggiâyphútđộtphánàykhôngdiễnrathườngxuyênnêntôiluôntìmcáchđểlàmchocácbàihọccủacácemcótínhthựctế,khiếncácemháohứcvềthếgiớixungquanhmình.KhiMiepGiesđếnnóichuyệnvớichúngtôi,tôithấyvẻtậptrunghiệnlêntrênkhuônmặtcácem.MỗiáplựcđềuđánggiákhicácNhàvănTựdonhậnrarằngviệchọckhôngchỉdiễnratrongbốnbứctườngcủamộtlớphọc.HọcsinhcủatôibiếtđượcđiềunàytrongchuyếnđithựctếtớithủđôWashington.ĐứngtrêncácbậcthangcủađàitưởngniệmLincoln,nơikhôngcầnđếnbấtcứbảngtính,câuđố,haybàikiểmtranào.Ởthờiđiểmđó,tôibiếthọcsinhcủatôiđã“hiểura.”
Điềutuyệtvờilànhữnggiâyphútnàylạithườngkhơinguồnchonhiềugiâyphútkhác,vàtrướckhibạnkịpnhậnra,bạnđãcómộtlớphọcđầyhàohứng.Nhữngcâuchuyệntrongphầnnàykểvềnhữnggiáoviênđãcốgắngkhôngmệtmỏiđểlôicuốnhọcsinhvàthúcđẩycácemcónhữnggiâyphútđó.Nhữnggiáoviênnàymangthếgiớivàotronglớphọccủamìnhbằngcáchtổchứccácchuyếnđithựctế,bằngcáchmờicácnhàhoạtđộngnhânquyềnđếnnóichuyệnvớihọcsinh,vàchỉđơngiảnbằngcáchđưachohọcsinhcácquyểnnhậtkíđểcácemthểhiệntiếngnóicủamình.Vớimộtchútsứclực,sựhysinh,vàrấtnhiềukiênnhẫn,nhữnggiáoviênnàyđãđượctưởngthưởngkhibiếtrằngmìnhđãtruyềnlạingọnđuốcchohọcsinh.
70
“Ôikhông,làmơnđừnggọimình,”tôinghĩ.Tôighétphảiđọcto.“Liệuthầyấycógọimìnhkhông?”Tấtcảnhữngbạnkháctronglớpđềuđọctốt,mộtđiềuchỉkhiếntìnhhìnhcàngtệhơn.“Saothầyấylạilàmthếvớimình?”Tiếptheolàđếnlượttôi.Bạnnữngồicạnhtôiđọc
mộtcáchtrôichảy.“Mìnhkhôngmuốnđi,”tôinghĩ.“Hãychomìnhvàonhàvệsinhvàđợiởđóchođếnlúcmọichuyệnkếtthúc.”Tôinắmchặttaydướichân,bámchặtvàoghếcủamìnhvàđợithảmhọaxảyra.
Mộttranggồmbađoạnvăntrongmộtcuốnsáchmàlẽrachỉmấtmộtphútđểđọcxonglạilấycủatôitậnnămphút.“Mìnhmuốnrakhỏiđây,”tôinghĩ.“Đưamìnhrakhỏilớpnày.Mìnhbiếtmấyđứakhácđangcốníncười.”Tôikếtluậnrằngmìnhkỳlạvàkhácvớitấtcả.
Từkhicònlàmộtcậubéchođếnkhitrưởngthành,tôiluônbịchứngnóilắp.Tôiluôntránhmấytrò“nóicóvần”màtrẻconthíchchơivìtôikhôngmuốnngườikhácnóimộtđiềugìđóđộngchạmvớitôi.“Mẹcháulolàngườikhácsẽhiểulầmcháu”làmộtlờibìnhphẩmtôithườngnghetừnhữngngườibạnthânthiếtcủagiađình.“Nàynhóc,cháuphảihọccáchnóithôi,”cũnglàmộtcâutôithườngnghe.Tôitrởnênvôcảmtrướctiếngcườivàtrướcviệcbịgọilà“đồlậpdị”đếnnỗitôihoàntoànkhépmìnhlạitrướcmọingười.
“Contraitôibịnóilắpvàgặpkhókhăntrongviệcphátâm.Thầygiúpnóđượckhông?”Đólànhữnglờitôinghekhigặpmộtemhọcsinhvàmẹcủacậubévàođầunămhọc.“Bọntrẻtrêunó.Đôilúcnóchỉngồiimthinthít.”Tôinhìnvàongườimẹđanghiệnrõvẻlolắngtrênmặt–mộtngườimẹdườngnhưđãphảicùngcontraimìnhchiếnđấutrongnhữngcuộcchiếntìnhcảmvàbăngvếtthươngtinhthầncủacậubénhiềulần.Chịlàmtôinhớđếnmẹmình,ngườiđãtiếpsứcmạnhchotôibằnglờiđộngviên:“Conà,conđặcbiệtvàcókhảnăngriêngcủamình.Đừngđểngườikhácnóivớiconrằngkhôngphảinhưthế.”
Tôingắmnhìncậubétừđầuđếnchân–mộtcậubégầygò,khôngnặngquá45kg.Đôimắtmàunâulụccủacậutoátlênvẻtuyệtvọngmàtôiluônnhớrõ.Cậubécúiđầuxuống.Đôitayyếuớtrungrungđangtoátmồhôicủacậukhẳngđịnhlạimộtlầnnữavớitôirằngtôicómộtnhiệmvụphảihoànthànhtrongcuộcđờicủacậu.
“Contrai,đừngđểainóivớiemrằngemkhôngnóiđược.”Tôinhớđãkéoemramộtbênvànói:“Mộtngàynàođó,emsẽtrởthànhmộttrongnhữngnhàdiễnthuyếtgiỏinhấtcảthếgiớitừngthấy.”Đôimắtđờđẫncủaemgắnchặtvàotôi.Emchămchúlắngnghetronglúc
tôinóichuyệnvàyêucầuemphảivượtquatrởngạicủamình.Emlắngnghethậtchămchú.
Emtrởnêntựtinvàquyếttâmnóiđểnhữngbạnkháctronglớpphảilắngnghe–vàhọđãlàmthế.
“Ồcậubéấysẽtiếnxađấy”hoặc:“Tôimuốncongáimìnhgiốngcậuấy”lànhữnglờinhậnxéttôingheđượcsaukhichàngtraitrẻnàytrìnhbàymộtdựán.Emnóivớivẻtựtin,bìnhtĩnhvàmạnhmẽ.Tràngpháotayemnhậnđượctừcácbạncùnglớplàmgươngmặtembừngsáng.Trôngemrạngrỡ,hồhởivàđầyniềmvui.Nólàmtôinhớđếncáccuộcthithuyếttrìnhvàđọcthơmàtôiđãgiànhchiếnthắngvàcảmgiáctôiđãtrảiqua.
Từchỗđượckhenlàtôinóirấtrõràngchođếnkhitrởthànhmộtdiễngiảđượcchàođóntrongnhàthờvàcácvũđàikhác,tôiluônbiếtơntậtnóilắpcủamình.Tôiđãvượtquatậtcủamìnhbằngcáchnóithậtchậmrãivàtựtinvàobảnthânmình.Nhiềuhọcsinhcủatôikhônghềbiếtrằngtôiđãphảiđấutranhvớimộttậtnhưthếchođếnkhitôikểchocácembiết.Tôiđãnghenhữnglờinhậnxétnhư:“Anhnóithậttốt,”“Anhthậtđúngnhưlờiđồn,”“Anhcókhảnăngnóimàkhiếnngườikhácphảilắngnghetừnglờithốtratừmiệnganh.”Nhưngđiềuđósẽkhôngbaogiờxảyranếutôikhôngmắcphảitậtnày.Mặcdùnócókhảnăngngăncảnthànhcôngcủatôitrongcuộcsốngvàtrongnghềgiáo,nhưngnólạichínhlàđộnglựcgiúptôitrởthànhbằngchứngsốngchoemhọcsinhcóđôimắtmàunâulụcđó,ngườimàgiờđãbiếtthếnàolàhyvọng.
71
Cólẽtôisẽkhôngbaogiờbiếtvìsaohiệuphócủatôilạibiếtvềhyvọngvàướcmơcủatôiđốivớicáchọcsinhcủamình–rằngcácemcóthểcócơhộimởrộngtầmnhìnthôngquanhữngtrảinghiệmcủachínhmình.ÔnghỏitôixemcóhứngthútổchứcmộtchuyếnđichohọcsinhthamquanthủđôWashingtonhaykhông.Ýtưởngđưahọcsinhđirakhỏithànhphốkhiếntôikhábấtngờ.Tôinhanhchóngliênlạcvớimộtcôngtydulịchchuyênlàmviệcvớicáctrườngđểlênkếhoạchchosựkiệnmàcólẽsẽlàchuyếnđiđểđờiđốivớinhiềuhọcsinhcủatôi.Saukhinhậnđượctấtcảcácthôngtin,tôinhanhchóngbắttayvàohànhđộng.Nhưngtôiphảithúthật:Phầnlớnhọcsinhcủatôixuấtthântừnhữnggiađìnhkhôngcóđủthunhậpđểđidu
lịchcảnhà,nóigìđếnchomộtngườitrongnhàđi.Vìthế,trongcảnămhọctôivàhọcsinhđãkêugọiquyêngópnhưthểkhôngcóngàymai,vàđãquyênđượcđủtiềnđểbốmẹcácemchỉphảigóp200đôlacộngthêmchiphíănuốngvàmuaquàlưuniệm.
NgaysaungàynămhọckếtthúcvàothángSáu,hiệuphócủatôivàtôidẫn12họcsinhlênmộtchiếcxelimousineđưachúngtôitừkhuvựcnghèokhócủamìnhđếnsânbaynằmởbênkiathànhphố.SaukhiđápmộtchuyếnbayđêmbaythẳngtừLasVegas,chúngtôihạcánhvàbắtđầuchuyếnthamquanvòngquanhthủđôWashington.ChúngtôiđãđếnthămbảotàngSmithsonian,nghĩatrangArlington,ĐàitưởngniệmchiếntranhViệtNam,núiVernont,BảotàngtưởngniệmnạndiệtchủngngườiDoTháivàĐàitưởngniệmLincoln.Họcsinhcủatôiđãrấtháohức.Vớiphầnlớncácem,đólàlầnđầutiênđượcđimáybay,lầnđầutiênxanhà,thậmchílàlầnđầutiênđượcđidulịch.
SaukhithamquanbảotàngtưởngniệmnạnnhânbịdiệtchủngDoThái,chúngtôidànhmộtítthờigianđểsuyngẫmvềtấtcảnhữnggìđãđượcthấyvànghetronglúcởđó.Lòngtôitrànngậptựhàovìhọcsinhcủatôiđãcưxửrấtđúngmựcvàlễphéptrongsuốtthờigianchúngtôiđiquanhữnghiệnvậttrưngbàycósứclayđộngmạnhmẽnày.Saukhithamquanvàcóthờigiansuynghĩ,mộthọcsinhcủachúngtôi,Marcus,vốnlàngườigốcPhi,tiếnlạiphíatôivànói:“Thầybiếtkhông,emvẫnluônnghĩchỉcódântộcchúngemlàphảichịuđựngnhiềunhấttronglịchsử.Emkhôngnhậnrarằngnhữngdântộckháccũngphảichịuđựngnhiềunhưthế.Giờemđãhiểuvìsaochúngtahọclịchsử.”Khitôihỏiemvìsao,emđãnóirađiềumàtôiđãcốtruyềnđạtchohọcsinhcủamìnhtrongcảnămvừaqua:“Đểchúngtakhônglặplạisailầmcủanhữngngườikhác,vàhọccáchtôntrọngnhữngđiểmkhácbiệtcủanhau.”ChỉriêngviệcMarcushiểuđượcđiềuđó,tôinghĩ,đãkhiếntoànbộchuyếnđivàcôngsứccủachúngtôithựcsựkhônguổngphí.
Nhưng,nhưthườnglệ,họcsinhcủatôilạisắpsửalàmtôibấtngờ.Ngàyhômsau,chúngtôiđếnthămĐàitưởngniệmLincoln.Trongcácgiờhọcxãhộilớp7vàlớp8,cácemđãhọcrấtnhiềuvềAbrahamLincolnvàtiếnsĩMartinLutherKingJr.KhichúngtôibướctớicácbậcthangcủaĐàitưởngniệmLincoln,tôibắtđầunóivềnhữngthànhtựucủaTổngthốngLincolnvàviệctiếnsĩKingđãđọcbàidiễnvănnổitiếng“Tôicómộtgiấcmơ”trênbậcthangcủađài
tưởngniệmnày.Khitôinóixong,mộtnhómhọcsinhchạylênbậcthangđểchụpảnhtượngLincoln.Khiquaylại,tôinhậnthấykhôngphảitấtcảhọcsinhđềuđangchạytrênbậcthangphíatrướctôi.Khiđưamắttìmnhữngngườiđisaumình,tôinhậnthấymộtsốemởlạiđằngsauđểđitừngbậcvớimộtemkhácđanggặpkhókhănvớinhữngbậcthangdốc.Tôinóivớicácemrằngchúngtôicóthểvòngquabêntòanhàđểđithangmáy,nhưngcácemnói:“Khôngcầnđâuạ,Janetmuốnleothang.”TôihỏiJanetxememcóchắcchắnhaykhông.Côbétrảlời:“Vângthưathầy,emmuốnleolênnhữngbậcthanglànơitiếnsĩKingđãđọcbàidiễnthuyếtđểemcũngcóthểđượchưởngcácquyềncôngbằng.”Janetcónẹpquanhchânvàcònphảiđichốngnạng.VàobuổichiềuthángSáunóngnựcđó,Janettrởthànhngườihùngcủatôi,cũngnhưcáchtiếnsĩKingđãtrởthànhngườihùngcủacôbé.
Vớimỗichuyếnđitổchứcchohọcsinh,tôiđãnhậnđượcthậmchícònnhiềuhơntừphíacácem.Trongkhihọcsinhcủatôihọcvàkhámphácáithiệntrongconngườimình,tôicũngthấycuộcsốngcủamìnhtrởnênphongphúngoàisứctưởngtượng.Tôiđãhọcđượcnhữnggì?Rấtđơngiản:Chúngtaluônphảiđốimặtvớirấtnhiềuthửtháchtrongcuộcsống.Tuynhiên,điềuquantrọngkhôngphảilàcácthửthách.Điềuquantrọngnhấtlànhữngmốiquanhệchúngtatạodựngvớinhauvànhữngtrảinghiệmchúngtacóchungvớinhau.Chúngtôithậtsựđãlàbạnđồnghànhtrênmộtchuyếnđi.
72
“Hãynóivớiconchúngđãkhônglàmcôấykhóc,”tôicầuxintrờiđấttronglúcbướcđivớiđôimắtmờquabãiđỗxe,taynắmchặtlycàphênhưđểtrấnanmình.Tôibiếtđiềugìđangchờđợimình.Mộtngườibạntừngnóivớitôirằngviệcrờikhỏitrườnglàbaphầnthíchmàbảyphầnkhổ.Tôibỏhànggiờliềnđểsoạnnhữngbàigiảngmàcácgiáoviêndạythaykhôngbaogiờthèmngóđến,vàsauđóhọđểlạichotôimộtdanhsáchnhữnglờikhuyênhữuíchvềcáchquảnlýlớpvàchỉnhđốnhọcsinh.
Khibướcvàolớp,tôingạcnhiênnhưngvuisướngkhithấylớpkhônggiốngnhưmộtbãichiếntrường.Ơntrời.Trênbàncủatôi:mộtlờinhắn…vànórấtdài.Tôiđãnóivớihọcsinhcủamìnhrằngphảilịchsự,ngoanngoãnvàlànhữngnhàlãnhđạo.Khỉthật,tôiđãnịnhnọtchúngramặt.Chúngkhôngthíchnghitốtvớisựthayđổi.
Cácgiáoviêndạythayđãphảitrảgiá.
Tôiđọclờinhắn.Nóthậtđángxấuhổ.Nhữngthủphạmthườnglệ:Jerome,Craig,Selenavànhiềuemkhác.Tôiđọctấtcảnhữngvụviệccácemcưxửhỗnhàovàtựhỏi:“Nhữngemnàylàai?”Chửithề,khôngchịulênvănphòng,đặtbiệtdanh,…Lẽracôấyphảidạythaytôihaingàynhưngđãbỏcuộcngaysaungàyđầutiên.Trongđầutôiđãnghĩracơnthịnhnộcácemsẽphảichịu.Rồitôinhậnramộtlờinhắnkhácởdướilờithứnhất,cólẽlàcủagiáoviêndạythaythứhai.Tuyệtthật.
Nhưnglờinhắnthứhaikhôngphảitừgiáoviêndạythaymàtừgiáoviêndạylớphọcđặcbiệtcủatrườngtôi.CôấyviếtvềviệccácemnamtronglớptôiđãrủBlake,mộthọcsinhcủacô,cùngchơibóngrổvớicácem.Côấynóirấtấntượngvớilờirủcủacácem,vàcàngấntượnghơnvìcácemđãchoBlakechơitrongtrậnđấu,thườngxuyênchuyềnbóngchoem,coiemnhưnhữngbạnkhác.
Tôithừanhậnđãrấtngạcnhiên.Họcsinhcủatôirấtnghiêmtúckhichơibóngrổ.Cómộtluậtbấtthànhvăn:Nếukhôngchơiđượcthìđừngthamgiavàotrậnđấu.
Khihọcsinhcủatôiđếnlớpvớivẻkhárụtrè,tôihỏicácemvềtrậnđấungàyhômtrước.
“ThậttuyệtlàcácemđãđểBlakechơicùngmình,”tôinói.
“ÔilạyChúa,thưacô!Bạnấychơithậtlàtệ–ngaycảbàcủacôcũngthắngđượcbạnấy!”
“Bạnấythậmchíkhôngthểnhúngbánhvàosữa!”
“Bạnấychơithậtlàtệ…”
Tôilừmắtnhìncảnhcáo.Cácemngaylậptứcnínbặt.“Bớtgiậnđimàcô.Chỉlàbọnemlúcnàocũngthấybạn
ấyđứngngoàiđườngbiênxembọnemvànghĩcólẽnênrủbạnấychơi.”
Tôicốnénmộtnụcườivànhắclạisựthậtrằngcácemđãkhiến
Blakecảmthấytựtinvềmình.Khinhìnquanhphònghọc,tôicóthểnhìnthấynụcườitrênkhuônmặtcủamộtsốemhayphárốinhấtlớp.Cácembiếtmìnhđãlàmmộtviệctốt.Cơnbựcbội,tôiđãtanbiến.Thayvàođó,tôitrànngậptựhào.
“Thưacô,côgiáodạythaycónhắnlạigìkhôngạ?”
73
“Màyđangnhìnaithếhả?”TemikahétlênkhilaorakhỏighếvàongườiMaria.Chỉtrongmộtgiây,âmlượngtronglớpđãtănglên50đêxibenkhi25giọngnóibắtđầuhétlêncổvũ,vàbànghếbịxôđẩykhihọcsinhdạtvềphíacuốilớp.Mọiviệcdiễnranhanhđếnnỗitôikhôngnhớnổimìnhđãđivềphíacuốilớpvàđẩyghếrahaibênđểđếnchỗhaiemnữ.Nắmđấmbayvèovèo,nhữnglờichửithềliêntụcđượcthốtra.TemikavàMariahoàntoànkhôngđểýđếngiọngnóicủatôivanglênđểngăncácemđánhtúibụivàongườinhau.Tôinghĩtimtôisẽnhảyrakhỏilồngngực.Tôicốhếtsứcđểgiữtayhaicôbétronglúchaiemliêntụcvungnắmđấm.Vớisựgiúpđỡcủacáchọcsinhkhác,tôiđãkéođượchaiemrakhỏinhau.Cảhaiđềubùxù,tócxõaxuốngmắt,taynắmchặt.Tấtcảchúngtôiđềuthởdốcvàbắtđầunhậnthứcđượcchuyệngìvừaxảyra.Haiemđượcđưađếnvănphòng.Khôngkhítronglớptrởnênảmđạm,vìtấtcảchúngtôiđềubiếthậuquảsẽlàmộthìnhphạtđìnhchỉkhác.TôithậtthấtvọngkhiđâylạilàmộtngàytồitệvớiTemika.Côbéđãgâyratrậnđánh,vàởmộtmứcđộnàođótôicảmthấyemlàmthếlàđểchọctứctôi.Ngàyhômtrước,tôiđãnghĩrằngchúngtôiđangdầnhiểunhau,nhưngquahànhvicủacôbéngàyhômnaythìcólẽtôichỉđangđùavớichínhmình.
Temikalàhọcsinhgâychotôinhiềukhókhănnhất.Thânhìnhnhỏbécủaemlàlớpvỏbọcchegiấumộttínhcáchbấtngờ,thậmchícókhihungdữ.Cáchọcsinh“Ailàai”củatrườngđãđượcxếpvàolớpnày,vàvàothángChínmỗiemđókhibướcvàolớptrongngàyđầutiênđềucótháiđộphòngthủ.Tấtcảcácemđềuchuẩnbịđểđónnhậnmộtnămhọckhácđầynhữnglầnbịgọilênvănphòngvàbịđìnhchỉhọc.Hầuhếtcácemđềuđãbắtđầuthayđổi–nhưngkhôngphảiTemika.Emlàhọcsinhduynhấtchưacóbiểuhiệnthayđổinào.Emchốnglạimọicốgắngcủatôinhằmgiúpemhòanhập.Emlúcnàocũngsưng,sỉavàmuốngâygổ.Emtỏvẻkhinhmiệtkhitôikhenngợihaykhíchlệem.Emxúcphạmcácbạnkhácvàkhôngchịutham
giavàobấtcứhoạtđộngnàotôichỉđịnh.Hômnaykhôngphảilàlầnđầutiênemgâygổvớicácbạngáikháctronglớp.Lầnduynhấtemtỏranghelờilàkhitôichohọcsinhviếtnhậtkí.Tuynhiên,emkhôngbaogiờđểtôiđọcnhậtkícủamình.Vìthế,tôikhôngchắcemcóthậtsựviếthaykhông.Tôilúcnàocũngcócảmgiácáynáyvìđãcảmthấynhẹnhõmkhicôbébướcrakhỏicửalớpvàocuốimỗingày.
Ngàyhômtrước,saukhihọcsinhravề,tôiđãngồixuốngđểđọccácquyểnnhậtkíđượcchấtlộnxộntrêngiásách.Cáctấmbìamàuđentrắngđượckhắchìnhgraffiti.Mặcdùởcácdòngghitênđềulàcácbútdanh,tôicóthểdễdàngnhậnraquyểnnhậtkínàolàcủaemnàoquacácbiểutượngbăngđảngvàhìnhvẽtrênbìa.TôiđangđịnhđặtnhậtkícủaTemikasangmộtbên(côbéchưahềdánnhãnlênbấtcứmụcnàochotôiđọc)thìnhậnramộtmảnhgiấynhớ.Tôikhôngthểtinđượckhithấysốlượngchữtrongquyểnnhậtkí.Tôilậtđếnmụcemđãđánhdấuđểtôiđọc.TôicảmthấynghẹnngàokhiđọcnhậtkícủaTemika.Mắttôiđầynước.Tôiphảiliêntụclauchúngđiđểtiếptụcđọc.Nỗiđauvàsựtuyệtvọngcủacôbéthấmđẫmtrongnhữngdòngchữtôiđọc.Tôicảmthấymìnhsắphiểuracôbéthựcsựlàaibởivìviệcchotôiđọcnhậtkícủamìnhnghĩalàemđãmởlòng.Sẽkhôngaitrongsốbạncôbébiếtđượcemđãchotôibiếtbímậtcủamình;danhtínhcủaemsẽđượcgiữkín.Nhưngtôiđãhiểurõhơnconngườiem–vàmộtmốigắnbóđãhìnhthành.Tôitựtinlàbằngcáchchotôiđọcnhậtkícủamình,Temikathựcrađangnóivớitôirằngemđãsẵnsàngthayđổi.Tôiđãnghĩngàymaimọichuyệngiữachúngtôisẽkhác.
Mặcchoniềmhyvọngtôiđãcảmthấyngàyhômqua,hômnaycũngvẫntồitệnhưnhữngngàytrướcđó.VàgiờTemikađangngồitrongphòngchờbị“trừngphạt”vớithầyhiệutrưởng.Tôisẽphảichothầyhiệutrưởngbiếtchuyệngìđãxảyra.Temikasẽbiếtlờitườngthuậtcủatôivềchuyệnđãxảyrachínhlàđiềuquyếtđịnhvậnmệnhcủaemvàdẫntớimộthìnhphạtđìnhchỉhọc.Hômqua,tôiđãbiếtrõhơnvềnhữnggìTemikađangphảiđốimặt,nhưngdườngnhưcôbékhôngcùngchungcảmgiácvớitôirằngchúngtôiđãvượtquamộtcâycầu.TôinhậnrarằngxungđộtgiữatôivàTemikasẽtiếptục.Mặcdùđãcólúccôbémởlòngbằngcáchđểtôiđọcnhậtkícủamình,emsẽtiếptụctháchthứcvàlàmtôibựcmình.Tuynhiên,tôiquyếtkhôngmấtniềmtinvàoem,vìsaukhiđọcnhậtkícủacôbétôibiếtrằngđólàđiềumàgiờemmongđợiởtấtcảnhữngngườixungquanhmình.
74
Nhìnquanhphònghọc,tôithấymộthọcsinhkháctimđậpmạnhvàtayrunnhưtôi.Tôitiếptụcđọcnhữnglờicủaemấy:“Tiềnrấthiếm.NhàtôithườngkhôngtặngquàchonhauvàodịpGiángsinhtrừkhiđólàmộtthứcủacácanhchịtôikhôngdùngnữa.”Khônghọcsinhnàokháctronglớpnhậnrađólàmộtngườibạnmàbímậtvàcuộcđờiđangbịphơibàytronglúctôiđọcmụcđầutiêncủaquyểnnhậtkí.Đêmtrướctôiđãđánhmáynóvàsáumụckhác,cắtchúngra,vàdánvàocuốnNhậtkíNhàvănTựdocủatôinhằmxếpchúngnganghàngvớinhữngcâuchuyệnhaynhất.Tôihyvọngrằnglúcđầumọihọcsinh,ngoàinhữngemcónhậtkítôiđangđọc,sẽtinrằngnhữngbàiviếtnàylàtừcuốnsách.
Tôiphảimấtmộtthờigianmớicóthểđidạyhọcởtòaáncộngđồngvàtrườngtậpsự.Tôinghĩ:“Mìnhkhôngthểbắthọcsinhviếtnhưthếđược.Họcsinhcủamìnhsẽkhôngbaogiờchiasẻchuyệnriêngcủamìnhtrêngiấy.”Khitôiđãvượtquanhữngnỗisợđó,họcsinhcủatôiđãviếtranhữngcâuchuyệntheocáchmàtôikhôngthểtưởngtượngđược.Tôingạcnhiênvớinhữngbàiviếtcủahọcsinhmìnhđếnnỗiđãhỏimộtsốemxemtôicóthểđọccâuchuyệncủacácemtrướclớpmàkhôngnêutênhaykhông.
Saukhihầuhếtcácemđềuđồngý,tôilạikhôngbiếtnênđọcbàicủacácemnhưthếnào.Tôimuốnthấycácemtrònmắtngạcnhiên,cáccánhcửađượcmởra,vàhọcsinhtinvàochínhmình.Khiravềcácemcầnbiếtrằngbàiviếtcủamìnhcósứclayđộngmạnhmẽvàthựcsựrấtcảmđộng.Khingồiởnhàsoạnbài,tôiquyếtđịnhđánhmáycácbàiviết.TôicẩnthậndánchúngvàotrangtôibỏdởtrongcuốnNhậtkícủaNhữngnhàvănTựdo.Tôicảmthấymỗilúcbồnchồnhơn.Càngnghĩđếnkếhoạchcủamìnhtôilạicàngthấylolắngvàhồihộp.
Khibướcvàolớpngàyhômsau,tôiyêucầucácemđặtcuốnsáchdướingănbànvàchỉnghetôiđọc.Tôibảocácemlắngnghekỹvàcốliêntưởng.Miệngtôikhôkhốc.Tôithấytimmìnhđậpmạnhtronglồngngực.Chuyệngìsẽxảyra?Liệuhọcsinhcóbuộtmiệngnóitôiđangđọcnhậtkícủacácem?LiệumọingườicóbiếtđólàbàiviếtcủahọcsinhlớptôichứkhôngphảicủacácNhàvănTựdo?Liệucóaichêcườimộtbàiviếtvàkhiếntôiphávỡniềmtintôiđãrấtcốgắngmớigiànhđược?Hayđâysẽlàbànđạpchohoạtđộngviếtmàtôiđangcố
hếtsứctìmkiếm?
Tronglúctôiđọcbàiviếtđầutiên,nhữnglờicủaSamanthamởracuộcđờicủaemkhilớnlêncảbốmẹbốbịtâmthầnvàsốngtrongnghèođói.Đôimắtcủaemmởto.Tôihìnhdungcácdâythầnkinhđangbópchặtdạdàyemcũngnhưchúngđanglàmthếtrongbụngtôi.Tuyvậy,Samanthavẫnmỉmcười.Tôibiếtcôbéchấpnhậnsựlừadốicủatôi.
“Ôngấybịnghiện.Tấtcảnhữnggìôngấynghĩđếnlàmatúyvàbảnthânôngấy.”TôibắtgặpmắtPedro.Emcũngđangngồithẳng.Tôichưabaogiờthấyemtậptrunglắngnghenhưvậy.
Tôiđọcthêmbốnbàiviết.Lầnlượtnhữngemhọcsinhđóbắtgặpánhmắtcủatôi.Chúngtôicùngcóchungsựlolắngvàhồihộpmàđếnbâygiờtôivẫnthíchthú.
“BạncủatôiRachelđãchết.Chodùmẹhayanhchịemcủatôimấttôicũngkhôngthấymấtmátnàolớnhơnthế.”
“Tôighétphảisốngbịquảnchế.”
“Bọnchúngvunggậy,đậpvàotayvàsauđólàmặttôi.Tôitrởvềnhàvàchờcơhộitrảthùchúng.”
20phút,tôiđóngcuốnsáchNhậtkíNhàvănTựdolại.Taytôivẫnđangrun.Mộthọcsinhcủatôihỏi:“Tấtcảnhữngchuyệnđóđềulấytừtrongnàyạ?”Tôichohọcsinhbiếtviệcmìnhvừalàmvànóicácemvừanghechínhcâuchuyệncủamình,khôngphảicủacácNhàvănTựdo.
Cácemđềubịsốc:“Khôngthểnào.”“Thậtạ?”“Choemxemsáchcủacô.”Haiemđãđứngdậy,bướclạiphíatôi,vàchộplấyquyểnsáchtrongtaytôi.
“Côcóđịnhđọcbàicủaemkhôngạ?”,“Hômnaybọnemcóđượcviếttiếpkhông?”,“Khinàocôsẽlàmviệcnàylầnnữa?”Giâyphútđóđãlàmthayđổinghiệpdạycủatôi.Tôiđãmởramộtcánhcửatôikhôngchịuđóng.Trongvòngnămnămqua,việcviếtnhậtkíđãtruyềnthêmsứcmạnhchocáchọcsinhcủatôi.Cácemđãlantỏathựctếcuộcsốngcủamìnhbênngoàibốnbứctườngcủalớphọc.
Điềuđógiờđâylàmộthoạtđộnglantỏakhắpcácthànhphốvàcácbang,đãmởramộtconđườngchocácemvịthànhniênchiasẻ,kếtgiaovớingườikhác,vàtạoraniềmđammêviếtchữlênnhữngtranggiấy.
75
CầuChúahãybanchoconsựbìnhyên
Đểchấpnhậnnhữngđiềuconkhôngthểthayđổi;
Lòngcanđảmđểlàmthayđổinhữngđiềuconcóthể;
Vàtrítuệđểnhậnrasựkhácbiệt.
Đãbaonhiêulầntôiphảiđọclạinhữnglờiấytrongvàinămđầuđidạy?Tôivẫnluôntìmthấyanủitừchúng,nhưngchúngcàngtrởnênrõrànghơnvàongàytôibướcvàolớp.Cóquánhiềuthứbạnkhôngthểthayđổitrongkhidạydùchobạncóthiệnýthếnào.Họcsinhnhìnbạndòxét(“Anhchàngdatrắngnàylàai?Anhtanghĩanhtasẽdạymìnhư?Trônganhtanhưthểđanghọctrườngphổthôngtrunghọc.”)vàcựtuyệtbạnngaytừngàyđầu.Giáoánbạnđãdànhhànggiờđểsoạnvàbạnnghĩsẽápdụngthànhcông–tấtcảcácphươngpháphọcđềuđượcđưavào,mộttácphẩmđaphươngtiện–chỉđểthấyniềmháohứccủabạnbịxuyênthủngtrongnămphútđầucủagiờhọcbởilưỡidaocủamộtkẻngốcnàođó:“Chánchết”.Emhọcsinhcónhiềutiềmnăng–emmàbạnđãđặtkếhoạchbồidưỡng–chỉởđómộtngàyvàchuyểnđingayhômsautớimộtngôitrườngkhácvìchứngbuồnchánthườngthấyởtuổidậythì.Mộtngườibốnhunhược“khôngthểchịuđượckhithấycontôikhôngvui”;vàrồiviệcnày…
“Jose,gặptôisaugiờhọcnhé.”
“Vìsaoạ?”
“Cứlàmthếđi.”
ĐâylànămthứhaicủaJose.Emđanghọcsútrấtnhanh.Khôngphảiemtừngtỏrahứngthúvớiviệchọc,nhưnggầnđâytháiđộcủaemđãxuốngtậnđáy:thườngxuyêngụcmặttronglớp,hầunhư
khôngnộpbài.TôivẫnluônthấygầngũivớiJose–chúngtôicùngyêubóngrổvàluônhướngtớisựhoànhảo(khiemchuyêntâmlàmviệcgì)–vàtôighétphảinhìnthấyemcónguycơbịđuổi.Tôichấtvấnem.
“Cóchuyệngìthế?”Khôngcócâutrảlời.
“Bangiámhiệusẽkhônggiữemởlạinếuemkhôngthayđổi.”
Mắtdánxuốngsànnhà,emlínhí:“Vậythìsaoạ?”
“Tôikhôngmuốnembịđuổi.Emmuốncókếtcụcnhưthếnào?”
“Emkhôngbiết.Emkhôngquantâm.”
Cuộcnóichuyệndiễnravôíchnhưthếchođếnkhitôikếtthúcnóbằngmộtlờikhẩnkhoảnthốngthiếtbịembỏngoàitai.Joseđangởmộtnơimàtôikhôngvớitớiđược.Cóquánhiềuthứtôikhôngthểthayđổi.
Haylàtôicóthể?
Josevẫntrụlạiđượcđếncuốinămthứhaivàsangtậnđầunămthứba.Vàogiữanămba,emđượcthamdựmộtkhóaluyệntậpchuyênsâudàimộttuầnvớicácbạncùnglớpcủamình.Mộtvàingàysaukhikhóahọcbắtđầu,cácemhọcsinhbấtngờnhậnđượcmộtchồngthưtừbạnbèvàgiađìnhcủamình.Đólànhữngláthưkhẳngđịnh,trongđónhữngngườithânthiếtvớicácemthườngbàytỏnhữngtìnhcảmđãchôngiấutừlâu.Đượcgửiđếnsauvàingàydài,nhữngláthưđódĩnhiênđãlàmcảmxúccácemdângtrào.
Mặcdùtôibiếttìnhcảmcủamộtgiáoviênkhôngthểsovớicảmxúcbàytỏtrongnhữngláthưđượcgửiđếntừnhữngngườithânthiếthơnvớicácem,tôivẫnquyếtđịnh–nhưthườnglệ–viếtmộtvàidòngngắnriêngtưtớitừnghọcsinh.TôithậmchícònviếtchocảngườikhôngthểvớitớiđượclàJose.
KhôngcógìlạkhiJosetrởvềtừkhóahọcđểđốimặtvớihàngnúibàitậpđãquáhạnnộp.
“Jose,”tôinói.“Gìạ?”
“Ởlạimộtlúc,”tôinói,mặcdùngaysauđótôiđãhốihậnvìgiờgiảilaolàkhoảngthờigiankémthíchhợpnhấtđểgiữlạimộtemhọcsinhcóvấnđề.Tronglúclướtquasổvàođiểmcủamình,hầunhưkhôngcóthờigianđểnhìnem,tôinói:“Nghenày,tôihyvọnglàkhóahọcđãdiễnratốtđẹp,nhưngemvẫncònrấtnhiềubàitậpphảilàm.”
“Vângthưathầy.”
“Cóbàitậpởcâulạcbộsách…”“Embiết.”
“Vàbàitườngthuậtbộphimtôichưathấyemnộp…”“Embiết.”
“Vàbàitậpxácđịnhtiếntrình…”“Vâng.”
“Emsẽlàmchúngchứ?”
“Vângthưathầy.”Sauđó,ngaykhinhịpđiệusôiđộngcủagiờgiảilaosắpcuốnemrangoàihànhlang,tôinghe:“Thưathầy.”
(Lơđãng)“Chuyệngì?”
“Emđangcốthựchiệnviệcnày.”Vàởđó,đượckẹpngayngắnphíadướitờbìamỏngcủacặpsáchlịchsửnướcMỹcủaemlànhữngtừsau–nhữngtừmàtôiđãthêmvàotrongcácláthưcủatôiđếntấtcảcáchọcsinhvớihyvọngrằngcácemcóthểtìmthấymộtchútanủitừchúngnhưtôi:
CầuChúahãybanchoconsựbìnhyên
Đểchấpnhậnnhữngđiềuconkhôngthểthayđổi;
Lòngcanđảmđểlàmthayđổinhữngđiềuconcóthể;
Vàtrítuệđểnhậnrasựkhácbiệt.
Dạyhọclàmộtquátrìnhcựcnhọc–mộtnghềtrongđó,theolờicủaWoodyAllen,“80%thànhcôngnằmởsựthểhiện.”Bạnluôncócảmgiácnhưthểđangquaybánhxecủamìnhhếttốclực,cốgắnglàmvừalòngnhữngnhàphêbìnhkhắtkhenhấtnhưngkhôngbaogiờbiếtđượckếtquảcủanóđếnđâu.Nhưngthỉnhthoảng,tốcđộmạnhmẽđóđộtnhiêndừnglại.Nhữngràochắnbạnđãdựnglênđểbảovệ
mìnhbịđậpvỡ.Bạnphảiđốimặtvớigiátrịcốtlõinhấtcủanghềdạy:gâyranhữngảnhhưởngcóýnghĩađếncuộcsốngcủacácemhọcsinh.
Josevàtôiđãnhìnnhautrongmộtthoáng,nhưngemkhôngnóigìthêm.Emkhôngcầnphảinói.Ởthờiđiểmđó,chúngtôiđãhiểunhau.Cócảmgiácnhưthểcảhaichúngtôiđềunói:“Cámơn.”
Nhưngcũngnhanhnhưcáchnóchậmlại,tốcđộđólạimạnhdầnlên.Josecầmcặptàiliệulên,đirangoàihànhlang,vàhoàmìnhlạivàonhịpđiệucủamộtbuổihọckhác.
76
Cuộcchờđợiđãkếtthúc.
Tôitoétmiệngcườivàgiơlênchiếcphongbìmanila.Khôngkhíháohứcbắtđầutănglêngiữacáchọcsinhcủatôi.Tấtcảcácemvâyquanhtôiđểtìmthưcủamình.Tôigiơláthưđầutiênlênvànói:“CóthưchoMiguel.”
Miguelđứngdậy.Emmặcquầnkakitụtống,mộtchiếcáosơmidàivàđimộtđôigiàytennissạchtinh.Trênthùytaiphảicủaemlàmộtchiếckhuyêntaingoạicỡ.Emvênhvangđilênphíatrướclớp.“Đólàbạngáitớviếtchotớđấy,”emnói.Emnhậnláthưtừtaytôivàápchặtnóvàongực.Sauđó,emquaylại,nhìnxuốngcácbạncùnglớpvàtoétmiệngcười.Cácbạntrêuem.Emnóibọnhọchỉđangghentị.Mỉmcười,emđủngđỉnhđivềbànmình.
Lầnlượttừngláthưđượcphátravàcảlớpimlặng.Nhữngaikhôngcóthưthấtvọngnhìnvàocácbạnbêncạnhmình.
“Nàocácem.Chúngtasẽngồithànhnhómbốnngười.TôimuốncácemchọnraláthưhaynhấttrongnhómcủamìnhvàdánnólênbảngtincủaĐêmtrởlạitrường.Tôimuốnbốmẹcácembiếtvềchươngtrìnhnàyvàviệcchúngtađanghọccáchtìmhiểuvănhóathôngquaviệckếtgiaovớinhữngbạnkhác.Hãychuẩnbịđểbảovệchochọnlựacủamình.”
Lầnlượttừnghọcsinhđọcthưcủamình.Cácemcười,đặtcâuhỏivàlắngnghe.Cuốicùng,cácemchấmđiểmtừngláthưvàthảo
luậnxemthưnàohaynhất.
Nhữnglờihọcsinhcủatôichưatừngnghenhữngtừnhư:dânquê,vảiflanen,vùngquê,dẫmbùn.Đếnlúcviếtthưtrảlời,emnàocũngtậptrungđểviếtnênláthưhaynhấtcóthể.ThờigiantrôiđivàcácláthưđượctraođổiqualạigiữanhữngemhọcsinhcấpbacủatôiởmộtthànhphốmiềnnamCaliforniavànhữngemsốngởvùngquêmiềntâyVirignia,cụmtừ“trântrọng”đãđượcthaythếbởi“thânmến”và“bạncủabạn.”
Mộtemhọcsinhlớp11ởmiềntâyVirginiaviếtvềviệckhôngthểgặpbốmìnhnữa.Bốmẹcôbéđãlydịvàcảhaiđềuđãtáihôn.Cácgiađìnhmớiđượchìnhthànhvàgiờcôbélàchịkế.Dườngnhưbốcôbékhôngcònthờigiandànhchoem,vàemthấymìnhnhưmộtngườikháchtrongnhàcủachínhmình.Bạnquathưcủacôbé,ngườihiếmkhiviếtdàihơnmộtvàicâu,bắtđầuviếtvớimộtvẻtậptrungtôichưatừngthấyởemtrướcđó.Cậubénóivớicôbạnquathưcủamìnhrằngcậuhiểuemcảmthấythếnào.Cậunóiđôilúccậucũngcảmthấynhưngườilạtrongnhàcủachínhmình.
Cậubékểvớicôbé,ngườicậuchưabaogiờgặp,rằngbốcậumấthainămtrước.CậuhiểungườibạnmớicủamìnhởmiềntâyVirginiacảmthấythếnàovìcậucũngkhôngbaogiờđượcgặpbốmìnhnữa.Giờmẹcậuđãtáihôn,cóđôilúccậucảmthấymìnhnhưngườithừavàđãnghĩđếnviệcbỏnhàđi.Khicậunóicảmgiáccủamìnhvớimẹ,bàđãtrấnancậu.Láthưkếtthúcbằngniềmhyvọngchắcchắnrằngmọichuyệnrồisẽổn.
Trongmộtláthưkhác,mộthọcsinhtừmiềntâyVirginiaviếtrằngcậubịđồngtínhvàbạntraicủacậuđãđốixửvớicậutàntệ.Emnữsinhlớp9củatôibắtđầuviếtmộtláthưtrìumếnchobạnquathưcủamìnhnóirằng:“Cậutakhôngxứngvớibạn.Bạnkhôngnênđểailàmbạncảmthấybuồnchánvềbảnthânmình.”Côbéchiasẻmộtcâuchuyệnvềmộtngườibạncủaemgiờđangcảmthấyhốihậnvìđãđểbạntraihànhhạmình.Côbékýláthưbằngtừ“thânmến,”vàtêncủamình.
Nhữngngườibạnquathưnày,nhữngemđếntừnhữngnềnvănhóavàgiađìnhkhácnhau,đãpháthiệnranhữngtrảinghiệmchungvàcảmthấygắnbóvớinhaunhưnhữngconngườimàkhôngmàngđếnhìnhthức,ngônngữ,haychủngtộc.Dườngnhưcómộtsức
mạnhlantỏahơnmộtchươngtrìnhviếtthưđơngiảnđangdiễnra.Họcsinhđangkếtbạn,chiasẻcảmxúcvànhữngcâuchuyệnvềcuộcsốngcủamìnhvớicácbạnởbênkiađầuđấtnước.
Giờ,gầnmộtnămsau,họcsinhởcảhaitrườngđanglênkếhoạchđếnthămnhữngngườibạnquathưcủamình.Mộtnhómthứhaigồmcácemlớp9đangviếtthưchocácbạnởmiềntâyVirginia.Mộtsốemtừnămngoáivẫntiếptụcviếtchodùcácemkhôngcònhọctôinữa.
TrongkỳnghỉmùaxuâncủatrườngphổthôngtrunghọcFranklinvàothángTư,cáchọcsinhtừmộtvùngquêthuộcbangmiềntâyVirginiasẽrờiđóđểđếnthămthànhphốcủachúngtôiởmiềnnamCalifornia,mộtnơivớidânsốgầnmộtnửatriệungườinóihơn20thứtiếngkhácnhau.TrongkhihọcsinhcủathầyWallaceởđây,cácemsẽdựcácgiờhọcởtrườngphổthôngtrunghọcRooseveltvàtrảinghiệmcảmgiácđilạitrongmộtngôitrườngcó4500họcsinhlànhưthếnào.Cácemsẽgặpnhữngngườidântrongvùngđãtìnhnguyệnđếntrườngđểdạyvềtầmquantrọngcủaviệchòanhậpvănhóa–nhữngngườisốngsótsaunạndiệtchủngngườiDoTháivàsựkiệnCánhđồngchết.Mộtbácsĩphẫuthuậtchấnthươngtừmộtbệnhviệntrongvùngđếnđểkểlạiviệcđãcứusốngmộtkẻxãhộiđenchỉđểthấyhắnquaylạiđườngphốvàbắnnhữngngườikhác.Thànhphốnàyđãchứngkiếnquánhiềungườitrẻtuổichếtvìnạnbạolựcđườngphố.Ngườinàocóthểthìsẽdạyvềsựdungnạp.
Tuầnsauđó,mộtnhómhọcsinhcủatôisẽđếnmiềntâyVirginiađểdựcácgiờhọctạitrườngphổthôngtrunghọcFranklin,ngắmnhìnđồngquê,đốtlửatrại,chiasẻcáccâuchuyệnvàrađồnglàmviệctrongmộtngày.TôihỏihọcsinhcácemsẽcảmthấythếnàonếuphảiđiconđườngAppalachianTrailkhichỉcómộtmìnhvàbịlạc.“Ởđócógấukhôngạ?”mộtemhỏi.Tôigậtđầu:“Có.”Gươngmặtbănkhoăncủaemnàyđãnóilêntấtcả.Quanhữngláthư,họcsinhcủatôiđãsẵnsàngchomộtchuyếnphiêulưu.Cácemđãsẵnsàngđểgặpnguyhiểm.TôihỏixemcácemcónghĩmộtbạnđếntừtrườngFranklinsẽsợkhiphảiởgócđường101vàđườngHawthornevàolúc11giờđêm.Mộtemnamhétlên:“Dĩnhiênlàcó!Đếnemcònsợnữalà.”Tiếngcườivanglên.
Cảhainhómhọcsinhsẽtạmrờibỏcảmgiácantoànkhiđượcở
giữanhữngthứquenthuộc,giađìnhvàbạnbèđểcóthêmmộtgócnhìnmớivềnhữngngườitạorađấtnướcnày.Cácemđãsẵnsàngxuấtpháttrênmộtconđườngsẽdẫncácemđếnmộtsựhiểubiếtmới.
77
Mộtcơnphấnkhíchrõrệtđanglantràncácemhọcsinhlớpsáumấtkiênnhẫnkhihaichiếcxebuýtcủatrườngcuốicùngcũngầmầmchạyđếnlốivàocócâyhaibên.Nhữngemnhỏtừtrườngkếtnghĩacủacácemnhảyxuốngxebuýt.
“MìnhkhôngthểchờđượcđếnlúcgặplạiAbdi,”Jacknói.EmthúccậubạnStevecủamìnhkhiembémẫugiáocuốicùngcũngxuấthiệnởcửaxebuýt.“Bạnấykiarồi.Tớbiếtbạnấysẽđếnmà,”Jackthìthầm.
Steve,đangmảitìmbạncủamình,phớtlờcúthúc.Khônglâusau,mộtemnhỏkhác,trongchiếcáosơmimàuđỏvàquầnjeans,trèorakhỏichiếcxebuýt.MắtStevesángbừnglên.Mohammedcũngđến.105đứatrẻ,rấtnhiềuemtrongsốđólàngườitịnạn,nhảyxuốnghaichiếcxebuýtvàtrònmắtngắmnhìnngôitrườngđẹptrướcmắt.
AbdidừnglạimộtlúcởbậccửaxebuýtvànhìnquađámđôngchođếnkhiemthấyJack.Mộtnụcườitoétmiệngkhoerăngnởratrênkhuônmặtem.Emrụtrègiơtayvẫyrồiquaylạivớigiáoviêncủamình,ngườiđanghướngdẫncácbạncùnglớpcủaemđivàotòanhà.
Haitrườngđãkếtnghĩavớinhaucảnămnay.Đâylàdịpcuốicùngđểkỷniệmsựkếtgiaođặcbiệtnày.Cảhaitrườngkhôngthểkhácnhauhơnđượcnữa,mộttrườnglàtrườngcấphairấtkhóvàoởnộithành,trườngkialàmộttrườngtưcótiếng.
Cácđôibạnnhanhchóngtìmranhauvànắmtaynhauđiquakhuônviêntrường.JackvàAbdichọnviệcvẽvỉahèlàmhoạtđộngđầutiêncủamình.Cảhaicùngtậnhưởngánhnắngmặttrờiấmápvànhữngcơngiónhẹ.“Emsẽvẽgì?”,Jackhỏi.Khôngtrảlời,Abdicầmlênmộtviênphấnmàuxanhvàquỳxuốngtrênvỉahèximăng.Mộtbônghoanguệchngoạcnhanhchónghìnhthành.TrướckhiJack
kịpnhậnra,Abdiđãđứngdậytrởlạivàngắmnhìntácphẩmcủamình.Haiemsớmchuyểnsanghoạtđộngkhác.Khôngcònimlặngvàrụtrè,Abdinhảychânsáolêntrước,háohứcchờviệcxảyratiếptheo.Jacktheosátsauem.HaiemgọiStevevàMohammed,lúcđóđangxếphàngđợichơitrònhảydù.Tấtcảcácemđềutỏrangàycàngthoảimái.Tấtcảthưởngthứcbữatrưa,kếtthúcbằngmộtchuyếnviếngthămcủamộtchiếcxebánkemvàmộtmànchiếuslideảnhnhữnglầnhaitrườngđếnthămnhautrongnămvừaqua.Mỗivịkháchnhỏtuổiđềuvuisướngtrước“ngườibạnhọc”nhồibôngmàcácemnhậnđượckhileolênxebuýttrởvềnhà.
Thậtkhóđểnóihômđósựkiệnnàonổibậtnhất.Từđầuđếncuốilàsựthànhcông,thậmchícònhơnnhữnggìchúngtôimongđợi.Tôinhìncácgiáoviên,phụhuynhvàhọcsinhđếntừnhữngmôitrườngdạyvàhọckhácnhauvuivẻvớinhaubằngtấtcảsựchânthành.
Aicũngcóthểthấycáchọcsinhlớpsáucủachúngtôiđãthậtsựtìmđượctiếngnóivàniềmđammêcủamìnhtrongnămquabằngcáchtìmtòi,nghiêncứu,vànghĩvềsựthayđổimộtngườicóthểtạoratrênthếgiới.TôinhìnAbdi,Mohammed,JackvàStevevẫytaychođếnkhikhôngcònnhìnthấynhauđượcnữa.Jacknóitronglúcđứngnhìnbạncủamìnhravề:“Tớnghĩcóhaikiểuhọc.Họccácsựthậtvàhọctừcácsựthậtđó.Nămnaytớđãhọctheocảhaikiểu.”
Saucùngtrảinghiệmnàycònhơncảcáctròchơi,kem,haythúnhồibông.Nókhiếnchocácemhọcsinhbướcrakhỏivỏbọccủamìnhđểtìmhiểuvàhòanhậpvàocuộcsốngkhókhăncủanhữngngườikémmaymắnhơnmình.Nógiúpcácem12tuổihiểurằngđôilúctìnhngườitồntạitrongnhữnghoàncảnhthiếutìnhcảmnhất.Cácemnhậnratiềmnăngchưađượckhaithácnằmtrongnhữngngườixuấtthântừhoàncảnhkhácmình.Cácemcũngtrởnêntinrằngbảnthânmìnhcóthểtạorathayđổi,thậmchíởtuổi12.Nhữngmụctiêunàyđềuđángtrântrọngvàcóthểđạtđược.Nămvừaquađãrấttuyệt.Tôithậttiếcphảinhìnnókếtthúc.
78
TôikhôngrõviệcđưahọcsinhcủamìnhtớitrangtrạiHeifersẽcónhữngảnhhưởngnhưthếnào.Cácemsắpđượcsốngmộtngàynhưmộtngườinghèotạimộttrongsáuvùngnghèođói.Mộtvàiemtrongsốđóđãtrảiquatìnhtrạngvôgiacư.Khôngítemkhácbiết
cảmgiácđóilànhưthếnào.Tronglúcláixetừthànhphốđếncánhcổngvòmtreocờphảnloạn,tôinhắcmìnhnhớđếnnhữngngườiđangvướngvàonhữngcuộcvậtlộnnày.Mộttrongsốđó,Zaphora,đãsốngsótsauhailầntựtửvàlớnlêntrongkhibốmìnhởtù.Côbésốngvớidìnhưngxinmẹchoemđếnsốngvớibà.Mẹcôbéchọnmatúyvàkhôngđủcanđảmđểnóivớiemđiềuđó.Mộtlầnbàđãnói“được”trướclờinănnỉcủaZaphoravàbảoemvàonhàdìđểthudọnhànhlý.Saukhilàmvậy,Zaphorarangoàivàpháthiệnmẹmìnhđãđikhỏi.Emphảihọcđiềugìvềsựnghèokhổhaymấtmát?
Chúngtôiđếnmộtnôngtrạinơinhữngcontrâunướclàmmátmìnhtrongmộthồnướcnhỏvàmộtconlạcđànhaicỏkhôràorạo.Saumộtchuyếnthamquanngắn,cảnhómđượcchiathành“sáungôilàng”–TháiLan,Zambia,Guatemala,Appalachia,khuổchuộtthànhthịvàtrạitịnạn.Cáctàinguyênđượcchiađều.Guatemalacóquyềncungcấpnước,TháiLancónhiềugạo,Zambiacócàrốtvàkhoaitây,vàAppalachiacóthểdùnggỗđểđổilấythứkhác.Dânởtrạitịnạnvàcáckhuổchuộtchỉcósứclaođộngcủamình.NỗilolắngcủatôivềZaphoracàngtănglênkhicôbéngẫunhiênđượcchọnlàmmộtngườithuộcmộtphầnnămdânsốthếgiớisốngtrongmộtnơitrônggiốngchuồnggàtạikhuổchuột.
Đểgiốngvớithựctế,ởtrangtrạiHeifer,Zaphoravàchínemkhác“đangcóthai.”Tìnhtrạngcủacácemđượcdiễntảbằngmộtquảbóngnướcđặttrongchiếctạpdềmàcácemphảimặcvàobanđêm.Trongkhicácbạnkhácvẫytayvàtrêuchọcbạnmìnhkhibịđưađếnkhuổchuột,Zaphoravẫnbìnhthản,nởmộtnụcười.Tronglớp,côbéimlặnglắngnghenhưnglàmchúngtôingạcnhiênvớinhữngmụcnhậtkícủamình.Côbénhậnđượcsựtôntrọngvìtựtinvàthànhthật.KhingườiTháithuênhữngngườinghèođangtuyệtvọngđicướpcàrốtvàkhoaitâycủangườiZambia(ngườiZambiakhôngchịubuônbánmàchọncáchtựtrồngtrọt),Zaphorađợitrongkhuổchuột“đểbảovệđứabé.”Cuộccướpbócđãthànhcông,emnhậnđượcsữavàmộtphầngạonấugầnchín,khoaitâyvàcàrốt.Khimặttrờilặn,tâmtrạngcủacôbévuilênmặcdùemcónguycơphảingủtrênnềnđấtcủamộttúplềucótườngbằngbìacứngvàkhôngcócửa.
Mànđêmmangđếnnhiềucuộccãivãvềcáctàinguyên.VìngườiTháiđãlợidụngsựtuyệtvọngcủacácngườikhác,đặcbiệtlàdântịnạn,vàsửdụngchínhkỹnăngthươnglượngcủamìnhđểđoạtlấytàinguyêncủamọingười,tấtcảhọcsinhcủatôiđềuđếnlàngcủangười
Thái.VìAppalachiađãchoTháiLantấtcảsốgỗđểđốtlửanấunướng,khuổchuộtrấttốivàlạnhkhinhómcủaZaphoratrởvề.Lúcđầu,cảnhtượngbốnnhàkholàmnênkhuổchuộtkhiếncácemngạcnhiên–khôngcónước,khôngcóđiện,mộtngôinhàphụđượclợpbằngcáclớplốpxe.
Khimànđêmbuôngxuống,cảnhtượngnơitrúngụcủamìnhlạimangđếnsựsợhãi.PhảichịulạnhgiữamộtkhurừngkhôngphảilàmộtbuổitốithứSáuthôngthườngcủacácem.Cácemđộitrưởngđộicổvũđangtựhỏikhôngbiếtgiờđộibóngnhưthếnào,vànhữngemkhácchắcchắnđangmơđượcởhộichợănbánhphễuvàtrêuđùa.Nhiềuhọcsinhtrongsố15emthuộcnhómcủaZaphoratìmsựanủitừnềnvàtườngximăngvàcáccánhcửađóngcủalàngGuatemalahoặcnhữngtúplềuđượcdựnglênởlàngTháiLan.
TôichờxemZaphorasẽlàmgì.Côbénhìntôivàhỏi:“Bọnemkhôngđượcđổigiađìnhạ?”
Ngạcnhiên,tôichỉcóthểgợiý,“Nhữngngườiởtronghoàncảnhnàysẽtìmmộtnơitốthơnnếuhọcóthể.Nếuhọmuốnngủtrênnềnnhàcủangườikháchơnlàởđâythìcólẽđóchínhlàthựctế.”
“Khôngnênđểhọlàmthế.Vànêncólệnhgiớinghiêm,”côbénói.
TôiđồngýnhưngvẫngiữnguyênquytắcvàluậtlệcủalàngHeiferchotìnhhuốnggiốngthếgiớithực.Miễnlàcómộtngườitrôngthìmọingườicóthểngủtrongmộtphòngnếuđólàviệchọquyếtđịnhlàm.Zaphorangủvớimộtngườibạntrênnềnnhà.Khidầnthiếpđitrongtúplềuởcạnhlềucácem,tôinghetiếngrìrầm,rồikhúckhíchvàngủmộtcáchdễdàng.
ĐólàcáinhìnđầutiêntôicóvềtínhcáchcủaZaphora.Emviếtrấtthànhthậtnhưnglạiimlặngđếnđángsợtronglớp.Cólẽchínhchiếcáođồngphụcmàutrắngdínhbẩnhoặcsựdữdộiẩnchứadướinụcườiyếuớtđóđãkhiếnemimlặng.
Khiánhđènpinmờdần,tôithấyýthứccủaemvềsựhòahợpvàcôngbằngcũnggiảmđi.Mặcdùmangtronglòngnỗithấtvọngvànỗiđausâusắc,emvẫngiữmộtquanđiểmlýtưởngvềcộngđồngvàtráchnhiệm.Zaphoralàngườiduynhấttrongsố10“bàmẹ”hạsinhvàchămsócconcủamình.Giađìnhcủanhữngngườikháckhônglấy
đượcsữa,hoặccác“bàmẹ”làmvỡquảbóngnướccủachínhmìnhhaycủangườikhácvàvìthếkhôngsinhđược.Theoluậtcủalàng,nếungườimẹtrongmộtnhómbịmấtđiđứaconthìsẽcó20phútimlặngđểtượngtrưngchosựmấtmátnày.Khôngmộtemhọcsinhnàoimlặngđượclâunhưthế.
TạitrangtrạiHeifer,nhữngtrảinghiệmbịbỏrơivàcảmthấybấtlựctrongđờithựccủaZaphorađượcđặtvàohoàncảnhrộnghơn.Làmộtgiáoviên,tôithườngthấybănkhoăngiữaviệcmuốnhọcsinhđàosâuvàoquákhứvàbảnchấtcủamìnhvàmuốncácembảovệcuộcsốngriêngcủamình.Nhưngnếuhọcsinhkhôngbiếtmìnhlàaivàđiềugìđãhìnhthànhnêntínhcáchcủamìnhthìsaocácemcóthểquyếtđịnhthayđổibấtcứđiềugì?Zaphorađãchotôithấygiátrịcủanhữnghoạtđộngnhưthế.Bàihọccôbéhọcđượcvượtrangoàichươngtrìnhhọccủanhàtrường.Khitôithấycôbévớiquảbóngnướccủamìnhtrênchuyếnxebuýttrởvềnhà,tôinghĩ:“Thậtlàmộtngườimẹtốt.”
79
Emnữsinh14tuổitócđỏgầygòmớiđếnnhútnhátđếnnỗihầuhếtcácbạncùnglớpcủaemchưabaogiờngheemnóichuyệnvànhữngbạnbiếttêncủaemcòníthơn.
Khicôbébướcvàolớptôivàongàyđầunămhọc,Tarayênlặngngồivàomộtchiếcbàn,hyvọngsẽkhôngaiđểýđếnmình.Nhưngcôbérấtnổibật.Mặcmộtchiếcváyxếpnếptuyệtđẹp,côbélàemnữduynhấttronglớp,vàlàhọcsinhdatrắngduynhất.
KhibiếtnhiềuhơnvềTara,tôikhôngthểkhôngtựhỏicôbécảmthấythếnàokhibịbuộcphảithamgiakhóahọcthuyếttrìnhcủatôi.Nếuđượcquyềnchọnlựa,emđãchọnmộtlớpphùhợpvớitínhcáchcủamìnhhơn,nhưkhoahọcmáytính.NhưngbangTexasyêucầucáchọcsinhphổthôngtrunghọcphảithuyếttrìnhtrướckhinhậnbằng.Vìthế,Taravàtôibịmắckẹtvớinhau.
Tôinhìnvàođôimắtsợhãicủaemtronglúcnóiranhữngyêucầucủakhóahọc,trongđóbaogồmviệcthuyếttrìnhmộtvàilầntrướccảlớp.Tôibịđưavềquákhứ.Độtnhiên,tôiđangởtrongmộtlớphọckhácnơitôingồi,cũngnhưTara,vớivẻgầygòvàyênlặng.ĐólàlớphọctiếngAnhnămthứhai.Giáoviênđangnóichúngtôisẽ
phảilàmthơvàđọctochocảlớpcùngnghe.
Trườngchúngtôirấtnhỏ.Vìthế,tôiphảidạythuyếttrình,diễnkịchvàchỉđạocácvởkịchcủatrường.ỞTexas,mọiviệcđềulàmộtcuộccạnhtranh.Từbóngđáchođếncácvởkịchmộtmàn,khôngcóviệcgìquálớnhoặcquánhỏđểcóthểthoátkhỏisựgiằngcoởTexas.
Nămnay,vởkịchthamgiacuộcthicủachúngtôicóvaimộtcôbé12tuổinhútnhátphảiđếnsốngvớingườithâncủamình.ĐólàvaidiễnrấtthíchhợpvớiTara.Nhưngtrướctiêntôiphảithuyếtphụccôbéchấpnhậnnó.
Vàocuốigiờhọcngàyhômsau,tôibảocôbéởlại.Tararunlên,hỏivớigiọngnhỏvàrụtrècủamình:“Emlàmgìsaiạ?”
“Khôngphải,”tôitrấnanem.
Tôiđứngởcửalớp,vẫytaychàotạmbiệthọcsinh.Khicácbạnrakhỏilớp,Taratìmmộtlốithoáttrongvôvọng.
Khiemcuốicùngđira,tôitớichỗTaravànóivớiemvềvởkịchvànhânvậttôimuốnemdiễn..
“Emkhônglàmđược,”Taralắpbắp.
“Tôisẽkhôngchấpnhậncâutrảlờikhôngvàsẽgặpemchiềunaytạibuổidiễntập.”
Buổidiễntậpbắtđầu.KhôngthấyTara.Nảnlòng,tôichohọcsinhdiễntậpmàkhôngcócôbé.
Mộtvàiphútsau,tôingẩnglên.Tarađangngồiđóởhàngghếsau.
Tôirahiệuchoemlênsânkhấu.Côbéđilênsânkhấunhưthểđangbịđưarapháptrường.
Tararónréncầmlấykịchbảnvàđọccácđoạnthoạicủanhânvậtmìnhdiễnbằnggiọngnhỏđếnnỗitôiphảiđứngcạnhemmớingheđược.Côbéđọcxongvàchạykhỏisânkhấutronglànnướcmắt,sợhãivớitoànbộtrảinghiệmvừarồi.
Ngàyhômsau,khibuổidiễntậpbắtđầu,Tarabướcvào.Mồmtôiháhốc.Côbélênsânkhấuvànóivớigiọngrụtrè:“Emmuốnthamgiadiễn.”
Cuốicùng,saunhiềutuầntậpluyện,đãđếnlúctrìnhdiễnvởkịch.Hyvọngduynhấtcủachúngtôilàkhôngmấtmặt.Chúngtôikhôngmonggìđếnviệcđượclọtvàovòngtiếptheocủacuộcthi.Trườngtôichưabaogiờđượclọtvàovòngsautrongsuốt50nămchúngtôithamgiacuộcthinày.
Taravàcácbạndiễncủamìnhđãcómộtvởdiễnđểđời.
Vàocuốingày,chúngtôingồitrongkhánphòngđợikếtquả.Mặcdùbiếtmìnhđãdiễntốtnhưnghyvọngcủachúngtôikhônglớn.
Quảnlýcuộcthibắtđầuthôngbáohaitrườngsẽđượclọtvàovòngtiếptheo.
Tarađộtnhiênhétlên.“Thầyơi,chúngtađượclọtvàovòngsaurồi!”
Vẫnchưahếtnhữngđiềungạcnhiên.
Côbé14tuổitócđỏgầygòtừngsợđếnnỗikhôngthểnói“không”vớithầygiáocủamìnhđạtgiảithưởngNữdiễnviênxuấtsắcnhất.
Nămtiếptheo,khiđếnlúcbắtđầudiễntập,Taralàhọcsinhđầutiêncómặt.Côbéthamgiahàngnămchođếnkhitốtnghiệp.LầnnàoemcũngđượcchọnlàmNữdiễnviênxuấtsắcnhất.
Mộthômnọ,Tarađếngặptôitronglúcvềnhànghỉhètừtrườngđạihọc,nơicôbéđanghọcchuyênngànhsânkhấu.
“Thầyơi,”emnói,“Emsẽlàmộtgiáoviêndạykịch.”
80
“Emxinlỗi.Mặcdùemđãquanhưngemcảmthấyemđãlàmthầythấtvọng.”Tronghơn16nămdạyhọc,tôichưabaogiờnghemộthọcsinhnóithếvớimình.
Đólà15phútcuốicủatiếthọccuốicùngtrongnămcủamộttrongnhữnglớptiếngTâyBanNhalớp8củatôi,vànhưthườnglệ,tôichohọcsinhbiếtnhữngđiểmsốcuốicùngtrênbảngđiểmcủacácem.Reinatiếnlạibàncủatôi.Tôinóivớicôbérằngemđãquađượcnămnay,vàtôichúccôbénhữngđiềutốtđẹpnhấtởtrườngphổthôngtrunghọc.Saukhiđọcxongđiểmchocảlớp,Reinagiơtayvàxinđượcnóichuyệnvớitôi.Tôigọicôbélênbànmìnhvànhữnggìemnóiđãlàmtôingạcnhiên.
ReinađứnglênnóirằngmẹmìnhlàmộtngườimẹđơnthânvàemchủyếuđượcnuôinấngbởibàngoạigốcÝ.Côbékểvớitôirằngemkhônghềbiếtbốmìnhvàkhiliênlạcđượcvớibố,ôngấylạikhôngmuốnliênquangìđếnem.CôbénóirằngbốmìnhngườiTâyBanNha.VìsựthờơvàbỏrơicủaôngmàcôbéđãoánhậntấtcảnhữnggìliênquanđếnngônngữvàvănhóaTâyBanNha.EmtiếptụcrằngmẹembắtemhọctiếngTâyBanNhavìgiátrịcủanótrongxãhộingàynay.Tôibịcâuchuyệncủaemlàmchongạcnhiên.TôinóivớiReinarằngbấtkỳngườibốnàocũngsẽtựhàokhicómộtcôcongáinhưem.NămvừarồiemđãhọcđượcnhiềukiếnthứcvềtiếngTâyBanNhahơnemnhậnra.Côbéômtôivàquayvềchỗcủamình.
CâuchuyệncủaReinathậtsựbắtđầuvàothángMườiMộtnăm2007.Tôisẽvắngmặtbốnngày.Tôikhuyênhọcsinhcủamìnhđốixửvớigiáoviêndạythaymộtcáchtôntrọng,lễphépnhưcácemđãđốivớitôi.Đươngnhiên,nhưmọilớpkhác,cácemmuốnbiếtvìsaotôivắngmặt.TôichocácembiếttôisắpđếnLongBeach,California,đểthamdựHộicácNhàvănTựdo.TôihỏixemđãcóemnàoxembộphimFreedomWriters(CácNhàvănTựdo)haychưa.Ởmỗilớphọcđềucóhơnmộtnửasốhọcsinhgiơtay.Sauđó,tôihỏinhữngemđãxembộphimmỗiemnghĩgìvềnóvànócóýnghĩagìvớicácem.ReinanóivớicảlớprằngcôbécómộtđĩaDVDCácNhàvănTựdovàđãxemnónhiềulần.Saugiờhọc,tôigọiReinalênbànmìnhvàhỏivìsaocôbélạixembộphimthườngxuyênnhưvậy.EmnóivớitôirằngemthíchbộphimvàcảmthấygầngũivớinhânvậtEva(Mariatrongđờithực).CôbécũngnóiemrấtháohứckhibiếttôisắpđếnHội.
Reinavàtôiđãnóichuyệnvớinhaunhiềulầntrongsuốtnămhọc.CôbélúcnàocũnghàohứngkhiđượcbànluậnvàđọctấtcảnhữnggìliênquanđếnCácNhàvănTựdo.VìthếkhitôibảovớiemrằngtôisẽđếnCaliforniavàothángTưđểdựmộtcuộcgặpmặtkhác,mắtcủacôbésánglên.Khiquayvề,tôinóivớiReinarằngtôiđãgặp
Maria.TôikểchocôbéngheMarialàmộtngườinăngđộngvàđãlàmthayđổicuộcđờimìnhđểtrởthànhmộtngườithànhcôngnhưngàyhômnay.TôicũngchoembiếttôiđãđưavềchoemmộtcuốnNhậtkícủaNhữngnhàvănTựdocóchữkýcủaMaria.MariacòntửtếghimộtlờiđộngviênchoReina.TôiđưacuốnsáchvàlờinhắnchoReinatronglớphọctiếngAnhcủacôbé.Emđãrấthạnhphúcvàtựhào.Cảlớpđãtặngemmộttràngpháotay.TôinóivớiReinarằngtrongbàitậpmôntiếngAnhlầnnày,sẽrấtthíchhợpnếuemgửimộtláthưcảmơntớiMariavàchoMariabiếtmộtítthôngtinvềem.
Trongthưcủamình,ReinanóivớiMaria:“Cháuđãthayđổirấtnhiềutrongnămvừaqua.Cháutừngthườngxuyêngặprắcrối,đánhnhauvànghĩrằngmìnhthậttuyệt.Nhưngcháuchỉđangnóidốichínhmình.Cuộcsốngcháuđangsốnglàmộtđịangụctrầngian,vàcuốicùngcháunhậnracháuxứngđángvớimộtcuộcsốngtốthơnthế.”Côbéviếttiếp:“Córấtnhiềuviệccháumuốnlàm.Dulịchthếgiới.Viếtmộtquyểnsách…Cháukhôngthểlàmlãngphíthờigiancủamìnhbằngcáchdínhvàonhữngcuộctranhcãingungốctrongkhicháucóthểdùngthờigianđóđểlàmthayđổithếgiới.CácNhàvănTựdođãdạycháurấtnhiềuvềbảnthânmìnhvàvềcuộcsốngnóichung.
TôitinvàonhữnglờicủanhàbảovệtrẻemChaChrisRileyđã:“Nếubạncứumộtđứatrẻ,bạnsẽcứuđượccảthếgiới.”Reinarấtcóthểchínhlàđứatrẻđó.Dĩnhiênbấtkỳngườibốnàocũngsẽtựhàovềđiềuđó.
81
Điệnthoạireongaylậptức,tôinhậnrasốcủamộttrườngphổthôngtrunghọctrongvùng.
“TôilàDaley,giáoviêncũcủaJamal.Tôimuốnchocôbiếtmọichuyệnvềcậuta.”
Tuyệtthật,tôinghĩ.
Chođếngiờ,Jamalđãhọckhátốttrongchươngtrình,nhưngbấtcứthôngtinthêmnàovềemcũngsẽcóích.Côgiáocủaemtiếptụcnói.
“Đếngiờchắccôđãbiếtcậuấykhódạythếnàovàcậutasẽthấtbạitrongchươngtrìnhcủacô.Tôibiếtcậutacũngsẽkhôngtheohọccôđượclâu.Nhưngtôicầnchocôbiếtchắcchắncậutasẽkhôngđượcquaylạilớptôi.”
CảmnhậncủatôiquanhữnglầntiếpxúcvớiJamallạikhácxasovớinhữnggìcôDaleymiêutảđếnnỗitôikhôngbiếtphảinóigì.NhưngcúđiệnthoạiđãkhiếntôithêmquyếttâmlàmtấtcảnhữnggìmìnhcóthểđểtìmracáchgiúpJamalthànhcông.
Mộtvàinămtrước,tòaánthanhthiếuniênđềnghịtôimởmộtchươngtrìnhchonhữngembịđìnhchỉhọcđangchịuántreo.Mụctiêutốithiểulàngăncácemkhôngrađườngtrongvàitiếngmộtngày.Nhiệmvụđónghethìđơngiản,nhưngthựctếlạirấtphứctạp.Tấtcảcáchọcsinhđềulànhữngcánhânphứctạpphảiđốimặtvớinhiềuviệckhôngnhưcácemmongmuốn.Đãđếnlúcphảidùngmọi“phépthuật”tôibiếtvàhyvọngvàonhữngđiềukỳdiệu.
ĐólàlýdovìsaotôiláixeđưamộtnhómcácthanhniêntrẻtớiArkansas,hyvọngrằngchiếcxetảicũkỹsẽtớiđóvàquaytrởvềđược.Jamalđượclệnhcủatòaánphảithamgiavàochươngtrìnhbanngàyvàđãthamgiavớiíthyvọngthànhcông.
ChúngtôiđangtrênđườngđếnLittleRockđểthămtrườngphổthôngtrunghọcCentralHighSchool,mộttrườngcônglậprấtnổitiếng.Chúngtôicũngsẽxemtuyênngôngiảiphóngnôlệđượctrưngbàynhândịpkỷniệm50nămngàydiễnrasựkiệnhợpnhất.Thựcracáccậuấymuốnđivìchúngtôisẽcódịpcắmtrạivàcâucá.
Chúngtôithamquanquanhtrường,thămnhàbảotàngvàcâucá.Buổitốihômđó,bênánhlửatrại,Jamalimlặnghơnthườngngày.Cuốicùngcậuấycũngnói:
“Bọnemkhôngbắtđượcconcánàocả.”
“Ngàymai,chúngtasẽcốgắnghơn,”tôinói.Tôithấtvọngvìtôiđãhyvọngmộtphảnứngmạnhmẽhơnvớinhữnggìthuộcvềlịchsửmàchúngtôivừađượcthamquan.
“Tuyệtthật,nhữnggìmọingườilàmđượcởtrườngđó,”Jamaltiếptục.Ánhtrăngvằngvặcsoisángkhuônmặttrẻtrungvàphong
trầncủaem.
“Đúngthế,”tôiđáplời.
Jamalthửmắcmồivànémdâycâurasônglầncuốitrongđêmđó.Khingắmnhìnbóngemtrênnềntrời,tôithấymìnhhyvọngemsẽkhôngtrởthànhmộttrong3.000thanhthiếuniênởvùngcủatôiđãphạmtộivàbỏhọctrongnămnay.
Chúngtôitrởvềnhàantoàn.
Saukhiquayvề,Jamalkhôngthểngừngnóivềchuyếnđi.Sựxóabỏphânbiệtchủngtộc,tìnhtrạngnôlệ,chuyếncắmtrạivàcâucá,tấtcảđềuhòaquyệnvàonhau.Emđangbắtđầutintưởngvàongườilớntrởlạivàcólẽcòntinvàoviệchọctheocáchphitruyềnthốngnhất.
TôimơvềngàyJamalquayvềmộtlớphọcnhưlớpcủacô
Daleynhưmộttấmgươngvềsựbềnbỉvàhyvọng.
82
Đólànhữngđêmkhôngngủcủatôi.Banngàytôikhôngthểtậptrung.Khiởtrường,tôirảobướcvàmỉmcười.Nhìnvẻbềngoài,mọithứcóvẻbìnhthường;nhưngtronglòngtôilàtâmtrạngrốibời.
Hômnay,biểumẫuđiềncácmônhọcưutiêntrongnămhọctớisẽđượcgửivàohộpthưcủagiáoviênchúngtôi.Tôicóbangàyđểcânnhắcxemmìnhmuốndạynhữngmônnàotrongnămtớivàgửibiểumẫu.Chínhthứgiấytờđơngiảnnàylàthứkhiếntôiphảisuynghĩrấtnhiều.Thoạttiênnóchỉlàmộttờgiấyđơnthuầnđểliệtkênhữngkhóahọcvàcấpđộmàbạnmuốngiảngdạytrongnămtớiđượcđiềnvàonhữngôtrốngkẻsẵn.Hãynhớrằngchúngtakhôngthểthựchiệnđúngtấtcảcácyêucầu,nhưngchúngtasẽcốgắng.Tuynhiên,thựcsựnólạinhưmộtchiếcgailuônluônởđótronglòngtôi.Trưởngkhoacủatôisẽlờbiểumẫunàyđi,giốngnhưôngtavẫnlàmvậybanămqua.Vìthựcsựôngấyluônnghĩrằng:TôisẽdạyLịchsửngườiMỹgốcPhibốntiếtmộtngàyvàôngtatándươngtôirằngtôilàngườidạygiỏi.Ôngchiếucốtớitôivànghĩrằngsựtângbốcsailầmcủamìnhcóthểthuyếtphụcđượctôi.Ôngtađủtựphụđểnghĩrằnglạimộtlầnnữatôisẽchấpnhậnquyếtđịnhcủaôngấymàgiữ
nguyênhiệntrạng.
125giáoviêngiảngdạytạitrườngtôi.Chỉcó16trongsốđólàngườiMỹgốcPhi.Sốhọcsinhtheohọclàhơn40%ngườiMỹgốcPhi,vàhầuhếtcáchọcsinhnàyđượcdồnvàocáclớpdànhchohọcsinhyếukém.Nhữnghọcsinhnàyhiểurõrằngmìnhđượcchấpnhậnnhưngkhônghoàntoànđượcchútrọngởtrường.TôivẫntiếptụcdạymônLịchsửngườiMỹgốcPhivìlớphọcnàynhưmộtnơinươngnáuchorấtnhiềuhọcsinh.Trướcđâytôicảmthấynhưthểtôicầnphảiduytrìlớphọcnàyvìnóvôcùngquantrọngđốivớirấtnhiềuhọcsinhvàphụhuynh.Tôikhôngmuốnquaylưnglạivớicácemhọcsinhcủatôi,vàcũngkhôngmuốnquaylưnglạivớichínhmìnhvànhữnggìtôiđangcốgắngphấnđấu.
Tôiđãsuynghĩcảnămtrờivớibiểumẫudànhchogiáoviênvềmônhọcưutiênnày,vàtôiđãsẵnsàng.TôibắtđầubằngCâulạcbộnhữngngườiMỹgốcPhithànhđạtcùngvớihaigiáoviênkhác.Câulạcbộtậptrungvàoviệccảitiếnvềvănhóavàgiảngdạy.Đólànơidànhchotấtcảcáchọcsinhcóthểtụtậpvàlậpkếhoạchchocáchoạtđộngcũngnhưthamquanngoạikhóa.Tôiđãtạoramộtsânchơidànhchohọcsinhcủatôi,vàtôicảmthấythanhthảnvìcácemsẽkhôngcảmthấybịbỏrơikhitôithayđổilịchtrìnhcủamình.Trongbiểumẫu,tôiliệtkêdanhsáchcáckhóahọcmìnhmuốngiảngdạyvàonămtới.Tôichắcchắnvềnótớimứcmàtôiđãnộplênkhoangaytrongngày.Tôikhôngcòntrăntrởnữa.
Haituầnsau,tôinhậnđượcchiếcphongbìvớilịchhọccủanămtớiđượcdánkínbêntrong.Tôiđivàovănphònggiáoviênvàquansátnhữngđồngnghiệpcủamìnhđangvuivẻmởphongbìvàchiasẻnộidunggiảngdạyvớinhau.Tôichuivàoxecủamình,bậtđiềuhòakhôngkhívàđợichonhiệtđộbêntrongchiếcxehạxuốngtrướckhitôimởphongbì.
Điệnthoạidiđộngcủatôiđổchuông.ĐầubênkialàgiáoviêndạyvănhọcMỹgốcPhi.Côấyhỏi:“Chịsẽdạymôngì?”.
“Tôichưaxem,tôiđangđợichochiếcxecủatôihạnhiệt.”
“CòntôithìphảidạybốntiếtvănhọcngườiMỹgốcPhivàmộttiếtviếtvăn.Hãyxemchịdạygìnào?”
“Đượcrồi”.Tôimởphongbì.Tôikhôngngạcnhiên.“BốntiếtlịchsửngườiMỹgốcPhivàmộttiếtnghiêncứuchung.”Chúngtôivẫnnóiđùavềviệcngàynàosinhviêncũnghếthọcởlớptôilạichuyểnsanglớpcủacôấy.“Chịsẽlàmgì?”
“Khônggìcả”,côtrảlời.“TôisẽnghỉđểsinhconvàothángMườitới.Tôisẽquyếtđịnhnhữngbướctiếptheosaukhisinhembé.”
Tôiquyếtđịnhphảichiếnđấu.
Khivềđếnnhà,tôingồixuốngghếvàcânnhắcvềmọiđiều.TôicầunguyệnvàxinChúahãygạtbỏtấtcảnhữngsuynghĩtiêucựckhỏiđầutôivàhãychotôigiảipháp.
Sánghômsau,tôiđếntrườngmặcmộtchiếcváymàuđen,vớimáitócđượcbúigọngàng,trêntaycầmtúihồsơxinviệc.Tôiđếngặphiệutrưởngvàxinđượcnóichuyệnvàiphút.Khichúngtôiđivàovănphòngcủahiệutrưởng,bàấykhenrằngtrôngtôirấttuyệt.Tôingỏlờicảmơn,đặttúihồsơcủamìnhlênbànlàmviệccủahiệutrưởngvànói:“Tôiđếnđâyđểphỏngvấnxinviệctạingôitrườngnày.”
Bàhiệutrưởngmỉmcười:“Côđanglàmviệcởđâyrồicòngì.”
“Không,tôichỉđượclàmviệcvớicáchọcsinhMỹgốcPhi.Tôimuốnlàmviệcvớitấtcảcáchọcsinhcủatrườngnày.NămnàotôicũngđiềnvàobiểumẫudànhchogiáoviênnhưngchỉđượcphândạymỗilớpLịchsửngườiMỹgốcPhi.Kểtừkhighếtrưởngkhoathayđổibanămtrướcđây,chỉcógiáoviênngườiMỹgốcPhiđượcphâncôngdạylớpnày,vàtôicảmthấyrằngchínhsáchđólàsựphânbiệtchủngtộc.”
Bàhiệutrưởngđáplời:“Thậtvậysao?Tôikhôngbaogiờmongmuốncôbịđưavàotìnhthếnày.Thậtkhôngthểtinnổi.”
“Thưabà,bàkhôngthểbảotôiphảicảmthấythếnào,vàtôithấysắpxếplịchgiảngdạynhưvậylàphânbiệtchủngtộc.Tôimuốncómộtsựthayđổi.”
Saucuộctranhluậnđó,cảhaichúngtôivẫnngồinguyênnhưthế,bịtổnthươngnhưngcũngcảmthôngsâusắchơnvềnhữnggìmà
chúngtôinhậnthấylàsựphânbiệtchủngtộctrongtrườngmình.
Tôichắcchắnrằngnếucảhaingườitrongchúngtôiđềukhôngquácứngrắn,chúngtôisẽphảikhócvàômlấynhausaulúcđó.Thayvìvậy,haichúngtôingồiđótựhỏixemđiềugìsẽxảyratiếptheo.Bàhiệutrưởngđãnhấttríxemxétlạisựviệcvàsẽphảnhồilạichotôi.
Bangàysau,tôinhậnđượclịchgiảngdạyđãcóthayđổi.Sangnămhọctới,tôisẽdạybatiếtnghiêncứuchungvàhaitiếtlịchsửngườiMỹgốcPhi.Tôitinvàobàhiệutrưởngcũngnhưkhảnăngnhìnnhậnvàgiảiquyếtnhữngvấnđềkhókhăncủabà.Bàhiệutrưởngđãthựcsựlắngnghe.
83
Khimọingườihỏitạisaotôilạitrởthànhmộtgiáoviên,tôiđổlỗichomẹtôi.
Ngàyđầutiênđimẫugiáocủatôilàngàytôiđếntrườngmàkhôngchắcchắnmìnhđangmongđợiđiềugì.Nhữngđứatrẻkháctronglớpbiếtnhữngbàihátmàgiáoviênbắtnhịp,còntôithìngồiđómàhầunhưchẳnghiểucácbạnđangnóigì.Sauđó,tronggiờrachơi,tôihỏimộtbạngáibằngthứtiếngAnhngọngngịucủamìnhrằngliệutôicóthểchơivớinhữnghìnhkhốitrướcmặtbạnđóhaykhông.Thayvìchotôicùngchơi,bạnấyđãgọichotôilà“đầnđộn”vàđuổitôiđi.Tôihiểurằngbạngáiđóđãgọitôibằngmộttừxấu.Tôiđãbấtngờnắmlấybímtóccủabạnấyvàgiậtmạnhđếnnỗibạnấybịngãxuốngđấtvàgàokhóc.Chỉmộtlúcsau,tôiđãbịlôilênvănphòngcủathầyhiệutrưởng.Tôingồitrướcmặtthầy,vàchẳnghiểubấtcứtừnàomàôngnói.Tôikhôngnóigì.Tôinhìnchằmchằmvàođôigiàytennismàuđỏcủamình,hyvọngrằngôngsẽsớmdừngviệclamắngtôi.Nhàlưuđộngcủagiađìnhtôikhôngcóđiệnthoại,vìthếthầyhiệutrưởngphảidắttôivềnhàđểnóichuyệnvớiphụhuynh.
Ônggiảithíchvớichatôinhữngviệctôiđãlàmởtrườngvànóirằngtôikhôngnêntrởlạiđóvìtôicóthểlạilàmđaumộtaiđó.ÔngcũngkhuyênnênchotôihọcthêmtiếngAnhtrướckhitrởlạitrườngvàonămsau.
Tôiphảiởnhà,nhìnnhữngđứatrẻkhácđượcđihọcvàtựhỏiliệutôicóđượcđihọclạinữakhông.Tôikhôngthựcsựnhớrằng
mìnhmuốnđihọctrởlại.Mộtvàituầnsau,chamẹtôibằngcáchnàođóđãcómộtthỏathuậnvớinhàtrường:Mẹtôitìnhnguyệnđếnlớphọccủatôimỗingàyđểquảnlýtôivàgiúpđỡcácgiáoviên.Tôikhôngcònphảilosợnữa.VếtnhơbịcoilàmộthọcsinhngườiMexicocábiệtphảicầnđếnmẹquảnlýởtrườngmẫugiáokéodàichođếnkhitôihọchếtlớpnăm.
Vàolúcđó,mẹtôinóiđượcrấtíttiếngAnh.SinhravàlớnlênởmộtngôilàngvùngnôngthônởMexico,mẹtôichỉhọchếtlớptám.Mẹtôiđãtừngkhaokhátđượcđihọcnhưngkhôngthểvìnhàquánghèo.Điềuđólàmbàthấtvọngtrongnhiềunămvàcũnggiảithíchvìsaobàluônquyếttâmđểcácconcủabàcócơhộiđếntrường.Tôibiếtmẹtôicảmthấykhônghềthoảimáivàbịlạclõngtrongsuốtnămtôihọcmẫugiáo,nhưngbàvẫncốgắngmỗingày.
Mộtnămsauđó,mẹtôiđượcnhậnmộtcôngviệcởtrườngcủatôilàlàmtrợlýlớphọcvàsânchơi.NhữnggiáoviêntrongtrườngthíchcáchmàmẹtôitiếpxúcvàdạycácembémặcdùvốntiếngAnhrấthạnchế.Trongnhữngnămsauđó,mẹtiếptụccốgắnghọcthêmtiếngAnhvàmuốnđượchọccaohơn.Côngviệccủamẹởtrườngđãthúcđẩyniềmyêuthíchcủamẹvớigiáodụcvàcoiđónhưmộtsựnghiệp.MẹtôiđãlấyđượcbằngGED(5)đểcóthểthamgiahọctậphọctạitrườngđạihọcđịaphương.Bắtđầuvớimộtvàilớphọc,cuốicùngmẹtôicũngghidanhtrongchươngtrìnhgiáodụcgiáoviênsongngữ(ESL(6)).Tôibiếtcũngcóvàilầnbàmuốnbỏhọc,nhưngbằngcáchnàođó,bàlạicóthêmsứcmạnhtinhthầnđểtiếptụcvàtậptrungvàomụctiêuđỗtốtnghiệp.
Mẹtôiđãphảiliêntụcnhắcnhởchínhmìnhrằngthậtlàmộtsựlãngphínếubỏcuộcsaukhiđãcốgắngnhiềuđếnthế.Mẹcũngluônluônnhắcnhởchúngtôirằngnếubàcóthểtốtnghiệpmàchỉmớihọchếtlớptámbằngmộtthứngônngữhoàntoànkhác,thìchịemtôichẳngcólídogìđểphànnànvàrênrỉvềtrườnghọccả.Cảbachúngtôiđềucó“nhữngcuộcđấutranh”củariêngmìnhởtrườngvềchươngtrìnhhọchayquanhệvớimọingười,đôikhilàcảhai.Nhiềulầntôiđãkhôngmuốntiếptụcđihọcbởivìnhữngđứatrẻkháccứgàolêntrêutôilà“ngườiNamMỹ”mỗikhichiếcxebuýtchởchúngđihọcđingangquatôitrongkhitôiphảiđibộ.Mẹtôinhắcnhởtôirằngtôiđếntrườnglàđểhọc.Mẹđãđộngviêntôiđểquênđitấtcảnhữnggìhọnói.Đólàlờikhuyênmàtôikhólòngvượtquađược.
Thayvàođó,tôicảmthấynhưđangphảicăngsứcchiếnđấu.
Saukhiđãlấyđượctấmbằngđạihọcvềgiáodục,mẹtôibắtđầudạytạitrườngđạihọcđịaphươngvớivaitròlàtrợlýcủagiáosư.Cuốinămđó,bàđãbaytớiFloridađểnhậnđượcgiảithưởngquốcgiaTrioAchievers,giảithưởngđượctraochonhữngsinhviêntốtnghiệpđạihọcthếhệđầutiên,nhữngngườivượtquanhữngkhókhăn,trởngạiđểđạtđượctrìnhđộđạihọc.Quyếtđịnhtiếptụchọctập,mẹtôinhậnđượcbằngthạcsĩvàođúngNgàycủaMẹnăm1995.Emgáitôivàtôinhậnđượcbằngcửnhângiáodụcsongngữcùngngày.
84
Mìnhcóthể!Mìnhsẽ!Mìnhphải!Tôitựhỏilàmthếnàotôitiếnxanhưvậytrongcuộcđờimìnhnếuthiếukếtnối.
Giờđâytôiđã46tuổi,chưalàmvợ,cũngchưalàmmẹ.Tôisốngmạnhmẽvàđộclập,nhưngtráitimtôibịtổnthương.Dườngnhưtôiđãđánhmấtđiềugìđóvàtôivẫnđangtiếptụcđitìm.
Saukhitốtnghiệpđạihọc,tôitừnglàmviệctrongcácnhàhàngvàthậmchícảmộtdoanhnghiệpcungcấpthựcphẩmthànhđạt.Tôirấtthíchcôngviệcnày,nhưngởmộtnơinàođósâuthẳmtronglòng,tôinghethấymộttiếnggọithôithúc:Đâulàýnghĩacuộcđời?Tạisaomìnhlàmđiềunày?.Saukhichatôiquađời,sựgiậngiữvànỗibuồncủatôidườngnhưkhiếntôikhôngcòncảmgiác“bìnhthường”nữadùtôiđượcsựhỗtrợtừmẹ,anhtraivàbạnbècủatôi.Trongmộtkhoảngthờigiandàitôitinrằngmìnhbịtổnthọvìđautim.Chínhsuynghĩnàycuốicùngcũngkhiếntôiphảiquyếtđịnhthayđổi.
Mộtngườiquenđãtừngnóivớitôi:“Côcóthểtrởthànhmộtgiáoviêntuyệtvời.”Trướcđó,tôikhôngbaogiờnghĩmìnhsẽtheođuổisựnghiệplàgiáoviên,vàtôicũngkhôngchắcchắnrằngtôicóđủkiếnthứchaykinhnghiệm.Tuynhiên,nhữnglờinóiđóđãdẫndắttôibướcvàonghềgiáo.
Mộtsốngườigọinhữnghọcsinhhọclớpđặcbiệtcủatôilà“khácngười”.Trongnhiềunăm,cácemđãbịchếgiễuvàgọinhưthếởtrường.Nhưngnhữngđứatrẻtuổiteenítbiếtrằngtôicũngcảmthấybịchếgiễu.Khitrưởngthành,tôiđãkhônglậpgiađình.Tôithường
yênlặngtrongkhibạnbènóichuyệnvềconcáivàtráchnhiệmlàmchamẹcủahọ.
Tôicảmthấynhưthểmọingườiđangtựhỏiliệucóvấnđềgìđó“khôngbìnhthường”xảyđếnvớitôikhôngkhitôiđãkhôngthựchiệnnhữngthiênchứctruyềnthốngcủangườiphụnữ.Lớphọccủachúngtôiđầynhữngthứđượccholà“khácbiệt”,nhữngđiềuđãđưachúngtôixíchlạigầnnhau,giảithoátchúngtôikhỏimọiràngbuộcđểtrởvềvớichínhbảnthânmình,vàkhiếnmọingườitrởnênbìnhđẳng.Mặcdùtôikhôngmangcáidanhlà“đặcbiệt”,nhưngtôinhậnrarằngviệckhôngphánxétlẫnnhauđãkhiếnhọcsinhlớptôiđoànkết.Điềuđókhiếntôicảmthấyđượcthừanhận.
Nhữngđứatrẻcủatôi,giốngnhưrấtnhiềuhọcsinhkhác,mangtrongmìnhnhữnghồnghivànỗisợhãiriêngtư.Tôinhanhchónghiểuđượcrằngmộtvàiemtrongsốđókhôngtinvàochínhmìnhhoặcvàokhảnănglàmmộtbàitậpởbấtcứtrìnhđộnàocủamình,nóigìđếnnhữngbàitậpmàcácbạnởlớp“thôngthường”cũngphảilàm.Thậmchírấtíthọcsinhnghĩrằngmìnhcóthểtốtnghiệptrunghọc.
Tháchthứcsốphận,phươngchâmcủalớpchúngtôilà“Tôicóthể!Tôisẽ!Tôiphải!”,cảlớpvàtôibắtđầumộtnỗlựcđặcbiệtđểlàmtăngsựtựtinvàkhảnănghọctập.Tôinhậnrarằngphươngchâmnàykhôngchỉdànhchocácem.Khitôibắtđầudạyhọc,nỗibuồnvàsựtrốngrỗngtrongtôiđãtừngtrảiquagiờđanghiệnhữutrongcáchọcsinhcủatôi.Nhưngquathờigian,điềunàysẽđượcthaythếbằngniềmvuikhichúngtôicùngnhaucốgắng,cườiđùa,thậmchínhảymúatronglễkỷniệm.
Đểlàmđượcviệcnàykhôngphảidễdàng.Sẽcónhữngnỗiđaukhổvàđấutranhtronglớphọccủachúngtôinhưmangthaiởtuổivịthànhniên,đánhlộn,thậmchícảngồitù.Khátkhaocủatôilàbảovệcáchọcsinhcủamình,vìtôihiểurằngcácemđangsợhãitrướcnhữngthayđổitừthiếuniênthànhngườilớn,tựhỏiliệucuộcsốngsẽnhưthếnàonếucácembướcrakhỏimôitrườngantoàncủanhàtrường.Mặcdùlàngườiluôndẫndắtvàđộngviêncácem,tôibiếtrằngtôisẽkhôngthểluônluônởđóđểgiúpcácemtiếnbước.
Niềmhạnhphúccủanhómhọcsinhnàyđãkhiếntấtcảnhữngsuynghĩtrongtâmtrítôiđượccânbằng.Tôimỉmcườitựhàomỗi
khinghĩđếnnhữngtraođổivềđiểmsốtrungbìnhcủacáchọcsinh,hayviệccácemsẵnsàngđọcsửthiBeowulf.Đâylànămcuốicấp.Tôicảmthấyrằngtấtcảsẽtốtnghiệpthậtđángtựhàovàthànhcông.
Tôithấythậtvuivìmìnhlàmộtgiáoviênvàlànhàvăn.Tôiđangđitheobướcchâncủaôngnộimình,ôngđãtừnglàhiệutrưởng,vàcủachatôi,mộtnhàbáo.Mặcdùcảhaiđềurađiquásớm,nhưnghọlàngườitruyềncảmhứngchotôimỗingàylênlớp.
Mộthọcsinhđãtừngnóivớitôi:“Emkhôngmuốntintưởngcô,vìemnghĩrằngrồicôcũngsẽbỏrơiemnhưtấtcảnhữngngườikhácthôi.”Tôichỉcóthểhyvọngrằng,theomỗibướctiếncủahọcsinh,nhữnglờinóivàhànhđộngcủatôisẽtiếptụckhuyếnkhíchcácemtintưởngvàochínhbảnthânmình.Cácemcóthể!Cácemsẽ!Cácemphải[làmđược]!
85
Xinhxắn,sángdạvàđượcnhiềungườihâmmộ,côbéấybiếthát,nhảy,tạokiểutócvàcảvẽmóngtay.Côbécóthểgiúptôithubàikiểmtracủacácbạn,chạyviệcvặt,thậmchíchủtrìmộtbuổithảoluậntronglớp.ThếnhưngKimchưacótêntrongdanhsáchsinhviêndanhdựlầnnàovàchưabaogiờcóquyềncôngdânmộtcáchthỏađáng.Tôiluônđểýđếnđồngphụcđếntrường,tháiđộcưxửvàviệchọctậpcủacôbé.NhiềulầntôithấyKimởhànhlangvìbịđuổirakhỏilớp.Nhiềulầnkhác,côbéđứngtrướccửaphòngtôi,khócthảmthiết.Chỉtrongchốclátemcóthểlấylạibìnhtĩnhvàtựchủnhưngchỉmộtphútsaulạicóthểtứcgiậnhayquẫntrí.
Tôilàngườigiáoviênmàcôbéchorằngcóthểtincậyđược.Banđầutôicũngnghĩ:“Tạisaolạilàtôi?”NhưngkhihiểuđượcKim,tôinhậnrarằngcôbéchínhlàmộtcơhộikhácchotôiđểtạonênsựkhácbiệt.Kimđãtâmsựvớitôirấtnhiềuchuyện:embịmọingườinóirằngemcónướcdaquásáng,gầydơxương,quáthấpkém,khôngthôngminh.Emluônđihọcmuộnvàcóđủlýdobàochữatạisaobàitậpvềnhàkhôngnộpđúnghạn.
Khicôbénóivớitôirằng:“Côơi,emnghĩôngấyđịnhgiếtmẹem.Emkhôngbiếtphảilàmgì.Emsợlắm”.Tôibiếtgiữachúngtôikhôngđơnthuầnchỉlàsựtintưởnggiữagiáoviênvàhọcsinh.
“Kim,côsẽphảiphảnánhvềviệcnàybởilẽcôkhôngthểnàolàmkhácđược.Nếumộthọcsinhnóivớicôđiềugìđóchứngtỏemấyđangtrongtìnhthếnguyhiểm,côcótráchnhiệmphảibáocáovềvấnđềđó.Vìthế,côrấttiếc,nhưngcôkhôngcólựachọnnàokhác.Emcóhiểukhông?”
Kimnói“Vâng,embiết”.
Tôinghĩ:“Cólẽđólàlýdotạisaocôbélạikểmọichuyệnvớitôi”.RồiKimrờiphòngtôivàtôibiếtcuộcđờicôbésẽthayđổi.Tôichỉkhôngbiếtliệusựthayđổiấycótốtđẹphơnkhông.
SaukhiKimđượcđưarakhỏinhàvàđếnsốngvớidì,côbévẫnthườngđếngặptôi.CôbégọitôilàMẹ.Khôngchỉcóvậy,Kimnóivớicácbạntronglớpvàcácgiáoviênkhácrằngcôlàcongáicủatôi.Côbémuốnsốngkỷluậtvàquycủ,muốncóaiđódạybảovềnhữngđiềuđúngsainhưngvẫnyêuthươngvàômemvàolòng.Ngàyquangày,tuầnnàysangtuầnkhác,côbévẫnđếnchỗtôi.
“Kim,côvẫnthườngviếtnhậtkíđểbàytỏvàghilạinhữngcảmxúccũngnhưnhữnglúcthấtvọngthayvìcôngkíchhaythùđịchvớiaiđó.Tạisaoemkhôngbắtđầuviếtnhỉ?”Côbéđãthựchiệnvàđiềucóthựcsựcóích.
Suốtnămđó,Kimđãtiếnbộrấtnhiều.Côbétựchămsócbảnthânvàngàynàocũngcốgắngđihọcđúnggiờ.Côbéđãchịulàmbàitập,ởlớpđãthamgiaphátbiểutíchcựchơn.Đếnmùaxuân,thậmchícôbéđãbắtđầuthamgiamộtcâulạcbộđọcsách.Côbékhôngcònchạytrốn,khôngcònđitheođámbạnlêulổngvàcũngkhôngđểcuộcsốngquậtngãmình.
Tôicũngđãtrưởngthànhhơn.Tôinhậnrarằngcònrấtnhiềuđiềuđểdạyvàhọchơnlànhữnggìđượcdạyhaynhữngviệcmàxãhộiluônmongđợi[giáoviêndạy].Đóchínhlàcơhộiđểtạorasựkhácbiệt–Kimlàmộtvídụ–đãchotôimộtmụcđích[dạydỗ].
Nămlớp8,Kimvẫytaychàotạmbiệttôikhicôbéthòđầuquacửaphòngtôilầncuốicùngvànói:“Chàomẹ”.TôinghĩđếnviệcKimsẽlêncấpIIvàomùathutới.“Conđỗrồi”,côbénói.“ThậmchíconcònđậucảlớpP.Evàconchạyngayđếnđâyđểbáovớimẹ!”
“Côsẽrấtnhớem,Kim.Sangnămemsẽvềthămcôchứ?”“Mẹ,consẽkhôngbaogiờquênmẹđâu.”
Vàthếlàcôbérađi.
86
Tôinghĩtôiđãlàmộtngôisaonhạcrock!Mọiđứatrẻtrongtrườngđềubiếttêntôivàluônmongđếngiờđểđượchọctronglớpcủatôi.Tôimởnhạclớnđểchàomừnghọcsinhvàolớpmỗibuổisáng.Tôiđưahọcsinhđếnnhữngnơimàkhôngthầycôgiáonàodámđưahọctròđến.Hàngnăm,tôiđượcHộiđồnggiáoviênđánhgiácaovànhậnđượcnhữngmónquàđángyêutừcácbậcphụhuynh.Tôinhưmộtconcálớnnhấtởtronghồ.Vậynêngầnđây,chẳngcógìlàngạcnhiênkhitôiđượcchọnlàmộttrongnhữnggiáoviênxuấtsắcđượcđếnCaliforniavớitưcáchlàmột“giáoviênNhàvănTựdo”đểđượctậphuấnbởimộtnhàgiáonổitiếnglàhìnhmẫucủanhânvậtchínhtrongmộtbộphimkiểu“giáoviênvượtkhó”tậphuấn.
Trongsuốtnhữngtuầnthamgiahộithảo,tôiđãdànhkhôngbiếtbaonhiêuthờigianđểsuyngẫmvềsựngưỡngmộcủamìnhđốivớisựthôngtháituyệtvờicủaErinGruwelvàcácđồngsự.Liệutôicónênchiasẻkiếnthứcvôtậncủatôivềrènluyệnkỷluậtđốivớihọcsinhvàquảnlýlớpkhông,haytôisẽtraođổivớicácgiáoviênngườiAnhvềviệctạisaotoánhọclạivôcùngquantrọngtrongviệcthúcđẩysựpháttriểncủaxãhộihiệnđại?TôichắcchắnrằngErinsẽmờicácgiáoviênngồithànhvòngtrònvàchiasẻýkiếncũngnhưnhữngphươngphápcủamìnhđểchúngtôicóthểhọchỏilẫnnhau.Tôiquyếtđịnhchiasẻsuynghĩcủamìnhvớicảnhóm.Thếnhưngcuộcsốngthậtkhôngđơngiản,khôngphảinhữnggìtamuốnthìsẽlàmđược.
Khitôingồiởphíasautrênchiếcxetảiđónnhóm“cácgiáoviênNhàvănTựdo”từsânbayLosAngeles,tôithấymìnhởmộtnơixalạ.10giáoviênkhácởkhắpcácmiềntrênđấtnướcđồnghànhvớitôiđangtựgiớithiệuvàchiasẻlýdohọđượcchọnđitậphuấnlầnnày.Khicâuchuyệncủahọbắtđầucũnglàlúctôicảmthấytrongmìnhđangdânglênnhữngxúccảmkhótả.Nhữnggiáoviênnàythựcsựđángkinhngạc.TrongnhómcócảcôgiáođạtdanhhiệuxuấtsắctrongnămcủabangIllinois,mộtphụnữlàmviệctrongnhàtùgiúpnhữngtaysúngtrẻtìmthấychânlý,mộtquýôngtolớnngười
Saskatchewan,ngườiđãpháttriểnchươngtrìnhtiếpcậncácemhọcsinhcábiệtvàgiúpchúngtìmthấyconđườngthànhcông.
Tấtcảnhữnggìtôicóthểnghĩđếnlà:“Chuyệngìvậy?Tôiđanglàmcáigìởđâythếnày?”Sựthôngtháicủatôinhanhchóngbiếnthànhđốngphếthải.Tôi,giáoviên“ngôisaonhọcrock”,cóthểđứngtrướclớphọccủanhữngđứatrẻtuổiteenhaytrướcgiảngđườngđầynhữngbậcphụhuynhvàyêucầuhọtậptrungchúý,cũngkhôngthểnghĩranổihaitừđểghéplạivớinhaunghecóvẻthôngminhchỉbằngmộtnửasựuyênbáccủanhómgiáoviênnày.Khámphákinhkhủngnàytràodângtrongtôi,khôngaitrongxeđểýthấytôiđangcốgắngchuixuốnggầmghế.Tôiphảicốgắngthoátkhỏicảmgiáclúngtúngvàkhôngthoảimáinày.Rồitôichorằngcólẽtôiđượclựachọnđitậphuấnlầnnàylàdocósựnhầmlẫnnàođó.Vàrằngnhữnggìtôiđịnhchiasẻchắngcógiátrịgì.Cólẽtốtnhấtlàtôichỉnênngậmmiệngngồinghevàxem.Concálớnphảithuộcvềvớibiển.
Trongkhitôingồiởphíacuốichiếcxevànghĩvềnhữngđiềutồitệ,suyđinghĩlạivềcáiviễncảnhthiênđườngmàtôiđãvẽracũngnhưlênkếhoạchvềbữatiệctộinghiệpcủachínhmình,mộtýnghĩchợtlóelên.Córấtnhiềuhọcsinhtronglớptôicũngtừngcósuynghĩnhưtôibâygiờ:khôngtựtinvàngạigiơtayphátbiểubởilẽchúngtinrằngđiềuchúngmuốnnóichẳngquantrọnggì.Trướckhikhóatậphuấnđượcbắtđầu,Erinđãdạytôibàihọcquantrọngnhất.Nhữngđứatrẻthôngminh,nhữnghọcsinhhayphatròtronglớp,thậmchícảnhữngđứahaygâyrốiđềucótiếngnóitronglớpvìchúngrấtdễdànggâysựchúýcủacácbạn.Nhưngcònvớinhữnghọcsinhítnói,haybìnhthường,hayhơichậmhiểuvàlúcnàocũngchỉmuốntrốnxuốngxuốnggầmghếthìsao?Aisẽlàngườilắngnghechúngnói?Đóchínhlàbạn.Thậtdễdàngkhibạnlàmộtngôisaonhạcrock.Mọingườimuốnlắngnghebạnnói.Lúcđó,tôithựcsựnhậnrarằngtôikhôngphảilàmộtngôisaonhạcrock,tôilàmộtgiáoviên.Côngviệccủatôilàkhuyếnkhíchtấtcảhọcsinhhăngháiphátbiểu.Têncủanhữnghọcsinhítnóicầnphátbiểutíchcựchơntronglớpthoánghiệnlêntrongđầutôi.Tôiđãnhớralídovìsaotôitrởthànhgiáoviên.
KhichiếcxeđếntòanhàtrụsởtrungtâmcủatổchứcNhữngnhàvănTựdo,mộtphụnữtrungtuổiđangđứngtrướccửađónchúngtôi.Khichúngtôibướcxuốngxe,Erinvuivẻchàođóntừngngườivớinụcườivànhữngcáiômthânthiện.Khingườiphụnữnhỏnhắn,
xinhđẹpấyvòngtayraômtôivànói“xinchào”,côấykhiếntôicócảmgiácnhưthểtôilàngườiduynhấttrongphòng,tôiđượcchàođónvàtôixứngđángđượcđếnđây.
Cóphảicôngviệccủamỗigiáoviênlàtạochomỗihọcsinhcócảmgiácđượcchàođón,tạochomỗihọcsinhcócảmgiáccácemđángđượcnhưthếvàphảichohọcsinhcơhộiđểđượclắngnghe?
TruyềnsứcmạnhCUỐICÙNG,MỤCĐÍCHDUYNHẤTCỦAVIỆCGIẢNGDẠYlà
khuyếnkhích,độngviênhọcsinhhọctậpvàđạtkếtquảxuấtsắcbằngchínhkhảnăngcủamình.Vàongàytốtnghiệp,chúngtôiđểnhữnghọcsinhnàytựbướcrathếgiớivớiniềmhyvọngrằngcácemsẽtiếptụchọchỏiởtrườngđời.
Tôicốgắngtruyềnchohọcsinhsứcmạnhtrongmỗibàigiảngbởivìtôibiếtrằngrồimainàykhicácemtốtnghiệp,cácemsẽcầnnhữngkiếnthứcmàtôiđãtruyềnđạtđểhướngtớithànhcông.Giúphọcsinhtìmhiểuthếgiớibênngoàilớphọclàbàihọcquantrọngnhấtmàtôicóthểdạychocácem.
Giâyphúttựhàonhấtchínhlàlúcnhìnthấyhọcsinhcủamìnhgặpgỡvớinhữngnhàlãnhđạoquốcgia,cácnhàhoạtđộngnhânquyềnvànhữngcánhân,nhữngnhânvậttạonênsựkhácbiệtmỗingày.Tôithấyhọcsinhcủamìnhtrởthànhnhữngcôngdânthamgiacáccuộchộinghịcộngđồng,suynghĩsâusắcvềnhữngbàihùngbiệncácemđượcnghevànhữngýtưởngđầytháchthức.Bằngcáchnày,cácNhàvănTựdođãtrởthànhcácnhàhoạtđộngtheocáchriêngcủamình.Trongmộtsốíttrườnghợp,nhữnggiâyphútrờixabụcgiảngvàchiếcbànkhôngchỉlàmộtphầncủasựnghiệpgiảngdạymàcònlànhữngtrảinghiệmcuộcđờicủatôi.
Nhữnghọcsinhtrongcáccâuchuyệndướiđâyđãphảitrảiquađủcáctrảinghiệmkhácnhauởlớphọc.Mộtsốemđãthànhcông,mộtsốđãđộngviêngiađìnhcùngthayđổi,mộtsốkháccóthểphávỡcáivòngluẩnquẩncủagiađìnhvàtốtnghiệptrunghọc.Nhữngcâuchuyệnnhắcnhởchúngtôinhớrằngmỗiemhọcsinhđềuxứngđángnhậnsựkỳvọng,đươngđầuvớithửthách,làmviệctâmhuyết,cóthểđổvỡnhưngrồilạiđượctiếpthêmsứcmạnhđểtiếptụcvươnđếnthànhcông.
87
“Tạisaoônggiáosưấylạichútrọngtớidựáncủachúngta?”Luisnhắclạicâuhỏiđó.CậutakhôngthểtinđượcrằngdựánmàcậuđãhoànthànhhồilớpChíncóthểcógiátrịđốivớimộtgiáosưđạihọc.
Tấtcảhọcsinhcủatôiđượcyêucầunghiêncứudisảngiađìnhcủacácem.ĐólàmộttrongnhữngdựánđầutiênLuisthựcsựhoànthành.Giờđâycậuvàbangườibạncùnglớpđangtrìnhbàynhữngdựáncủamìnhtrướcnhữngsinhviêntốtnghiệptrongchươngtrìnhđàotạogiáoviên.
TiếnsĩAndres,mộtngườibạnvàcũnglàcốvấncủatôi,đãmờichúngtôiđếnlớpcủaông,vớihyvọngrằngthamluậncủachúngtôicóthểgiúpcácsinhviêntốtnghiệpcủaôngthấyđượcnhữnglợiíchvàcáchthứcđểkếthợpchươngtrìnhgiảngdạyđangônngữvớicácbàigiảngtruyềnthống.Luis,EthanvàKatemởtođôimắtđónchàocácsinhviêncủagiáosưAndresvàolớp.TayKatebắtđầurun.Trôngcácemnhưthểchiếccòiởấmnướcđangrítlênkhinướcchuẩnbịsôi.
TiếnsĩAndresbắtđầulớphọcbằngviệcgiớithiệutừngngườitrongchúngtôi.Sauđó,tôigiảithíchngắngọndựánvàbướcsangmộtbênđểchocácchuyêngiacủatôiđảmnhậncôngviệc.
Luisbắtđầubàinóichuyện:“GiađìnhemđếntừMexico.Bàemvàhầuhếtgiađìnhởlại.Lúcấyvìcònquábénênemđãnghĩrằngchúngemđangđidulịch,giốngnhưđinghỉhèhoặcđạiloạinhưthế.ChamẹemkhôngthểnóivớiemrằngchúngemsẽđếnMỹbởilẽhọsợemsẽnóilungtungkhiquatrạmkiểmsoáttạibiêngiới”.
Luistiếptụckểvềnhữngkhókhănmàgiađìnhcậuấyđãphảiđốimặtkhinhậpcưtráiphépvàphảicốgắngđấutranhnhưthếnàođểtrởthànhcôngdânhợppháp.CậukểvềmơướccủagiađìnhcậuvềmộtcuộcsốngtốtđẹptrênđấtMỹ.Nhưngthựctếtráingượchoàntoànvớinhữnggìhọmongước.Cậuchiasẻ:“NướcMỹkhôngphảinhưnhữnggìmàbạnhằngảotưởng,bạnnghĩởđâycuộcsốngsẽdễdànghơn.Bạnsẽcócôngviệctốthơnvàkiếmđượcnhiềutiền.Nhưngsựthậtkhôngphảinhưthế.Bạnđếnđâycònhọđuổibạnđi.”
“MọiviệcđốivớigiađìnhemkhiđặtchânlênđấtMỹdễdànghơnmộtchút,vìmộtvàingườitronggiađìnhemđãdicưđếnđâytrước”,Ethantiếplời,saubàiphátbiểucủaLuis.“Cuộcđấutranhcủachúngemlàtồntạiđượctrênmảnhđấtnày.”
GiađìnhcủaEthansốngởPalestine.CậubégiảithíchrằngchínhtrịvàxungđộtđãbuộcgiađìnhemphảichạytrốnđếnKuwaitvàsau
đóđếnMỹ.“Nếuchúngemởlại”,Ethannói,“chaemcóthểbịbỏtùhoặctệhơn”.CậubékểvềsựnghiệpthànhđạtcủachamìnhkhicònởPalestinevànhữngkhókhănmàôngđãphảitrảiquakhibắtđầugâydựnglạisựnghiệptrênđấtMỹ.
“Giađìnhemcũngphảiđấutranhđểthíchnghivớicuộcsốngnơiđây”,KatetrìnhbàytrướclớphọccủatiếnsĩAndres.GiađìnhemxuấtthânởNgavàdicưđếnMỹnăm
1889.“Khimớiđếnđây,họphảisốngtrongcănnhàthuêgiárẻvàchịuđựngnhữngthànhkiếntừngườibảnxứbởingườitachorằngnhữngngườinhậpcưsẽtrởnênđônghơn,chiếmđasốhơnsovớihọ”.CâuchuyệnđịnhcưcủagiađìnhKatekhácnhiềusovớicâuchuyệncủaLuisvàEthan,nhưngnhữngđiềuđócũngchỉlàmnổibậtthêmnhữngtrởngạivàmơướcchungvềvấnđềnhậpcưtrongquakhứcũngnhưhiệntại.
“Cảmơncácbạn.Mờicácbạnvuilòngngồilênphíatrước”,tiếnsĩAndresnóivànhìntừngngườitrongchúngtôimộtcáchtrìumến.“Chúngtôimuốnđặtmộtvàicâuhỏivớicácbạn”.
Chúngtôiđưamắtnhìnnhau,hơilolắngvàngồivàovịtrícủamình.
Cảlớpđưarachochúngtôivôsốcáccâuhỏivềviệcdạyhọc.Cũngcùngcâuhỏinhưngtôitrảlờikhôngđượctrơntrutrongkhitôithấymìnhbịmêhoặcbởinhữngcâutrảlờilưuloát,thậmchíđầybiểucảmcủacáchọcsinhcủamình.Mặcdùtôichưabaogiờthảoluậnvềnhữngtriếtlýtronggiảngdạycủamìnhvớicácemnhưngtấtcảnhữngcâutrảlờiđềuphảnánhmọiđiềutôitintưởngởgiáodục.TôiluônxúcđộngmỗikhiLuismởđầucâutrảlờibằngcáchnóivớitôi:“Đừngthấynghẹntrongcổhọng,nhưng…”Sauđócậutiếptụctrảlờicâuhỏibằngnhữnglờirấtchânthậtđếnnỗingaylậptứckhiếntôiphảikhócvìxúcđộng,vàcảbahọcsinhcủatôiđãmỉmcườitrướcphảnứngnày.
“Emnghĩđiềugìlàmnênmộtgiáoviêngiỏi?”,mộttrongsốcácsinhviênđạihọcđặtcâuhỏi.
“Emnghĩrằnggiáoviêngiỏiphảichohọcsinhcủamìnhthấyhọyêuthíchnhữngđiềuhọdạy”,Katetrảlời.
“Vàlàmchohọcsinhcảmthấythíchthúvớiđiềuđó”,Luisbổsungthêm.
“Bạnphảichocáchọcsinhbiếtbạnquantâmđếnhọvàcáchọcsinhphảinhậnrađiềuđó”,Ethankếtluận.
Kếtthúcbuổitốiđó,mộtsinhviênhỏichúngtôi:“Mụctiêutrongtươnglaicủacácbạnlàgì?”
Luistrảlời:“Emmuốntrởthànhmộtgiáoviên”.Katethêmvào:“MộtgiáoviêntiếngAnh”.
“Emmongướcmìnhsẽtrởthànhmộtgiáosưsửhọchoặcchínhtrịhọc…”,Ethantoetoétcườikhitrảlời.
Ngaykhitôilaukhônhữnggiọtnướcmắt,tôibiếtmìnhthậtmaymắn.Tươnglaivềngànhgiáodụcđãthoánghiệnratrongtôi.
88
Trướckhibịmẹbỏrơi,cậutađượcbốmẹđặtchocáitênlàCharlie.Cácbạnsinhviêngọicậulà“đồtồi”,“kẻlậpdị”,“đầnđộn”hay“ngốcnghếch”.CậutavẫnlàCharliechođếnkhichacậutađitùlầnđầutiên.Sauđó,mọithứđãthayđổi.
Cậutamuốnđượcmọingườithừanhậnmình.Vìvậy,cậutađãlàmnhữngđiềungốcnghếchvàlốbịchvớimụcđíchgâysựchúýcủamọingười.Cậutađãthànhcôngvàđốivớicậuđiềuđóchẳnghềgìchodùviệccậutalàmtốthayxấu.
ĐólàcậubémàtôiđãgặpvàothángChín,vẫnlàmnhữngviệcliềulĩnhđểgâysựchúývàkhôngquantâmđếnnhữnghậuquảdohànhđộngcủamìnhgâyra.Tôikhôngthểđổlỗichocậutakhitôibiếtnhữnggìcậuphảiđốimặtbênngoàitrườnghọc.Tôiđãtìmgặpgiáoviênnămhọctrướcvàngườibảotrợcủacậuta.Nhữngđôimắtbuồnbãvànhữngtiếngthởdài.Họkhôngthểuốnnắnhayđểcậutựđiềuchỉnhmìnhtheocáchmàhọchorằngcóthểchấpnhậnđược.
Nhữnglầnđìnhchỉhọcngàycàngnhiềuhơnsaunhữnghànhđộngxuẩnngốccủacậuởtrườngcũngnhưtrênphốđểgâyấntượngđếnbạnbè,nhữngkẻkhôngưacậuhaylàbấtcứai.Ngaycảkhigặp
bàmình,Charlieđãcưxửvôcùnghỗnxượcvàxấcláovớibà.Tôikhôngthểhiểunổitạisaocậutalạicóthểcưxửtồitệnhưvậyvớingườithânduynhấtcủamình,ngườiđãquantâmvàchechởchocậuvàchocậumộtchốnnươngthân.Tôikhôngbiếttronglớpcậutađãlàmnhữnggìsaulưngtôi.Trongmắttôi,cậukhángoanngoãn,mặcdùkhônghàohứnglắm.Cậutatựcôlậpmìnhngồitronggóclớpvàtựhànhhạbảnthân.TôisẽphảilàmgìđểgiúpCharlielàmlạicuộcđờitheohướngđúngđắn?
Nếucómộtlớphọccầnchươngtrìnhdạyviếttôithiếtkếriêngchocácem,thìđâychínhlàlớpđó.Lớphọcnhưmộtmớhỗnđộn.Tôiphảilàmmộtđiềugìđó.Tôicùngcáchọcsinhđềumuốnxâydựngmộttậpthểlớpđoànkếtvàbiếtquantâmđếnnhau.
Cáchọcsinhbắtđầuviếtvềcuộcsốngcủamìnhvàđứngtrướclớpchiasẻnhữngcâuchuyệnriêngtưcủamìnhvớicácbạncùnglớp.Tôithựcsựngạcnhiênkhithấycáchọcsinhcóthểviếtvàđọcchonhaunghenhữngcâuchuyệnđượcviếtbằngnhữnglờivănsâusắcsausựmấtđoànkếtvàthiếutinhthầnhọctậpmàtôiđãthấytrongbốnthángqua.
Thậmchícảnhữnghọcsinhítbìnhluậnhoặcchẳngcóýkiếngìvềviệcnàylạirấttíchcực,saysưaviếttiểuluậnvàtrìnhbàytrướclớp.
TôiquansátCharlierấtkỹ.
Đôimắtcậudánchặtvàomỗihọcsinhlúctrìnhbày,nhưngcậukhôngnóigì.Cậuimlặng.Thôngthườngthìcậulàhọcsinhđầutiênsẽcónhữnglờixúcphạmđếntácgiảbàiviết.Cậuđãkhiếncảlớpchúý,đặcbiệtlàSahara–mụctiêunhắmđếnthườngngàycủacậu,dànhchongườilênphátbiểu.Haibàiluậnđầutiêncủacậucònchưađạtyêucầuvàchưahoànthiện,nhưngsauđó,điềutốtđẹphơnđãxảyra.Charlienhậnthấyrằngcậucũngcóđiềuđểchiasẻvàcáchduynhấtlànóiđiềuđóra.Cậudõitheotôikhitôiđưanhữngghichépchocáchọcsinhviếtvềsựkhởiđầucủamình.Cậucũngmuốnthamgia.Cậuđãbàytỏnhữngđiềucậulosợtrêntráiđất.Cậuviếtvềnỗisợhãimìnhkhôngđủtốtđểmẹquaytrởlạivớicậu,sợbốsẽkhôngbaogiờrakhỏinhàtùvàsợmộtngàynàođócậusẽlàmđiềugìđótồitệđếnmứcbàsẽđuổicậurakhỏinhà.
Cácbạncùnglớp,nhữngngườivẫnthườngtỏtháiđộkhinhmiệttừnglờicậunóigiờđâylạingồiyênlặngkhicậucấtlời.Nhữngngườiđãtừngchòngghẹocậuthìlạisửngsốtkhicậuthẳngthắnkểvềnhữngnỗiđaucủamình.Saukhiđọchếtbàivăn,cậunhìnvàotrangviết,đôimắtđầyhyvọngvàdễtổnthươngcủacậurưngrưnglệ.Nhữnggiọtnướcmắttuôntràokhicậunghethấytiếngvỗtayvànhữngtiếnglahétđầykinhngạc.Tôikhôngthểquênhìnhảnhgươngmặtcậulúcđóvớinhữnggiọtnướcmắtlăndàitrênmáxenlẫnnụcườisungsướng.“Ôi,Charlie”,Saharathốtlênvàchạyđếnômchầmlấycậu.Chuyệngìđangdiễnravậy?Haihọcsinhđóthườngnóinhữngđiềuxúcphạmnhau,vậymàhômnaycácemđãchiasẻnhữngcáiômthânthiếtvànhiềuhơnthếnữa.Saharamuốnanủicậuvàcùngcậuvượtquanỗisợhãi.ĐâylàcơhộiđầutiênCharlieđãnỗlựcđểcóđượcsựchấpnhậncủamọingườimộtcáchxứngđáng.Cậusẽkhôngcònmangnhữngcáitênnhư“đồtồi”,“kẻlậpdị”,“đầnđộn”hay“ngốcnghếch”nữa.Vàcuốicùng,đốivớicậu,cuộcsốngsẽkhôngtrôiđimộtcáchvôích.
89
“Nhữnggìemlàmkhôngquantrọng.Đâylànămthứbaemhọclớp8.Embiếtlàemsẽkhôngđỗ”.DườngnhưcuốicùngthìRamirocũngkhôngchịunổinhữnggìmàcácgiáoviênlớptámcủaemnóivềmìnhđằngsaucánhcửa:”Nócóđúnglàthànhviêncủabăngnhómđókhông?”,“Tôinghekểemđãhànhhungnhiềugiáoviêncũcủamình”.
MặcdùmọingườiđềuphủnhậnkhảnăngthànhcôngcủaRamiro,Ramirolạitỏralàemcókhảnăng.
“Vậy,đạođứchoặcchủđềcủanhânsinhlàgì?”
NhữngtiếngrìrầmtronglớpđộtnhiênbịgiánđoạnbởitiếngầmỹcủaRamiro:“Thưacô!Cóphảichỉvìmộtngườicụthểnàođócónhữngmongmuốnnhấtđịnhnàođókhôngcónghĩahọphảilàngườinhưthếtrongsuốtcảcuộcđờimình?”
“Tốt,Ramiro,sựtrôngmongnàomàJoseđãvượtqua?”
“Côbiếtđấy,mọingườinghĩrằngtấtcảnhữnggìanhtagiỏilàlàmviệc,nhưnganhtathựcsựthôngminhvàthậmchícòngiúpgã
côngtửbộtấy.”
NgàythựchiệnBàikiểmtrachuẩnhóacủatuầncàngđếngần.BàikiểmtraquyếtđịnhliệuRamirocótiếptụcbịởlạilớptámtrongnămtớinữahaykhông.Vớibàithiđó,tôibắtđầunhậnthấymộtsựxuốngdốcđángkểkhôngchỉởsựtựtinmàcòntrongcáchànhvicủaRamiro.
“Này,hãybuôngthachotôi!”
Tôichạyvàohộitrường,nhìnthấyhaigiáoviênđangdồnRamirovàotườngvàhétvàomặtnó:“Ngậmmiệnglại”và“Bìnhtĩnhnào”.TôicóthểthấyRamiroquásứcchịuđựng,embịmắckẹtvàđangcốtìmkiếmbấtcứcáchnàođểthoátthân,sẵnsàngdùngđếncơbắpđốivớikẻđanggiamhãmmìnhnếucầnthiết.KhithầygiámthịáptảiRamirođếnvănphòng,Ramironhìnchằmchằmvớiánhmắtđedọavàohaigiáoviên,hìnhxămđằngsaucổemphồnglêngiậndữ.
Ngàyhômsau,tôiđếngặpemvàhỏi:“Ramiro,chuyệngìđangxảyravớiemvậy?Tạisaoemlạicótháiđộnhưgầnđây?
“Côbiếtđấy,dùemlàmgìthìcũngchẳngcónghĩalýgì.Mọingườiđềubiếtemsẽthấtbại.”
“Tạisaoemlạinóinhưvậy?Tôibiếtemđềuvượtquanhữngnămhọcbảnlềcơmà?”
Emchỉnhúnvaivàtừchốinóichuyện,hoặcđểlắngnghehaybấtkỳđiềugìkhác.
Mặcdùtuyênbốcủaemlà“biết”mìnhsẽkhôngthểvượtqua,tôithấyRamironỗlựcnhiềuhơnvàtậptrunghơnbấtkỳhọcsinhnàokháctrongnhữngngàythiđó.Emthựcsựcốgắngtrongtừngđoạnvăn,từngcâuhỏivàlàngườicuốicùnghoàntấtbàikiểmtra.
Khibiếtđiểmthi,tôiđãlolắngxemnhữngdựđoáncủamìnhcóđúngkhông:Ramirosẽđỗtrongkỳthiđóvàđượcchuyểnsanghọctạitrườngtrunghọcvàonămsau.Nhưngtôiđãsai.
Tôimởlời:“Ramiro,emsẽcócơhộiđểthilại.Tôibiếtemđãcốgắngrấtnhiều,nhưngđôikhi...”.
Ramironhìnchằmchằmvàotôivànhưnuốtlấytừnglờitôinói:“Tôiđãnóivớiemnhưvậy.”
Tôithấysựphòngthủcủaemlạinổilên.Còntôisợrằngtôiđãmấtem.
Trongbốntuầntiếptheo,emhọctạilớp“phụđạo”củatôidànhchonhữnghọcsinhthitrượt.Emđihọcđều,nhưngtôikhôngbiếtliệuemcóthựcsựhiểuhếthoặcnhớnhữnggìtôidạykhông.Khichỉcònvàingàytrướckỳthilại,tôiđứngnóichuyệnvớiRamiroởhànhlang.Emchỉnhìnvàotường,lảngtránhánhmắttôi.Sauđó,emnói:“Tạisaoemlạiquantâmchứ?Tạisaoemphảithử?Sẽchẳngcógìkháctrướcđâu.”
Tôiđãcúimìnhđểnhìnvàomắtcậubé,buộcnóphảithựcsựnhìnvàomắttôi:“Ramiro,”tôinói,“emlàngườituyệtvời.Emđãtạorasựkhácbiệt.Chínhemđãlàmnênmộtsựkhácbiệttrongcuộcđờitôi.Tôisẽkhôngbaogiờbỏem.”
Lạimộtlầnnữađếnngàythi.KhiRamirođếnlớphọcsánghômđó,cóvấnđềgìđóvớiđôimắtcủaem.Ngồisụpxuống,emnhìnchằmchằmmộtcáchbuồnrầuvàotậpsáchkiểmtravàlùacácngóntayquamáitóc.Tôiđếnbêncạnh,nhẹnhàngđặttaylênvaiemvàsauđóđãmỉmcườiđểemcảmthấyyêntâm.Emngồithẳnghơnmộtchút,mởsáchvàbắtđầulàmbàithi.
Haituầnsau,kếtquảđãđượcbáovề.Tôiđãchờđếnkhiemtớilớp.Khitôithôngbáorằngemđãvượtquatấtcảbốnbàithicốtlõi,tôicũngđãdànhmộtbàiviếtvềemtrêncuốntạpchíCácNhàvănTựdo.Trêntrangđầu,tôiđãviếtmộtghichúvềviệctôiđãrấttựhàonhưthếnàovàtôiđãchọnviếtratấtcảnhữngcụmtừmangnghĩatíchcựcmàtôicóthểnghĩrađểmôtảvềem:“truyềncảmhứng,tậntâm,chânthật,cứngrắn,quảquyết,dũngcảm...”
“Đólàem,Ramiro.Tôibiếtemcótấtcảnhữngphẩmchấtấy.Emđãlàmđược.”
Cuốicùngvượtquacảmxúckhótảcủamình,Ramironhìnvàobàiviết,nhìntôivànói:“Cảmơncô!”
90
Khichỉcònhaituầnnữalàkếtthúcnămđầutiêntôilàmviệcvớicáchọcsinhyếukém,Georgeđượcgiaochotôi.NgườiquảnlýmởGeorgenóirằngcậuấysẽ“hoàntoànhợpvớilớphọccủatôi”.Cậuthườngbỏhọc,nóivôlễvớinhânviêntrongtrường,đánhvàxúcphạmcácbạnhọc,khôngcóhứngthúgìvớiviệchọc.Ngoàiracậucònhànhviphạmtộikếthợpvớiviệcnghiệnthuốcphiệnvànghiệnrượu.Tôiđãtựhỏiliệutôicóthểthayđổiđượccáchcưxửcủacậuấychỉtronghaituầnhaykhông.
Thậtkhôngmay,Georgeđãđâmmộtngườivàomùahètrướckhinămhọcmớibắtđầuvàđãbịgiamgiữchờtòaxétxử.Banđầutôikhôngbiếtđiềuđó,nhưnglỗilầmcủaGeorgelạilàmộtcơhộichosựthayđổitíchcực.Làngườigiámsátcủacậuấy,tôiđãnhờbêngiamgiữthảcậuấyra,nhưngđiđâucậucũngphảicóchamẹhoặctôiđikèm.Thậmchícậukhôngđượcphépđimộtmìnhtừnhàđếntrường.
“Georgemới”khôngômtôi,bắtđầuchiếndịchgiúptôiđượclựachọnlàgiáoviêncủanăm,hoặccôngkhaituyênbốvềsựcầnmẫntrongviệchọccủamình.Tuynhiên,trongnămthứhai,cậubắtđầucómộtsốthànhtíchtronghọctập.Chúngtôivẫnphảitổchứccáccuộchọpthườngxuyênvớinhânviêngiámsátcậuấy,nhưngmộttiahyvọngtrongGeorgeđãlóelên.
KỳnghỉlễGiángsinhđãđến,Georgegiànhđượcgiảithưởnghọcsinhxuấtsắccủatháng.Thậtđángbuồn,sauGiángsinh,“Georgecũ”lạiquaytrởlại.Tôiđãrõlýdotạisaolạinhưvậykhitôixemcuốnnhậtkícủacậu.Mộtbảnđồtìnhcảm,đượcviếtbằngnhiềumàusắckhácnhau,chothấyràocảnlớnnhấtcủacậulà:sựlolắng.Cậubiếtrằngcậuđãtrảiquathờigiantồitệnhấtởtuổi14,vìgiờđâycậuphảiđốimặtvớihaitộidanhhànhhungnghiêmtrọngcóvũkhí.Ngàyxétxửcủacậuđangđếngần,cậugiấudiếmsựlolắngcủamìnhbằngcáchlẩntránhvàcưxửkémcỏi.Chúngtôiphảinóichuyệnvớicậuấy.
Lờihứasẽthamdựphiêntòacủatôiđãkhíchlệcậunóichuyện–mộtlờihứamàcậurấttintưởngvìtrướcđâychúngtôiđãcùngcómặtởđó.Tôigiảithíchrằngtôisẽnóilênmặttốtvàmặtxấutrongnămthángquacủacậunhưngtôicũngnóirằngcónhiềumặttốthơnmặtxấu.Tôichiasẻvớicậuvềviệctôikhôngmuốnnóivớithẩmphánlà“Georgecũ”đãtrởlại.
“Georgemới”quaytrởlạivàchúngtôicùngđiđếntòaán.ChứngcứcủabênnguyêncócơsởcònchứngcứcủaGeorgethìkémvàthiếuđộtincậy.ThậtđángbuồnnhưngkhôngbấtngờkhiGeorgebịkếtluậnlàcóphạmtội.Giờđâynỗilocủacậulàphảiởchungmộtcănphòngtốivớicơngiậnvànỗibuồn.
Tạitòaán,tôivànhânviêngiámsátcậuấyđãnóivềnhữngthànhtíchmàGeorgeđãđạtđược.CácbảntườngtrìnhcủachúngtôiđãtácđộngđếntòaángiúpGeorgenhậnmộtbảnántreobốntháng.Điềuđócónghĩalàcậukhôngphảivàotù,thayvàođó,Georgephảiởlạitrường,chấphànhlệnhgiớinghiêmvàtránhxarắcrối.
Georgerangoàiđểtậnhưởngngàycuốituầnvàngaytứcthìphávỡlệnhgiớinghiêm.Cậubịbắtvàlạimộtlầnnữaphảivàotù,nơimàcậusợbịtốngđixavìcậugâyrối.Khithấycậuấy,tôihỏiliệutôicóthểgiúpgìcậukhông.“Cóạ,”cậuấytrảlời.“EmđanghyvọngthầymuachoemmộtcuốnNhậtkícủaNhữngnhàvănTựdo.Vàemcóthểcómộtvàiquyểntruyệnkhông?”
Támthángtrước,Georgesẽgầmlênvớiviệcgợiýđọcsách.Bâygiờcậumuốncáccuốnsáchchứkhôngphảinhữngquyểntruyệntranhhaycáctờtạpchínhiềuhìnhảnh.Tôivộivàngchạyrangoàimuasách.Tôirấttựhào.Tôinghĩ:“Chà!Cậuấymuốnđọcsách”.Thậtkhôngmay,niềmđammêđọcsáchcủacậuấygiờđâykhôngthayđổiđượcnhữnglỗilầmmàcậuđãgâyra.Tòatuyênbốgiamgiữcậuấyđếntậnbangàytrướckhikếtthúcnămhọc.
Trongthờigianbịgiam,Georgeđãgọichotôivàilần.Cậumiêutảbêntrongtùnhưthếnào.Cậunóivềnhữngcăngthẳnggiađìnhvàhỏivềlớphọc.
Khicònkhoảngbatuầnthìkếtthúcnămhọc,tôiđãnhậnđượcmộtcuộcđiệnthoạibấtngờtừGeorge.Sẵnsàngđónchờđiềutồitệnhất,tôingheđiệnthoại.Lolắngcủatôilàsai.Thựcra,đánglẽđólàmộttrongnhữngcuộcđiệnthoạivuivẻvàđánggiánhấttrongsựnghiệpgiảngdạycủatôi.Georgeđãđộtnhậpvàovănphòngởtrungtâmcảitạođểgọichotôi.Cậuấymuốnđượcgiúpđỡ.Nhânviêngiámsátcậunóirằngcậusẽkhôngphảithamdựbabuổihọccuốicùngởtrường.NhưngGeorgemuốnquaylạitrườngvàxinđượcquayvềlớpcủatôi.
Lớphọcđãchậtcứnghọcsinh.Tôisẽlàmgìvớimộthọcsinhchỉhọcbangàycuốicùngcủanămhọc?Tôiđãtựhỏimình.Lýtrícủatôinói“không”,nhưngtráitimtôibấtchấpnguyêntắcvàhétlên“có”.TôikhuyênGeorgequaylạilớpkhimãnhạn.
Tôingạcnhiêntrướcnhữnggìchúngtôiđãcùngnhauvượtqua–Georgemuốnởlạitrường.Thậtlàmộtcáikếtkịchtínhchonămthứhailàmviệcvớihọcsinhcábiệtcủatôi.
91
Tạibàntiếpbệnhviện,tôiđãyêucầuđượcgặpemtraitôi.Khitôiđangnóichuyệnvớinhânviêntiếptânthìmộtnhânviêncảnhsátđiđếnvàyêucầuđượcthẩmvấntôivềvụviệccủaemtraimình.Theonhânviêncảnhsát,emtraitôiđãbịbắntrongmộtvụcướp.Choángváng,tôinhậnrađãđếnlúcngườicontraicủanhàthuyếtgiáodựavàolòngtinbêntrongconngườimình.Haituầnsau,khitôigặpJustin,hìnhảnhemtraitôilạihiệnlêntrongtráitimtôi.
Justinlàkiểungườidứtkhoát,thíchđểý.Hàngngàycậuấyđivàolớpvớidángđiệurất“Justin”.Tôibiếtcậuấyrấtthôngminh,chodùcậuấycốgắngchegiấuđiềuđóbằngnhữngngườicậuấychọnlàmbạn.Mộtngôisaobóngchàyluônluônănmặcđểgâyấntượng,Justinrấtđượccácnữsinhyêuthích.Cậuấyrõrànglàmộtngôisaotrongtâmtrícủacậuấyvàmọingười.Vìthế,tôitựhỏilàmsaođểchạmtớitâmhồnem.NhưngchínhJustinđãchỉchotôilốivàotráitimcậuấy.
MộthômJustinchặntôilạisaukhitanhọcvàhỏi:“Thưathầy,emcóthểnóichuyệnvớithầyđượckhông?”
Tôitrảlời:“Tấtnhiênlàđượcchứ,emcóchuyệngìvậy?”
Tôiđểýthấycậuấyrấtdèdặttrênlớphọc.Thườngthìcậuấyrấtsôinổivàphatròvớimọingười.
Justinnói:“Emmuốnnóivớithầymộtchuyệnmàemđãgiấu”.Justinnóirằngcậuấyđãđểmấtngườiemsinhđôicủamình,ngườimàcậurấtthânthiếtvàyêuquý.Justinvàngườiemsinhđôilớnlêntrongmộtgiađìnhkhácthường.Saukhibốmẹlythânvàbạolựcbăngnhómđãcướpđimạngsốngcủaemcậu,Justinđượcgửiđến
sốngnhờởnhiềugiađìnhkhácnhau.Hàngngàycậuphảichốngchọithếnàođểtránhdínhlíuđếnphápluậtbởivìhàngngàycậuphảiđốimặtvớinhữngtrậnẩuđảhaymộtngườibạnnàođóbịbắtgiam.Cậugặpnhiềuphiềnhàvớitòaán.Sauphiênxétxửcuốicùng,cậucócơhộithamgiachươngtrình“cơhộithứhai”giúpcậubắtđầulạitừđầu.Tôiđãkýtênthamgiavàochươngtrìnhđóvớicươngvịlàmộtcốvấn.
Khiaiđónóirằngtôithậtđiênrồkhimuốnlàmviệcvớinhữnghọcsinhcábiệtnày,tôinóivớihọrằngtôinhậnramìnhcầnphảilàtácnhânthayđổicuộcsốngcácem,cầnphảiphụcvụởnhữngnơicầnmình.KhingheJustinnóitôicóthểcảmnhậnđượcnỗiđaumàcậuđãchịuđựng.Justinphảitrởthànhmộtngười“đànông”ởcáituổimàhầuhếtcácbạncùnglứabắtđầuhọccáchđixeđạp.Ngườiemtraisinhđôiyêuquýcủacậuđãbịđánhđậpvàvứtchotrôisôngbênngoàithànhphố.Điềuđókhiếntôinghĩđếnemtraitôivẫnđangnằmtrongbệnhviện.
“Emrờibỏcuộcchơiđểcứuđờimìnhvàtrởthànhmộtcáigìđó,”Justinnói.Ngườiemsinhđôicủacậuđãtừngmơướcđượcvàođạihọc.Justinthềsẽtiếptụcthựchiệnướcmơcủaemtraikhicậuluônnhớmãihìnhbóngcủaemmình.NhưngkhiJustinđếnthămmộcủaemmìnhthìcậupháthiệnrarằnggiađìnhcậuđãkhôngđặttấmbiamộđểnhậnbiếtnơichôncấtcậuấy.
Cậunói:“Lýdoduynhấtđểemlàmviệclàcóthểmuađượcmộttấmbiamộđểđặtlêntrênngôimộcủaemtrai”.Ngừngmộtlúc,cuốicùngJustinnói:“Cámơnthầyđãlắngngheemnói”.
TôilàđôitaimàJustincầnđểlắngnghenhữngđiềucậumuốnnóivàthựcsựtôiđãlàmnhưvậy.Kểtừngàyđó,tôitìnhcờgặpvàihọcsinhcóhoàncảnhtươngtựnhưJustin.Hàngngày,tôicốgắngtruyềnniềmtinvàhyvọngchocácem,giúpcácemtìmcáchchuyểnhướngcuộcsốngđểtậndụnghếtkhảnăngtiềmtàngtrongcácem.
Giờđây,Justinđanglàmviệcđểthựchiệnướcmơtốtnghiệptrườngtrunghọc.EmtôivàJustinđãchỉchotôibiếtcáchtrântrọngcuộcsốngnhưthếnào.Giờemtraitôivàtôiđãđồngýgặpnhaudưới“Ánhđènđêmthứsáu”đểủnghộJustin.MỗilầnJustinghibànthắnghaythamgiamộtcuộcthiđấunàođó,chúngtôiđềuởđóđểcổvũchocậu.ChúngtôiđãnhậnJustinlàmngườiemdanhdựcủa
mình.
92
JacobmạodanhGrimReapermộtlầnnữa.Emkéocáimũđentrùmlênđầuchỉđểlộđôimắt,đầuhúcvàocáighếphíatrướcvàtỳcằmlêntay.Haimắtcủaemtrũngxuống.
“Jacob,mọichuyểnổnchứ?”Tôihỏinhỏkhiemngẩngđầulên.
“Vâng,ổncả”
Emngủtiếptrướckhitôicóthểnóitiếp.
Tôinói:“Jacob,hãyngồivàoghếbêncạnh,emmuốnnóigìvớitôià?”
“Khôngcógì”giọngnóithoátraquachiếcmũtrênđầukhiemchốngvàotaycủamìnhgiốngnhưmộtđứatrẻtìmsựthoảimáitrongbụngmẹ.Sauđó,chúngtôiđềuimlặng.
Chỉcònngàynữalànămhọckếtthúc.TôivàJacobvẫnkhôngnhìnnhau.Sựimlặnglàtoànbộnhữnggìchúngtôichiasẻtrongsuốtcảnăm.Ngàymai,cáccánhcửachínhsẽmởravàđónglại.Họcsinhcuốicùngsẽrờitrườngsaubuổihọccuốicùng.Jacobsẽtạmbiệtlớpcủachúngtôi.Tháchthứccủatôibâygiờlàlàmsaođểnóilờichàophùhợpnhất.
Buổihọccuốinămnaysẽkhác.Tronghaituần,tôiđãthứcdậyvàomỗisángvàsuynghĩnhưthế.Tôiđãsuýttinđiềuđó,nếukhôngvìhìnhảnhJacobđãlắcđầuvàquaylưnglạivớitôi.Tôiđộtnhiêntrởthànhmộtngườiđànôngđibộtrênbãibiển,cốgắngnémtấtcảsaobiểntrởvềđạidương.Tôicầntraochohọcsinhcủamìnhthứgìđómàmãimãikhôngthểbịvỡ,lụitàn,mờnhạthaymấtđi.Mộtmónquàcácemsẽmangtheomìnhtrongnhữngnămsắptới.Mộtmónquàsẽtồntạilâuhơnnhữngbứctườngbằnggạchvàximăngquanhchúngtôi,vàmạnhhơncảhai.Mộtmónquàcóthểxóađimọisựimlặng.
Vìvậy,tôiđãđưachocácem51sợichỉ.Mộtsợichỉdàibuộcquanh50sợingắnhơnvàtạothànhmộtchuỗihạt.Đólàthứmà
nhữngnhàvănnghiệpdưgọilà“ấmápnhạtnhoà.”Tấtcảhọcsinhđềutraochonhaunhữngchiếcvòngđórồimỗiemdịchchuyểnđoạnđótừvòngcổcủamình,buộcnóvớivòngcổcủangườikhác.Mỗilầnmộtđoạnvòngđượctraođổi,cácemlạikhenngợivàcảmơnbạnkhác.
Vàongàycuốicùngcủanămhọc,87họcsinhvàsáuthầycôgiáotựhàođeonhữngchiếcvòngquanhcổmình.Tôinínthởvàtaytôicứngđờ.Đầutiêncácemhọcsinhđiđilạilạiquanhphòngmộtcáchngậpngừng,rồisauđónởnhữngnụcườitươi,vàcảphònghọctrànngậpkhôngkhíhàohứnggiốngnhưkhánđàichậtkínkhángiảtạimộtbuổihoànhạccủaLedZepelin.
Chúngtôitảnratrongnhữngtiếngcườikhúckhích,nhữngcáiômvànhữnglờicảmơn.
Jacobđichầmchậmđếntôitrongnhữnggiâyphútcuốicùng.Emcao,nhưngvaigụcxuống.Emđểđầucủamìnhrủxuốngnhưthểemđangtránhmộtôcửathấp.
“Cảmơnthầyvìđãlàmộtgiáoviêntốt”,emnóitrongkhibuộcsợichỉmàuxanhlácâycủaemvàosợidâycủatôi.
Tôiđợichođếnkhiemnhìnlên,màumắtcủaemgiốngmàumắtcủachatôi.
“Jacob,thầynghiêmkhắcvớiemvìthầyquantâmđếnem.Emlàmộthọcsinhngoan.”
“Thếạ?”emnhìnthẳngvàotôi,tìmsựnghingại,tìmsựngậpngừng,tìmnhữngđiềumàquánhiềungườikhácđãthểhiệnđốivớiem.
Tôiđặthaitaylênvaiemdịudàng,rồidựngthẳngngườiemlên.
“Đúng,Jacobạ.”
Embướcđisaukhimộtchiếcvòngcổcủatôiđượcbuộcvàocủaem.Mộtnụcườidầnrộngmởtrênmặtem.Tôilùi
lạivànuốtnướcmiếngvàocổhọngkhôkhốccủamình.Cảthế
giớinhưđangquaychậmlại.Tôibiếtmộtngàynàođó,khithậmchícảnhữngkýứckhácđãmấtđi,tôivẫnsẽnhớgiâyphútnày.
Ngàycuốicùngquađinhanhhơn.Mộtcáiômvộivãtạicửahaymộtcáichạmtaynhanhrồicácemrẽquagóchànhlangvàbiếnmất.Nhữngchiếcxebuýtcứlănđi,trongkhinhữnghọcsinhvẫytayliênhồitừcửaxemởmộtnửavàhétlênnhữnglờimạnhmẽ.Nhữngconsóngvỗnhẹvàobờcáttrầntrụikhicácconsaobiểnđãtrởvềvớilòngđạidương.Rồimọithứimlặng.
93
“Vậythìemsẽbỏhọc.”
Nhữnglờiđóthốtratừmiệngcậubé16tuổinhưthểcậuđãtậpnóinótừtrước.Nhưngđâykhôngphảilàmộtvụbỏhọcthôngthường.Trướckiacậuchưabaogiờnóinhữnglờiđó.
Mikelàmộthọcsinhthôngminh,trongnămvừaquađãthayđổitừmộthọcsinhlườinhácthànhmộthọcsinhcótiềmnăng.Cócảmgiácnhưthểmộtngàycậubỗngnhiênthứcgiấcvànhậnrarằngmìnhthựcsựcầnphảichuyêntâmđếnviệchọc.
Giờthìcậuấysắpbỏhọc.
Cậuấyquyếtđịnhnhưvậyngaysaukhitrượtmônthuyếttrìnhcủamình.Ởngôitrườngnày,tấtcảhọcsinhđềuphảithamgiabuổikiểmtrathuyếttrìnhcuốimỗinămhọcđểchứngtỏmìnhđãsẵnsànglênhọclớpcaohơn.Nếukhôngquađượcbàithuyếttrìnhnày,cácemsẽphảihọclạimộtnămnữa.
Miketrượtkỳthinàyvìcậuấytrìnhbàythiếumấtmộtphần:sángtạotronghọctập.Cậuấyđãbỏnóra.Tintốtchotoànbộhọcsinhtrongtrườnglàcácemcónhiềucơhộitrìnhbàynếutrượtlầnđầu.NhưngtinkhônghayđólàMikeđãquyếtđịnhrằngmọithứtrongtrườngnàyđềuvônghĩa,rằngmìnhcónhiềuviệctốthơnđểlàmvàmìnhsẽbỏhọc.
“Mike,đừngbỏhọc,”bạncủacậunàinỉ.
“Mike,nếuconbỏhọc,mẹsẽkhôngchoconvềnhànữa”bốmẹ
cậuấycảnhbáocậu.
NhưngMikeđãquyếtđịnh.Cậukhôngthayđổiýkiến.Cậuvụtchạyrangoài.
Lúcđó,Jasontừngoàichạyvàolớpvớimộttờthôngbáo:“Xinlỗivìtớcắtngang,nhưngthầyhiệutrưởngyêucầutoànbộhọcsinhcấphairangoàichỗbậcthangởcửachính.”
Tôithựcsựkhôngbiếtcóphảihiệutrưởngđãbanralệnhnày,dùđồngtìnhvớinó,haykhôngbiếtgìvềnó,thìchuyệnđóvẫncứdiễnra.Nhưngbỗngnhiên98họcsinhcấphaivàbốnthầycôđứngởnhữngbậcthangphíatrướcđangcốgắngthuyếtphụcMikevàolớp.
Trongsuốt45phút,toànbộsốhọcsinhcấphaicùngvớicácthầycôđứngbênngoàivànàinỉ.Cầuxin.Nịnhnọt.Khóc.Nghekhótinquáđúngkhông?Đúnglànhưthế.
“Mike,nghetớnóinày”,Carolina,mộthọcsinhluôngặpkhókhăntronglớptôisuốtcảnămhọcnhưnggầnđâyemđãcónhiềutiếnbộtronghọctậpnói:“Nếucậucầnbấtcứđiềugì,hãynóitớbiết,chúngtớsẽgiúp.Nếucậumuốnđỗmônhọcnào,chúngtớsẽlêntrườngđểxinchocậungaybâygiờ.Tớluônởbêncậu!”.Đólàmộtcôbéđãphảivậtlộnvớimọibàitậptôigiao,nhưnggiờđây,khingườibạncủaemcầnemnhấtthìcôbéđãthểhiệnđượcrằngemtinvàochínhmình,vàongôitrườngthânyêucủamìnhvàluôntinvàoMike.
ĐếnlượtRodneylêntiếng:“Mike,anhđã18tuổirồi,anhchưabaogiờtừbỏ.Anhđanghọclớp10.KhianhđếnMỹ,họnóirằnghọkhôngthểnàochấpnhậnbảngđiểmcủaanhvàanhđãphảihọclạichươngtrìnhphổthông.Nếunhưanhcóthểlàmđược,thìemcũngcóthểlàmđiềuđó.”
RodneyđếntừJamaica.Lầntôigặpcậuấykhicậuấylàhọcsinhnămnhất,tiếngAnhcủacậuấyrấttồi,tôiđãbịsốcvềkhảnăngviếttiếngAnhcủacậuta.Tôichưabaogiờhỏicậutabaonhiêutuổi,quákhứcủacậuấyrasaohaysựquyếttâmcủacậuấynhưthếnào.
Cácemthaynhaunói,lầnlượtkểvềnhữngcâuchuyệncủamìnhchoMikenghevàđưaranhữnglờiđềnghịgiúpđỡMike.Khinhìnvàođámđôngtrướcmặt,tôithấyhàngtrămhọcsinhđãcùngvượt
quacácranhgiới–cùngviếtvàđọchồiứccủamình,cùngđóngvai,cùngtranhluận,cùngthamgiavàocáchoạtđộngcủaCácNhàvănTựdo,vàcùngkhócvớinhau.TôibiếtrằngnếunhưnhữngđứatrẻnàyđãkhôngbướcrangoàivùngantoàncủamìnhhoặcđượcchiasẻnhữngbímậtsâuthẳmnhấtcủamìnhtheocáchcủaNhữngnhàvănTựdothìgiờcácemsẽkhôngởđây.Mặcdùnhữngngườikhácdườngnhưđangkhóc,tôilạithấyngạcnhiênbởisựthànhcôngmàvụviệckhôngmaynàyđãlàmlộra.
ThếnhưngMikevẫncốchấp.
Cuốicùngcácthầycôphảiđếnvàkhuyênhọcsinhtrởlạilớphọc:“Mikephảiđưaraquyếtđịnhriêngchomình,còncácemthìcầnphảitrởlạilớphọcthôi.”Cảđámđôngkhôngthểtinđượcrằngchúngtôilạidễdàngbỏcuộcđếnnhưvậy,nhưngtấtcảchúngtôibiếtrằngMikesẽtrởlạivàongàymai.
NhưngMikeđãkhôngtrởlại.Ngàyhômsauvàcảngàyhômsaunữa.Bọntrẻkhôngcònbàntánvềcậuấynữa.Cácthầycôthìnghĩrằngcầnphảixoátêncậuấytrêndanhsáchlớp.Trườnghọccủachúngtôibắtđầunhưmộtngôitrườngngoạiôđiểnhình,nơimàviệcbỏhọcđượccoilàchuyệnthường.
Khinămhọckếtthúc,tấtcảcácgiáoviênmiệtmàichấmnhữngbàitậpxếpchồngtrênbànmìnhcảthángvừarồi.Tôikhôngphảilàngoạilệ.TôiđãtìmthấyvàchấmđiểmbàitậpcuốicùngcủaMike.Sẽlàsainếutôikhônglàmthế.
Tôiquyếtđịnhtrảlạibàitậpvàchohọcsinhviếtcảmnhậnvềnónhưmộtcáchđểkếtthúcnămhọc.Khitoànbộhọcsinhvàolớp,cácemnởmộtnụcườitươi.Tôikhôngbiếttạisaochúnglạilàmvậy.RồitôinhìnthấyMikeđivàovàđếnchỗngồicủacậuấy.
“Tốtlắm.”Tôivuivẻnóivàđưachocậuấybàitậpcủacậu.Tôicòntựhàovềcậuấynhiềuhơnkhicậuđãvượtquađượcbàithuyếttrìnhvàlênlớp11.Giờ,nếubạnhỏicậuấy:“Emcònnhớcáingàyemđòibỏhọckhông?”Cậuấymỉmcườinhưthểnóchưabaogiờxảyra…
94
Sánghômqua,tôitớibếnxebuýtđểđưaDeJuanvàotrườnghoànthànhbàitậpcuốicùngcủamìnhtrướcbuổilễtốtnghiệp.DeJuankhôngcónhà,emsốngnayđâymaiđó,chamẹemđãđuổiemrakhỏinhàvìkhôngmuốnliênquangìđếnem.
“DeJuan,làmơnđi.Emhãyquaytrởlạitrườnghọcvớitôivàhoànthànhnốtnhiệmvụcủamình.Chỉcònmộtsốviệcnữacầnphảihoànthành.Nósẽkhiếncuộcđờiemthayđổi.”
Bềngoàitôitỏravuivẻnhưngthựclòngtôimuốnhétvàomặtem.Lúcđó,tôirấttứcgiận.
“Chuyệngìđãxảyravậy?Tôirấtlolắngchoem.Tôinghĩrằngchúngtađãcómộtmốiquanhệtốt,tôikhôngnhậnđượctintứcgìvềemsuốthaituầnqua.Emđanglàmchochínhmìnhvàtôithấtvọng.Emđangnghĩgìvậy?Tôichỉcómộtlờiđểnóvớiem,đólàtốtnghiệpvàemsẽtốtnghiệp.”
Tôilạiđangđộngviênmộtcậubéđangsaythuốcđếnnỗitôikhôngchắcemsẽhoànthànhđượcnhữnggìmìnhcầnlàm.Emkhôngtrảlờitôi,chỉbướcđimộtcáchyênlặngtrênđườngđếntrườngcùngtôi.Tôibắtemuốngmộtcốccàphêvàănmộtchútđiểmtâmsángđểtỉnhtáohơntrướckhibắtđầu.
Emchỉcònmộtítviệcphảilàmtrướckhihoànthànhtínchỉcuốicùngcủamình,nhưngphảicóngườibuộcemlàmviệcđó.Embiếtphảihoànthànhbàitậpvìchúngtôikhôngphátkhôngbằngtốtnghiệp.Emđãhoànthànhbàitập,chứngtỏemthôngminhnhưthếnào.Tôiđậptayemkhichúngtôinộptínchỉcuốicùngcủaemlêncánbộđàotạo.
Đócóphảilàlýdotạisaoemđếnbếnxebuýthaykhông?Cóphảiembiếtsẽcóaiđónhìnthấymìnhvàsẽđưaemđếntrường?Tôiđãkhôngtìmđượcemtrongnhiềungày.Dùsaođinữathìemcũngđãhoànthànhbàitậpcủamình.Liệuemcóđếnlễtốtnghiệpkhông?
Nhớlạithờigiantrước.Nhữngcáituaruaởmũđãbịđứt,nhữngcáimũđượctunglêncao,bảnhànhkhúc“PompandCircumstance”đượcnổilênvà58sinhviêntốtnghiệp(trongđócócảDeJuan)tựhàođirakhỏihộitrường.Emđãtốtnghiệp.Lễtốtnghiệpđãđánhdấumốccuốicùngcủahọcsinh.Giờthìcácemsẽtiếnbướcmà
khôngcótôibêncạnh.
Khinhìnkỹkhuônmặtmọingười,tôinhậnrarằngkhôngcóaiđếnvìDeJuan,khôngcóaihoanhôkhiembướcqua,khôngaichúcmừngemsaubuổilễ.Giađìnhemkhôngbiếtemđãtốtnghiệphaysao?Đâyquảlàmộtthànhcônglớn,emlàngườiđầutiêntronggiađìnhgiànhđượcbằngtốtnghiệp.Khôngaiquantâmsao?
Giánhưtôikhôngnghingờgì.MìnhđãgiúphaychỉđộngviênDeJuan?Emđãhọctrongtrườngchuyểntiếpquálâu.Tôiđãkéoemđi,khóccùngemkhiemvướngvàovòngxoáybạolựcvônghĩavàbấttận,đãcanthiệpcáccuộctranhcãi,đánhlộncủaem,vàvuimừngvớiemkhiemthànhcôngtrongcuộcsốngcũngnhưtronghọctập.
Thầyhiệutrưởngnóinhữnghọcsinhtốtnghiệpchínhlà“nhữngngườichiếnthắng”vàdiễngiảkháchmờibảocácemphảiđươngđầuvớihoàncảnhcủamìnhmàkhôngtừbỏhoặcnhượngbộtrướccácáplực.Cácemsẽlàmđượcchứ?Cácemcóvượtquađượctấtcảnhữngràocảncủasựbấtcông,đóinghèo,giađìnhtanvỡ,thuốcphiện,rượu,bạolựcvàcảnhữngkhókhănkháccóthểtiếptụcxảyravớicácemhaykhông?
TrongsuốtquãngthờigiandạyDeJuanvàtoànbộthờigianởbuổilễtốtnghiệptôikhôngngừngsuynghĩ:“Liệucóphảimìnhđãgiúpcácemhaykhông?Phảichăngtôiđãkhiếncácemlệthuộcvàomình,haytôiđãgiúpcácemchờđóntươnglaivớisựtựtin?”Nhữngcâuhỏinàycứluẩnquẩntrongđầutôi.
Tôiđãnghĩvềbốnhọcsinhbịbắttrongvụnổsúngcáchđâyhaitháng.Liệucácemcóthànhcôngđượckhông?
Haihọcsinhtrongsốđóđãquaytrởlạitrườnghọcđểhoàntấtbàitậpcủamìnhtrướckhibuổilễtốtnghiệpdiễnramặcdùcácembịmấtmộtphầncơthểvàcónhiềuvếtthươngdosúngbắn.Jemaineđixelănlênsânkhấuđểnhậnbằngtốtnghiệpcủamình.Emcóthểsẽphảingồixelănsuốtđời.Marcuschốngnạngđitrênsânkhấu.Haihọcsinhkhácnóirằngcácemsẽcốgắngđểhoànthànhbàitậptronghènày,nhưngcácemcólàmđượckhông?
Tôimuốnđượcđicùngvàbảovệtừnghọcsinh.Tôimuốngiúpcácemhọcđạihọchoặcđượcđàotạomộtnghềnàođóvàrồinhìn
cácemtrởthànhnhữngcôngdântốt.Dừnglại.Đủrồi.Tôiđãcốgắnghếtsức.Tôisẽphảiđểcácemtựbướcđi.Cácemsẽthànhcôngvàchinhphụcđượcmọitrởngại.Tạisao?Vìtôiđãchocácemthấyrằngtôiquantâmđếncácemnhưthếnào,vìcácemđãđượcgiáodụctốtvàvìcácemđãđạtđượcnhữnggìtốtđẹpnhất.Mỗihọcsinhđềurấtthôngminh,sángtạo,đầynhiệthuyết–đặcbiệtlàDeJuan.Tôibiếtcáchọcsinhcủamìnhđãđượctrangbịđầyđủkiếnthức,cácemsẽlựachọnchomìnhmộttươnglaitốtđẹpnhấtvàgiúpíchchomọingườixungquanh.
Khôngphảitôiđanganủimình.Tôitinvàomình.Tôilàmộtgiáoviên.
95
Tôimởcánhcửasắtnặngtrịchvàđivàotrongphòng.Cómộtcáibàntrònlàmbằnggỗsồi,cùngvớimấychiếcghếmàuđenđượckêxungquanh.Giásáchnhuốmmàuđỏhồngđượcđẩyvàotường.Khoảngtrốngcònlạitrêntườngđãđượcdánkín–nhữngtấmápphíchđầynhữnglờiđộngviênvuivẻgiờđãtrởthànhgiấydántường.Ởmặttrướccủacănphònglàmộtcáibảngtrắngvàmộtbảngđiệntử.Dùvớitấtcảnhữngđồđạcđóthìcănphòngcũngvẫntrốngrỗng.
Hômqua,chúngtôiđãtổchứclễtốtnghiệplầnthứhai.Haingàynàylàhaingàyvấtvảnhấttrongsuốtcảnăm.Từđầunămhọc,khitoànbộhọcsinhcủatôivẫncòncảmthấysợsệt,khôngbiếtrằngmìnhsẽgặpphảiđiềugìvàkhinàođiềuđósẽđến,chođếnngàycuốicùngkhitấtcảhọcsinhđềuvuimừngvìsắpđượcvềnhà,tấtcảnhữngkỷniệmchúngtôicùngnhautạoragiờsẽởlạiđâyvớitôi.Nhữngthiênthầntừngkhôngcócánhcủatôiđãrờiđiđểrènluyệnđôicánhcủamìnhvàbaylên.
Đầutôivẫnđaunhưbúabổvìhômquatôiđãkhóc.Bọnnhỏcũngđãkhóc.Rồichúngtôicùngtựanủi:“gặplạisaunhé”vìchúngtasẽkhôngbaogiờ“chiatay”nhau.Chúngtôisẽmãiởbênnhau,khôngbaogiờrờixanhau,chỉlàđixatrongvàithángthôimà.Giờđãđếnlúccácemphảiápdụngnhữnggìđãđượchọcvàotrongcuộcsốngcủamình.Cácemphảitựbaytrênđôicánhcủamình.Chúngtôisẽkhôngbaogiờnói“tạmbiệt”vìtôisẽluônởbênkhicácemcần.
Vìvậy,hômnayđây,chỉcònmìnhtôitrongcănphòngtrốngtrải.Khôngcònnhữngtiếngcười,khôngcònnhữngđiệunhảyvàkhôngcòncảnhữngcáiôm.Nhưngtrướckhitậnhưởngniềmvui,trướctiênchúngtôiphảihiểuđượcquákhứ.Nhữnghọcsinhcủatôiđếnđâyvớinhữngbiệtdanhđãđượcđặtsẵn.Cácemtinvàonhữngtừngườikhácdùngđểmiêutảmình.Khitôinóivớicácemrằngtấtcảnhữngđiềuđósẽđượcbỏlạiđằngsaukhicácembướcvàolớptôi,cácemđãkhôngtintôi,mặcdùtôicóthểnhậnrarằngcácemrấtmuốntin.Nhưngđếnkhitốtnghiệp,cácemđãnhậnragiátrịcủamình.Cácemrờiđicùngvớinhữngmụctiêulớn,ướcmơvàhoàibão.Lầnđầutiêntrongđời,cácemsẵnsàngtheođuổimụctiêucủamình,sẵnsàngchờđónthànhcôngphíatrước.
Cáccộtmốcđượctạorahàngngàytrongcănphòngnày.Khimộthọcsinhnhìnvàotôivànóirằng:“Emthựcsựthôngminh,”khimộthọcsinhhiểurađiềugì,nógiúptôicảmthấyhạnhphúcvàcuộcsốngnàycóthêmnhiềuýnghĩa.
Tôinóivớicácem:“Chỉvìcácemđãcónhữnglựachọnsailầmkhôngcónghĩacácemlànhữngngườixấu”.Tôinóiđinóilạivớicácemnhữnglờiđó,chođếnkhicácemhiểu.Tôicóthểthấycácemtinvàochúng–trongdángđiệu,vàquantrọngnhấtlàtrongmắtcácem.
Giờthìtấtcảđãbướcđivàbắtđầumộtcuộcsốngmới.Tôithìởlại,cốgắngtiếptụccôngviệccủamình.Tôicónhữngtấmápphíchđểtheodõi,đồđạcđểmua,vàmộtcănphòngđểlấpđầy.Cănphòngcủatôicólẽhômnayđãtrốngrỗng,nhưngsẽsớmcómộtnhómnhữngthiênthầncócánhkhácxuấthiện.Khiđiềuđóxảyra,chúngtôisẽlấpđầycănphòngnàymộtlầnnữa.Chúngtôisẽlấpđầynóbằngtìnhyêuthương,nụcười,âmnhạcvàtrêntấtcảlàsựthànhcông.
KỳvọngcùngngườigieohyvọngCHUẨNBỊĐÓNNGÀYNHÀGIÁOVIỆTNAM(20/11),trêntay
tôilạicótácphẩmNgườigieohyvọngcủacácnhàvăntựdovàErinGruwell(Mỹ),doanhNguyễnMạnhHùng,GiámđốcCôngtyCổphầnsáchTháiHàgửitặng.TrướchếtphảicảmơnTS.NguyễnMạnhHùngvềtấmlòngcủaanhvớicácnhàgiáochúngtôi.Anhbiếttôilànhàgiáolâunăm,lạicótrườngTHPTĐinhTiênHoàngnơicónhiềunhàgiáoHàNộicũngđanglàmcáiviệccủa“Ngườigieohyvọng”nhưcácnhàgiáoHoaKỳđãlàm,nênanhđãtặngsáchđểkhíchlệchúngtôi.
ViệtNamchúngtapháttriểnchậmhơnnướcMỹnhưngcũngđangtrênđườngđồnghànhcủasựpháttriểncủanềnkinhtếthịtrường.Trẻemtrongcácgiađìnhmắctệnạnxãhội,bịlytán,bịbạongược…đềubịthiệtthòivàcầncónhữngtấmlòng,côngsứccủanhữngngườithầy,nhưnhữngnhàgiáoHoaKỳđãlàmchohọctròcủahọ.VàvìthếchúngtôicũnghếtsứctựhàovềcácnhàgiáoViệtNamchúngtacũngcótấmlòng,cũngnhiềusángkiến,kiêntrì,nhẫnnạigiúpđỡcácembịrơivàonhữnghoàncảnhkhókhăn–tínhcáchcủacáchọcsinhnàypháttriểncólúckhôngbìnhthường,nếukhôngcóngườichiasẻ,khôngngườidìudắtthìcácemkhóvượtqua,khóthànhcôngtrongcuộcsống.Tathửhìnhdung,nếukhôngcónhữngbàntaynhânáicủanhữngngườithầy,liệusốngườimắctệnạnxãhộitrởthànhtộiphạmcógiảmđượckhông?
Nếutậphợpnhữngkinhnghiệm,nhữngmẩuchuyệncủacácnhàgiáoĐinhTiênHoàng,chúngtôichắckhôngthiếunhữngcâuchuyệncảmđộng,đầytínhnhânvănnhưcácnhàgiáoHoaKỳđãlàm.TrườngĐinhTiênHoàngcũngcónhữnggiáoviêngiỏi,theocácnghĩamàcácnhàgiáoHoaKỳquanniệm.“Giáoviêngiỏiphảichohọcsinhcủahọthấyhọyêuthíchnhữngđiềumìnhdạy”,“vàlàmchohọcsinhthíchthúvớiđiềuđó”,“vàbạnphảiđốimặtvớigiátrịcốtlõicủanghềdạyhọc:ranhữngảnhhưởngcóýnghĩađếncuộcsốngcủacácemhọcsinh”.Vàđiềucaocả,cácbạnphảigiúpchohọcsinhcủamìnhcósựbìnhyênđể:
Chấpnhậnnhữngđiềuconkhôngthểthayđổi.
Lòngcanđảmđểlàmthayđổinhữngđiềuconcóthểvàtrítuệđểnhậnrasựkhácbiệt”.
CólẽkhôngthểkểhếtrađâynhữngđiềutâmđắccủacácnhàgiáoĐinhTiênHoàng,HàNộivới95mẩuchuyệncácnhàgiáoHoaKỳthểhiệntrongNgườigieohyvọng.
TácphẩmNgườigieohyvọngmộtlầnnữagiúpmọingườichiasẻnỗivấtvả,giantruâncủanghềdạyhọc.Songhơnthếnữa,nócòntoảsángtâmhồncaocả,sứmệnhvinhquangcủacácnhàgiáo.Vàhọkhôngchỉ“gieohyvọng”màthậtsựlàngười“vuntrồngtươnglai”.“Nguyênkhícủamỗiquốcgia”khôngthểcóđượckhikhôngcómộtnềngiáodụcchânchính,hiệuqủa.Aitạonênđượcnềngiáodụcchânchính,hiệuquảnếukhôngcónhữngngườithầytàinăng.
Dođó,hạtgiống“ngườigieohyvọng”hômnaylàlờitụngcavềmộtnghềcaoquývàthậtsựcácphươngphápsưphạmởđâyđãgiúpchonhữngngườilàmthầythànhcôngtrongsựnghiệptrồngngười.Mặtkhác,nócòngiúpchonhữngngườilàmchamẹnữa.Khônghiểucon,khôngtôntrọngtrẻemthìkhôngthểgiáodục,giúpđỡcácem.Lốigiáodụcápđặtởcácnhàtrườngvàtrongtừnggiađìnhđãlàmthuichộtnhiềutiềmnăngcủatrẻ.Dođó,cuốnsáchNgườigieohyvọngnênđượcpháthànhrộngrãi,khôngchỉđếnvớicáctrườnghọc,cácthầycôgiáomàphảiđếntậntaycácbậcchamẹ.
Từsuynghĩnày,chúngtôimuốnCôngtyCổphầnSáchTháiHàsẽcósángkiếntậphợpcácnhàgiáo,cácbậcchamẹviếtlạikinhnghiệmgiáodụctrẻtheonhữngmẩuchuyệnmàhọđãrútratừcuộcđờihọđểmỗinămtalàmmộttập“Ngườigieohạt”củaViệtNamchúngta.
Ởđâytôicómộtkỳvọngkhácnữa.NguyênchủtịchnướcNguyễnMinhTriếttrongdịpkỷniệm26/03/2008đãbiểudươngthànhtíchcủaThanhniênViệtNamnhưngChủtịchcũnglưuýkhôngnên“lãngquên”nhữngthanhniênchậmtiến.Haimươinămnay,nhữngnhàgiáoĐinhTiênHoàng,BaĐình,HàNộiđãkhôngquênnhữnghọcsinhTHPTgặpkhókhănvềhọctậpvàrènluyện.Họcũngđãthànhcôngtrongsựnghiệptrồngngườicủamình:Tạonênmộtmôhìnhgiáodụcđặcbiệt“TrườnghọcduynhấtkhôngchọnlọcđầuvàonhưngbảođảmchấtlượngkhihọcsinhtốtnghiệpTHPT.”
Vậytạisaochúngtakhôngtậphợpnhữngnhàgiáotâmhuyết,cókinhnghiệmsưphạmđếnnhữngtrungtâmngoàinhàtrườngđểgiúpđỡ,lắngnghe,chiasẻkịpthờivớithanhthiếuniêngặpkhókhăntrongcuộcsốngtronghọctậpđểthậtsự“Gieohyvọng”,“Cấytươnglai”chocácem?
Nhữngđiềukỳvọngcủamộtônggiáogiàkhôngbiếtcóviểnvôngquáhaykhông?
HàNội,23tháng10năm2011
TS.NguyễnTùngLâmHiệutrưởngtrườngTHPTĐinhTiênHoàng,BaĐình,Hà
NộiChủtịchHộiTâmlýGiáodụcHàNội
QuỹNhữngnhàvănTựdoERINGRUWELLđãthànhlậpQuỹNhữngnhàvănTựdovới
mongmuốnthayđổihệthốnggiáodụcmộtlớpriêngbiệt.VớisựgiúpđỡcủacácNhàvănTựdo,Quỹđãđàotạophươngphápviếtvăntựdovàtánthànhcácchínhsáchhỗtrợcảithiệnnềngiáodục.Vềcơbản,QuỹNhữngnhàvănTựdotinrằngbằngcáchthamgia,thắpsángvàtạođộnglựcchogiớitrẻ,giáoviêncóthểgiúphọcsinhcủamìnhđạtđượckếtquảhọctậptốtnhất.
Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com
LờibạtBẤTCỨNHÀPHÊBÌNHNÀOđưaranhữngnhậnxétchung
chungđềucóthểgặprắcrốisauđó,nhưngcómộtlầntôiđãlàmnhưvậytrongmộtbàiviếttrêntạpchíNewsweek.Tôiđãnóithẳngthắnrằng:“Nghềdạyhọcvốndĩlàmộtnghềgiannannhất”,vàthưtừdồndậpđổvề.Nghềytálàvấtvảnhất.Dâychuyềnlắpráplàgiannannhất.Nuôidạytrẻlàkhókhănnhất.Thậmchícòncómộtvàiláthưnêunhữngluậnđiệucũríchvềcuộcsốngannhàncủagiáoviên,đólàđượcnghỉsau3hchiềuvàcónhữngkỳnghỉhèbênbờbiển.
Tôihìnhdungnhữngaichorằngcôngviệccủagiáoviênchỉcóvậythìtrongthựctếchắchọkhôngquenbiếtailàmnghềnày-nếuhọbiết,họsẽhiểurằnggiờhọctrênlớpkếtthúclúc3hchiều,nhưngviệcsoạngiáoánvàchấmbàivẫntiếpdiễnchođếnnửađêm,trongkhimùahèthườngđượcdànhchonhữngnghềtaytráiđểhọcóthêmthunhậpthanhtoánchocáchóađơnsinhhoạt.Nhưngtôikhámaymắnkhiquenbiếtnhiềugiáoviên,vàđólàlýdovìsaotôiđãmạnhdạnđưaranhậnxétcủamình.Điềuquantrọnghơn,thỉnhthoảngtôitừngdạymộtvàilớphọcvàbuộcphảidồnnhiềutâmsứcvàtráchnhiệm-hoặckhimứcđộtậntâmvàtráchnhiệmcủatôigiảmsútthìđólàsựthấtbạitệhại-điềuđókhiếntôinhậnrarằngtôikhôngphùhợpvớinhiệmvụnày.Côngviệcnàythậtlàkhókhăn.
Nhưngnếukhókhănlàtấtcảnhữnggìcóthểnhậnxétvềnghềnàythìsẽchẳngcóaibướcchânvàonghềnữa,vàsẽcàngcóíthơnnhữngngườithầy,côthôngminhphithườngquanămthángđãdạytôimọiđiềutừphéptínhchiadàidằngdặcđếnthểthơtràophúngHyLạpnămâmtiết.Tớithờiđiểmnàycủacuộcđời,tôikhôngcònnhớđượcnhiềunữa,nhưngtôivẫnnhớtênphầnlớnnhữngthầycôgiáotôitừngđượchọc,trongđócómộtsốthầycôtôiluôntrântrọnggiữtrongtimmìnhvìnhờhọnêntôimớiđượcnhưbâygiờ-mộtngườibiếtđọc,biếtsuynghĩvàbiếtviết.
Vìvậy,khilầnđầutiêntôiđọctácphẩmcủaErinGruwellvàNhữngnhàvănTựdo,tôikhôngngạcnhiênkhipháthiệnranghềgiáolàmộtnghềnhọcnhằnnhưngđôikhimanglạinhữngphầnthưởngkỳdiệu,chocảhọcsinhcũngnhưgiáoviên.TrongcuốnsáchđầutiêncủaErin,mộtcuốnsáchđượccảthếgiớibiếtđến,The
FreedomWritersDiary(NhậtkícủaNhữngnhàvănTựdo),bạnnhậnrađiềunàyquagócnhìncủacáchọcsinhtrunghọccủacô,nhữngthanhthiếuniênsốngtrongnhữnggiađìnhhaycãivã,vắngchamẹ,thamgiabăngnhóm,mangthaisớmvànghiệnmatúy.Tệhơnthế,họsốngvớisuynghĩrằngchẳngaimongmuốnhọlàmgìcả-khôngchỉnhữngviệclớnmàngaycảnhữngviệcnhỏcũngkhông.Họtừngsốngbuôngthảvôvịnhưvậythậmchítrướckhihọthểhiệnratronglớphọc.
TrừcôG,nhưcáchhọgọicô,mộtcôgiáoquángâythơvàthiếukinhnghiệmđểđầuhàngtrướcnhữngtrònhạobáng,giễucợt.Côyêucầuhọcsinhviếtvềcuộcsốngcủamình,từđólôicuốnchúngvàoviệchọctập.Trongsốđó,cónhữnghọcsinhtiếptụchọclênđạihọcvànắmgiữvịtrílãnhđạotrongcộngđồngcủahọ.Đólàmộtcâuchuyệntíchcựcvàđángkhenngợi.Đâycũnglàlýdovìsaocâuchuyệnđượcdựngthànhphim,vàhìnhtượngnhânvậttrongcâuchuyệncủaErinđượctáihiệnlạitrongnhiềutrườnghọckhác.
Trongkhicuốnsáchđầutiênghilạichânthựctừgócnhìncủanhữnghọcsinhtrunghọc,cuốnsáchnàytừgócnhìncủacácthầycôgiáomởracánhcửachotấtcảchúngtathấycôngviệccủahọkhókhăndườngnào.Họđãtrảlờichonhữngngườicóthànhkiếnthườngnghivấnvềsựkhắcnghiệtcủanghềgiáo,nhữngđiềumàtôikhôngthểlộttảhếtđược.Đâylànhịpsốngthựcsựcủamộtgiáoviêntốt,khôngchỉgóigọntrongthờigiantừthángChínnămtrướcđếnthángSáunămsau,haytừtámgiờsángđếnbagiờchiều,màlàkhônggiớihạnvềthờigiandonhữngnhucầuvôtậncủagiớitrẻngàynayvàvìsựcốnghiếncủanhữngngườicộngsựcủahọ.Đâylànhữnggiáoviênphảinghenhữngcâuchửithềvàđốidiệnvớinhữngthanhniênsẵnsànggiươngvũkhí,phảidạynhữnghọcsinhluônsayxỉnhoặcluônchốngđốiđểaiđóphảichúýđếnnỗiđaucủamình.“Thamdựđámtangcủahọcsinhtrunghọclầnthứbatrongvòngchưađếnmộtnămtrời”làcáchmàmộtngườigiáoviênbướcvàocuộcchiếnđấu.Ởđócódaokéovànhữngcúđấm,thườngxuyênxuấthiệnnhữngđámcongáingồilêđôimách,vớinhữngtộilỗitừnhữnglờilẽthôbỉhọnóira,buônchuyệntầmphào,nóicạnhkhóe,tụctĩu...hầunhưlàmộtphầnmãimãigắnliềnkhôngrờivớimộttrườngtrunghọc.Mộtngườigiáoviênnhớlạimộtnữsinhcòníttuổi,họcgiỏi,connhàkhágiảnhưngdèdặtvàkhôngcóbạnbèvàomộttốinọđãtreocổtửtựtrongnhàvệsinh.Mộtgiáoviênkhácnhậnđượcthưcủamộthọctròcũvớiđịachỉngườigửitừmộtnhàtù,vớilờinhắnnhủ:“Em
biếtcôrấtbậnrộnnhưngemsẽvôcùngbiếtơnnếunhậnđượcđôidòngtừcô”.
Tuycónhữngkhókhăn,vấtvảnhưvậynhưngcũngcónhữnggiáoviênđãphảikhócthầmkhingânsáchnhàtrườngbịcắtgiảmđồngnghĩavớiviệchọmấtviệclàm,cónhữnggiáoviênbỏviệcvàthấyviệcmìnhlàmthậtlàkhủngkhiếpvàcuốicùnglạikhôngbỏviệc.Ngoàira,giốngnhưhọcsinhcủahọ,mộtsốgiáoviêncũnggặpphảinhữngvấnđềvềthànhkiếnchủngtộcvàsắctộcthiểusốhaynhữngmâuthuẫngiađình,vànhậnrarằnghọphảilàmgươngchonhữngconngườitrẻtuổimàhọdạydỗ,hayđúnghơnlàkèmcặp,vềtinhthần.Cómộtgiáoviênvuitínhkhiviếtvềviệccôấyđã“khôngthểhẹnhò”vìyêucầucủacôngviệc:“Cònkhálâunữatôimớicóthểtìmđượcaiđósẵnsàngchàođóntôicùngvới120đứaconcủatôibướcvàocuộcđờianhta.”
Tôichorằngcácthầycôgiáotừngcóthờigiandễchịuhơnkhitôicònđangđihọc.Hoặcvàothờiđó,nhữngvấnđềphiềntoáivàkhủnghoảngmàhọcsinhngàynayphảiđươngđầucũngcótồntạinhưngchúngđượccheđậykínđáohơnbằngsựimlặnghoặcthờơ.Chắcchắntôichưatừnghọcvớimộtbạnhọcnàotronglớplạidámchìadaoravớithầycôgiáocủamình.Tôichưatừngcóbạnhọcnàokhôngcónhàcửa,hayphảiquantâmnuôinấngaiđó,hoặccóbầu.
Thếnhưngcónhiềuthầycôgiáoởđâynóichungmộtngônngữvớitôi:bạnvăn,nhữngchuyếnđicùnglớphọc,nhữngnhiệmvụdởdang-vàtrêntấtcảlàmộtngườitrưởngthànhđứngtrướcmộtlớphọcchohọcảmgiácvềnhữngkhảnăngcủachínhmình.Mộtgiáoviênviết:“Đóliệucóphảilàcôngviệcdànhchomọigiáoviênnhằmlàmchomỗihọcsinhcócảmgiácmìnhđượcchàođón,khiếncácemcảmnhậnđượcmìnhthuộcvềnơinày,vàđểcácembiếtrằngtiếngnóicủamìnhđượcngườikháclắngnghe.”
Vàdođótôivẫnkiênđịnhvớinhậnđịnhmangtínhquynạpcủamình:Đâylànghềkhókhănnhất,vàcólẽcũnglàcôngviệckhiếnngườitathỏamãnnhất.Trongnhữngcâuchuyệnđượckểtrongcuốnsáchnày,cónhữngtínhmạngđãbịmấtđi,vàcũngcónhữngtínhmạngđượccứuvớt,nếuđịnhnghĩasựcứuvớtlàgiúpchomộtthiếuniêncảmthấyhọxứngđángcómộtchỗđứngtrênhànhtinhnày.“Aicũngbiếttôisắptrượtngã”,mộtcậubénói,vàsauđócậutakhôngbịtrượtngã.Cònđiềugìlàmthỏamãntâmhồnhơnthế?Đâylànhững
côngviệcmangtínhảnhhưởnglớnnhấtmàphầnlớnchúngtasẽkhôngbaogiờcóđược.Tầmảnhhưởngtừcôngviệccủahọsẽcònđọngmãivớithờigian.Mỗingườigiáoviênsẽcómộtcâuchuyệnđểkể,nhữngcâuchuyệnkhônggiốngnhau,nhưngnếucómộttìnhcảmcaođẹp,mộtcâunóixuấthiệnlặpđilặplại,thìđólàmộtlờicôngbốgiảndị:tôilàmộtgiáoviên.Họnóirađiềuđóvớitấtcảsựhiếndângvàđầytựhào,vàhọnênnhưvậy.Thaymặttấtcảnhữngngườihọctrò-hiệntại,đãquavàsắptới-chophéptôiđượcthốtlênnhữngtìnhcảmtrântrọngtừđáylòngmình:Cảmơncácthầycôgiáovìnhữnggìcácthầycôđanglàm.
AnnaQuindlen
Recommended