Anna Kalinowska Uniwersytet Warszawski Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem

Anna KalinowskaUniwersytet Warszawski

Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem

Warsztaty dla Nauczycieli Soczewka luty 2012

Co to jest polityka ekologiczna?To dokument wyznaczający cele strategiczne

Państwa w dziedzinie ochrony środowiska i określający najważniejsze planowane działania prowadzące do ich osiągnięcia w najbliższym czasie oraz w dalszej perspektywie .

Prawo ochrony środowiska z 2001 r stanowi, że wymagane jest sporządzanie takiego dokumentu na najbliższe 4 lata z perspektywa 4- letnią

Planowane działania w obszarze ochrony środowiska w Polsce wpisują się w priorytety w skali Unii Europejskiej

Polityka ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016Zgodnie z ostatnimi ocenami polityki polskiej i

wspólnotowej w dziedzinie ochrony środowiska do najważniejszych wyzwań należy zaliczyć :

- Działania na rzecz zapewnienia realizacji zasady zrównoważonego rozwoju

- Przystosowanie do zmian klimatu- Ochrona różnorodności biologicznej- Ważne wyzwania to starania zmierzające do

zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, wdrożenie dyrektywy w sprawie jakości powietrza. Działania koncentrować się będą na zapobieganiu zanieczyszczeń przemysłowych,

Najważniejszy zrównoważony rozwój!Zgodnie z zasadą obowiązującą w Unii Europejskiej

okresie, w którym obowiązuje ta Polityka powinien charakteryzować się szybkim rozwojem gospodarczym kraju, jednak z pełnym respektowaniem zasady ochrony środowiska i ochrony przyrody. Wartości ekologiczne i społeczne są stawiane w Unii na równi z wartościami ekonomicznymi zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.

Procesy decyzyjne powinny być proste z pełnym dostępem do informacji dla przedstawicieli społeczeństwa w tym dla organizacji pozarządowych.

Co jeszcze ważne w Polityce ekologicznej Państwa?Ochrona zasobów naturalnych- różnorodności

biologicznej w tym inwentaryzacja zasobówW końcu 2008 roku powstał nowy organ-

wyspecjalizowane służby ochrony środowiska: Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska i regionalni dyrektorzy ochrony środowiska stanowiący pion administracji rządowej: łączy oceny oddziaływania przedsiębiorstw na środowisko z zarządzaniem ochroną przyrody (sieć Natura 2000) oraz odpowiedzialnością za szkody w środowisku

Uwzględnianie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowychKryteria zrównoważonego rozwoju muszą być

uwzględnione w działaniach we wszystkich działach gospodarki. Niezbędne jest poddawanie dokumentów ocenie oddziaływania na środowisko

Potrzebny jest rozwój mechanizmów prawnych, ekonomicznych i edukacyjnych które prowadzilyby do rozwoju proekologicznej produkcji towarów i świadomych postaw konsumenckich zgodnie z zasada zrównoważonego rozwoju: prowadzenie ogólnopolskiej kampanii społecznej kształtującej wzorce konsumpcji

Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska- cel do 2016rPodnoszenie świadomości ekologicznej

społeczeństwa zgodnie z zasadą „myśl globalnie, działaj lokalnie” prowadzącej do:

Proekologicznych zachowań konsumenckichPro-środowiskowych nawyków i pobudzania

odpowiedzialności za stan środowiska,Organizowanie akcji lokalnych służących

ochronie środowiskaUczestniczenie w procedurach prawnych i

kontrolnych dotyczących środowiska

Kierunki działań w latach 2009- 2012Doskonalenie metod udostępniania informacji o

środowiskuRozwój szkolnej edukacji w zakresie ochrony

środowiska i zrównoważonego rozwoju (akcje, szkolenia dla nauczycieli i szkół)

Zapewnienie udziału pozarządowych organizacji ekologicznych we wszystkich gremiach podejmujących decyzje

Ściślejsza współpraca z dziennikarzami w zakresie edukacji ekologicznej wszystkich grup społecznych

Ważne jest, by osoby odpowiedzialne za formalną, nieformalną i pozaformalną edukację współpracowały z właściwymi organami państwowymi…Istnieje potrzeba..dzielenia się informacją i stymulowania partnerstwa pomiędzy różnymi podmiotami. Jedną z opcji jest ustanowienie „krajowej platformy EZR”

Polskie dokumenty strategiczne uwzględniające edukację w sprawach klimatu

II Polityka Ekologiczna, Polska 2025:Długookresowa Strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju

Polityka klimatyczna PolskiNowa Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-

2012Ustawa Prawo Ochrony Środowiska (Dział VIII)Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku

(2008)Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej (2001)Strategia Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ

dot. Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju (2005)

Miejsce edukacji w Ramowej Konwencji NZ dot. zapobieganiu zmianom klimatuArtykuł 6:Podkreśla zobowiązania Stron Konwencji do wdrażania na poziomie całego kraju

odpowiednich programów edukacyjnychNakazuje zapewnienie powszechnego dostępu

do informacji dotyczącej środowiskaZaleca szkolenie kadr oraz wymianę

doświadczeń w skali międzynarodowej

Plan pracy Konwencji- zalecenia dotyczące wdrażania Art. 6W 2002 na 8 Konferencji Stron w New Dehli

przyjęto pięcioletni plan pracy dot. Art.6 zalecający przygotowanie przez każdy kraj programów odpowiednich dla różnych grup społecznych i rekomendujący stworzenie listy aktywności na poziomie krajowym

W 2007 na Bali przedłużono plan do 2012 r zobowiązując Sekretariat do organizacji regionalnych warsztatów przeglądowych

W maju 2009- Warsztat Europejski w Sztokholmie

Sprawozdania z KonwencjiOd 1994 roku Strony Konwencji

przedstawiają okresowo Raporty z wdrażania zaleceń każdego z artykułów w Sekretariacie w Bonn

Sekretariat sporządza syntezę i przedstawia jako zbiorczy raport podczas konferencji stron

Kraje zobligowane są przedstawić swoje raport do 1 stycznia 2010

Edukacja w formalnym systemie kształceniaPodstawa programowa wychowania przedszkolnego i

kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( od lutego 2002) – tematy dot. Klimatu w różnych przedmiotach i w ramach ścieżki „edukacja ekologiczna” Wśród tematów kształcenia: Zagrożenia cywilizacyjne związane z energetyką konwencjonalną i jądrową. Odnawialne źródła energii

Nowa podstawa programowa (od września 2009) W dziale lokalne i globalne problemy środowiska zakłada: uczeń omawia przyczyny i analizuje skutki globalnego ocieplenia. Uczeń proponuje działania ograniczające zużycie energii.

Szkolenia zawodowe

Szkolenia w firmach wdrażających ISSO 140001Szkolenia branży chemicznej w programie

Odpowiedzialność i TroskaRzemieślników w ramach programu GrundtvigSzkolenia z ocen oddziaływania na środowiskoSzkolenia w Centralnym Ośrodku Szkolenia Kadr

Ochrony Środowiska w DębemSzkolenia dla rolników i nauczycieli

Edukacja poza placówkami edukacji formalnejPOE: Koalicja Klimatyczna (np. DFE,

Fundacja Aeris Futuro, INE (Herkules), Klub Gaja, LOP, PKE, WWF, SIE, Zielone Mazowsze, )

Ministerstwo Środowiska (np. Kampania Dzień bez Samochodu), Lasy Państwowe

Organizacja Światowego Dnia Ziemi np. w 2008: np. UCBS :Akademickie Forum: Między Bali a Poznaniem, Konferencja KPN : Wpływ zmian klimatu na różnorodność biologiczną

Udział w działalności międzynarodowejGLOBE,Baltic Sea ProjectBritish Council ( Zero Carbon City, Challenge

Europe - rzecznicy klimatu)Ambasady Danii, Szwecji i Norwegii: Clean

and Green- Innovation Day for Polish Municipalities

Fundacja im Heinricha Bolla: Polityka Energetyczna i Ochrona Klimatu

Małe Granty GEF,

Media i InternetTV :Serie filmów edukacyjnych np. Życie na

cieplejszej planecieProgramy radioweDzienniki i prasa lokalnaStrony poświecone klimatowi:npINE:WWW. chrońmyklimat.plWWW.ziemianarozdrozuUCBS: WWW.ekoedu.uw.edu.pl

Finansowanie edukacji:Największy sponsor NFOŚiGW (ok. 25 mln zł

rocznie)Wojewódzkie i gminne funduszeGEF/UNDPLasy PaństwoweFundusze europejskie (UE , Norwegia)AmbasadySektor prywatny

Co z tego wynika?90% Polaków uważa, że ochrona środowiska

jest ważnym zadaniem dla PolskiGlobalne ocieplenie na trzecim miejscu

zagrożeń za zanieczyszczeniem powietrza i wody

Rodzaj polityki energetycznej: odnawialne źródła energii na pierwszym miejscu, oszczędność na drugim

Działania własne: to co przynosi korzyści materialne (oszczędny sprzęt AGD-tak, samochód „ekologiczny”-nie)

DydaktykaPonad 25 prac magisterskich na MSOŚ

poświęconych edukacji ekologicznej, wdrażania zrównoważonego rozwoju i komunikacji społ.

Zajęcia kursowe :Edukacja ekologiczna w Polsce i na świecie - wykład i ćwiczenia

Od 17 lat prowadzone otwarte wykłady : Wybrane zagadnienia z ochrony środowiska

Ponad 100 absolwentów Studiów Podyplom. :Metody i treści edukacji ekologicznej

Kilkuset absolwentów kursów i warsztatów w dziedzinie teorii i praktyki edukacji dla ZR

ANNA KALINOWSKA

Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym

Polska Grupa Robocza ds. Dekady ONZna rzecz Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju

Edukacja dla Przyszłości, Warszawa 13-14 października 2009

„OD DOŁU DO GÓRY” Uniwersytecka inicjatywa integracji

głównych Aktorów

Dekady ONZ Edukacji na rzecz Zrównoważonego Rozwoju (2005-2014)

w Polsce