View
23
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
LIBËR PËR MËSUESIN
ARTI PAMOR 8
Silvana Nini
3
Përmbajtja
1. Hyrje 41.1 Pse shërben ky libër? 51.2 Çfarë synon ky libër? 51.3 Çfarë përmban ky libër? 5
2. Kompetencat dhe kuptimi i tyre 6
2.1 Kuptimi dhe zbatimi i kompetencave lëndore dhe i tematikave që zhvillohen në lëndën e Artit pamor 62.2 Lidhja e lëndës së artit pamor me fushat e tjera kurrikulare. 11
133.1 Plani vjetor i lëndës “Art pamor”, sipas tremujorëve 143.23.33.43.53.63.7
4.1
4.2
1115.1 Llojet e vlerësimit: Vlerësimi i vazhdueshëm, periodik dhe përfundimtar 111
Libër mësuesi
4
1. Hyrje
lidhjen midis botës reale dhe asaj imagjinare, të organizojnë dhe të shprehin vizualisht idetë, ndjenjat dhe përvojat nëpërmjet teknikave të larmishme artistike.
Edukimi nëpërmjet “Artit pamor” siguron zhvillimin e krijimtarisë dhe të përvojave personale nëpërmjet zbulimit, kërkimit, eksperimentimit dhe përdorimit të një sërë mjetesh dhe teknikash artistike. Kjo lëndë promovon
Në artin pamor imazhi mund të marrë forma të ndryshme, në varësi të mjeteve dhe të materialeve që përdoren për ta realizuar atë. Imazhi mund të jetë dy
duke përdorur teknika të ndryshme artistike. Përzgjedhja e materialeve dhe organizimi i gjuhës pamore në një vepër varen nga mesazhi që ajo do të komunikojë.
deshifrojnë mesazhet pamore, të vëzhgojnë imazhet me një ndjeshmëri më të lartë, të ushtrojnë mendimin kritik dhe ndjenjën estetike. Sot në kulturën edukative i kushtohet shumë rëndësi pranisë së imazhit dhe në këtë drejtim artet pamore luajnë një rol themelor në zhvillimin social, ekonomik dhe artistik
Duke u mbështetur në kërkesat e programit, libri i artit pamor i klasës së tetë bazohet në tri kompetenca: krijimi artistik, realizimi i punimit dhe vlerësimi i veprave të artit.përfshirë në procesin krijues, duke zbuluar mundësi të shumta të kombinimit të materialeve me gjuhën pamore për të komunikuar mendimin e ndjenjat e tyre.
Arti Pamor 8
5
1.1 Pse shërben ky libër?
për të zhvilluar aftësitë e tyre profesionale në këtë lëndë, për zbatimin më së miri të risive në kurrikulën e artit pamor.
1.2 Çfarë synon ky libër?
Meqenëse arsimi po zbaton mësimdhënien bazuar në kompetenca, ky libër
ta ndërtojnë punën e tyre të përditshme bazuar në njohjen e dokumentacionit të ri: kornizën kurrikulare, kurrikulën-bërthamë të arteve, programin mësimor dhe vlerësimin bazuar në nivelet e arritjes së kompetencave në arte, të cilat përkojnë me tri faza mjaft të rëndësishme:
ndihmojë që të përmbushin synimet e kurrikulës së artit pamor, të ndërtojnë
dokumentet zyrtare dhe me fazat nëpër të cilat kalon mësimdhënia.
1.3 Çfarë përmban ky libër?
përsipër:
• të paraqesë dokumentet e hartuara dhe mënyrën se si ato duhet të
• të udhëzojë për të gjitha formatet e reja: planin vjetor, tremujor, ditor,
Ky libër në parim jep, ofron ose sugjeron modele, por nuk i dikton ato. Çdo
Libër mësuesi
6
jep mësim. Realiteti në çdo klasë, mund të sugjerojë modele të ndryshme, për tema të caktuara.
2. Kompetencat dhe kuptimi i tyreKjo çështje ka si qëllim kuptimin:
për krijimin e kushteve për ndërtimin e kompetencave të lëndës së artit pamor si dhe të kompetencave kyçe, të cilat ndërthuren me njëra-tjetrën; për realizimin e temave ndërkurrikulare nëpërmjet lëndës së artit pamor, i cili është gjithashtu një përbërësi rëndësishëm i programit të artit pamor;për kontributin e artit pamor në shoqëri dhe në jetën e përditshme.
Në këtë modul, gjithashtu, përshkruhet lidhja e artit pamor me fushat e tjera kurrikulare, në mënyrë që kurrikula e arsimit parauniversitar të funksionojë
Arti pamor zhvillohet në të gjithë arsimin e detyruar përmes 4 shkallëve,që përfshijnë arsimin e mesëm të ulët (AMU) klasat
, pra dy cikle arsimimi, të cilat përfshijnë brenda tyre nëntë vite shkollimi.
Këto katër shkallë grupohen në mënyrë të tillë:
shkalla e parë:
shkalla dytë: shkalla e tretë: shkalla e katërt:
2.1 Kuptimi dhe zbatimi i kompetencave lëndore dhe i tematikave që zhvillohen në lëndën e Artit pamor
përmes kompetencave të kësaj fushe, të cilat janë: . Në të gjitha shkallët e kurrikulës, ato zhvillohen dhe plotësohen më
tej me fushës së arteve. Kompetencat lëndore të artit pamor lidhen dukshëm dhe në mënyrë logjike e metodike me kompetencat kyçe. Ato janë të lidhura ngushtë me tematikat e lëndës së artit pamor dhe zhvillohen nëpërmjet tyre.
Arti Pamor 8
7
Zotërimi i artit pamor nënkupton zotërimin e kompetencave pamore, që do të thotë aftësi për të kuptuar, për të gjykuar e për të përdorur artin pamor në një shumëllojshmëri situatash dhe kontekstesh, jo vetëm brenda kontekstit të programit mësimor dhe kërkesave të tij, por edhe në situata të tjera, në të cilat ky art luan ose mund të luajë një rol të rëndësishëm. Me kurrikulën e re, arti
Kompetenca 1Krijimi artistik ka të bëjë me:
• përdorimin e ideve dhe organizimin e gjuhës pamore në një krijim
• përdorimin e mjeteve dhe të teknikave artistike për realizimin e ideve
• vlerësimin e ideve krijuese dhe ndarjen e përvojave me të tjerët.
Kompetenca 2Realizimi i punimit, ka të bëjë me:
• kuptimin dhe zbatimin e teknikave të larmishme artistike dy dhe tredimensionale për realizimin e ideve krijuese nëpërmjet gjuhës
• përdorimin e teknikave dhe të proceseve artistike, si dhe me ndarjen e përvojave me të tjerët.
Kompetenca 3Vlerësimi i veprave të artit, ka të bëjë me:
• kuptimin dhe analizimin e veprave artistike, duke bërë një gjykim kritik dhe estetik, që i përgjigjet kësaj grupmoshe.
Libër mësuesi
8
Kompetencat e artit pamor
Krijimi
përdor ide personale, elementet e gjuhës pamore dhe
zbulon rrugë të ndryshme të kombinimit të elementeve
përdor hapat e procesit krijues, elementet e artit pamor
përzgjedh elementet e duhura për të realizuar idetë
përmirëson punën, duke u mbështetur tek eksperimenti
analizon burime të ndryshme informacioni dhe qëllimin
në krijim, çfarë ka mësuar dhe metodat që ka përdorur.
punimit
përdor teknikat artistike, elementet e artit pamor në lidhje me mesazhin që do të përcjellë në punë dy dhe
krijon punë origjinale nëpërmjet vëzhgimit direkt nga
njerëzit etj., ose nëpërmjet imagjinatës, duke përdorur
eksperimenton me mjetet shprehëse të mjeteve dhe teknikave të ndryshme artistike për të materializuar
në lidhje me realizimin e punimit, çfarë ka mësuar dhe metodat që ka përdorur.
Arti Pamor 8
9
Kompetencat e artit pamor
veprave
analizon dhe interpreton elementet e gjuhës vizuale, organizimin e tyre, teknikën dhe gjininë në një vepër
interpreton, argumenton dhe shpreh këndvështrimin
në vlerësimin e veprave të artit, çfarë ka mësuar dhe metodat që ka
kupton rëndësinë e rolit të artit pamor dhe të artistit në
pamor dhe me karrierën artistike.
Tematikat që përshkojnë lëndën e artit pamorBazuar në këtë kurrikul, lënda e artit pamor synon të përmbushë tri kompetencat e lëndës, të cilat lidhen me kompetencat kyçe që një nxënës/e duhet të zotërojë gjatë jetës së tij/saj, dhe që arrihen nëpërmjet tri tematikave kryesore. Tematikat përmbajtjesore, janë ato tematika që zhvillohen përgjatë programit dhe krijojnë kushte që nxënësi/ja të ndërtojë dhe të zbatojë njohuritë, shkathtësitë, qëndrimet dhe vlerat, në funksion të kompetencave të lëndës dhe të kompetencave kyçe. Për çdo tematikë janë paraqitur njohuritë për secilën klasë të çdo shkalle përkatëse. Përshkrimi i secilës tematikë dhe përshkrimi i kompetencave lëndore, që duhet të shfaqë nxënësi/ja lidhur me tematikat përkatëse, paraqiten vetëm në nivel shkalle.
Libër mësuesi
10
TEMATIKAT E ARTIT PAMOR KOMPETENCAT E ARTIT PAMOR
zbulon elementet e gjuhës vizuale në mënyrë personale dhe i përdor për të realizuar idetë e
përdor me kompetencë hapat e procesit krijues që nga stimuli, ideja dhe realizimi, nëpërmjet
procesi i eksperimentit është pjesë e rëndësishme e krijimit artistik pasi ndihmon në
personalizimi i temave dhe subjekteve dhe përdorimi i qëllimshëm i elementeve të gjuhës artistike është një pjesë shumë e rëndësishme e
bëhet i ndërgjegjshëm dhe i pavarur në përdorimin e gjuhës pamore dhe në komunikimin e ideve origjinale.zbulon ide të reja, përdor burime të ndryshme informacioni, bën skica dhe përcakton qëllimin krijues.
Kompetenca 1:
Kompetenca 2:
krijon punë dy dhe tredimensionale në art dhe dizajn, nëpërmjet përdorimit të teknikave të
zbulon mundësitë shprehëse të teknikave të ndryshme artistike, tradicionale dhe digjitale, eksperimenton dhe i përdor me kompetencë në
eksperimenton me efektet e ndryshme të tyre për të realizuar idenë dhe për të dhënë
zhvillon aftësitë e tij për të organizuar gjuhën vizuale nëpërmjet teknikave të ndryshme artistike dhe ndan eksperiencat krijuese me të
Arti Pamor 8
11
TEMATIKAT E ARTIT PAMOR KOMPETENCAT E ARTIT PAMOR
bëhet i ndërgjegjshëm dhe i pavarur në përdorimin e teknikave të ndryshme artistike
zbulon, gjatë procesit krijues, mundësitë e shumta shprehëse që ofrojnë teknikat artistike
përdor burime të ndryshme informacioni, eksperimenton dhe përcakton qëllimin krijues.
Kompetenca 3:
artit
analizon dhe interpreton vepra të ndryshme arti dhe objekte të trashëgimisë kulturore në
përshkruan, analizon dhe interpreton gjuhën vizuale, teknën, gjininë dhe subjektin në një
komunikon emocionet dhe gjykimin mbi vepra
vlerëson aspektet e cilësisë simbolike dhe shprehëse të veprave të artit, duke marrë
të përshkruar dhe komentuar eksperiencën e
pasuron perceptimin për mjedisin që e rrethon
kupton rëndësinë e rolit të artit pamor dhe artistit në shoqëri, respekton opinione estetike
sërë profesionesh që lidhen me artin pamor dhe me karrierën artistike.
2.2 Lidhja e lëndës së artit pamor me fushat e tjera kurrikulare.
Arti pamor është i lidhur me lëndët brenda fushës së saj, por edhe me fusha të
etj., lidhen shumë mirë me disiplinat e tjera artistike, si: kërcimin, muzikën,
Libër mësuesi
12
karakteristikat kryesore të kompetencave kroskurrikulare, të cilat krijojnë lidhje me njohuritë në lëndët e tjera. Kompetencat e artit pamor i mundësojnë
mendimin kritik, të zbulojnë metoda pune efektive, të përdorin informacionin dhe komunikimin teknologjik, të zhvillojnë identitetin e tyre personal, të punojnë me të tjerët dhe të komunikojnë në mënyrë të përshtatshme. Kështu
dhënë drejtim të mëtejshëm këtyre përvojave. Më poshtë paraqiten disa lidhje ndërlëndore të artit pamor me lëndë të tjera, të para përmes objektivave të njohurive:
ARTI PAMOR
Krijimi i veprave artistike
Realizimi i punimit Vlerësimi i
veprave të artit
SHKENCAT E NATYRËS
Dukuritë natyrore.
Karakteristikat e stinëve.
Natyra dhe karakteristikat
e vendeve të ndryshmeve.
Bimët dhe kafshët, figura e
njeriut.
TEKNOLOGJI DHE TIK
Mbledhja e informa-
cionit nëpërmjet internetit.
Organizimi dhe përpunimi
i informacionit. Analiza dhe
interpretimi i informacionit.
Paraqitja dhe prezantimi
i tyre.
12
GJUHËT DHE
KOMUNKIMI Leximi
dhe shkrimi i të dhënave
mbi artin pamor. Të kuptuarit
e problemit apo situatës.
Përkthimi i njohurive mbi
artin pamor. Mbrojtja e një
argumenti apo hedhja
poshtë e tij.
SHKENCAT SHOQËRORE
DHE MJEDISI
Kultura Identiteti kombëtar
Kostumet Patriotizmi Atdheu
Familja
EDUKIMI FIZIK, SPORTET
DHE SHËNDETI Lëvizja
Ritmi Vallëzimi Vallja
popullore
Arti Pamor 8
13
3. PLANIFIKIMI I KURRIKULËS – KUPTIMI DHE ZBATIMI
me dhe dokumentet
1. plani vjetor i lëndës së artit pamor, sipas tremujorëve;2. plani vjetor tematik.
sugjeron programi mësimor i artit pamor, i cili është dhënë në tabelën e mëposhtme.
Tabela 3: Orë të sugjeruara për çdo tematikë
Gjuha dhe komunkimi artistik
Teknikat dhe procese
Historia, arti dhe shoqëria
Gjithsej orë
Klasa e tetë 10 15 10 35 orë
tremujore, ku secili tremujor ka një grup të caktuar orësh, në bazë të periudhës kohore të përcaktuar në
Temat mësimore në lëndën e artit pamor janë renditur sipas programit, pra çdo tematikë njëra pas tjetrës. Njohuritë ndërthuren në mënyrë mjaft organike
Më poshtë vijojnë tabelat e:
Libër mësuesi
14
3.1
Pla
nifik
imi v
jeto
r i l
ëndë
s “a
rt p
amor
”, s
ipas
tre
muj
orëv
e.
Tem
atik
atSh
përn
darja
e p
ërm
bajtj
es lë
ndor
e pë
r rea
lizim
in e
kom
pete
ncav
e
1. G
juha
dhe
ko
mun
ikim
i ar
tistik
(10
Vija
Vija
në
pikt
urë
dhe
viza
tim.
abst
rakt
e.N
gjyr
at
Kon
tras
ti i n
gjyr
ave.
Teks
tura
në
skul
ptur
ë dh
e ar
kite
ktur
ë.
Dri
ta d
he h
ija: h
ija d
he
pers
pekt
iva.
Pa
raqi
tja
Pers
pekt
iva
kënd
ore
ose
me
dy
pika
ikje
je.
Prop
orci
onet
Port
reti
Arti Pamor 8
15
Tem
atik
atSh
përn
darja
e p
ërm
bajtj
es lë
ndor
e pë
r rea
lizim
in e
kom
pete
ncav
e
2. T
ekni
kat d
he pa
stel
etPi
ktur
aTe
knik
a pi
ktor
ike
eksp
erim
enta
le, s
pruc
o pi
këzi
me,
për
zier
je
mat
eria
lesh
, etj.
Pikt
ura
Tekn
ika
pikt
orik
e ek
sper
imen
tale
, spr
uco
pikë
zim
e, p
ërzi
erje
m
ater
iale
sh, e
tj.St
ampi
mi
Ndë
rhyr
je m
bi im
azhe
t e
Tekn
ika
stam
pim
i dek
orat
ive
Imaz
hi i
rekl
amës
Skul
ptur
aM
odel
imi m
e pl
aste
linë,
bal
të
Gdh
endj
a m
bi m
ater
iale
të
Mat
eria
le të
ndr
yshm
e dh
e të
ri
cikl
uesh
me.
Libër mësuesi
16
Tem
atik
atSh
përn
darja
e p
ërm
bajtj
es lë
ndor
e pë
r rea
lizim
in e
kom
pete
ncav
e
arti
dhe
1 3 4 5 6
1
Impr
esio
nist
e.
Ves
hjet
pop
ullo
re
ngja
rje
kultu
rore
Eksp
ozita
, pro
jekt
e ar
tistik
e në
kla
së, s
hkol
lë
dhe
kom
unite
t.
6.1.
3 M
edia
Libr
a, re
vist
a, p
oste
ra,
kom
pjut
er e
tj.
1. V
epra
art
i n
ga v
end
e, k
ult
ura
dh
e k
oh
ë të
nd
rysh
me
dh
e o
bje
kte
nga
tra
shëg
imia
ku
ltu
rore
. Ato
do
të p
ërd
ore
n p
ër t
ë il
ust
ruar
njo
hu
ritë
e m
arra
në
tem
atik
at “
Gju
ha
dh
e k
om
un
ikim
i ar
tist
ik”
dh
e
“Tek
nik
a d
he
pro
cese
art
isti
ke”
.
Arti Pamor 8
17
Kompetenca e komunikmit dhe të shprehuritNxënësi/ja:
zhvillon personalitetin e vet dhe është aktiv/e në veprimtaritë artistike; gjykon drejt mesazhet, që u adresohet; shprehet qartë dhe saktë me anë të simboleve, shenjave dhe gjuhës vizuale;komunikon qartë mendimin e tij/saj;shfrytëzon në mënyrë të vazhdueshme, të pavarur, kritike dhe krijuese, mjetet artistike dhe mundësitë e komunikimit dhe të të shprehurit në art pamor në mënyrë të pavarur, të vazhdueshme.
Kompetenca e të menduaritNxënësi/ja:
përpunon njohuritë vizuale në mënyrë të pavarur, krijuese dhe me përgjegjësi; zgjidh në mënyrë të pavarur probleme të ndryshme artistike;zhvillon aftësitë për të menduar dhe për të argumentuar në mënyrë kritike, krijuese dhe ndërvepruese;ndjek me vëmendje udhëzimet për të realizuar një krijim apo veprimtari artistike.
Kompetenca e të nxënitNxënësi/ja:
përzgjedh në mënyrë të pavarur mjetet për të realizuar një krijim artistik;përdor burime të ndryshme për të realizuar një krijim;zgjidh në mënyrë të pavarur detyrën e dhënë.
Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisinNxënësi/ja:
drejton dhe merr pjesë aktive në aktivitete të artit pamor si brenda dhe jashtë klasës, duke kontribuar në mënyrë krijuese;kupton dhe gjen zgjidhje në mënyrë të pavarur për problemet ekologjike, duke u ndërgjegjësuar për rolin e tyre në mbrojtjen e mjedisit dhe zhvillimin e qëndrueshëm.
Kompetenca qytetare
diskuton dhe bashkëpunon me të tjerët për çështje të ndryshme kulturore;respekton punën e vet dhe të të tjerëve;bashkëpunon me të tjerët pamvarësisht kulturës, aftësive dhe nevojave brenda dhe jashtë shkollës, për një qëllim të përbashkët.
Kompetenca personale Nxënësi/ja:
krijon besimin te vetja gjatë veprimtarive artistike;merr pjesë në mënyrë aktive në jetën artistike shkollore dhe komunitet;
Libër mësuesi
18
ndërgjegjëson veten dhe zhvillon vetëbesimin dhe krijimin e besimit te të tjerët.
Kompetenca digjitale Nxënësi/ja:
gjen, prodhon, krijon, prezanton dhe shkëmben informacion si dhe bashkëpunon në rrjetet informuese në internet;përdor mjetet të ndryshme në funksion të informacionit artistik, si: video CD, DVD, aparat fotografok dixhital, kamera etj.
Rezultatet e të nxënit për kompetencat e lëndës Krijimi artistikNxënësi/ja:
zbulon rrugë të ndryshme të kombinimit të elementeve të artit pamor për të
përzgjedh elementet e duhura për të realizuar idetë artistike në tema të
përmirëson punën duke u mbështetur tek eksperimenti dhe në zgjidhje të
çfarë ka mësuar dhe metodat që ka përdorur. Realizimi i punit Nxënësi/ja:përdor teknikat artistike, elementet e artit pamor në lidhje me mesazhin që
origjinale nëpërmjet vëzhgimit direkt nga natyra, ose nëpërmjet kujtesës së tij mbi objektet, njerëzit etj., ose nëpërmjet imagjinatës duke përdorur mundësitë
eksperimenton me mjetet shprehëse të mjeteve dhe teknikave të ndryshme
e punimit, çfarë ka mësuar dhe metodat që ka përdorur.Vlerësimi artistik Nxënësi/ja:analizon dhe interpreton elementet e gjuhës vizuale, organizimin e tyre,
Arti Pamor 8
19
kupton rëndësinë e rolit të artit pamor dhe artistit në shoqëri në periudha të
artistike.
Libër mësuesi
20
Nr.
Tem
atik
aSi
tuat
a e
para
shik
uar e
të
Met
odol
ogjia
e
mës
imdh
ënie
sTe
knik
at e
vl
erës
imit
Buri
met
1
Gju
ha d
he
kom
unik
imi
artis
tik
Vija
në
pikt
urë
dhe
viza
tim.
Nëp
ërm
jet n
jë v
izat
imi
përd
orim
in e
vijë
s si
si
luet
ë dh
e si
form
ë. N
ë
riku
jtojn
ë nj
ohur
itë m
bi
përd
orim
in e
vijë
s.
Në
pikt
ura
dhe
viza
time
zbul
ojnë
lloj
et e
vija
ve të
pë
rdor
ura,
si r
ezul
tat i
m
jetit
të p
ërdo
rur d
he i
qëlli
mit
të a
rtis
tit.
met
oda
inte
rakt
ive,
ba
shkë
vepr
uese
,
puna
në
grup
dhe
hetim
i dhe
zbat
ime
prak
tike
bren
da d
he ja
shtë
tekn
ika
që
zhvi
llojn
ë m
endi
min
kri
tik
Vle
rësi
m
diag
nost
ikue
s:in
terv
istë
me
një
vetv
lerë
sim
me
listë
kri
tere
sh.
Vle
rësi
m p
ër të
vler
ësim
i i
përg
jigje
ve m
e
vler
ësim
i i p
unës
vler
ësim
vler
ësim
i i
aktiv
itetit
gja
të
deba
teve
në
vler
ësim
i i
dety
rave
të
teks
ti i a
rtit
pam
or
mat
eria
le n
ga
ilust
rim
e ve
pras
h
ilust
rim
e të
im
azhe
ve
nga
naty
ra n
ë pë
rsht
atje
me
tem
a
obje
ktev
e të
ar
tit, d
izaj
nit,
ar
tizan
atit
dhe
tras
hëgi
mis
ë dh
e ab
stra
kte.
Në
imaz
he të
ndr
yshm
e
form
at n
atyr
ale
dhe
ato
të
ato
disk
utoj
në m
bi
Arti Pamor 8
21
Nr.
Tem
atik
aSi
tuat
a e
para
shik
uar e
të
Met
odol
ogjia
e
mës
imdh
ënie
sTe
knik
at e
vl
erës
imit
Buri
met
larm
inë
e fo
rmav
e dh
e m
ënyr
at e
par
aqitj
es s
ë ty
re n
ë ve
pra
të n
drys
hme
arti.
prez
antim
e në
form
a të
nd
rysh
me,
proj
ekte
ku
rrik
ular
e.
inte
rvis
të m
e nj
ë
vëzh
gim
me
një
listë
të p
lotë
prez
antim
me
gojë
ose
me
proj
ekt
kurr
ikul
ar.
të k
riju
ara
nga
mod
ele
të d
etyr
ave
3
Kon
tras
ti i
ngjy
rave
. R
reth
i i n
gjyr
ave
Nëp
ërm
jet r
reth
it të
e pa
ra, n
gjyr
at e
dyt
a,
ngjy
rat e
ftoh
ta d
he të
ng
roht
a, to
nalit
etet
dhe
in
tens
itetin
e n
gjyr
ës.
se a
rtis
tët p
ërdo
rin
mën
yra
të n
drys
hme
të
kom
bini
mit
të n
gjyr
ave,
Libër mësuesi
22
Nr.
Tem
atik
aSi
tuat
a e
para
shik
uar e
të
Met
odol
ogjia
e
mës
imdh
ënie
sTe
knik
at e
vl
erës
imit
Buri
met
në li
dhje
me
mes
azhi
n dh
e id
enë
që d
uan
të
ata
riku
jtojn
ë nj
ohur
itë
4
Teks
tura
në
skul
ptur
ë dh
e ar
kite
ktur
ëve
prat
e a
rtit
vepr
a ar
ti të
art
istë
ve
të n
drys
hëm
që
shfa
qin
kara
kter
istik
a të
veç
anta
ka p
ërdo
rur a
rtis
ti pë
r të
kriju
ar te
kstu
rën
në k
ëto
ata
riku
jtojn
ë nj
ohur
itë
mbi
teks
turë
n në
pik
turë
pë
r ta
lidhu
r me
atë
në
5
Dri
ta d
he h
ija: h
ija
dhe
pers
pekt
iva.
Arti Pamor 8
23
Nr.
Tem
atik
aSi
tuat
a e
para
shik
uar e
të
Met
odol
ogjia
e
mës
imdh
ënie
sTe
knik
at e
vl
erës
imit
Buri
met
et k
upto
jnë
si n
drys
hon
hija
e o
bjek
tit d
he h
ija
e dr
itës
mbi
obj
ekte
në
riku
jtojn
ë nj
ohur
itë m
bi
buri
min
e d
ritë
s dh
e m
ënyr
ën s
i shf
aqet
vël
limi
i obj
ekte
ve s
i rez
ulta
t i
6
Pers
pekt
iva
kënd
ore
ose
me
dy p
ika
ikje
je.
ikje
.
e ho
rizo
ntit
dhe
pikë
n e
ikje
s në
imaz
hin
e nj
ë ku
bi
të v
izat
uar n
ë pe
rspe
ktiv
ë.
real
izoh
et k
ubi n
ë
Libër mësuesi
24
Nr.
Tem
atik
aSi
tuat
a e
para
shik
uar e
të
Met
odol
ogjia
e
mës
imdh
ënie
sTe
knik
at e
vl
erës
imit
Buri
met
pers
pekt
ivë
duke
e p
arë
shfa
q im
azhi
n e
kubi
t në
pers
pekt
ivën
me
dy p
ika
të d
isku
tojn
ë du
ke e
kr
ahas
uar a
të m
e ku
bin
e vi
zatu
ar m
e nj
ë pi
kë ik
jeje
.Th
eksi
dhe
qe
ndra
e in
tere
sit.
pers
onaz
hin
ose
obje
ktin
që
bie
më
shum
ë në
sy
në n
jë v
epër
art
i. M
ë
se ë
shtë
sub
jekt
i më
i
duan
të th
ekso
jnë
diçk
a në
ves
hjen
, apo
edh
e në
pu
nim
in e
tyre
.
Arti Pamor 8
25
Nr.
Tem
atik
aSi
tuat
a e
para
shik
uar e
të
Met
odol
ogjia
e
mës
imdh
ënie
sTe
knik
at e
vl
erës
imit
Buri
met
Port
reti
dhe
prop
orci
onet
Port
reti
të d
isa
port
rete
ve n
ë pi
ktur
ë, n
ë vi
zatim
,
ftohe
n të
dis
kuto
jnë
mbi
m
ënyr
ën s
i jan
ë pa
raqi
tur
këta
por
tret
e, c
ilët j
anë
pers
onaz
het a
ty d
he
mës
im i
para
prin
pro
jekt
it që
vijo
n në
dy
orët
e tj
era,
du
ke sh
ërby
er e
dhe
si fa
za
Proj
ekt.
Die
lli d
he
hëna
me
port
rete
nj
erëz
ore.
me
kujd
es im
azhe
të
ndry
shm
e ng
a pe
riud
ha
të n
drys
hme
koho
re, k
u pa
raqi
ten
diel
li dh
e hë
na
me
traj
ta të
por
tret
eve
njer
ëzor
e.
Libër mësuesi
26
Nr.
Tem
atik
aSi
tuat
a e
para
shik
uar e
të
Met
odol
ogjia
e
mës
imdh
ënie
sTe
knik
at e
vl
erës
imit
Buri
met
mbi
she
mbu
j të
ndry
shëm
hist
oris
ë së
art
it.
Pro
jekt
. Die
lli
dhe
hëna
me
port
rete
nje
rëzo
re.
anal
izoj
në p
ërm
asat
e
port
retit
për
të re
aliz
uar
“die
llin”
apo
“hë
nën”
zgje
dhin
të re
aliz
ojnë
sk
icën
më
të m
irë,
duk
e
11
Tekn
ika
dhe
proc
ese
artis
tike
Tekn
ika
e pa
stel
eve
mbi
tekn
ikën
e p
aste
lit
dhe
mbi
mun
dësi
të e
sh
umta
shp
rehë
se të
kë
saj t
ekni
ke. N
ëpër
mje
t
ato
zbul
ojnë
mën
yra
të
ndry
shm
e të
për
dori
mit
Arti Pamor 8
27
Nr.
Tem
atik
aSi
tuat
a e
para
shik
uar e
të
Met
odol
ogjia
e
mës
imdh
ënie
sTe
knik
at e
vl
erës
imit
Buri
met
të k
ësaj
tekn
ike
dhe
zgje
dhin
një
mën
yrë
për t
ë re
aliz
uar k
rijim
in ty
re.
me
past
ela
eksp
erim
et të
thje
shtë
me
ngjy
rat e
pas
telit
. Në
një
disa
ngj
yra
një
hapë
sirë
të
vog
ël të
saj
e m
ë pa
s e
mbu
lojn
ë m
e pa
stel
in e
të g
ërry
ejnë
sip
ërfa
qen
me
një
shko
p m
e m
ajë.
zbul
ojnë
kar
akte
rist
ikat
e
kësa
j tek
nike
dhe
të re
aliz
ohet
mbi
mat
eria
le
të n
drys
hme.
Libër mësuesi
28
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Gjuha dhe komunikimi artistik
: Vija në pikturë dhe vizatim.6.0.1
e vijës si siluetë dhe si formë. Në
njohuritë mbi përdorimin e vijës. Në piktura dhe vizatime të ndryshme
të përdorura, si rezultat i mjetit të përdorur dhe i qëllimit të artistit.
Nxënësi/ja:-
e vijës në vizatim dhe pikturë në varësi të mjeteve të përdorura;
- zbulon që nëpërmjet mjeteve të ndryshme realizohet cilësia e dëshiruar e vijës në vizatim dhe pikturë;
- përdor mjete të ndryshme artistike për të realizuar cilësinë e dëshiruar të vijës në krijim, vizatim, pikturë;
- shpreh mendimin e tij/saj për mundësitë e përdorimit të vijës në krijim.
- - - vija në pikturë.
Arti Pamor 8
29
Burimet/mjetet/materialet: - - imazhe në vizatim dhe pikturë
- materiale si: letra vizatimi, lapsa lapustila, penela etj.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - gjuhët dhe komunikimi: letërsia.Lidhja me temat ndërkurrikulare: - mjedisi.
njohuritë mbi përdorimin e vijës. Në piktura dhe vizatime të ndryshme,
përdorur dhe i qëllimit të artistit.Ndërtimi i njohurive të reja
saj shprehim mendime pa ndihmën e fjalës, shprehim gjendjen tonë shpirtërore dhe krijojmë objekte të çdo lloj forme. Për të arritur këtë mund të krijojmë vija me karakteristika të ndryshme si: të buta, të forta, agresive etj. Nëpërmjet imazheve të ndryshme në vizatim dhe pikturë,
zbulojnë edhe rolin e gjestit të artistit në një vepër arti.
e dëshiruar të vijës në krijim. Veprimtaritë në libër shërbejnë si udhëzues
Ky vlerësim do të fokusohet:
Libër mësuesi
30
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Gjuha dhe komunikimi artistik
dhe abstrakte.6.0.2 mbi larminë e formave dhe mënyrat e
paraqitjes së tyre në vepra të ndryshme arti.
Nxënësi/ja:-
abstrakte;- -
mat abstrakte si mjete shprehëse në art;
- përdor format abstrakte në krijim;- shpreh mendimin e tij/saj mbi
art.
- - forma abstrakte.
Burimet/mjetet/materialet: - -
- materiale si: lapsa, letra vizatimi, lapsa me ngjyra ose lapustila.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - gjuhët dhe komunikimi: letërsia.Lidhja me temat ndërkurrikulare: - mjedisi.
e paraqitjes së tyre në vepra të ndryshme arti.
Arti Pamor 8
31
Ndërtimi i njohurive të reja
jetë natyrale ose e krijuar nga dora e njeriut, mund të jetë e rregullt ose e çrregullt, mund të paraqitet e sheshtë ose me vëllim dhe mund të jetë gjeometrike ose organike. Gjithashtu, forma mund të jetë fgurative dhe
simbole në pikturat abstrakte. Veprimtaria në libër shërben si udhëzues për t’u shprehur nëpërmjet
të mbështeten në format natyrale për të krijuar një pikturë abstrakte. Zbulimi i formave nga natyra është një burim i mirë për të krijuar
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Gjuha dhe komunikimi artistik
: Kontrasti i ngjyrave.
Nëpërmjet rrethit të ngjyrave
e para, ngjyrat e dyta, ngjyrat e ftohta dhe të ngrohta, tonalitetet
ato diskutojnë se artistët përdorin mënyra të ndryshme të kombinimit të ngjyrave, në lidhje me mesazhin dhe
mënyrë ata rikujtojnë njohuritë mbi
Libër mësuesi
32
Nxënësi/ja:- vëzhgon rrethin e ngjyrave dhe
komunikon njohuritë mbi teorinë e ngjyrave;
- ku shfaqen kombinime të ndryshme të kontrastit të ngjyrave;
- përdor kombinime të kontrastit të ngjyrave në punën e tij/saj.
- shpreh mendimin e tij/saj për mundësitë e kombinimit të ngjyrave në lidhje me mesazhin apo idenë në një vepër arti.
- - - - - kontrasti i ngjyrave të ngrohta dhe
të ftohta.
Burimet/mjetet/materialet: - - - imazhe të ndryshme nga vepra
arti, dizajni apo natyra ku për
- materiale të tilla, si: letër, laps, tempera, penel, gotë me ujë.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - gjuhët dhe komunikimi: letërsia.
Lidhja me temat ndërkurrikulare:- mjedisi.
ngjyrat e dyta, ngjyrat e ftohta dhe të ngrohta, tonalitetet dhe intensitetin
të kombinimit të ngjyrave, në lidhje me mesazhin dhe idenë që duan të
Ndërtimi i njohurive të reja
e ngjyrës, përveç atyre që u kujtuan, është edhe kontrasti i ngjyrave. Nëpërmjet skemave të teorisë së ngjyrës dhe imazheve të ndryshme,
e tyre. Veprimtaritë në libër shërbejnë si udhëzues për t’u shprehur
me llojet e ndryshme të kontrastit dhe t’i krahasojnë mes tyre për të kuptuar edhe efektet e tyre të veçanta.
vështirësitë që hasën.
Arti Pamor 8
33
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Gjuha dhe komunikimi artistik
: Tekstura në skulpturë dhe arkitekturë arti të artistëve të ndryshëm që
shfaqin karakteristika të veçanta
shenjën që ka përdorur artisti për të krijuar teksturën në këto piktura
Nxënësi/ja:- vëzhgon me vëmendje paraqitjen e tek-
sturës në vepra të ndryshme arti;- -
bërëse të realitetit që e rrethon;- zbulon që tekstura në krijim përkon
me shenjën e artistit dhe materialet e përdorura;
- krijon teksturën duke përdorur në mënyrë të qëllimshme shenjën artis-tike;
- shpreh mendimin e tij/saj për mundësitë e përdorimit të teksturës në skulpturë dhe në arkitekturë.
- - - shenja e artistit.
Libër mësuesi
34
Burimet/mjetet/materialet: - - imazhe që tregojnë mënyrat e re
alizimit të teksturës në vepra të ndryshme arti, në skulpturë dhe në
- materiale për të krijuar: plastelinë dhe materiale të tjera ndihmëse.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - - gjuhët dhe komunikimi: letër
sia.
Lidhja me temat ndërkurrikulare:- mjedisi.
Ndërtimi i njohurive të reja
artistit dhe është një mjet shprehës shumë i rëndësishëm, si në pikturë,
zbulojnë teksturën e cila ka lidhje me materialin dhe mjetet e përdorura, por edhe me shenjën e artistit. Ndërsa në arkitekturë tekstura ka lidhje kryesisht me materialet e përdorura dhe kombinimin e tyre. Veprimtaria shërben si
përzgjedhjes së një motivi e mënyrës së kombinimit të tij. Pasi mbarojnë
hasën. Diskutojnë për larminë e shenjave që mund të përdoren për të krijuar
shprehëse të teksturës, mund të krijojnë punime të larmishme.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arti Pamor 8
35
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Gjuha dhe komunikimi artistik
: Vëllimi. Drita dhe hija: hija dhe perspektiva. hija e objektit dhe hija e mbartur.
dritës mbi objektet, në imazhe të
rikujtojnë njohuritë mbi burimin e dritës dhe mënyrën si shfaqet vëllimi
Nxënësi/ja:- vëzhgon dhe mbledh detaje për të
objektit dhe hijen e mbartur;- -
bërëse të realitetit që e rrethon;- zbulon se hija e objektit mbi sipër-
faqe ndjek rregullat e perspektivës;- përdor qëllimisht burimin e dritës
dhe tonalitetet e dritë hijes në mënyrë shprehëse;
- vlerëson punën e tij dhe të shokëve.
- - - - hija dhe perspektiva.
Burimet/mjetet/materialet: - -
duket qartë se nga vjen burimi i
- imazhe që ilustrojnë hijen dhe
- materiale të tilla, si: letër, laps, lapustila etj.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - - gjuhët dhe komunikimi: letërsia.
Lidhja me temat ndërkurrikulare: mjedisi.
Libër mësuesi
36
njohuritë mbi burimin e dritës dhe mënyrën sesi shfaqet vëllimi i objekteve
Ndërtimi i njohurive të reja
mundur që ne ta perceptojmë vëllimin e objekteve në mënyra të ndryshme. Këtë veti të dritës në lidhje me vëllimin e përdorin artistët në krijim për
lëshon objekti mbi një sipërfaqe ndjek rregullat e perspektivës.Veprimtaria shërben si udhëzues për t’u shprehur nëpërmjet dritëhijes.
përdorin tonalitetet bardhë e zi në vizatim.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arti Pamor 8
37
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Gjuha dhe komunikimi artistik
: Perspektiva këndore ose me dy pika ikjeje.
me dy pika ikje.
gjejnë vijën e horizontit dhe pikën e ikjes në imazhin e një kubi të vizatuar
mund të realizohet kubi në perspektivë
shfaq imazhin e kubit në perspektivën
të diskutojnë duke krahasuar.
Nxënësi/ja:- vëzhgon me qëllim për të identi-
-drore dhe atë këndore;
- -ceptojmë ne hapësirën;
- zbulon tiparet dalluese të pers-pektivës këndore me dy pika ikjeje dhe mënyrën sesi paraqitet në sipërfaqen dydimensionale;
- përdor qëllimisht mënyrat e paraqitjes të perspektivës kën-dore për të arritur rezultatin e dëshiruar;
- shpreh mendimin e tij/saj për mundësitë e paraqitjes së hapë-sirës në krijim.
- - perspektiva këndore me dy pika
ikjeje.
Libër mësuesi
38
Burimet/mjetet/materialet: - - imazhe që ilustrojnë perspek
tivën lineare qendrore dhe atë
- mjete të tilla, si: laps, letër, vizore, lapsa me ngjyra.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - - gjuhët dhe komunikimi: letërsia.
Lidhja me temat ndërkurrikulare:mjedisi.
Ndërtimi i njohurive të reja
shpjegon që perspektiva me dy pika ikjeje, ashtu si dhe ajo me një pikë ikjeje, është një metodë tjetër për të vizatuar në mënyrë realiste objektet tredimensionale mbi sipërfaqen dydimensionale. Perspektiva këndore kërkon dy pika ikjeje në vijën e horizontit.
objekt nëpërmjet perspektivës me dy pika ikjeje. Pasi mbarojnë detyrën,
një metodë e saktë e paraqitjes së hapësirës mbi sipërfaqen dydimensionale.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arti Pamor 8
39
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Gjuha dhe komunikimi artistik
: Theksi dhe qendra e interesit. personazhin ose objektin që bie më
shumë në sy në një vepër arti. Më pas
se është subjekti më i rëndësishëm. Në cilin pozicion të kuadratit e ka vendosur
duan të theksojnë diçka në veshjen apo edhe në punimin e tyre.
Nxënësi/ja:- vëzhgon me qëllim për të iden-
mjedisin rrethues dhe në veprat e artit;
- -ceptojmë theksin apo qendrën e interesit në mjedsin që na rre-thon dhe në një vepër arti;
- zbulon mënyrat e krijimit të theksit apo të qendrës së intere-sit në një vepër arti;
- përdor qëllimisht theksin në krijim;
- shpreh mendimin e tij/saj për mundësitë e përdorimit të thek-sit apo të mungesës së tij në krijim.
- - - mungesa e qendrës së interesit.
Libër mësuesi
40
Burimet/mjetet/materialet: - - imazhe që ilustrojnë theksin
apo qendrën e interesit si pjesa më e rëndësishme e
- materiale të tilla, si: laps, letër, lapsa me ngjyra ose lapustila, revista, letra me ngjyra etj.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - - gjuhët dhe komunikimi: letërsia.
Lidhja me temat ndërkurrikulare:
njohja e kulturave.
mendojnë se është subjekti më i rëndësishëm. Në cilin pozicion të kuadratit
Ndërtimi i njohurive të reja
kompozimit që bie në sy më shumë sesa pjesët e tjera të tij. Qendra e interesit në një vepër arti mund të ndodhet në qendër të
qendër të kompozimit në përgjithësi tërheq vëmendjen e shikuesit. Kjo
interesit në ato vende ku ajo mungon.
realizimit të theksit dhe vështirësitë që hasën.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arti Pamor 8
41
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Gjuha dhe komunikimi artistik
: Portreti dhe proporcionet
portreteve në pikturë, në vizatim, në
et ftohen të diskutojnë mbi mënyrën si janë paraqitur këto portrete, cilët janë personazhet aty dhe karakteristikat e
vijon në dy orët e tjera, duke shërbyer
Nxënësi/ja:- -
tretin si gjini e artit pamor;- zbulon raportet proporcionale të
ndërtimit të portretit dhe karak-teristikat e shprehjes në portret;
- vizaton tiparet e portretit, duke respektuar karakteristikat e tyre;
- shpreh mendimin e tij/saj për karakteristikat shprehëse në por-tret.
- - - - tiparet në portret.
Burimet/mjetet/materialet: - - imazhe që ilustrojnë portretin,
përpasat dhe karakteristikat e
- materiale të tilla, si: laps, letër, gomë.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - - gjuhët dhe komunikimi: letërsia.
Lidhja me temat ndërkurrikulare:
njohja e kulturave.
Libër mësuesi
42
si janë paraqitur këto portrete, cilët janë personazhet aty dhe karakteristikat
Ndërtimi i njohurive të reja
pak a shumë ovale, pozicionin e syve, të gojës, të hundës e të veshëve.
portretit.
syrin, hundën, gojën, veshin.
realizimit të tipareve që ata zgjodhën.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Gjuha dhe komunikimi artistik
: Projekt. Dielli dhe hëna me portrete njerëzore.
vëzhgojnë me kujdes imazhe të ndryshme nga periudha të ndryshme ku paraqiten dielli dhe hëna me trajta të portreteve
gjatë historisë.
Arti Pamor 8
43
Nxënësi/ja:-
imazhe portretesh si personi-
- zbulon raportet proporcionale të ndërtimit të portretit dhe karak-teristikat e shprehjes në portret;
- vizaton hënën ose diellin të per-
- shpreh mendimin e tij/saj për karakteristikat shprehëse në portret;
- - - -
Burimet/mjetet/materialet: - - imazhe që ilustrojnë hënën
në portrete njerëzore gjatë
- materiale të tilla, si: laps, letër, gomë.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - - gjuhët dhe komunikimi: letërsia.
Lidhja me temat ndërkurrikulare:
njohja e kulturave.
nga periudha të ndryshme ku paraqiten dielli dhe hëna me trajta të
Ndërtimi i njohurive të reja
u mbështetur në imazhet e ndryshme. Përveç respektimit të përmasave,
bëjnë duke u mbështetur në shembujt e ndryshëm të mimikës së portretit.
tyre dhe për mënyrën e realizimit të tipareve që ata zgjodhën.
Libër mësuesi
44
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Gjuha dhe komunikimi artistik
: Projekt. Dielli dhe hëna me portrete njerëzore.
e portretit për të realizuar “diellin” apo
të realizojnë skicën më të mirë duke
Nxënësi/ja:-
imazhe portretesh si personi-
- zbulon raportet proporcionale të ndërtimit të portretit dhe karakteristikat e shprehjes në portret;
- vizaton hënën ose diellin të
njerëzor;- shpreh mendimin e tij/saj për
karakteristikat shprehëse në portret;
- - - -
Arti Pamor 8
45
Burimet/mjetet/materialet: - - imazhe që ilustrojnë hënën
në portrete njerëzore gjatë
- materiale të tilla, si: laps, letër, gomë, lapsa me ngjyra.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - - gjuhët dhe komunikimi: letërsia.
Lidhja me temat ndërkurrikulare:
njohja e kulturave.
Ndërtimi i njohurive të reja
dëshirës.
punën e tyre, mënyrën e realizimit të tipareve që ata zgjodhën.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Libër mësuesi
46
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Teknika dhe procese artistike
: Teknika e pastelave e pastelit dhe mbi mundësitë e shumta shprehëse të kësaj teknike.
zbulojnë mënyra të ndryshme të përdorimit të kësaj teknike dhe zgjedhin një mënyrë për të realizuar krijimin tyre.
Nxënësi/ja:- zbulon karakteristikat dhe mundësitë
shprehëse të teknikës së pastelave;- përdor me kompetencë teknikën e
pastelave në krijim;- eksperimenton me pastelat, duke për-
dorur elemente të gjuhës pamore;- shpreh mendimin e tij/saj për
mundësitë shprehëse të teknikës së pastelit.
- - - pastela me bazë dyllin.
Burimet/mjetet/materialet: - - ilustrime të vizatimeve me tek
- mjete të tilla, si: laps, letër, gomë, pastela.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - teknologjia.
Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
zbulojnë mënyra të ndryshme të përdorimit të kësaj teknike dhe zgjedhin një mënyrë për të realizuar krijimin tyre.
Arti Pamor 8
47
Ndërtimi i njohurive të reja
kuboidi, të bëra me pigmente ngjyrash të bluara dhe të përziera në ujë, me
mundësitë shprehëse të teknikës së pastelave.
sipas dëshirës, duke përzgjedhur edhe mjetet shprehëse. Pasi mbarojnë
teknike.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Teknika dhe procese artistike
: Teknika e një eksperimet të thjeshtë me ngjyrat e
disa ngjyra një hapësirë të vogël të saj e më pas e mbulojnë me pastelin e zi. Me
të gërryejnë sipërfaqen. Në këtë mënyrë
realizohet mbi materiale të ndryshme.
Libër mësuesi
48
Nxënësi/ja:- zbulon karakteristikat dhe
mundësitë shprehëse të
- përdor me kompetencë teknikën
- eksperimenton me teknikën
përdorur elemente të gjuhës pamore;
- shpreh mendimin e tij/saj për mundësitë shprehëse të teknikës së pastelit.
- - - pastela me bazë dyllin.
Burimet/mjetet/materialet: - - Ilustrime të vizatimeve me
- mjete të tilla, si: laps, letër, gomë, pastela etj.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - teknologjia.
Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
vogël të saj e më pas e mbulojnë me pastelin e zi. Me një shkop me majë
realizohet mbi materiale të ndryshme.
Arti Pamor 8
49
Ndërtimi i njohurive të reja
mjet me majë, mbi një sipërfaqe çfarëdo, në mënyrë që të lërë shenjë pak a
shprehëse nëpërmjet kësaj teknike në periudha të ndryshme të historisë së artit nëpërmjet përdorimit të mjeteve të ndryshme.
mundësitë e shumta shprehëse të kësaj teknike.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Libër mësuesi
50
• shprehet qartë dhe saktë me anë të simboleve, shenjave dhe gjuhës
• shfrytëzon në mënyrë të vazhdueshme, të pavarur, kritike dhe krijuese, mjetet artistike dhe mundësitë e komunikimit dhe të të shprehurit në art pamor në mënyrë të pavarur, të vazhdueshme.
• përpunon njohuritë vizuale në mënyrë të pavarur, krijuese dhe me
• zhvillon aftësitë për të menduar dhe argumentuar në mënyrë kritike,
• ndjek me vëmendje udhëzimet për të realizuar një krijim apo veprimtari artistike.
• përzgjedh në mënyrë të pavarur mjetet për të realizuar një krijim
• zgjidh në mënyrë të pavarur detyrën e dhënë.
• drejton dhe merr pjesë aktive në aktivitete të artit pamor, si brenda
• kupton dhe gjen zgjidhje në mënyrë të pavarur për problemet ekologjike, duke u ndërgjegjësuar për rolin e tyre në mbrojtjen e mjedisit dhe në zhvillimin e qëndrueshëm.
Arti Pamor 8
51
• diskuton dhe bashkëpunon me të tjerët për çështje të ndryshme
• bashkëpunon me të tjerët pamvarësisht kulturës, aftësive dhe nevojave brenda dhe jashtë shkollës për një qëllim të përbashkët.
• merr pjesë në mënyrë aktive në jetën artistike shkollore dhe në
• ndërgjegjëson veten e zhvillon vetëbesimin dhe krijimin e besimit te të tjerët.
Kompetenca digjitale
• gjen, prodhon, krijon, prezanton dhe shkëmben informacion, si dhe
• përdor mjetet të ndryshme në funksion të informacionit artistik, si:
zbulon rrugë të ndryshme të kombinimit të elementeve të artit pamor
• përdor hapat e procesit krijues, elementet e artit pamor dhe teknikat
• përzgjedh elementet e duhura për të realizuar idetë artistike në tema
• përmirëson punën duke u mbështetur tek eksperimenti dhe në zgjidhje
ka mësuar dhe metodat që ka përdorur.
Libër mësuesi
52
• përdor teknikat artistike, elementet e artit pamor në lidhje me mesazhin
• krijon punë origjinale nëpërmjet vëzhgimit direkt nga natyra, nëpërmjet
• eksperimenton me mjetet shprehëse të mjeteve dhe teknikave të ndryshme
realizimin e punimit, çfarë ka mësuar dhe metodat që ka përdorur.
• analizon dhe interpreton elementet e gjuhës vizuale, organizimin e tyre,
• kupton rëndësinë e rolit të artit pamor dhe artistit në shoqëri, në periudha
erën artistike.
Arti Pamor 8
53
Nr.
Tem
atik
aTe
mat
M
etod
olog
jia
e Te
knik
at
e Bu
rim
et
13
Tekn
ika
dhe
proc
ese
artis
tike
Tek
nika
pi
ktor
ike
të
përz
iera
et të
treg
ojnë
ek
sper
ienc
at e
tyre
m
bi p
ërdo
rim
in
e m
ë sh
umë
se
një
tekn
ike
për
real
izim
in e
et d
isku
tojn
ë m
bi
kom
bini
met
e
ndry
shm
e që
kan
ë pë
rdor
ur, k
ur a
to
kanë
qen
ë os
e jo
të
suks
essh
me
dhe
kara
kter
istik
at e
ty
re.
met
oda
inte
rakt
ive,
ba
shkë
vepr
uese
,
puna
në
grup
dh
e pu
na
hetim
i dhe
zbat
ime
prak
tike
bren
da d
he
met
oda
Vle
rësi
m d
iagn
ostik
ues:
inte
rvis
të m
e nj
ë lis
të
vetv
lerë
sim
me
listë
vler
ësim
i i p
ërgj
igje
ve
vler
ësim
i i p
unës
në
vler
ësim
mes
vler
ësim
i i a
ktiv
itetit
gj
atë
deba
teve
në
vler
ësim
i i d
etyr
ave
të
teks
ti i a
rtit
pam
or p
ër
mat
eria
le n
ga
ilust
rim
e
ilust
rim
e të
im
azhe
ve
nga
naty
ra
në p
ërsh
tatje
m
e te
ma
të
Libër mësuesi
54
Nr.
Tem
atik
aTe
mat
M
etod
olog
jia
e Te
knik
at
e Bu
rim
et
tekn
ika
që
zhvi
llojn
ë m
endi
min
kri
tik
prez
antim
e në
form
a të
nd
rysh
me,
pë
rfsh
irë
TIK
.
proj
ekte
ku
rrik
ular
e.
inte
rvis
të m
e nj
ë lis
të
vëzh
gim
me
një
listë
prez
antim
me
gojë
ose
proj
ekt k
urri
kula
r.
obje
ktev
e të
ar
tit, d
izaj
nit,
ar
tizan
atit
dhe
tras
hëgi
mis
ë
mat
eria
le të
kr
ijuar
a ng
a
mod
ele
të
dety
rave
nga
14
Tek
nika
pi
ktor
ike
eksp
erim
enta
le E
kspe
rim
enti
ësht
ë nj
ë m
etod
ë që
për
dore
t nga
art
istë
t për
të
gjet
ur m
undë
si të
reja
shp
rehë
se.
eksp
erim
ento
jnë,
duk
e pi
kuar
ngj
yrë
me
pene
l mbi
një
letë
r të
lagu
r me
ujë.
i pap
ritu
r nga
një
ra le
tër t
e tje
tra.
Arti Pamor 8
55
Nr.
Tem
atik
aTe
mat
M
etod
olog
jia
e Te
knik
at
e Bu
rim
et
15
Tekn
ika
e st
ampi
mit
e nd
rysh
me
të s
tam
pim
it që
ata
nj
ohin
dhe
din
ë të
për
dori
n, m
bi
kara
kter
istik
at e
tyre
të v
eçan
ta
dhe
rënd
ësin
ë e
kësa
j tek
nike
në
disk
utoj
në p
ër s
htyp
in d
he rë
ndës
inë
e tij
në
përh
apje
n e
imaz
hit.
16
Gju
ha
sipa
s gj
iniv
eid
entif
okoj
në p
eiza
zhin
, por
tret
in,
të p
iktu
rës,
duk
e gj
etur
ngj
ashm
ëritë
dh
e da
llim
et.
Libër mësuesi
56
Nr.
Tem
atik
aTe
mat
M
etod
olog
jia
e Te
knik
at
e Bu
rim
et
Imaz
hi n
ë re
klam
ë
e nd
rysh
me,
si a
to te
levi
zive
edh
e
nisu
r edh
e ng
a ek
sper
ienc
a e
tyre
pe
rson
ale,
se
sa ja
në n
diku
ar n
ga
rekl
ama
për t
ë bl
erë
një
prod
ukt,
apo
për t
ë ku
ptua
r mes
azhi
n që
ajo
pë
rcje
ll.
Imaz
hi n
ë re
klam
ë G
rupe
t e p
unës
dis
kuto
jnë
mbi
tem
ën
e id
enë
e pë
rzgj
edhu
r për
pos
teri
n e
tyre
dhe
mën
yrën
e re
aliz
imit.
Arti Pamor 8
57
Nr.
Tem
atik
aTe
mat
M
etod
olog
jia
e Te
knik
at
e Bu
rim
et
Skul
ptur
a.
Mod
elim
i me
letë
r
mod
elim
it dh
e ka
rakt
eris
tikat
e s
aj m
e
mbi
tekn
ikën
e m
odel
imit
me
letë
r dhe
ka
rakt
eris
tikat
e s
aj.
Skul
ptur
a.
Mod
elim
i me
letë
r
Në
orën
e d
ytë
të k
ësaj
tem
e
që k
anë
real
izua
r nëp
ërm
jet t
ekni
kës
disk
utoj
në q
ë t’u
japi
n ka
rakt
eris
tika
të v
eçan
ta k
ëtyr
e m
aska
ve n
ëpër
mje
t ng
jyra
ve, d
uke
parë
edh
e sh
embu
j të
ndry
shëm
.
Libër mësuesi
58
Nr.
Tem
atik
aTe
mat
M
etod
olog
jia
e Te
knik
at
e Bu
rim
et
Skul
ptur
a.
Gdh
endj
a në
tekn
ikën
e g
dhen
djes
, mje
tet d
he
vëzh
gojn
ë m
aska
të g
dhen
dura
nga
ku
ltura
të n
drys
hme
dhe
disk
utoj
në
për t
ë re
aliz
uar n
jë m
askë
të g
dhen
dur
mbi
sap
un.
Kon
stru
ksio
ni.
Qyt
eti d
he
ndër
tesa
tko
nstr
uksi
onin
në
arki
tekt
urë,
mbi
llo
jet e
ndr
yshm
e të
ndë
rtes
ave,
m
ater
iale
t dhe
lidh
jen
e fo
rmës
me
funk
sion
in.
N
ëpër
mje
t im
azhe
ve të
ndr
yshm
e
dhe
lidhj
en m
e fu
nksi
onet
.
Arti Pamor 8
59
Nr.
Tem
atik
aTe
mat
M
etod
olog
jia
e Te
knik
at
e Bu
rim
et
Skul
ptur
a lë
vizë
se. P
unë
në g
rup.
Pro
jekt
Kal
deri
t, nj
ihen
me
kara
kter
istik
at
e p
unës
së
tij d
he d
isku
tojn
ë m
bi
mbi
idet
ë.Sk
ulpt
ura
lëvi
zëse
. Pun
ë në
gru
p. P
roje
kt e
tyre
për
sku
lptu
rat l
ëviz
ëse,
pë
r sk
icat
që
kanë
rea
lizua
r dh
e
disk
utoj
në m
bi m
ënyr
ën e
bas
hkim
it të
pje
sëve
në
mën
yrë
që të
rua
jnë
ekui
libri
n.
Libër mësuesi
60
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Teknika dhe procese artistike
: Teknika piktorike të përziera
identifokojnë peizazhin, portretin, foton e
gjetur ngjashmëritë dhe dallimet.
Nxënësi/ja:- zbulon karakteristikat dhe
mundësitë shprehëse të teknikave piktorike të përziera;
- përdor me kompetencë teknikën e përzier të pastelit me akuarelet në krijim;
- krijon me teknikën e pas-telit dhe të akuareleve, duke përdorur elemente të gjuhës pamore;
- shpreh mendimin e tij/saj për mundësitë shprehëse të teknikave piktorike të përziera.
- - - - - pastela dhe akuarel.
Burimet/mjetet/materialet: - - ilustrime veprash me tekni
- mjete të tilla, si: pastela dhe akuarela.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - teknologjia.
Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
Arti Pamor 8
61
mbi kombinimet e ndryshme që kanë përdorur, kur ato kanë qenë ose jo të sukseshme dhe mbi karakteristikat e tyre.
Ndërtimi i njohurive të reja
e eksperimentit që kur rezultojnë të suksesshme mund të vazhdojnë të përdoren, ose në të kundërt ua lënë vendin eksperimenteve të reja. Në
kuptojnë edhe mundësitë e shumta shprehëse që ofrojnë teknikat e përziera.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Teknika dhe procese artistike
: Teknika piktorike eksperimentale
papritura Eksperimenti është një metodë që përdoret nga artistët për të gjetur
duke pikuar ngjyrë me penel mbi
zbulojnë që rezultati është i papritur nga një letër te tjetra.
Libër mësuesi
62
Nxënësi/ja:- zbulon karakteristikat dhe
mundësitë shprehëse të teknikave piktorike eksperimentale;
- përdor me kompetencë teknika eksperimentale në krijim;
- krijon me teknikat piktorike ek-spermentale, duke përdorur ele-mente të gjuhës pamore;
- shpreh mendimin e tij/saj për mundësitë shprehëse të teknikave piktorike eksperimentale.
- - - - - pastela dhe akuarele.
Burimet/mjetet/materialet: - - imazhe që ilustrojnë teknika
- mjete të tilla, si: akuarele, ngjitës, laspsa me ngjyra, rapidograf.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - teknologjia.
Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
Eksperimenti është një metodë që përdoret nga artistët për të gjetur
eksperimentojnë duke pikuar ngjyrë me penel mbi një letër të lagur me ujë.
Ndërtimi i njohurive të reja
ato teknika, të cilat prodhojnë rezultate të ndryshme mes tyre, por edhe të
njihen me teknika të ndryshme eksperimentale dhe me karakteristikat e tyre.
ndryshme eksperimentale. Pasi përzgjedhin teknikën me të cilën realizojnë
et kuptojnë edhe mundësite e shumta shprehëse që ofrojnë teknikat e eksperimentale.
Arti Pamor 8
63
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 3 : VIITematika: Teknika dhe procese artistike
: Teknika e stampimit
ndryshme të stampimit që ata njohin dhe që dinë të përdorin, mbi karakteristikat e tyre të veçanta dhe rëndësinë e kësaj
rëndësinë e tij në përhapjen e imazhit.
Nxënësi/ja:- zbulon karakteristikat dhe
mundësitë shprehëse të teknikës së stampimit;
- përdor me kompetencë mjetet e teknikës së stampimit në krijim;
- krijon me teknikën e stampi-mit, duke përdorur elemente të gjuhës pamore;
- shpreh mendimin e tij/saj për mundësitë shprehëse të teknikës së stampimit.
- - - mail arti.
Libër mësuesi
64
Burimet/mjetet/materialet: - -
të realizuara me teknikat e
- mjete të tilla, si: bojra uji, mjete të ndryshme stampimi, letra, gërshërë etj.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - teknologjia.
Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
dhe që dinë të përdorin, mbi karakteristikat e tyre të veçanta dhe rëndësinë
dhe rëndësinë e tij në përhapjen e imazhit.Ndërtimi i njohurive të reja
mjaft të gjerë në përhapjen me shpejtësi të informacionit në të gjitha fushat, por gjithashtu, është një mjet shprehës artistik shumë i rëndësishëm në art dhe dizajn.
“Mail artit”, si një formë arti që udhëton me postën, në mjetet e transportit dhe bashkon artistët. Gjithashtu, “Mail arti” është edhe një formë e
et të personalizojnë një kartolinë apo një zarf nëpërmjet teksnikës së
stampimit për efekte dekorarive.
mënyrën e realizimit të stampës, të imazhit të stampuar dhe mbi qëllimin e përdorimit të teknikës së stampimit.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arti Pamor 8
65
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Teknika dhe procese artistike
: Gjuha
identifokojnë peizazhin, portretin, foton e
ngjashmëritë dhe dallimet.
Nxënësi/ja:- zbulon karakteristikat dhe
mundësitë shprehëse të sipas gjinisë;
- përdor me kompetencë apara-
- -pozuar elementet brenda kua-dratit;
- shpreh mendimin e tij/saj për mundësitë shprehëse fotograf-isë.
- - - - - - - -
Burimet/mjetet/materialet:-
- mjete të tilla, si: aparat fo
natyrën e qetë.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - teknologjia.Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
pikturës, duke gjetur ngjashmëritë dhe dallimet.
Libër mësuesi
66
Ndërtimi i njohurive të reja
lehtësi studimi është bërë e zakonshme të përdoret një ndarje sipas gjinisë.
vendosin natyrën e qetë në klasë dhe fotografojnë. Pasi mbarojnë detyrën,
ndryshon kompozimi në pika të ndryshme shikimi, por edhe në burime të ndryshme të dritës.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Teknika dhe procese artistike
: Imazhi në reklamë6.0.3 6.0.4
komunikim
e ndryshme, si ato televizive edhe
u nisur edhe nga eksperienca e tyre personale, se sa janë ndikuar nga reklama për të blerë një produkt, apo për të kuptuar mesazhin që ajo përcjell.
Arti Pamor 8
67
Nxënësi/ja:- zbulon karakteristikat dhe
mundësitë shprehëse të imazhit në reklamë;
- përdor me kompetencë teknika të ndryshme artistike për të re-alizuar një poster për reklamë;
- krijon një poster për reklamë, duke përdorur elemente të gjuhës pamore;
- shpreh mendimin e tij/saj për mundësitë shprehëse të imazhit në reklamë.
- - - poster.
Burimet/mjetet/materialet: - - imazhe që ilustrojnë reklama
- mjete të tilla, si: letër, laps, lapsa me ngjyra, gomë,
varësi të teknikës së përzg
Lidhje me fushat kurrikulare:- - teknologjia.
Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
nisur edhe nga eksperienca e tyre personale, se sa janë ndikuar nga reklama për të blerë një produkt, apo për të kuptuar mesazhin që ajo përcjell.
Ndërtimi i njohurive të reja
reklamë. I rëndësishëm është organizimi i punës në grup dhe përzgjedhja
ndajnë detyrat në grup.
Libër mësuesi
68
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Teknika dhe procese artistike
: Imazhi në reklamë6.0.5 6.0.6
Grupet e punës diskutojnë mbi temën dhe idenë e përzgjedhur për posterin e tyre dhe për mënyrën e realizimit. Gjithashtu, diskutojnë edhe për grupin e njerëzve që kanë zgjedhur për t’iu drejtuar mesazhin.
Nxënësi/ja:- zbulon karakteristikat dhe
mundësitë shprehëse të imazhit në reklamë;
- përdor me kompetencë teknika të ndryshme artistike për të realizuar një poster reklame;
- krijon një poster për reklamë, duke përdorur elemente të gjuhës pamore;
- shpreh mendimin e tij/saj për mundësitë shprehëse të imazhit në reklamë.
- - - poster.
Burimet/mjetet/materialet: - - imazhe që ilustrojnë reklama
- mjete të tilla, si: letër, laps, lapsa me ngjyra, gomë, imazhe
Lidhje me fushat kurrikulare:- - teknologjia.
Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
Arti Pamor 8
69
Grupet e punës diskutojnë mbi temën dhe idenë e përzgjedhur për posterin e tyre dhe mënyrën e realizimit. Gjithashtu, diskutojnë edhe për grupin e njerëzve që kanë zgjedhur për t’iu drejtuar mesazhin.
Ndërtimi i njohurive të rejaGjatë kësaj ore grupet përqendrohen në realizimin e posterit. Çdo grup ka zgjedhur teknikën e realizimit të tij. Çdo anëtar i grupit realizon detyrën që i është ngarkuar nga grupi. Në fund grupi i bashkon të gjitha elementet
mënyrën e realizimit të posterit dhe se si e kanë përdorur imazhin për të përcjellë mesazhin. Punimet ekspozohen në klasë.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Teknika dhe procese artistike
: Skulptura. Modelimi me letër teknikën e modelimit dhe
karakteristikat e saj me plastelinë
ato diskutojnë gjithashtu, mbi teknikën e modelimit me letër, karakteristikat e saj dhe mundësitë shprehëse.
Libër mësuesi
70
Nxënësi/ja:- zbulon karakteristikat dhe mundësitë
shprehëse të teknikës së modelimit me letër;
- përdor me kompetencë materialin e letrës për modelim;
- krijon me teknikën e modelimit, duke përdorur elemente të gjuhës pamore;
- shpreh mendimin e tij/saj për mundësitë shprehëse të teknikës së modelimit me letër.
- - - maska.
Burimet/mjetet/materialet: - - ilustrime të veprave në skulpturë
të realizuara nëpërmjet teknikës së
- mjete të tilla, si: letër, vinovil, plastelinë.
Lidhje me fushat kurrikulare:- gjuhët dhe komunikimi: letër
- teknologjia.Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
mbi teknikën e modelimit me letër, karakteristikat e saj dhe mundësitë shprehëse.
Ndërtimi i njohurive të reja
mjaft e thjeshtë në përdorim është modelimi i letrës së lagur.
copa letrash të lagura me ngjitës, shpjegon mënyrat e përdorimit dhe mundësitë shprehëse. Është një teknikë shumë e thjeshtë në përdorim dhe në momentin që objekti i krijuar me këtë teknikë thahet, mund edhe të pikturohet.
një model me plastelinë, ose përdorin një maskë të gatshme.
e realizimit të maskës. Maska lihet të thahet për të qenë gati orën e dytë.
Arti Pamor 8
71
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Teknika dhe procese artistike
: Skulptura. Modelimi me letër
Në orën e dytë të kësaj teme
që kanë realizuar nëpërmjet teknikës së modelimit me letër.
karakteristika të veçanta këtyre maskave nëpërmjet ngjyrave duke parë edhe shembuj të ndryshëm.
Nxënësi/ja:- zbulon karakteristikat dhe mundësitë
shprehëse të teknikës së modelimit me letër;
- përdor me kompetencë materialin e letrës për modelim;
- krijon me teknikën e modelimit, duke përdorur elemente të gjuhës pamore;
- shpreh mendimin e tij/saj për mundësitë shprehëse të teknikës së modelimit me letër.
- - - maska.
Burimet/mjetet/materialet: - - ilustrime të veprave në skulpturë të
realizuara nëpërmjet teknikës së mod
- mjete të tilla, si: letër, vinovil, plastelinë, bojra uji.
Lidhje me fushat kurrikulare:- gjuhët dhe komunikimi: letër
- teknologjia.Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
Libër mësuesi
72
realizuar nëpërmjet teknikës së modelimit me letër. Ata diskutojnë që t’u japin karakteristika të veçanta këtyre maskave nëpërmjet ngjyrave, duke parë edhe shembuj të ndryshëm.
Ndërtimi i njohurive të reja
orë më parë. Këtë e bëjnë me ndihmën ngjyrave por edhe të materialeve të
mënyrën e realizimit të maskës dhe për karakteristikat e tyre.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Teknika dhe procese artistike
: Skulptura. Gdhendja
në teknikën e gdhendjes, për mjetet
ato vëzhgojnë maska të gdhendura nga kultura të ndryshme dhe diskutojnë për të realizuar një maskë të gdhendur mbi sapun.
Arti Pamor 8
73
Nxënësi/ja:- zbulon karakteristikat dhe
mundësitë shprehëse të teknikës së gdhendjes;
- përdor me kompetencë mjetet e gdhendjes në krijim;
- krijon një maskë me teknikën e gdhendjes, duke përdorur ele-mente të gjuhës pamore;
- shpreh mendimin e tij/saj për mundësitë shprehëse të teknikës së gdhendjes.
- - - - - gdhendja në materiale të buta.
Burimet/mjetet/materialet: - - ilustrime të veprave në skulp
turë të realizuara nëpërmjet
- mjete të tilla, si: sapun, thikë
Lidhje me fushat kurrikulare:- - teknologjia.
Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
të ndryshme dhe diskutojnë për të realizuar një maskë të gdhendur mbi sapun.
Ndërtimi i njohurive të reja
një masë solide, së cilës në mënyrë sistematike i jep formën e duhur.
hapi udhëzimet për të realizuar maskën. Pasi mbarojnë detyrën, shohin rezultatin dhe diskutojnë mbi mënyrën e realizimit të gdhendjes së maskës së tyre.
Libër mësuesi
74
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Teknika dhe procese artistike
: Konstruksioni. Qyteti dhe ndërtesat
konstruksionin në arkitekturë, mbi llojet e ndryshme të ndërtesave, materialet dhe lidhjen e formës me funksionin. Nëpërmjet imazheve të
e fabrikave dhe lidhjen e tyre me funksionin.
Nxënësi/ja:- zbulon karakteristikat dhe mundësitë
shprehëse të konstruksionit;- përdor me kompetencë mjetet e punës
për të realizuar një konstruksion (fab-rikën);
- krijon, duke përdorur elemente të gjuhës pamore;
- shpreh mendimin e tij/saj për mundësitë krijuese, që ofron konstruksioni;
- - - - forma dhe funksioni i ndërtes
ave.
Arti Pamor 8
75
Burimet/mjetet/materialet: - - imazhe që demostrojnë qytetin,
- mjete të tilla, si: pipëza, ngjitës letër, gërshërë, letra me ngjyra.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - - shkencat e natyrës.
Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
e ndryshme të ndërtesave, mbi materialet dhe lidhjen e formës me
fabrikave dhe lidhjen e tyre me funksionin.Ndërtimi i njohurive të reja
rrugor, nga ndërtesat që përdoren për banim dhe nga ndërtesat publike, por çdo qytet ka karakteristikat e tij të veçanta. Në përgjithësi struktura e çdo ndërtese dhe forma e saj ka lidhje të ngushtë me funksionin.
shohin rezultatin dhe diskutojnë mbi mënyrën e realizimit.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Libër mësuesi
76
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Teknika dhe procese artistike
: Skulptura lëvizëse. Punë në grup. Projekt
Kalderit, njihen me karakteristikat e punës së tij dhe diskutojnë mbi këto
Nxënësi/ja:- zbulon karakteristikat e skulptur-
ave lëvizëse dhe mënyrën e ndërti-mit të tyre;
- përdor me kompetencë mjetet e punës për të realizuar një skulp-turë lëvizëse;
- krijon skulpturën lëvizëse, duke pasur parasysh ekuilibrin;
- shpreh mendimin e tij/saj për mënyrat e shumta të krijimit dhe të përdorimit të skulpturave lëvizëse.
- - ekuilibri.
Burimet/mjetet/materialet: - - imazhe të skulpturave lëvizëse
dhe imazhe që demostrojnë mënyrën e ndërtimit të skulp
- mjete të tilla, si: shkopinj, fje dhe peshat që mund të jenë letër, plastikë ose kombinimi i të dyjave.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - - shkencat e natyrës.
Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
Arti Pamor 8
77
Ndërtimi i njohurive të reja
forma delikate të baraspeshuara, që rrinë pezull dhe lëvizin sipas rrymave të ajrit. Ky projekt artistik mund të realizohet në grup. Çdo grup mund të përbëhet nga 4 ose 5 anëtarë.
gjithmonë nga pjesa e poshtme. Më pas ndërtohen nivelet me radhë, duke baraspeshuar çdo degë. Duhet pasur kujdes që pjesët të jenë të lëvizshme
skicojnë dhe ideojnë skulpturën e tyre lëvizëse sipas një skeme të caktuar.
ato zgjedhin materialin e degëve dhe të objekteve që do të varen. Pasi
ashtu si edhe materialet e zgjedhura për realizimin e tyre. Degët me objektet e varura bëhen gati për orën e fundit kur do të bëhet edhe montimi përfundimtar i pjesëve të skulpturës lëvizëse.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Teknika dhe procese artistike
: Skulptura lëvizëse. Punë në grup. Projekt
e tyre për skulpturat lëvizëse, mbi skicat që kanë realizuar dhe mbi materialet që kanë përdorur.
bashkimit të pjesëve, në mënyrë që të ruajnë ekuilibrin.
Libër mësuesi
78
Nxënësi/ja:- zbulon karakteristikat e skulpturave
lëvizëse dhe mënyrën e ndërtimit të tyre;
- përdor me kompetencë mjetet e punës për të realizuar një skulpturë lëvizëse;
- krijon skulpturën lëvizëse, duke pa-sur parasysh ekuilibrin;
- shpreh mendimin e tij/saj për mënyrat e shumta të krijimit dhe të përdorimit të skulpturave lëvizëse.
- - ekuilibri.
Burimet/mjetet/materialet: - - imazhe të skulpturave lëvizëse
dhe imazhe që demostrojnë mënyrën e ndërtimit të skulptur
- dhe peshat që mund të jenë letër, plastikë ose kombinimi i të dyjave.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - - shkencat e natyrës.
Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
që kanë realizuar dhe mbi materialet që kanë përdorur.
ruajnë ekuilibrin.Ndërtimi i njohurive të reja
ato e ndërtojnë, bëjnë prova të ekuilibrit për çdo krah që montojnë. Gjatë
lëvizshme pika e ekuilibrit është shumë e rëndësishme.
diskutojnë për mënyrën e realizimit dhe për vështirësitë që hasën.
Arti Pamor 8
79
Ky vlerësim do të fokusohet:
• shprehet qartë dhe saktë me anë të simboleve, shenjave dhe gjuhës
• shfrytëzon në mënyrë të vazhdueshme, të pavarur, kritike dhe krijuese, mjetet artistike e mundësitë e komunikimit dhe të të shprehurit në art pamor në mënyrë të pavarur, të vazhdueshme.
• përpunon njohuritë vizuale në mënyrë të pavarur, krijuese dhe me
• zhvillon aftësitë për të menduar dhe për të argumentuar në mënyrë
• ndjek me vëmendje udhëzimet për të realizuar një krijim, apo veprimtari artistike.
• përzgjedh në mënyrë të pavarur mjetet për të realizuar një krijim
• zgjidh në mënyrë të pavarur detyrën e dhënë.
Libër mësuesi
80
• drejton dhe merr pjesë aktive në aktivitete të artit pamor si brenda dhe
• kupton dhe gjen zgjidhje në mënyrë të pavarur për problemet ekologjike, duke u ndërgjegjësuar për rolin e tyre në mbrojtjen e mjedisit dhe zhvillimin e qëndrueshëm.
• diskuton dhe bashkëpunon me të tjerët për çështje të ndryshme
• bashkëpunon me të tjerët pamvarësisht kulturës, aftësive dhe nevojave brenda dhe jashtë shkollës, për një qëllim të përbashkët.
• merr pjesë në mënyrë aktive në jetën artistike shkollore dhe në
• ndërgjegjëson veten dhe zhvillon vetëbesimin dhe krijimin e besimit te të tjerët.
Kompetenca digjitale
• gjen, prodhon, krijon, prezanton dhe shkëmben informacion, si dhe
• përdor mjetet të ndryshme në funksion të informacionit artistik, si:
• zbulon rrugë të ndryshme të kombinimit të elementeve të artit pamor
• përdor hapat e procesit krijues, elementet e artit pamor dhe teknikat
• përzgjedh elementet e duhura për të realizuar idetë artistike në tema
Arti Pamor 8
81
• përmirëson punën duke u mbështetur tek eksperimenti dhe në zgjidhje
ka mësuar dhe metodat që ka përdorur.
• përdor teknikat artistike, elementet e artit pamor në lidhje me mesazhin
• krijon punë origjinale nëpërmjet vëzhgimit direkt nga natyra ose nëpërmjet kujtesës së tij mbi objektet njerëzit etj., ose nëpërmjet imagjinatës duke përdorur mundësitë shprehëse të teknikave të
• eksperimenton me mjetet shprehëse të mjeteve dhe teknikave të
realizimin e punimit, çfarë ka mësuar dhe metodat që ka përdorur.
• analizon dhe interpreton elementet e gjuhës vizuale, organizimin e
• kupton rëndësinë e rolit të artit pamor dhe artistit në shoqëri në
karierën artistike.
Libër mësuesi
82
Nr.
Tem
atik
aTe
mat
Si
tuat
a e
Met
odol
ogjia
e
Buri
met
kom
pete
ncat
m
bi te
knik
at
artis
tike.
klas
ës n
dahe
n në
dy
sku
adra
dhe
se
cila
pre
j tyr
e pë
rgat
it py
etje
t dh
e pë
rgjig
jet p
ër
skua
drën
tjet
ër.
Pyet
jet j
anë
ndër
tuar
rr
eth
njoh
uriv
e të
mar
ra n
ë te
mat
ikën
të d
ytë.
Pë
r të
ndër
tuar
një
et o
rien
tohe
n ng
a
met
oda
inte
rakt
ive,
ba
shkë
vepr
uese
,
puna
në
grup
dhe
pun
a
zbat
ime
prak
tike
bren
da
tekn
ika
që z
hvill
ojnë
m
endi
min
kri
tik d
he
prez
antim
e në
form
a të
nd
rysh
me,
për
fshi
rë T
IK.
proj
ekte
kur
riku
lare
.
Vle
rësi
m
diag
nost
ikue
s:in
terv
istë
me
një
listë
tre
vetv
lerë
sim
m
e lis
të k
rit
Vle
rësi
m p
ër të
vler
ësim
i i
përg
jigje
ve m
e
vler
ësim
i i
vler
ësim
mes
vler
ësim
i i
aktiv
itetit
gja
të
deba
teve
në
teks
ti i a
rtit
pam
or p
ër
mat
eria
le n
ga
ilust
rim
e
ilust
rim
e të
im
azhe
ve
nga
naty
ra n
ë pë
rsht
atje
me
obje
ktev
e të
ar
tit, d
izaj
nit,
ar
tizan
atit
dhe
tras
hëgi
mis
ë
Arti Pamor 8
83
Nr.
Tem
atik
aTe
mat
Si
tuat
a e
Met
odol
ogjia
e
Buri
met
vler
ësim
i i
dety
rave
të
inte
rvis
të m
e nj
ë lis
të tr
e
vëzh
gim
me
një
listë
të
plot
ë tr
egue
prez
antim
me
gojë
ose
me
proj
ekt k
urri
kula
r.
të k
riju
ara
nga
mod
ele
të
dety
rave
nga
Libër mësuesi
84
Nr.
Tem
atik
aTe
mat
Si
tuat
a e
Met
odol
ogjia
e
Buri
met
His
tori
a,
arti
dhe
shoq
ëria
Art
i bar
okB
arok
.N
ëpër
mje
t im
azhe
ve
të s
hfaq
ura
të d
isku
tojn
ë m
bi
kara
kter
istik
at e
ar
tit të
per
iudh
ës
njih
en m
e ar
tistë
t m
ë të
njo
hur t
ë kë
saj
peri
udhe
dhe
me
vepr
at e
tyre
. N
eokl
asic
izm
i
Nëp
ërm
jet i
maz
heve
të
shf
aqur
a
të d
isku
tojn
ë m
bi
kara
kter
istik
at e
ar
tit të
per
iudh
ës
njih
en e
dhe
me
Arti Pamor 8
85
Nr.
Tem
atik
aTe
mat
Si
tuat
a e
Met
odol
ogjia
e
Buri
met
artis
tët m
ë të
njo
hur
të k
ësaj
per
iudh
e dh
e m
e ve
prat
e
tyre
. R
oman
tizm
iro
man
tikN
ëpër
mje
t im
azhe
ve
të s
hfaq
ura
të d
isku
tojn
ë m
bi
kara
kter
istik
at e
ar
tit të
per
iudh
ës
njih
en m
ear
tistë
t më
të n
johu
r të
kës
aj p
eriu
dhe
dhe
me
vepr
at e
et k
raha
sojn
ë ve
prat
e a
rtit
të
kësa
j per
iudh
e m
e pe
riud
hat e
m
ëpar
shm
e.
Libër mësuesi
86
Nr.
Tem
atik
aTe
mat
Si
tuat
a e
Met
odol
ogjia
e
Buri
met
Real
izm
i
Nëp
ërm
jet i
maz
heve
të
shf
aqur
a
të d
isku
tojn
ë m
bi
kara
kter
istik
at e
ar
tit të
per
iudh
ës
njih
en m
e ar
tistë
t m
ë të
njo
hur t
ë kë
saj p
eriu
dhe
dhe
me
vepr
at e
et k
raha
sojn
ë ve
prat
e a
rtit
të
kësa
j per
iudh
e m
e pe
riud
hat e
m
ëpar
shm
e. Im
pres
ioni
zmi
Nëp
ërm
jet i
maz
heve
të
shf
aqur
a
Arti Pamor 8
87
Nr.
Tem
atik
aTe
mat
Si
tuat
a e
Met
odol
ogjia
e
Buri
met
të d
isku
tojn
ë m
bi
kara
kter
istik
at e
ar
tit të
per
iudh
ës
Impr
esio
nist
e.
artis
tët m
ë të
njo
hur
të k
ësaj
per
iudh
e dh
e m
e ve
prat
e
et k
raha
sojn
ë ve
prat
e a
rtit
të
kësa
j per
iudh
e m
e pe
riud
hat e
m
ëpar
shm
e.31
Art
i në
Shqi
përi
në
fund
të s
hek.
XI
X
et n
ëpër
mje
t im
azhe
ve n
jihen
me
artis
tët s
hqip
tarë
të
kës
aj p
eriu
dhe
si M
arub
in, K
ol
Idro
men
on e
tj.,
Libër mësuesi
88
Nr.
Tem
atik
aTe
mat
Si
tuat
a e
Met
odol
ogjia
e
Buri
met
dhe
disk
utoj
në m
bi
kara
kter
istik
at e
pu
nëve
të ty
re.
Art
i në
Shqi
përi
XX
et n
ëpër
mje
t im
azhe
ve n
jihen
me
artis
tët s
hqip
tarë
të
kës
aj p
eriu
dhe,
si
Van
gjus
h M
ion,
A
bdur
rahi
m B
uzën
et
j., d
he d
isku
tojn
ë m
bi k
arak
teri
stik
at
e pu
nëve
të ty
re.
33V
eshj
et
popu
llore
sh
qipt
are
kult
uror
e
Nëp
ërm
jet
imaz
heve
të
ndry
shm
e
Arti Pamor 8
89
Nr.
Tem
atik
aTe
mat
Si
tuat
a e
Met
odol
ogjia
e
Buri
met
et n
jihen
me
vesh
jet p
opul
lore
ng
a kr
ahin
a të
nd
rysh
me
të
Shqi
përi
së, m
e ka
rakt
eris
tikat
e
përb
ashk
ëta
dhe
të v
eçan
ta.
Në
imaz
het e
vesh
jet e
kra
hina
ve
që n
johi
n.
34 A
lbum
m
e ve
shje
t po
pullo
re. P
unë
në g
rup.
Pro
jekt
popu
llor
eG
rupe
t e p
unës
di
skut
ojnë
mbi
ve
shje
t pop
ullo
re
të k
rahi
nave
që
do
të p
reza
ntoj
në n
ë al
bum
in e
tyre
dhe
m
bi të
dhë
nat p
ër
çdo
vesh
je.
Libër mësuesi
90
Nr.
Tem
atik
aTe
mat
Si
tuat
a e
Met
odol
ogjia
e
Buri
met
35A
lbum
m
e ve
shje
t po
pullo
re. P
unë
në g
rup.
Pro
jekt
popu
llor
eG
rupe
t e p
unës
di
skut
ojnë
për
m
ënyr
ën e
or
gani
zim
it të
të
dhën
ave
në a
lbum
et
e ty
re d
he p
ër
ndar
jen
e ru
brik
ave.
Arti Pamor 8
91
Fusha: Arte Lënda: Art pamor Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tematika: Teknika dhe procese artistike
Tema mësimore: Verifikoj kompetencat
mbi teknikat artistike.
Situata e të nxënit: Konkurs me dy
skuadra
Nxënësit/et e klasës ndahen në dy skuadra
dhe secila prej tyre përgatit pyetjet dhe
përgjigjet për skuadrën tjetër. Pyetjet janë
ndërtuar rreth njohurive të marra në dytë.
Për të ndërtuar një pyëtësor nxënësit/et
orientohen nga mësuesi/ja dhe libri.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave
të lëndës sipas temës mësimore
Nxënësi/ja:- zhvillon aftësitë komunikuese dhe
ndërvepruese;- komunikon në mënyrë efektive me
shokët dhe shoqet e klasës;- përdor fjalorin e përshtatshëm artistik
mbi teknikat artistike për të formuluar pyetjet;
- diskuton dhe bashkëpunon me të tjerët për ndarjen e punës;
- shpreh mendimin e tij/saj për rezulta-tet e arritura në konkurs nga skuadra.
Fjalët kyçe:
- fjalori artistik;
- pyetësor;
- konkurs.
Burimet/mjetet/materialet:
- teksti i nxënësit;
- fotografi dhe ilustrime nga teknikat
artistike dhe vepra të artit që nxënësit
kanë gjetur për të formuluar pyetjet.
Lidhja me fushat e tjera kurrikulare ose
me temat ndërkurrikulare.
Lidhje me fushat kurrikulare:
- gjuhët dhe komunikimi: letërsia;
- teknologjia;
- shkencat e natyrës.
Lidhja me temat ndërkurrikulare:
- njohja e kulturave.
Metodologjia/teknikat e përdorura/veprimtaritë e nxënësve/eve
Libër mësuesi
92
Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve/eveMësuesi/ja i orienton nxënësit/et të ndahen në dy skuadra dhe secila skuadër të krijojë
një pyetësor mbi njohuritë që ata/ato kanë marrë në tematikën e e dytë. Këtë pyetësor
ata/ato do ta përdorin për tia drejtuar skuadrës tjetër. Mësuesi/ja i orienton nxënësit/
et të formulojnë pyetjet, duke u mbështetur edhe në rubrikën “Verifikoj kompetencat
mbi teknikat artistike” në tekstin e nxënësit. Gjithashtu, çdo skuadër zgjedh njohuritë
mbi të cilat do të formulojë pyetjet. Nxënësit/et kanë bërë edhe një punë paraprake të
mbledhjes së imazheve që do të jenë pjesë e pyetësorit.
Ndërtimi i njohurive të rejaMësuesi/ja i orienton nxënësit/et të vendosin rregullat e konkurimit dhe pikët e
pyetjeve. Nëpërmjet një shorti ata/ato caktojnë se cila nga skuadrat do të fillojë
pyetësorin e para. Gjatë kohës së konkurimit një nxënës/e mbledh pikët dhe kur
skuadra që nuk i përgjigjet pyetjes ose i përgjigjet asaj pjesërisht, skuadra tjetër
jep përgjigjen dhe argumenton pikët. Në këtë mënyrë vazhdon konkurimi deri
në përfundim të pyetësorit. Argumentimi i përgjigjeve dhe i pikëve është shumë i
rëndësishëm gjatë konkurimit. Në përfundim të konkurimit përzgjidhet skuadra
fituese sipas numrit të pikëve të mbledhura. Nxënësit/et diskutojnë për mënyrën e
formulimit të pyetjeve. Çdo skuadër nxjerr konkluzionet e punës në grup dhe tregon
nëse bashkëpunimi e arriti rezultatin. Nëse jo duhet të tregojnë se cilat ishin arsyet.
Vlerësimi i nxënësitKy vlerësim do të fokusohet:
• në diskutimet që ata/ato bëjnë duke lidhur njohuritë e tyre me temën e re;
• në vlerësimin e punës së secilit/ës nxënës/e;
• në mënyrën e realizimit të detyrës;
• në analizën vlerësuese që nxënësit/et i bëjnë punës së tyre dhe punës së shokëve/
shoqeve.
Fusha: Arte Lënda: Art pamor Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tematika: Historia, arti dhe
shoqëria.
Tema mësimore: Arti barok (1600-
1700)
Situata e të nxënit: Zbulojmë artin barok
Nëpërmjet imazheve të shfaqura nxënësit/et
nxiten të diskutojnë mbi karakteristikat e artit
të periudhës Baroke. Ata/ato diskutojnë mbi
njohuritë që kanë marrë në histori, pasi mësojnë
ku dhe kur lindi arti Barok. Gjithashtu, ata/
ato kujtojnë karakteristikat e artit të rilindjes, si
paraardhës i artit barok. Nxënësit/et njihen me
artistët më të njohur të kësaj periudhe dhe me
veprat e tyre.
Arti Pamor 8
93
Rezultatet e të nxënit të
kompetencave të lëndës sipas temës
mësimore:
Nxënësi/ja:- vëzhgon veprat e artit të periudhës
së artit barok;- zbulon karakteristikat e artit
barok dhe artistët më përfaqësues;- reflekton mbi natyrën e qetë, si një
gjini e artit e afirmuar në periu-dhën e artit barok;
- shpreh mendimin e vet rreth gjuhës artistike të artit barok.
Fjalët kyçe:
- arti barok;
- arkitektura;
- piktura;
- skulptura;
- natyra e qetë.
Burimet/mjetet/materialet:
- teksti i nxënësit;
- ilustrime të veprave të artit dhe të
arkitekturës të periudhës së artit
barok.
Lidhja me fushat e tjera kurrikulare ose me
temat ndërkurrikulare.
Lidhje me fushat kurrikulare:
- gjuhët dhe komunikimi: letërsia;
- teknologjia;
- shkencat shoqërore.
Lidhja me temat ndërkurrikulare:
- njohja e kulturave.
Metodologjia/teknikat e përdorura/veprimtaritë e nxënësve/eve
Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve/eveNëpërmjet imazheve të shfaqura nxënësit/et nxiten të diskutojnë mbi karakteristikat e
artit të periudhës Baroke. Ata/Ato diskutojnë mbi njohuritë që kanë marrë në histori,
pasi mësojnë ku dhe kur lindi arti Barok. Gjithashtu, ata/ato kujtojnë karakteristikat e
artit të rilindjes si paraardhëse e artit barok. Nxënësit/et njihen me artistët më të njohur
të kësaj periudhe dhe me veprat e tyre.
Ndërtimi i njohurive të rejaMësuesi/ja shpjegon se Arti barok lindi në Itali dhe u përhap në Evropë gjatë shekullit
XVII. Veprat e artit të kësaj periudhe edhe pse me tema fetare shprehin emocione të
fuqishme. Në to të bie në sy veprimi dhe lëvizja e personazheve, si: engjëj që fluturojnë,
njerëz që luftojnë etj. Shpesh personazhet janë njerëz të thjeshtë që vendosen nën
petkun e shenjtorëve.Nëpërmjet imazheve nxënësit/et zbulojnë karakteristikat e veprës
së artistëve më përfaqësues të kësaj periudhe. Veprimtaria prezanton natyrën e qetë,
si një gjini, e cila i ka fillesat që në periudhën greko-romake por që u afirmua në
artin barok. Nxënësit/et reflektojnë mbi mënyrën se si është trajtuar natyra e qetë në
periudha të ndryshme të historisë së artit dhe duke e shpjeguar me fjalët e tyre.
Punimet ruhen në portofolin e nxënësit/es.
Libër mësuesi
94
Vlerësimi i nxënësitKy vlerësim do të fokusohet:
• në diskutimet që ata/ato bëjnë duke lidhur njohuritë me temën e re;
• në pjesëmarrjen e tyre aktive gjatë procesit mësimor;
• në realizimin e detyrës së dhënë.
Fusha: Arte Lënda: Art pamor Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tematika: Historia, arti dhe shoqëria.
Tema mësimore: Neoklasicizmi (1765-
1850)
Situata e të nxënit: Zbulojmë artin
neoklasik
Nëpërmjet imazheve të shfaqura nxënësit/
et nxiten të diskutojnë mbi karakteristikat
e artit të periudhës Neoklasike. Ata/ato
diskutojnë mbi njohuritë që kanë marrë në
histori, pasi mësojnë ku dhe kur lindi arti
Neoklasicizmi. Nxënësit/et njihen me artistët
më të njohur të kësaj periudhe dhe me veprat
e tyre.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave
të lëndës sipas temës mësimore
Nxënësi/ja:- vëzhgon veprat e artit të periudhës së
artit neoklasik;- zbulon karakteristikat e artit
neoklasik dhe artistët më përfaqësues;- reflekton mbi karakteristikat e artit
neoklasik;- shpreh mendimin e vet rreth ideve dhe
gjuhës artistike të artit neoklasik.
Fjalët kyçe:
- arti neoklasik;
- arkitektura;
- piktura;
- skulptura;
- mendimi iluminist.
Burimet/mjetet/materialet:
- teksti i nxënësit;
- ilustrime të veprave të artit të periud-
hës së artit neoklasik.
Lidhja me fushat e tjera kurrikulare ose
me temat ndërkurrikulare.
Lidhje me fushat kurrikulare:
- gjuhët dhe komunikimi: letërsia;
- teknologjia;
- shkencat shoqërore.
Lidhja me temat ndërkurrikulare:
- njohja e kulturave.
Arti Pamor 8
95
Metodologjia/teknikat e përdorura/veprimtaritë e nxënësve/eve
Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësveNëpërmjet imazheve të shfaqura nxënësit/et nxiten të diskutojnë mbi karakteristikat
e artit të periudhës Neoklasike. Ata/ato diskutojnë mbi njohuritë që kanë marrë në
histori, pasi mësojnë ku dhe kur lindi arti Neoklasicizmi. Nxënësit/et njihen me artistët
më të njohur të kësaj periudhe dhe me veprat e tyre.
Ndërtimi i njohurive të rejaMësuesi/ja shpjegon se neoklasicizmi u përhap në Evropë në gjysmën e dytë të shekullit
XVII. Artistët u referoheshin formave të antikitetit grek dhe romak. Një ndikim të
madh patën zbulimet në Pompei (1748) dhe Erkolano (1719), duke shënuar edhe
krijimin e një disipline të re, atë të arkeologjisë. Neoklasicizmi është shprehje e
mendimit iluminist.Vepra e artit neoklasik u frymëzua nga parimi i thjeshtësisë dhe
ishte në kërkim të një “bukurie ideale”, që qëndronte mbi pasionet. Skenat historike të
heroizmit dhe të virtytit u përdorën si propagandë patriotike.
Nëpërmjet imazheve nxënësit/et zbulojnë karakteristikat e veprës së artistëve më
përfaqësues të kësaj periudhe. Veprimtaria prezanton veshjen në periudhën neoklasike.
Nxënësit reflektojnë mbi stilin e veshjes dhe e krahasojnë atë me ditët e sotme. Ata
njihen edhe me faktin që shpeshherë stili impero, ashtu si veshja në shumë periudha të
tjera historike, ka qenë një pikë referimi edhe për stilistët e sotëm.
Vlerësimi i nxënësitKy vlerësim do të fokusohet:
• në diskutimet që ata/ato bëjnë duke lidhur njohuritë me temën e re;
• në pjesëmarrjen e tyre aktive gjatë procesit mësimor;
• në realizimin e detyrës së dhënë.
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Historia, arti dhe shoqëria.
: Romantizmi
romantik
e artit të periudhës Romantike dhe mbi mënyrën se si u pasqyrua ai në artet e
që kanë marrë në histori, pasi mësojnë ku
et njihen me artistët më të njohur të kësaj
krahasojnë veprat e artit të kësaj periudhe me periudhat e mëparshme.
Libër mësuesi
96
Nxënësi/ja:- vëzhgon veprat e artit të peri-
udhës së artit romantik;- zbulon karakteristikat e artit
romantik dhe artistët më për-faqësues;
- artit romantik;
- shpreh mendimin e vet rreth ideve dhe gjuhës artistike të artit romantik.
- - - kapriçot.
Burimet/mjetet/materialet: - - ilustrime të veprave të artit
të periudhës së artit romantik.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - - shkencat shoqërore.
Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
karakteristikat e artit të periudhës Romantike dhe mbi mënyrën se si u
ato krahasojnë veprat e artit të kësaj periudhe me periudhat e mëparshme. Ndërtimi i njohurive të reja
artin fgurativ, letërsinë, muzikën dhe u përhap në të gjithë Evropën, deri në fund të shekullit XVIII. Romantizmi vlerëson intuitën dhe shprehjen e emocioneve, të cilat e udhëheqin artistin në njohjen e botës dhe të ngjarjeve. Subjektet e veprave të artit përfshinin peizazhet, revolucionin,
politik të kohës së tij, duke lartësuar parimet e identitetit kombëtar përmes pasqyrimit të luftës për liri të popullit që i përkiste.
Arti Pamor 8
97
artistëve më përfaqësues të kësaj periudhe. Veprimtaria prezanton
përdorin elemente humoristike në një vizatim, për të vënë në pah një dukuri shoqërore problematike.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Historia, arti dhe shoqëria.
Nëpërmjet imazheve të shfaqura
mbi karakteristikat e artit të
diskutojnë mbi njohuritë që kanë marrë në histori mbi këtë periudhë, si rrjedhojë e ndryshimeve ekonomike dhe sociale. Si u pasqyrua në fushën e arteve dhe letërsisë lëvizja realiste, është pjesë
me artistët më të njohur të kësaj periudhe dhe me veprat e tyre.
artit të kësaj periudhe me periudhat e mëparshme.
Nxënësi/ja:- vëzhgon veprat e artit të periudhës së
artit realist;
- - - pasqyrimi i realitetit.
Libër mësuesi
98
- zbulon karakteristikat e artit realist dhe artistët më përfaqësues;
- realist;
- shpreh mendimin e vet rreth subjek-teve dhe gjuhës artistike të artit real-ist.
Burimet/mjetet/materialet: - - ilustrime të veprave të artit të peri
udhës së artit realist. Lidhje me fushat kurrikulare:- gjuhët dhe komunikimi: letër
- - shkencat shoqërore.
Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
njohuritë që kanë marrë në histori mbi këtë periudhë, si rrjedhojë e ndryshimeve ekonomike dhe sociale. Si u pasqyrua në fushën e arteve
krahasojnë veprat e artit të kësaj periudhe me periudhat e mëparshme. Ndërtimi i njohurive të reja
Evropën. Realizmi interpreton transformimin e thellë social që po ndodhte në Evropë, në dekadat e para të shekullit. Revolucioni industrial solli, jo vetëm ndryshime në ekonomi dhe në prodhim, por edhe disnivele të thella
së artistëve më përfaqësues të kësaj periudhe.
edhe lidhjen midis teorisë shkencore të “Darvinit” dhe veprës së artit të realist Uinslo Homer. Një shembull mjaft i mirë për të lidhur artin dhe shkencën.
Arti Pamor 8
99
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Historia, arti dhe shoqëria.
: Nëpërmjet imazheve të shfaqura
karakteristikat e artit të periudhës
me artistët më të njohur të kësaj periudhe dhe me veprat e tyre.
të kësaj periudhe me periudhat e mëparshme.
Nxënësi/ja:- vëzhgon veprat e artit të periudhës
së artit impresionist;- zbulon karakteristikat e artit impre-
sionist dhe artistët më përfaqësues;-
impresionist;- shpreh mendimin e vet rreth sub-
jekteve dhe gjuhës artistike të artit impresionist.
- - - pointilizmi.
Burimet/mjetet/materialet: - - ilustrime të veprave të artit të peri
udhës së artit impresionist. Lidhje me fushat kurrikulare:- - - shkencat shoqërore.
Libër mësuesi
100
Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
veprat e artit të kësaj periudhe me periudhat e mëparshme. Ndërtimi i njohurive të reja
e ngjyrës dhe të dritës në natyrë. Ata përpiqeshin të kapnin atmosferën në
et zbulojnë karakteristikat e veprës së artistëve më përfaqësues të kësaj periudhe.
të eksperimentojnë me teknikën e pikëzimit, duke përdorur kombinime
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Historia, arti dhe shoqëria.
: Arti në Shqipëri në fund të shek. XIX historike të kësaj periudhe në
Shqipëri. Nëpërmjet imzheve të veprave më të njohura të artistëve shqiptarë të kësaj periudhe si
diskutojnë mbi karakteristikat e tyre.
Arti Pamor 8
101
Nxënësi/ja:- vëzhgon veprat e artit të periudhës
së artit së arti në Shqipëri në fund të shek. XIX;
- zbulon karakteristikat e artit në Shqipëri në fund të shek. XIX dhe artistët më përfaqësues;
- në Shqipëri në fund të shek. XIX;
- shpreh mendimin e vet rreth subjek-teve dhe gjuhës artistike të artit në Shqipëri në fund të shek. XIX.
- arti në Shqipëri në fund të shek.
- - piktura.
Burimet/mjetet/materialet: - - ilustrime të veprave të artit të
periudhës së artit në Shqipëri në fund të shek. XIX.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - - shkencat shoqërore.
Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
të kësaj periudhe në Shqipëri. Nëpërmjet imzheve të veprave më të njohura
diskutojnë mbi karakteristikat e tyre. Ndërtimi i njohurive të reja
artistike i përkiste stilit bizantin dhe ishte e pasur me ikona dhe objekte të
i cili ndryshonte nga arti i mëparshëm, për nga tematika, teknikat artistike, stili dhe qëllimi i veprës së artit. Në këtë etapë veprat e artit paraqiten më
karakteristikat e veprës së artistëve më përfaqësues të kësaj periudhe.
Libër mësuesi
102
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Historia, arti dhe shoqëria.
: Arti në Shqipëri në
historike të kësaj periudhe në Shqipëri. Nëpërmjet imzheve të veprave më të njohura të artistëve shqiptarë të kësaj periudhe si Vangjush Mio, Abdurrahim
karakteristikat e punëve të tyre.
Nxënësi/ja:- vëzhgon veprat e artit të periudhës së
shek. XX;- zbulon karakteristikat e artit në
-tistët më përfaqësues;
-
- shpreh mendimin e vet rreth subjekteve dhe gjuhës artistike të artit në Shqipëri
-
- - - peizazhi.
Arti Pamor 8
103
Burimet/mjetet/materialet: - - ilustrime të veprave të artit të periu
shek. XX. Lidhje me fushat kurrikulare:- gjuhët dhe komunikimi: letër
- - shkencat shoqërore.
Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
historike të kësaj periudhe në Shqipëri. Nëpërmjet imazheve të veprave më të njohura të artistëve shqiptarë të kësaj periudhe, si Vangjush Mio,
tyre. Ndërtimi i njohurive të reja
rëndësi të madhe veprimtaria e artistëve Vangjush Mio, Zef Kolombi, Andrea Kushi, Sadik Kaceli, Abdurahim Buza, Odise Paskali etj. Arti i kësaj periudhe trajton tema nga jeta e përditshme, peizazhe, portrete dhe natyrën
artistëve më përfaqësues të kësaj periudhe.
mirë peizazhist të kësaj periudhe Vangjush Mios, me subjektet dhe mënyrën
sipas dëshirës.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Libër mësuesi
104
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Historia, arti dhe shoqëria.
: Veshjet popullore shqiptare
kulturoreNëpërmjet imazheve të ndryshme
nga krahina të ndryshme të Shqipërisë, me karakteristikat e përbashkëta dhe
njohin.
Nxënësi/ja:- vëzhgon imazhe me veshje të
ndryshme popullore shqiptare;- zbulon karakteristikat e veshjeve
popullore shqiptare;-
veshjeve popullore nga krahina të ndryshme të Shqipërisë;
- shpreh mendimin e vet rreth bukurisë dhe larmisë së veshjeve tona popullore, si një pjesë e rëndësishme e trashëgimisë.
- - - - - veshja me fustanellë etj.
Burimet/mjetet/materialet: - - ilustrime të ndryshme të vesh
jeve popullore shqiptare. Lidhje me fushat kurrikulare:- - - shkencat shoqërore.
Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
Arti Pamor 8
105
nga krahina të ndryshme të Shqipërisë, me karakteristikat e përbashkëta
krahinave që njohin dhe diskutojnë për to. Ndërtimi i njohurive të reja
e veçanta të çdo populli dhe shpreh shijet estetike të një periudhe të caktuar. Ndër gjërat më të bukura që populli ynë ka ditur të krijojë në rrjedhën e historisë së tij, është pikërisht veshja popullore, e cila përbën një aspekt të rëndësishëm të trashëgimisë së tij kulturore. Veshjet popullore
hapat që do të ndiqen dhe produkti përfundimtar i grupeve.
kërkime mbi veshjet popullore dhe ndajnë detyrat për çdo anëtar të grupit.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Historia, arti dhe shoqëria.
: Album me veshjet popullore. Pune në grup. Projekt
populloreGrupet e punës diskutojnë mbi veshjet popullore të krahinave që do të prezantojnë në albumin e tyre dhe mbi të dhënat për çdo veshje.
Libër mësuesi
106
Nxënësi/ja:- vëzhgon imazhe me veshje të
ndryshme popullore shqiptare;- zbulon karakteristikat e veshjeve
popullore shqiptare;-
veshjeve popullore nga krahina të ndryshme të Shqipërisë;
- shpreh mendimin e vet rreth bukurisë dhe larmisë së veshjeve tona popullore si një pjesë e rëndë-sishme e trashëgimisë.
- - album me veshje popullore.
Burimet/mjetet/materialet: - - ilustrime të ndryshme të vesh
- mjete të tilla, si: album, imazhe
ngjyra etj.
Lidhje me fushat kurrikulare:- - - shkencat shoqërore.
Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
Grupet e punës diskutojnë mbi veshjet popullore të krahinave që do të prezantojnë në albumin e tyre dhe mbi të dhënat për çdo veshje.
Ndërtimi i njohurive të reja Grupet e punës analizojnë të dhënat që kanë mbledhur, si ato me shkrim, ashtu edhe imazhet. Rendisin materialin e mbledhur. Bëjnë skica dhe vizatime te veshjeve, elementeve të veshjeve, dekoracioneve të veshjeve etj. Përgatisin albumin me rubrikat përkatëse.
Ky vlerësim do të fokusohet:
Arti Pamor 8
107
Arte Art pamor Shkalla: 4 : VIIITematika: Historia, arti dhe shoqëria.
: Album me veshjet popullore. Pune në grup. Projekt
Grupet e punës diskutojnë për mënyrën e organizimit të të dhënave në albumet e tyre dhe për ndarjen e rubrikave.
Nxënësi/ja:- vëzhgon imazhe me veshje të
ndryshme popullore shqiptare;- zbulon karakteristikat e veshjeve pop-
ullore shqiptare;-
veshjeve popullore nga krahina të ndryshme të Shqipërisë;
- shpreh mendimin e vet rreth bukurisë dhe larmisë së veshjeve tona popullore si një pjesë e rëndësishme e trashëgi-misë.
- - album me veshje popullore.
Burimet/mjetet/materialet: - - ilustrime të ndryshme të veshjeve
- Mjete të tilla, si: album, imazhe nga Lidhje me fushat kurrikulare:- - - shkencat shoqërore.Lidhja me temat ndërkurrikulare: - njohja e kulturave.
Grupet e punës diskutojnë për mënyrën e organizimit të të dhënave në albumet e tyre dhe ndarjen e rubrikave.
Ndërtimi i njohurive të reja Grupet e punës plotësojnë albumin e grupit me krahinën përkatëse. Mbi çdo album vizatohet harta e krahinës përkatëse. Pasi ka mbaruar puna për
mënyrë realizohet albumi i veshjeve popullore shqiptare të klasës.
Libër mësuesi
108
Ky vlerësim do të fokusohet:
4. METODOLOGJIA E MËSIMDHËNIES4.1 Metodologjia e të nxënit dhe mësimdhënies bazuar në kompetenca
në lëndën e artit pamor
artistik, që zotëron brenda vetes. Organizimi i mirë i procesit të mësimit
përdorimit të mjeteve të larmishme artistike. Kjo arrihet vetëm nëpërmjet një motivimi të drejtë dhe përkundrejt zhvillimit të një kompetence të caktuar,
Mësimdhënia e artit pamor, për nga vetë natyra, nënkupton një veprimtari
një veprimtarie në mënyrë të vetëdijshme, çka u mundëson atyre shprehjen e
Mësimdhënia në artin pamor synon gjithë përfshirjen, motivimin, barazinë në të gjitha aspektet dhe bazohet
.
mësimin e artit pamor mban parasysh:
kompetencat kryesore të të nxënit në artin pamor; lidhjen konceptuale, ruajtjen e koherencës vertikale të njohurive e aftësive në kuptimin që ndërtimi i çdo njohurie dhe edukimi i çdo aftësie mbështeten në ato të mëparshmet;
formimin dhe forcimin e aftësive bazë të artit pamor;
Arti Pamor 8
109
rëndësinë e veprimtarive praktike në artin pamor, brenda dhe jashtë klasës, të cilat lidhin konceptet pamore me situata të jetës reale;
rëndësinë e përdorimit të mjeteve konkrete didaktike dhe ato të teknologjisë; veçoritë e veprimtarive në mënyrë individuale dhe në grup; nevojën e individit për të nxënë gjatë gjithë jetës; rëndësinë e qëndrimit pozitiv ndaj lëndës së artit pamor dhe vlerësimit të
përdorimit të gjithanshëm të tij; nxitjen e bashkëveprimit mësues/e-nxënës/se, në kuptimin që në procesin
mësimor mësuesi/ja dhe nxënësi/ja janë plotësues/e të njëri/njëra-tjetrit/
e nevojshme për një nxënie të suksesshme dhe lehtëson, si punën e mësuesit/es, ashtu edhe atë të nxënësit/es. Kompetencat e artit pamor, që janë të përcaktuara në këtë program, janë të ndërlidhura dhe zhvillohen nëpërmjet situatave të të nxënit, që kanë në qendër pjesëmarrjen aktive të nxënësve/eve. Ata/Ato janë aktiv/e kur përfshihen në veprimtari, eksplorime, krijime ose simulime të njohurive, interpretime, qëndrime dhe gjykime. Për të siguruar këtë pjesëmarrje aktive të nxënësve/eve, mësuesi/ja duhet të krijojë një atmosferë që i bën ata/ato të ndihen të lirshëm/me dhe të zhdërvjellët/ta për të zhvilluar njohuritë e tyre në artin pamor.
i kërkohen arsyetime apo përgjigje të pyetjeve të tilla si p.sh., “..pse më pëlqen?”, “...a duket bukur?”, “..çfarë ndodh nëse e vendos objektin më afër?”
të ndërmarrë situata të reja.
Cilësia e mësimdhënies është çelësi për suksesin e fëmijëve në mësimin e
e mëparshme, të rendisin udhëzimet që do të përdorin, duke diferencuar
materialesh janë të rëndësishme për të mbështetur një mësimdhënie
shumëllojshmëri aktivitetesh të bazuara në vlerësimin e nevojave individuale
Libër mësuesi
110
aftësitë që zotëron nga njëra anë, dhe të arrij të krijojë lidhje integruese me lëndët e tjera në fushën e arteve dhe jashtë saj nga ana tjetër. Edhe prezantimet e projekteve, diskutimet, debatet, gjatë realizimit të tyre janë mundësi shumë
kompetencave kyçe.
4.2 Materiale dhe burime mësimore
Gjatë zhvillimit të mësimit në lëndën e artit pamor, për realizimin e
të nevojshme, jep ndihma të veçanta, përshtat shembuj të ndryshëm, krijon ambiente për aktivitete alternative etj. Edhe teknologjia ka një ndikim të madh
objekte të trashëgimisë kulturore, objekte të dizajnit etj., duke zhvilluar aftësitë e tyre në studimin e kësaj lënde.
të teksteve dhe materialeve të përshtatshme me moshën dhe mundësinë e
me anë të mediave detyra dhe projekte të ndryshme.
Mësuesi duhet të demonstrojnë drejtpërdrejt gjatë mësimdhënies në lëndën e
ato do të krijojnë pavarësi në përdorimin e mjeteve nga një nivel në tjetrin. Kur
konsideratë të gjitha format e artit nga e gjithë bota dhe nga kultura të ndryshme.
dhe të zhvillojnë aftësitë e tyre në përdorimin e një sërë mjeteve e teknikave artistike dhe të vlerësojnë veprat e artit. Klasa duhet të jetë gjithëpërfshirëse
Arti Pamor 8
111
Disa nga mjetet më të përdorshme didaktike janë:
mjetet audiovizive si:
mjetet verbale, tekstet si:
ndryshme arti, artizanati, dizajni etj. Këto burime duhet të diskutohen
Ky plan duhet të jetë i rëndësishëm për të përzgjedhur burimet e
krijuese.mjedisi mësimor: klasa, kabinetet e artit pamor etj.
5. VLERËSIMI5.1. Llojet e vlerësimit: Vlerësimi i vazhdueshëm, periodik
dhe përfundimtar.
Vlerësimi tremujor
Vlerësimi periodik tremujor përfshin:
• Vlerësimin e vazhdueshëm që del nga evidencat e vlerësimit të vazhduar të mbajtura për periudhën tremujore.
• Vlerësimin me detyrë përmbledhëse në përfundim të periudhës tremujore.• Vlerësimin e dosjes (portofolit) së nxënësit/es për periudhën tremujore.
Këto vlerësime shënohen në regjistër në kolonat përkatëse në përfundim të çdo tremujori.
Vlerësimi përfundimtar
Vlerësimi përfundimtar kryhet në përfundim të vitit shkollor. Nota vjetore përfundimtare përfshin:
• Notën vjetore të vlerësimit të vazhdueshëm të tri periudhave tremujore.• Notën vjetore të vlerësimit me detyrë përmbledhëse të tri periudhave
tremujore.• Notën vjetore të vlerësimit të dosjes së nxënësit/es të tri periudhave tremujore.
Libër mësuesi
112
Secili lloj i vlerësimit në notën vjetore përfundimtare ka peshën e vet në përqindje.
Tabela: Peshat në përqindje të llojeve të vlerësimit
Lloji i vlerësimit Pesha në përqindjeVlerësimi i vazhdueshëm 40%Vlerësimi me detyrë përmbledhëse 40%Vlerësimi i dosjes (portofolit) së nxënësit/es 20%
Hapat për njehsimin e notës vjetore përfundimtare janë:
Përcaktohet nota vjetore e vlerësimit të vazhdueshëm (NVV).Përcaktohet nota vjetore e detyrës përmbledhëse (NVP).Përcaktohet nota vjetore e portofolit të nxënësit/es (NVP).Shumëzohet secila prej notave me përqindjen përkatëse.
(p.sh: nota 6.4 rrumbullakoset 6; nota 6.5 rrumbullakoset 7).
(NVV x 0.4) + (NVP x 0.4) + (NVP x 0.2) = Nota vjetore përfundimtare
Shembull:Tremujori I Tremujori II Tremujori III Nota vjetore Nota vjetore
pëNVV NVT NVP NVVNVT NVP NVV NVT NVP NVV NVT NVP
(8 x 0.4) + (10 x 0.4) + (10 x 0.2) = 9.2
Nota vjetore përfundimtare 9
Recommended