View
2.669
Download
1
Category
Preview:
Citation preview
TRAKYA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK ARŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ
HEMŞİRELİK HİZMETLERİ MÜDÜRLÜĞÜ
HEMŞİRELİK MESLEĞİNDEİŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI
Eğtm.Hem. Deniz Motör
1
Ülkemizde SSK verilerine göre 944.984 kayıtlı iş yeri bulunmaktadır.
Son verilere göre SSK’ya kayıtlı çalışan sayısı 14,127,413’tir. Kayıtlı olmayanlarla birlikte
20 milyonu aşan sayıda çalışan bulunmaktadır.
2
Bu kesim, işyeri ortamından kaynaklanan birçok risk etmeni ile karşı karşıyadır.
Bu risk etmenleri de çalışanların sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir.
Sonuçta hem sağlık hem de üretim, bu olumsuz etkilenmeden payını fazlasıyla almaktadır.
3
4
Genel kaza tanımı: Toplumsal bir düzenleme içinde a) Önceden planlanmayanb) Çevresine zarar verebilen olaya kaza denir
İş kazasının yasal tanımı : 506 sayılı sosyal sigortalar kanununun 11/A maddesinde yapılmıştır.
İş kazası aşağıdaki hal ve durumlardan birinde meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedence veya ruhça arızaya uğratan olaylardır.a) Sigortalının iş yerinde bulunduğu sıradab) İş veren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısı ilec) Sigortalının işveren tarafından görev ile başka bir yere
gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamandad) Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan
zamandae) Sigortalının işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere
toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında5
İş kazalarının nedenleri
Bir iş kazasının olabilmesi için 5 ana nedenin
peş peşe olması gerekir. Bunlardan birisi olmazsa diğeri meydana gelmez ve bu
sıralama tamamlanmadıkça kaza ve yaralanma olmaz.
1.Doğa ve sosyal yapı2.Kişisel özürler3.Güvensiz hareketler ve şartlar4.Kaza olayı5.Yaralanma
6
Kazaların ana nedenleri bazı gerçekleri ortaya çıkarmaktadır.
Bunlar ; 1.İnsanın doğa karşısındaki zayıflığı ortadan
kaldırılamaz. Demek oluyor ki kazalardan kurtulmak kesinlikle imkansızdır.
2.Her kazada kesinlikle insan faktörünün kusuru vardır.
3.İş güvenliğinin çalışma alanı, güvensiz hareketlerin ve şartların azaltılması yada ortadan kaldırılmasıdır.
7
Kazaların % 2’si önlenemez% 50’si kolaylıkla önlenebilir.% 98’i önlenebilir.
iş kazalarının sebeplerinin
% 88’i güvensiz hareketlerden
%10’u güvensiz şartlar olduğu
% 2’sinin sebebi belli değil
8
İnsanın güvensiz hareketi başlıca 4 sebebe dayanır.
1.Bünyeden doğadan gelen kişisel özürler2.Bilgi ve ustalık yoksunluğu3.Fiziksel uygunsuzluk4.Kötü çevre koşulları
9
Türkiye’de iş kazalarının%39’u işverenin kusurundan%17’si acemi işçinin hatasından%16’sı başkasının hatasından%26’sının dalgınlıktan meydana geldiği
tespit edilmiştir.Genç işçilerde iş kazası oranı daha yüksektirDüşük ücretle çalışanlarda iş kazası oranı
yüksektir.Ülkemizde gelişmiş ülkelere göre iş kazaları günün
ilk saatlerinde görülmektedir.
10
İşyeri özelliğine göre kaza oluşabilme nedeni;
a)Yersiz ve uygun olmayan aydınlatmab)Aşırı gürültü, aşırı sıcak ve soğukc)Kişisel koruyucuların olmayışıd)Çalışma odalarının küçük olmasıe)Çalışanın iş giysilerinin uygun olmayışıf)Yetersiz ve uygun olmayan havalandırma
11
Kişisel özelliğe göre kaza oluşabilme nedeni ;
a) Kişisel koruyucuların nasıl kullanılacağını bilmemesi
b) Çalışanın mesleki deneyiminin az olmasıc) Heyecanlı ve asabi olmasıd) Beceriksiz ve sakar olmasıe) Kazaya neden olabilecek bir hastalığının
olması (epilepsi)f) Kronik yorgunluk olmasıg) Uyuşturucu madde kullanımı
12
Sağlık çalışanlarının geçirdiği kaza tipleriBir araştırmaya göre; iş kazası geçiren personelde
en fazla “iğne batması” (%21,8), daha sonra sırasıyla “kesik” (%18,2) ve eşit oranlarda (%16,4)
“açık yara ve sıyrık” meydana geldiği belirlenmiştir.
13
Muğla il merkezinde çalışan hemşirelerde yapılan başka bir çalışmada;
6 ay içinde 391 hemşireden %51.9’unun sivri uçlu bir aletle yaralanmaya maruz kaldığı,
Bu temasın %80.4’ünün enjektörle meydana geldiği belirtilmiştir.
14
15
enjektör kapağını tekrar takmak tehlikelidir: sağlık çalışanı kullanılmış iğnenin kapağını tekrar takmak üzere …
...ve kapağı takma konusunda başarısız oluyor, kapağı tuttuğu eline iğne batıyor.Enjektörlerin kapaklarını tekrar kapatmaktan kaçının
İğne batmasına karşı genel önlemler
Kan ve diğer vücut sıvıları potansiyel olarak infekte kabul edilerek gerekli önlemler alınmalıdır.
İğne batmasını önlemek için “disposibl” iğneler kullanıldıktan sonra plastik kılıfları tekrar takılmamalı, iğneler enjektörden çıkartılmamalı, eğilip bükülmemelidir.
16
Kullanılmış iğne, enjektör, bistüri ucu ve diğer kesici aletler imha edilmek üzere delinmeye dirençli sağlam kutulara konmalıdır.
Bu kutular servis içinde kullanıma uygun ve kolay ulaşılabilir yerlerde bulundurulmalıdır.
Ucu sivri aletler ve onların konulduğu kaplara mümkün olduğu kadar az dokunulmalıdır.
17
Sıvılarla temasta takip cetveli
KAYNAK HEMEN 6 HAFTA 12 HAFTA 6 AY
HIV pozitif Anti-HIV Anti-HIV Anti-HIV Anti-HIV
HBsAg pozitif Anti-HBs ------------ ------------- ------------
HCV pozitifAnti-HCVALT
HCV-RNA --------------Anti-HCVALT
Bilinmiyor
Anti-HIVAnti-HBsAnti-HCVALT
Anti-HIV Anti-HIVAnti-HIVAnti-HCVALT 18
İş kazalarından korunma önlemleriKişisel koruyucuların çalışana verilmiş olması
ör. Gözlük, eldiven, önlük, maske gibiOlumsuz çevre koşullarının ortadan
kaldırılması* Aletlerin ortamda uygun yerleştirilmesi* Uygun ve yeterli aydınlatma* Uygun havalandırma* Zeminin kaygan olmaması* Ortam ısısının uygun düzeyde olması*Kapıların çalışma alanının dışına
açılması v.b.19
Diyabet, kalp hastalığı, epilepsi gibi hastalığı olanlar iş kazası riski fazla olan bölümlerde çalıştırılmamalıdır.
Uyuşturucu madde, ilaç bağımlılığı olanlar, hamileler iş kazası yönünde riskli yerlerde çalıştırılmamalıdır.
20
21
Meslek hastalığının yasal tanımı :
SSK kanununun 11/B maddesinde yapılmıştır. Meslek hastalığı sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlayan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.
22
Bu kanuna göre tespit edilmiş hastalıklar listesi dışında herhangi bir hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmamamsı üzerine çıkabilecek uyuşmazlıklar SSK Yüksek Sağlık Kurulunca karara bağlanır.
Maluliyet oranı: kaza yada meslek hastalığı sonucu iş yapma yeteneğinin ne oranda kayba uğradığı çeşitli nedenlerle hesaplanır. Bunun için her ilke farklı yöntemler kullanır.
23
Ülkemizde maluliyet oranının hesabı SSK kanunu gereğince çıkartılmış olan “Sağlık
İşlemleri Tüzüğü” hükümlerine göre yapılmaktadır.
Maluliyet oranı %10’dan fazla olduğu taktirde kazalıya aylık
bağlanmakta,istirahat ve tedavi süresince yevmiyesi tam ödenmekte, aksi halde
2/3’ü ödenmemektedir.
24
25
Hemşirelerin işlevlerini yerine getirirken kullandıkları alet ve cihazlardan kaynaklanan
etkiler :
Bu alet ve cihazları genel olarak şöyle gruplandırabiliriz; radyoterapi, röntgen, anestezi
cihazı, ameliyathanede kullanılan araç ve gereçler, enjeksiyon ve pansuman araç gereçleri,
sterilizasyon cihazları vb…
26
Radyasyonun etkilerini şöyle özetleyelim
Erken doğum, düşükler, bebekte konjenital bozukluklar
Tiroid, lenf, karaciğer, kan, kemik kanserleriAplastik anemi, kanamaya yatkınlıkEnfeksiyonlara karşı vücut direncinin düşmesiBulantı, kusma, ishalDeride kızarıklık, yanma, kaşınma, incelmeSaç ve kıl dökülmesiKısırlıkBöbrek ve karaciğer hastalıklarıSolunum sistemi hastalıkları
27
Ameliyathanelerde kullanılan anestezik gazlar solunduğunda çeşitli rahatsızlıklar ortaya çıkartır.
Halathone isimli gazın uzun süre solunması karaciğeri bozarak halathone hepatit B denilen hastalık oluşur.
Penthrone gazı böbreklerde bozulmaya yol açar.Azotprotoksit gazi kemik iliğinde olumsuz etki
yapar.Ameliyathanede çalışan bayanlarda yüksek
oranda düşük ve erken doğum vakaları görülür.
28
Hemşirelerin işlevlerini yerine getirirken kullandıkları kimyasal madde ve ilaçlardan kaynaklanan etkiler
Bunlar antiseptikler, dezenfektanlar ve ilaçlardır. Etkilerini şöyle özetleyebiliriz.
Deri değişiklikleri (kızarıklık, yanma, kaşıntı, döküntü )
Karaciğerde toksik etkilerSolunum sistemi hastalıklarıBağışıklık sistemi üzerine etkileriDeri hastalıkları (egzama, deri kanseri vb.)GİS hastalıkları (bulantı, kusma, diare)Kan hastalıkları Göz ile ilgili sorunlar
29
Hemşirelerin işlevlerini yerine getirirken yaptığı fizik aktivite sonucu oluşabilecek sorunlar
Hemşirelerde en çok görülen hastalıkların başında varis ve hemoroid geliyor. Sivas ilinde 142 hemşirede yapılan araştırmada 68 hemşirenin varis ve hemoroid olduğu görülmüştür.
Fiziki aktivitelerine bakıldığında ise en çok sırt ve bel ağrılarının olduğu görülmüştür.
Yatak içi hastalara çekme, pozisyon uygularken hemşirelerde disk kayması, skalyoz gibi sorunlar görülür
Hemşirelerin ayak hijyenine dikkat etmemesi ve ayakkabılarının uygun olmamasından ayak düşmeside sık görülen rahatsızlıklardandır.
30
Enfeksiyon riskiHemşireler devamlı hastalarla iç içe olduklarından
dolayı bulaşıcı hastalıklara yakalanma riski çok yüksektir.
Filipin’de yapılan bir araştırmada 174 hemşirenin % 18’inde herpes enfeksiyonunun olduğu
saptanmıştır.Bir başka araştırmada ise hepatit bulaşan hemşire
sayısının yüksek oranda olduğu saptanmıştır.
31
Beslenme bozukluğu
Hemşirelerde düzensiz çalışma saatleri sonucu beslenme bozukluğu oluşur.
Vardiya saatleri yüzünden yemeklerini zamanında yiyemezler
Yoğun çalışma, servis işlerinin çokluğu, Servisteki fiziki çevreHastane yemeklerinin görünüşü, lezzeti
32
Çalışma koşullarına bağlı oluşan uyku bozukluğu
Hemşirelik mesleğinde düzensiz vardiya saatleri ve gece nöbetleri uyku düzenini olumsuz etkilemekte
ve bazı sorunları beraberinde getirmektedir.Uykuya dalmada güçlükSık uyanma, erken uyanmaSürekli uyuma gibi uyku bozuklukları görülür.
33
Çalışma ortamından kaynaklanan psikolojik sorunlar
Günün koşulları insanı gergin kılmakta, baskı altında tutmakta, bedensel ve ruhsal yaşamımıza zarar vermektedir.
Mide ülseri, romatizma, hipertansiyon, davranış bozukluğu ve hatta ağır ruh sağlığı bozuklukları gibi hastalıklarda ortaya çıkarabilmektedir.
34
Hemşirelerde ruhsal sorunları oluşturan faktörler
Hemşirelik uygulamalarında yeni konuların gelişmesiEkip üyeleri arasında gerginlik, rol karmaşası, yeterli
iletişim ve iş birliğinin sağlanamamasıHasta bakımında kan, ses, kötü koku gibi faktörlerSık değişen vardiyalar, nöbet nedeniyle düzensiz
uykuEkonomik yetersizlikGörev değişikliği, servis değişiklikleriFiziksel yorgunluk ve hata yapma korkusu Ergenlik döneminde işe başlama
35
Bütün bu etkiler hemşirelerde ;Stres, sıkıntı,anksiyeteİnsanlar arası ilişkilerde bozuklukAile yaşamında bozulmaSosyal yaşam kısıtlılığıYorgunluk, yıpranma, uyku bozukluğuSinirlilik, aile içi çatışmalarMeslekten soğuma gibi ruhsal sorunlar
oluşmaktadır.
36
İstanbul üniversitesinin yaptığı araştırmada
37
38
Dinlediğiniz için TEŞEKKÜRLER
İş Kazalarıve
Meslek Hastalıkları İçermeyen
Güvenli Bir Çevre Dileğiyle…
Recommended