Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)

Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen

Kees Arkesteijn (ISSO)

Programma

1. Functie Energielabel nieuwbouw2. Proces rondom ontwikkeling protocol3. Opnameprotocol4. Nog uit te voeren aanpassingen protocol5. Eisen BRL 9500

• Projectdossier• Bewijsvakbekwaamheid

6. Vragen/discussie

Functie Energielabel nieuwbouw

Nagaan of Energetische prestatie nieuwbouw gebouwen in werkelijkheid ook gerealiseerd is.

Hoe ? •Aan de hand van opnameprotocol

• ISSO 82.1 Woningbouw• ISSO 75.1 Utiliteitsgebouwen• Website

Totstandkoming opnameprotocol•Werkgroep: BZK, AGNL, LA-partijen,

Bouwtransparant, ISSO•Pilotproject: Nieman Raadgevende (voorjaar 2012) Ingenieurs BV•Kontaktgroep ISSO: Marktpartijen•Kritiekperiode: Mei 2012

Proces ontwikkeling Protocol (1)

Commentaar verwerkt

Totstandkoming opnameprotocol•Implementatieproject: DWA

(eind 2012/begin 2013)

•Project met meerdere

EPN-adviseurs: DWA, Nieman, (voorjaar 2013) Synergie

Proces ontwikkeling Protocol (2)

Commentaar wordt verwerkt (gereed mei 2013)

Opname protocol nieuwbouw methode

Bronnen:•EPC –berekening•Bestek en tekening•Bewijs verzameld tijdens bouwproces•Ter plekke nagaan of maatregelen zijn

uitgevoerd

Stap 1EPC-berekening, schriftelijk/digitaal (NEN 7120/2916/NEN5128)

Stap 2Nagaan of maatregelen EPC in gebouw zijn aangebracht.

Stap 3Afgifte energielabel

Afwijkingen binnen toegestane

marge?

ja

Stap 2a herberekening cf NEN 7120, met gewijzigde maatregelen

nee

EPC-berekening en bestek

• EPC-berekeningen NEN 7120/5128/2916 • Controle EPC-berekening

• Fout in berekening dan herstellen• Bijv.: Verkeerde stapeling van verklaringen

?

Alleen controle indien is afgeweken van forfaitaire waarde

Thermische eigenschappen constructies

• Berekening conform NEN 1068• Koudebruggen

• Verklaringen bouwproducten

controle ter plekke (1)

Controle ter plekke in gebouw van o.a.:•Dichte delen (Oppervlakte, isolatietype en –dikte);•Eigenschappen ramen (Oppervlakte ramen, Glas- en kozijntype) ;

•Luchtdichtheidsmeting (qv,10)

controle ter plekke (2)

Controle ter plekke in gebouw van o.a.:•Type opwekker; •Type warmwater voorziening;•Leidinglengten keuken en badkamer;•Douche water WTW;

controle ter plekke (3)

Controle ter plekke in gebouw van o.a.:•Ventilatiesystemen•WTW ventilatie;•Zonnesystemen:

• PV-cellen• Zonnecollectoren

• Type, Oppervlakte, oriëntatie.

Opnameprotocol (prestaties)

Extra prestaties o.a.:•Aanbrengkwaliteit isolatie

• Foto’s tijdens bouwproces of IR foto’s) •Inregelstaat •Aansluiting DWTW

Opnameprotocol (Optioneel)

Beoordeling Ventilatiesysteem :•Conform BRL 8010 ?•Inregelstaat (BRL 6000-10 ?)•Ventilatiecapaciteit verblijfsruimte •Geluidsmeting •Ventilatiesysteem goed en deugdelijk •Gebruikshandleiding

Stimulans:Indien systeem goed functioneertpraktijkrendement WTW 0,9 ipv 0,8

Toegestane afwijkingen

Voorbeeld: •Rc-waarden maximale afwijking 0,3 m2K/W •U-waarde raam max. afwijking 0,1 W/m2K•Geen foto (IR) bewijzen aanbrengkwaliteit isolatie koudebruggen forfaitair•Oppervlakten: 10%•Installaties: geen•Overige zie opnameprotocol

Toegestane afwijkingen

Bewonersopties in gebouwen => afwijking

Afwijking ≤ dan toegestaan:•Energieklasse => EPC

Afwijking > dan toegestaan:•Opnieuw EPC bepalen (NEN 7120)•Energielabelklasse => EPC-herberekening

Bepalen Energieklasse

++

Nog uit te voeren aanpassingenOpmerkingen implementatietraject e.d. verwerken o.a:

1.Toetsing hoeveelheid isolatiemateriaal weglaten

2.Verplicht wordt (dus niet meer optioneel)• Luchtdichtheidsmetingen • Inregelen verwarmings- en koelsystemen• Aanbrengkwaliteit isolatiematerialen

3.Stimuleren ventilatietoets

4.Later stadium: Onderbouwing PSI-waarden (koudebruggen)

Aanpassingen in Mei 2013 gereed

Opnameprotocol in ISSO-publicatie 75.1 en 82.1•Technische aspecten

Eisen proces•BRL 9500

• Vakbekwaamheidseisen EPN-adviseur en CI• Toe te passen opnameprotocol• Eisen projectdossier

Opnameprotocollen digitaal op www.isso.nl

• BRL 9500 – 01 Energielabel EI-methode woningen– 02 Maatwerkadvies woningen– 03 Energielabel EI-methode U-bouw– 04 Maatwerkadvies U-bouw– 05 Energielabel methode nieuwbouw

woningen– 06 Energielabel methode nieuwbouw

U-bouw

BRL 9500

Bewijs van vakbekwaamheid

Projectdossier

Projectdossier (BRL 9500)

Projectdossier bevat minimaal:

•Schriftelijke opdrachtbevestiging

•Kopie van het afgemelde energielabel

•Invoerfile EPC (Energielabel)

•Herleidbaar vastgelegde opnamegegevens

•Wijze waarop isolatie is bepaald

•Bewijzen vastgelegd tijdens bouwproces

•Eventuele klachten

Projectdossier (2)Opleveren: niet alles is te controleren

Dus bewijs verzamelen tijdens bouw o.a.:•Foto’s isolatiedikten, merk, type•Foto’s aansluiten isolatiemateriaal•Foto’s ingestorte leidingen

Ook KOMO-attesten, facturen, getekende opdrachtbrieven e.d.

Projectdossier 10 jaar bewaren

Nieuwbouw label •BRL 9500 Energieprestatie gebouwen•ISSO 82.1 Nieuwbouwmethode•NEN 7120 EPG=> EPC-berekening•NVN 7125 Energieprestatienorm voor

maatregelen op gebiedsniveau•NEN 8088 Ventilatienorm•NEN 1068 Thermische eigenschappen

Vakbekwaamheid

Ontwikkeling vragen: met opleidingsinstituten

Beoordelen vragen door examencommissie (marktpartijen)

Examen

Rond zomer 2013: 1e examens: (bij voldoende belangstelling)

Toetsing door:

Open boek examen.