ชวนชม ศักดิ์สนิทวงษ์...

มาตรการทางกฎหมายในการเยยวยาความเสยหายอนเกดจากมลพษ

ทางเสยง: ศกษากรณ ทาอากาศยานสวรรณภม

ชวนชม ศกดสนทวงษ *

รองศาสตราจารย พนจ ทพยมณ **

บทคดยอ

ปญหามลพษทางเสยงจากทาอากาศยานสวรรณภม นบเปนปญหาทางสงแวดลอมทม

ความรนแรง สรางความเดอดรอนและความเสยหายใหแกชาวบานเปนอยางมาก แตการเยยวยา

ความเสยหายอนเกดจากปญหามลพษทางเสยงนนยงไมมความถกตองและเหมาะสม และ

กเปนไปอยางลาชาไมทนเยยวยาตอความเสยหายทเกดข น รวมถงการใชสทธทางศาลเพอการ

เยยวยาความเสยหายอนเกดจากมลพษทางเสยงทมผเสยหายเปนจ านวนมากนนกยงไมเปนการ

คมครองสทธและไมมประสทธภาพอกหลายประการ จงยงไมเปนการเอ ออ านวยความยตธรรม

ใหแกผเสยหายในการด าเนนคด ตลอดจนบทบญญตของกฎหมายและหลกเกณฑทเกยวของกบ

การควบคมมลพษทางเสยงทยงไมมความเหมาะสมทจะคมครองสทธและเยยวยาความเสยหายได

จากปญหาขางตนเพอเปนการคมครองสทธและเยยวยาความเสยหายอนเกดจาก

ปญหามลพษทางเสยงของทาอากาศยานสวรรณภมจงตองศกษา รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช 2550 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพ

สงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 พระราชบญญตการสาธารณสข (แกไขเพมเตม ฉบบท 2)

พ.ศ.2550 พระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ.2551 พระราชบญญตจดตงศาลแรงงาน

และวธพจารณาคดแรงงาน (แกไขเพมเตม ฉบบท 2) พ.ศ. 2550และประมวลกฎหมายอาญา

ทงนโดยเปรยบเทยบกบกฎหมายสงแวดลอมของตางประเทศในเรองของการกอความเดอดรอน

ร าคาญ(Nuisance)ของประเทศองกฤษและสหรฐอเมรกา และการเยยวยาความเสยหายจาก

ปญหามลพษทางสงแวดลอมของประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมนและประเทศญปน ซง

จากการศกษาพบวากฎหมายตางประเทศทงในสวนของปญหาความเดอดรอนร าคาญ และ

การเยยวยาความเสยหายจากปญหามลพษทางสงแวดลอมนนมสวนทใหความคมครองผเสยหาย

และเยยวยาความเสยหายได และหากน ามาปรบใชกบประเทศไทยกจะมความเหมาะสมและ

มประสทธภาพมากขน

* นกศกษาหลกสตรนตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

** ทปรกษาวทยานพนธหลก

DPU

จากการศกษาปญหาขางตนผเขยนจงขอเสนอแนวทางโดยใหมการจดท ากฎหมายวธ

พจารณาคดสงแวดลอม โดยก าหนดหลกเกณฑใหมลกษณะท านองเดยวกบกฎหมายวธพจารณา

คดผบรโภค ต งแตการท าค าฟอง คาฤชาธรรมเนยม การสบพยาน และใหการด าเนนคด

สงแวดลอมนนเปนแบบระบบไตสวนโดยใหศาลมอ านาจคนหาความจรงมากข น ตลอดจนค า

พพากษาหรอค าสงของศาลใหมผลผกพนบคคลภายนอกเชนเดยวกบกฎหมายวธพจารณาคด

แรงงาน และน าการด าเนนคดแบบกลม (Class Action) มาปรบใชในการด าเนนคดส าหรบคด

สงแวดลอมทมผเสยหายเปนจ านวนมาก ควรมการปรบปรงคามาตรฐานระดบเสยงในสงแวดลอม

โดยทวไป และมการก าหนดมาตรฐานเสยงจากแหลงก าเนดทกประเภทใหเหมาะสมและทนสมย

ตอสถานการณ เพอใหมความสอดคลองและสามารถน ามาใชไดจรงกบแตละเหตการณ รวมถง

ก าหนดวธการตรวจวดระดบเสยงใหมความเหมาะสมกบแตละสถานการณดวย และมการแกไข

บทบญญตของกฎหมายทเกยวของกบปญหาความเดอดรอนร าคาญและมลพษทางเสยงเพอให

เปนการคมครองสทธและเยยวยาความเสยหายและเพอเปนการลงโทษผกระท าความผดให

ตระหนกถงความเสยหายและผลกระทบทจะเกดข น สวนในกรณดานการจดการแกไขปญหา

มลพษทางเสยงจากทาอากาศยานสวรรณภมนน ควรมการจดท ามาตรการในการจดการปญหา

มลพษทางเสยงจากทาอากาศยานสวรรณภมเปนการเฉพาะเพอเปนการลดปญหามลพษทางเสยง

และปญหาความขดแยงทเกดข นจากปญหามลพษทางเสยงของอากาศยาน

1. บทน า

เสยงและความสนสะเทอน จดเปนปญหามลพษสงแวดลอมประเภทหนง ท าให

ประสาทหเสอมหรอพการได ในทางออมมลพษทางเสยงยงท าใหความสขในชวตลดลงเปนตนเหต

ของความร าคาญ ความเครยด ซงเปนเหตส าคญของความเจบปวย เ ชน โรคความดนโลหตสง

โรคหวใจ และโรคนอนไมหลบ รวมทงหากมเสยงรบกวนสมาธในการท างานจะมผลท าให

ประสทธภาพการท างานลดลง ดงนนเสยงทดงเกนขนาดหรอเสยงทดงตอเนองเปนประจ านนยอม

สงผลกระทบตอสขภาพและความเปนอยอยางแนนอน และถอไดวาเปนปญหามลพษอยางหนงซง

เมอไดยนมากๆ กเปนอนตรายตอหและอวยวะอน ในลกษณะทท าใหเกดความพการและถาเปน

เสยงทไมตองการฟงจะดงมากหรอนอยกตามจะเปนลกษณะกอความร าคาญและรบกวนจตใจ

ตลอดจนมผลรบกวนตอการท างาน การพกผอนนอนหลบ ดงนนทงเสยงดงเกนไปและ

เสยงรบกวนเปนเสยงไมพงปรารถนาและถอเปนสภาพแวดลอมเสอมโทรมประการหนงซงตอง

ไดรบการปองกนควบคม และเยยวยาแกไขเนองจากมลพษทางเสยงนนเปนปญหาทางสงแวดลอม

อยางหนง โดยทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 67 ไดบญญตถง

สทธของบคคลในการมสวนรวมในการบ ารงรกษาทรพยากรธรรมชาต เพอใหตนเองมชวต

ในสงแวดลอมทด และไดบญญตรบรองสทธของบคคลหลายๆ ดาน ไดแก สทธในการมสวนรวม

บ ารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สทธทจะด ารงชพอยในสงแวดลอมทด ก าหนด

หนาทใหเจาของโครงการทอาจกอใหเกดผลกระทบรนแรงตอสงแวดลอมตองจดท ารายงาน

22

DPU

การประเมนผลกระทบตอสงแวดลอม รวมทงสทธของบคคลทจะฟองหนวยงานของรฐเพอให

ปฏบตหนาทในการรกษาสงแวดลอม

อยางไรกตาม ทาอากาศยานสวรรณภมซงเปนทาอากาศยานใหมทใหญและทนสมย

ทสด แตไดน ามาซงปญหาและความขดแยงตางๆ มากมาย และแมวาบคคลจะไดรบความ

คมครองตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยในการด ารงชวตภายใตสงแวดลอมทดกตาม

แตสภาพปญหาทเกดข นกบผอยอาศยบรเวณทาอากาศยานสวรรณภมนนกยงประสบกบปญหา

มลพษทางเสยงอยางรนแรง และไมไดรบการเยยวยาแกไขอยางแทจรง ไมวาจะเปนการปองกน

แกไข ปญหามลพษทางเสยง หรอการเยยวยาความเสยหายแกผทไดรบความเสยหายนน แมวาจะ

มการด าเนนการเจรจาหรอเยยวยาความเสยหายไปบางแลว แตหลกเกณฑในการก าหนดการจาย

คาชดเชยความเสยหายนนกยงสรางความไมเปนธรรมตอผเสยหายและยงเปนไปอยางลาชา สงผล

ใหเกดความขดแยงระหวางทาอากาศยานและชาวบานทไดรบผลกระทบทางเสยงนนอยบอยครง

นอกจากนการด าเนนการโดยใชสทธทางศาล กยงไมสามารถเขาถงความยตธรรมไดโดยงาย

การด าเนนกระบวนพจารณากยงมขนตอนตางๆ รวมถงวธพจารณาทคอนขางยงยาก นบเปน

ปญหาและอปสรรคแกผเสยหายอยางมาก หลกเกณฑในการแกปญหามลพษทางเสยงกยงไมม

ความเหมาะสม การเยยวยาความเสยหายจากมลพษทางสงแวดลอมทยงขาดความถกตองและ

เหมาะสม รวมถงปญหาความรบผดของผกระท าความผดทยงไมมความเกรงกลวตอบทลงโทษ

และใสใจในผลกระทบทจะเกดข น ซงปญหาผลกระทบทางเสยงจากทาอากาศยานสวรรณภมท

เกดข นนนเปนปญหาส าคญทควรไดรบการแกไขเยยวยาอยางรวดเรว แทจรงและเปนธรรมแก

ผเสยหาย มฉะนนปญหาความขดแยงทเกดข นจะเปนอปสรรคอนส าคญตอการพฒนาประเทศ

อยางแนนอน

2. มาตรการทางกฎหมายเกยวของกบการฟองเรยกคาสนไหมทดแทนในคด

เกยวกบสงแวดลอมของประเทศไทยเปรยบเทยบกบกฎหมายตางประเทศ

2.1 มาตรการทางกฎหมายเกยวกบการฟองเรยกคาสนไหมทดแทนของประเทศไทย

2.1.1 ความรบผดทางแพงตามกฎหมายวาดวยสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม

แหงชาต

พระราชบญญต สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

มบทบญญตเกยวกบความรบผดทางแพงสองมาตรา คอ มาตรา 96 และมาตรา 97 ซงใหผทเปน

ตนเหตแหงความเสยหายทเกดข นแกสงแวดลอมและหรอทรพยากรธรรมชาตเปนผจาย

คาเสยหาย ทงหมดนเปนไปตามหลก “ผกอมลพษเปนผจาย” (The polluter Pays Principle)

ความรบผดตามมาตรา 96 นนเปนความรบผดตอความเสยหายท เกดจากแหลงมลพษ

ทกอใหเกดมลพษ หรออาจเปนกรณทมการรวไหลหรอแพรกระจายของมลพษจากแหลงก าเนด

มลพษใดกได กลาวอกนยหนง เมอใดทมความเสยหายเกดจากมลพษแลว สามารถน ามาตรา 96

ไปปรบกบคดเพอวนจฉยความรบผดของเจาของหรอผครอบครองแหลงก าเนดมลพษ ซง

23

DPU

การกอใหเกดมลพษหรอการแพรกระจายหรอรวไหลของมลพษทกอใหเกดความรบผดตาม

มาตรา 96 นนมลพษจะตองเปนเหตใหผอนไดรบอนตรายแกชวต รางกาย หรอสขภาพอนามย

นอกจากความเสยหายตอบคคลแลว มลพษนนอาจกอใหเกดความเสยหายตอทรพยสนของผอน

หรอของรฐดวยกได เวนแตกรณเกดจากเหตสดวสยหรอการสงคราม หรอเปนการกระท าตาม

ค าสงของรฐบาลหรอเจาพนกงานของรฐ หรอหากการกระท าหรอการละเวนการกระท าของผท

ไดรบอนตรายหรอความเสยหายเองหรอของบคคลอน ซงมหนาทรบผดชอบโดยตรงหรอโดยออม

ในการรวไหลหรอการแพรกระจายของมลพษนน กไมตองรบผด

2.1.2 การก าหนดคาสนไหมทดแทนตามกฎหมายวาดวยสงเสรมและรกษาคณภาพ

สงแวดลอมแหงชาต

ในการก าหนดคาสนไหมทดแทนหรอคาเสยหายตามมาตรา 96 วรรคสองนน

พงพจารณาจากหลกในเรองละเมด ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 438 ซงในการ

ฟองคดเกยวกบสงแวดลอมนน หากโจทกฟองมาตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพ

สงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 มาตรา 96 การชดเชยคาสนไหมทดแทนกยอมเปนไปตาม

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 438 ซงเปนไปตามหลกกฎหมายละเมดทวไป

2.1.3 ผมสทธเรยกรองคาเสยหายตามกฎหมายลกษณะทรพยสน

ผเสยหายตามมาตรา 1337 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยก าหนดวา บคคล

ใดใชสทธของตนเปนเหตใหเจาของอสงหารมทรพยไดรบความเสยหาย หรอเดอดรอนเกนทควร

คดหรอคาดหมายไดวาจะเปนไปตามปกตและเหตอนควรในเมอเอาสภาพและต าแหนงทอยแหง

ทรพยสนนนมาค านงประกอบไซร ทานวาเจาของอสงหารมทรพยมสทธทจะปฏบตการเพอยง

ความเสยหายหรอเดอดรอนนนใหสนไป ทงนไมลบลางสทธทจะเรยกเอาคาทดแทน ตามมาตราน

เปนกรณการใชสทธในทรพยสนของบคคลนน จะตองไมท าใหความเดอดรอนเสยหายใหแกผอน

จะเหนวาผเสยหายตามมาตรานยอมไดแก เจาของอสงหารมทรพย เชน เจาของบานซงเปน

อสงหารมทรพยทปลกบานลงในทดนทเชาปลกบานจงมสทธฟองใหขจดความเดอดรอนเปน

พเศษได สวนผทมเพยงสทธครอบครองในอสงหารมทรพย เชน ผเชาหาอาจอางสทธตามมาตราน

ได ส าหรบเจาของทดนทไมมหนงสอส าคญส าหรบทดน แมจะถอวามเพยงสทธครอบครองเทานน

กยอมจะถอวา เปนเจาของทดนตามความหมายของ มาตรา 1337 ได เพราะการทเจาของทดนจะ

มสทธครอบครองหรอมกรรมสทธในทดนนนยอมข นอยกบประมวลกฎหมายทดนซงบญญตไว

เปนพเศษ

2.2 มาตรการทางกฎหมายเกยวกบการฟองเรยกคาสนไหมทดแทนของ

ตางประเทศ

2.2.1 ประเทศองกฤษ

การกอความเดอดรอนร าคาญเอกชน (Private Nuisance) คอ การกระท าอยางใดๆ

อนกอใหเกดความเสยหายหรอความไมสะดวกสบายตอเจาของทดน (Lands) หรอตกรามบานชอง

24

DPU

(Tenements) หรอทรพยสนทเปนมรดกตกทอดไดไมวาสงหารมทรพย หรออสงหารมทรพย

(Hereditaments) กตามตอบคคลอน (Francis M. Burdick, 1913: 450-451) อยางไรกดการกระท าอยางเดยวกน (Particular Conduct) ของจ าเลยอาจจะกอใหเกดสทธแกโจทก ในการฟองรองคด

ตอศาลไมวาจะเปนการบกรก (Trespass) หรอการกอความเดอดรอนร าคาญ (Nuisance)

ถาโจทกประสงคจะฟองคดตอจ าเลยโดยอางวาเปนการบกรกสาระส าคญในค าฟองของโจทก กคอ

การกลาวอางถงความมชอบดวยกฎหมายของจ าเลยในการกอการรบกวนเกยวกบสทธครอบครอง

(Possession) แตถาโจทกเลอกทจะฟองคดประการหลง (Nuisance) สาระส าคญในค าฟองของ

โจทกคอ การกลาวอางถงความไมสะดวกสบาย (Discomfort) อนเนองมาจากการกอความ

เดอดรอนร าคาญของจ าเลย และในคดความเดอดรอนร าคาญเอกชนนนโจทกไมมหนาทตอง

พสจนวาจ าเลยกระท าการหรองดเวนกระท าการโดยประมาทและการกระท าการหรองดเวน

ดงกลาวไดกอความเสยหายแกโจทก โจทกมหนาทตองพสจนเพยงวาผลจากการกระท าหรองดเวน

การกระท าของจ าเลยไปรบกวนการใชหรอการครอบครองทดนของโจทก

2.2.2 ประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมน

บทบาทของกฎหมายปกครอง ถอวามความส าคญมากในการวางหลกเกณฑ เรองการ

คมครองสงแวดลอม โดยมขอบเขตความคมครองกวางขวางไมจ ากดอยทการคมครอง สวนบคคล

เชน ในกฎหมายแพงแตเปนเรองสทธปองกนตนและตอสกบการด าเนนการของรฐโดยตรง

กฎหมายวธปฏบตราชการในลกษณะกฎหมายทวไปในกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทตอง

มการพจารณาอนมตแผน มการท าแผนผลกระทบสงแวดลอม เปดใหประชาชนมสวนรวม

เขาตรวจสอบแผน ยนค าคดคานและมกระบวนการรบฟงความคดเหนอยางเปนระบบ โดยเฉพาะ

กบโครงการกอสรางขนาดใหญ เชน การสรางทางหลวง ทางรถไฟ ทาอากาศยาน ฯลฯ อนเปนการ

ใหความส าคญแกการรบฟงความคดเหนของผมสวนไดเสย ผทเกยวของ ผเชยวชาญ รวมถง

ประชาชนทวไป

กฎหมายสงแวดลอมเยอรมนแบงออกไดเปน 2 สวนคอ กฎหมายสวนเนอหา

(Metrielles Umweltrecht) และกฎหมายสวนวธการ (Formelles Umweltrecht) โดยกฎหมาย

สวนเนอหา เปนเรองกฎเกณฑวาดวยการรกษาคณภาพสงแวดลอมและมาตรฐานสงแวดลอม

โดยตรง ทงทเปนหลกกฎหมายสงแวดลอมและมาตรฐานสงแวดลอมทวไป เชน กฎหมาย

รฐธรรมนญและกฎหมายเฉพาะเรอง เชน กฎหมายคมครองทรพยากรทางน า กฎหมายอนรกษ

ธรรมชาตและทศนยภาพ กฎหมายขยะ กฎหมายผงเมอง กฎหมายกอสราง กฎหมายวาดวยการ

ปลอยของเสย กฎหมายวาดวยการรกษาดน กฎหมายอะตอม กฎหมายทางหลวง กฎหมายเคม

และวตถอนตราย และกฎหมายวาดวยพนธกรรม เปนตน

กฎหมายสงแวดลอมในสวนทเปนวธการ เปนเรองของการวางมาตรการตางๆ ทจะให

การดแลรกษาสงแวดลอมเปนไปอยางมประสทธภาพ ไดแก กฎหมายวาดวยโครงสรางเจาหนาท

ทมอ านาจควบคมดแล กฎหมายวาดวยวธการอนญาตในโครงการทมผลกระทบตอสงแวดลอม

25

DPU

ทรวมถงกฎเกณฑเรองการไตสวนสาธารณะ กฎหมายวาดวยขอมลขาวสาร ดานสงแวดลอม

(UIG) และกฎหมายวาดวยการใชสทธทางศาล ทก าหนดรายละเอยดเรองสทธและวธการฟองคด

สงแวดลอม เพอใหการคมครองทางสงแวดลอมมผลบงคบจรงจงโดยเฉพาะ ทก าหนดไวใน

กฎหมายวาดวยวธพจารณาในศาลปกครอง (VWGO)

2.2.3 ประเทศญปน

ประเทศญปนไดเรงด าเนนการปรบปรงกฎหมายเกยวกบมลพษทางสงแวดลอม

โดยเฉพาะกฎหมายเกยวกบมลพษจากขยะและของเสยทเกดจากกระบวนการผลตจากโรงงาน

อตสาหกรรม และกฎหมายเพอชดเชยผเสยหายจากมลพษ เชน

1) กฎหมายพนฐานเพอการควบคมภาวะมลพษในส งแวดลอม (Basic Law for

Environmental Pollution Control 1967)

ส าหรบการฟองรองด าเนนคดในประเทศญปนนน สวนใหญเนนการฟองรองในทาง

แพงหรอใชมาตรการทางปกครองเปนหลก คอฟองรองเพอเรยกคาเสยหาย และคาสนไหม

ทดแทนไดน าหลกกฎหมายแพงญปน มาตรา 709 “ผใดจงใจหรอประมาทเลนเลอกระท าตอสทธ

ของผอนตองใชคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายทเกดข นนน” กลาวคอ ใครเสยหายไดรบ

ความเดอดรอนแกชวต รางกายและทรพยสน กตองไปฟองรองเพอใหไดคาสนไหมทดแทนคนมา

นอกจากนยงมการฟองรองเพอขอใหศาลมค าสงอยางใดอยางหนง เพอวตถประสงคในการ

ปองกนภยจากส งแวดลอม และย ง มการไกลเก ลยประนประนอม การพจารณาแบบ

อนญาโตตลาการ ซงเปนผลดมากกวาการฟองรองด าเนนคดตอศาล เนองจากไมเสยเวลาและ

คาใชจายนอยและลดภาระของศาล

2) กฎหมายกองทนชดเชยความเสยหายจากมลพษทางสงแวดลอม (The Pollution

Related Health Damage Compensation Law, Law No, 111, 1974) (สนย มลลกะมาลย และ

คณะ, 2553: 115)

ผกอใหเกดมลพษทางสงแวดลอมจะตองรบผดชอบจายคาเสยหายหรอคาใชจาย

ในการปองกนและควบคมมลพษทางสงแวดลอมตลอดจนท าใหกลบคนสสภาพเดม ซงเปนการน า

หลกทางเศรษฐศาสตรมาใชกบทางสงแวดลอม ความคดนประเทศญปนไดสนองรบและน ามาใช

ใหเกดเปนรปธรรมโดยการออกกฎหมายเพอรองรบการจดตงกองทนชดเชยความเสยหายจาก

มลพษทางสงแวดลอม เงนสนบสนนกองทนไดรบจากรฐบาล โรงงานอตสาหกรรมและผบรโภค

ท าใหประชาชนผไดรบความเสยหายจากมลพษไดรบการชดเชยความเสยหายทเปนธรรม

ฝายโรงงานอตสาหกรรมซงเปนผกอมลพษเกดความกงวล น าไปสการพฒนาเทคโนโลยเพอรกษา

สงแวดลอม

3) กฎหมายสงเสรมการใชทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพ (Law for

Promotion of Effective Utilization of Resources 2000) (ปญญา สทธา, 2551: 129-135)

26

DPU

กฎหมายฉบบนมวตถประสงค ในการสงเสรมการลดปรมาณของเสย การน าของเสย

มาใชซ า และการน าผลตภณฑทใชแลวมาหมนเวยนใชใหม (Recycle) ใชประโยชนจากทรพยากร

อยางมประสทธภาพ ปกปองสงแวดลอมซงเปนเงอนไขในการสงเสรมทวไป ตลอดจนการก าหนด

นโยบายพนฐาน ก าหนดความรบผดชอบของภาคธรกจ ความรบผดชอบของผบรโภค

ความรบผดชอบของเจาพนกงานทองถน ภาคองคกรประชาชน กฎหมายฉบบนเรมบงคบใช ใน

เดอนเมษายน 2544

4) กฎหมายวาดวยการจ ากดคาของเสยงเครองบน (Environmental Quality

Standards for Aircraft Noise 1993)

มาตรฐานในการควบคมสภาพแวดลอมของเสยงเครองบน จะจดตงข นโดยตาม

มาตรา 9 ของกฎหมายพนฐานเพอการควบคมมลพษทางสงแวดลอม การบ ารงรกษามาตรฐาน

เปนทพงปรารถนาทจะรกษาสภาพแวดลอมและการมสวนรวมในการปกปองสขภาพของประชาชน

โดยกฎหมายฉบบนไดมการก าหนดคาของมาตรฐานคณภาพสงแวดลอมทจดตงข น

ส าหรบแตละประเภทของพนทดงตอไปน

1. บรเวณทอยอาศยของประชาชนรอบๆสนามบนตองไดยนเสยงเครองบนไมเกน

70 เดซเบล

2. บรเวณพนทปกตทวๆไป ตองไดยนเสยงเครองบนไมเกน 75 เดซเบล

3. ผลของการศกษาปญหาในการเยยวยาความเสยหายจากมลพษทางเสยงของ

ทาอากาศยานสวรรณภม

3.1 ปญหาการบงคบใชกฎหมาย

หลกความรบผดชอบของผกอมลพษนน ไดมการก าหนดความรบผดทางแพงของ

เจาของหรอผครอบครองแหลงก าเนดมลพษ ในกรณทแหลงก าเนดมลพษนนไดกอใหเกดหรอ

เปนแหลงก าเนดของการรวไหลหรอแพรกระจายของมลพษอนเปนเหตใหผอนไดรบอนตรายแก

ชวต รางกาย หรอสขภาพอนามย หรอเปนเหตใหทรพยสนของผอนหรอของรฐเสยหายไวใน

มาตรา 96 แหงพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 ซง

เปนความรบผดเดดขาด (Strict Liability) อยางไรกตาม ผเสยหายกตองมภาระการพสจนถง

ความเสยหายอนเนองมาจากการกระท าของจ าเลย ซงปญหามลพษทางเสยงทเกดข นนนไดสราง

ผลกระทบและความเสยหายแกชาวบานเปนจ านวนมาก การด าเนนคดเพอใหไดรบการเยยวยา

ความเสยหายจงเปนเรองทยงยาก ลาชา และยงเปนภาระคาใชจายแกโจทก ทงประมวลกฎหมาย

แพงและพาณชย มาตรา 1337 ยงไดใหความคมครองแกเจาของอสงหารมทรพยเทานนในการ

ฟองคด สวนบคคลผเชา หรอผอาศย ทไดรบความเสยหายหรอเดอดรอนร าคาญตองด าเนนคด

ตามมาตรา 420 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงตองมภาระการพสจนถงการกระท า

โดยจงใจหรอประมาทเลนเลอของจ าเลย

3.2 ปญหาการควบคมมลพษทางเสยง

27

DPU

การก าหนดมาตรฐานระดบเสยงและความสนสะเทอนโดยทวไป รวมถงมาตรฐาน

คณภาพสงแวดลอมในเรองอนๆ ตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม

แหงชาต พ.ศ. 2535 นนมวตถประสงคเพอใหเปนเปาหมายวาคณภาพสงแวดลอมทเราประสงค

ควรจะมมาตรฐานระดบใด ซงระดบเสยงทดงนนอาจเปนการสรางการรบกวนหรอสรางความ

เดอดรอนร าคาญไดแมระดบเสยงจะดงไมเกนมาตรฐานแตกอาจกอใหเกดความร าคาญของมนษย

ได มาตรฐานคณภาพสงแวดลอมทก าหนดจงไมสามารถทจะน ามาใชวดกบความรสกของมนษยได

แตตองใชมาตรฐานของวญญชนเปนตวช วด นอกจากนการก าหนดมาตรฐานระดบเสยงในการ

ควบคมมลพษทางเสยงจากแหลงก าเนดกยงไมมความครอบคลมถงแหลงก าเนดมลพษทางเสยง

บางประเภททมความบกพรองมาตงแตกระบวนการผลต รวมถงกรณของมาตรฐานระดบเสยงจาก

อากาศยานดวยทกอใหเกดมลพษทางเสยงจากการใชเครองยนตในการขบเคลอน นอกจากนการ

วดระดบของความเดอดรอนร าคาญตามกฎหมายสาธารณสขกไมไดก าหนดมาตรฐานหรอเกณฑ

พจารณาในการวนจฉยไว จงไมมหลกเกณฑช วดทแนนอน ทจะสามารถน ามาใชเปนแนวปฏบตได

อกทงปญหาการควบคมการใชประโยชนทดนบรเวณโดยรอบทาอากาศยานเพอควบคม ปองกน

ปญหามลพษทางเสยงจากอากาศยานกยงไมมความเหมาะสม

3.3 การเยยวยาความเสยหายจากปญหามลพษทางเสยงของทาอากาศยานสวรรณภม

ผทไดรบความเสยหายหรอผลกระทบจากมลพษทางเสยงนนมจ านวนมาก แตความ

เปนผเสยหายทจะมสทธไดรบชดใชความเสยหายนนเปนสงส าคญทจะตองพจารณาวา การถก

โตแยงสทธและความเปนผเสยหายจากการลวงละเมดสทธซงเปนผทมสทธทจะไดรบชดใชเยยวยา

ความเสยหายคอใคร เพราะผทไดรบความเสยหายจากปญหามลพษทางเสยงนนมอยเปนจ านวน

มาก โดยมทงผทอาศยอยกอนทจะมทาอากาศยานเกดขนและผทเพงยายเขามาอาศยภายหลง อก

ทงการเยยวยาความเสยหายนนกอาศยการยดหลก คาแนวเสนเสยง NEF ซงเปนตวเลขทไม

เพยงแตก าหนดความรนแรงของผลกระทบเทานน แตยงเปนรปแบบของการก าหนดคาชดเชย

ผลกระทบทแตกตางกนดวย และสงทเกดขนจรงหลงการเปดใชงานสนามบนสวรรณภมกคอ การ

ปฏบตการดานการบนไมไดเปนไปตามแบบแผนทคาดการณไวในแบบจ าลอง สงผลใหมการ

เปลยนแปลงแนวเสนเสยงหลายตอหลายครง และเปนชนวนทสรางความแตกแยกในกลมชาวบาน

เพราะแนวเสนเสยงทแบงแยกพนทออกเปน 2 สวนทไดรบผลกระทบตางกน ท าใหชาวบานคดวา

จะไดรบการแกปญหาทไมเทาเทยมกน ทงๆทอยหมบานเดยวกน หรอหางกนแคก าแพงรวกน

เทานน

นอกจากนการก าหนดคาสนไหมทดแทนยงเปนลกษณะของการกระท าละเมดทม

ลกษณะทวไป หากจะน ามาใชในการชดเชยความเสยหายทเปนคดเกยวกบสงแวดลอมจงยงไมม

ความเหมาะสม เนองจากวาในการเรยกรองใหผกระท าละเมดชดใชคาเสยหายในคดสงแวดลอมนน

มความจ าเปนทจะตองมความสอดคลองกบมลคาความเสยหายทเกดขน ปญหาทเกดข นจงมไดม

28

DPU

เพยงเฉพาะในเรองของการเรยกรองคาเสยหายเพยงอยางเดยวเทานน แตปญหาทเกดข นคอการ

คดค านวณคาความเสยหายวาเทาใดจงจะเหมาะสมและเปนธรรมแกทกฝาย

อนง ปญหาทส าคญอกประการในการด าเนนคดสงแวดลอม กคอ ปญหาเรอง

กระบวนการพจารณาคดทมความลาชา แตการเยยวยาความเสยหายทเกดตอสขภาพอนามยของ

ประชาชนและสงแวดลอมจ าเปนตองไดรบการเยยวยาอยางทนทวงท ซงหากท งไวเปนเวลานาน

โดยไมมการเยยวยาอาจกอใหเกดภยนตรายทรนแรงข นได เพราะฉะนนวธการเยยวยาทรวดเรว

และทนทวงทโดยไมตองรอผลค าพพากษา กองทนเพอการเยยวยาความเสยหายจงเปนอก

มาตรการหนงทจะชวยเยยวยาความเสยหายทเกดขนอยางรวดเรว

แมวาในปจจบนไดมการจดตงกองทนสงแวดลอมข นมาแลวกตาม แตสวนใหญ

เงนกองทนสงแวดลอมจะถกน าไปใชในการบ าบดน าเสย อากาศเสย ตลอดจนระบบบ าบดของเสย

และอดหนนกจการตางๆ ท เปนการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม แตมไดถกน ามาใช

ในการเยยวยาความเสยหายทเกดในคดสงแวดลอมแตอยางใด

3.4 ปญหาความรบผด

การกระท าความผดอนเกยวกบสงแวดลอมนน เปนความผดทมความเกยวเนองกบ

กฎหมายหลายฉบบ ซงแมจะมกฎหมายบญญตความรบผดในเรองทเกยวกบการกระท าความผด

ตอสงแวดลอมไวแลวกตาม แตปญหาความรบผดตามกฎหมายทเกยวของตางๆ นนกยงไมเปน

การลงโทษผกระท าความผดอยางจรงจง และยงไมมประสทธภาพในการคมครองผเสยหาย หรอ

เยยวยาความเสยหายไดอยางแทจรง นอกจากนยงสงผลใหไมมการเกรงกลวตอกฎหมายและให

ความส าคญตอผลกระทบทจะเกดข นจากปญหามลพษทางเสยง จงท าใหการใชสทธหรออ านาจ

ของบคคลนนไมมขดจ ากดและไมมกรอบของกฎหมายในอนทจะควบคมใหเปนไปในทางท

ถกตองในการรกษาความสงบเรยบรอยของบานเมอง

4. บทสรปและขอเสนอแนะ

ในปจจบนการด าเนนคดสงแวดลอมเพอใหไดรบการเยยวยาความเสยหายอนเกดจาก

ปญหามลพษทางสงแวดลอมนนยงคงอยภายใตบงคบของบทบญญตประมวลกฎหมายวธ

พจารณาความแพง และในกรณของปญหามลพษทางเสยงจากทาอากาศยานสวร รณภมก

เชนเดยวกน ซงนบเปนภาระ และอปสรรคอยางยงแกผเสยหายทเปนชาวบานโดยทไมม

หลกประกนวาตนเองจะชนะคด ซงจากการศกษาวจยมาตรการทางกฎหมายในการคมครองสทธ

และเยยวยาความเสยหายแกผทไดรบผลกระทบจากมลพษทางเสยงแลว พบวาบทบญญตของ

กฎหมายทมอยรวมถงหลกเกณฑและมาตรฐานในการใชปฏบตกบกรณของปญหามลพษทางเสยง

ของทาอากาศยานสวรรณภม ยงไมมความเหมาะสมและขาดประสทธภาพในการใหความคมครอง

สทธและเยยวยาความเสยหายแกผเสยหาย ผเขยนจงขอเสนอแนะแนวความคดในการปรบปรง

แกไขและเพมเตม บทบญญตตของกฎหมายและหลกเกณฑทเกยวของ เพอใหปญหาของการ

29

DPU

เยยวยาผเสยหายไดรบการแกไขและเยยวยาทมความเหมาะสม สะดวก รวดเรว และเปนธรรม

ยงขน ดงน

4.1 ควรมการจดท ากฎหมายวธพจารณาคดสงแวดลอมเปนการเฉพาะแยกตางหากจากการ

ด าเนนคดแพงในลกษณะละเมดทวไป ทงนโดยบญญตใหมลกษณะท านองเดยวกบกฎหมายวธ

พจารณาคดผบรโภคและกฎหมายวธพจารณาคดแรงงาน

4.2 ควรมการปรบปรงคามาตรฐานระดบเสยงในสงแวดลอมโดยทวไปและมการก าหนด

มาตรฐานเสยงจากแหลงก าเนดทกประเภทใหเหมาะสมและทนสมยตอสถานการณ เพอใหมความ

สอดคลองและสามารถน ามาใชไดจรงกบเหตการณทเกดข น รวมถงการก าหนดวธการตรวจวด

ระดบเสยงใหมความเหมาะสมกบแตละสถานการณทเกดขนดวย

4.3 แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1337 โดยขยายความคมครอง

ใหแกผมสทธครอบครองในอสงหารมทรพย ในกรณทบคคลใดใชสทธของตนปนเหตใหเจาของ

อสงหารมทรพยหรอผมสทธครอบครองในอสงหารมทรพยไดรบความเสยหาย

4.4 แกไขเพมเตมพระราชบญญตการสาธารณสข (แกไขเพมเตม ฉบบท 2) พ.ศ. 2550

มาตรา 27 และมาตรา 28 โดยทในกรณเหตร าคาญนนกอใหเกดความเสยหายแกทรพยสนและ

เปนอนตรายตอสขภาพอนามยแลว คาใชจายนนใหรวมถงคาใชจายอนจ าเปนทผเสยหายไดใชจาย

ไปจรง อนเกยวกบทรพยสนนนและคารกษาพยาบาลทเกดจากเหตร าคาญนน

4.5 แกไขเพมเตมพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ 2535

มาตรา 23 โดยใหมการเพมวตถประสงคของเงนกองทนสงแวดลอมในการใชจาย โดยใหมการน า

เงนกองทนดงกลาวมาใชในการเยยวยาความเสยหาย แกผทไดรบความเสยหายจากปญหามลพษ

ทางสงแวดลอมดวย

4.6 แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 370 โดยควรมการก าหนดความรบผด

ในกรณทการท าใหเกดเสยงดงหรอกระท าความอ อองตามวรรคหนงนน เกดจากการใชสทธ

ในทรพยสนและเปนเหตใหผอนไดรบความเสยหายหรอไดรบอนตรายแกกายหรอจตใจ

4.7 ควรมการจดท ามาตรการในการจดการปญหามลพษทางเสยงจากทาอากาศยานเปนการ

เฉพาะอยางชดเจน

จากการศกษามาตรการทางกฎหมายในการเยยวยาความเสยหายอนเกดจากมลพษ

ทางเสยงของทาอากาศยานสวรรณภมแลว พบวาหากมการบญญตกฎหมายวธพจารณาคด

สงแวดลอมเปนการเฉพาะ โดยบญญตใหมลกษณะท านองเดยวกบกฎหมายวธพจารณาคด

ผบรโภค และกฎหมายวธพจารณาคดแรงงาน ประกอบกบบญญตถงหลกเกณฑ ขนตอน ของการ

ด าเนนคดแบบกลม มการแกไขปรบปรงบทบญญตของกฎหมายและหลกเกณฑทเกยวของกบการ

ควบคมปญหามลพษทางเสยงและการเยยวยาความเสยหาย รวมถงมาตรการในการดแลปญหา

ผลกระทบจากมลพษทางเสยงจากทาอากาศยานใหมความชดเจนและเครงครดมากข น กจะท าให

ผเสยหายไดรบความคมครองสทธและเยยวยาความเสยหายไดอยางแทจรง และผเสยหาย

30

DPU

กสามารถเขาถงความยตธรรมไดงายข นอยางสะดวก รวดเรว และเปนธรรม อกทงยงเปนการ

ลดปญหาความขดแยงอนน าไปสการพฒนาประเทศอกดวย

31

DPU

บรรณานกรม

ภาษาไทย

หนงสอ

บญญต สชวะ. (2551). ค าอธบายกฎหมายลกษณะทรพย. กรงเทพฯ: จรรชการพมพ.

สนย มลลกะมาลย และคณะ. (2553). การศกษาความเปนไปไดในการจดตงกองทน ทดแทน

ความเสยหายตอสขภาพจากมลพษ (รายงานการวจย ). กรงเทพฯ: คณะนตศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สธลา ตลยะเสถยร, โกศล วงสวรรค และสถต วงสวรรค. (2544). มลพษสงแวดลอม (ปญหา

สงคมไทย). กรงเทพฯ: อมรการพมพ.

ส านกจดการคณภาพอากาศและเสยง กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม. (2548). โลกน..เสยงดง,คมอประชาชนเรองมลพษทางเสยง

(พมพครงท2). กรงเทพฯ: วรณาเพรส.

อ านาจ วงศบณฑต.(2550). กฎหมายสงแวดลอม (พมพครงท2).กรงเทพฯ:วญญชน.

บทความ

ฐตนนท ศรสถต และอวยพร แตชตระกล. (2550, กนยายน-ตลาคม). “1ปสนามบนสวรรณภม.”

โลกสเขยว, 94. หนา 22-27.

เอกสารอนๆ

อรพรรณ ณ บางชาง และอทธพล ศรเสาวลกษณ. (2552). โครงการศกษาแนวทางการประเมน

มลคาทางเศรษฐกจจากผลกระทบทางดานสงแวดลอมเพอสนบสนนกระบวนการ

ยตธรรม. กรงเทพฯ: สถาบนวจยรพพฒนศกด ส านกงานศาลยตธรรม.

วทยานพนธ

ชวลกานต เกราะแกว. (2552). มาตรการทางกฎหมายเกยวกบการฟองเรยกคาสนไหม

ทดแทนในคดเกยวกบสงแวดลอม. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชา

นตศาสตร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

ปญญา สทธา. (2551). มาตรการทางกฎหมายเพอสงเสรมการประกอบธรกจการน าเขาของเสย

อนตรายมาหมนเวยนใชใหม: ศกษาเฉพาะกรณของอปกรณไฟฟาและอเลคทรอนกส.

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจ

บณฑตย.

32

DPU

สนตชย เหลาสนตสข. (2551). ความรบผดเพอละเมดของผกอมลพษทางสงแวดลอม.

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย.

ภาษาตางประเทศ

BOOKS

Barry Nicholas. (1962). An introduction to Roman law. Oxford: Clarendon Press.

Francis M. Burdick. (1913). The law of Tort (3th). New York: Banks and Company

Albany.

William L. Prosser. (1978). Law of tort (4th ed). St.Paul, innesota: West Publishing.

33

DPU