Halah horoh

   Хамрах хүрээ: 8-р ангиХамрах хүрээ: 8-р анги

Халах хөрөх үзэгдлийн Халах хөрөх үзэгдлийн талаар судлан учир талаар судлан учир 

шалтгааныг тайлбарлаж шалтгааныг тайлбарлаж чаддаг болох.чаддаг болох.

:Зорилго:Зорилго

Зорилт:Зорилт:

Халах хөрөх үзэгдлийг одорхойлохХалах хөрөх үзэгдлийг одорхойлохХалуун хүйтэнийг хэмжиж чаддаг болохХалуун хүйтэнийг хэмжиж чаддаг болохХалах хөрөхөд явагдах үзэгдлүүдийг Халах хөрөхөд явагдах үзэгдлүүдийг танихтанихАмьдралд тохиолдох халах хөрөх Амьдралд тохиолдох халах хөрөх үзэгдлүүдэд тайлбар өгч чаддаг болох үзэгдлүүдэд тайлбар өгч чаддаг болох

Аль нь халуун аль нь хүйтэн Аль нь халуун аль нь хүйтэн байна вэ?байна вэ?

Халуун хүйтнийг Халуун хүйтнийг хэмждэг хэмждэг багажийг багажийг

термометр гэнэ. термометр гэнэ. Хэмжих нэгжийг Хэмжих нэгжийг нь градусс цельс нь градусс цельс

гэнэ.гэнэ.

Аливаа бие Аливаа бие халахдаа гаднаас халахдаа гаднаас дулааны энергийг дулааны энергийг

авдаг.авдаг.

Харин бие Харин бие хөрөхдөө дулааны хөрөхдөө дулааны энергийг гадагшаа энергийг гадагшаа

алддаг.алддаг.

Биеийн авч буй алдаж Биеийн авч буй алдаж буй дулааны энергийн буй дулааны энергийн

хэмжээг физикт хэмжээг физикт ДУЛААНЫ ТОО ДУЛААНЫ ТОО

ХЭМЖЭЭХЭМЖЭЭ гэнэ.гэнэ.

Q =m cQ =m c t△t△ °C°C

Q - Дулааны тоо хэмжээQ - Дулааны тоо хэмжээ

m­Массm­Масс

CC ­Хувийн дулаан багтаамж­Хувийн дулаан багтаамж

△△ tt °C°C ­Температурын өөрчлөлт­Температурын өөрчлөлт

Ижил масстай биеийн Ижил масстай биеийн температурыг ижил температурыг ижил

хэмжээгээр өөрчлөхөд хэмжээгээр өөрчлөхөд шаардагдах энергийн шаардагдах энергийн

. хэмжээ нь өөр өөр байдаг . хэмжээ нь өөр өөр байдаг Үүнийг хувийн Үүнийг хувийн

дулаан багтаамж дулаан багтаамж .гэнэ.гэнэ

Зарим бодисын хувийн Зарим бодисын хувийн дулаан багтаамж дулаан багтаамж

БодисБодис Хулийн дулаан Хулийн дулаан багтаамж багтаамж 

/с,кЖ/кг/с,кЖ/кг°°СС

БодисБодис Хулийн дулаан Хулийн дулаан багтаамж багтаамж 

/с,кЖ/кг/с,кЖ/кг°°СС

Хөнгөнцагаан 0,88 Лааны тос 3,20

Бетон 0,92 Элс 0,79

Алт 0,13 Мөнгө 0,20

Тоосго 0,75 Ширэм 0,54

Чулуу 0,84 Ус 4,20

4,20Мөс 2,10 Сүү 3,94

Хар тугалга 0,14 Спирт 2,51

Зэс 0,38 Агаар 1,01

1Бодлого № 1Бодлого №

““ -13 0 ” ЗИЛ машины-13 0 ” ЗИЛ машины 15 ралиатор л тасалгааны 15 ралиатор л тасалгааны

температуртай ус хийж температуртай ус хийж өгсүүр газар явахад ус нь өгсүүр газар явахад ус нь

7 07 0 ° С хүртэл халсан бол° С хүртэл халсан бол усны авсан дулааны тоо усны авсан дулааны тоо

.хэмжээг ол .хэмжээг ол

2Бодлого № 2Бодлого №5 кг масстай ширмэн5 кг масстай ширмэн

2 0 тогоонд л цагааг 2 0 тогоонд л цагааг2 02 0 ° -8 0 ° С С хүртэл° -8 0 ° С С хүртэл

халаахад шаардагдах халаахад шаардагдах .энергийн хэмжээг ол .энергийн хэмжээг ол

Цагааны нягт Цагааны нягт10 6 0 / ^ 2 , кг м Хувийн10 6 0 / ^ 2 , кг м Хувийн

дулаан багтаамж дулаан багтаамж3 5 2 0 / °Ж кг С3 5 2 0 / °Ж кг С