View
286
Download
5
Category
Preview:
Citation preview
FrumanFruman
FrumulíffæriFrumulíffæri
Kennaaraháskóli ÍslandsKennaaraháskóli Íslands
Andrés Ellert ÓlafssonAndrés Ellert Ólafsson
OrðalistiOrðalisti Hvatberi - Mitochondria Grófa frymisnetið - Rough endoplasmic reticulum Kjarni - Nucleus Kjarnahimnuholur - Nuclear pores Frumuhimna - Plasma membrane Kjarnakorn - Nucleolus Kjarnahimna - Nuclear envelope Umfrymi - Chromatin Ríbósóm - Ribosomes Slétta frymisnetið - Smooth endoplasmic reticulum Bifhár - Cillia Golgikerfið - Golgi apparatus Frymisgrind - Microtubules Deilikorn - Centrioles Oxunarkorn – Peroxisome Leysikorn - Lysosome Örþræðir - Microfilaments
FrumanFruman
Grófa frymisnetiðGrófa frymisnetið
KjarniKjarni
KjarnaholurKjarnaholur
FrumuhimnaFrumuhimna
KjarnakornKjarnakorn
KjarnahimnaKjarnahimna
HvatberiHvatberi
LeysikornLeysikorn
Slétta frymisnetiðSlétta frymisnetið
GolgikerfiðGolgikerfið
BifhárBifhár
Slétta frymisnetiðSlétta frymisnetið
Grófa frymisnetiðGrófa frymisnetið
RíbósómRíbósóm
KjarnafrymiKjarnafrymi
ÖrþræðirÖrþræðir
OxunarkornOxunarkorn
DeilikornDeilikorn
FrymisgrindFrymisgrind
Skoða smásjársýniSkoða smásjársýniOrðalistiOrðalisti
HvatberiHvatberi Hvatberinn er orkustöð Hvatberinn er orkustöð
frumunarfrumunar Þar fer framleiðsla á ATPÞar fer framleiðsla á ATP 300-800 stk eru í hverri 300-800 stk eru í hverri
frumufrumu Í hverjum hvatbera eru a.m.k Í hverjum hvatbera eru a.m.k
70 ensym (lífhvatar)70 ensym (lífhvatar) Hvatberar eru að mestu úr Hvatberar eru að mestu úr
próteini og hafa sitt eigið próteini og hafa sitt eigið DNADNA
Hvatberar voru upprunalega Hvatberar voru upprunalega bakteríur sem sameinuðust bakteríur sem sameinuðust frumunnifrumunni
Innri bygging hvatberansInnri bygging hvatberans
Innri himnaInnri himna
Ytri himnaYtri himna
FellingarFellingar
MatrixMatrix
Skoða smásjársýniSkoða smásjársýniFrumanFruman OrðalistiOrðalisti
Myndun á ATP í hvatberaMyndun á ATP í hvatbera
Grófa frymisnetiðGrófa frymisnetið
Er hluti af frymisneti Er hluti af frymisneti frumunnarfrumunnar
Grófa frymisnetið er Grófa frymisnetið er alsett ríbósómkornumalsett ríbósómkornum
Frymisnetið tekur þátt í Frymisnetið tekur þátt í smíði og flutningi smíði og flutningi próteinapróteina
HimnaHimna
RíbósómRíbósóm
Skoða smásjársýniSkoða smásjársýniFrumanFruman OrðalistiOrðalisti
KjarniKjarni
Kjarni er stjórnstöð Kjarni er stjórnstöð frumunarfrumunar
Kjarni hefur að geyma Kjarni hefur að geyma litningalitninga
Litningar hafa að geyma Litningar hafa að geyma erfðaupplýsingar/DNAerfðaupplýsingar/DNA
Kjarni er stærsta Kjarni er stærsta frumulíffæriðfrumulíffærið
KjarnakornKjarnakorn
LitningarLitningar
KjarnahimnaKjarnahimna
KjarnafrymiKjarnafrymi
KjarnaKjarnaholurholur
Skoða smásjársýniSkoða smásjársýniFrumanFruman OrðalistiOrðalisti
FrumuhimnaFrumuhimna
Frumuhimna er úr tveimur Frumuhimna er úr tveimur lögumlögum
Fosfórkeðjur liggja þar á Fosfórkeðjur liggja þar á millimilli
Frumuhimnan við heldur Frumuhimnan við heldur lögun frumunnarlögun frumunnar
Frumuhimnan stjórnar Frumuhimnan stjórnar hvaða efni fara út og inn í hvaða efni fara út og inn í frumunafrumuna
Bygginarlag frumuhimnuBygginarlag frumuhimnu
GlygógenpróteinGlygógenpróteinKolvetniskeðjurKolvetniskeðjur
PróteinPrótein
FosfórkeðjurFosfórkeðjur
Skoða smásjársýniSkoða smásjársýniFrumanFruman OrðalistiOrðalisti
FosfórkeðjurFosfórkeðjur
Fosfórkeðjur liggja á milli Fosfórkeðjur liggja á milli laga frumuhimnunnarlaga frumuhimnunnar
Eru úr prótínþráðumEru úr prótínþráðum Koma að styrkleika Koma að styrkleika
frumuhimnunnarfrumuhimnunnar Fituefnið fosfórlípið er Fituefnið fosfórlípið er
megin uppistaðan í megin uppistaðan í keðjunumkeðjunum
Flutningur yfir frumuhimnuFlutningur yfir frumuhimnu
Dæmi um hvernig efni flytjast yfir frumuhimnuDæmi um hvernig efni flytjast yfir frumuhimnu
Flutningur yfir frumuhimnuFlutningur yfir frumuhimnu
Dæmi um hvernig efni flytjast yfir frumuhimnuDæmi um hvernig efni flytjast yfir frumuhimnu
KjarnakornKjarnakorn
Skoða smásjársýniSkoða smásjársýniFrumanFruman
Kjarnakorn er staðsett í Kjarnakorn er staðsett í kjarnakjarna
Kjarnakorn er gert úr Kjarnakorn er gert úr RNA og próteinumRNA og próteinum
Kjarnakornið kemur að Kjarnakornið kemur að smíði próteina í frumunnismíði próteina í frumunni
Fræðimönnum greinir samt á um Fræðimönnum greinir samt á um hlutverk þesshlutverk þess
OrðalistiOrðalisti
RíbósómRíbósóm
Ríbósóm er á grófa Ríbósóm er á grófa frymisnetinufrymisnetinu
Ríbósóm eru úr RNARíbósóm eru úr RNA Í ríbósómum tengjast Í ríbósómum tengjast
amínósýrur saman og amínósýrur saman og mynda próteinmynda prótein
Sum ríbósóm eru fljótandi Sum ríbósóm eru fljótandi um í umfrymi frumunnarum í umfrymi frumunnar
Eru sett saman í kjarnakorniEru sett saman í kjarnakorni Mið bungaMið bungaUndir einingUndir eining
Yfir einingYfir eining
Byggingarlag ríbósómByggingarlag ríbósóm
Skoða smásjársýniSkoða smásjársýniFrumanFruman OrðalistiOrðalisti
Slétta frymisnetiðSlétta frymisnetið
Er hluti af frymisneti frumunnarEr hluti af frymisneti frumunnar Frymisnetið tekur þátt í Frymisnetið tekur þátt í
nýmyndun og flutningi próteinanýmyndun og flutningi próteina Í slétta frymisnetinu fer fram Í slétta frymisnetinu fer fram
nýmyndun á fituefninu lípíðnýmyndun á fituefninu lípíð
Slétta frymisnetiðSlétta frymisnetið
Skoða smásjársýniSkoða smásjársýniFrumanFruman OrðalistiOrðalisti
BifhárBifhár
Bifhár frumuBifhár frumu
Bifhár koma að efnaupptöku frumunar og fanga efnisagnir í umhverfi Bifhár koma að efnaupptöku frumunar og fanga efnisagnir í umhverfi hennar og auka umfang hennar til efnaupptöku.hennar og auka umfang hennar til efnaupptöku.
FrumanFruman OrðalistiOrðalisti
GolgikerfiðGolgikerfið
HimnuholHimnuhol
SeytibólurSeytibólur
Golgikerfið pakkar þeim afurðum Golgikerfið pakkar þeim afurðum inn sem fruman ætlar til inn sem fruman ætlar til útflutnings í Seytibólurútflutnings í Seytibólur
Golgikerfið pakkar einnig inn Golgikerfið pakkar einnig inn afurðum sem fruman ætlar að afurðum sem fruman ætlar að geyma til seinni tímageyma til seinni tíma
Framleiðir frumuhluti eins og Framleiðir frumuhluti eins og frumuhimnurfrumuhimnur
Skoða smásjársýniSkoða smásjársýniFrumanFruman OrðalistiOrðalisti
GolgikerfiðGolgikerfiðGolgikerfi í vinnsluGolgikerfi í vinnslu
Afurðum pakkað inn í seytibólur sem færast síðan út yfir frumuhimnuAfurðum pakkað inn í seytibólur sem færast síðan út yfir frumuhimnu
FrymisgrindFrymisgrind Frymisgrind er beinagrind Frymisgrind er beinagrind
frumunnarfrumunnar Frymisgrindin er mynduð af Frymisgrindin er mynduð af
mismunandi þráðum próteinamismunandi þráðum próteina Frymisgrindin tekur þátt í Frymisgrindin tekur þátt í
hreyfingum og lögun frumunarhreyfingum og lögun frumunar Kemur að flutningi efna með Kemur að flutningi efna með
próteinumpróteinum Heldur líffærum frumunnar á Heldur líffærum frumunnar á
sínum staðsínum stað
Byggingarlag frymisgrindarByggingarlag frymisgrindar
Skoða smásjársýniSkoða smásjársýniFrumanFruman OrðalistiOrðalisti
DeilikornDeilikorn
Deilikorn tekur þátt í skiptingu frumunnar
Kemur að framleiðslu frymisgrindar
Viðheldur byggingarlagi frumunnar
Byggingarlag deilikornaByggingarlag deilikorna
Skoða smásjársýniSkoða smásjársýniFrumanFruman OrðalistiOrðalisti
OxunarkornOxunarkorn
Oxunar Oxunar kristallarkristallar
HimnulagHimnulag
Skoða smásjársýniSkoða smásjársýniFrumanFruman OrðalistiOrðalisti
Oxunarkorn innihalda ensym sem Oxunarkorn innihalda ensym sem tengjast efnaskiptum fitusýratengjast efnaskiptum fitusýra
Sérhæft líffæri til oxunar þar sem Sérhæft líffæri til oxunar þar sem súrefni er notað beint: súrefni er notað beint: (RH(RH22+O+O22>R+H>R+H22OO22))
Losar frumu við súrefniLosar frumu við súrefni
LeysikornLeysikorn
Leysikorn að störfumLeysikorn að störfum
EnsymEnsym
HimnulagHimnulag
Leysikorn eru mynduð af golgikerfinu. Þau innihalda ensym sem sundra Leysikorn eru mynduð af golgikerfinu. Þau innihalda ensym sem sundra fæðuefnum og eyða frumuhlutum sem ekki eru lengur notaðir.fæðuefnum og eyða frumuhlutum sem ekki eru lengur notaðir.
Byggingarlag leysikornaByggingarlag leysikorna
Skoða smásjársýniSkoða smásjársýniFrumanFruman OrðalistiOrðalisti
ÖrþræðirÖrþræðir
Örþræðir eru hluti af Örþræðir eru hluti af stoðkerfi frumunnar. stoðkerfi frumunnar.
Þessir þræðir taka þátt í Þessir þræðir taka þátt í hreyfingum umfrymisins og hreyfingum umfrymisins og móta lögun frumunnarmóta lögun frumunnar..
Myndaðir af tveimur keðjum Myndaðir af tveimur keðjum próteina (g og f)próteina (g og f)
Eru hluti af stoðkerfi Eru hluti af stoðkerfi frumunnarfrumunnar
F- ActinF- Actin G-ActinG-Actin
FrumanFruman OrðalistiOrðalisti
VerkefniVerkefni
KennslusíðaFruman-GlærurFruman-Spurningar FrumulíffæriFrumulíffæri PrófspurningarPrófspurningar
HeimildaskráHeimildaskrá
1994 – Ólafur Guðmundsson. Sérkenni efna. Námsgagnastofnun. Reykjavík 1994.1994 – Ólafur Guðmundsson. Sérkenni efna. Námsgagnastofnun. Reykjavík 1994.
1995 – Peter H. Raven/George B. Johnson. Understanding bioogy. Wm. C. Brown Communiaction, Ins. USA 1995.1995 – Peter H. Raven/George B. Johnson. Understanding bioogy. Wm. C. Brown Communiaction, Ins. USA 1995.
1996 – D. Hurd, S. Johnson, G. Matthias, C. McLaughlin, E. Snyder, J. Wright. Einkenni lífvera. Námsgagnastofnun. Reykjavík 1996.1996 – D. Hurd, S. Johnson, G. Matthias, C. McLaughlin, E. Snyder, J. Wright. Einkenni lífvera. Námsgagnastofnun. Reykjavík 1996.
1997 - Thomas M. Terry. http://www.sp.uconn.edu/~terry/images/anim/ATPmito.html. University of Connecticut. USA 1997.1997 - Thomas M. Terry. http://www.sp.uconn.edu/~terry/images/anim/ATPmito.html. University of Connecticut. USA 1997.
1991 – Russel Kightley. http://www.rkm.com.au/index.html. Russel Kightley Media. Australia. Canberra 1991.1991 – Russel Kightley. http://www.rkm.com.au/index.html. Russel Kightley Media. Australia. Canberra 1991.
2002 – Terry Frey. 2002 – Terry Frey. http://www.sci.sdsu.edu/TFrey/TFrey.html. San Diego State University. USA 1991.http://www.sci.sdsu.edu/TFrey/TFrey.html. San Diego State University. USA 1991.
2002 – Sverrir Harðarson. http://www.hi.is/~sverrirh/inngangur.html. Almenn vefjafræði. Háskóli Íslands 2002. 2002 – Sverrir Harðarson. http://www.hi.is/~sverrirh/inngangur.html. Almenn vefjafræði. Háskóli Íslands 2002.
2001 – Jhon A. McNulty. http://www.lumen.luc.edu/lumen/MedEd/Histo/frames/histo_frames.html. 2001 – Jhon A. McNulty. http://www.lumen.luc.edu/lumen/MedEd/Histo/frames/histo_frames.html. Loyola University Chicago Stritch School of Medicine. USA 2001.Loyola University Chicago Stritch School of Medicine. USA 2001.
2004 - 2004 - The Biology ProjectDepartment of Biochemistry and Molecular BiophysicsUniversity of Arizona. http://www.biology.arizona.edu. USA The Biology ProjectDepartment of Biochemistry and Molecular BiophysicsUniversity of Arizona. http://www.biology.arizona.edu. USA 2004.2004.
SmásjársýniSmásjársýni
HvatberiHvatberi
FrumuhimnaFrumuhimna
Grófa frymisnetiðGrófa frymisnetið
LeysikornLeysikorn KjarnakornKjarnakorn
OxunarkornOxunarkorn
Slétta frymisnetiðSlétta frymisnetið
DeilikornDeilikorn
KjarnahimnaKjarnahimna KjarnahimnuholurKjarnahimnuholur
RíbósómRíbósóm
GolgikerfiðGolgikerfið
FrymisgrindFrymisgrind
Til bakaTil baka
HvatberiHvatberi
Til bakaTil baka
KjarnahimnaKjarnahimna
KjarnahimnuholurKjarnahimnuholur
Til bakaTil baka
KjarnakornKjarnakorn
Til bakaTil baka
LeysikornLeysikorn
Til bakaTil baka
OxunarkornOxunarkorn
Til bakaTil baka
RíbósómRíbósóm
Til bakaTil baka
Slétta frymisnetiðSlétta frymisnetið
Til bakaTil baka
DeilikornDeilikorn
Til bakaTil baka
FrumuhimnaFrumuhimna
Til bakaTil baka
FrymisgrindFrymisgrind
Til bakaTil baka
GolgikerfiðGolgikerfið
Til bakaTil baka
Grófa frymisnetiðGrófa frymisnetið
Til bakaTil baka
Recommended