MINDFULNESS EN ACT INTERVENTIES ALS EHEALTH: - EEN … · interventies staat nog in de...

MINDFULNESS EN ACT INTERVENTIES ALS E-HEALTH: EEN META-ANALYSE

MARION SPIJKERMAN

VGCT CONGRES, 13 NOVEMBER 2015

Introductie Methode Resultaten Discussie

13-11-2015 Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse 2

OVERZICHT

Mindfulness wordt in toenemende mate toegepast in psychotherapeutische behandelingen: MBSR, MBCT, ACT

Positieve effecten: afname van psychische klachten

Toename van welbevinden/kwaliteit van leven

Steeds vaker als eHealth aangeboden Empirische evidentie voor de effectiviteit van online MBIs

13-11-2015 Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse 3

INTRODUCTIE AANLEIDING

In kaart brengen van de effecten van online mindfulness en ACT interventies op: 1) Mentale gezondheid: depressie, angst, stress en welbevinden

2) Mindfulness

13-11-2015 Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse 4

INTRODUCTIE DOELSTELLING

Een meta-analyse is een systematische methode waarbij de uitkomsten van meerdere individuele studies worden samengevoegd in één analyse om een secuurdere uitkomst te verkrijgen.

13-11-2015 Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse 5

METHODE WAT IS EEN META-ANALYSE?

13-11-2015 Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse 6

METHODE STAPPEN IN DE META-ANALYSE

1. Doel bepalen

2. Criteria opstellen

3. Artikelen zoeken

4. Artikelen beoordelen/ selecteren

5. Data extractie 6. Analyses

Inclusiecriteria: mindfulness of ACT, als

eHealth Uitkomstmaat: depressie,

angst, stress of welbevinden Populatie: 18 jaar of ouder Type studie: RCT

13-11-2015 Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse 7

METHODE SELECTIE CRITERIA

Exclusiecriteria: Alleen psycho-educatie,

zonder oefeningen Combinatie met andere

therapie (bijv. CBT) Onvoldoende data

Systematische literatuursearch in 3 elektronische databases: PsycINFO, PubMed, Web of Science

Laatste search op 23 maart 2015 Beoordelen door 2 personen a.h.v. selectie criteria

13-11-2015 Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse 8

METHODE ARTIKELEN ZOEKEN EN BEOORDELEN

Eerste auteur, land, jaar van publicatie Populatie kenmerken: type, leeftijd, geslacht (% vrouw) Interventie kenmerken: type, begleiding (ja/nee), delivery mode (bijv.

website), aantal sessies/weken Type controlegroep (bijv. wachtlijst) N per conditie Meetmomenten Uitkomstmaten

13-11-2015 Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse 9

METHODE DATA EXTRACTIE

Aparte meta-analyse voor depressie, angst, stress, welbevinden en mindfulness

Exploratieve subgroep analyses: Interventie: mindfulness vs. ACT

Begeleiding: met vs. zonder

Populatie: gezond, psychische klachten, fysieke klachten

13-11-2015 Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse 10

METHODE ANALYSES

13-11-2015 Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse 11

RESULTATEN SELECTIE VAN ARTIKELEN

655 titels geëxcludeerd

19 full-text artikelen geëxcludeerd

15 artikelen geïncludeerd in de meta-analyse met 17

vergelijkingen

34 full-text artikelen beoordeeld

805 titels beoordeeld

116 abstracts geëxcludeerd

150 abstracts beoordeeld

VS (n=4) , Zweden (n=4), NL (n=2), UK (n=1), Ierland (n=1), Oostenrijk/Zwitserland (n=1), China (n=1), Canada (n=1)

Meerderheid is vrouw, m.u.v. 1 studie Gemiddelde leeftijd: 18 - 58 jaar Steekproefgrootte: 49 - 551 Populatie: lichamelijke klachten (n=5), psychische klachten (n=3),

algemene populatie (n=7)

13-11-2015 Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse 12

RESULTATEN KENMERKEN VAN DE STUDIES I

8x MBSR, 2x MBCT, 5x ACT, 2x overige Circa 50% met begeleiding Website, smartphone applicatie of virtual classroom Sessies: 2 - 12, meestal wekelijks Adherentie (gedefinieerd als 100% afgemaakt) varieert tussen 39.5 en

92% (gebaseerd op 5 studies) Meestal wachtlijst controlegroep Depressie, angst, stress, welbevinden en mindfulness werd gemeten

in resp. 12, 11, 11, 9 en 12 (sub)studies 13-11-2015 Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse 13

RESULTATEN KENMERKEN VAN DE STUDIES II

Uitkomst Mindfulness interventies

ACT interventies Totaal

Depressie 0.21 0.40 0.29

Angst 0.11 0.37 0.22

Stress 0.54 0.34 0.51

Welbevinden 0.28 0.17 0.23

Mindfulness 0.31 0.39 0.32

13-11-2015 Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse 14

RESULTATEN EFFECTEN

Interventies met begeleiding bleken effectiever in het verminderen van stress en het vergroten van mindfulness

Geen significante verschillen o.b.v. type interventie en populatie

13-11-2015 Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse 15

RESULTATEN SUBGROEP ANALYSES

Effecten op depressie en angst relatief laag vergeleken met face-to face mindfulness en ACT interventies

Mogelijke verklaringen: Klein aantal studies Diversiteit in studiepopulaties Floor effect Non-adherentie

13-11-2015 Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse 16

DISCUSSIE HOE VERHOUDEN DE RESULTATEN ZICH TOT FACE-TO-FACE INTERVENTIES?

Wat zijn de lange termijn effecten? Welke (sub)groepen hebben het meeste baat? Wat zijn moderatoren van de effecten?

13-11-2015 Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse 17

DISCUSSIE AANBEVELINGEN VOOR VERVOLGONDERZOEK

Onderzoek naar de effectiviteit van online mindfulness en ACT interventies staat nog in de kinderschoenen, maar de resultaten zijn veelbelovend

Alternatief voor mensen die niet bereikt worden met face-to-face interventies

Aanbieden aan mensen die op een wachtlijst staan Integreren in andere interventies

13-11-2015 Mindfulness en ACT interventies als eHealth: een meta-analyse 18

DISCUSSIE CONCLUSIE EN IMPLICATIES VOOR DE PRAKTIJK

BEDANKT VOOR UW AANDACHT! E-MAIL: M.P.J.SPIJKERMAN@UTWENTE.NL

Bedankt voor de aandacht