View
245
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
1/365
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
2/365
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
3/365
ILO uygulama klavuzu
eviren: Handan Uysal Sabr
Uluslararas alma Ofsi Ankara
Yeralt kmr madenlerindegvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
4/365
Copyright Uluslararas alma Osi 2011
Birinci Bask 2011
Uluslararas alma Osi yaynlar, Uluslararas Yayn Hakk Szlemesinin 2 numaralProtokol uyarnca yayn hakkna sahiptir. Kaynak belirtme kouluyla, izin alnmakszn buyaynlardan ksa alntlar yaplabilir. oaltma ve eviri haklarn almak iin; ILO Publications(Rights and Permissions), International Labour Ofce, CH 1211 Cenevre 22, Switzerland,veya elektronik posta yoluyla: pubdroit@ilo.org. adreslerine bavuruda bulunulmaldr. Bu trbavurular Uluslararas alma Osi memnuniyetle karlar.
Birlemi Milletler uygulamalaryla uyumlu olarak ILO yaynlarnda kullanlan bilgilerinsunu tarz, Uluslararas alma Osinin hibir ekilde, bir lkenin sahas veya blgesi ya dayetkililerinin yasal statleri veya snrlarnn tahdidine ilikin gr bildirmesini ihsas etmez.
mzal makaleler, almalar ve dier katklarda ifade edilen kirlerin sorumluluu sadeceyazara aittir ve yaynlar orada ifade edilen kirlerin Uluslararas alma Osi tarafndan tasdikedildiini ifade etmez.
Firmalar, ticari rnler ve srelerin isim olarak referans gsterilmesi, Uluslararas almaOsinin onlar onaylad anlamn tamayaca gibi, belirli bir rma, rn veya srecin ismen
gememesi de onaylanmama iareti deildir.
ILO yaynlar, byk kitaplardan, ILOnun bir ok lkede bulunan yerel oslerinden veyadoruca ILO Publications, International Labour Ofce, CH-1211 Cenevre 22, Switzerlandadresinden temin edilebilir. Yeni yaynlarn katalog veya listeleri cretsiz olarak yukardakiadresten veya elektronik posta ile pubvente@ilo.org adresinden temin edilebilir.Web sitemiziziyaret ediniz: www.ilo.org/publications.
Trkiyede baslmtr.
ILOYeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk. ILO Uygulama KlavuzuAnkara, Uluslararas alma Osi, 2011
ILO Uygulama Klavuzu/ i gvenlii/ i sal / kmr madencilii/ yeraltnda alma.13.04.2
ISBN 978-92-2-820162-8 (print)ISBN 978-92-2-820163-5 (web pdf)
Ayn zamanda, ngilizce: Safety and Health in Underground Coalmines (ISBN 978-92-2-120162-5), Cenevre, 2009, Franszca: La scurit et la sant dans les mines de charbonsouterraines (ISBN 978-92-2-220162-4), Cenevre, 2009, ve spanyolca: La seguridaden las minas de carbn subterrneas (ISBN 978-92-2-320162-3), Cenevre, 2009, adlaraltnda da yaynlanmtr.
ILO Yayn Kataloglar Verileri
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
5/365
V
nsz
Bu yeni ILO Uygulama Klavuzu hkmetler, iverenler veiiler iin yeralt kmr madenlerine zel tehlikeleri irdelemekzere - ILO belgelerine ve endstrinin en iyi yerleik uygulamalarnadayanan - kresel olarak uygulanabilir kurallar ierir. Klavuz yasalolarak balayc olmad gibi ulusal yasa ve ynetmeliklerin yerinialmay veya ILO belgelerinin alanlara getirdii temel ilke ve haklaretkilemeyi amalamakta olmayp, bir dizi pratik kurallar niteliindedir.
Klavuz, 8-13 Mays 2006 tarihlerinde Cenevrede yaplan, KmrMadenlerinde Gvenlik ve Salk Uzmanlar Toplantsnda oybirliiylekabul edilerek, 1985te kabul edilen nceki klavuzun yerini almtr.
Tm katlmclarn arasndaki ibirlii ruhu, yer alt kmrmadenciliinin her alannda alanlar iin yararl olacak yeni, kapsamlve pratik bir klavuz zerinde kir birlii gelitirilmesi iin ortamhazrlamtr.
ILO Ynetim Kurulu 297. Oturumunda (Kasm 2006) klavuzunbasmna onay vermitir.
Klavuza ve uygulamaya ilikin grler, daha fazla bilgi veyayardm iin yaplacak talepler memnuniyetle karlanr ve aadakiadrese iletilebilir:
The DirectorSectoral Activities Branch
International Labour Ofce4 route des MorillonsCH-1211 Geneva 22
Switzerland
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
6/365
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
7/365
VII
Katlmclarn listesi
Toplant hkmet, iveren ve ii temsilcileri olarak her bir gruptan23 uzmann katlmyla gereklemitir.
BakanMay Hermanus, Profesr, Madencilikte ve Sanayide srdrlebilirlik
Merkezi, Witwatersrand niversitesi, Johannesburg(Gney Afrika)
Hkmetler tarafndan atanan uzmanlar
Brian John Lyne, Kmr Madenleri Ba Mfettii, Doal KaynaklarMaden ve Su Blm, Brisbane (Avustralya)
Wang Sufeng, Mdr, Kmr Madenleri Gvenlii daresi, almave Sosyal Gvenlik Bakanl, Beijing (in)
Dr. Ulrich Kullmann, Madencilik Mevzuat ve Madenlerde GvenlikBlm Bakan, Ekonomi veTeknoloji Federal Bakanl, Bonn(Almanya)
Deepak Gupta, Genel Mdr Yardmcs, Maden Genel Mdrl,Hirapur Dhanbad (Hindistan)
Walter Menzel, Mdr Yardmcs, Tychy Blge Madencilik Osi,Devlet Madencilik Kurumu, Katowice (Polonya)
Konstantin Todradze, Maden Mhendisi, Salk ve Gvenlik Uzman,
Salk ve Sosyal Kalknma Bakanl, Moskova (Rusya)Mthokozisi Zondi, Maden Mfettileri Bakan Yardmcs, Mineral ve
Enerji Blm, Witbank (Gney Afrika)
DanmanDavid Msiza, Ba Mfetti, Mineraller ve Enerji Blm, Witbank
(Gney Afrika)
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
8/365
VIII
John F. Langton, Kmr Madenleri Gvenlii ve Sal MdrYardmcs, Maden Gvenlii ve Sal daresi, alma Dairesi,Arlington (ABD)
DanmanJohn Chamberlin, alma Ataesi, ABDnin Cenevre Daimi
Misyonu
verenler tarafndan atanan uzmanlarRoderick Munro Gordon, Genel Mdr, Salk, Gvenlik ve evre,
Rio Tinto Kmr Avustralya, Brisbane (Avustralya)
Harald Kihl, Blm Bakan Yardmcs, Gvenlii ve evre ilelikileri, RAG Aktiengesellschaft, Essen (Almanya)
Marcus Orong Lamawuran, Gvenlik Mdr, Pt. ArutminEndonezya, Cakarta (Endonezya)
DanmanMuliawan Margadana, Stratejik likiler ve nsan Kaynaklar
Mdr, Cakarta (Endonezya)
Micheal Peelish, Kdemli Bakan Yardmcs, Gvenlik ve nsanKaynaklar, Kmr Kurulu irketi, Linthicum Heights, MD(ABD)
Mark Pizey, Ulusal Salk Gvenlik ve evre Mdr, Kat EnerjiYeni Zelanda, Addington, Christchurch (Yeni Zelanda)
Gilberto Snchez, Bakan, Cmera Minera de Venezuela (CAMIVEN),Caracas (Venezuela Bolivar Cumhuriyeti)
Greogory Trivett, Risk Mdr, Sasol Madencilik Ltd. Secunda(Gney Afrika)
Carlos Alberto Uribe Meji, Mdr, Cmara Asomineros, Asociacin
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
9/365
IX
Necional de Empresarios de Colombia (ANDI), Medelln(Kolombiya)
iler tarafndan atanan uzmanlarBrendan Barry, Cheadle Thompson & Haysom A., Yohanesburg
(Gney Afrika)
Nrusingha Charan Jena, Asistan Sekreter INMF, Gvenlik Komitesiyesi INMF, Blge Sekreteri OCMS (INTUC) Talcher, OCMS(INTUC) Deulbera Branco Mahanadi Kmr Alanlar Ltd. Sekreteri,Angul Orissa (Hindistan)
Dieter Mantwill, Deutsche Steinkohle AG, BB S alma-, Salk-veevre koruma, Bottrop (Almanya)
DanmanHerbert Keller, IB BCE. HV Bochum, Bochum (Almanya)
Ivan Mokhnachuk, Bakan, Rusya Bamsz Kmr alanlarSendikas (ROSUGLEPROF), Moskova (Rusya Federasyonu)
DanmanVictor Myachin, Uluslararas Grevli, Rusya Bamsz Kmralanlar Sendikas (ROSUGLEPROF), Moskova(Rusya Federasyonu)
Dennis Bryan ODell, Ynetici, Sal ve Gvenlii Blm,Amerika Birleik Maden ileri (UMWA), Fairfax, VA (ABD)
DanmanDenniel J. Kane, Uluslararas Sayman Sekreteri, Amerika Birleik
Maden ileri, (UMWA), Fairfax, VA (ABD)
Sr Runo Ordez Alvarez, Sorumlu, Seguridad Minera, FedaracinMinerometalrgica de Comisiones Obreras (FM/CC.OO.), Madrid(spanya)
Katlmclarn listesi
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
10/365
X
Sr Edliberto Restrepo Caldera, Bakan, SINTRACARBON, Rio-hacha,La Guajira (Kolombiya)
Uluslararas Sivil Toplum Kurulular Temsilcileri
Uluslararas Serbest Ticaret KonfederasyonuRequel Gonzlez, Cenevre Osi Mdr Yardmcs, CenevreUluslararas Kimya, Enerji, Maden ve Genel iler Birlii FederasyonuReg Green, Sal, Gvenlii ve evre Grevlisi, BrkselUluslararas verenler Organizasyonu (IOE)
Barbara Perkins, Cointrin / Cenevre
ILO SekreteryasJohanna Walgrave, Sosyal Diyalog, Hukuku, daresi ve Sektrel
Faaliyetler BlmPaul Bailey, Sosyal Diyalog, Hukuku, daresi ve Sektrel
Faaliyetler BlmMartin Georg Hahn, Sosyal Diyalog, Hukuku, daresi ve Sektrel
Faaliyetler BlmNina Hughes, Resmi Dokmantasyon BlmChristine Bader, Sosyal Diyalog, Hukuku, daresi ve Sektrel
Faaliyetler BlmAnamaria Vere, Sosyal Diyalog, Hukuku, daresi ve Sektrel
Faaliyetler BlmJoseph A. Main, 10728 Post Oak Road, Spotsylvania, Virginia, ABD
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
11/365
XI
indekiler
nsz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Katlmclarn listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Szlk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Giri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Genel hkmler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.1. Tarihe...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.2. Amalar...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.3. Uygulama ve ama.. .. .. .. .. ... ... .. .. .. .. .. .. .. .1.4. Dier ILO belgelerine atar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Endstrinin zellikleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2.1. Yeralt kmr madencilii.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2.2. Mesleki tehlikeler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
I. KISIM ULUSAL EREVE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Genel grevler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3.1. birlii..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3.2. Yetkili merci.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..3.3. verenlerin sorumluluklar ve haklar. . . . . . . . . .3.4. ilerin haklar ve sorumluluklar.. . . . . . . . . . . . .3.5. Tedarikilerin, imalatlarn ve
planlamaclarn genel sorumluluklar.. . . . . . . . . .3.6. Yklenicilerin genel sorumluluklar
ve haklar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. gvenlii ve sal ynetim sistemleri; ile ilgilikazalar ve hastalklar, salk bozukluklarn vevakalar rapor etme, kaydetme ve bildirme; isal hizmetleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4.1. Giri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4.2. GS ynetim sistemleri. . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . .4.3. le ilgili kazalarn ve hastalklarn, salk
bozukluklar ve vakalarn rapor edilmesi, kaydedilmesi ve bildirilmesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VVIIXXI
1
55689
101010
11
1313131619
21
21
232323
24
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
12/365
XII
4.4. sal hizmetleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
II. KISIM TEHLKE TANIMLAMA VE RSK ELE ALMAYNTEMLER. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. nleme ve koruma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5.1. Endstriye zel gvenlik ve salk
tehlikeleri..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5.2. Tehlike tanmlama, risk deerlendirme
ve kontrol. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. KISIM
GVENL YERALTI KMR MADENCLFAALYETLERYLE LGL HKMLER. . . . . . . . .
6. Genel ziksel, kimyasal, ergonomik ve gvenlikleilgili tehlikeler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6.1. Fiziksel tehlikeler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .6.2. Kimyasal tehlikeler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .6.3. Gvenlikle ilgili tehlikeler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6.4. Ergonomik tehlikeler. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . .
7. Tutuabilir kmr tozu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7.1. Tehlike tanmlama.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..7.2. Tehlike kontrol.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..7.3. Patlamalar engelleme yntemleri. . . . . . . . . . . . . . .
8. Solunabilir toz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8.1. Tehlike tanmlama.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..8.2. Tehlike kontrol.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
8.3. Solunabilir tozun nlenmesi vebastrlmas... ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.4. Solunabilir toz rnei alma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8.5. zin verilebilen maksimum solunabilir toz
konsantrasyonlar.................................8.6. Toz respiratrlerinin temin edilmesi.. . . . . . . . . . .8.7. Tbbi gzetim.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
25
27
29
29
30
35
3737495759
62626265
676767
6870
717273
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
13/365
XIII
9. Maden yangnlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9.1. Tehlike tanmlama.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..9.2. Tehlike kontrol.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..9.3. Genel hkmler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .9.4. Atee dayankl (yanmaz) yaplar. . . . . . . . . . . . . . .9.5. Yangnla mcadele ekipman. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9.6. Yanc malzemelerin depolanmas.. . . . . . . . . . . . .9.7. Kmrn kendiliinden yanmasna
kar nlemler.. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9.8. Yangn srasnda uygulanacak
yntemler...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.9. Mhrlenmi olan bir madenin veya madensahasnn yeniden iletmeye almas iinuygulanacak yntem.............................
10. Su, gaz ve dier malzeme patlamalar. . . . . . . . . . . . . . . . .10.1. Tehlike tanmlama.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..10.2. Tehlike kontrol.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..10.3. Deniz veya dier su ktleleri altnda
almak... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.4. Tuz yataklarnn bulunmas durumundaalnacak nlemler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
11. Elektrik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11.1. Tehlike tanmlama.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..11.2. Tehlike kontrol.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..11.3. Elektrik sistemleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..11.4. Metan veya kmr tozu patlamalarna kar
alnacak ek nlemler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
11.5. letme kurallar.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..11.6. Ek nlemler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
12. Makine ve tehizat (ekipman). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12.1. Tehlike tanmlama.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
indekiler
74747576787881
81
82
84
868686
88
89
90909094
96
9798
9999
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
14/365
XIV
12.2. Tehlike kontrol.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..12.3. Yer altnda ayakta / arnda kullanlan
ekipmanlar ve srekli kaz ve kmr kesmemakineleri..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12.4. Makine koruyucular.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .12.5. Kazan veya buhar tesisleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12.6. Basnl hava ekipmanlar.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12.7. Vinler ve kaldrma ekipmanlar.. . . . . . . . . . . . . . . .
13. Patlayclar ve ateleme. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13.1. Tehlike tanmlama.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
13.2. Tehlike kontrol.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..13.3. Patlayclarn ve detonatrlerindepolara nakli.. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.4. Patlayclarn ve detonatrlerin datlmas,geri dn ve kayt edilmesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.5. Vardiya srasnda patlayc maddelerinmuhafaza edilmesi.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
13.6. Ateleme iin genel koullar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13.7. Atei aletleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
13.8. arj, sklama ve ateleme. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13.9. Su infzyonu ile ateleme.. . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . .13.10. Havaya frlayan paralardan korunma.. . . . . . . .13.11. Atelemeden sonra yaplmas
gerekenler...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13.12. Patlamam delikler. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .13.13. Ateleme ile ilgili koullar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13.14. Tata srlen galeriler (Lamlar) iin zel
koullar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.15. Ateleme srasnda ek olarak alnacaknlemler.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14. Yer stndeki binalar, dier yaplar ve yollar. . . . . . . .14.1. Tehlike tanmlama.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..14.2. Tehlike kontrol.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
99
102103104105106
110110
110112
113
115115116
116118118
119119120
121
121
124124124
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
15/365
XV
15. Srveyanlar ve planlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15.1. Yetkili bir maden mhendisinin / srveyann
grevlendirilmesi.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .15.2. Yetkili maden mhendisinin / srveyann
grevleri..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15.3. Planlar: Genel bak.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..15.4. Hatal projeler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..15.5. Terk projeleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
16. Madencilik ilemlerine balama ve ara verme(tatil-i faaliyet karar). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16.1. Madencilik ilemlerine balama ve ara verme :Genel bak...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16.2. Duyurularn yaplmas. . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . .16.3. Kaytlar ve geri dnler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17. nsan ve malzeme nakli yaplan giri ve kyollar. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . .17.1. Giri ve k yollarna ilikin koullar. . . . . . . . .17.2. Merdivenli klar.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
17.3. Kuyularda ve yrmeye elverili olmayanklarda vin sistemleri.. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . .17.4. Klavuzlar (halat tutucular).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17.5. Kuyu dibi toplama ukurlar.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17.6. Tama kabinleri ve gvenli durdurma
dzenleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17.7. Kuyu ana makaras ve halat makaralar. . . . . . . .17.8. Kafesler...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17.9. Ayrma vitesi.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
17.10. Sspansiyon vitesi.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .17.11. Vin halatlar (Kaldrma halatlar).. . . . . . . . . . . . .17.12. Kuyruk halat.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .17.13. Kuyular ve yrmeye elverili olmayan
klarda vin operatrnn grevleri.. . . . . . . . .17.14. Sinyal gereleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .17.15. Sinyal ilemleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
indekiler
131
131
131131133133
135
135136137
138138141
142147147
148148148149
150151153
154155156
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
16/365
XVI
17.16. nsan tama ilemleri. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . ..17.17. Otomatik asansrler. . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . ..17.18. Kuyu ama, derinletirme veya ykseltme:
Genel bak.. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17.19. Kuyu ama srasnda insan ve
malzeme nakli.. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17.20. Kuyu ama.. ... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17.21. Kuyu amada kullanlan velman motorlar
veya vinler........................................17.22. Kuyu amada kullanlan sspansiyon dilisi. . .17.23. Kuyu amada sinyalizasyon donanm. . . . . . . . . .
17.24. Kuyu amada nakil ilemleri.. . . . . . . . . . . . . . . . . . .17.25. Kuyu amada patlayc kullanm.. . . . . . . . . . . . . .
18. Yollar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18.1. Yollarn gvenlii.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..18.2. Gei yollarnn ykseklii ve genilii.. . . . . . . .18.3. Maden yollarnn emniyetsiz ksmlarnn
kapatlmas veya mhrlenmesi................18.4. Eimli yollar ve iyerleri.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
19. Nakil ve tama. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19.1. Nakliye kurallar.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .19.2. Nakliye sisteminin denetimi ve
bakm plan...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19.3. Nakliye: genel nlemler. .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . .19.4. Elle tama.. .. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19.5. Mekanize tama: Genel kurallar. . . . . . . . . . . . . . .19.6. Troley lokomotie tama. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
19.7. Akl lokomotier ve ak ekipmanlar. . . . . . . . .19.8. Dizel tatlar, dizel lokomotier ve raysz
tama aralar....................................19.9. Basnl hava lokomotieri.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19.10. Konveyrler.......................................19.11. Eimli yollarda tama.. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. .19.12. Arnda tama.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
157158
158
160161
161162162
162164
166166166
166167
168168
169169171172174
175
176180180183184
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
17/365
XVII
19.13. Yollardan ve eimli yollardan insanlarngemesi ve tanmas: genel nlemler. . . . . . . . .
19.14. Yryerek ulam.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..19.15. Mekanik olarak yolcu tama. . . . . . . . . . . . . . . . . . .19.16. nsan tayan konveyrler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19.17. Demiryollar......................................
20. Tavan ve duvar tahkimatlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20.1. yerlerinin gvenliini salama grevi. . . . . . .20.2. Tahkimat projesi ve kurallar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20.3. Tahkimatn kurulmas. .. . . . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . ..
20.4. Yryen tahkimat / uzun ayak arn kapaklar:Genel hkmler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .20.5. Yryen tahkimatlarn kurulmas ve geri
ekilmesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20.6. st kapal baraka veya kabinler. . . . . . . . . . . . . . . .20.7. Tavandan veya yandan gk olmas
durumunda alnacak nlemler. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
21. Havalandrma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
21.1. Genel nlemler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..21.2. Maden havalandrma projesi.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21.3. Madendeki hava deiiklikleri. . . . . . . . . . . . . . . . . .21.4. alma blgelerinin ve allan yerlerin
havalandrlmas..................................21.5. Maden havalandrma fanlar.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21.6. Takviye fan kontrol. . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .21.7. Tali fan kontrol.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..21.8. Hava lm ve metan tayini. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
21.9. Metan tehlikesi olan madenden veya madenksmlarndan insanlarn uzaklatrlmas vealnacak nlemler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
21.10. Kmr, metan veya dier zararl gazlarn anipatlamalar..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
21.11. Metan monitrleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
indekiler
185186188190192
194194195198
200
201202
202
204
204207209
210211212214216
221
224226
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
18/365
XVIII
21.12. Madenin tm olarak izlenmesi iin atmosferikizleme sistemleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
21.13. Metan drenaj.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
22. Madenci lambalar ve aydnlatma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22.1. Baret lambalar.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .22.2. Aleve duyarl gvenlik lambalar.. . . . . . . . . . . . . . .22.3. Yeraltnda aydnlatma ve klandrma.. . . . . . . .
23. Yeterlik, eitim ve retim. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23.1. Genel hkmler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
23.2. Yneticilerde ve nezaretilerde arananzellikler...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23.3. ilerde aranan zellikler, eitim ve
snama... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23.4. Yeralt kmr madenlerinde alan
yklenicilerde ve dierlerinde arananzellikler...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24. Kiisel koruyucu ekipman. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24.1. Genel nlemler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .24.2. Ba koruma.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .24.3. Yz ve gz koruma.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .24.4. El, kol, bacak ve ayaklarn korunmas. . . . . . . . . . . .24.5. Solunum sistemini koruyucu ekipmanlar. . . . . .24.6. itmenin korunmas.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .24.7. Dmelerden korunma. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .24.8. elbiseleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
25. Beklenmeyen ve acil durumlara hazrlkl olma vekurtarma. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .25.1. Genel bak.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .25.2. lk yardm ve tbbi bakm. . . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . .25.3. Tahliye ve kurtarma.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
26. organizasyonu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
228230
234234234236
239239
243
244
245
246
246248249250250253254255
257257259265
272
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
19/365
XIX
26.1. Grev gvenlik analizi. .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . ..26.2. ak... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26.3. alma ekipleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..26.4. Yalnz alan iiler. .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .26.5. Madene giri izni.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .26.6. Genel grevler ve ynetimleri.. . . . . . . . . . . . . . . . . .
27. Gvenlik ve salk kurullar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27.1. Maden gvenlik ve salk kurullar.. . . . . . . . . . .27.2. l endstri kurullar.. . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. .
28. zel koruma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28.1. Sosyal koruma.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .28.2. alma saatleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .28.3. Kibrit, sigara tr maddeler ve akmak
bulundurulmas ve yasaklanm maddelerinaranmas.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
28.4. Alkol ve uyuturucu ile ilgili sorunlar. . . . . . . . . .28.5. HIV/ AIDS.. .. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
29. Kiisel hijyen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29.1. Tesisler...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kaynaka. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .
Ekler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .I. i salnn gzetimi.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .II. alma ortamnn gzetimi. . . .. . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. .III. gvenlii ve sal ynetim sistemi kurulmas. . . . . . .
IV. Zararl maddeler, scaklk, grlt ve vibrasyon iinmaruziyet snrlar.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
Dizin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
indekiler
272273273273273273
276276276
278278278
279279280
282282
284
288288292295
313
320
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
20/365
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
21/365
XXI
Szlk
Bu uygulama klavuzunda, aada belirtilen terimler burada onlaraverilen anlamlar tarlar.
Aktif izleme: Tehlike tanmlama, risk deerlendirme ve uygun nleyicive koruyucu nlemlerin yan sra, GS ynetim sistemini uygulamak iinyaplan dzenlemelerin tanmlanan kriterlere uyup uymadn belirlemekiin yaplan srekli izleme.
AS: Atmosferik izleme sistemi. Arn gerisi: Arn ynnde
Arn ilerisi: Arna ters ynde.
Batma: Gk alanndaki bir ukurda olduu gibi, gevek birmalzemeye batmak veya onun tarafndan rtlmek. Batma genellikleboucu etki veya ezilmeyle hasara neden olur.
Boucu maddeler (Asfeksiyanlar): Vcudun kullanabilecei oksijenmiktarn azaltarak hasara sebep olan maddeler. Asfeksiyanlar kapal biralandaki havann yerini alarak veya vcudun oksijen absorblama veyatama yeteneine mdahale ederek etki gsterebilirler.
alma ortamnn gzetimi: ilerin saln etkileyebilecekevresel faktrlerin tanmlama ve deerlendirilmesini kapsayan geneltabirdir. Bu kapsamda; shhi ve mesleki hijyen koullarn, iilerin saliin risk oluturabilecek ilerin organizasyonundaki faktrler, genel veyakiisel koruyucu cihazlar, alanlarn zararl etkenlere maruziyeti vebunlar azaltacak veya ortadan kaldracak kontrol sistemleri deerlendirilir.ilerin sal asndan alma ortamnn izlenmesi; ergonomi, kaza vehastalklarn nlenmesi, iyerindeki mesleki hijyen, i organizasyonu ve iortamnda zikososyal etkenler gibi konulara odaklanabilir, ancak yalnzbunlarla snrl deildir.
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
22/365
XXII
Gk ve artk: Tavann gmesi amacyla madenin, kmrkartlarak terk edilen ksmlardr.
Gvenlik ve salk kurulu: ilerin gvenlik ve salk temsilcileri veiveren temsilcilerinin katlm ile oluturulan, ulusal yasa, ynetmelik veuygulamalara gre iyeri baznda grev yapan kurul.
ILO-OSH 2001: Uluslararas alma rgtnn, gvenlii vesal ynetim sistemleri rehberi, ILO-OSH 2001 (Cenevre, 2001).
GS ynetim sistemi: GS politikalarn ve amalarn oluturmak vebu amalara ulamak iin esas alnan, birbirleri ile iliki ve etkileimi olanunsurlar.
GS: gvenlii ve sal. kincil madencilik: Topuklarn maden iletme randmannabaklmakszn, tamamen veya ksmen kurtarld dnml (kastl olarakgeri ekilinen) madencilik ilemleri.
kazas: alma srasnda iyeri ii veya dnda olan ve ile ilgililmcl olan veya olmayan yaralanmalarla sonulanan olay.
mfettilii: ilerin alma srasnda korunmalar ve almakoullar ile ilgili yasal hkmlerin uygulanmasn salamak iin, ulusalyasa ve ynetmeliklere gre oluturulmu birim.
sal hizmetleri: Tesislerdeki iverenlere, iilere ve onlarntemsilcilerine;
(a) alma srasnda zik ve ruh sal asndan en uygun olan,gvenli ve salkl bir alma ortamnn oluturulmas ve srdrlmesiiin gerekenler;
(b) iilerin zik ve ruh sal durumuna gre, yaplan iinalanlarn yetenekleri ile uyumlu hale getirilmesihususlarnda esas olarak nleyici fonksiyonlar olan hizmetlerdir.
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
23/365
XXIII
i bulma osi: i temin eden veya bulan kurulu. i salnn izlenmesi: Herhangi bir anormal durumu fark etmekve tehis etmek zere iilerin salk durumlarn deerlendirmeyeynelik prosedrleri ve incelemeleri kapsayan bir deyimdir. ncelemesonular; bireylerin salk durumunu, iyerindeki genel salk durumunu,maruziyet altnda alan kiilerin saln korumak ve iyiletirmek iinkullanlmaldr. Sal deerlendirme yntemleri; tbbi muayene, biyolojikizlemeleri, radyolojik kontrollar, anketleri veya salk kaytlarnnincelenemesini ierebilir, ancak yalnz bunlarla snrl deildir.
i temsilcileri: 1971 tarih ve 135 sayl i TemsilcileriSzlemesine uygun olarak, ulusal yasa veya uygulamalara gre;
(a) ii sendikalar temsilcileri, bir baka ifadeyle; ii sendikalarveya bu sendikalarn yeleri tarafndan seilen ya da atanan temsilcilerveya
(b) seilmi temsilciler, bir baka ifadeyle; ulusal yasa veyaynetmeliklerin ya da toplu szlemelerin hkmlerine uygun olarak,iletmede alan iiler tarafndan serbeste seilen ve grevleri ilgili
lkede ii sendikalarnn zel yetkisi olarak kabul edilen faaliyetlerikapsamayan kiilerdir.
i: veren iin, srekli veya geici olarak i yapan kimse. iler ve temsilcileri: Bu uygulama klavuzunda iiler ve temsilcilerideyimi ile ifade edilmek istenilen; ii temsilcilerinin bulunmas durumunda,yeterli ii katlmn salamak zere onlarla grlmesi gerekliliidir.Baz durumlarda, btn iilerin ve ii temsilcilerinin katlmas uygunolabilir.
le ilgili hasar: kazasnn neden olduu yaralanma veya lm.le ilgili yaralanmalar, salk bozukluklar ve hastalklar: yerinde;
kimyasal, biyolojik, ziksel ve organizasyona bal etkenlere maruzkalmann salk zerinde oluturduu olumsuz etkiler.
Szlk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
24/365
XXIV
veren: Bir madende bir veya daha fazla kii altran gerek veyatzel kii, bu balamda bu kii; operatr, esas yklenici, yklenici veyataaron olabilir.
yeri: ilerin, iverenin direkti dorultusunda ilerini yapmakzere bulunduklar veya gittikleri yer. yeri sabit bir nokta olmayabilir.
KKE: Kiisel koruyucu ekipman. Kaydetme (kayda geme): Ulusal yasa ve tzklerde belirtilen veiverenin;
(a) i kazalar ve meslek hastalklar;(b) tehlikeli durum ve olaylar
konularnda bilgileri korumasn salama yntemi.
Kontrol: Belirlenen kriterlerin ne dereceye kadar yerine getirildinisaptamak zere kant elde etmek ve bunlar objektif olarak deerlendirmekiin yaplan, sistematik, bamsz ve belgelenmi bir ilemdir. Kontrollar,iletme ii veya dndan, kontrol yaplan faaliyetle ilgisi olmayan, yetkili
kiiler tarafndan yaplr.
Kk madenler: Bu klavuzun amalad kapsamda kk madeniletmesi; az sayda ii altran, dk retim miktar ve kk sermayeyatrm olan veya yetkili merci tarafndan tanmland ekilde kabuledilen iletmelerdir.
Maruziyet snr: Salk zerinde grlebilecek zararl etkilerisnrlandrmak iin yetkili bir merci tarafndan belirlenen veya nerilenmaruziyet dzeyidir. Yetkili merci tarafndan kabul edilen terimlerlkeden lkeye deiir ve yasal kontrol dzeyleri, msade edilenazami konsantrasyonlar, izin verilebilen maruziyet snrlar, meslekimaruziyet snrlar ve eik snr deerleri olarak deiir.
Meslek hastal: Yaplan i dolays ile maruz kalnan tehlikelietkenlerin yol at hastalk.
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
25/365
XXV
MGBF: Malzeme gvenlik bilgi formu. Mhendislik kontrolleri: Maruziyeti azaltmak iin kapal sisteme alma,havalandrma ve iyeri planlamas gibi teknik nlemlerin kullanlmasdr.
Nezareti: Her i gn iin almalarn planlanmas, organizasyonuve kontrolnden sorumlu kii.
Olay: alma srasnda veya dnda olan, herhangi bir yaralanmayayol amayan tehlikeli durumlar.
Rapor tutma: ilerin; bir st amirlerine, nezaretilere, yetkililereveya baka bir kii veya makama, ulusal yasa ve ynetmeliklere vekuruluun uygulamalarna gre;
(a) i srasnda veya ile ilgili olarak meydana gelen herhangi bir ikazas veya yaralanma;
(b) meslek hastal olabilecek vakalar;(c) tehlikeli durum ve olaylar
hakknda bilgi vermelerini salamak zere iveren tarafndan belirlenen
yntem.
Reaktif (tepkisel) izleme: Kazalar, yaralanmalar, hastalklar, salkbozukluklar ve olaylarn grlmesi dolaysyla, GS ynetim sistemleridahil olmak zere, nleyici kontrol kriterlerindeki eksiklikleri vebaarszlklar tehis etme ve bu tr yetersizlikleri dzeltme sreci.
Risk: Zararl bir olayn meydana gelme olasl ile bu olayninsanlarda neden olduu hasar veya yaralanmann derecesinin birleimi.
Risk deerlendirmesi ve kontrol: Kontrol amacyla, tanmlananher tehlikeye bal olabilecek hastalk ve yaralanma riskinin dzeyinibelirlemek iin kullanlan sre. Btn riskler belirlenmeli ve riskinbelirlenen dzeyi temel alnarak kontrol ncelikleri tespit edilmelidir.Dikkate alnmas gereken yntemin tanm iin Ek Ie baknz.
Szlk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
26/365
XXVI
Solunabilir (solunabilen) toz: Havada bulunan ve akcierlerde gazdeiiminin yapld blgeye ulaabilen toz.
Sosyal gvenlik: Toplumun bireylere ve ailelerine salk hizmetlerineulama ve zellikle; yallk, isizlik, hastalk, i gremezlik, i kazas,hamilelik veya geim salayann kayb durumlarnda salk hizmetlerindenyararlanma ve gelir gvencesi verme eklinde salad koruma.
Sosyal yardm: htiya sahibi kiilerin, temel ziki ve maddi refahntevik etmek zere tasarlanm sosyal abalar ve yasal yntemlerdir.
Tehlike: Hastalk veya yaralanmaya neden olabilecek durumlar. Tehlike tanmlamas: yerindeki tehlikeleri tanmlamak iin yaplansistematik ilemler. Dikkate alnmas gerekli yntemin tanm iin Ek III,blm 11e baknz.
Tehlikeli olay: Ulusal yasa ve ynetmeliklerle tanmland zere,alan kiilerde veya genel toplumda yaralanma ve hastalklara neden
olabilecek kolaylkla tanmlanabilen olaylar.
Yetkili (uzman) kii: Belirli bir iin yaplabilmesi iin uygun eitimi,ve yeterli bilgisi, deneyimi ve becerisi olan kii.
Yetkili merci: Yasa gcnde ynetmelik karma, hkm veya bakatalimatlar verme yetkisi olan; Bakanlk, Hkmet birimi veya baka birkamu otoritesidir. Kmr madeninde gvenlik ve salk iin ulusal politikave yntemlerin uygulanmas gibi zel faaliyetlere ilikin sorumluluklarasahip olan yetkili merciler, ulusal yasa ve ynetmeliklere gre tespitedilirler.
Ynetici: Madenin ynetimi ve teknik ilerinden yasal olarak sorumluolarak belirlenen yetkili bir kiidir. Bu kii, iverenin kendisi olabildii gibiveya iveren tarafndan grevlendirilen bir kii de olabilir.
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
27/365
XXVII
Yklenici: Ulusal yasa ve tzklere uygun olarak veya zerinde grbirliine varlan tanmlar, hususlar ve koullar uyarnca; iletmede iverenehizmet reten kii veya kurulular. Bu uygulama klavuzu iin yklenicilerifadesi; esas yklenicileri, taaronlar ve igc temin eden kurulularkapsar.
Zararl evresel faktrler: yerinde, iilerin veya dier kiileringvenlik ve salklarn, normal koullarda veya baz durumlarda, olumsuzynde etkileyecek faktrler.
Szlk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
28/365
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
29/365
1
Giri
ILOYnetim Kurulunun Mart 2005deki 292. oturumunda alnankararauygunolarak,kmrmadenlerindegvenlikvesalkkonusundarevizeedilmibiruygulamaklavuzuhazrlamakvekabuletmekzere,8-13Mays2006tarihlerindeCenevredeKmrMadenlerindeGvenlikveSalkUzmanlarToplantsyaplmtr.Toplant,YnetimKurulununHkmetlerle grlerek seilen 8, verenler grubu ile grlerekseilen8veilergrubuilegrlerekseilen8uzmannnkatlmilegereklemitir.
OrjinalUygulamaKlavuzu,YnetimKurulutarafndan1986dakabuledilmitir. Endstrideki, igcndeki pek ok deiikliklerin yansra,yetkilimercilerin,iverenler,iilervergtlerininrollerindekideiikliive ILOnun i gvenlii ve sal belgelerinin geliimini yanstmaktaolan bu yeni Klavuz, yeralt kmr madenlerinden kmr retimineodaklanmtr. Ak iletme madencilii, Ak letmelerde Gvenlik veSalk Uygulama Klavuzunda(1991)elealnmtr.
Bu Uygulama Klavuzu iilerin gvenlik ve salnn korunmasile ilgili uluslararas belgelerdeki ilkeleri esas almaktadr. lk iki ksmklavuzunamalarveuygulamasileilgilidir.Bunlarizleyenikiksm,ulusalbirereveiinde;yetkilimerci,imfettileri,iverenler,iilervergtleri,tedarikiler,imalatlar,planlamaclar,yklenicilerinsorumluluk,grevvehaklarnveisalvegvenlii(GS)ynetimsistemlerivehizmetleriniveGSraporsistemlerinielealr.
KlavuzunII.Ksm, tehlikeleritanmlamakveriskleribelirlemekveiinbirmetodolojisunar.
KlavuzunIII.Ksm,yeraltmadenlerindekmrretimindeyaygnolarakgrlen toz patlamalar, yangnlar vesu basknlarndan elektrikleilgilitehlikeler,makinelerveyerstndekitesislerleilgiliolanlarakadar
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
30/365
2
eitlitehlikelerielealr.Herblm,tehlikeleritanmlar,riskideerlendirirveriskikontroletmeveyaortadankaldrmakonusundarehberliksalar.Aynzamanda;yeraltmadenlerininuygunolarakplanlanmasvebakm,nakliye,yetkinlikveeitim,kiiselkoruyucuekipman(KKE),acildurumhazrl,zelkorumavehijyenkonularnkapsar.
Bu Klavuz gereken durumlarda, mevcut ILO belgelerini referansalr.Kmr madenlerinde gvenlik ve salk(Cenevre,1986);yerindealkol ve uyuturucu bamll konularnn ynetimi (Cenevre, 1996); i salnn izlenmesi iin teknik ve etik klavuz (Cenevre, 1998);gvenlii sal ynetim sistemleri rehberleri (Cenevre, 2001);yeriortam faktrleri(Cenevre,2001);HIV/AIDS ve i dnyas(Cenevre,2001)balklbelgelerbureferanslararasndadr.Eklerde,isalnnizlenmesi,alma ortamnn gzetimi ve GS ynetim sistemi oluturulmaskonularndakiilgiliILObelgelerindenalnanbilgilerbulunmaktadr.Bubelgeler gncellendiinde, Klavuzun elektronik versiyonunda yaplanatardagnceldurumagredzenlenecektir.Aynzamandamaruziyetsnrlarhakkndabilgilerdebulunmaktadr.
ILOUygulamaKlavuzlarnnuygulamaya ynelik tavsiyekararlar,kamusektrvezelsektrde,ileilgilibellitehlikeler(rnein;kimyasallar,s, grlt, titreim gibi), faaliyet alanlar (rnein; inaat, ormanclk,madencilik gibi) veya ekipmanlarla ilgili olarak, gvenlik ve salkynetiminde sorumluluk tayan kiilerin kullanm iin dnlmtr.Uygulama Klavuzlarnn ulusal yasa veya ynetmelik ya da yerleikstandartlarnyerinegemesiamalanmamtr.Klavuzlar,ulusalyasaveynetmelikhkmlerineuygunolarak,lkeapndaveyakurumbaznda,
toplumsaldiyalogyoluyla,nlemevekorumaprogramlarnngelitirilmesiiinalanlarntmnerehberliketmekamacylahazrlanmtr.zelliklehkmet,kamuyetkilileri,iverenler,iilerveonlarnrgtlerineolduukadar,ilgilikurulularnynetimlerinevegvenlikvesalkkurullarnaynelinmitir.
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
31/365
3
Uygulama Klavuzlar ncelikle nleme ve koruma yntemlerine esastekil etmek zere hazrlanm olup, i gvenlii ve sal hususundaILOteknikstandartlarolarakdikkatealnr.Klavuzlar;zelliklealmaortam ve ii salnngzetimi; eitim vebilgilendirme; kayt tutmahususlarn ilgilendiren genel ilkeler ile zel konularda rehberlik ierir;yetkilimerciler,iverenler,iiler,imalatlarvetedarikileringrevverolleriile,danmaveibirliinielealr.
BuUygulamaKlavuzununkapsam,onunrehberliinikullanmayaynelenlkenin koullar ile, sz konusu iletmenin lei ve teknik imkanlarerevesindedeerlendirilmelidir.Bubalamda,gelimekteolanlkeleringereksinimleridedikkatealnmtr.
Giri
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
32/365
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
33/365
5
1. Genel hkmler
1.1. Tarihe
1.1.1. Yeraltkmrmadenciliitarihboyunca,igcnnsalkvegvenliiniilgilendirenkonulardaenyksekriskierenaktivitelerarasndayeralmtr.Yeniteknolojiler,bykyatrmlarveyetkilikiiler,iverenler,iilervetemsilcilerineyaplandevamleitimlersonucuonlarnsalkvegvenlikkonularndakidavranlarnndeimesiile,kmrmadenlerindeigvenliivesalkonularndanemlikalcgelimelersalanmtr.
Yinede,eerbelirlikritikkontrollerivedengeleriierenbirgvenlikailetehlikelerdeerlendirilipkontroledilmezsekazalar,salksorunlarvehastalklarolur.
1.1.2. Yeraltkmrmadenciliiendstrisi,hibirzamanbukadareitli ve dinamik olmamtr. Gemite olduu gibi bugn de endstrikmrle ynlendirilmektedir. Kmrn elektrik retiminde, uluslararasolarakenokkullanlanenerjikaynaolmasvegeneldeelikretimiiin temel bir girdi olmasndan dolay, birok lkenin ekonomisi iinbyknemtar.Kmrnnemini,retimindevetketiminde,zellikleAsyada,grlenbeklenmeyenbyklktekiartkantlamaktadr.Kmrendstrisindeki son gelimelerle, bu yndeki pozitif eilim daha fazlaglenmitir. Kmr svlatrma veya gazlatrma veya temiz kmrteknolojilerigibiteknolojilereolaneiliminartmas,kmreolantalebinsrmesinevegelimesinekatksalayacaktr.
1.1.3. Bazlkelerdeyasalartehliketanmlama,riskdeerlendirmevekontrolyaklamnnzerindedurur,dierlerindekuralcyaklamnekmakta,birbakasndaisesalkvegvenlikkonularndaulusalyasalarbulunmamaktadr.Yeraltkmrmadenciliikkveyabykiletmelertarafndan yaplmaktadr. Baz iletmelerin nemli i teknik kaynaklarasahipolmalarnakarlk,dierlerininbylekaynaklarkullanmaolanaklarbulunmamaktadr.
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
34/365
6
1.1.4. Bu uygulama klavuzundaki uygulamal neriler, yeraltkmrmadenlerinde salk ve gvenlii ilgilendiren konularda haklar,sorumluluklarvegrevleriolantmkiilerinkullanmasiinyaplmtr.
1.1.5. Bu klavuz, yeralt kmrmadenciliinde halen belirlenmiolantehlikelerinverisklerinounubelirtirfakatendstridekiveyabelirliilemlerdekideiikliklerbiroperasyonunriskprolinideitirebilir.Bunedenle,klavuzunhertehlikeyiveyariskikapsaddnlmemelidir.
1.1.6. KlavuzunamacMadenlerdeSalkveGvenlikSzlemesi,1995 (No.176) ve ona elik eden Tavsiye Kararnn, 1995 (No.183)ngrd kurallarn desteklenmesi iin uygulanabilir bir dokmanoluturmaktr. Klavuz yasal olarak balayc bir dokman deildir veulusal kanunlarn, ynetmeliklerin ve kabul edilmi standartlarn yerinialmasamalanmamtr.
1.1.7. Bu klavuzda geni aklamal kurallar olmasna karlk,kullanm yeni teknolojiler gelitirilmesini nlememeli veya yeraltkmrmadenciliiileuraanherkeseetkinkorumasalayan,alternatifnlemler alnmasnn veya daha iyi uygulamalar yaplmasnn nnegememelidir.
1.1.8. Uygulamaklavuzununkurallar,onunsalayacarehberliikullanmaydnenlkeninkoullar,yaplacakoperasyonunbyklve teknik olanaklar gz nnde bulundurularakdeerlendirilmelidir.Buyzden,gelimekteolanlkeleringereksinimleridedikkatealnmtr.
1.2. Amalar
1.2.1. Uygulamaklavuzuaadakihususlarakatkdabulunmaldr:(a) yeraltkmrmadenciliindekiiileri,iyerindekitehlikelerden korumakveileilgilikazalarvehastalklar,salkbozukluklarnve vakalarnlemekveyaazaltmak;
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
35/365
7
(b) iyerindeigvenliisal(GS)konularnnynetimini gelitirmeye,yardmetmekvekolaylatrmak;(c) yeraltkmrmadenlerindekmrretimindeGSyigelitirmekiin hkmetler,iverenler,iilerveonlarnkurululararasndaetkin danmaveibirliigelitirmek;
1.2.2. Uygulamaklavuzuaadakihususlardayardmcolmaldr:(a) yeraltkmrmadenlerindealaniilerin GS,refahlarvegenel almaortamnnkorunmasiintutarlulusalpolitikaveprensipler oluturmak,(b) yetkililerin,iverenlerin,iilerinvedierilgililerinGSkonularnda kendilerineaitolangrevvesorumluluklarngelitirmek,yerletirmek vearalarndayapsalibirliisalanmasiindzenlemeleryapmak;(c) bilgiveyeterliigelitirmek;(d) almakoullarngelitirmekamaciletutarlGSynetim sistemlerininuygulamavebtnlemesinidesteklemek.
1.2.3. Uygulama klavuzu iyerindeki tehlikelerle ilgili olarak,yetkilimercilerinilevveykmllkleri,iverenlerin,iilerinvediertmilgililerin,sorumluluk,grevvehaklarkonusundauygulamalnerilerbulundurur.zellikleaadakihususlarkapsar: (a) tehlikeverisklerinnlenmesiveazaltlmasiinyasal,idariveetkili erevelerininoluturulmas;(b) tehlikelerintanmlanmas,giderilmesi,enaltdzeyeindirilmesive kontroliinkullanlanmekanizmalarnamalar;(c) iileringvenlikvesalnailikinrisklerinvetehlikelerinve alnmasgereklinlemlerindeerlendirilmesi;
(d) iyeriortamveiilerinsalnngzetimi;(e) acildurumyntemleriveilkyardm;(f) iilerebilgiveeitimverilmesi;(g) ikazalarvemeslekhastalklarnnvetehlikelidurumlarnkayt edilmesi,bildirilmesiveizlenmesiiinbirsistemkurulmas.
Genel hkmler
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
36/365
8
1.3. Uygulama ve ama
1.3.1. Yeralt kmr madenciliindeki tm ilemlere uygulana-bilecek olan bu uygulama klavuzu, Ulusal yasa veya ynetmeliklerinkurallarileuyumluolarakaadabelirtilenkii,kurumvederneklereyolgstermelidir:(a) yasalveyadanmankonumundaolanve almalar yeralt kmr madenlerindealaniileringvenlik,salkverefahlarnetkileyen, tmhkmetyetkilileri,iiveiverenkurulularvesanayi kurumlarna;(b) kmrmadenleri ile ilgiliherdzeydekikiiler,rnein iverenler, iletmeleri kontrol eden kiiler, gvenlik ve salk konularndaki grevvesorumluluklarnagreiilerveyklenicilere.
1.3.2. Yeralt kmrmadenciliinde iilerin salkvegvenliinikoruyucubaznlemlerinuygulanmas,dorudanvedolaylolarakgenelevreyietkileyebilir.Builikiyetkililerveiverenlertarafndankendileriyleilgili, politika ve programlarn planlanmasnda ve uygulamasnda gznndebulundurulmaldr.
1.3.3. Bu uygulama klavuzunun kurallar, yrrlkteki yasalar,ynetmelikler veya kabul edilmi standartlarn yerine kullanlmak iinhazrlanmamtr.Yrrlktekidahaskkurallarnbuklavuzastnlolmaldr. Belirli bir GS konusunda ulusal yasa veya ynetmeliklerinbulunmamas durumunda, onaylanm ulusal ve uluslararas ilgili dierbelgelerinolduukadarbuklavuzunyolgstericiliinedebavurulmaldr.
1.3.4. Uygulama klavuzu, mesleki nitelikleri verme ve dl-lendirmeden sorumlu kurumlara ilikin referanslar bulundurur. Bukurumlarnmevcutprogramlarn,eitimveiyerindekisorumluluklarnbltrlmesiasndan,uygulamaklavuzununnerilerindagzdengeirmesitevikedilmelidir.
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
37/365
9
1.4. Dier ILO belgelerine atar
1.4.1. Bu klavuzun kapsamna giren, yeralt kmrmadenlerindeGS politikalar ve programlarnn, oluturulmasnda, uygulanmasndave gzden geirilmesinde yetkili merciler, iveren ve ii kurulular;Szlemeler, Tavsiye Kararlar, uygulama klavuzlar ve rehberlerde dahil olmak zere, dier ILO belgelerinin kurallarn gz nndebulundurmaldrlar.Szkonusubelgelerinlistesibuklavuzunsonundakikaynaklardaverilmitir.
Genel hkmler
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
38/365
10
2. Endstrinin zellikleri
2.1. Yeralt kmr madencilii
2.1.1. Kmr50kadarlkedeyeraltmadenlerinderetilmektedir.Yeraltkmrmadenleri;iyerikoullarnntmynleriiledevamlolarakizlendii bir ortamda, maharetli az saydaki igcnn kulland sonmodeluzaktankumandalaletlerleretimyaplaniletmelerden,eskidenkalmayntemlerlesalkszvegvenliksizkoullardaellekazyaplanvekmrnellekarlptandiletmelerekadardeiiklikgstermektedir.
2.1.2. Kmrekstraksiyonu, tanmasve ilenmesi, uygunolarakkontroledilmezse,kazahastalkvelmlesonulananbirdizisalkvegvenliktehlikelerineyolaabilir.Doalaydnlanmavehavalandrmannolmad yeralt kmr madenlerinde, iyerlerinin ekli ve boyutlardevamlolarakdeiir.
2.2. Mesleki tehlikeler
2.2.1. Yeralt kmr madenlerindeki ilemler, iilerin eitlitehlikelerle karlamalarna yol aabilir veya iyerindeki almalar vekoullarvakalara,kazalara,lmlere,salkbozukluklarnavehastalklaranedenolabilir.Bukonularileridekiblmlerdetartlmtr.
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
39/365
I. KISIM: ULUSAL EREVE
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
40/365
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
41/365
13
3. Genel grevler
3.1. birlii
3.1.1. Buklavuz, etkinbirgvenlikve salk sisteminin,yetkilimerci,iverenler,iilervetemsilcilerininibirliinigerektirdiinikabuleder. Klavuzun amalarna ulamasnn salanmas iin ilgili taraar,yapcbirtarzdaibirliiyapmaldr.
3.1.2. birlii yntemleri, yeralt kmr madenlerinden kmr
karlmassrasndakarlalabilecektehlikelerintanmlanmas,gvenlikve sala ilikin risklerin giderilmesi veya kontrol edilmesiyle ilgiliolmaldr.Buyntemleraadakihususlarkapsar:(a) iverenlersorumluluklarnyerinegetirirken,iilerve/veya temsilcileriilemmknolduukadaryaknibirliiyapmaldr;(b) iiler,iverentarafndankendilerineverilensorumluluklarnnyerine getirilmesinde,i arkadalarve iverenlerlemmknolduukadar yakn ibirlii yapmal ve belirlenmi olan btn yntem ve uygulamalarauymaldrve(c) kmrretimindebelirlibirtehlikelifaktrdolaysylaoluabilecek tehlikeveriskleringvenlikvesalaolanetkilerinindeerlendirilmesi iinreticilervetedarikiler,iverenlereeldeolanveistenilengerekli tmbilgilerisalamaldrlar.
3.2. Yetkili merci
3.2.1. Genel hkmler
3.2.1.1.Yetkilimerci,ulusalkoullarveuygulamalarvebuklavuzunkurallar dorultusunda ilgili en yetkili iveren ve ii kurulularnadanarak;(a) GSkonusundaulusalbirpolitikaplanlamalvebunusrdrmelive(b) yeraltkmrmadenlerindenkmrretimisrasnda,karlaabilecek
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
42/365
14
tehlikelerin tanmlanmas, risklerin giderilmesi ve kontrol edilmesi iin; mevcut yasal kurallar gncelletirme veya yenilerini yapma hususlarngznndebulundurmaldr.
3.2.1.2. verenler, iiler ve temsilcilerine danlmas ve bilgiyaylmasnn salanmas iin yasal hkmler; ynetmelikler, uygulamaklavuzlar,maruziyetlimitleriiermelidir.
3.2.1.3.Yetkilimerci,ilgiliILOSzlemelerininkurallarileuyumluolarak ve bu tr sistemlerin uluslararas uyum salamas gereini gznndebulundurarak;(a) salazararlolabilecekmaddelerisnandrmakiinkriterlerie- rensistemler;(b) birmaddenintehlikeliolupolmadnbelirlemekiinistenenenfor- masyonunuygunluunudeerlendireceksistemvekriterler;(c) maddeleri iaretlemeveetiketlemekoullar.Yeraltkmrmaden- ciliindekullanlanmaddelerbukoullaragreiaretlenmeliveeti-
ketlenmelidir.
(d) iverenler tarafndan alnan madde gvenlik formlarnda bulunan bilgilereilikinkriterlerve(e) yeralt kmr madenlerinde kmr retiminde kullanlan maki- neler,ekipman,ilemlerveoperasyonlarlailgiligvenlikynnden karlalabilecektehlikeleriveuygunriskkontrolyntemlerinibelir- leyicisistemvekriterlertespitetmelidir.
Yetkilimercibukriterlerivegereklilikleribelirleyecekkurallarkoymalfakat teknik grevleri ve laboratuvar deneylerini mutlaka stlenmesi
beklenmemelidir.
3.2.1.4.Yetkilimerci,yeterliveuygunbirdenetimsistemiyle,yukardabelirtilenpolitikalarlailgiliulusalyasaveyaynetmeliklerinuygulanmasnsalamaldr. Uygulama sistemi, sz konusu politikalara ilikin ulusalyasaveyaynetmeliklerinihlaledilmesidurumundauygulanmakzere,dzelticiyntemlerveyeterlicezalarbulundurmaldr.
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
43/365
15
3.2.1.5.Yetkilimerci,salkvegvenlikbakmndan(gerekeleriyle)doruluklarkantlanrsaaadabelirtilenhususlarnyerinegetirilmesinisalamaldr:(a) yeraltkmrmadenlerindetehlikelibelirliuygulamalarn, ilemlerinveyamaddelerinkullanmnyasaklamalveya snrlandrmaldrveya(b) buekildesnrlandrlmuygulamalarn,ilemlerinveya maddelerinkullanlmalarndanncebilgiverilmesiniveyetki istenmesinitalepetmelidirveya(c) gvenlikvesalknedenleriilebelirliilemleriuygulamalarna veyamaddelerikullanmalarnaizinverilmeyenyadakullanmalarna yalnzcaulusalyasaveyaynetmeliklerletayinedilenkoullar altndaizinverileniigruplarnbelirlemelidir.
3.2.1.6.Yetkilimerci,iverenveiilerinszkonusupolitikayailikinyasalsorumluluklarnyerinegetirmeleriiinrehberlikteminedilmesinisalamaldr.Yetkilimerci iverenlere, iilere ve onlarn temsilcilerineyardmteminetmelidir.
3.2.2. tetii
3.2.2.1.mfettileriulusalyasaveyaynetmeliklerlebelirlenenekildeaadabelirtilenhususlaryerinegetirmelidir:(a) yeraltkmrmadenlerindeilgilitmyasaveyaynetmelikleritatbik etmelidir;(b) periyodik olarak, iverenveii temsilcileri refakatindedenetimler yapmalveyeraltkmrmadenlerininilgilitmyasaveyaynetme-
liklereuymadurumlarnizlemeli;(c) iverenlere,iilereveonlarntemsilcilerineigvenliivesalna ilikinsorumluluklar,grevlerivehaklarkonularndayardmetmeli;(d) gvenliknlemlerinindahafazlagelitirilmesiveilerlemesiiingeri- bildirim salamakzere, birbirleri ilekarlatrlabilecekulusalve uluslararaskmrmadenleriiletmeleriningvenlikvesalklailgili koullarnveperformanslarnizlemelive
Genel grevler
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
44/365
16
(e) ulusalveiletmedzeyindekabuledilecekgvenlikkurallarnnvekriterlerinoluturulmasvegncelletirilmesiiintannmiiveiverenkurulularileibirliiyapmaldr.
3.2.2.2. mfettileriulusalyasaveyaynetmeliklerdebelirlendiiekildeaadabelirtilenhususlaryerinegetirmelidir:(a) yeralt kmrmadencilii ile ilgili gvenlik ve salk konularnn stesindengelmeli,desteksalayabilmelivenerilerdebulunabilmeli;(b) lmlvenemlikazalar,tehlikelidurumlarvemadenfelaketlerini aratrmayetkilerinesahipolmal;(c) denetimdetespitedilenhususlarvealnmasistenilendzelticinlem- lerhususunda;iveren,ilgiliiilervetemsilcileriyansra,salkve gvenlikkurullarndabilgilendirmeli;(d) hayatvesalilgilendirenacilvenemlitehlikelerolduunda,ii- leriuzaklatrmayetkisinesahipolmal;(e) mevcut GSynetim sisteminin ve GS ile ilgili elerin elverili, yeterliveetkinolupolmadklarnperiyodikolarakdenetlemeli;(f) salkvegvenlikgerekeleriylemadencilikaktiviteleriniaskyaal- maveyakstlamayetkisinesahipolmaldrlar.Askyaalmavekst- lamayayolaanhususlardzeltilenekadarbudurumdevametmelidir.
3.2.2.3. lgili tm gruplar i mfettilerinin yetkileri, haklar,yntemlerivesorumluluklarkonularndabilgilendirilmelidir.
3.3. verenlerin sorumluluklar ve haklar
3.3.1. veren, nleyici ve koruyucu tedbirler alrken risk
deerlendirmeyapmalveaadabelirtilennceliksrasnagre;(a) riskelimineedilmeli;(b) riskkaynandakontroledilmeli;(c) gvenlialmasistemlerininplanlanmasgibinlemlerleriskend- kdzeyeindirilmelive(d) bunlararamenriskkalrsa,alanlarnkoruyucuekipmankullanmas salanmal,makul,uygulanabilir,yaplabilirolan,iyiuygulamalar
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
45/365
17
ve gerekli gayretin gsterilmesine dikkat edilmelidir.
3.3.2. veren, kontrolnda bulunan yeralt kmr madenlerindegvenlikvesalklailgiliriskleriortadankaldrmakveyaendkdzeyeindirmek iin zellikle aada belirtilenler olmak zere, gerekli btnnlemlerialmaldr:(a) gvenlibir iletmevesalklbiralmaortamkoullarnntemin edilmesi iinmadenin, iletiimsistemidahilolmakzereelektrikli, mekanikvedierekipmanlarla,planlanm,kurulmuvedonatlm olmasnsalamaldr;(b) iilerin verilen grevleri kendilerinin ve bakalarnn gvenlik ve salklarn tehlikeye sokmadan yapabilecekleri ekilde madenin iletilmesi,altrlmas,bakmveiesonverilmesisalanmaldr;(c) insanlarnyaptklarinedeniylegireceklerisahalardakizemininsta- bilitesinikoruyucunlemleralnmaldr;(d) uygulanabilen durumlarda, yeraltndaki her iletmeden yeryzne ayrkyollarolanikiayrksalanmaldr;(e) iilerinmaruzkalabileceklerieitlitehlikeleribelirlemekvemaru- ziyetdzeylerinilmekiinalmaortamnnizlenmesi,deerlen- dirilmesivedzenlidenetimisalanmaldr;(f) girie izin verilen tmyer alt almalarnda yeterli havalandrma salanmaldr;(g) belirli tehlikelereduyarl tabakalarda, bir iletmeplan, gvenli bir almasistemiveiilerinkorunmasnsalayacakyntemlerhazr- lanmalveuygulanmaldr;(h) madeniletmesininzelliineuygunolarak,yangnvepatlamalarn balamasnveyaylmasnnleyici,tespitedicivebunlarlamcadele
edicinlemleralnmaldr;(i) iileringvenlikvesaliinciddibirtehlikeolmasdurumunda, ilemlerindurdurulmas ve iileringvenlibir yere sevk edilmesi salanmaldr;(j) yneticilerveyanezaretiler,herhangibirkiiningvenlikvesalkla ilgiliynetmeliklereveuygulamaklavuzlarnauymadnbelirledik- lerindehzladzelticinlemleralmaldrlar.Bumdahaleninbaarsz
Genel grevler
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
46/365
18
olmasdurumunda, sorunderhaldahayksekdzeydekiyneticiye aktarlmaldr.
3.3.3. veren beklenebilecek endstriyel ve doal felaketler iinhermadenehas,biracildurumeylemplanhazrlamaldr.
3.3.4. vereniilerinziksel,kimyasalveyabiyolojiktehlikeleremaruzkalmasdurumundaaadabelirtilenhususlarsalamaldr:(a) iileri;ileriileilgilitehlikeler,iinierdiirisklervealnabilecek nleyicivekoruyucuyntemlerkonularndaanlalabilirbirekilde bilgilendirmelidir;(b) butehlikeleremaruziyetnedeniilegrlebilecekriskleriortadankal- drmakveyaenaltdzeyeindirmekiingereklinlemlerialmaldr;(c) ktkoullaramaruzkalmagibi,kazariskiveyasalkhasarolutu- racakdurumlarakaryeterlikorumannbakaekildesalanamamas halinde;iverencretsizolarakiilereuygunkiiselkoruyucuekip- manvegereklikoruyucugiysileriulusalyasaveyaynetmeliklerde belirlenendierolanaklarsalamalvebunlarnbakmnstlenme- lidir;(d) kazaveyasalazararlbirfaktrnedeniileetkilenmiolaniilere, iyerindeilkyardmyaplmal,uygunbirekildeiyerindentanma- larveyeterlibirtbbitesiseulatrlmalarsalanmaldr.
3.3.5. veren aada belirtilen hususlarnn yerine getirilmesinisalamaldr:(a) iilerehibirmaliklfetyklemeksizin,gvenlikvesalkkonular- ndavegrevlendirildikleriilerleilgili,uyguneitimprogramlarve-
rilmesi,eitimlerintekrarlanmasveanlalabilirdirektierverilmesi;(b) madenin gvenli almasn salamak zere her vardiyada yeterli gzetimvekontrolyaplmas;(c) herhangibirzamanda,yeraltndakitmiilerinisimlerininyansra bulunabilecekleriyerlerindekesinolarakbilinebileceibirsistemku- rulmas;(d) btnkaza ve tehlikeli durumlarnaratrlmas ve uygundzeltici
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
47/365
19
nlemleralnmasve(e) yasaveynetmeliklerdebelirlendiizere,yetkilimerciyeverilmek zerekazalarvetehlikelidurumlarhakkndaraporhazrlanmas.
3.3.6. salnn genel prensiplerini esas alarakve ulusal yasaveyaynetmeliklerleuyumluolarak,iveren;madenleilgilimeslekisalksorunlarnamaruzkalaniilerinsalklarnndzenliolarakgzlenmesinisalamaldr.
3.3.7. Ayn madende iki veya daha fazla iverenin faaliyetgstermesidurumunda,madensahibiivereniileringvenlikvesalnilgilendiren tm nlemlerin yerine getirilmesi konusunda koordinasyon
salamaldr. Bu iveren gvenlikle ilgili ilemlerden birinci derecedesorumlu tutulacaktr ancak bu durum dier iverenleri kiisel olarakiileriningvenlikvesalnilgilendirentmnlemlerinuygulanmaskonusundakisorumluluklarndankurtarmaz.
3.3.8. Ulusalveyaokuluslubirveyadahafazlailetmeyesahipbiriveren,yeraltkmrmadenciliindegrlebilecekgvenlikvesalklailgilikazalarverisklerinnlenmesivekontrolnvebunlardankorunmanlemlerini,herhangibirayrmgzetmeksizintmiilereuygulanabilecekekildesalamaldr.
3.3.9. ok Uluslu letmeler ve Sosyal Politikaya likinPrensiplerinlDeklerasyonu(1997,Revizyon2000)ileuyumluolarak,okulusluiletmelerfaaliyetgsterdikleritmlkelerde,tesislerdekiiitemsilcilerine, talep edilirse, yetkilimercilere ve altklar lkelerdeki
ii ve iveren kurulularna, dier lkelerde, kendi yerel iletmelerinebenzeyeniletmelerde,yeraltkmrmadenciliindegvenlikvesalklailgiliuygulananstandartlarkonusundabilgivermelidirler.
3.4. ilerin haklar ve sorumluluklar
3.4.1. ileraadabelirtilenhaklarasahipolmaldrlar.
Genel grevler
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
48/365
20
(a) kazalar,tehlikelidurumlarvetehlikeleriivereneveyetkilimercilere bildirmek;(b) gvenlikvesalknedenleriilekaygduyulmasnayolaandurum- lardaiverenveyetkilimercitarafndandenetimvearatrmayaplma- snistemekvebunueldeetmek;(c) gvenlikveyasalklarnetkileyecek,iyerindenkaynaklanantehli- keleribilmekvebutehlikelerhakkndabilgiedinmek;(d) gvenlikveyasalklarileilgili,iverenveyetkilimercidebulunan, bilgilerialmak;(e) gvenlikvesalkiinciddibirtehlikeolutuunailikinhaklneden- lerinortayakmasdurumundamadendekiherhangibiryerdenuzak- lamak;(f) gvenlikvesalktemsilcilerinibirliktesemek.
3.4.2. Gvenlik ve salk temsilcileri aadaki haklara sahipolmaldr:(a) haklarnnkullanlmasndaiileritemsiletmek;(b) aadabelirtilenhususlaryerinegetirmek; (i) iyerindeiverenveyetkilimercilerinyaptdenetimvearatr- malarakatlmakve (ii) gvenlikvesalksorunlarnizlemekvearatrmak;(c) danmanlaravebamszuzmanlarabavurmak;(d) iverenle,belirlizamanlarda,gvenlikvesalkkonularndakipoliti- kalarveyntemleridekapsayacakgrmeleryapmak;(e) yetkilimerciyebavurmakve(f) kazalarvetehlikelidurumlarhakkndaseildikleriblgeileilgilibilgi
almak.
3.4.3. iler ve gvenlik ve salk temsilcileri, herhangibir fark gzetmeksizin veya herhangi bir ksas olmakszn haklarnkullanabilmelidir. 3.4.4. iler eitimlerine gre aada belirtilen grevleri yerinegetirmelidir:(a) tavsiyeedilengvenlikvesalknlemlerineuymal;
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
49/365
21
(b) kendilerininvehareketlerindenveyaitekiihmallerindenetkilenebi- lecekdierkiileringvenlikvesalklariinbuamalaonlaraveril- miolankoruyucugiysilerin,tesislerinveekipmanlarnuygunbakm vekullanmlarhususundagerekendikkatigstermeli;(c) kendilerinin veya kendileri ile gerektii gibi ilgilenemiyecek dier kiilerin,gvenlikvesalklar iin tehlikeoluturabileceineinan- dklardurumlarhemenenyaknnezaretilerebildirmelive(d) ivereneverilmiolangrevvesorumluluklarnyerinegetirilmesini salamakzereiverenleibirliiyapmaldr.
3.5. Tedarikilerin, imalatlarn ve planlamaclarn genelsorumluluklar
3.5.1. Yeralt kmr madenlerinde kullanlan makine, ekipmanveyamaddeleriplanlayan,imaleden,ithaleden,teminedenveyatransferiniyapanlarlailgiliolarakaadabelirtilennlemlerinalnmassalanmaldr:(a) makineveekipmannveyamaddelerindorukullanlmalardurumun- da,kullanclarngvenlikvesalklariinbirtehlikeoluturmamas
ve
(b) aadabelirtilenbilgilereulalmasteminedilmelidir: (i) szkonusukiilerinmakinevealetlerindoruyerletirilmesive kullanlmasvemaddelerindorukullanlmaskonularndaki istekleriyleilgilibilgilere; (ii) makinevealetlerinoluturabilecekleritehlikelerevezararlmad- delerin, ziksel faktrlerin veya rnlerin tehlikeli zellikle- rineilikinbilgilereve (iii) rnlernedeniileolutuubelirlenentehlikelerinneekildeyok
edileceiveyakontroledileceikonusundakibilgilere.
3.6. Yklenicilerin genel sorumluluklar ve haklar
3.6.1. Ykleniciler bulunduklar yerdeki yeralt kmr maden-lerindeyaplmolandzenlemelereuymaldrlar,yleki:(a) yklenicilerindeerlendirmeveseilmesindekullanlanyntemlere
Genel grevler
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
50/365
22
GSkriterleridahiledilmelidir;(b) iebalamadannce,ykleniciilemadendeeitlidzeylerdekig- revlilerarasnda;tanmlanantehlikelerekartedbirlerilerisklerigi- dermekvekontroletmekiinalnacaknlemleriierenvedevamllk gsterenetkinbiriletiimveibirliikurulmaldr;(c) yklenicininaltrdiilerin,madendealtklarsradauradk- larikazalar,hastalklar,salklailgilibozukluklarvekarlatklar olaylarnraporedilmesikonusundadzenlemeleryaplmaldr;(d) iebalamadanncevegerekmesidurumundaalmalarnilerlemesi srasnda,yklenicilerevealtrdklariilereiyerindekigvenlik ve salkla ilgili tehlikelerin farknda olmalarn salayc eitim programuygulanmaldr;(e) yklenicilerinbulunduklaryerdeyaptklaralmalarnGSynn- denolanperformansdzenliolarakizlenmelidir;(f) yklenici/lerinbulunduklaryerdekiGSileilgiliyntemlereved- zenlemelereuymassalanmaldr.
3.6.2. Yklenicilerlealrken,grevverentarafaadabelirtilenhususlarauyulmasnsalamaldr:(a) yklenicilerinaltrdiilere,iletmedekiiilerleayndzeyde gvenlikveeitimuygulanmaldr;(b) gerekendurumlarda,yalnzcauygunekildekaytolmuveyagerekli belgeleribulunduranyklenicileraltrlmaldrve(c) yklenicilerleyaplankontratlarda,mevzuatamalgvenlikvesa- lklailgilihkmleryansrabunlarauyulmamasdurumundaverile- cek cezalar ve yaptrmlardabelirtilmelidir.Kontratlarda,ciddi bir kazaolmasnnbeklendiidurumlarda;iidurdurmavegereklinlem-
leralnanakadarilemleriaskyaalmayetkilerininiverentarafndan, grevlendirilennezaretilereverildiibelirtilmelidir.
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
51/365
23
4. gvenlii ve sal ynetim sistemleri; ileilgili kazalar ve hastalklar, salk bozukluklarn
ve vakalar rapor etme, kaydetme ve bildirme;i sal hizmetleri
4.1. Giri
4.1.1. Bu metinde tekrarlanmas ok uzun olacak olan, mevcutILO belgelerinde yeralt kmr madenlerinde GS ile ilgili sayszbakaprensipler bulunmaktadr.Bunlar; igvenlii ve sal ynetimsistemlerini; ile ilgili kazalar, hastalklar, salk bozukluklarn vevakalar rapor etme, kaydetme, bildirme ve i sal hizmetleri ileilikilidir.DierilgilibelgelerKaynakadagsterilmiveEkI,II,IIIveIVde zet olarak verilmitir. Bubelgeler zaman zamangncelletirilir.Klavuzuuygulayanlargncelletirilmibasklarnbulmaldrlar.
4.2. GS ynetim sistemleri
4.2.1. Yeraltkmrmadenlerindealmakoullarnndzeltilmesisistematik bir yaklamla olmaldr. Kabul edilebilir ve evreye duyarlGS koullarna ulalmas gz nnde bulundurularak, srekli gzdengeirme, planlama, uygulama, deerlendirme yaplmas iin kalcyaplarnoluturulmasgereklidir.BuGSynetimsistemleriuygulanarakyaplmaldr. Sistemler, iletmelere has, onlarn byklklerine veaktivitelerininzelliklerineuygunolmaldr.Sistemlerin,ulusalveiletmedzeyindekiplanlamaveuygulamalar,ILO gvenlii ve sal ynetim
sistemleri rehberleri (ILO-OSH, 2001)tarafndanynlendirilmelidir.(http://www.ilo.org/public/english/protection/safework/cops/english/download/e000013.pdf).
4.2.2. GS ynetim sistemi tipik olarak balca aada belirtilentemelhususlariermelidir:(a) GSpolitikas;
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
52/365
24
(b) iverenrgtiingereklikoullar,rnein;gvenirliin,sorumlulu- un,yetkinlikveeitimin,belgeleme,iletiimveenformasyonuntes- pitedilmesi;(c) iilerinkatlm;(d) tehlike ve risk deerlendirilmesi ve GS aktivitelerinin planlamas, uygulamasve(e) GSperformansnnveilerlemeiinyaplanlarndeerlendirilmesi.
4.3. le ilgili kazalarn ve hastalklarn, salk bozukluklar vevakalarn rapor edilmesi, kaydedilmesi ve bildirilmesi
4.3.1. leilgilibtnciddikazalar,hastalklar,salkbozukluklarnvevakalar yetkilimercilere, sz konusumerciler tarafndan belirtildiigibizamanndabildirmekivereninsorumluluuolmaldr.
4.3.2. Ayn ekilde, ile ilgili kazalarn ve hastalklarn, salkbozukluklar ve vakalarn (bunlarn ifade ettikleri anlamlar iin Szlkblmnebaknz),raporedilmesi,kaydedilmesivebildirilmesiyleilgilisistemlerin tespitedilmesi, gzden geirilmesi veuygulamasndayetkilimerci; Kazalarnn Tazminat Szlemesi 1964 (No.121) ve 1980dedzeltilmiolanI.Listesi,SalveGvenliiSzlemesine1981(No.155)ilikin2002tarihliILOProtokolu,MeslekHastalklarListesiTavsiyeKarar 2002 (No.194) ve ILOnun kazalar ve meslek hastalklarnnkaydedilmesi ve bildirilmesi uygulama klavuzunu (1996) gz nnealmaldr.
4.3.3. le ilgili kazalarn ve hastalklarn, salk bozukluklar ve
vakalarnraporedilmesi,kaydedilmesi,bildirilmesivearatrmas,tepkiselbirizlemeiintemeldirveaadabelirtilenhususlarkapsamaldr:(a) tesisdzeyindekiveulusaldzeydekiikazalarvemeslekhastalklar konusundagvenilirbilgilerteminetmeli;(b) yeraltkmrmadenciliiaktivitelerindenkaynaklananbalcaig- venliivesalproblemleritespitedilmeli;(c) eylemlerdekincelikbelirlenmeli;
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
53/365
25
(d) ikazalarvemeslekhastalklarnnstesindengelmekiinetkinyn- temlergelitirilmeli;(e) tatminedicidzeydegvenlikvesalksalayabilmekiinalnann- lemlerinetkinliiizlenmelidir.
4.4. sal hizmetleri
4.4.1. Sal Hizmetleri Szlemesi, 1985 (No. 161) veTavsiyeKarar,1985(No.171)ileuyumluolarak,isalhizmetlerininoluturulmasiinyetkilimerciaadabelirtildiizere;(a) kanunlarveyatzkler;(b) topluszlemelerleyadailgiliiverenveiilerin,bakabirekilde grbirliioluturmalaryla;(c) iveren ve ilgili ii kurulularnn temsilcilerine danarak, yetkili mercitarafndanonaylanan,herhangibirbakaekildehkmlerkoy- maldr.
gvenlii ve sal ynetim sistemleri
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
54/365
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
55/365
II. KISIM: TEHLKE TANIMLAMA VE RSKELE ALMA YNTEMLER
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
56/365
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
57/365
29
5. nleme ve koruma
5.1. Endstriye zel gvenlik ve salk tehlikeleri
5.1.1. Kmr madencilerinin salk ve gvenlik ynndenkarlatklarriskleraadabelirtilenlerikapsarfakatyalnzcabunlarlasnrldeildir:(a) madenpatlamalar;(b) madenyangnlar;(c) madentavan,arnveyanlarnn(kenarlarnn)kmesi;
(d) solunabilen kmr madeni tozunun, solunum yoluyla vcuda gir- mesinin yol at i gremez hale getirici veya ldrc akcier hastalklar;(e) grltnedeniileoluaniitmekayplar;(f) madencinin, makineler arasnda veya kapal alanlarda makine ve kmrarasndaezilmesi;(g) ok,yanmaveelektrikarpmasndandolaylm;(h) kmr kesmesi srasnda patlayabilecek olan metan gaz tutuma-
lar;(i) eskiden allm madenler veya faylar dolaysyla oluabilecek tehlikeli gazlar, su veya serbestce akan dier malzeme basmalar;(j) arbasnaltndakaya,kmrveyerdensalnangazpatlamalar;(k) patlayclarn zamanndan nce veya uygun olmayan atelemesi;(l) madenlerde kullanlan zararl kimyasallara ve zararl faktrlere
maruz kalma.
5.1.2. Aada belirtilen durumlar dahil olmak zere, kmrmadenlerinde grlen pek ok tehlike kaza, hastalk veya lmlesonulanabilir:(a) kayma,tkezlemevedmeler;(b) maddelerintanmas;(c) koruyucusuolmayanmakineler;(d) yksektendmeler;(e) aryksekdereceler/scaklk;
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
58/365
30
(f) titreim;(g) ergonomi;(h) otomasyonveuzaktankumandalilemler;(i) yetersizdenetimvenleme;(j) yetersizilkyardm,tbbibakm,acildurumyardmve(k) yetersizeitim.
5.2. Tehlike tanmlama, risk deerlendirme ve kontrol
5.2.1. Genel ilkeler
5.2.1.1. veren, iiler ve temsilcilerine danarak gvenlik vesal etkileyen tehlikeleri tanmlamak ve riskleri deerlendirmek iinelverilibirsistemesahipolmalve,makuluygulanabilir,yaplabilirolan,iyiuygulamalar,gereklizeningsterilmesinigznndebulundurarakkontrolyntemlerininuygulanmasndaaadabelirtilennceliksrasnagrehareketetmelidir.(a) riskiortadankaldrmak;(b) yerine koyma (ikame etme) veyamhendislik kontrolleri gibi yol- larlariskikaynandakontroletmek;(c) gvenli alma sistemlerinin planlamasn da kapsayan alma- larlariskienaltdzeyeindirmek;(d) bu nlemlerekarn riskin devametmesi durumunda, kiisel koru- yucuekipman(KKE)kullanmnteminetmek.
5.2.1.2. Yukarda belirtilenhususlarn etkin olabilmesiiiniverenyaynlanm yntemler tespit etmek, uygulamak ve srdrmek yoluyla
aadakilerinyaplmasnsalamaldr(a) tehliketanmlama;(b) riskdeerlendirme;(c) risklerinkontrolve(d) bu aktivitelerin etkinliini izleyip deerlendiren bir yntem uygu- lamas.
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
59/365
31
5.2.2. Tehlike tanmlama
5.2.2.1. yerindeki tehlikelerin tanmlanmasnda aadabelirtilenhususlargznnealnmaldr:(a) kaza ve hastalklara artma potansiyeli veren durumlar, olaylar veyakoullarnbirarayagelmesi;(b) faaliyet, rn ve hizmetle ilgili olarak ortaya kabilecek kaza ve hastalnzellii;(c) eskidenolmukazalar,olaylarveyahastalklar;(d) iinorganizeedildii,idareedildiiveyrtldekilvebuhu- suslarlailgilideiiklikler;(e) iyerlerinin, alma ekillerinin, malzemelerin, tehizat ve ekip- mannplanlanmas;(f) malzemelerin, iyerlerinin, tehizat ve ekipmanlarn; yapm, yer- letirilmesi,ileyii,idaresiveeldenkarlmas;(g) malvehizmetalm;(h) tehizat, ekipman, hizmetler ve igc ile ilgili, yklenicilerin sorumluluklarnbelirleyenszlemeyaplmas;(i) tehizat ve ekipmann denetimi, bakm, denenmesi, tamiri ve ye-
nilenmesi.
5.2.3. Risk deerlendirme
5.2.3.1. Tanmlananhertehlikeninoluturabileceikazaveyahastalkrisk dzeyininbelirlenmesinde, kontrol amac ile risk deerlendirmelerikullanlr.Btnrisklerdeerlendirilmelivebelirlenenriskdzeyitemelalnarak kontrol ncelikleri kararlatrlmaldr. Belirlenen risk dzeyi
ykseldikekontrolnceliiartar.
5.2.3.2. Risk deerlendirmeleri tanmlanan tehlikeden dolaygrlebilecekkazaveyahastalkolaslnveciddiyetinidikkatealmaldr.Riskdeerlendirmeamacilesaptanmbirokyntemveteknikvardr.
nleme ve koruma
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
60/365
32
5.2.4. Risk kontrol
5.2.4.1. Belirli bir tehlike veya tehlike maruziyeti kaldrlmadka,byle bir tehlike ile ilikisi olan risk hi bir zaman tam olarakuzaklatrlamaz.
5.2.4.2.veren,gvenlikvesalkiinnemlibirriskoluturabilenveyaoluturabilecekolanfaaliyetler,rnlervehizmetlerinynetiminivekontrolnplanlamaldr.
5.2.5. Deerlendirme
5.2.5.1.Tehlike tanmlama, risk deerlendirme ve kontrol yntemiyaynlanm bir deerlendirmeye bal olmal, gerektiinde dzeltmeleryaplmal,dolaysylasreklibirilemolmaldr.
5.2.5.2. Tehlike tanmlama, risk deerlendirme ve kontroldeerlendirmeleriyaplrken,teknolojivebilgibakmndanolanilerlemelerveulusalveuluslararasdeneyimlerdikkatealnmaldr.
5.2.6. Uygulama rnekleri
5.2.6.1. 6.Blmbumetodolojinin,bazziksel,kimyasal,gvenlikve ergonomik tehlikelerle ilgili olarak nasl uygulanabilecei ile ilgilispesikrnekleriermektedir.
5.2.6.2. Tehliketanmlama,riskdeerlendirmevekontrolilemlerinintamolarakuygulanmas,kabuledilebilengvenlikvesalksonularna
yolaacandan,yeraltkmrmadenininileyiiileilgilidikkatealnmasgerekendahafazlahususlarolacaktr.SzkonusuhususlarbuklavuzunIII.Ksmndaelealnmtr.
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
61/365
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
62/365
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
63/365
III. KISIM: GVENL YER ALTI KMRMADENCL FAALYETLERYLE
LGL HKMLER
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
64/365
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
65/365
37
6. Genel fziksel, kimyasal, ergonomik vegvenlikle ilgili tehlikeler
Bublm,ulusalyasa,ynetmelikvestandartlarda,genelziksel,kimyasal, gvenlik ve ergonomik tehlikelere ilikin kural bulunmamasveya etkin olmayan ve gnn koullarna uymayan kurallar bulunmashalinde rehberlik salar.Bublmdezetlenenvetehlike tanmlamaveriskdeerlendirmevekontrolyntemlerineilikinbazreferanslarierenhkmler,doruuygulananbutrbiryntemilebirliktekullanlmaldr.
Aada belirtilen hkmler gvenli yeralt kmr madenciliialmalariinbirrehberniteliindedir.
6.1. Fiziksel Tehlikeler
6.1.1. Grlt
6.1.1.1. Tehlike tanmlama
6.1.1.1.1. Gvenliolduubelirlenendzeyinzerindekigrltyemaruzkalmak,grltnedeniileoluaniitmekaybnayolaabilir.Yksekdzeydegrlt,aynzamandailetiimidebozabilirvesiniryorgunluklarileberaberikazalarnnartmariskiilesonulanabilir.
Kmrmadenlerindeiilerin,malzemevemateryallerinnaklivemadendeki havahacmininhareketettirilmesi iinkmrnvekayalarndelinmesi, kesilmesi,yklenmeve tanmas ilemlerinde kullanlanher
trlmakinevealetingrltsnemaruzkaldklarkapalyerlervardr.
6.1.1.2. Risk deerlendirme 6.1.1.2.1. Grltdzeyive/veyamaruziyetsresiyetkilimerciveyaonaylanmdierstandartlarlatespitedilensnramamaldr.Ulusalyasa veya ynetmelikler, kabul edilen uluslararas bulgulara dayanarakkmrmadenlerinde izin verilen grltdzeyineaitbelirli standartlar
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
66/365
38
tespitetmelidir.Riskdeerlendirmesinde,uygunolduulde,aadakinoktalardikkatealnmaldr:(a) iitmebozukluutehlikesi;(b) gvenlikiintemelolaniletiimiengellemedzeyive(c) zihinselvezikseliykneveiitselolmayandiertehlikeveya etkilerebalsiniryorgunluuriski.
6.1.1.2.2.Grltnniilerzerindekizararletkilerininlemekiiniverenleraadakihususlaryerinegetirmelidirler:(a) grltkaynaklarvemaruziyetartnayolaanilertespitetmeli;(b) maruziyet snrlar ve uygulanacak dier standartlar konusunda yetkilimercininve/veyaisalkurullarnnnerilerialmal;(c) madende kullanlan yntemler ve aletlerin yol amas beklenen grlthususundatedarikilerinnerilerinialmalve(d) eernerieksikveyakukuluiseyrrlktekiulusalveuluslararas standartlarveynetmeliklerleuyumluolarakuzmanprofesyoneller tarafndanlmleryaplmasnsalamaldrlar.
6.1.1.2.3. Grlt lmleri aadaki amalar iin kullanl-maldr:(a) yetkilimercitarafndanveyauygulanacakuluslararasonaylanm standartlarlasaptandekilde,iilerinetkilenmedzeyinivesre- sinibelirlemekvebunumaruziyetsnrlarilekarlatrmak;(b) grlt kaynaklarn vemaruzkalan iileri saptamak ve tanm- lamak;(c) riskalanlarnnbelirlenmesiiinbirgrltharitaskarmak;(d) mhendislikyntemleriylegrltnnnlemevekontrolilebir- liktedieruygunnlemlerveonlarnetkinbirekildeuygulanmas konularnaolangereksinimideerlendirmekve(e) mevcutgrltkontrolvenlemeyntemlerininetkinliinideer-
lendirmek.
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
67/365
39
6.1.1.3. Kontrol yntemleri
6.1.1.3.1. Genel bak
6.1.1.3.1.1.veren alma ortamndaki grltye maruz kalmadeerlendirmelerini temel alarak, tehlike ve riski gidermek veya onuuygulanabilecektmyntemlerikullanarakgetirilebilecekenaltdzeyegetirmekiingrltnlemeprogramtespitetmelidir.verenherhangibirnoksanltespitetmekvedzeltmekiinteknikveidarikontrollerinetkinliinigzdengeirmelidir.Eerbirmadenciningrltyemaruziyetiizinverilebilendzeyigeerse,iverenmadenciningrltyemaruziyetiniizinverilebilirdzeyegetirmekiinuygulanabilecektmteknikveidarikontrollerikullanmalvemadenciyiiitmekorumaprogramnaalmaldr.Szkonusuprogramaadabelirtilenhususlariermelidir:(a) odyometriktestleriyaplmas;(b) iitmekaybkonusundabilgilendirmeveeitimverilmesi;(c) etkinbiriitmekorumaprogramsalanmas;(d) sreklimaruziyetibelirlemekiindahafazlagrltlmyapl- mas;(e) yksekderecedemaruziyeteyolaangrltdzeyleriniazaltmak iinuygulananyntemlerinvekontrollerindevamlincelenmesi.
6.1.1.3.2. i salnn gzetimi, eitim ve bilgilendirme
6.1.1.3.2.1.Meslekistandartlarnzerindegrltdzeyinemaruzkalabilecekiileredzenliolarakodyometriktestleruygulanmaldr.
6.1.1.3.2.2.verenleryksekdzeydegrltyemaruzkalabilecekiilerin;(a) kulakkoruyucularnnetkinkullanm;(b) farkettikleriyeniveallmamgrltkaynaklarnbelirlemekve bildirmekve(c) odyometrikincelemelerinfonksiyonukonularndaeitimgrme- lerinisalamaldrlar.
Genel fziksel, kimyasal, ergonomik ve gvenlikle ilgili tehlikeler
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
68/365
40
6.1.1.3.2.3.verenlergrltlortamdaalaniilerin;(a) kendilerineaitodyometriktestsonular;(b) grltnedeniyleiitmekaybnayolaanfaktrlervebunlarnolu- turduuetkilerinzelliklegeniilerzerindeki,iitselolmayan etkilerivesosyalsonular;(c) gereklinlemler,zellikleiilerinmdahelesinigerektirenvekulak koruyucularnnkullanmileilgiliolanlar;(d) grltlbirortamniileringenelgvenliklerizerindeoluturabi- leceietkilerive(e) yksekdzeydegrltyemaruziyetinzararletkilerininbelirtileri konularndabilgisahibiolmalarnsalamaldrlar.
6.1.1.3.3. Tehlike kontrol yntemleri
6.1.1.3.3.1.Yeniilemlerveekipmanlarkullanldnda,iverenleruygulanabildiitakdirdeaadakihususlarsalamaldrlar;(a) satnalmakouluolarakiverenler,retimleilgilizelliklerinyansra ileminveekipmanndkdzeydegrltoluturmasndabelirt-
melidirler ve
(b) iyerininyerleimi,iileringrltmaruziyetinienaltdzeyeindi- recekekildedzenlenmelidir.
6.1.1.3.3.2.Uygulanan ilemler ve kullanlan aletler gz nnealnarak, iveren ncelikle grltl ilemin gerekli olup olmadnveya ilemin grlt oluumuna nedenolmadan bakabir yolla yaplpyaplamayacan deerlendirmelidir. Grltl ilemin tm olarakuygulamadan kaldrlamazsa, iverenler grltye yol aan blmlerindahasessizalternatierledeitirilmesinideerlendirmelidirler.
6.1.1.3.3.3.Eer grltl ilem veya alet tam olarak ortadankaldrlamazsa,herbirkaynakbirbirindenayrlmalvesesbasndzeyine,her birinin greceli katklar belirlenmelidir. Grlt nedenleri veyakaynaklar belirlendikten sonra, grlt kontrol ileminde ilk basamak
Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
69/365
41
onu kaynanda kontrol etmeye almaktr. Bu tr nlemler titreimiazaltmaktadaetkinolabilir.
6.1.1.3.3.4.Kaynaktayaplannlemevekontrolmaruziyetiyeterliderecede azaltmazsa, bundan sonraki adm olarak grlt kaynannkapatlmas dnlmelidir. Kapatma sistemlerinin dzenlenmesindesistemin akustik ve retim ynnden tatmin edici olmas isteniyorsa,iilerineriimivehavalanmadurumudadahilolmakzereeitlifaktrlergznndebulundurulmaldr.Kapatmasistemleri,onaylanmuluslararasstandartlarveyasalarlauyumluolarakkullanctarafndanbelirtilenistekvegereksinimlerletutarlolarakplanlanmalveimaledimelidir.
6.1.1.3.3.5.Eer grlt kayna kapatlamyorsa, risk altndakiiiyi dorudan sesin getii yolda oluan grltnn tehlikesindenkorumakiiniverenler,sesiengelleyanbirsiperkullanarakveyaiiiinbir siper oluturarak, ses geii iin aternatif yol oluturma seeneinidnmelidirler. Engeller onaylanm uluslararas standartlarla uyumluolarakvekullanctarafndanbelirtilenistekvegereksinimlergznndebulundurarakplanlanmalveimaledilmelidir.
6.1.1.3.3.6.Grltykaynandaazaltmannveyayolunukeserekdurdurmanniilerinmaruziyetiniyeterliderecedeazaltmaddurumlar-da,aadabelirtilensonseenekleruygulanmaldr:(a) iilerinhareketlerinisbetenkkbiralanlasnrlolduundabu tralmalariinakustikbirkabinveyabarnakkurulmal;(b) uygunorganizasyonyntemleriile,iileringrltlortamda geirdiklerizamanenksasreyeindirilmeli;(c) kulakkoruyucularteminedilmelive(d) odyometriktestleryaplmaldr.
Genel fziksel, kimyasal, ergonomik ve gvenlikle ilgili tehlikeler
8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik
70/365
42
6.1.2. Titreim6.1.2.1. Tehlike tanmlama
6.1.2.1.1 ilerin tehlikeli titreime maruz kalmalar balcaaadakiekillerdeolur:(a) tmvcuttitreimi,nakilsrasndaveyatitreimeyolaanends- triyelmakinelerinyaknndaalrkenolduugibititreimolanbir yzeydedurulmasylaoluurveya(b) ellegeentitreim,eitliilemlersrasndatitreimlealanalet- lerinveyaparalarnelleveyaparmaklarlatutulmasveyaitilmesi sonucundaelleryoluylavcudagirer.
6.1.2.1.2. Maruziyet limitleri yrrlkteki uluslararas bilgi veverilere gre tespit edilmelidir. Ek IV, Blm 7de daha ileri derecedeayrntlbilgilereulalabilir.
6.1.2.2. Risk deerlenirme
6.1.2.2.1.Eeriilerskolarakellegeentitreimeveyatmvcuttitreiminemaruzkalrlarsavemaruziyetbelliadmlarlagideril
Recommended