Mövzu 1. Fitopatologiya bir elm kimi . Bitki xəstəlikləri haqqında ümumi məlumat

AQRONOMLUQ İXTİSASININ “BİTKİ MÜHAFİZƏSİ” İXTİSASLAŞMASI

ÜZRƏ “ÜMUMİ FİTOPATOLOGİYA” KURSU

Mövzu 1. Fitopatologiya bir elm kimi. Bitki xəstəlikləri haqqında ümumi məlumat

P L A N:

1.1 Giriş1.2 Fitopatologiy anın predmeti və obyektləri1.3 Fitopatologiyanın bölmələri1.4 Bölmələr və onların özündə birləşdirdiyi blok məsələlər1.5 Fitopatologiya biologiya elminin tərkib hissəsidir1.6 Fitopatologiya kənd təsərrüfat elmidir1.7 Bitki xəstəlikləri haqqında ümumi məlumat

ƏDƏBİYYAT

1. Axundov T.M., Eyyubov B.B. Azərbaycanın mikobiotası. Bakı, 2008, 350 c.

2. Cəfərov İ. Ümumi fitopatologiya. Bakı: Elm, 2007, 392 s.3. Cəfərov İ.H. Fitopatologiya (fənnini öyrənilməsinə dair metodik vəsait) Bakı: Elm, 2008, 184 s.4. İbrahimov A.Ş., Abdulova Z.A., Mehdiyeva L.N. Mikologiya. Bakı: “Bakı Universiteti”, 2008, 324 c.5.M.Timur Döken, Erkol Demirçi Mikoloji – 1, Atatürk Universiteti Ziraat fakültesi, Ofset tesisi, Erzurum, 2010, 91 c.6.M.Timur Döken, Erkol Demirçi, Hüseyn Zengin Fitopatoloji. Erzurum: 2010, 256 s.7. Головин П.Н., Арсенъева М.В., Тронова А.Т. Практикум пообщей фитопатологии. Санкт-Петербург, изд. Ланъ, 2002, 288 с.8.Попкова К.В. Общая фитопатология. М.: Агропромиздат, 1989, 362 с.9. www. google.ru10. www.dic.academic.ru11. www. agroteh-garant.ru

Fitopatologiya yunan sözü olub, bitki xəstəlikləri haqqında elmdir

Fitopatologiya

loqos - elm fiton - bitki pathos – xəstəlik

Fitopatologiyanın bölmələri: Simptomologiya –bitki xəstəliklərinin simptomlarının və ya əlamətlərinin öyrənilməsi

Stress amilləri

Abiotik Biotik

Viruslar,Göbələklər,Bakteriyalar,Parazitlik edən ali bitkilər

Nematodlar, Gənələr, Sorucu həşəratlar

Gəmirici həşəratlar,İlbizlər,İstiqanlılar

Xəstəlik törədicilər Zərərvericilər

Patogenlər

ZərərXəstəliklər

Zədələnmələr

yoluxma

infeksiya

Patoloji morfologiya, anatomiya, fiziologiya və biokimya

Epifitotologiya – bitkilərin kütləvi xəstəlikləri haqqında elmdir

Bitkilərin immuniteti və ya fitoimmunologiya

Gigiyena, profilaktika və terapiya

Fitopatologiya bioloji elmdir

Mikologiya

Virusologiya

Mikrobiologiya

Botanika

Bitki fiziologiyası

Bitki biokimyası

Fitopatologiya kənd təsərrüfatı

elmidir

Əkinçilik

Entomologiya

Aqrokimya

Bitkiçilik

Torpaqşünaslıq

Fitopatologiyanın yuxarıda göstərilən bölmələri üç

blok məsələləri özündə birləşdirir:

1.Bitkinin fərdi xəstəlikləri ilə əlaqədar suallar məcmusu-

xəstəlik törədiciləri, bitkidə onların inkişafı, həsas və da-

vamlı bitkilərin yoluxmaya cavab reaksiyası;

2.Populyasiyalarda bitki xəstəlikləri, təbii fitosenozlarda

və aqrose-nozlarda epifitotiyaya təsir edən amillər;

3. Diaqnostika, hesabat, proqnoz və bitkilərin mühafizəsi

ilə əlaqədar davamlı sortların seleksiyası da daxil olmaqla

tətbiqi tədqiqatlar bloku.

Fitopatologiya müəyyən inkişaf mərhələləri keçərək bir sıra elmi sahələrin əmələ gəlməsinə zəmin yaratməşdır:

- tətbiqi mikologiya- kənd təsərrüfatı bakteriologiyası- fitovirusologiya- fitonematodologiya- fitopatogenez- patoloji anatomoya və bitki fiziologiyası- fitoimmunologiya- bitki karantini

1. Fitopatologiya elmi nədən bəhs edir ?

a) bitki xəstəliklərindən bəhs edirb) bitkilərin zərərvericilərini öyrənirc) bitkilərin gənə və mənənələrindən bəhs edird) bitkilərdə baş verən anormal hallardan bəhs

edire) bitkilərin gəmiricilərini öyrənir

Özünü yoxlama üçün mövzuya

aid test sualları

2. Ümumi fitopatologiya nəyi öyrənir ?

a) xəstəliklərin simptomlarını öyrənirb) xəstəliyin başvermə səbəbləri, onların inkişaf

xüsusiyyətləri, törədiciləri, mübarizə üsullarını öyrənir

c) xəstəliklərə qarşı mübarizə üsullarını öyrənird) xəstəliklərin proqnozunu öyrənire) xəstəliyin başvermə səbəblərini və ətraf mühitlə

əlaqəsini öyrənir

3. Fitopatologiya hansı bölmələri əhatə edir ?

a) göbələklər, viruslar, alaq otlarıb) simptomologiya, panepifitotiya, çoxalma, mitselc) immunitet, davamlılıq, xəstəlik, etiologiyad) simptomologiya, etiologiya, patoloji

morfologiya, anatomiya, fiziologiya və biokimya, epifitotologiya, bitkilərin immuniteti, terapiya

e) mikologiya, etiologiya, gigiyena

4. Simptomologiya nəyi öyrənir ?

a) bitkilərin morfoloji quruluşunub) bitkilərin morfoloji-fizioloji xüsusiyyətlərinic) bitki xəstəliklərinin əlamətlərinid) bitki xəstəliklərinin tiplərinie) bitki xəstəliklərinin diaqnostikasını

5. Etiologiya nədir ?

a) bitkilərin xəstəliklərinin baş verməsinin səbəbləri haqqında elmdir

b) bitkilərdə patologiya haqqında elmdirc) bitkilərin immuniteti haqqında elmdird) bitkilərdə xəstəliyin dinamikası haqqında elmdire) epifitotiya haqqında elmdir

6. Xəstəlik nəticəsində bitkilər hansı dəyişikliklərə məruz qalır ?

a) patoloji, morfoloji, fizioloji, anatomik və biokimyəvi dəyişikliklərə məruz qalır

b) hüceyrələrdə suyun miqdarı artırc) patoloji proses nəticəsində bitkilər məhv olurd) bitkilərin qidalanması prosesi pozulure) patoloji proses nəticəsində onlar yalnız

biokimyəvi dəyişikliklərə məruz qalır

7. Epifitotiya nədir ?

a) göbələklərin çoxalması haqqında elmdirb) bitkilərin kütləvi xəstəlikləri haqqında elmdirc) xroniki xəstəliklər haqqında elmdird) kəskin xəstəliklər haqqında elmdire) xəstəliklərin qısa areal daxilində yayılması

haqqında elmdir

8. Terapiya nədir ?

a) xəstə bitkinin sağaldılmasıb) xəstə bitkinin çoxaldılmasıc) xəstə bitki haqqında elmdird) xəstə bitkinin yerinin dəyişdirilməsie) xəstəliyə qarşı davamlılıqdır

9. Fitopatologiyanın hansı bioloji elmlərlə əlaqəsi mövcuddur ?

a) botanika, mikologiya, mikrobiologiya, virusologiya, entomologiya

b) botanika, aqrokomyac) mikologiya, botanika, torpaqşünaslıqd) metrologiya, ixtiologiya, virusologiyae) herbalogiya, botanika, ixtiologiya,

entomologiya

10. Fitopatologiyanın inkişafı nəticəsində əmələ gələn elm sahələri ?

a) entomologiya, mikrobiologiya, virusologiyab) tətbiqi mikologiya, kənd təsərrüfatı

bakteriologiyası, fitovirusologiya, fitonematodologiya, fitopatogenez, fitoimmunologiya

c) virusologiya, mikrobiologiya, patoloji anatomiya

d) mikologiya, entomologiya, patoloji fiziologiyae) patoloji biokimya, helmintologiya, mikologiya,

entomologiya

DİQQƏTINIZƏ GÖRƏ TƏŞƏKKÜR EDIRƏM