หอสมุดสาขา วังท่าพระ สำนัก ... - 2555 ·...

วมานเทพ

โดย นางสาวสมนส ไสยวรยะ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต สาขาวชาทศนศลป

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2555

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ

สมดกลาง

วมานเทพ

โดย นางสาวสมนส ไสยวรยะ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต สาขาวชาทศนศลป

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2555

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ

สมดกลาง

THE CELESTIAL DWELLING

By Miss Sumanus Saiwiriya

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Master of Fine Arts Program in Visual Arts

Graduate School, Silpakorn University Academic Year 2012

Copyright of Graduate School, Silpakorn University

สำนกหอ

สมดกลาง

ค

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “ วมานเทพ ” เสนอโดย นางสาวสมนส ไสยวรยะ เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต สาขาวชาทศนศลป

……........................................................... (ผชวยศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท..........เดอน.................... พ.ศ...........

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. อาจารยสาครนทร เครอออน 2. ศาสตราจารยเกยรตคณชลด นมเสมอ คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ .................................................... ประธานกรรมการ (ศาสตราจารยปรชา เถาทอง) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ ............................ ........................ กรรมการ (รองศาสตราจารยเขมรตน กองสข) (ผชวยศาสตราจารยอภชย ภรมยรกษ) ............/......................../.............. ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (อาจารยสาครนทร เครอออน) (ศาสตราจารยเกยรตคณชลด นมเสมอ) ............/......................../.............. ............/......................../..............

สำนกหอ

สมดกลาง

ง

53004210: สาขาวชาทศนศลป ค าส าคญ: งานศลปะไทยรวมสมย / วมานเทพ สมนส ไสยวรยะ : วมานเทพ. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : อ.สาครนทร เครอออน และ ศ. เกยรตคณชลด นมเสมอ. 48 หนา.

วถชวตสงคมไทยด าเนนมาพรอมกบความเชอเรองเทพผปกปองดแลรกษาคมครอง ท าใหเกดความรสกปลอดภย ความย าเกรง การมสมมาคารวะ รกาละเทศะ เปนการบมเพาะวถไทยใหเกดขน ดวยความเชอเหลาน ขาพเจาไดน ามาเปนแรงบนดาลใจใน การสรางสรรคผลงานศลปะไทยรวมสมย “วมานเทพ” ดวยกระบวนกา รทเกดจากภมปญญาของบรรพบร ษไทย คอ การบดนโลหะมาเปนวธการในการสรางสรรค และจดวางกบสงแวดลอมเพอสอถงความเชอทขาพเจามตอธรรมชาตและสงรอบกาย ตลอดจนถงแฝงนยทางความคดแบบอดมคตสวนตนเพอสะทอนแงมมของความรสกวาสงเหลานมอยจรง และสะทอนรากของวฒนธรรมความเชอทมผลตอวถชวตแบบไทย

สาขาวชาทศนศลป บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ลายมอชอนกศกษา........................................ ปการศกษา 2555 ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. ........................... 2. .............................

สำนกหอ

สมดกลาง

จ

53004210: MAJOR: VISUAL ARTS KEY WORD: CREATIVE CONTEMPORARY THAI ART / THE CELESTIAL DWELLING SUMANUS SAIWIRIYA: THE CELESTIAL DWELLING. THESIS ADVISORS: SAKARIN KRUE-ON AND PROF.EMERITUS CHALOOD NIMSAMER .. 48pp.

Thai society's way of life has always been accompanied by the belief in celestial beings as guardians or protectors. It creates a sense of security and fosters feelings of respect, deference, and propriety. This belief is what nurtures Thai culture and I was inspired to create this collection, “Celestial Dwelling,” as a result of it. These works are crafted using a process originated through the wisdom of Thailand’s forefathers, that is metal embossing; and they are placed within environments that convey my beliefs in nature and my surroundings. They also allude to my own personal idealism and faith that these guardian divinities exist and reflect the cultural beliefs that make up the foundation of the Thai way of life.

Program of Visual Arts Graduate School, Silpakorn University Student's signature ........................................ Academic Year 2012 Thesis Advisors' signature 1. ........................... 2. ...........................

สำนกหอ

สมดกลาง

กตตกรรมประกาศ

ขาพเจาขอนอมจตระลกถงพระคณของบดามารดา ทงทใหก าเนดทางความคดและจตวญญาณ ดวยความรก ความเคารพ ความกตญญกตเวทตาอยางยง ทคอยสนนสนนในเรองของงบประมาณในการศกษาเลาเรยน ใหก าลงกาย ก าลงใจและก าลงสตปญญา

ขอกราบของพระคณท านศาสตราจารยชลด นมเสมอ และอาจารยสาครนทร เครอออน ผควบคมวทยานพนธ ตลอดจนคณาจารยทกทานทประสทธประสาทวชาความร ความคดอานใหเปนสมมาทฏฐ รวมทงครชางดนโลหะ ชางลงยาสและครพกลกจ าทงหลาย อกทงผใหค าแนะน าในการการสรางสรรคผลงานวทยานพนธชด “วมานเทพ” น

สงอนใดทเปนปจจยเกอหนนกอใหเกดวทยานพนธน ขาพเจาของนอมระลกถงดวยความเคารพเปนอยางสง และขอใหความดงามเหลานน กอใหเกดประโย ชนปกปองคมครองแกผ ทเกยวของและสนใจศกษาหาความรทางดานศลปะตลอดไป

สำนกหอ

สมดกลาง

ฉ

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย ง บทคดยอภาษาองกฤษ ........................................................................................................... จ กตตกรรมประกาศ ..................................................................................................................ฉ สารบญภาพ ญ บทท 1 บทน า .......................................................................................................................... 1 ความเปนมาและความส าคญของการสรางสรรค ..................................................... 1 ความมงหมายและวตถประสงคของการศกษา ........................................................ 2 สมมตฐานของการศกษา 2 ขอบเขตของการสรางสรรค 2 ขนตอนและวธการสรางสรรค 3 แหลงขอมล 3 อปกรณทใชในการสรางสรรค 3 2 ขอมลทเกยวกบการสรางสรรค 4 ทมาของแนวความคดและแรงบนดาลใจ 4 ทศนคตทเกยวของกบการสรางสรรค 4 อทธพลจากพระพทธศาสนา .................................................................................. 5 อทธพลจากรปทรงของความเชออนกอใหเกดพธกรรมและประเพณ.......................... 8 อทธพลจากธรรมชาต 11 อทธพลจากเทคนคโบราณ 11 เนอหาเรองราวทใชในการสรางสรรค 14 สาระเรองราวทคนควา............................................................ ........................... 15 ความส าคญของเทคนค............................................................ ........................ 15 เหตผลของการน าเสนอ................................................ . ...................................... 15

สำนกหอ

สมดกลาง

ช

บทท หนา 3 การพฒนาและวธการสรางสรรคผลงาน 16 การประมวลความคดจากขอมลเพอใชในการสรางสรรค 16 วธการสรางสรรคผลงานวทยานพนธ 16 ทศนธาตทใชในการสรางสรรค 17 ขนตอนในการสรางสรรควทยานพนธ 23 4 การด าเนนการสรางสรรควทยานพนธ 30 การสรางสรรคและพฒนาผลงานกอนวทยานพนธในระยะแรก 30 สรปการสรางสรรคผลงานกอนวทยานพนธในระยะแรก 32 การสรางสรรคและพฒนาผลงานกอนวทยานพนธระยะท 2................................. 32 สรปผลงานกอนวทยานพนธระยะท 2......................................... ......................... 34 การสรางสรรคและพฒนาผลงานกอนวทยานพนธระยะท 3 34 สรปผลงานกอนวทยานพนธระยะท 3 37 ผลงานวทยานพนธ 37 ผลงานวทยานพนธชนท 1 38 ผลงานวทยานพนธชนท 2 40 ผลงานวทยานพนธชนท 3 41 ผลงานวทยานพนธชนท 4 42 ปญหาในการสรางสรรคและแนวทางแกไข 44 5 สรป 46 รายการอางอง 47 ประวตผวจย 48

สำนกหอ

สมดกลาง

ซ

สารบญภาพ ภาพท หนา 1 ภาพวาดไตรภม 5 2 ภาพวาดสวรรคชนจาตมหาราชกา ในสมดภาพไตรภมฉบบกรงศรอยธยา-ฉบบกรงธนบร 6 3 อทธพลความเชอเรองเทพารกษ 9 4 อทธพลจากความเชอหลงความตาย 10 5 อทธพลจากธรรมชาต 11 6 พระธาตหมทองจงโก 13 7 งานบดนโลหะ 14 8 รปทรงของผลงาน 18 9 ลายเรขาคณต 19 10 ลายทไดอทธพลจากสถาปตยกรรมไทย 20 11 ลายจากธรรมชาต 20 12 ลายไทย 21 13 สของวสด 21 14 พนทวา 22 15 พนผวของวสด 23 16 วสดอปกรณ 24 17 ภาพรางผลงานเรมตนการสรางสรรคชด “วมานเทวดา” 25 18 ภาพรางผลงานเรมตนการสรางสรรคชด “วมานเทวดา” 25 19 การเตรยมโลหะและการขยายแบบภาพราง 26 20 ขนตอนการสลกดน 26 21 รายละเอยดรปทรงทไดจากการสลกดน 27 22 เครองลงยาสโบราณ 27 23 ขนตอนการระบายส 28 24 รายละเอยดรปทรงทสลกดนและระบายส 28

สำนกหอ

สมดกลาง

ฌ

ภาพท หนา 25 ขนตอนการประกอบชนสวนตางๆ ของชนงาน 29 26 ขนตอนการตดตงชนงานในสภาพแวดลอมทเปนธรรมชาต 29 27 ผลงานกอนวทยานพนธระยะแรก ชนท 1 “ประตสวรรค” 31 28 รายละเอยดผลงานกอนวทยานพนธระยะแรก ชนท 2 “วมาน” 31 29 ผลงานกอนวทยานพนธระยะท 2 “วมานเทวดา” 33 30 รายละเอยดผลงานกอนวทยานพนธระยะท 2 “วมานเทวดา” 33 31 รายละเอยดผลงานกอนวทยานพนธระยะท 2 “วมานเทวดา” 34 32 ผลงานกอนวทยานพนธระยะท 3 ชดท 1 “รกขเทวดา” 35 33 ผลงานกอนวทยานพนธระยะท 3 ชดท 2 “วมานฟา-วมานดน” 35 34 ผลงานกอนวทยานพนธระยะท 3 ชดท 3 “เทพารกษ” 36 35 ผลงานกอนวทยานพนธระยะท 3 ตดตงในหองแสดงงาน 36 36 ผลงานวทยานพนธชนท 1 “วสสานะ” 39 37 รายละเอยดผลงานวทยานพนธชนท 1 39 38 ผลงานวทยานพนธชนท 2 “แมพระโพสพ” 40 39 รายละเอยดผลงานวทยานพนธชนท 2 41 40 ผลงานวทยานพนธชนท 3 “คมหนต” 42 41 รายละเอยดผลงานวทยานพนธชนท 3 42 42 ผลงานวทยานพนธชนท 4 “เจาปา-เจาเขา” 43 43 รายละเอยดผลงานวทยานพนธชนท 4 44 44 การสมมนาวจารณ 44

สำนกหอ

สมดกลาง

1

บทท 1

บทน า

มนษยในทกสงคมตางมความเชอ จนบางครงความเชอกลายเปนวฒนธรรม และ

ประเพณสบทอดกนมาอยางยาวนาน ทงความเชอทสงผลในแงบวกหรอทเรยกวา ความด เชน

ความเชอเรองสวรรค ซงเปนสญลกษณหรอตวแทนของความดทปรากฏอยในวฒนธรรม ใน คมภร

ทางพระพทธศาสนา ไตรภมกถาหรอไตรภมพระรวง ท าใหเกดการเปรยบเทยบใหเหนถงระดบ

จตใจ เพราะความเชอเหลานถอวาเปนความเชอสากลกวาได ซงทกสงคม ศาสนา เชอชาต ชนชาต

ยอมมความเชอเรองความสขและความทกข เหนไดจากการสรางศลปวตถแล ะถาวรวตถท

เกยวของ

ในทศนคตของขาพเจาแลว ขาพเจามความเชอวาสวรรคนนมอยจรง คอมอยภายใน

ความรสกนกคดของเราทกคน

ความเปนมาและความส าคญของการสรางสรรค

ไตรภม เปนเรองของจกรวาลทแฝงนยหลกปรชญาของการด ารงชวตตามหลกธรรมค า

สอนในพระพทธศาสนา โดยเนนใหรจกกรรมทตนกระท าขน และรจกกรรมทสงผลไปในทศทางท

ตางกน 3 ประการ คอ ความสข ความทกข และการหลดพนจากสขแลทกขนน สงเหลานฝงรากลก

ในเหงาของวฒนธรรมไทย สงผลตอคตความเชอและวถชวตแบบไทยมาตงแตโบราณ

มนษยผแสวงหาซงความสขจงมการแทนคาความสขจากผลของกรรมดนนในเชง

สญลกษณวาเปน สวรรค ซงสวรรคในไตรภมนนแบงออกเปน 6 ชน ตามบพกรรม (ผลของกรรมทม

ทงดและชว) ไดแก จาตมหาราชกาภม ตาวตงสาภม ยามาภม ดสตาภม นมมานรตภมและปรนม

มตวสวตตภม โดยเฉพาะอยางยงแลว สวรรคชนจาตมหาราชกาภมนน มความส าคญนอกจากจะ

เปนสวรรคชนทใกลกบมนษยมากทสดแลว ยงเปนสวรรคชนทมทาวจตโลกบาลผดแลรกษาโลกใน

สำนกหอ

สมดกลาง

2

ทศทง 4 คอยพทกษรกษาความปลอดภย และใหความสขอยเสมอ อกทงยงคอยท าหน าทดแล

ความประพฤตของมนษยโลกดวยเชนกน อกนยหนงโลกบาลในทางพระพทธศาสนายงเปนชอของ

ธรรมหมวดหนงทถอวาเปนธรรมะคมครองโลก ถาชนเหลาใดในโลกมธรรมเหลานประจ าใจแลวจะ

สนองใหโลกมแตความสข คอ หร ความละอายแกใจตนเอง และโอตปปะ ความเกรงกลวตอ ความ

ชวทจะเขามาแปดเปอนจตใจตนใหโสมม เปนกศโลบายของคนโบราณทใชความเชอเปนเครองมอ

แนะน าใหคนท าความดนนเอง

ขาพเจาจงเปนความส าคญของสวรรคชนจาตมหาราชกาน และน ามาเปนความ

บนดาลใจในการสรางสรรรคผลงานชอ “วมานเทพ”

ความมงหมายและวตถประสงคของการศกษา

เพอสบทอดเทคนคบดนและสลกโลหะของชางลานนาโบราณ ซงเปนกระบวนการทาง

ฝมอททรงคณคา ควรศกษาเพอน ามาสรางสรรคกระบวนการในการสรางผลงาน ขาพเจาน า

วธการมาสรางผลงานดวยเรองราวอนเปนนามธรรมในจตใจของมนษยท ไดสงสมความดงาม สง

สอนและฝงรากลกมาจากคตความเชอของไตรภม

สมมตฐานของการศกษา

สวรรค เปนเรองของนามธรรมเชอวา เปนทอยของเทวดา

เทวดา คอ ดวงจตของผสรางกรรมด

นามธรรมเหลานเปนเรองทสมผสและรบรไดภายในจตใจ ขาพเจาคดและมความเ ชอ

วาสวรรคนนมอยจรง แมจะเปนสงทลกลบมองไ มเหนไมมตวตน ตนเองจงได แรงบนดาลใจจาก

เทคนคบดนโลหะมาสรางสรรคผลงาน เพอเชอมโยงความเชอสากลกบความเชอสวนตวในผลงาน

“วมานเทพ”

ขอบเขตของการสรางสรรค

1. สรางสรรคผลงาน 3 มต ดวยเทคนคบ ดน และสลกโลหะ

2. เปนศลปะตดตง หรอจดวางตามความเหมาะสมของสถานท

สำนกหอ

สมดกลาง

3

3. น าเสนอผลงานเปนภาพถาย ผลงาน 3 มต

ขนตอนและวธการสรางสรรค

1. ศกษาขอมลจากต ารา และหนงสอทเกยวของ เรองไตรภม สวรรค และคตความเชอ

2. ล าดบขอมล วเคราะห ทดลองเปล ยนแปลงเทคนค รปแบบ รปทรง โครงสราง และ

องคประกอบโดยรวม

3. ท าแบบรางเพอน าเสนอ แกไข และพฒนาจนสมบรณ

4. เตรยมวสดอปกรณ และสรางสรรค พรอมตดตงผลงานกบสภาพแวดลอมธรรมชาต

เพอถายภาพ

5. รวบรวมขอมล ปญหา และวธการแกไขปญหา เพอท างานภาคเอกสาร

แหลงขอมล

1. หนงสอ ไดแก ต าราไตรภม ความเชอเรองเทวดา เปนตน

2. ชางชาวบานและชางหลวง

3. สถานททเปนธรรมชาต เชน ภเขา แมน า ทะเล และถ า เปนตน

อปกรณทใชในการสรางสรรค

1. แผนโลหะ เชน ทองแดง ทองเหลอง สแตนเลต และอลมเนยม เปนตน

2. สว ฆอน ขผงชน แกว หน ดน ทราย อญมณ

3. กลองถายภาพ คอมพวเตอร

สำนกหอ

สมดกลาง

4

บทท 2

ขอมลทเกยวกบการสรางสรรค

ทมาของแนวความคดและแรงบนดาลใจ

ในผลงานชด “วมานเทพ ” ไดน าแนวความคดเกยวกบจกรวาล และผพทกษรกษา

พภพตางๆ ทปรากฏในไตรภมกถาลวนเปนคตความเชอทวา ทกสงทปรากฏลวนเปนสงทม

ลกษณะเฉพาะทงสน เชน พระอาทตย พระจนทร พนดน มหาสมทร และภพภมตางๆ สงเหลานจะ

มผดแลรกษาตามหนาท เชน พระอนทรพทกษบนสวรรค พระวรณดแลรกษาในมหาสมทร เปนตน

แสดงใหเหนถงความคดในเชงสญลกษณเกยวกบโลกบาล (เทวดาผ รกษาโลก ) รกษาทศทงส ให

ความคมครองแกมนษย ดแลไมใหสงชวรายใดๆ เขามาแผวพาลหมมนษย รวมทงปกปองผกระท า

ความดใหปลอดภย

ทศนคตทเกยวกบการสรางสรรค

ขาพเจามความเชอวาสวรรคนนมอยจรงคอมอยในความรสกนกคดของเราทกคน เปน

สญลกษณตวแทนของความสข ความดงามภายในจตใจ และมนษยกมความเชอวามเทวดากลม

หนงท าหนาทปกปองคมครองและดแลมนษยจากสงชวราย รวมทงปกปองผกระท าความดให

ปลอดภย เทวดาเหลานมความสงางาม เปนทพย สถตตามหนผา ตนไมในธรรมชาต อกทงยงเปน

เทพประจ าตระกล ประจ าบานเรอน ขาพเจาจงน าความเชอนมาเปนแรงบนดาลใจในการ

สรางสรรคผลงาน “วมานเทพ” ดวยเทคนคดนโลหะ ซงขาพเจามความสนใจเปนพเศษ เพราะเปน

กระบวนการทางฝมอททรงคณคา สามารถตอยอดทางความคดและการแสดงออก เหนไดจากงาน

ดนโลหะตงแตสมยโบราณจะใชสรางสงทพเศษ เครองใชของสง เชน เครองสกการะบชาใน

พระพทธศาสนา เครองใชส าหรบพระมหากษตรยลงมาจนถงชาวบาน เครองใชเหลานแฝงไวดวย

คตความเชอทบงบอกถงความดและประวตศาสตรของแตละยคสมย ขาพเจาเหนถงความพเศษ

เหลานจงน าวธการดนโลหะมาเปนเครองมอถายทอดความเชอสวนตวในการสรางสรรคผลงาน

สำนกหอ

สมดกลาง

5

อทธพลจากพระพทธศาสนา

ทาวจตโลกบาล เปนกลมเทพทมความส าคญในฐานะทปรากฏขนในคมภร

พระพทธศาสนา “ไตรภมกถา ” วาดวยเรองของภมทงสามอนเปนทอยของสรรพสงทงปวง

พรรณนาถงการเกดโลก ไดมการกล าวถงกลมทาวจตโลกบาล 4 ในฐานะ เทพผ รกษา

พระพทธศาสนาและมบทบาทในพทธประวตหลายตอน เชน ตอนพระนางสรมหามายาทรงพระ

ครรภ ตอนเสดจออกมหาภเนษกรมณ และตอนนางสชาดากวนขาวมธปายาส เปนตน อกทงยง

ปรากฏในคตความเชอทท าใหเกดการสรางสรรคผลงานศลปกรรม ทเกยวของขนมากมายทวทง

ทวปเอเชยอกดวย คมภรไตรภมโลกวนจฉยกถา กลาวถงรายละเอยดของทาวจตโลกบางวา ม

ล าตวสงถงครงโยชน อายยน 500 ป อาศยอยบนยอดเขายคนธร ซงเปนหนงในเขาสตตบรภณฑท

รายรอบเขาพระสเมรอย และสงจากพนโลก 40,000 โยขน อนเปนระยะทางครงหนงระหวางโลกไป

ลาดไหลเขาพระสเมร โดยเปนบรวารของพระอ นทรซงอาศยอยบนยอดเขาพระสเมรนน ต าแหนง

ของทาวจตโลกบาลนนตรงกบสวรรคชนแรกทางพระพทธศาสนา เรยกวา จาตมหาราชกา1

ภาพท 1 ภาพวาดไตรภม

1 พระยา,ธรรมปรชา, วรรณกรรมสมยรตนโกสนทรเลม2 ไตรภมโลกวนจฉยก

ถา (กรงเทพฯ:กรมศลปากร,2535),921-922.

6

จากเรองเลาเมองสวรรค และชาวสวรรคตามทมกลาวไวในหนงสอไตรภมพระรวง

สงขนไปจากพนกนแหงโลกนได 46,000 โยชน ถงสวรรคชนแรกเรยกวา จาตมหาราชกา แปลวา

แดนแหง 4 มหาราช สวรรคชนนตงอยเหนอจอมเขายคนธร อนเปนเขาเทอกแรกในเทอ กทง 7 ท

ลอมรอบเขาพระสเมร บนยอดเขายคนธรทง 4 ทศ โดยถอเอาเขาพระสเมรเปนหลก มเมองใหญ 4

เมอง เมองอยทศตะวนออกของเขาพระสเมรมทาวธตรฐ เปนพระยาเปนใหญแกบรวารพวก

คนธรรพ (เปนอมนษยจ าพวกหนง รปตามทเขาใจ เปนครงคนครงเทวดา เปนน กเลงดดสตเปาและ

ชอบผหญง ) เมองทางทศตะวนตกมทาววรปกษเปนพระยา เปนใหญแกพวกนาค เมองฝายใตม

ทาววรฬหกเปนพระยา เปนใหญแกพวกกมภณฑ (เปนยกษชนดหนง วามทองใหญ และมอณฑะ

เหมอนหมอ) เมองฝายทศเหนอมทาวไพศพ (ทาวเวสสวรรณ) เปนพระยา เปนใหญแกพวกยกษ2

ภาพท 2 ภาพวาดสวรรคชนจาตมหาราชกา ในสมดภาพไตรภมฉบบกรงศรอยธยา-ฉบบกรงธนบร

ในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ไดพระราชทานนามประตก าแพง

รอบบรเวณพระต าหนกสวนจตรลดารโหฐานไวเปนช อโลกบาลทง 4 นบตงแตประตทศตะวนออก

ดานสถานรถไฟสวนจตรลดาลงมาทางใตไปตะวนตกแลววกไปทางทศเหนอ เปนชอโลกบาลตา ม

2 เสฐยรโกเศศ[นามแฝง],เมองสวรรค และผสาง เทวดา (กรงเทพฯ:ส านกพมพ

บรรณาคาร,2515),3-4.

7

ลทธฮนดโดยล าดบ ค อ ประตพระอนทรอยชม ประตพระ ยมอยคน ประตพระวรณอยเจน และ

ประตพระกเวรอยเฝา3

ทาวจตมหาราชนนทรงมหนาทเกยวของกบโลกมนษยและโลกทพยไปพรอมกน เสนา

และราชบตรของพระองคยอมรบสนองเทวโองการในการรกษาความเรยบรอยในโลกมนษย และเท

วโลกเพอผดงเหลาธรรมกชนทงหลาย ในวนขนหรอแรมแปดค า เหลาเสนาบดของทาวมหาราชก

จะมาส ารวจดผด าเนนในศลจารวตร เชน ให ความเคารพพอแม สมณพราหมณ ผ เฒา และรกษา

ศล ในท านองเดยวกนในวนขนหรอแรมสบค า บรรดาโอรสทงหลายกจะมาท าหนาทดงกลาว

เชนกน สวนวนขนหรอแรมสบหาค า จตราชธบดจะเสดจมาเอง ทงนทาวมหาราชทง 4 ยงมหนาท

รายงานประจ าวนเกยวหบกจกรรมในโลกมนษย ในการประชมเทวดาบนสวรรคชนดาวดงสอกดวย

คราวใดมจ านวนผประพฤตธรรมมนอยทวยเทพกจะพากนรนทดใจ เพราะหมายถงในภายภาค

หนาจ านวนเทวดาจะนอยลง ซงหมายถงจะมการเพมอตราประชากรอสร ในทนยอมเขาใจ

โดยทวไปวาการเปนเทพในฟากฟามหาราช กานนไมจ รงแตอยางใด ตามทฤษฎกฏแหงกรรมของ

พทธศาสานาผ เปนเทพยอมมวาระสนสดในการเสวยผลบญตามทไดประกอบมา เมอหมดบญแลว

มกจะตองเกดใหมในมนษยโลก ซงเปนสถานทประกอบกจกรรมอนจะน าคนไปสนรกหรอสวรรค

ของสตวทงหลาย สวรรคเปนเพยงสถานทอนบรมสขซงบ คคลจะเสวยผลบญของตน และ ณ ทนน

กจกรรมทงหลายไมเกดขนไมวาจะเปนกศลกรรมหรออกศลกรรมกตามแต นอกจากนยงมบนทก

วาเทพจ าตองถกลดระดบความเปนทพยลงไดเชนกน ทาวมหาราชนมสภาวะหลายประการทดกวา

มนษย สถานทใดกตามทเทพเหลานปรากฏขน ท นนจะมความสวางไสวอนเกดจากรงสกาย แต

อยางไรกดสภาวะทางปญญาของเหลาเทพดงกลาวยงไมลถงขนโสดาบนหมดทกองค เพยงแตม

ศรทธาในพระรตนตรย รกษาศล และประกอบกศลกรรมตางๆ เทานน

ชาวพทธเชอวา เทวดาบนสวรรคเปนภพภมทเสวยสขอยางเดยว ไมสาม ารถท าความ

ดไดมากเนองจากไมมกายเนอ แตสามารถตดตามผ ทท าความดอยางสม าเสมอได เพออนโมทนา

บญ สามารถสวดมนตและฟงธรรมได เมอเทวดาหมดบญและกตองจตไปเกดในภพภมอนๆ ตอไป

3 เรองเดยวกน,5-6.

สำนกหอ

สมดกลาง

8

ผ ทเปนเทวดาถอวา การเกดในโลกมนษยเปนสคตภมของตน เพราะมนษยม กายเนอสามารถท า

ความดไดมาก

อทธพลจากรปทรงของความเชออนกอใหเกดพธกรรมและประเพณ

ประเทศไทยมความเชอเรองเทวดามานานแลว รวมทงเรองของเทวดาคมครองโลกก

เปนกศโลบายของคนโบราณทใชความเชอเปนเครองมอแนะน าคนใหท าความดละเวนความชว

เมอพดถงโลกอกโลกหนงทเรามองไมเหนดวยตา แตมนษยมความเชอวามอยจรงมนษยจงไดสราง

ทอยของความรสกขนมาใหกบผ ทคอยพทกษดแลตวเราและพนทตรงนน ใหความส าคญประพฤต

กนสบมาจนกลายเปนประเพณ เชน เมอสรางบานปลกเรอนแลวกตองตง ศาลพระภมเจาทไว

ประจ าบาน เพอใหเทวดาซงถอวานนเปนทอย และท าพธบชาตามกาลเวลา เพอใหเทวดาคมครอง

ใหไดรบความคมครอง ใหสขกายสบายใจ4 เปนตน

เทพารกษ เปนเทพระดบหนงทอยในสวรรคชนฉกามาพจร หากสถตอยหรอเปน

เจาของทใด จะเรยกเปนเจาท เจาทา เจาปา เจาเขา หากอาศยอยตามตนไมใหญเรยก รกขเทวดา

ตามบานเรอนเรยกวา พระภม5

4 เสฐยรโกเศศ[นามแฝง],เมองสวรรค ผสาง เทวดา(กรงเทพฯ:ส านกพมพบรรณา

คาร,2515),339-340. 5 เสฐยรโกเศศ[นามแฝง],ผสางเทวดา (กรงเทพฯ:เอเธนสบคส,2547) หนา 9.

สำนกหอ

สมดกลาง

9

ภาพท 3 อทธพลความเชอเรองเทพารกษ

ความเชอเรองวฒนธรรมหลงความตายของคนลานนากเชนกน ไดมการเอาคตของ

เขาพระสมร ซงเปนทสถตของเทพยดาทงหลาย คนไทยมกมคตความเชอทวา คนทตายแลวจะ

กลบไปสสรวงสวรรค จงมการสรางสถาปตยกรรมเปนทรงปราสาท เพอเปนทเผาศพและเปนทเกบ

กระดก (ก) มหลงคาเปนยอด มรวลอมรอบ เพอเปนสญลกษณตวแทนของสวรรคหรอพาห นะสง

ขนสสวรรค ส าหรบรปแบบของปราสาทกมการก าหนดอยางชดเจนตามแตละชนชน ดงน

10

ภาพท 4 อทธพลจากความเชอหลงความ

1. พระมหากษตรย พระราชวงศและพระสงฆชนผใหญ สนนษฐานวานาจะใช

ปราสาททมลกษณะเปนเรอนยอดหรอ ทเรยกวาปราสาทหลงกบ วางบนหลงสตวหมพานต มยอด

เกนกวา 1 ยอด

2. เจานายชนรองลงมาจากพระสงฆ จนถงสามเณรทวไป ขนนางคหบด สนนษฐาน

วานาจะใหปราสาทหลงกาย หลงเบยง มจรนทรและกาโจง

3. ชาวบานสามญโดยทวๆ ไปในอดตมกจะเปนแมวครอบศพเฉยๆ แตปจจ บนเปน

แบบปราสาทมยอดแตไมใหญโตเทาพระสงฆ

อทธพลจากธรรมชาต

ธรรมชาตและสงแวดลอมทสงผลกบความรสกของคน ปากชองทางในปา ชองเขาทจะ

เขาไปในถ า ชะงอนหนผาทยนไปในอากาศ ธารน าเวงวางเปนวงน าลก หรอตนไมใหญใบมดครม

11

ปกคลมยนตนสงละล ว ลวนแตเปนสถานททชาวบานมกเชอวาตรงนนมผหรอเทวดาสงอย ท า

หนาทคอยพทกษดแล ดวยความนาสะพรงกลว ความลกลบ ความเงยบสงบ วงเวงนน ท าใหจต

เกดความรสกถงความไมปลอดภย ท าใหมนษยมการสรางสงปลกสรางขนาดเลกเปนศาลไว

ส าหรบใหผหร อเทพารกษสงสถตอย เปนการสรางทอยใหกบความรสกของตนเพอใหเกดความ

สบายใจและผอนคลาย

ภาพท 5 อทธพลจากธรรมชาต

อทธพลจากเทคนคโบราณ

งานบดนโลหะ ถอเปนงานชางประณตศลปอกอยางหนงของไทย มลกษณะเปนการ

ตกแตงผวภายนอกของศลปวตถและสถาปตยกรรมใหเกดความงาม มคณคา และคงทนถาวร ใน

สมยโบราณ ชางบ ไดถกจดใหเปนชางหลวง อยในจ าพวกชางสปปหม คอ ชางบ เปนชางฝมทม

ความสามารถท าการชางในการรดหรอตแผนโลหะตางๆ โดยใชโลหะทเปนวตถธาตจากทองค า

เงน นาก ทองแดง ทองเหลอง ดบก ตกแตงผวภายนอกทสวยงามท าใหมคณคาทางศลปกรรม

ประเภทศลปภณฑ ครภณฑและสถาปตกรรม

12

“บ” หมายถง การต การแผ การกดทบโดยการเอาโลหะลกษณะบางๆ ท าการหมของ

บางสงเขาไวหรอการตใหเขารป ดงนน การบในเชงชางบ จงหมายถง ก ารน าเอาโลหะชนดใดชนด

หนงมาตแผออกเปนแผนบางๆ ตามขนาดทตองการน าเขาปดทบบนหนเพอประดบท าผวภายนอก

ใหเกดรปรางรปทรง ซงมกท าขนดวย ปน ไม โลหะ ใหเกดความงาม มคณคาและคงทนถาวร

นอกจากบโลหะ แลวยงตองการสรางความสวยงามของพนผวเนอใหเก ดลายเปนรป

รอยนนขน เพอเพมคณคาใหกบงานชนนนๆ เรยกวา “การดน”

ชางบจงมนยความหมายทางชางวา เปนผท าการบดนโลหะใหเกดความสวยงามตาม

แบบศลปกรรมไทย จงเปนกรรมวธพเศษทตองอาศยความช านาญ สงส าคญของงานบ เกยวของ

กบวสดทเหมาะสมส าหรบน ามาปฏบตงานไดแก แรตางๆ เชน

ทองค า เปนแรธรรมชาตทมความเนอออน มความเหนยวสเหลองสกใสและมคณคา

เหมาะแกการน ามาบดนเครองใช เครองประดบตางๆ

ทองแดง เปนแรทมการเกาะกลมก นในเนอโลหะซงมความเหนยวยดหยนได น ามาบ

ดนท าเปนภาชนะเครองใชไดด

ดบก เปนแรทมผลกเนอแนน

เงน เปนแรธรรมชาต เงนบรสทธจะมสขาว เนอออน สามารถน ามาตและบดน

ทองเหลอง เปนแรทเกดจากการผสมระหวางทองแดงกบสงกะส มคณสมบตคลาย

ทองแดง แตมความแขงกวา สามารถน ามาขนรปและบดนท าใหเกดลวดลายได

เครองมอและอปกรณส าหรบงานบดน ไดแก คอนเหลก คอนไม คอนเขาควาย ทง

เหลก กระลอน (คลายทงแตหนาเลกและมน ) เตงไม (ท าดวยไมทอนหนาเวนตนๆ ) กรรไกร ตะไบ

สวามโยม ไมเนยน (ท าดวยเขาควาย ) แมพมพ (ท าดวยหนหรอไม ) ถงทราย ชนเคยวสวสลก

หนาตางๆ หมด (ท าดวยโลหะ) ชนแกว6

งานบดนโลหะของไทยนนมหลกฐานทางศลปวตถยนยนวามมานานแลว โดยมากมก

บบนหนทเปนสงกอสรางประเภทกออฐถอปน สรางปชนยสถานตางๆ เชน พระพทธปรางค พระ

เจดยทรงปราสาท พระสถปเจดย พระมหาเจดย เปนตน อกทงยงปรากฏการบดนโลหะพระพมพบ

6 กรมศลปากร,ชางสบหม(กรงเทพฯ:อมรนทรพรนตงแอนดพบลซซง,2549),57-61.

13

เงนบทองในศลปะหรภญชย และศลปวตถอนๆ ในสมยลพบรอกดวย อกทงยงมการตโลหะแผเปน

แผนแลวน ามาหมพระพทธรปหลอโลหะสมฤทธ หรอไมแกละสลก เรยกวา หมแผลง

อาณาจกรลานนาซงมอายรวมสมยกบสโขทยและกรงศรอยธยา กเปนอกดนแดนหนง

ทงานชางบดนโลหะไดรบความนยมเปนอนมาก ดงปรากฏเหนบนองคพระธาตเจดยส าคญๆ แทบ

ทกแหงในลานนา จะถกหมดวยโลหะทเรยกวา ทองจงโก หรอสวรรณจงโก (เปนวธการโบราณเกด

จากการลงรกและปดทองค าเปลวทบลงบนโลหะ ) และประดบดวยฉตรโลหะอนงดงามทเกดจาก

การบดนและฉล เชน พระธาตดอยสเทพ และ พระธาตล าปางหลวง กมการหมดวยทองจงโกตลอด

ทงองค7

ภาพท 6 พระธาตหมทองจงโก

งานบหมหนแบงออกเปนหลายประเภทตามความช านาญ ไดแก

ประเภทสภาปตยกรรม ไดแก เครองประกอบหนาบน บพระสถปเจดย บหวเสา บพระ

พทธปรางค เปนตน

ประเภทพระพทธปฏมา ไดแก พระพทธรปหลอโลหะบแผนทองค า เชน พระศรสรร -

เพชญ วดพระศรสรรเพชญ ศลปะสมยอยธยา ตลอดจนบพระพมพ เปนตน

7 โครงการสบสานมรดกวฒนธรรมไทย,มรดกชางศลปไทย(กรงเทพฯ:องคการคา

ของครสภา,2542),475-497.

14

ประเภทราชภณฑ ไดแก บษบก พ ระทนง ฐานพระเบญจา พระลองประกอบพระโกศ

พระแทนราชบลลงก เครองราชกกธภณฑ เครองราชปโภค ฝกและดามพระแสงดาบ เครองทอง

เปนตน

ประเภทเครองใช ไดแก ขนน า พานรอง ถาด เปนตน

งานศลปกรรมบดนโลหะทปรากฏหลกฐานในสงคมไทย ทงทเปนโบราณวตถ และ

สถาปตยกรรมทเปนกนทกวนน จดเปนงานประณตศลปททรงคณคา มความงามตามแบบไทย

และเปนมรดกตกทอดทควรภาคภมใจและสบทอดเปนอยางยง

ภาพท 7 งานบดนโลหะ

เนอหาเรองราวทใชในการสรางสรรค

ขาพเจาไดน าเสนอเรอ งราวของความเชอของมนษยตอสงทมในธรรมชาต ทงท

มองเหนและมองไมเหน จนเปนสงทเชอกนจนมนใจวาเปนความจรง สงสอน สบตอเปนธรรมเนยม

ปฏบตและอยคกนมากบมนษยมาตงแตโบราณและเปนสงทไมสามารถน าความรทางวทยาศาสตร

15

มาพสจนได เรองลลบบางครงกเงยบสงบจนแลดเปนอนตรายและเปนภย สงเหลานมองไมเหนแต

เราสมผสไดจากพธกรรมตางๆ ทบงบอกถงความเชอในรปสญลกษณทเปนกนทวไป

สาระเรองราวทคนควา

เพอตอบสนองความคด ความรสก และความเชอของคนไทยทเกดจากความสมพ นธ

ระหวางมนษยกบธรรมชาต เมอสงทเกดขนนนมอทธพลตอวถชวตมนษย แตมนษยไมสามารถ

คนหาสาเหตมาอธบายได ท าใหเกดความกลว อนเปนทมาของพธกรรม ความเชอและประเพณ ท

มธรรมเนยมและรปแบบปฏบตทตางกนไปตามพนท ทงเรองกฏธรรมชาต น รกสวรรค สงศกดสทธ

ผสางเทวดา สงลกลบทมองไมเหนตวตน แตถอวามอ านาจเหนอมนษย สามารถใหคณใหโทษได

จนบางครงเกดเหตผลอนนาเชอถอ

ความส าคญของเทคนค

ขาพเจาไดตงค าถามในกระบวนการเรย นรในทกกระบวนการของเทคนคการดนโลหะ

ซงไดผาน การปฏบตจนประจกษ เหนจรงในวธการทสงเสรมจนตนาการ ความคด ซงจะเขาส

เนอหาสาระทมนยแฝงอยในรปทรงเชงสญลกษณของวมาน ทมเอกลกษณเฉพาะตวพเศษและ

เปนสงททรงคณคา เปนภมปญญาทคนโบราณไดถายทอดสคนรนหลง ตลอดจนผสนใจคนควา

ใหไดเหนความด ความงาม ทเกดจากเทคนค บ ดน และสลกโลหะ

เหตผลของการน าเสนอ

ขาพเจาใชกระบวนการสรางสรรคเพอเปนสอกลางใหเหนถงความงามของความเชอ

ทแสดงออกผานรปทรงและความประณตงดงามของเทคนค เพอพดถงโลกอกโลกหนงทสะทอน

รากของวฒนธรรม ความเชอ ประเพณ ศลปหตถกรรม ทถกอบรมสงสอน จนฝงรากลกใหเชอในสง

ทมองไมเหน ขาพเจาไดใชความบนดาลใจในการสรางสรรคดวยเทคนคบ ดน และสลกโลหะ เพอ

เชอมโยงความเชอทพเศษและเปนสากลกบความเชอสวนตวดวยเทคนคทพเศษ ในผลงาน “วมาน

เทพ”

สำนกหอ

สมดกลาง

16

บทท 3

การพฒนาและวธการสรางสรรคผลงาน

การประมวลความคดจากขอมลเพอใชในการสรางสรรค

ความเชอในเรองของสวรรคและเทวดาผท าหนาทรกษาคมครอง รวมถงจารต

ประเพณในพนถนของตนเองสงผลตอการด าเนนวถชวต และการสรางสรรคงานศลปะ ความเชอ

เหลาน สดทายแลวสงผลใหเกดแรงบนดาลใจในการแสดงออกของการใหคณคาในความงาม

ความพเศษของความเชอ เพอหาทางแสดงออกทพเศษในการสรางสรรคผลงานของตนเอง สง

เหลานชวยใหตนเองพฒนาผลงานสรางสรรคไดอยางตอเนอง

ในผลงานชด “วมานเทพ” นไดเลอกใชสอ 2 ชนด คอ ภาพถาย 10 ชน และศลปะจด

วาง 4 ชน ซงสอทงหมดทไดกลาวนจะมความสอดคลองในการรน าเสนอเนอหาในประเดนเดยวกน

ทงสน โดยก าหนดขนตอนการสรางสรรคเปนล าดบดงน

วธการสรางสรรคผลงานวทยานพนธ

1. การเกบขอมล ขอมลทใชในการศกษาคนความ 5 ลกษณะ คอ

1.1 ขอมลทไดจากการพดคยกบบคคลตางๆ ทมความเชอในเรองของเทวดา

1.2 ขอมลเชงเนอหาทจะน ามาสนบสนนประเดนเรองของความเชอ การสบทอดจน

เกดเปนจารตประเพณ ศกษาขอมลเพมเตมจากหนงสอและสารคด

1.3 ขอมลจากภาพถาย เกยว กบรปทรงของสถาปตยกรรม สงปลกสรางขนาดเลก

และวตถทางความเชอและพธกรรมโดยน ารปภายโบราณนน มาเปนแบบและความบนดาลใจใน

การออกแบบองคประกอบและการสรางสรรครปทรงของผลงาน

1.4 ขอมลจากการศกษาเทคนคบดนโลหะของชางลานนาโบราณและปจจบน เพอ

น ามาพฒนาในกระบวนการสรางสรรคทเปนรปแบบเฉพาะตว

สำนกหอ

สมดกลาง

17

1.5 ขอมลจากการศกษาศลปวตถทมการจดวางกบสงแวดลอมทเปนธรรมชาต ท

มนษยสรางขนมาจากความเชอ แรงศรทธา และผลงานศลปะของศลปนรวมสมย

แลววางแผนขนตอนการแสดงออก เพอจดวางใหสอดคลองกบสภาพแวดล อมทาง

ธรรมชาตทเลอกไวเพอถายภาพ

2. การสรางแบบราง ในผลงานชดน เรมจากการวางแผนทงนทรรศการวาควรจะ

ประกอบไปดวยสอชนดใดบาง เมอไดสอทตองการจะน ามาใชปแลวจงออกแบบรางในแตละ

ชนงานวาควรจะน าเสนอในรปแบบใด โดยจ าแนกใหเหนดงน

2.1 ผลงาน 3 มต ใชเทคนคบ ดน และสลกโลหะแลวลงส จดวางแบบลอยตว 4 ชน

โดยทรปทรงของผลงานออกแบบตามจนตนาการทแฝงความเชอสวนตน

2.2 ภาพถาย ทน าผลงานไปตดตงกบสภาพแวดลอมจรงทเปนธรรมชาต จ านวน 10

ชน ทแสดงออกโดยเนนความเปนธรรมชาต ทมพลง เงยบ สงบ กวางใหญ ใหสอดคลองกบ

ลกษณะทเฉพาะตวของผลงานแตละชน

3. การสรางสรรคผลงานจรง การสรางสรรคผลงานจรงไดด าเนนตามแบบราง คอ

3.1 รางภาพตนแบบของผลงานทง 4 ชน และเรมสรางสรรคชนงานดวยเทคนค บ

ดน และสลกโลหะ

3.2 น าผลงานทสรางสรรคเส รจแลว ไปถายภาพกบสถานทจรงทเปนธรรมชาตทได

เลอกไว ส าหรบชนงานแตละชน

ทศนธาตทใชในการสรางสรรค

ในการสรางสรรคผลงานของขาพเจา ทงผลงาน 3 มต ภาพถาย นนมจดเดนทการ

สรางรปทรงของความเชอ โดยรปทรงของผลงานไดถกจ าแนกทศนธาตออกเปนประเภทตางๆ ดงน

1.รปทรง (Form) รปทรงของผลงานทงหมดเปนการน าเสนอการซ าของรปทรง คอ

รปทรงของวมาน ปราสาทแกวทไดออกแบบไวในลกษณะตางๆ แตในการน าเสนอนนรปทรง

ทงหมดจะมความแตกตางกน จากลกษณะทางกายภาพ ทงขนาด วสด ส รายละเอยดของชอง

ประต ชองหนาตาง พนผว และการสอดแทรกรปทรงของธรรมชาตในแตลพชนงาน ซงไดแสดงให

สำนกหอ

สมดกลาง

18

เหนถงลกษณะเฉพาะทมความพเศษของแตละชนงาน สงเหลานแสดงใหเหนถงความสมพนธของ

รปทรงทจะน าไปสอดคลองกบสถานทเพอถายภาพ

ภาพท 8 รปทรงของผลงาน

2.เสน (Line) เปนทศนธาตหรอธาตทางการเหนเบองตนทสดในงานทศนศลป มมต

เดยว คอความยาว ไมมความกวางแล ะความหนา มอยทวไปในธรรมชาต เชน เสนผม เสนเยอใย

ในพช รวมทงรปนอกของสงตางๆ 1 โดยเสนทปรากฏในผลงานเกดจากการใชเครอ งมอเฉพาะ คอ

1 ชลด นมเสมอ,วาดเสนสรางสรรค=Creative Drawing(กรงเทพฯ:อมรนทรพรนตง

แอนดพบลซซง,2541), 78.

19

เสนจากสวทตอกและสลกดนลงบนแผนโลหะอยางอสระหรอตามรองรอยทรางเสนไว เพอท า

หนาทก าหนดรปทรงของสงตางๆ สรางเสนรปนอกและภายใน ท าใหเกดลกษณะของเสนทตางกน

เชน จดไขปลา เสนประและเกดเปนลวดลายเฉพาะ ปรากฏเปนรปทรงของปราสาท ราชมณเฑยร

ภเขา ตนไม น า และลวดลาย แสดงความหมายดวยสญลกษณทเปนลกษณะของรปทรง ท าหนาท

บอกเลาเรองราวมากวาการแสดงอารมณและความรสก ซงสามารถสรางมตลวงและระยะของแสง

เงาไดเปนอยางดเสนทตอกและสลกออกไปชวยสงเสรมใหทวางภายนอกรปเลอนไ หลเขาสรปทรง

ภายใน เกดการประสานกนระหวางรปทรงและเนอทวางอยางชดเจน มลวดลาย ดงตอไปน

ภาพท 9 ลายเรขาคณต

20

ภาพท 10 ลายทไดอทธพลจากสถาปตยกรรมไทย

ภาพท 11 ลายจากธรรมชาต

21

ภาพท 12 ลายไทย

3.ส (Color) โครงสรางสสวนรวมของผลงานวทยานพนธชดน เนนโทนสทไดจากโลหะ

เปนโครงสรางส าคญ เพอแสดงคณสมบตของแผนโลหะทมความมนวาวและสะทอนทกสงรอบตว

ท าใหสภาวะแวดลอมโดยรอ บมผลกบการก าหนดสสนใหกบชนงาน ประกอบกบการตกแตงดวย

แกวและลงสทมลกษณะเฉพาะคลายกบการลงยาบนภาชนะและเครองใชโบราณ ซงข าพเจาขอ

เรยกวา “การลงยาก ามะลอ ” ดวยสวทยาศาสตรทผลตขนในยคปจจบนมประยกตใชอยาง

เหมาะสมเพอชวยเนนรปทรงใหมความนาสนใจมากขน

ภาพท 13 สของวสด

4. พนทวาง (Space) เปนสวนส าคญทสรางความประสานกลมกลนและ แสดงพลง

ความเคลอนไหว ใหเกดพนทแหงจนตนาการระหวางรปทรงและสถานทโดยรอบ พนทวางภายใน

22

และภายนอกของชนงานแตละชนและภาพถาย พนทวางภายนอกคอพนทวางรอบๆ จากการ

จดเรยงเปนชด และการตดตง ภาพถาย ลงบนพนทวางในหอง อกทงสอแตละปร ะเภทกมพนทวาง

ภายในของตนเอง คอ พนทวางระหวางสงแวดลอมทเปนธรรมชาตกบตวชนงานในภาพถาย พนท

วางภายในชนงาน 3 มตทไดเปดชองใหมองทะลเหนสงแวดลอมรอบๆ ผานชองประตและหนาตาง

ภาพท 14 พนทวาง

5. พนผว (Texture) ขาพเจาใชพนผวของวสดโลหะทมความเรยบมากระท าการสลก

บ และดน จนเกดเปนรองรอย ท าใหเกดความขรขระ และเวานน เกดจดรบแสงและหลบแสง อกทง

คณสมบตพเศษของโลหะบางประเภททเลอกมาใชมความสะทอนแสงมากจงท าใหเกดพนผวท

เปนลวดลายและสสนจากการสะทอนสภาพแวดลอมโดยรอบและเปลยนแปลงทศทางของแสงท

เกดขน ท าใหสงผลเหมาะสมกบเรองราวทตองการแสดงออก

23

ภาพท 15 พนผวของวสด

ขนตอนในการสรางสรรควทยานพนธ

1. การเตรยมแผนโลหะ ขาพเจาเลอกใชแผนโลหะส าเรจจากโรงงานอตสาหกรรม เปน

โลหะประเภท ทองเหลอง ทองแดง อลมเนยมและสแตนเลต ทมความหนาไมมากนก ไดมาตรฐาน

ตามความตองการในการใชงาน

2. การขยายและการคดลอกภาพราง เมอไดภาพรางจากแนวความคดทชดเจนพอ

สงเขปแลว จงน าภาพรางมาขยายดวยปากกาตดเส นลงบนแผนโลหะ เพอการสลกดนตอไปตาม

กระบวนการของการสรางสรรค

3. การสลกดน เมอขยายภาพรางลงบนแผนโลหะแลว กท าการดนในปดนนและเวา

ลกตามต าแหนงทไดรางไว สวนรายละเอยดหรอลวดลายเลกๆ ในรปทรงจะใชสวทมลกษณะ

แตกตางกนไปตามดลยพนจและประสบการณในความช านาญ เพอพจารณาวาควรใชสวลกษณะ

ใดตอกจงจะเหมาะสมกบลายนนๆ โดยเราสามารถสรางความแตกตางใหเกดจงหวะของเสนและ

พนทวางไดตามความตองการ

4. การระบายส เมอไดชนงานทเปน 2 มต จากการสลกดนแลว กท าการใสสลงในชอง

ทดนใหเวาไวเปนชองส าหรบใสส ในสมยโบราณมการลงยาสบนภาชนะและเครองประดบโบราณ

เรยกวา เครองทองเครองเงนลงยาส (ศลปะสโขทย ) เปนวธการประดบตกแตงโลหะของไทยอก

อยางหนงมกรรมวธคลายการถม แตเปนการน าแรบางชนดทหลอมละลายได เชน แกวหลากหลาย

24

ส มาหลอมละลาย เพอแลวเทแรทหลอมละลายนนลงไปในชองทไดแกะลวดลายไว ซงขาพเจาได

น าสวทยาศาสตรทผลตขนมาใชในปจจบนมาประยกตใชแทนเปนการ “ลงยาก ามะลอ ” เพอชวย

ในการเนนบางรปทรงใหมความนาสนใจมากยงขน

5. การประกอบชนสวนของผลงาน เมอเสรจสนกระบว นการลงส กเปนการน าชนงาน

ทเปนแผนมาประกอบเขาดวยกนใหเปน 3 มต ดวยวธผกรอยดวยเสนโลหะ (โลหะทตดเปนเสน

คลายเสนเชอก ) ซงเปนภมปญญาในการเชอมโลหะเขาดวยกนของชางดนโลหะโบราณกอนยค

สมยทมการคดคนน ายาประสานโลหะ ซงท าใหสามารถปร บเปลยนชนสวนหรอเพมเตม

รายละเอยดในชนงานไดตามความเหมาะสม

6. การตดตงผลงานในสถานททเปนสงแวดลอมตามธรรมชาตเพอถายภาพ ผลงาน

แตละชนมเนอหาเรองราวสอดคลองกบสถานททเลอกไวส าหรบการตดตงซงนบไดวาเปนขนตอนท

มความส าคญขนตอนหนง เนองจากตองจดวางใหชนงานและสภาพแวดลอมสอดคลองผสมผสาน

กลมกลนกนใหความหมาย อยดวยกนไดอยางเปนเอกภาพ

7. การตดตงผลงานในหองแสดงงาน ซงเปนขนตอนทส าคญมาก เนองจากชนงานแต

ละชนมขนาดและรปทรงทหลากหลายแตกตางกน อกทงเนอหาเร องราวของแตละชนกม

ลกษณะเฉพาะ ดงนนจงไดมการท าแทนเปนฐานทบงชเฉพาะถงทมทไปและขยายความหมายของ

แตละชนงาน ตอจากภาพถายทตดตงไวภายในหองแสดงงาน

ภาพท 16 วสดอปกรณ

25

ภาพท 17 ภาพรางผลงานเรมตนการสรางสรรคชด “วมานเทวดา”

ภาพท 18 ภาพรางผลงานเรมตนการสรางสรรคชด “วมานเทวดา”

26

ภาพท 19 การเตรยมโลหะและขยายภาพราง

ภาพท 20 ขนตอนการสลกดน

27

ภาพท 21 รายละเอยดรปทรงทไดจากการสลกดน

ภาพท 22 เครองลงยาสโบราณ

28

ภาพท 23 ขนตอนการระบายส

ภาพท 24 รายละเอยดรปทรงทสลกดนและระบายส

29

ภาพท 25 ขนตอนการประกอบชนสวนตางๆ ของชนงาน

ภาพท 26 ขนตอนการตดตงชนงานในสภาพแวดลอมทเปนธรรมชาต

30

บทท 4

การด าเนนการสรางสรรควทยานพนธ

การสรางสรรคผลงานวทยานพนธชด “วมานเทพ ” เปนการศกษาคนควาสรางสรรค

ผลงานศลปะทมลกษณะเฉพาะตนโดยอาศยรปแบบและวธการสรางสรรคจากความบนดาลใจท

ไดรบจากรปทรงของสถาปตยกรรมแหงความเชอและวธการดนโลหะ ของชางลานนาโบราณ เพอ

ถายทอดเอกลกษณทางวฒนธรรมและสะทอนภาพของความเชอในเรองของเทวดา ทงนใน

ระหวางการสรางสรรคไดประสบปญหาทตองหากระบวนการแกไข ปรบปรง และพฒนาการ

สรางสรรคผลงานใหมเอกภาพเพอใหไดผลตรงความรสกทตองการถายทอด โดยมการ ด าเนนงาน

และพฒนาผลงานตามระยะเวลาดงน

การสรางสรรคและพฒนาผลงานกอนวทยานพนธในระยะแรก

เปนผลงานทขาพเจามการพฒนาแนวความคด รปแบบและวธการน าเสนอ ในการ

แสดงออกถงอารมณความรสกสวนตนทตองการถายทอดความประทบใจในธรรมชาต ความเชอ

เรองของเทวด าซงมผลตอรปแบบวถชวตและวฒนธรรมของไทย โดยน าประสบการณสวนตนท

ผกพนกบพระพทธศาสนาและความเชอเรองของเทวดามาน าเสนอโดยอาศยความบนดาลใจจาก

เสนสนเทาและรปทรงของสวรรค วมาน ปราสาท ในภาพจตรกรรมไทยแบบประเพณน ามาสอด

ประสานกบกระบวนการทางทศนศลปเพ อสรางสรรคและสอเรองราวผานรปแบบตางๆ ดวยการ

สลกดนโลหะอนเปนวธการสรางสรรคผลงานศลปกรรมททรงคณคาของคนโบราณ โดยอาศย

ความบนดาลใจจากความประทบใจทไดลงไปสมผสกบงานดนโลหะของชางราชส านกและไดไป

ทดลองศกษา ลงมอปฏบตจรงกบชางดนโลหะลานนาดงเดม

31

ภาพท 27 ผลงานกอนวทยานพนธระยะแรก ชนท 1 “ประตสวรรค”

ภาพท 28 รายละเอยดผลงานกอนวทยานพนธระยะแรก ชนท 2 “วมาน”

32

สรปการสรางสรรคและพฒนาผลงานกอนวทยานพนธในระยะแรก

การสรางสรรคผลงานในระยะนภาพรวมเปนการศกษา คนควา ทดลอง เพอคนหา

เอกลกษณเฉพาะตน ปญหาของผลงานสวนรวมขาดความเปนเอกภาพทลงตวชดเจน เพอจาก

ผลงานแตละชนมขนาดเลก ท าใหไมสงผลตอแรงปะทะในการดงดดสายตา ประกอบกบยงไม

สามารถจดการกบพนทในการตดต งผลงานไดชดเจนเทาทควร จงตองอาศยกระบวนการการ

เรยนรในการพนจ พจารณา และวเคราะหเลอกสรรสาระส าคญเพอน ามาแกไข ปรบปรงใหเกดการ

พฒนาผลงานทลงตวสมบรณ

ซงผลงานกอนวทยานพนธในระยะแรก แตละชนในแตละชดดงกลาว นบเปนรากฐาน

ทางความคดท ส าคญ และเปนวถแนวทางของการสรางสรรค เพอการด าเนนตามความมงหมาย

อยางชดเจนและลกซงขนส าหรบการพฒนาผลงานศลปะในระยะตอไป

การสรางสรรคและพฒนาผลงานกอนวทยานพนธระยะท 2

เปนผลงานทเกดจากการศกษาคนควา ผนวกกบการวเคราะหผลงานสรางสรรคทผ าน

มา พบวา มแนวความคดรวมเรองของเทวดาทมความมงหมายคอ ยกระดบจตใจใหสงขน โดย

สอสารผานผลงานศลปะทแสดงนยความหมายของการสรางสรรค ซงจากเดมผลงานระยะแรกเปน

2 มต ถายทอดแนวความมาจากภาพจตรกรรมฝาผนงโบราณ มาเปน 3 มต โดยการสรางรปทรง

ทางความเชอสวนตนเรองทอยของเทวดาขนมา ไดความบนดาลใจมาจากสงปลกสรางทางความ

เชอทมนษยสรางขนในพระพทธศาสนา ขาพเจาทดลองน าวสดธรรมชาต เชน กอนหนมาใชรวมใน

ผลงาน เพอแทนสญลกษณของการมอยจรงของรปทรงทางความเชอสวนตนนนๆ ของขาพเจา ซง

มแนวเรองและเนอหาจากคตธรรมค าสอนทางพระพทธศาสนามาตความและประมวลความคด

เพอการสรางสรรคผลงานกอนวทยานพนธในระยะตอๆ ไป

33

ภาพท 29 ผลงานกอนวทยานพนธระยะท 2 “วมานเทวดา”

ภาพท 30 รายละเอยดผลงานกอนวทยานพนธระยะท 2 “วมานเทวดา”

34

ภาพท 31 รายละเอยดผลงานกอนวทยานพนธระยะท 2 “วมานเทวดา”

สรปผลงานกอนวทยานพนธระยะท 2

การสรางสรรคผลงานชดนคอนขางมการวางแผนมากขน ตงแตการรางภาพและการ

น ามาจดการกบกอนหน ท าใหเกดการพฒนาทตอเนองทงแนวความคดและการแสดงออกดวย

เทคนควธการ ส าหรบในสวนของการแสดงออกทางรปทรงยงคงยดตดกบเรองราวทเปนขอมลอย

บาง คอ ไดมการทดลองรปทรงของวมานบางหลงโดยองเอาหลกโครงสรางอาคารทมผนงดานหนา

ผนงดานขางและผนงดานหลง แตกยงคงมปญหากบเรองการจดการตดตงผลงานในพนทซงตอง

หาวธการแกไข เพอพฒนาตอไป

การสรางสรรคและพฒนาผลงานกอนวทยานพนธระยะท 3

เปนการทดลองเพอตความตอยอดความบนดาลใจในความเชอเรองของเทวดา น ามา

พฒนาเปน ความคดดวยการถายทอดภาพของวมานซงเปนสญลกษณในจนตนาการใหออกมา

เปนจรง ดวยการสรางชนงานทจะน าไปตดตงกบสถานทจรงทเปนธรรมชาต สรางชนงานแตละชน

ขนมาเพอสถานททเปนเฉพาะทมความพเศษทประทบใจในความรสก เชน ในปา ในถ า เปนตน

35

ส าหรบผลงานในระยะนไดมการขยายใหมขนาดทใหญขน แตยงไมใหญมาก เพราะค านงถงความ

สะดวกในการขนยายไปยงสถานทตางๆ แตกยงพบปญหาและอปสรรคทจะตองน ามาแกไขและ

ตอยอดเพอพฒนาผลเปนผลงานวทยานพนธตอไป

ภาพท 32 ผลงานกอนวทยานพนธระยะท 3 ชดท 1 “รกขเทวดา”

ภาพท 33 ผลงานกอนวทยานพนธระยะท 3 ชดท 2 “วมานฟา-วมานดน”

36

ภาพท 34 ผลงานกอนวทยานพนธระยะท 3 ชดท 3 “เทพารกษ”

ภาพท 35 ผลงานระยะท 3 ทตดตงในหองแสดงงาน

37

สรปผลงานกอนวทยานพนธระยะท 3

การสรางสรรคผลงานชดนมการจดการทชดเจนมากขน แตดวยขนาดของผลงานเมอ

ไดน าไปตดตงในสถานทจรงแลวพบวาพนทนนมผลตอทศนภาพเรองขนาดของผลงานมาก แ ละยง

พบวามอปสรรคการขนยายชนงานไปยงสถานทตางๆ จงตองมการคดวธการพฒนาเรองนใน

ผลงานวทยานพนธตอไป ส าหรบการตดตงแบบจดวางในหองแสดงงานกไมดเทาทควร เพราะไม

สามารถแสดงออกใหสอดคลองกบแนวความคดไดดเทาภาพถาย

ดงนน การศกษาและพฒน าการสรางสรรคผลงานกอนวทยานพนธอยางตอเนองใน

งานแตละชนของแตละโครงการ นบเปนประโยชนทางขอมลในการล าดบความคด เพอการ

สรางสรรคและพฒนาผลงานวทยานพนธทลงตวสมบรณในระยะตอไป

ผลงานวทยานพนธ

ผลงานวทยานพนธชด “วมานเทพ ” เปนการน าเสนองานส รางสรรคทมความตอ

เนองมาจากชดผลงานกอนวทยานพนธ โดยไดมการปรบปรงแกไขปญหาตางๆ ทคนพบระหวาง

การสรางสรรคผลงานในระยะทผานมา มงเนนการพฒนาการแสดงออกทางศลปะใหสมบรณ

และปรพสานกลมกลนกนอยางเปนเอกภาพ ซงผลงานในระยะนยงคงมแนวความคดเ ดม คอ เรอง

ของการสะทอนมมมองความเชอทเปนอดมคตสวนตนในเรองของความมอยจรงของเทวดา และ

สะทอนรากของวฒนธรรมความเชอทมผลตอวถชวตแบบไทย

ขาพเจาไดก าหนดผลงานวทยานพนธเปนจ านวน 1 ชด ประกอบดวย ผลงานทงหมด

4 ชน และภาพถาย 10 ภาพ โดยมกระบวนการในการสรางสรรคทเรมตนจากความคด สญลกษณ

ของความเชอ วสด และวธการ น ามาคลคลายตอยอดไปตามกระบวนการ มงเนนการถายทอด

ความงามและความหมายในรปทรง ซงมรายละเอยดแบงออกเปนประเภท ดงน

1.รปทรงหลกของชดผลงาน ประกอบดวยผลงาน 3 มตทสรางสรรคดวยวธการสลก

ดนโลหะจ านวน 4 ชน ทมการก าหนดขนาด รปทรงและฐานทตงทแตกตางกน เนองจากผลทาง

ทศนศลป และเนนความส าคญทางสญลกษณจากแนวเรองของทอยและสถานทตงของเทวดา ท

ไดแนวความคดทมาจากคตความเชอในพทธศาสนา น ามาตดตงจดวางอยางเปนเอกภาพภายใน

พนทแสดงงาน

38

2. ภาพถาย จ านวน 10 ภาพ ทมขนาดเทากน คอ 20 x 30 นว ตดตงกบก าแพง เพอ

เนนและขยายความของสาระในผลงานใหเกดความชดเจนมากขน

ผลงานวทยานพนธชนท 1

ผลงานชนนเปนการตความถงเรองของเทวดาทสถตอยในภเขาทางภาคเหนอ ตน

ก าเนดของแมน าและคว ามอดมสมบรณ เรมตนการสรางสรรคดวยการถายทอดรปความคด

ออกมาเปนแบบรางคราวๆ แลวเลอกใชวสดทเปน อลมเนยม มาสลกดน เพอใหสอดคลองกบ

จนตนาการสะทอนสของความอดมสมบรณในธรรมชาต เนองจากอลมเนยมมความวาวไมมากนก

และมคณสมบตในการสะทอนแสงซบสของสงทอยรอบตว โดยใสรายละเอยดดนนนดวยลวดลาย

ธรรมชาต ประกอบดวยเสนของน า เสนภเขา รปเมดฝนและตนไม ในผลงานชนนขาพเจาไดเนน

การแสดงออกทางความคดและความรสกทมตอธรรมชาต ดวยรปทรงทสงโปรงแทนภเขา ส าหรบ

ภาพถายนน ขาพเจาใช มมมองของกลองใหเหนเสมอนกบเสนของน าทขาพเจาสรางขนในชนงาน

ไดไหลออกมาบรรจบกบล าน าจรงในหวยธรรมชาต และการตดตงจดวางภายในหองแสดงงานไดม

การท าแทนฐานทมความเฉพาะส าหรบผลงานชนนใหมสสนทสดใสสะดดตา ประกอบกบแทรก

สสนทสดใสลงในชนงานดวยวธการ ลงยาสก ามะลอเพอใหผลงานสอดคลองไปในทศทางเดยวกน

นอกจากท าใหรปทรงภายในผลงานเดนชดขนแลว ยงสอความหมายถงความสดใสของสายน าทให

ก าเนดชวตและสรรพสงอกดวย

39

ภาพท 36 ผลงานวทยานพนธชนท 1 “วสสานะ”

ภาพท 37 รายละเอยดผลงานวทยานพนธชนท 1

40

ผลงานวทยานพนธชนท 2

การสรางสรรคผลงานชนนเปนการมงสาระของความเชอเรองเทวดาประจ าพชพรรณ

ธญญาหารทงปวง มสญลกษณเปนเมลดขาวอนประเสรฐสด ใหชอวาเปนเทพกลางท งนา หรอ แม

พระโพสพ เรมตนดวยการรางแบบภาพดวยรปทรงทใหความส าคญกบคณคาของขาวทหลอเลยง

ชวตคนไทย รปลกษณของแมพระโพสพตามคตความเชอโบราณ คอ สตรเพศรางงาม แตงกาย

ดวยผาผอนแพรพรรณสมยโบราณ หมสไบเฉยง นงผาจบชายกรอบลงมาถงปลายหนาแขง

ทรงเครองถนมพมพาภรณตระการตา ไวผมยาวสลวยประบา มกระจงกรอบหนาคลายมงกฏ และ

จอนหงอนชดชอย มอขางหนงชรวงขาว อกขางหนงถอถงโภคทรพยเตมถง และในทงนาจะมการ

สรางศาลเพยงตา (สงระดบสายตาคน ) เพอแสดงความเคารพย าเกรงและใหเปน ขวญก าลงใจ

ชวยปกปองคมครองรกษาตนขาวตลอดปอกดวย ขาพเจาจงน าความบนดาลใจนมาสรางสรรค

รปทรงทางความเชอ สรางสถานทสถตของ “ขวญ” ของชาวนาไทยผานรปทรงของวมานขนาดหนง

คนโอบ มรายละเอยดดนนนรปดอกไม สลกดนบนแผนอลมเนยมตงอยบนฐานสเหลองทองทม

ความสงโปรง เปนการยกขนเชดช เมอตดตงในทแสดงสเหลองของฐานจะสะทอนกระทบบนวมาน

ซงเปนสทขาพเจาน ามาเปนสญลกษณของขาวทสกรอการเกบเกยว และในสวนของภาพถายจะ

เนนความกวางใหญของทงนาและความเสยสละเปนผใหของชาวนา

ภาพท 38 ผลงานวทยานพนธชนท 2 “แมพระโพสพ”

41

ภาพท 39 รายละเอยดผลงานวทยานพนธชนท 2

ผลงานวทยานพนธชนท 3

การสรางสรรคผลงานชนน แสดงสาระของความเชอเรองของเทวดาผดแลทะเลและ

ผคนทมวถชวตทเกยวเนองกบทองทะเล ถายทอดจนตนาการในการสรางสรรคผานการสลกดนบน

แผนแสตนเลตสตล ซงมคณสมบตพเศษในการสะทอนกลบทชดเจน เนองจากสแตนเลตสตลม

ความมนวาวมาก ดวยจดประสงคในการสะทอนบรรยากาศของสงแวดลอมทโอบรอบ เพอใหพนท

วางภายในผลงานถกแทรกด วยบรรยากาศของพนทวางรอบนอก ผลงานชนนจงมการสลกโลหะ

เพอเปดชองใหเกดรปทรงของพนทวางเพราะชนงานนอยมาก เนองจากพนผวของชนงานท าหนาท

เปนพนทวางอยในตวเองแลว ประกอบกบชนงานมรปทรงวงกลม (แทนสญลกษณของน าทะเลท

ลอมรอบแผนดน) จงสงผลใหรปทรงทสะทอนนนปดเบยวไปจากความเปนจรง เปนความบดเบยว

ทไมไดตงใจท าใหเกดขนดวยการดนนน ซงเมอน าผลงานมาตดตงในหองแสดงงานแลว ฐานทตง

ของผลงานทมรปทรงเฉพาะกสงเสรมตวงานไดเปนอยางด ผลงานชนนจงไมมการลงสยา เพอเพม

สสนหรอสอความหมายแตอยางใด เพราะบรรยากาศโดยรอบไดท าหนาลงสใหตวกบชนงานแลว

อยางสมบรณ

42

ภาพท 40 ผลงานวทยานพนธชนท 3 “คมหนต”

ภาพท 41 รายละเอยดผลงานวทยานพนธชนท 3

ผลงานวทยานพนธชนท 4

ผลงานชนนใหความหมายถง เทวดาทสถตอยในทไมราบเรยบเชน หนผา ปาเขา

ขาพเจาเลอกใชวสดประเภท ทองแดง เนองจากสของทองแดง เปนสทใหความรสกหนกแนน

43

มนคง ประกอบกบทองแดงเปนแรธาตบรสทธเมอสมผสกบอากาศแ ลวเกดปฏกรยาทางเคม ท าให

ทองแดงเปลยนส ไปตามกาลเวลา ซงเปนสทตอบสนองจนตนาการสวนตนไดและไดระบายส

เพมเตมในบางสวนดวยวธการลงยาสก ามะลอ เพอเพมความงามทางทศนศลปและเพมความ

นาสนใจใหกบชนงาน ส าหรบสถานททใชในการถายภาพ ขาพเจาเลอ กสถานททเปนธรรมชาต

สมบรณ เฉพาะเจาะจงเปนน าตก และในการตดตงผลงานในพนทแสดงงานนนขาพเจาไดท าฐาน

ทมความเฉพาะ ใชโทนสและขนาดทใกลเคยงกบชนงานเพอความผสมผสาน กลมกลนเปน

เอกภาพและหนกแนนในขณะเดยวกน

ภาพท 42 ผลงานวทยานพนธชนท 4 “เจาปา-เจาเขา”

44

ภาพท 43 รายละเอยดผลงานวทยานพนธชนท 4

ภาพท 44 การสมมนาวจารณ

ปญหาในการสรางสรรคและแนวทางแกไข

ในกระบวนการของการสรางสรรคยอมมป ญหาเกดขน ซงตองมการแกไขปรบปรง

เพอใหเกดความสมบรณของชนงาน ตงแตระยะเรมตนในการสรางสรรคผลงานวทยานพนธ จง

45

ตองมการศกษาขอมลไปจนถงการประมวลความคดแลวน ามาปฏบตในการสรางสรรคผลงานจน

ส าเรจลลวงเปนผลงานวทยานพนธชดน โดยมปจจ ยทางความคดและวธการเปนส าคญ ในสวน

ของชนงาน ขาพเจาไดใชปจจยทางทศนธาตเขามาปรบปรงแกไข ตงแต ขนาด รปทรง เสน ส

พนผว พนทวาง อกทงการตดตงผลงานแบบจดวาง จงตองคดหาวธการแสดงออกทใหรปทรงและ

เนอหามความสมพนธสอดคลองกบความ ตองการในการน าเสนอ ซงเปนประเดนส าคญทตอง

แกไขใหผลงานมความผสมผสานกลมกลนเปนเอกภาพสมบรณ

ส าหรบการประมวลความคดแล ะวธการในการสรางสรรค การท ขาพเจามงเนนใน

เรองของเนอหาและแนวความคดทไดมาจากคตความเชอทางพระพทธศาสนามากเกนไปท าให

เกดความจ ากดทางความคดและสบสน ท าใหเกดความจ ากดในการแสดงออก ขาพเจาจงได

จดการแกไขในสวนของแนวเรองใหปลดปลอยไปตามจนตนาการโดยยงคงเคาความคดดงเดมไว

บางสวน ท าใหสามารถสรางสรรคผลงานไดอยางตอเนองและไมเครยดจากการตกรอบจ ากด

ความคดของตนแอง สวนปญหาในการขนยายชนงานเพอน าไปถายภาพในสถานทจรง ขาพเจาได

แกไขดวยการคดรปแบบของชนงานใหสามารถแยกออกเปนแผนและประกอบกลบเปนรปทรง 3

มตได ดวยวธการโบราณทไดไปศกษาจากพพธภณฑและน ากลบมาทดลองใชในชนงาน ซงพบวา

ท าใหเกดการตอยอดทางควา มคด ลดขดจ ากดในการขนยายและสามารถน าไปพฒนาผลงานใน

อนาคตไดอยางประณตและลกซงมากยงขน

สำนกหอ

สมดกลาง

46

บทท 5

บทสรป

ผลงานวทยานพนธ “วมานเทพ” ชดน สรางขนมาจากรากฐานทางความเชอทาง

วฒนธรรม ทสงผลและสอดคลองกบวถชวตในแบบไทย ดวยความมงหมายทตองการถายทอด

ความคด อารมณความรสกทไดรบความบนดาลใจจากสงปลกสรางทางความเชอของคนไทยและ

วธการสลกดนโลหะของชางโบราณทขาพเจามความสนใจเปนพเศษ และขาพเจาไดผสานความ

สนใจทงสองนใหปรากฏเปนผลงานทางทศนศลปรวมสมย ดวยการประสานแนวคดเกาและใหม

เชอมโยงระหวางการอนรกษและสรางสรรค ซงตองอาศยกลวธในการสอสารและสงสมจาก

การศกษาวธการสรางสรรคจนเกดเปนความชานาญ เปนประสบกาณ แสดงออกดวยรปแบบและ

กระบวนการทางศลปะ ดวยการประยกตวธการสลกดนโลหะแบบโบราณทมความซบซอน นา

วธการทคนพบมาสรางสรรครปทรงตางๆ ทมเอกลกษณเฉพาะตน โดยสอดแทรกเรองความเชอใน

พระพทธศาสนา ผานรปทรงสญลกษณ นาเสนอในลกษณะผลงานตดตงจดวาง เพอตองการ

ถายทอดเอกลกษณทางวฒนธรรมดวยรปทรงของความเชอสวนตนในเรองเทวดาและทอยของ

เทวดาใหออกมาเปนรปธรรม

จากการศก ษาคนควาและปรบปรงแกไขปญหาของการสรางสรรคอยางเปนแบบแผน

และเปนระบบขนตอนอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงองคความรทไดรบการอบรมจาก

คณาจารยในภาควชาศลปไทย ลวนเปนแรงผลกดนสรางประสบการณทสาคญ ซงมสวนชวยใน

การพฒนาการสรางสรรคผลงานไดอยางมคณภาพ กอใหเกดผลดตอผทสนใจ สามารถนาไป

ปรบเปลยนประยกตใชใหตรงกบเรองและปญหาของตนเอง เพอใหเกดกระบวนการทชดเจนม

เหตผลในการแกไข ปรบปรง และพฒนาผลงานใหดขนตามสมควร

สำนกหอ

สมดกลาง

47

รายการอางอง

กรมศลปากร.ชางสบหม.กรงเทพฯ: บรษท อมรนทรพรนตงแอนดพบลซซง จ ากด มหาชน, 2549.

โครงการสบสานมรดกวฒนธรรมไทย .มรดกชางศลปไทย .กรงเทพ : องคการคาของครสภา ,

2542.

ชลด นมเสมอ .วาดเสนสรางสรรค =Creative Drawing.กรงเทพฯ : อมรนทรพรนตงแอนดพบลซ

ซง, 2541.

ธรรมปรชา,พระยา.วรรณกรรมสมยรตนโกสนทรเลม 2 ไตรภมโลกวนจฉยกถา .กรงเทพ:กรม

ศลปากร, 2535.

ราชบณฑตยสถาน .พจนานกรมศพท วรรณคดไทย สมยสโขทย ไตรภมกถา ฉบบ

บณฑตยสถาน.กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน, 2455.

สมบต พลายนอย.เทวดานยาย.กรงเทพฯ: บณฑตการพมพ, 2419.

สจจาภรมย,พระยา(สรวง ศรเพญ).เทวก าเนด.พมพครงท 14.กรงเทพฯ: อมรนทร, 2549.

เสฐยรโกเศศ [นามแฝง ].เมองสวรรค และผสาง เทวดา .กรงเทพฯ : ส านกพมพบรรณาคาร ,

2515.

_________.ผสางเทวดา. กรงเทพฯ: เอเธนสบคส, 2547.

_________.เลาเรองในไตรภม.พมพครงท 2.กรงเทพฯ: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2547.

อนมานราชธน,พระยา.วฒนธรรมและประเพณตางๆ ของไทย.พระนคร: คลงวทยา, 2514.

สำนกหอ

สมดกลาง

48

ประวตผวจย

ชอ – สกล ทอย E-mail ประวตการศกษา พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2552 พ.ศ. 2556 ประสบการณ พ.ศ. 2552 ประวตการแสดงงาน พ.ศ. 2551 พ.ศ. 2555 พ.ศ. 2556 เกยรตประวต พ.ศ. 2552

นางสาวสมนส ไสยวรยะ วงสวนจตรลดารโหฐาน เรอนพกคณขาหลวง ถ.ราชวถ ดสต กทม Rainbow1753@gmail.com โรงเรยนจตรลดา ศลปบณฑต (เกยรตนยมอนดบ 2) ภาควชาศลปไทย คณะจตรกรรมประตมากรรมและภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร ศลปมหาบณฑต ภาควชาทศนศลป คณะจตรกรรมประตมากรรมและภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร เขารวมโครงการ “ASEAN YOUTH CAMP 2010” ณ กรงฮานอย ประเทศเวยดนาม รวมเขยนปฏทนภาพอทยานประวตศาสตร บรษท กนกสน รวมแสดงนทรรศการจตรกรรมบวหลวง ครงท 29 นทรรศการ “ศลปกรรมเพอเดกและเยาวชน” ณ พพธภณฑศลปะไทยรวมสมย(MOCA) กรงเทพมหานคร นทรรศการ 36ป แหงการเรยนรสการสรางสรรคและพฒนาศลปไทย ณ หอศลปสมเดจพระนางเจาสรกตพระบรมราชนนาถ นทรรศการ ศลปไทย “Thai Arts Exhibition 2013” ณ หอศลปจามจร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ทนสนบสนนการสรางสรรคศลปะ มลนธรฐบรษ พลงเอกเปรม ตณสลานนท

สำนกหอ

สมดกลาง