Hazırlayan: Burak AKBULUT Danı şman: Prof. Dr. Burhan ÖZKAN Kadın...

Hazırlayan: Burak AKBULUT

Danışman: Prof. Dr. Burhan ÖZKAN

Konu: Kadın Çiftçilerin Tarımsal Üretime Katkısı

ANTALYA 2012

İÇİNDEKİLER

1. Özet

2. Materyal Ve Metot

3. Giriş

4. Türkiye’de Kırsal Nüfusun Demografik Özellikleri

5. Tarımsal Üretimde Kadın

6. Sonuç

1.ÖZET

Bu çalışmada kadın çitçilerin Türkiye ve dünyada

tarımsal çalışmalara olan katkısını, geçmişten

günümüze değişen ve gelişen nitelikleri ilegünümüze değişen ve gelişen nitelikleri ile

yansıtılmaya çalışılmıştır. En önemlisi kadının

toplumdaki yerinin istenilen noktalara nasıl

gelebileceği konusuna da açıklık getirilmiştir.

2. MATERYAL VE METOT

Çalışmanın araştırma bulguları konu ile ilgili

ikincil verilerden elde edilmiştir. Yazılı ve görsel ikincil verilerden elde edilmiştir. Yazılı ve görsel

kaynaklar (ilgili sivil toplum kuruluşları, kamu kurum

ve kuruluşların raporları, ilgili internet kaynakları

bilimsel makaleler, köşe yazıları, dergiler vb. )

incelenmiştir.

3.GİRİŞ

Kadınlar;

� Sanayi Devrimi’nden

� Önce geleneksel rollerin dışına çıkamamışlar,

Çocuk doğurmak ve büyütmek, ev işleri

� Sonra ‘i şçi’ statüsü ile çalışmaya başlamışlardır.

Ekonomik Anlamda Kadın-Erkek Arasındaki Eşitsizlik

• İstihdam• İstihdam

• Çalışma Saatleri• Çalışma Saatleri• Çalışma Saatleri• Çalışma Saatleri

• Çalışma Koşulları• Çalışma Koşulları

• Kazanç• Kazanç

Tarım Sektöründe İstihdam Edilen Kadın İşgücü

TARIM SANAYİ

GELİŞMİŞ DÜŞÜK YÜKSEKGELİŞMİŞÜLKELER

DÜŞÜK YÜKSEK

GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER

YÜKSEK DÜŞÜK

�Dünyada kadının kalkınmadaki rolü 1970’li yıllarda ele alınmış

�Birleşmiş Milletler tarafından 1975-85 yılları arası Kadın On Yılı olarak 85 yılları arası Kadın On Yılı olarak ilan edilmiştir

� Hareket Planı kabul edilmiştir

Eşitlik

Kadın On Yılı’nın Amaçları ve Alt Teması

KalkınmaBarış

Eğitim

Sağlık

İş Olanakları

Ülkemiz nüfusunun %49’unu kadınlar oluşturmaktadır.

Nüfusumuzun %35’i kırsal alanda yaşamaktadır.

Bu oranın %50’sini kadınlar oluşturur.Bu oranın %50’sini kadınlar oluşturur.

Kadınların %80’i

ücretsiz aile işçisi

konumundadır.

Kadınların %80’i

ücretsiz aile işçisi

konumundadır.

4. TÜRKİYE’DE KIRSAL NÜFUSUN DEMOGRAF İK ÖZELL İKLER İ

4.1. Türkiye’de Kırsal Nüfusun İktisadi Önem Taşıyan Demografik Özellikleri

Erkeklerin

toplam nüfusa

oranı

%18.04

Kırsal

Nüfus

%36.72

%18.04

Kadınların toplam

nüfusa oranı

%18.06

Kadınların kırsal

nüfusa oranı

%51

Erkeklerin kırsal

nüfusa oranı

%49

4.2. Türkiye’de Kırsal Nüfusun Sosyo-Ekonomik Niteliği

KÖY NÜFUSU YÜZDESİ

40%

50%

60%

%-Yüzde

0%

10%

20%

30%

1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010Yıllar

Kaynak: TÜİK,(2008),Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi,2007 Nüfus Sayımı Sonuçları,Haber Bülteni,Sayı:9,09/Şubat/2008

4.3. Kırsal Nüfusun İşgücü Yapısı

15 Yaş Altı

Çalışan

15 Yaş ve

Üzeri Çalışan Kırsal

Çalışan Nüfus; 8,112

milyon kişi

Üzeri Çalışan Nüfus;

18,891 milyon

kişi

KırsalNüfus;27,093 milyon

kişi

15 yaş altı

ÇALI ŞAN NÜFUS YAPISI

4.3. Kırsal Nüfusun İşgücü Yapısı

15 yaş altı

30%

15 yaş üzeri

70%

Kaynak: TÜİK,(2008),Tablo 48- Olmayan Sivil Nüfusun Yıllar ve Cinsiyete Göreİşgücü Durumu,10/Mart/2008

9%14%

5%Okur-Yazar Değil

İlköğretim Mezunu

4.4. Kırsal İşgücünün Eğitim Durumu

72%

İlköğretim Mezunu

Lise veya Dengi Okul Mezunu

Fakülte veya Yüksekokul Mezunu

Kaynak: TÜİK,(2008),Tablo 40-Eğitim Durumuna Göreİşgücü Durumu,10/Mart/2008

4.5. İşgücünün Kayıtlılık Durumu

Bölüm Kişi Sayısı

Türkiye Geneli(kayıt dışı) 10,662 milyon

Türkiye Geneli İstihdam 22,750 milyonTürkiye Geneli İstihdam 22,750 milyon

Kentsel Alan(kayıt dışı) 4,584 milyon

Kentsel Alan İstihdam 13,568 milyon

Kırsal Alan(kayıt dışı) 6,077 milyon

Kırsal Alan İstihdam 9,183 milyon

Kaynak:TÜİK,(2008)

Sosyal Güvenliğe Bağlı Olmayan Kadın Oranı

Sosyal Güvenliğe Bağlı %52,9

%47,1

4.5. İşgücünün Kayıtlılık Durumu

Sosyal Güvenliğe Bağlı Olmayan Erkek Oranı

%52,9

Kaynak:TÜİK,(2008)

5. TARIMSAL ÜRET İMDE KADIN

5.1. Tarım İşçilerinin Tanımlanması

Tarım İşçileri

Ücretli

Yevmi yeliİşveren

Kendi Hesabına

Ücretsiz Aile İşçisi

Uluslararası Çalışma Örgütüne Göre Tarım

İşçilerinin Kategorileri

�Ortakçılar

5.1. Tarım İşçilerinin Tanımlanması

�Ortakçılar

�Kiracılar

�Toprak Sahipleri

�Günlük İşçiler

�Sürekli İşçiler�Geçici İşçiler�Mevsimlik İşçiler

5.2. Dünyada Tarım İşçiliği

Dünya Çalışma Örgütü (ILO) Tarımsal İstihdamda

12 Farklı Kategori Belirlemiştir:

1. Büyük toprak sahipleri

2. Orta büyüklükte toprak sahipleri2. Orta büyüklükte toprak sahipleri

3. Küçük toprak sahipleri

4. Ücretsiz aile işçileri

5. Küçük üreticiler

6. Ortakçılar

7. Tarım kooperatiflerinin işçileri

8. Daimi işçiler

9. Belirli konularda uzmanlaşmış işçiler

10.Kamu yada özel kişilere ait işlenmeyen

5.2. Dünyada Tarım İşçiliği

10.Kamu yada özel kişilere ait işlenmeyen toprakları işgal edenler

11.Göçmen işçiler

12.Yerli halk

5.2.1. Dünyada Kadın Tarım İşçiliği

1975 yılında yapılan 1. Dünya Kadın Konferansı sonrası

1975-1985 yılları arası BM Genel Kurulu’nca Kadın On

Yılı olarak kabul edilmiştir ve bu yıllar içerisinde kadınlara

yönelik kalkınma, eşitlik ve barış hedefleri belirlenerek;yönelik kalkınma, eşitlik ve barış hedefleri belirlenerek;

�Kadınların ulusal ve uluslararası düzeyde konumlarının

geliştirilmesi,

�Ayrıma tabi tutulmalarının önlenmesi,

�Üretime eşit ölçüde katılmalarının sağlanması için

çalışmalar yapılmıştır.

� 1985 yılında düzenlenen 3. Kadın Konferansı’nda

kadınların gelişmesi için ileriye dönük stratejiler

belirlenmiştir.

� 1995 yılında düzenlenen4. Kadın Konferansısonunda

5.2.1. Dünyada Kadın Tarım İşçiliği

� 1995 yılında düzenlenen4. Kadın Konferansısonunda

kadın-erkek eşitli ğine

� Her yıl 15 Ekim tarihini Dünya Kadın Çiftçiler Günü

olarak kutlama fikri kabul edilmiştir.

Dünya Kadın Çiftçiler Günü’nün Kutlanmasının Amaçları

�Çiftçi kadınların toplumdakisosyal yerini yükseltmek,

�Hükümetlerin ve kamuoyunun kadın çiftçilerin sorunları ve

toplumdaki rolleri konusunda hassas olmalarını sağlamak,

5.2.1. Dünyada Kadın Tarım İşçiliği

�Kadın çiftçiler ile alakalı örgütlerin ve toplulukların bugünü

desteklemesini sağlamak,

�Kadın çiftçilerin faaliyetlerinin görünür olmasını sağlamak,

�Tümdünyada ortak bir ruh oluşturarakfarkındalık sağlamaktır.

� Dünyada tarım işçilerinin yarısından fazlasını kadınlar oluşturmaktadır

� 1.3 milyar kadın, erkek ve çocuktan 450 milyonu ücretli olarak çalışmaktadır

� İnşaat ve maden ile birlikte tarım dünyadaki en tehlikeli

5.2.1. Dünyada Kadın Tarım İşçiliği

� İnşaat ve maden ile birlikte tarım dünyadaki en tehlikeli ilk üç iş alanı içerisindedir

� Her yıl 170,000tarım işçisi hayatını kaybetmektedir.

� 40,000tarım işçisi fazla miktarda pestisite maruz kaldığı için ölmektedir

Tarımsal İşletmelerde Kadın Rolü

�AB % 20�Avusturya % 29

5.2.2. Avrupa Birliği Ülkelerinde Tarım Sektöründe Kadının Yeri

�Avusturya % 29�İtalya % 24�Danimarka % 7�Hollanda % 6

Kaynak: Barthelemy,P.A.,(2003),Entwicklung der Beschaeftigungssituation in der Landwirtschaft,www.europa.eu.int.

500

600

700

800

Saa

tleri

saat

/yıl

Ortalama Yıllık İşgücü Ünitesi

5.2.2. Avrupa Birliği Ülkelerinde Tarım Sektöründe Kadının Yeri

0

100

200

300

400

500

Erkek Kadın

Çal

ışm

a S

aatle

ri sa

at/y

ıl

756594

Kaynak: Lineras,D.,(2003),Frauen und Maenner in der Landwirtschaft–Ein statistischer Blick auf die Familienarbeitskraefte-,Statistik kurzgefasst,Landwirtschaft und Fischerei,Thema 5- 4/2003,Eurostat

80

85

90

Yüz

de O

ranı

% 90

KISM İ ZAMANLI İŞLER

5.2.2. Avrupa Birliği Ülkelerinde Tarım Sektöründe Kadının Yeri

65

70

75

80

Erkek Kadın

Yüz

de O

ranı

% 76

% 90

Kaynak:Anonim,(2002),Frauen in der Landwirtschaft,www.europa.eu.int.

AB’ de Kadın İşgücüne Ait Tespitlerden Bazıları Şunlardır

� Aile içindeki konumları genellikle işletme sahibinin eşi olmalarından kaynaklanmaktadır

� Genelde kadın işgücü, erkek aile işgücüne göre daha azdır,

� Kadınlar genellikle part-time çalışmaktadırlar

� Kadınlar küçük işletmeleri yönetmektedirler

5.2.2. Avrupa Birliği Ülkelerinde Tarım Sektöründe Kadının Yeri

� Kadınlar küçük işletmeleri yönetmektedirler

� Çiftçi kadınların büyük bölümü ev işlerinde, işletmede çalıştıkları süreden daha fazla çalışmaktadırlar

� Kadınların kendilerine ayırdıkları zaman erkeklerden daha azdır

5.2.3. Türkiye’de Tarım İşçiliği

TÜİK,2005 sonuçlarına göre

� Ekonomik açıdan aktif nüfusun%39.8’itarımsektöründe çalışmaktadır

� Bu sektörde 12 yaşından küçük� Bu sektörde 12 yaşından küçükçocuklarında çalıştırıldığı dikkate alınırsaTürkiye’ de 10-12 milyonluk nüfusun tarımsektöründe çalıştığı söylenebilir.

Türkiye’de tarımsal işletmelerde �Esas işi tarımsal faaliyet olan fertlerin işletme başına ortalama kişi sayısı 2.65olup �Bir yıl içinde çalışılan ortalama gün sayısı 211’dir .

5.2.3. Türkiye’de Tarım İşçiliği

211’dir .

Esas İşi Tarımsal Faaliyet Olan Fertlerin

12 yaşından büyük kadın

12 yaşından büyük erkek

9-12 yaş arası çocuk

%44.23

%52.89

%2.88Kaynak:Anonim,(2006),Genel Tarım Sayımı Sonuçları;2001

Ülke genelinde çalışan erkeklerin %20.6’sı tarım sektöründe çalışırken

5.2.3. Türkiye’de Tarım İşçiliği

Tarım sektöründe çalışan kadınların oranı %49.6’dır

Türkiye’de Tarımsal İşletmelerde Ücret Yapısı

GENEL 2010 2011

Günlük 29,27 32,91

GÜNLÜK 2010 2011

KADIN 24,75 28,52

5.2.3. Türkiye’de Tarım İşçiliği

Günlük 29,27 32,91

Aylık 883,95 978,97

KADIN 24,75 28,52

ERKEK 34,58 38,41

AYLIK 2010 2011

KADIN 731,53 748,14

ERKEK 905,90 1021,76

Kaynak:TÜİK,(2011),Sayı:87,2/Mayıs/2012

Tarım Sektöründe Yer Alan Kadınların Ücret Konumlarına Göre Dağılımı

Erkek (%) Kadın (%)

Ücretsiz Aile İşçisi 40.8 92.8

5.2.3. Türkiye’de Tarım İşçiliği

İşveren Olarak

Çalışanlar58.3 6.6

Ücretli veya

Yevmiyeli Çalışanlar0.9 0.6

Toplam 100 100

Kaynak: TÜİK

5.3.Kadının Kırsal Yaşamdaki Yeri

Türkiye'de

� Kadınların %80,6'sı� Kadınların %80,6'sı

� Erkeklerin %93,9'u

okuma yazma bilmektedir(TÜİK,2004)

SUZAN’IN PROJESİ� Kırsal kesimde yaşayan kadınlarla ilgili

projelerden biri Resmi adı ‘Kadın ÇiftçiProjesi’olan ‘Suzanne’ınProjesi’ dirProjesi’olan ‘Suzanne’ınProjesi’ dir

�Kurumsal beceri ve üretim konularındaki özel eğitimler ile Türk kadın üreticilerin yönetimsel ve teknik becerilerini arttırmayı hedeflemiştir

5.4.Kadının Tarımsal Üretimdeki Rolü

Tarımsal üretimde kadınların konumu 4 grupta toplanmaktadır

� Büyük işletmelerde, kadınlar tarlada çalışmazlar

� Orta büyüklükteki işletmelerde erkekler mekanize işler ve pazarla ilişkileri yürütürler, kadınlar ise; emek-yoğun işleri üstlenirler.üstlenirler.

� Aile işletmelerinde ise; kadınlar emek-yoğun tarımsal üretimi yürütürler.

� Topraksız ya da az topraklı ailelerde gerek kadının gerek erkeğin geçim için başkalarının işlerinde çalışmaya ihtiyaçları vardır

6.SONUÇ� Çiftçi kadınların aslında tarımsal üretimde çok önemli

rol oynadıklarını ve tarımsal kalkınmanın önemli aktörleri olduklarını göstermiştir

� Kadınların tarımsal üretime yoğunlaşmaları � Kadınların tarımsal üretime yoğunlaşmaları çoğunlukla kendi istekleri ile olmasa da ailesinden dolayı tarımsal üretimde bulunmaktadır

� Başta eğitim, sosyalve ekonomik yönden kadın çiftçiler güçlendikçe tarımsal üretimde daha çok söz sahibi olacaklardır

� KAYNAKLAR� Anonim,(1965),1. Teknik Kongre,Ziraat Mühendisleri Odası Yayınları, Ankara� Anonim,(1985),Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri,D.İ.A. Matbaası,Ankara� Anonim,(1989),Tarım-İş 12. Genel Kurul Çalışma Raporu,Tarım-İş Sendikası Yayınları,Ankara� Anonim,(1990),Gezici Tarım İşçi Ailelerinin Mecburi Öğrenim Çağındaki Çocuklarının Eğitimi İle İlgili Araştırma Raporu,T.C. Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Genel Müdürlüğü,Ankara� Anonim,(1991),ILO,Encylopedia of Occuptional Health and Safety,Volume 1,Geneva,page 76-79� Anonim,(1995 a),United Nations,’The Fourth Conference On Women’,15 September,Beijing,China� Anonim,(1998),Kadının Statüsünü Araştırma Komisyonu Raporu,T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü,Aralık,Ankara,sf:68-73� Anonim,(2000),Frauen in der Entwicklung des laendlichen Raums,-Für eine sichere Zukunft des laendlichen Raums in Europa - ,Europaeische Kommission Generaldirektion Landwirtschaft,www.europa.eu.int.

� Anonim,(2000),Zirai ve İktisadi Rapor,Türkiye Ziraat Odaları Birliği,Ziraat Odası Yayınları,Ankara� Anonim,(2002),Frauen in der Landwirtschaft,www.europa.eu.int.� Anonim,(2005),15/09/2005,http://www.die.gov.tr/konular/310703-3htm� Anonim,(2006),2000 Genel Nüfus Sayımı,24/05/2006, http://www.tuik.gov.tr� Anonim,(2006),ILO,Dünyanın Üçte Biri İş Arıyor 2001,Dünya İstihdam Raporu,http://www.taob.com.au/news/issue005news001-t.asp,19/10/2003� Anonim,(2006), ILO Facts on Agriculture, http://www.ilo.org.tr� Anonim,(2006),Genel Tarım Sayımı Sonuçları;2001, http://www.die.gov.tr� Anonim,(2006), Türkiye’de ve Dünyada Kadın Çiftçiler, http://www.tarim.gen.tr� Anonim,(2008),Kırsal Alanda Kadın Çalıştayı Kitabı,T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı,15-17 Ekim,Ankara� Ansal,H.(1989),Kapitalist Üretimde Cinsiyetçilik,Şubat,Ankara � Arıkan,G.,Kırsal Kesimde Kadın Olmak, www.edebiyatdergisi.hacettepe.edu.tr� Barthelemy,P.A.,(2003),Entwicklung der Beschaeftigungssituation in der Landwirtschaft,www.europa.eu.int.� Fidan,F.,Nam,D.(2012),Kırsal Turizmde Yeni Dinamikler:Kadın Girişimciler-Taraklı Örneği,KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi,14(23),sf;51-57, ISSN:1309-9132,www.kmu.edu.tr� Fremont,J,M.,(2001),Frauen in der europaeischen Landwirtschaft,Statistik kurz gefasst,Landwirtschaft und Fischerei, Thema 5- 7/2001,Eurostat.� Gülbuçuk,B.,Şengül,H.,Aluftekin,N.,Kızılaslan,N.,Kılıç,M.,(2005),Tarımda İstihdam,Sosyal Güvenlik Uygulamaları ve Kırsal Yoksulluk,TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası 6. Teknik Kongresi,3-7 Ocak,1173� Gülçubuk,B.,Yıldırak,N.,Kızılaslan,N.,Özer,D.,Kan,M.,Kepoğlu,A.,Kırsal Kalkınma Yaklaşımları ve Politika Değişimleri� Koray,M.,(1992),Çalışma Yaşamında Kadın Gerçekleri,Amme İdaresi Dergisi,Cilt:25,Mart� Kurtsan,M.,(2005),http://www.maxihaber.net/yazarlar/konukyazar/2005/kymeltemkurtsan-ekim2005.html(E.T. 18.04.2009)� Lineras,D.,(2003),FrauenundMaennerin der Landwirtschaft–Ein statistischerBlick auf die Familienarbeitskraefte-,Statistikkurz gefasst,LandwirtschaftundFischerei,Thema5- 4/2003,Eurostat� Lineras,D.,(2003),FrauenundMaennerin der Landwirtschaft–Ein statistischerBlick auf die Familienarbeitskraefte-,Statistikkurz gefasst,LandwirtschaftundFischerei,Thema5- 4/2003,Eurostat� N’Doky,T.,Problems of Occupational Health Resulting from Non-Permanent Workers in Enterprises 35/1-2, Paris;Ocak-Şubat� Önal,B.,(1995),Tarım İşçilerinin Sağlık Sorunları,Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,Ankara� Özbay,F.,(1982),Türkiye’de Kırsal/Kentsel Kesimde Eğitimin Kadınlar Üzerindeki Etkisi,Nermin Abadan Unat (der.),Türk Toplumunda Kadın,2. Baskı,İletişim Yayınları,İstanbul,sf;129-158� Özbekmezci,Ş.,(2003),Mevsimlik Tarım İşçilerinin Barınma Sorunları ve Yaşam Üniteleri,Gazi Üniversitesi,Fen Bilimleri Enstitüsü,Ankara� Özer,M.,Biçerli,K.,(2003-2004),Türkiye’de Kadın İşgücünün Panel Veri Analizi,Sosyal Bilimler Dergisi, Sf;56-57� Özer,M.,Biçerli,K.,(2003-2004),Türkiye’de Kadın İşgücünün Panel Veri Analizi,Sosyal Bilimler Dergisi, Sf;65-70� Özgen,Ö.,Ufuk,H.,Kırsal Kesimde Kadın Eğitimi,www.zmo.org.tr� Özkan,B.,Erçin,B.,Brumfield,R.,Minard,M.,(2001),Suzanne’ın Projesi,https://www.facebook.com � Pirmana,V.,(2006),’Earnings Differential Between Male-Femalein İndonesia:Evidence Sokernas Data’,Working Paper in Economics and Development Studies, Department of Economics Padjadjaran

University,August� Scott,W.,Tilly,J.,Louise,A.,(1980),‘Women’s Work and The Family in Nineteenth – Century Europe’, The Economics of Women and Work, New York� Serter,N.(1994), Türkiye’nin Sosyal Yapısı,Filiz Kitabevi,İstanbul,sf;56-57� Taluğ,C,(1986),Kırsal Alanın Unutulan Üreticileri Köylü Kadınlarımız,Verimlilik Dergisi,15(2),sf;27-29� Tarlak,Ş.(2007), Mumcularda Kırsal Turizm Modeli,Dokuz Eylül Üniversitesi,Mimarlık Fakültesi,Şehir ve Bölge Planlama Bölümü,İzmir,sf;31-32� Tutar,F.,Yetişen,H.(2009),Türkiye’de Kadının Ekonomik Kalkınmadaki Rolü,İİBB Dergisi,Niğde Üniversitesi,Cilt:2,Sayı:2,sf;116-131� TÜİK,(2008),Tablo 1.4-Cinsiyete Göre Şehir ve Köy Nüfusu,İstatistik Göstergeler 1923-2006,16/Şubat/2008� TÜİK,(2008),Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi,2007 Nüfus Sayımı Sonuçları,Haber Bülteni,Sayı:9,09/Şubat/2008� TÜİK,(2008),Tablo 28-Kurumsal Olmayan Sivil Nüfusun Yıllar ve Cinsiyete Göre İşgücü Durumu,10/Mart/2008� TÜİK,(2008),Tablo 35-Esas İşlerinden Dolayı Herhangi Bir Sosyal Güvenlik Kuruluşuna Kayıtlı Olmayanların Yıllar ve Cinsiyete Göre İşteki Durumu,10/Mart/2008� TÜİK,(2008),Tablo 38- Olmayan Sivil Nüfusun Yıllar ve Cinsiyete Göre İşgücü Durumu,10/Mart/2008� TÜİK,(2008),Tablo 40-Eğitim Durumuna Göre İşgücü Durumu,10/Mart/2008� TÜİK,(2008),Tablo 45- Esas İşlerinden Dolayı Herhangi Bir Sosyal Güvenlik Kuruluşuna Kayıtlı Olmayanların Yıllar ve Cinsiyete Göre İşteki Durumu,10/Mart/2008� TÜİK,(2008),Tablo 48- Olmayan Sivil Nüfusun Yıllar ve Cinsiyete Göre İşgücü Durumu,10/Mart/2008� TÜİK,(2008),Tablo 55- Esas İşlerinden Dolayı Herhangi Bir Sosyal Güvenlik Kuruluşuna Kayıtlı Olmayanların Yıllar ve Cinsiyete Göre İşteki Durumu,10/Mart/2008� TÜİK,(2011),Sayı:87,2/Mayıs/2012� Yıldırak,N.,Gülçubuk,B.,Gün,S.,Olhan,E.,Kılıç,M.,(2003),Türkiye’de Gezici ve Geçici Kadın Tarım İşçilerinin Çalışma ve Yaşam Koşulları ve Sorunları,Tarım-İş,Ankara� www.die.gov.tr� www.rural-womens-day.org