View
36
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: BEVORDERENDE EN BELEMMERENDE FACTOREN
CHRISTEL H.D. WOLTERINCK
WILMA B. KIPPERS
KIM SCHILDKAMP
CINDY L. POORTMAN
ONDERWIJS RESEARCH DAGEN, ROTTERDAM, 26 MEI 2016
Opbrengstgericht
werken
OGW Assessment
for Learning
AfL
Diagnostisch
Toetsen
DT
Focus op de
kwaliteit van
het leerproces
FORMATIEF TOETSEN ALS EEN PARAPLUBEGRIP
Gedetailleerd inzicht in
het leerproces en
leerresultaten
Behalen van
doelen en
resultaten
Figuur 1: Drie benaderingen formatief toetsen6 2Onderwijs Research Dagen 2016
3
DATAGEBRUIK IN HET ONDERWIJS (OGW)
DatagebruikDatagebruik
Verantwoording Verantwoording School
ontwikkeling
School
ontwikkeling Instructie Instructie
Figuur 2: Typen data gebruik3 Onderwijs Research Dagen 2016
Onderwijs Research Dagen 2016 4
VIJF STRATEGIEËN
Leerdoelen en
succescriteria
Leerdoelen en
succescriteria
Vragen stellen,
klassikale
discussie
Vragen stellen,
klassikale
discussie
FeedbackFeedback
Peer assessmentPeer assessment
Self assessmentSelf assessment
Mede-leerling
Docent
Leerling
Waar is de leerling nu?
Waar werkt de leerling naar toe?
Hoe komt de leerling daar?
ASSESSMENT FOR LEARNING
Figuur 3: Assessment for learning strategieën2
5
FACTOREN FORMATIEF TOETSEN
Formatief toetsen in
de klas
OGW
AfL
Formatief toetsen in
de klas
OGW
AfL
ToetsenToetsen
Docent Docent SchoolSchool
Leerling Leerling
Figuur 4: Beïnvloedende factoren formatief toetsen in de klas Onderwijs Research Dagen 2016
6
ONDERZOEKSVRAGEN
Onderzoeksvragen:
1. In welke mate en hoe wordt formatief toetsen (OGW en AfL)
gebruikt in de huidige lespraktijk?
I. volgens docenten?
II. volgens leerlingen?
2. In welke mate beïnvloeden attitude en kennis/vaardigheden van
docenten het gebruik van formatief toetsen (OGW en AfL) in de
klas?
3. Welke voorwaarden worden het vaakst aangeduid door docenten
als zijnde belangrijk om formatief te toetsen?
Onderwijs Research Dagen 2016
7
METHODE (1)
Onderwijs Research Dagen 2016
Kwantitatief onderzoek Kwalitatief onderzoek
Onderzoeksvraag 1 Vragenlijst
• 15 scholen
• 434 docenten
• 515 leerlingen
Interviews, checklists
• 4 scholen
• 12 docenten
Onderzoeksvraag 2 Vragenlijst
• 15 scholen
• 434 docenten
Onderzoeksvraag 3 Interviews, checklists
• 4 scholen
• 12 docenten
Tabel 1. Overzicht van de onderzoeksmethodologie
8
METHODE (2)
Onderwijs Research Dagen 2016
Schalen Aantal
items
Cronbach
alpha
OGW Datagebruik voor instructie 11 .89
AfL Leerdoelen en succescriteria 4 .76
Vragen stellen en klassikale discussie 6 .83
Feedback 5 .81
Peer- en self assessment 6 .82
Docent Kennis en vaardigheden 7 .81
Attitude 4 .83
Tabel 2. Betrouwbaarheid van de schalen in de vragenlijst
VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS
Onderwijs Research Dagen 2016 9
METHODE (3)
Docent vragenlijst(bijna)
altijd
>90%
zeer
vaak
75%
regel
matig
50%
soms
25%
(bijna)
nooit
<10%
weet
ik
niet
Leerlingen worden betrokken bij het
bepalen van succescriteria (d.w.z.
vaststellen wanneer het leerdoel
gehaald is).
Leerling vragenlijst(bijna)
altijd
>90%
zeer
vaak
75%
regel
matig
50%
soms
25%
(bijna)
nooit
<10%
weet
ik niet
Ik word betrokken bij het bepalen van
succescriteria (d.w.z. vaststellen
wanneer het leerdoel gehaald is).
10
RESULTATENONDERZOEKSVRAAG 1: GEBRUIKTE STRATEGIEËN
Toepassing in de lessen
Figuur 5: Gebruikte strategieën voor formatief toetsen volgens docenten en leerlingen
(bijna)
nooit
<10%
soms
25%regelmatig
50%
zeer vaak
75%
(bijna)
altijd
>90%
Leerdoelen en succescriteria
Vragen en discussie
Datagebruik
Feedback
Peer/Self assessment
docent leerling
‘Ja, die self-
assessment
is heel lastig
en dat doe ik
eigenlijk in de
onderbouw
niet.’
Onderwijs Research Dagen 2016 11
RESULTATENONDERZOEKSVRAAG 2: DOCENTKENMERKEN
Tabel 3. Resultaten van de lineaire regressie analyse, invloed factoren op gebruik formatief toetsen in de klas
Kennis/Vaardigheden
β (p)
Attitude
β (p)
R2
Data gebruik .41 (.00) .08 (.20) .19
Leerdoelen en
succescriteria
.33 (.00) .05 (.42) .12
Vragen en
klassikale discussie
.33 (.00) .05 (.44) .12
Feedback .45 (.00) .18 (.00) .28
Peer en Self
assessment
.46 (.00) -.05 (.44) .20
Onderwijs Research Dagen 2016 12
RESULTATENONDERZOEKSVRAAG 3: VOORWAARDEN
Vijf belangrijkste voorwaarden:
1. Positieve houding van docenten
2. Specifieke feedback uit
assessments
3. Aansluiting assessments en het
curriculum
4. De rol van schoolleiders
5. Kennis en vaardigheden van
docenten
‘De veertig, vijftig
minuten moet
eigenlijk naar een
zeventig of tachtig
minuten rooster.’
‘Leerlingen moeten
op de hoogte zijn
van de lesdoelen.
Die lesdoelen komen
terug als toetsdoel.’
10
Meeste strategieën soms tot regelmatig gebruikt in de lessen
Leerlingen ervaren minder gebruik van de strategieën in de lessen
Strategie peer- en self assessment het minst gebruikt;
(bijna) nooit tot soms
Formatief toetsen is nog niet geïntegreerd in de dagelijkse
lespraktijk
13
CONCLUSIE EN DISCUSSIE
ONDERZOEKSVRAAG 1: GEBRUIKTE STRATEGIEËN VOLGENS DOCENTEN
EN LEERLINGEN
Onderwijs Research Dagen 2016
Onderwijs Research Dagen 2016 14
CONCLUSIE EN DISCUSSIEONDERZOEKSVRAAG 2 EN 3: DOCENTKENMERKEN EN VOORWAARDEN
Kennis/vaardigheden beïnvloedt gebruik van formatief toetsen in
de klas
Aandacht besteden aan voorwaarden om formatief te toetsen
Professionele ontwikkeling voor docenten in het gebruiken van
formatief toetsen is dringend nodig
Vragen?
15
BEDANKT VOOR UW AANDACHT
Assessment helpt ons onderscheid te maken tussen
onderwijzen en leren
Onderwijs Research Dagen 2016
Christel Wolterinck (c.h.d.wolterinck@utwente.nl)
Wilma Kippers (w.b.kippers@utwente.nl)
1: Bennett, R. E. (2011). Formative assessment: A critical review. Assessment in Education:
Principles, Policy & Practice, 18, 5-25. doi: 10.1080/0969594X.2010.513678
2: Black, P. & Wiliam, D. (2009). Developing the theory of formative assessment. Educational
Assessment, Evaluation and Accountability, 21(1), 5-31. doi: 10.1007/s11092-008-9068-5
3: Ebbeler, J., Poortman, C.L., Schildkamp, K., & Pieters, J.M. (2016). Effects of data use
intervention on educators’ use of knowledge and skills. Studies in Educational Education, 48, 19-
31. doi:10.1016/j.stueduc.2015.11.002
4: Heritage, M. (2007). Formative assessment: What do teachers need to know and do? Phi Delta
Kappan, 89(2), 140-145. doi: 10.1177/003172170708900210
5: Lysaght, Z., O’Leary, M. (2013). An instrument to audit teachers’ use of assessment for
learning, Irish Educational Studies, 32(2), 217-323. doi: 10.1080/03323315.2013.784636
6: Van der Kleij, F. M., Vermeulen, J. A., Schildkamp, K., Eggen, T. J. H. M. (2013, November).
Data-based decision making, assessment for learning, and diagnostic testing in formative
assessment. Keynote presentation at the conference of the European Association for Educational
Assessment, Paris, France.
7: Van der Kleij, F. M., Vermeulen, J. A., Schildkamp, K., & Eggen, T. J. H. M. (2015). Integrating
data-based decision making, Assessment for Learning, and diagnostic testing in formative
assessment. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice. doi:
10.1080/0969594X.2014.999024
16
LITERATUUR
Onderwijs Research Dagen 2016
Recommended