View
227
Download
2
Category
Preview:
Citation preview
Beyindekihangisüreçlerbilinçileilişkiliolabilir?
Bilincinnöralkorelatları(BNK)
Beyin,Bilinç,Kuantum
AlperAçıkaacik@uos.de
Birliktekafayorduklarım
Beyin,Bilinç,Kuantum
Selim
Saskia
Peter
UlaşRobert
TDK‐bilinç
1.İnsanınkendisiniveçevresinitanımayeteneği,şuur.2.Birtoplumdakiruhsaletkinliklerinveyaruhsaldurumlarınbütünü.3.Dimağ.4.mecazTemelbilgi,temelgörüş.5.ruhbilimiAlgıvebilgilerinzihindeduruveaydınlıkolarakizlenmesüreci,şuur:"Davranışlarınıbiranöncebilincinindene5mindenkurtarmakiçinkadehleribirerdikişteboşaltmayamıbaşladı?"‐F.R.Atay.
TDK‐düşünce
1.Uzayvezamanınötesinde,öznenindışında,kendiliğindenvarolan,duyularladeğil,yalnızcaruhenalgılanabilenasılgerçeklik,mütalaa,fikir,ide,idea:"Budüşünceonaepeyceazapverdi."‐A.Midhat.2.Dışdünyanıninsanzihnineyansıması.3.Niyet,tasarı.4.mecazTasa,kaygı,sıkınT:"BenimdemidüşüncelerimolacakA/BendemiböyleuykusuzkalacakAm?"‐O.V.Kanık.5.felsefeİlke,yöneWcisav.
Bilinçderken?
• Busoruyuolabildiğinceerteliyoruz– Savaşları,savaşsözcüğüyletamnedemekistendiğinitarTşarakkazanamazsınız(Crick,1994)
• ŞimdilikbununlayeWnelim:„Bilinçdeneyimlediğimizherşeydir.Onu,hergecerüyasızbiruykuyadaldığımızdabizibırakıpgiden,veertesisabahuyandığımızdabizegerigelenherşeyolarakdüşünebiliriz.“(Tononi,2004)
Beyin,Bilinç,Kuantum
Beyinderken?
anterior
ventral
dorsal
posterior rostral
caudal
lateral
medial
lateral
Beyin,Bilinç,Kuantum
Ertelenmişbirproblem
• Davranışçılık
• Bilişseldevrim
• Metodolojikyetersizlik
Beyin,Bilinç,Kuantum
Crick&Koch,1990
Beyin,Bilinç,Kuantum
Aklımızdanevar?
Beyin,Bilinç,Kuantum
Dışdünya Beyniniçi Bilinçlialgılanan
NCC=Bilincinnöralkorelatları(neuralcorrelatesofconsciousness)
Koch,2004(TheQuestforConsciousness)
Korelat
• Webstersözlüğü:Birfenomeneeşlikedendiğerbirfenomen,kibirincifenomenegeneldeparaleldir,vebirşekildeonunlailişkilidir.
• Websterörneği:Bilinçlidüşüncenininsanbeynindekihassaselektrikselkorelatları(!!!)
Beyin,Bilinç,Kuantum
Korelasyonnedensellikberlirtmez!
Beyin,Bilinç,Kuantum
ABD‘yeMeksika‘danithaledilenlimonmiktarı(ton)
ABD
‘de10
0.00
araçbaşınadüsen
ölüm
Korelasyonnedensellikberlirtmez!
Beyin,Bilinç,Kuantum
Ortalamasıcaklık
Denizlerdekikorsansayısı
İkiilke
• Ortadabilimselolarakaçıklanmasıgerekenbirşeyvar
• Bilincinbütünfarklıyönlerinin(acıolsun,görselfarkındalıkolsun)hepaynımekanizmayadaaynıkısıtlısayıdakimekanizmalaryatar
Beyin,Bilinç,Kuantum
Oyununkuralları
• 1)Tanımagerekyok• 2)İşlevedairsorularagerekyok• 3)Hayvanlarladaçalışılabilir• 3.1)Dilegerekyok• 4)Kendilik,iradehissi,gayelilikşimdilikkonudışı
• 5)Hepsibirandaolmaz,parçaparça
• 6)Kualyagibikişiyeözelyönlerkonudışı
Beyin,Bilinç,Kuantum
Bilincinikisorunu‐1• Bilincinderecesi?– Birsistemne„derece“biliçlidir?Azmı,çokmu?
– Beyindekihangisüreçlerbilinçderecesinibelirler?
Beyin,Bilinç,Kuantum
Laureys,TrendsinCogniWveSciences,2005
Bilincinikisorunu‐1
Beyin,Bilinç,Kuantum
Koch,2004(TheQuestforConsciousness)
Laureys,TrendsinCogniWveSciences,2005
Bilincinikisorunu–2(konumuz)
• Yada:Sisteminbilincindenevar?– İçeriksorusu
• Kırmızımıgörüyorsarımı?Duyuyormu,görüyormu?– Modalite(duyma,görmev.b.)
– Alt‐modalite(görmederenk,şekil,hareket)– Boyut(renktekırmızı,maviv.b.)
Beyin,Bilinç,Kuantum
İçerik
• Beyindekitümsüreçlerzatenbilinçlisüreçlerlealakalıdeğilmi?
Beyin,Bilinç,Kuantum
Değil
• İhmalsendromu
• Bölünmüşbeyin
Beyin,Bilinç,Kuantum
DENEY
• Kelimeyi„arakelime“iletamamlayın!
Beyin,Bilinç,Kuantum
Kelimeyok:20%Bilinçsiz:40%Bilinçli:97%Arakelime
Beyin,Bilinç,Kuantum
DENEY
• Kelimeyi„arakelime“iletamamlamayın!
Kelimeyok:22%Bilinçsiz:26%Bilinçli:8%Arakelime
Metodadair–uyaran
• 1.Tür:Biruyaranındeneyselmanipülasyonla(zaman)bilincesokveyasokma(biröncekiörnek)
• 2.Tür:UyaranınfizikselözelliklerinideğişWrmemesinerağmen,algılanandeğişsin
Beyin,Bilinç,Kuantum
Muğlakfigürler
Beyin,Bilinç,Kuantum
Muğlakfigürler
Beyin,Bilinç,Kuantum
Muğlakfigürler
• Uyaranaynı• Algıiseçishalli–yaniöznelfarkındalıktabirdeğişiklik!
• „Karışık“algıyok• Amabundandaiyisivar...
Beyin,Bilinç,Kuantum
Binoküler(çisgöz)görüş
• Öİkigözedüşengörüntüaynıdeğil– Binokülerfark
• 3boyutlugörüş
Beyin,Bilinç,Kuantum
Binokülerrekabet
• İkigözefarklıuyaran=değişenalgı
Beyin,Bilinç,Kuantum
Nasıl?
Beyin,Bilinç,Kuantum
OpWmaluyaran
• Dışuzamdakiikinesnenin,gözlemciyesırailegözükmesi
• İkiuyaran,algıdaüstünlükiçinrekabetediyor,vebirigörünürkendiğerigörünmezoluyor.
Beyin,Bilinç,Kuantum
Nerede?
• Beyninneresinde?• Hiyerarşidearamak....
Beyin,Bilinç,Kuantum
Hiyerarşi
Beyin,Bilinç,Kuantum
Felleman&VanEssen,CerebralCortex,1991
LogotheWsdeneyleri
• Maymunanegördüğünübildirmeyiöğret
Beyin,Bilinç,Kuantum
LogotheWs,Phil.Trans.R.Soc.Lond.B,1998
LogotheWsdeneyleri
• Ardındanbinokülerrekabetdeneyiyap
• Vefarklıbölgelerdenkaydet
Beyin,Bilinç,KuantumLogotheWs,Phil.Trans.R.Soc.Lond.B,1998
Bulgular
Beyin,Bilinç,KuantumLogotheWs,Phil.Trans.R.Soc.Lond.B,1998
Bulgular
Beyin,Bilinç,Kuantum
Leopold&LogotheWs,TrendsinCogniWveSciences,1999
LogotheWsdeneyleri‐Sonuç
• Görselkortekshiyerarşisindeyukarıgiwkçe,uyaranınfizikselözelliklerideğil,algıdakideğişiklikleriyansıtanhücresayısıartmakta.
Beyin,Bilinç,Kuantum
Destekleyicibulgular
Beyin,Bilinç,Kuantum
Tongetal.,Neuron,1998
Destekleyicibulgular
Beyin,Bilinç,Kuantum
Tongetal.,Neuron,1998
Pekiyaseçmesüreci?
• RekabeW,uyaranlarıdeğişWrmekilekarşılaşTr– Rekabet:Frontalveparietal– Uyarandeğişimi:Erkengörmebölegeleri
Beyin,Bilinç,Kuantum
Rekabet DeğişimBilinçterekabetileilgilibölgeler
Lumeretal.,Science,1998
Reesetal.,NatureReviewsNeuroscience,2002
Miktarkodlarınıgeridebırakmak
• Miktarkodu:Birimzamandaeylempotansiyeli
• Soru:Miktarkodudeğişmedenişlenen/gönderilenbilgideğişebilirmi?
Beyin,Bilinç,Kuantum
Senkronizasyon
• Bağlamaproblemi:– Kırmızıveyatay
– BütünselbilinçlialgıXdağınıknöralakWviteleri
Beyin,Bilinç,Kuantum
Frankfurthikayesi...
Beyin,Bilinç,Kuantum
C.Gray W.Singer
A.EngelP.König
Sorun
Çözümönerisi
• Aynınesnenöronlarısenkronize
Beyin,Bilinç,Kuantum
Kros‐korelasyon10100000100000100011101000001010000001000010100001
00100001100000010001100100000101000001000001100011
00100001100000010001100100000101000001000001100011
Δt [ms]
0
00100001100000010001100100000101000001000001100011
00100001100000010001100100000101000001000001100011
C(Δt) = Σt(A1(t)*A2(t+Δt))
Gestaltprensipleri
Beyin,Bilinç,KuantumGrayetal.,Nature,1989
Bütünkorteks
Beyin,Bilinç,Kuantum
• Bütünkortekste• Yakınbölgelerdedahagüçlü• Uzakbölgeler/yavaşWtreşimler
Engeletal.ConsciousnessandCogniWon,1999
Binokülerrekabet
Beyin,Bilinç,Kuantum
• BumekanizmauyaranrekabeWsırasındaetkilimi?
• HangikorWkalbölgelerde?• Metot:• Şaşıkediler(birgözdominant)
• OptokineWknistagmus(OKN)• Binokülerrekabet
Metotlar
Beyin,Bilinç,Kuantum
Hareketsağa
Hareketsola
Bulgular
Beyin,Bilinç,Kuantum
Seçilengöznöronları,rekabe|esenkroniyiar}rıyor.
Buseçicilikmiktarkodundagözükmüyor.
Engeletal.ConsciousnessandCogniWon,1999
Sonuç
• Bölgelerarasısenkronizasyon(40Hzcivarı)• Globaluyaranözellikleri• Bağlama
• Algılananileilişkili• Ödeviledeğişiyor• EEG‘deölçülensinyalileilişkisi
Beyin,Bilinç,Kuantum
Neçıkarabilirizbundan?
• Sinyallerinuyumu• Fourieranalizininönemi
• Fazilişkileri
Beyin,Bilinç,Kuantum
1 5 10
EEGfrequencybands‐delta
• Delta:0.1‐3Hz.• YeWşkinyavaşdalgauykusu• YeWşkinlerdefrontal,çocuklardaposterior• Yüksekgenlik
EEGfrequencybands‐theta
• 4‐7Hz• Uykusersemliğinde
EEGfrequencybands‐alpha
• 8‐12Hz• ‚Posteriortemelritm‘
• Gölerinikapaverahatla• AkWfleşinceazalıyor
EEGfrequencybands‐beta
• 12‐30Hz• AkWfkonsantrsaon• Gözleraçık
EEGfrequencybands‐gamma
• 26‐100Hz• Birçokdurumda
• Bağlanma,nesnetemsilleri
İnsanlarveosilasyonlar
Beyin,Bilinç,Kuantum
Tallon‐Baudry,TrendsinCogniWveSciences,1999
İnsanlarveosilasyonlar
Beyin,Bilinç,Kuantum
Metot
• Bilincinfonksiyonuolarakgammaaralığındakiamplitütvefaz.
Beyin,Bilinç,Kuantum
Bulgular
Beyin,Bilinç,Kuantum
Bulgular
• Görmeninetkisi:Hemhemisfer‐içihemhemisferler‐arasıuyumarTyor
Beyin,Bilinç,Kuantum
Kısabirözet
• KorWkalgörmehiyerarşisindeyukarıçıkTkçanöralakWviteuyaranınfizikselözelliklerindenziyade,algıyıyansıtmayabaşlıyor
• Bilinçlialgıyageçiştefrontalveparietalalanlarınbirkontrolişlevimevcut
• Hembölgeiçihembölgelerarasısenkronizasyon,yaniuyum,bilinçlialgıilearTyor
Beyin,Bilinç,Kuantum
Globalçalışmaalanıteorisi
• StanislasDehaene• HerşeyibirleşWrmek
• Bence,enkapsamlıvebütünleşWriciteorişuanda
Beyin,Bilinç,Kuantum
Potayagirenler...
• Beyninmodüleritesi– Yüzbölgesi,mekanbölgesi,v.b.
• Ama:Sadecemodülerçözüm=>bilinçdışı
• ModülarasıesnekileWşim=>bilinç
Beyin,Bilinç,Kuantum
Globalçalışmaalanı...
• Farklımodüllerinuygulamalarıbuglobalalandageçici,dinamikolarakortayakonursasüreçbilinciniçeriğinegirer.
• Algı,hareket,uzunvadeliha�za,değerkatmavedikkat
Beyin,Bilinç,Kuantum
Bilincingerekleri
1. NöralakWvasyon2. Asgaribirsüreveyoğunluk=>parietalve
frontalgenişleme
3. DikkatileuyumluakWvasyon
Beyin,Bilinç,Kuantum
Öngörüler
Beyin,Bilinç,Kuantum
BilinçalTuygulamalar Bilinçüstüuygulamalar
Erkengörmea. Yüksekgörmea.Prefrontal
Maskegücü
DelCuletal.,PlosBiology,2007
Deneyvedavranış
Beyin,Bilinç,Kuantum
Bulgular
Beyin,Bilinç,Kuantum
İnsankafatasınagirmek
• Epilepsihastaları
Beyin,Bilinç,Kuantum
Gaillard,PlosBiology,2009
DeneyWpiaynı
Beyin,Bilinç,Kuantum
Bulgular–Zaman‐frekanstemsili
Beyin,Bilinç,Kuantum
Bulgular–Fazuyumu
Beyin,Bilinç,Kuantum
Bulgular–Grangernedenselliği
Beyin,Bilinç,Kuantum
Bulgular–Grangernedenselliği
Beyin,Bilinç,Kuantum
Toplarsak
• BilinçlialgıençokikiWpuyaranlaçalışılıyor– Muğlakfigürler
– Maskeleme
• Hiyerarşikuzmanlaşma– Erkenalan:Fizikselözellikler– Yüksekalan:Algıiçeriği
• Senkronizasyonenazmiktarkadarönemli
• GlobalileWşimveetkileşimlerçokönemli
Beyin,Bilinç,Kuantum
Şimdilikbukadar...
Beyin,Bilinç,Kuantum
Recommended