Bai 24

GVHD : Thầy Lê Phan Quốc

SVTH :Nguyễn Thị Kim PhụngLớp Sinh 4A Năm học 2011 - 2012

BÀI 24: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HÓA

Các sinh vật hiện nay do đâu mà có?

- Trước thế kỉ XVIII, khoa học chưa phát triển, con người đã

giải thích sự tồn tại của muôn loài do thượng đế, chúa trời tạo ra

… Ngày nay khoa học hiện đại đã chứng minh: Các loài sinh

vật hiện nay có chung nguồn gốc và được phát sinh từ giới vô

cơ.

Phần sáu: “Tiến hóa” - sẽ giúp chúng ta tìm hiểu vấn đề

này.

Có hai loại bằng chứng tiến hóa: Bằng chứng trực tiếp (là

các hóa thạch – bài 33) và bằng chứng gián tiếp (bằng chứng

giải phẩu so sánh, phôi sinh học, địa lí sinh vật học, sinh học

phân tử và tế bào) – Hôm nay chúng ta sẽ nghiên cứu.

Thông qua báo, đài, phim ảnh em có thể kể một

vài bằng chứng tiến hóa mà em biết?

Bằng chứng tiến hóa là gì?Bằng chứng tiến hóa là những bằng chứng nói lên quan hệ họ hàng giữa các loài sinh vật.

Có mấy loại

bằng chứng

tiến hóa?

Bằng chứng

trực tiếp

• Là bằng chứng hóa thạch

Bằng chứng

gián tiếp

•Bằng chứng giải phẫu so sánh, bằng chứng phôi sinh học, địa lí sinh vật học, sinh học phân tử và tế bào học

5

I. Bằng chứng giải phẫu so sánh

Bằng chứng giải phẫu so sánh là gì?

• Là sự phân tích,nghiên cứu cấu tạo, so sánh sự tương ứng giữa các cơ quan trên cơ thể ở những động vật khác nhau

Các em quan sát hình 24.1, trả lời câu lệnh trong

SGK/104.

1. Cơ quan tương đồng

Xương chi của các loài động vật trong hình

tương đồng với nhau như thế

nào?

Giốn

g nhau

• Đề

u

có

các

xư

ơn

g

cán

h,

cẳn

g,

cổ,

bà

n,

ng

ón.

Khá

c nhau

•Chi tiết các xương biến đổi, hình dạng bên ngoài rất khác nhau (rất rõ ở xương bàn, xương ngón).

Những biến đổi ở

xương bàn tay

giúp mỗi loài

thích nghi như

thế nào?

Ví dụ: tay người rất linh

hoạt và chỉ có con người

mới có khả năng như

vậy, ngón cái choãi ra

90o có thể xoay chuyển

nhiều hướng khác nhau,

có thể cầm, nắm, chế tạo

công cụ lao động…

9

Cơ quan tương đồng là gì?

Là các cơ quan ở các loài khác nhau nhưng

được bắt nguồn từ cùng một cơ quan ở loài tổ

tiên, mặc dù hiện tại chúng thực hiện các chức

năng khác nhau.

Ví dụ: Chi trước của mèo, vây trước cá voi,

cánh dơi, tay người đều bắt nguồn từ chi trước

của động vật tổ tiên

Cho học sinh quan sát hình về răng khôn, ruột thừa, xương cùng.

1. Cơ quan thoái hóa

Thế nào là cơ quan thoái hóa?

Cơ quan thoái hóa là cơ quan

tương đồng nhưng không còn chức

năng hoặc chức năng bị tiêu giảm.

Các em có nhận xét gì về chức năng của răng khôn, xương cùng và ruột thừa ở

người?

Tại sao cơ quan thoái hóa đôi khi có

hại nhưng không bị mất đi?

Vì sinh vật sở hữu vốn gen từ tổ tiên

chung, gen vô hại hoặc là thời gian

không đủ dài để chọn lọc tự nhiên loại

bỏ hết những gen đó ra khỏi quần thể.

Amidan ảnh hưởng đến độ rung của

giọng nói, có tác dụng lớn giúp lọc

và cản bớt bụi. Khi cắt amidan thì độ

rung của giọng nói chủ yếu do thanh

quản phát ra. Vì vậy amidan không

phải là cơ quan thoái hóa.

Amidan có phải là cơ quan thoái hóa không?

Vì sao?

Đối với 1 số sinh vật việc giữ lại các

cơ quan này có tác dụng như thế nào?

Ví dụ mí mắt thứ 3 ở chim, manh

tràng ở động vât ăn cỏ.

Thế nào là cơ quan tương tự?

Những cơ quan thực hiện chức năng như

nhau nhưng không cùng được bát nguồn từ một

nguồn gốc.

Cho VD về cơ quan tương tự?

3. Cơ quan tương tự

Cánh côn trùng: Cánh dơiHình thành từ các đốt ngực động vật không xương sống

Chân Chuột chũi

Biến dạng của chi trước ở động vật có xương sống

Hàm Dế dũi

Qua nghiên cứu về cơ quan tương

đồng và cơ quan thoái hóa, các em

rút ra nhận xét gì về mối quan hệ

giữa các sinh vật hiện nay?

1. Bằng chứng tế bào học

Tế bào của tất cả các loài sinh

vật hiện nay có những điểm tương

đồng nào?

Từ đó rút ra kết luận gì?

I. Bằng chứng tế bào học và sinh học phân tử

Xem bảng 24 SGk/ 106, rút ra nhận xét gì

về sự sai khác trình tự các axit amin trong chuỗi

hemoglobin giữa các loài trong bộ linh trưởng?

Giải thích?

2. Bằng chứng sinh học phân tử

Hãy đưa ra các bằng chứng chứng

minh ty thể và lục lạp được tiến hóa từ

vi khuẩn?

Khi so sánh các bằng chứng thì

bằng chứng nào đáng tin cậy nhất?

Củng cố

Tại sao để xác định mối quan hệ họ hàng giữa các loài về đặc điểm hình thái thì người ta lại hay sử dụng các cơ quan thoái hóa?

Về nhà học bài xem trước bài 25 “Học thuyết Lamac

và học thuyết Đacuyn”.

Trả lời câu hỏi: nguyên nhân tiến hóa (làm chuyển

loài này thành loài mới).

Nội dung chính của học thuyết Đacuyn gồm những ý

tưởng nào?

Dặn dò