A cociña da lectura Ingredientes, modo de preparación, receitas , menús…

A cociña da lecturaIngredientes, modo de

preparación, receitas, menús…

Pacodiaz –2011

Proxecto de melloraCEIP Froebel

Pontevedra 2011-12

AZULVERDEAMARELOVERMELLOVERDEAZULAMARELOVERMELLOAZUL

Para comezar, imos cun pequeno experimento:

Outra proba irrefutable:

Transposición didáctica

1)Do sinxelo ao complexo2)Os erros fíxanse3)Avaliación vs ensino4)Producto vs proceso5)Intención6)…

Tenslotte is de doorvoer – of transitohandel van groot belagn geworden. Dederland ligt tussen drie belangrijke industrie – en mijngebierden.El número creciente de macrofósiles del Pleistoceno tardío indica que un área boscosa de piceas en el sector boreal, similar a la taiga canadiense, se extendía al mismo tiempo por las llanuras septentrionales.

1. Canta máis información non visual ten vostede ao ler, menos información visual precisa

2. Canta menos información non visual ten vostede ao ler, máis información visual precisa

RÚA DO PIORNO 2IO

Textos en contextos: a importancia da vista

JLHYLPAJMRWKHMYOEZSXPESLMPATEAN FEO POTROS CUANDO OTRALAS HELADAS DAÑAN LOS CAMPOS

Textos en contextos: un sorprendente golpe de vista

A visión encapsulada

1. O intento de ler calquera cousa que non teña moito sentido para vostede

2. A ausencia de coñecementos relevantes3. As reticencias a utilizar a información non

visual4. Os hábitos de lectura deficientes

Deberiamos deixar de lado a idea de que a función da escola é ensinar e avaliar destrezas e informacións. As destrezas e informacións non son aprendizaxes, ainda que parezan ser o máis doado de ensinar para os mestres e o máis doado de avaliar para os avaliadores.

Aprender é facer cousas, explorar, buscar, seleccionar, experimentar, marabillarse, sospeitar, cuestionar…

A información que adquirimos é un subproducto da experiencia e a imaxinación, non a súa causa.

F. Smith 1988

PROXECTOS DE LECTURA-ESCRITURA

1.Sentido2.Proceso3.Complexidade4.Todo tipo de textos5.Todo tipo de

intencións6.Todo tipo de

soportes7.Interacción8.Equilibrio control-

aprendizaxe9.Procesos de

mellora

Os estudantes non deberían ir á escola – ou á universidade – para adquirir coñecementos, así como non van ao ximnasio por comida e bebidas que sexan a base dos seus poderes físicos. O ximnasio é para a exercitación do corpo e as capacidades físicas. A parte intelectual da escola debería ser para o exercicio do cerebro e da imaxinación.

As escolas deberían ser lugares interesantes para todas e todos os que están nelas.

F. Smith (1988)

A competencia en comunicación lingüística.

A competencia lectora

A cociña da lecturaIngredientes, modo de preparación, receitas,

menús…

Pacodiaz –2011

Proxecto de melloraCEIP Froebel

Pontevedra 2011-12

Mellor estar en desacordo que… crer que estamos dacordo!

MCERL

Competencia en comunicación lingüística

NON VERBAL

Entendemos por competencia comunicativa a capacidade de utilizar as linguas en situacións

diferentes e variadas.Comprender e

producir

Textos

CorrectosAdecuadosCoherentesCohesionadosEficaces

Continuos Discontinuos

Narrativo Diagramas e gráficos

Expositivo Táboas

Descriptivo Esquemas

Argumentativo e persuasivo

Mapas

Instrucional formularios

Anuncios

Hipertexto

Textos en contextos: os tipos de texto. PISA

Textos en contextos: os ámbitos de uso. PISA

Corresponden ás situacións concretas de comunicación

Cada cultura ten os seus e os organiza dun xeito determinado

É a clasificación máis específicaCando falamos dun texto referímonos, en primeiro lugar a:Xénero textualReportaxe, cómic, presentación, lei, debate, esquela,

novela, saúdo, informe, carta, anuncio, sermón, nota, recibo, receita, noticia, conto, e-mail, post, solicitude, canción, poema, guión, aviso, lista, instrucións, crítica, cartaz, podcast, artículo, tese, resumo, mapa, gráfica, sinopse…

Textos en contextos: os xéneros textuais.

O MENÚ

A cociña da lecturaIngredientes, modo de preparación, receitas,

menús…

Pacodiaz –2011

Proxecto de melloraCEIP Froebel

Pontevedra 2011-12

PROXECTOS DE LECTURA-ESCRITURA

1. TEXTOS2. INTENCIÓNS3. TIL4. PROGRAMACIÓN

ESPIRAL VS LINEAL

Relacións sociais

Medios de comunicació

nliterario

académico

Narrativo

Expositivo

Descriptivo

Argumentativo

instrucional

Textos en contextos: os xéneros. Clasificación

Como mellorar a competencia lectora.

Eferente

Estético

USOA cociña da lectura

Ingredientes, modo de preparación, receitas,

menús…

Pacodiaz –2011

Proxecto de melloraCEIP Froebel

Pontevedra 2011-12

Ámbito eferente da lectura.Estratexias de lectura en

todas as áreas

A cociña da lecturaIngredientes, modo de preparación, receitas,

menús…

Pacodiaz –2011

Proxecto de melloraCEIP Froebel

Pontevedra 2011-12

De cranta, un brosqui pidró las grascas y una murolla nascró filotudamente. No lo ligaron lligamente, pero lo sarretaron tan plam. Cuando el brosqui manijó las grascas, la murolla drinó priscamente. Al euridor suyo, los misclis lo desgliparon porque estaban glipando el brosqui. Nalón, la murolla, estaba gastardando frascamente los nisquis, acrollándose del esqueleto. Por eso se fraslió.

De cranta, un brosqui pidró las grascas y una murolla nascró filotudamente. No lo ligaron lligamente, pero lo sarretaron tan plam. Cuando el brosqui manijó las grascas, la murolla drinó priscamente. Al euridor suyo, los misclis lo desgliparon porque estaban glipando el brosqui. Nalón, la murolla, estaba gastardando frascamente los nisquis, acrollándose del esqueleto. Por eso se fraslió.1. ¿Qué pridó el brosqui?2. ¿Cómo nascró la murolla?3. ¿Cómo lo sarretaron?4. ¿Quién drinó?5. ¿Quién niplaba el brosqui?6. ¿Cómo se llamaba la murolla?7. ¿Qué hacía la murolla frascamente?8. ¿Por qué se fraslió la murolla?

Adapt. De Serra e Caballer, El profesor de ciencias también es profesor de lengua, Alambique nº12

Ensinar a ler é unha tarefa imprescindible para impartir calquera área do currículum.

Sen embargo, segundo diversos estudos (Durkin 78-79, Hodges 80, Pearson e Gallagher 83, Solé 87), as secuencias máis utilizadas nas escolas e nos materiais didácticos en torno á lectura son:

1. Lectura en voz alta dun texto por parte dos alumnos/as.2. Formulación dunhas preguntas sobre o contido do texto

(profesor)3. Ficha de traballo con aspectos de morfosintaxe, ortografía,

vocabulario.4. Ocasionalmente, aspectos de comprensión da lectura.

Adaptado das ideas de Isabel Solé; Estratexias de lectura. Graó

1. As estratexias de lectura máis importantes que deben ser ensinadas

a) previas á lectura/durante ela:

1.COMPRENDER OS PROPÓSITOS DA LECTURA (¿Que teño que ler?, ¿Para que teño que lelo?)

2.ACTIVAR E APORTAR Á LECTURA OS COÑECEMENTOS PREVIOS (Que sei que me poida axudar a comprender o que hei de ler?)

Adaptado das ideas de Isabel Solé; Estratexias de lectura. Graó

As estratexias de lectura máis importantes que deben ser ensinadas

b) durante a lectura:

1. ELABORAR INFERENCIAS DE DIVERSO TIPO (¿Que suxeriría eu para solucionar o problema que aquí se plantexa?, ¿Cal podería ser o significado desta palabra?)

2. COMPROBAR SE SE COMPRENDEU(¿Que sei que me poida axudar a comprender o que hei de ler?, ¿Cal é a idea principal deste paragrafo?)

3. AVALIAR A CONSISTENCIA INTERNA DO CONTIDO (¿É coherente?)

Adaptado das ideas de Isabel Solé; Estratexias de lectura. Graó

As estratexias de lectura máis importantes que deben ser ensinadas

c) durante a lectura /despois dela:

DIRIXIR A ATENCIÓN AO QUE RESULTA FUNDAMENTAL EN FUNCIÓN DOS PROPÓSITOS QUE SE PERSEGUE (¿Cal é a información esencial que o texto proporciona e que é necesaria para lograr o meu obxectivo de lectura?, ¿Cal podo considerar que é pouco relevante?)

Adaptado das ideas de Isabel Solé; Estratexias de lectura. Graó

diversos tipos de texto

Ademáis da importancia de ensinar distintas estratexias de lectura, I. Solé afirma que os alumnos/as deben ler distintos tipos de texto, polo que deben coñecer diversas superestructuras, coma son:

TEXTO NARRATIVO / TEXTO DESCRIPTIVO / TEXTO EXPOSITIVO /TEXTO INSTRUCTIVO /INDUCTIVO

Adaptado das ideas de Isabel Solé; Estratexias de lectura. Graó

Narrar

DescribirResumi

r

Definir

Expoñe

r

Xustificar

Argumentar

Demostrar

Habilidades comunicativo-lingüísticas

MATEMÁTICAS, CIENCIAS SOCIAIS, CIENCIAS NATURAIS, FILOSOFÍA, FÍSICA E QUÍMICA, TECNOLOXÍA, CIENCIAS PARA O MUNDO CONTEMPORÁNEO, EDUCACIÓN PARA A CIDADANÍA, EDUCACIÓN ARTÍSTICA, EDUCACIÓN

FÍSICA, EDUCACIÓN MUSICAL, ETC.

Cómo ensinar comprensión lectora

Insp. Artículo E. Sánchez Miguel

Resultado Procesos

Procesos fríos Procesos cálidosComprensión superficial

EXTRAER (PISA)

a) Procesos locais* Decodificar* Extraer ideas* Integrar linealmente as

ideas para non perder o fíob) Procesos globais* Identificar ou xerar ideas de

resumo* Ordear as ideas importantes

*Valorar a actividade como desexable*Considerar que a actividade é viable*Manter o compromiso coas metas de partida*Controlar as emocións que ameazan o éxito do proceso*Explicarse dun modo axeitado os resultados obtidos

Comprensión profunda

INTERPRETAR (PISA)

Procesos de integración texto-coñecementos (realizar inferencias)

Comprensión crítico-reflexiva

REFLEXIONAR (PISA)

Procesos de autoregulación*Crear metas e plans*Detectar erros de comprensión*Reparar os erros detectados

Insp. Sánchez Miguel, E. La lectura en el aula. Grao. 2010. Cadro nº4

Ámbito estético da lectura.O desexo de ler. E, que ler?

A cociña da lecturaIngredientes, modo de preparación, receitas,

menús…

Pacodiaz –2011

Proxecto de melloraCEIP Froebel

Pontevedra 2011-12

"Una tarde parda y fría de invierno. Los colegiales estudian. Monotonía de lluvia tras los cristales.Es la clase. En un cartel se representa a Caín fugitivo, y muerto Abel junto a una mancha carmín.Con timbre sonoro y hueco truena el maestro, un ancianomal vestido, enjuto y seco, que lleva un libro en la mano.Y todo un coro infantil va cantando la lección: mil veces ciento, cien mil, mil veces mil, un millón.Una tarde parda y fría de invierno. Los colegiales estudian. Monotonía de la lluvia en los cristales.”

El cantar de Harry Potter

El cantar del Mío Cid

La celestina

garcilaso

calderón

moratín

anónimo

Laura gallego

Ruíz zafón

flannagan

Sierra i fabra

crepúsculo

Responsabilidade da escola

1. Crear entornos lectores2. Ensinar a ler literariamente3. Ofrecer libros que merezan a

pena

“En el siglo XVIII vivió en Francia uno de los hombres más geniales y abominables de una

época en que no escaseaban los hombres abominables y geniales…”

En materia de lectura, nós, lectores, permitímonos todos os dereitos, comezando por aqueles que negamos aos rapaces aos que pretendemos iniciar na lectura.

1. O dereito a non ler2. O dereito a chimparnos páxinas3. O dereito a non rematar un libro4. O dereito a reler5. O dereito a ler calquera cousa6. O dereito ao bovarismo7. O dereito a ler en calquer lugar8. O dereito a follear9. O dereito a ler en voz alta10.O dereito a calar

Constelacións literariasAdaptado de G. Jover. Se está haciendo cada vez más tarde. (por

una literatura sin fronteras). Biblioteca de textos nº249. Graó

Do mesmo xeito que o ser humano, fascinado polo inmenso ceo estrelado e ávido de coñecer cada unha das estrelas, ten

trazado vínculos imaxinarios entre unhas e outras, así os homes e mulleres imos enfiando uns títulos e outros, en función de

criterios so perceptibles desde o noso preciso emprazamento e guiados, como os astrónomos, polo modo en que os diferentes

puntos recrean algúns dos perfís do noso propio imaxinario.Luperini, 2006. Insegnare la letteratura oggi. Lecce. Manni

editore.

Constelacións literariasAdaptado de G. Jover. Se está haciendo cada vez más tarde. (por

una literatura sin fronteras). Biblioteca de textos nº249. Graó

1. Na procura do tesouro2. Vingando ao tirano ou buscando ao criminal3. A sangue frío4. Sentirse raro/a5. Querido diario6. O amor e os seus arredores7. Escribireiche8. Hai golpes na vida, tan fortes… non sei!9. Moverse de casa10.En pé de guerra. En pé de paz11.Amarrados á terra12.Fronteiras da ciencia

A cociña da lecturaIngredientes, modo de preparación, receitas,

menús…

Pacodiaz –2011

O PLAN LECTORProxecto – Compartido – Coherente1.Mellora competencia lectora2.Fomento da lectura(Biblioteca escolar)

Proxecto de melloraCEIP Froebel

Pontevedra 2011-12

O home constrúe casas porque está vivo, pero escribe libros porque se sabe mortal. Vive en grupo porque é gregario, pero le porque se sabe solo. Esta lectura é para el unha compañía que non ocupa o lugar de ningunha outra pero que ningunha outra compañía podería substituír. Non lle ofrece ningunha explicación definitiva sobre o seu destino pero tece unha apretada rede de connivencias que expresan a paradóxica ledicia de vivir á vez que aluman a absurdidade tráxica da vida. De xeito tal que as nosas razóns para ler son tan extrañas coma as nosas razóns para vivir. E ninguén ten poderes para pedirnos contas sobre esa intimidade.

Os escasos adultos que me teñen dado de ler sempre se borraron diante dos libros e se cuidaron moito de preguntarme que tiña entendido neles. A eses, evidentemente, falaba das miñas lecturas. Vivos ou mortos, eu dedícolles estas páxinas.

Daniel Pennac, Como unha novela.

GRAZAS

PacoDíazAsesor de formación do ámbito das linguasfrancisco.cesardiaz@edu.xunta.eshttp://tilgalicia.blogspot.comhttp://lereescribir.blogspot.comhttp://galegoxdocentes.blogspot.com