ธรรมนูญครอบครัว

ธรรมนญครอบครว

พลเอก เอกชย ศรวลาศ

ผอ านวยการส านกสนตวธและธรรมาภบาล สถาบนพระปกเกลา

หวขอทนาสนใจ ธรกจครอบครว

ปญหาตางๆ ทพบบอยในธรกจครอบครว

10 หลมพรางทธรกจครอบครวมกจะมองขาม

การก ากบดแลกจการธรกจครอบครวทด

ธรรมนญครอบครวคออะไร

กรณตวอยางธรกจครอบครวทย งยน

ทางออกของหลมพรางตางๆ ทกอใหเกดความขดแยง

ตนทนของครอบครว

ธรกจครอบครว (Family Business)

• ผเชยวชาญทเขยนหนงสอดานธรกจครอบครว คอ Ward (2005) ไดใหความหมาย ไววา "ธรกจครอบครวเปนกจการทมการสงผานจากรนสรนอยางม การจดการ และการควบคม มววฒนาการของครอบครวเปนสงก าหนด ความซบซอนและการเตบโตของธรกจครอบครว"

• ธรกจครอบครวนนมบทบาททซอนทบกน ตางจากธรกจทวไป คอ มทงบทบาทของความเปนเจาของ บทบาทของ สมาชกครอบครว และบทบาทดานการบรหารธรกจ

ความเปนเจาของ

(Ownership)

ธรกจ

(Business)

ครอบครว

(Family)

ขอมลสถตทชวา ธรกจครอบครวเปนก าลงส าคญของธรกจทวโลก และมสวนส าคญตอการเตบโตของเศรษฐกจ

• ปรมาณของธรกจครอบครวในกลมประเทศยโรป มธรกจครอบครวถง 80-90% ของธรกจทมอย

• ในสวนของเอเชย ขอมลจากบรษท ไพรซวอเตอรเฮาส ในป 2012 ชวา ประมาณ 70-80 % ของธรกจในเอเชยเตบโตมาจากธรกจครอบครว

• ในประเทศไทยธรกจสวนใหญมากกวา 90% ของจดพ มาจากธรกจครอบครว

• ขอมลของมลนธสถาบนอนาคตไทยศกษา ระบวารอยละ 80 ของธรกจในประเทศ ไทยเปนธรกจครอบครว และการประเมนของไอโอดพบวารอยละ 33 ของบรษท จดทะเบยนในกลม SET100 เปนธรกจครอบครว

(ทมา: Reuters, Nov 3, 2011 http://www.reuters.com/article/2011/11/03/india-familybusiness-idUSL4E7M31UV20111103)

ขอมลสถตทชวา ธรกจครอบครวเปนก าลงส าคญของธรกจทวโลก และมสวนส าคญตอการเตบโตของเศรษฐกจ

• จากรายงานของเครดตสวส (Credit Suisse) ธนาคารใหญในสวสเซอรแลนด ธรกจครอบครวของชาวอนเดยมสดสวน 67% ของบรษทจดทะเบยนทงหมด ในเอเชย โดยมมลคารวมมากกวา 50 ลานเหรยญสหรฐ

• ตวอยางบรษทดงๆ ทวโลกทเปนธรกจครอบครว เชน

ระบบในธรกจครอบครวทมผลกระทบซงกน ธรกจตองค านงถงระบบทแตกตางแตมความสมพนธกนทประกอบกนอยในธรกจครอบครว ซงในแตละระบบม

ความจ าเปนตองพจารณาและดแลเพอสรางผลลพธในภาพรวมใหมากทสด แนวทางนสามารถท าใหเรามกระบวนการทครอบคลมในการรบมอและแกปญหาเพอบรรลถงเปาหมายของผใชบรการจากธรกจ

ความเปนเจาของ/ระบบการควบคม

ระบบธรกจระบบครอบครว

- ภารกจและเปาหมาย- ดานกฎหมาย- การกระจายความเปนเจาของ- คณะกรรมการบรษท- ขอตกลงของผถอหน

- บทบาทความสมพนธ- รปแบบวฒนธรรม/คานยม- การตดสนใจ- การสอสารและการจดการ ความขดแยง

- ภารกจ- กลยทธ - โครงสราง-เทคโนโลย- วฒนธรรม- ระบบ (เชนผลตอบแทนและขอมล)

- กระบวนการ (เชนการสอสาร การตดสนใจ)

ปญหาตางๆ ทพบบอยในธรกจครอบครว ความคดตางระหวางคนรนเกากบคนรนใหม การสอสารระหวางสมาชกในครอบครวนอย การขาดการแลกเปลยนขอมลระหวางสมาชกในครอบครว ระบบ Seniority (ทคนอายนอยตองเปนรองคนทอายมากกวาเสมอ) คานยมทใหเพศชายขนมาเปนผสบทอดธรกจ การขาดความชดเจนในเรองของบญช เงนกองกลางกงสทสมาชกในครอบครว สามารถน าออกไปใชไดโดยไมตองมหลกฐานการเบกจาย ปญหาเรองการสบทอดกจการ ความคดทแตกกนระหวางพอ แม ลก ปญหาความไมปรองดองของพนอง ฯลฯ

ประเดนเกยวกบการอยรอดของธรกจครอบครว จากผลการศกษาของมหาวทยาลยหอการคาไทย พบวา อตราการอยรอดของธรกจครอบครวจนถง

เจนเนอเรชนท 4 จาก 100% จะเหลอเพยง 3% เทานน

ยงมผลการศกษาชใหเหนวา มธรกจครอบครวเพยงไมถง 1 เปอรเซนต ทสามารถสบทอดไปสรนท 4ได

สวนใหญไมไดมาจากปจจยภายนอกหรอวกฤตตางๆ เขามากระทบ แตเกดจาก “ปจจยภายใน” โดยวฒนธรรมของคนไทย ท าใหเรองของธรกจครอบครวกลายเปนเรองปด ศาสตรแขนงนในตางประเทศ ไดเปดสอนกนในมหาวทยาลยดงๆ ของโลก เชน ฮาวารด หรอเคลลอกซ และนยมกนมาเปนเวลา 10 ป ขณะทในเมองไทยเพงจะไดรบความสนใจเมอไมกปมาน

สาเหตหลกของธรกจครอบครวลมเหลว คอ ไมไดมการจดโครงสรางของระบบทด สงผลใหอาจมปญหาขดแยงฟองรอง แยงชงมรดก การลมละลายได

สงทเปนมรดกทมคาทสดของธรกจครอบครว คอ การสรางระบบบรหารธรกจของครอบครว เพราะนอกจากจะท าใหเกดความยงยนของธรกจแลว ยงจะชวยลดปญหาของคนรนหลง

10 หลมพรางทธรกจครอบครวมกจะมองขาม

1. การพดกนนอยลง ท าใหความเขาใจกนในครอบครวนอยลงตามไปดวย ไมวาจะเปนนโยบาย วธการท างาน ความคาดหวง ทศนคต ฯลฯ ซงสงผลตอประสทธภาพในการท างาน

2. ใหความส าคญกบธรกจมากเกนไปจนลมครอบครว

3. การหลงลมในบทบาท ธรกจครอบครวแตกตางจากธรกจทวไปทมลกษณะของหนสวน

เนองจากม 3 สวนทเกยวของคอ

3.1 บทบาทของคนทเปนเจาของหรอผกอตง ซงมหนมสทธมเสยง3.2 บทบาทของการเปนผบรหาร ส าหรบเจาของซงมบทบาทเปนผถอหนสามารถจะเขามาบรหาร หรอไมบรหาร ธรกจของตวเองกได ถามทงสองบทบาทโดยเปนผถอหนใหญและต าแหนงบรหารระดบสงดวยจะยงมอ านาจมาก 3.3 บทบาทของความเปนสมาชกของครอบครว

4. การปลอยใหอารมณอยเหนอเหตผล เหมอนเมออยกบครอบครว

10 หลมพรางทธรกจครอบครวมกจะมองขาม (ตอ)

5. ความประมาท เนองจากไมไดจดท าระบบบรหารของธรกจครอบครวเอาไวกอน เชน การหาผสบทอดกจการ การจดการเงนกองกลางของครอบครว การแบงสรรปนสวนผลประโยชนตางๆ หรอในบางครงไมมแผนในการพฒนาคนทจะมาเปนผบรหารคนตอไป ไมไดเตรยมแผนการสบทอดกจการเอาไว เพราะเหนวายงมเวลาในอนาคต มกจะใชเวลาไปกบการแกปญหาเฉพาะหนาและมงเนนไปทการสรางการเตบโต ของธรกจเทานน โดยลมไปวาทกคนมชวตของตนเอง เมอถงเวลาอาจจะไมมผสบทอด

6. จดล าดบความส าคญของชวตผดไป ปลอยใหผลประโยชนอยเหนอความรกความสามคคของคนในครอบครว เกดการแยงชงผลประโยชนไมวาจะเปนเรองของเงนหรอหน หรออภสทธ ตางๆ โดยลมความเปนคนในครอบครวเดยวกนไป สวนใหญมสาเหตจากการไดรบการอบรมสงสอนไมดจากพอแม เพราะความสามคคกนของคนในครอบครวเปนรากฐานใหเกดความมงคง เนองจากมการสรางคานยมใหคนในครอบครวแขงขนกนเอง มการเปรยบเทยบกนระหวางพกบนอง ซงกอใหเกดการไมรกกน

10 หลมพรางทธรกจครอบครวมกจะมองขาม (ตอ)

7. คนในครอบครวเชอคนนอกมากกวาคนใน ทงๆ ทคนในครอบครวมความสามารถ ท าใหคนในครอบครวเกดการนอยเนอต าใจ เชน พอแมเชอทปรกษาขางนอกมากกวาเชอลก หรอลกเชอคนอนมากกวาพอแมซงเปนผกอตงกจการมาดวยซ าไป หรอเมอคนในครอบครวมความสนทสนมกนมากท าใหใหเกยรตกนนอยกวาคนอน โดยไมไดดจากเหตผล

8. คดวาเงนทองไมใชเรองส าคญ ทงๆ ทจรงเปนเรองส าคญ เชน ลกหลานทเคยไดเงนเดอนมากมายเมอไปท างานอยทอ นเพราะเปนคนเกง แตเมอกลบมาท างานใหกบธรกจครอบครวกลบไดรบคาตอบแทนไมมากพอ โดยพอแมหรอคนในครอบครวลมคดไปวาเขาตองทงอนาคตหรอรายไดทเคยสง ท าใหเกดความลงเลใจทจะเขามาชวยธรกจครอบครว และเมอเขาคดวาไดรบการดแลอยางไมเปนธรรม ท าใหการท างานไมเตมประสทธภาพ ท าเทาทอยากจะท าเพราะไดรบคาตอบแทนนอย

10 หลมพรางทธรกจครอบครวมกจะมองขาม (ตอ)

9. เลอกคนมากกวาความสามารถ ท าใหไมไดคนทดมความสามารถเหมาะสมทสดเขามาท างาน เปนปญหาทเกดขนเกอบทกธรกจครอบครว เพราะเปนการท าลายก าลงใจพนกงานทเปนมออาชพและยงเกดการขดกนใน เรองของผลประโยชน เชน สามภรรยาอยในสายงานเดยวกน ท าใหไมมการตรวจสอบและถวงดลซงกนและกน หรอหากสมาชกครอบครวรวมกนคดท าเรองทไมดจะกอใหเกดเสยหายไดอยางมาก

10. การยดมนถอมนมากเกนไป เชอในความคดของตนเอง และยงไมเชอความคดของคนอน เชน พอแมเชอในประสบการณของตนเองเพราะประสบความส าเรจ ขณะทลกเชอมนในความรของตวเองททนสมยกวา เปนตน ท าใหเกดการกระทบกระทงกน พอแมมกจะพดถงความส าเรจของตนเอง ขณะท ลกพดถงสงใหมๆ ทตวเองไดเรยนมา ทงสองฝายพดกนคนละเ ร อ ง พยายามน าส ง ท ตว เ อ ง เช อมา ใส ในบรษท ท า ให ไปกนคนละทศ ละทา ง

ตวอยางธรกจครอบครวของอนเดยทมปญหา บรษท Reliance เปนบรษททท าธรกจเกยวกบปโตรเลยม และอตสาหกรรมตอเนองท

ยงใหญในอนเดย ซงเปนธรกจครอบครวตระกล Ambani

ทผานมาเคยเกดเหตพนองในตระกลนทะเลาะกนจนสงผลกระทบท าใหตลาดหน

รวงลงมาถง 12% ภายในวนเดยว กระทบกบจดพของอนเดยถง 3%

นอกจากนยงมกรณทคลายคลงกบบรษทนอกมากมายในหลายประเทศ โดยในสวนของประเทศไทยมเพยงไมกตระกลทกมเศรษฐกจของประเทศ ซงหากเกดปญหาความแตกแยกอาจจะสงผลตอเศรษฐกจและศกยภาพการแขงขนของประเทศได

การก ากบดแลกจการธรกจครอบครวทด

การก ากบดแลกจการทด ตองหาความสมดลใหไดระหวางระบบสามระบบทซอนกนอยในธรกจครอบครว

ระบบความเปนเจาของ(Ownership

System)

ระบบธรกจ

(Business

System)

ระบบครอบครว

(Family System)

บรหารความแตกตางระหวางความตองการของผถอหนรายใหญกบของผถอหนรายยอย

ตองบรหารความตองการทแตกตางกนของสมาชกในครอบครว

ตองการความเปนมออาชพ ความโปรงใส และการรบผดรบชอบในการท าธรกจ

เปาหมายส าคญของการก ากบดแลกจการทดของธรกจครอบครว

1) ความส าเรจของธรกจในระยะยาว และการเตบโตของธรกจทย งยน

2) การสรางความสมานฉนทของครอบครวใหเกดขนตอเนอง และเปนครอบครวทเตบโตอยางสนตสข

แนวทางการก ากบดแลธรกจครอบครว (Family Business Governance)

1. การใหมธรรมนญครอบครว (Family Constitution)

2. การใหมสภาครอบครว (Family Council)

ธรรมนญครอบครว(Family Constitution) คออะไร ?

คอ การวางรากฐานเบองตนใหกบระบบธรกจครอบครวและเปนขอตกลงทเกดขน ภายใต

ความเหนทเปนไปในทศทางเดยวกนของสมาชกภายในครวเรอน เชน

- หลกเกณฑขอก าหนดในการสบทอดกจการ

- หลกเกณฑในการบรหารความมงคงและสนทรพย

ของธรกจครอบครว

- กลยทธในการบรหารธรกจ

- การพฒนาธรกจตามวสยทศนของครอบครว

- กลยทธในการบรหารความขดแยงภายในครอบครว

- ลกษณะธรกจทอยากเหน

- กฎกตกามารยาทในการอยรวมกน

- ปรชญาการด าเนนชวตของครอบครว

- ขอก าหนดในการเขาท างานกบธรกจครอบครว

- การก าหนดวาระการพดคยถงความเปนไป

ภายในครอบครวและธรกจ

- การจายผลตอบแทนแกสมาชก

- นโยบายการลงทนและรวมทน

คอ การมกฎกตกามารยาท วางแผนสบทอดไวลวงหนา หรอการมขอตกลงอยางเปนขนตอน

วตถประสงคของธรรมนญครอบครว

เพอสรางความชดเจนใหกบสมาชก

เปนแนวทางปฏบตหรอกตกาทจะชวยหลกเลยงความขดแยงทอาจเกดขนภายในครอบครวอยางเปนกจจะลกษณะ ซงแตละครอบครวกอาจจะมธรรมนญครอบครวทแตกตางกนไป

เพอใหครอบครวไดเลอกผทเหมาะสมทสดมาสบทอดกจการตอ โดยทพนองทงหมดไมผดพองหมองใจกน

ลกษณะ 5 ประการของธรรมนญครอบครวทด

1. สมาชกทกคนมสวนรวมในการสรางธรรมนญครอบครวขนมา จงควรท าในชวงทสมาชกในครอบครวยงมความสมพนธทดกนอย

2. ควรระบกตกามารยาทใหชดเจนในแตละเรอง อนเกดจากการสงสมประสบการณทตกผลกจนไดมาซงหลกปรชญา คณคา คานยม และขอปฏบตทพสจนแลววาจะน ามาซงความเจรญรงเรอง

3. ครอบคลมในเรองทส าคญตอครอบครว4. กอใหเกดสญญาใจรวมกนในครอบครว โดยมเปาหมายสงสด คอ ความรกสามคค

ในครอบครว5. ตองมการทบทวนและปรบปรงอยเสมอ เพอใหมการเปลยนแปลงไปตามกลางเวลา

ทเหมาะสม พรอมกนนยงไดใหขอควรพจารณากอนเขยนธรรมนญครอบครวเพอเปนการตรวจความพรอมของครอบครวกอนลงมอเขยน

(ทมา: ว.การเงนธนาคาร. ฉลบท 362 (มถนายน 2555) : 156.)

องคประกอบของธรรมนญครอบครว การก าหนดกลยทธทางธรกจ วตถประสงค และปรชญาทางธรกจ ก าหนดผน า โครงสรางการบรหารจดการ หลกการ และขอก าหนดของการเขามาสธรกจของสมาขกครอบครว การเลอนต าแหนง และการปลดจากต าแหนง การแตงตงและสทธของบคคลทไมใชสมาชกของครอบครวในการมาด ารงต าแหนง เปน

คณะกรรมการบรหาร การอบรม การจายคาตอบแทน และการประเมนผลการปฏบตงานของบคลากรทงทไมใชสมาชก

ครอบครวและทเปนสมาชกครอบครว ชองทางในการตดตอ สอสารระหวางกน การก าหนดนโยบายขององคกรทงในกรณทธรกจประสบความส าเรจ และกรณทลมเหลว

(ทมา : ส านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (สสว.))

กรณตวอยางธรกจครอบครวทประสบความส าเรจ

ตระกลจราธวฒน (เจาของหางเซนทรลและบรษทในเครอมากมาย)

ธรรมนญ 8 ประการของตระกลจราธวฒน

ขอแรก : พนองทกคนตองอยบานเดยวกน กน เลน เรยน นอน และท างาน ดวยกน ไมแบงแยกพนองตางมารดา

ขอท 2 : ทกคนเคารพกนตามหลกอาวโสของอาย แทนการนบตามศกด ความเปนอา-หลาน

ขอท 3 : แตละครอบครวตองอบรม สงสอนกนเปนล าดบชน พอตองสอนลก พตองสอนนอง

ขอท 4 : ใชหลกประชาธปไตยกบสมาชก ทกคนมสทธแสดงความคดเหนได

ธรรมนญ 8 ประการของตระกลจราธวฒน

ขอท 5 : คนในตระกลทเปนลกชาย ตองเรยนทโรงเรยนอสสมชญ ลกสาวตอง เรยนทมาแตรเดอวทยาลย และเปดโอกาสใหทกคนไปเรยนตอระดบ ปรญญา ในตางประเทศ

ขอท 6 : การแบงงานและความรบผดชอบในกจการของครอบครว เปนไปตาม ล าดบอาวโสและความสามารถ ไมนบตามศกด

ขอท 7 : เมอคนในตระกลท าผดจะออกเปนจดหมายเวยนถงพนอง เพอไมใหใครเอาเยยงอยาง

ขอท 8 : เมอคนในตระกลท าด จะไดรบการชมเชยโดยการมอบหมายงานเพมขน ไมมการชมตอหนา

ตระกลจราธวฒน (เจาของหางเซนทรลและบรษทในเครอมากมาย) (ตอ)

กลมลกมก (บรษทผผลตซอสปรงรสชนน าของฮองกงและระดบโลก)

บรษทกอตงเมอป ค.ศ. 1880 หรอ 123 ปทแลว เรมตนจากการเปนกจการเลกๆ จ าหนายซอสหอยนางรมภายใตแบรนด ล กม ก ซงธรกจขยายตวและเตบโตอยางตอเนอง จนเปนแบรนดระดบโลกดวยสญลกษณแหงคณภาพและความนาเชอถอ ซงปจจบนด าเนนธรกจอยในกวา 100 ประเทศทวโลก

เอดด ล กรรมการของกลมลกมก ซงเปนเจเนอเรชนท 4 ขององคกร โดยเขาสรน 5 ในปจจบนไดมขอตกลงหลายอยางรวมกน รวมถงขอตกลงทวา ไมใหสะใภหรอเขยเขามาท างานในธรกจ เพอลดความปญหาความขดแยงและความแตกตางจากสมาชกทมากขนเรอย ๆ

“ สงส าคญทจะท าใหธรกจครอบครวจะยงยนไดกคอ ตองลงมอท าเลย เพอปองกน ไมใหเกดการลมสลาย อยารอจนกระทงใกลลมสลาย เพราะเชอวาการปองกนปญหาทอาจจะเกด ยอมดกวาการตามแกปญหาทไดเกดขนแลว ” เอดด ล กรรมการของกลมลกมก

ครอบครวลกมกยดถอหลกครอบครวอยเหนอธรกจ (Our Formula - Family First)โดยใหความส าคญกบครอบครวมากกวา

โดยไดกอตงสภาธรกจครอบครว หรอ Family Council มาตงแตป 2002 เพอจะไดเปนเวทถกปญหาและแกปญหารวมกนอยางตอเนอง ซงจะมระยะเวลาพบกนคอนขางบอยราว 4 วนตอสปดาห ใหเวลากบการพบปะพดคยกนมาก

มการจดกจกรรมตางๆ เพอใหเกดการพดคยและใกลชดกน เชน การจด Team Buildingระหวางสมาชกครอบครว อยางเชน กจกรรม 144-Day Committed to TrustBuilding & Fun ในบรรยากาศสบาย ๆ เปนกนเองและสรางความสนกรวมกนบาง

ในชวงรนของเอดด ล เจเนอเรชนท 4 กวา 10 ปทผานมา ครอบครวไดรวมกนท ากจกรรม รวมกนพฒนาโครงสรางธรกจ และพดคยกนมาโดยตลอด แตอาจมขอก าหนด เปนขอหาม 3 ขอดวยกนทไดตกลงรวมกน คอ หามหยา หามแตงงานชาเกนไป และหามมครอบครวซอน หรอมเมยนอย

กลมลกมก (บรษทผผลตซอสปรงรสชนน าของฮองกงและระดบโลก)

สภาครอบครว (Family Council)

เปนการจดใหมการพบปะแลกเปลยนขอคดเหนกน เหมาะกบครอบครวตระกลใหญทสมาชกจ านวนมาก มธรกจหลากหลายมากมาย โดยสมาชกแตละคนจะมโอกาสผลดกนเขามาด ารงต าแหนงตามวาระ

โดยทวไปสภาครอบครวกบธรรมนญครอบครว มกจะมาพรอมๆ กน

ทงนจะมคนนอกมาเปนพยาน เพอใหสมาชกในครอบครวมความเกรงใจมากขน ซงคนทจะมาเปนพยานนนจะตองเปนคนทครอบครวทกคนใหการยอมรบและเคารพ

(ทมา : กตพงศ อรพพฒนพงศ, สภาครอบครวกบธรกจครอบครวไทย, โพสตทเดย 14 ตลาคม 2552)

วตถประสงคของการจดตงสภาครอบครว

เพอเปดโอกาสใหสมาชกในครอบครวสามารถสอสารตดตอกนไดมากขน

เปนการสรางความสมครสมานสามคค หากมปญหาขอขดแยงกน กสามารถขจดปญหาอปสรรคตางๆ ไดดวยการพดคย

สภาครอบครวยงสามารถก าหนดแนวทางในการด าเนนกจการของธรกจครอบครวได

สภาครอบครวจะเปนศนยกลางการฝกอบรมใหลกหลานซงเปนสมาชกในครอบครวมความรในเรองตางๆ จากสมาชกในครอบครวทมประสบการณการบรหาร

ตวอยางปรชญาในการด าเนนธรกจของกลมธรกจน าตาลมตรผล "ตระกลวองกศลกจ"

การมสภาครอบครวคอยก ากบดแลสมาชกในครอบครว ขณะทธรกจกมคณะกรรมการบรหารดแลกจการใหสงทสบทอดถงกนได ไมวาจะเจาของหรอผบรหารมออาชพ คอการเรยนรในปรชญาธรกจอยางมงสความเปนเลศ เชอมนในคณคาของคน ตงอยในความเปนธรรม มความรบผดชอบตอสงคม

ขณะทธรรมนญครอบครวคอ ตองเปนคนดมน าใจ ขยน หามพดปด ใจบญ คดใหลกซงเอาใจเขามาใสใจเรา รจกบญคณคน ซอตรงพดแลวตองท าได

ธรกจศนยการคา อมรนทร พลาซา บรษท บานป จ ากด (มหาชน) บรษท น าตาลมตรผล

หลมพราง ทางออกในการลดปญหา

1. การพดกนนอยลง • อยาคดวาอกฝ งหนงจะเขาใจเรา ใหสนนษฐานไวกอนวาพดอธบายกนใหเขาใจ ชดเจน • สามารถตงใหมชวงเวลาหนงทคนในครอบครวมโอกาสไดมาอยรวมกน เพอใหไดพดคยในเรองทไมเขาใจกนหรอเรองทท าใหแตกแยกกน

2. ใหความส าคญกบธรกจมากเกนไปจนลมครอบครว

ควรใชเวลากบงานใหเตมท แตเมอเปนเวลาของครอบครวอยาเอางานมาเกยวของ เชน ท างานในวนจนทรถงเสารอยางเตมท สวนวนอาทตยอยกบครอบครวอยางเดยว ก าหนดเวลาไปเทยวกบครอบครวอยางนอยปละ 1 ครง เปนตน

(ทมา: บรหารความเสยง อดชองโหว ธรกจครอบครว ผจดการ 360 รายสปดาห 6 กนยายน 2553)

ทางออกของหลมพรางตางๆ ทกอใหเกดความขดแยง

หลมพราง ทางออกในการลดปญหา

3. การหลงลมในบทบาท • ก าหนดบทบาทหนาทในแตละสวนใหชดเจน สวนของผถอหน ผบรหาร หรอสมาชกครอบครว โดยทผน าในธรกจครอบครวตองเปนคนทเขาใจเรองนและถายทอด

• บางครอบครวเรยกวาเปนธรรมนญครอบครวหรอขอก าหนดของครอบครว เชน ใครจะเขาท างานในธรกจของครอบครวไดบาง และมเงอนไขอยางไร

• การก าหนดบทบาทเปนลายลกษณอกษรอยางชดเจนและอธบายกนจนเปนทเขา ใจ ท าใหทกคนเหนชอบในเรองนและไมเกดการหลงในบทบาท

ทางออกของหลมพรางตางๆ ทกอใหเกดความขดแยง

หลมพราง ทางออกในการลดปญหา

4. การปลอยใหอารมณอยเหนอเหตผล เหมอนเมออยกบครอบครว

• ใหตระหนกวา การบรหารทมความเกยวของกบคนทมความสมพนธสวนตวมโอกาสทจะใช อารมณระหวางกน • ตองท าใหเหนวาเปนผบรหารมออาชพ หากบางเรองเปนเรองส าคญทอาจจะใชอารมณตอกนอยบอยๆ อาจจะใหบคคลทสามทไดรบการยอมรบมารวม

5. ความประมาท • การบรหารธ รกจมความไมแ นนอนสง จ า เ ปนตองวางระบบการบรหารธรกจครอบครวเพอเปนแนวทางในการด าเนนการ ดวยการจดท าธรรมนญครอบครว เชน จดใหมระบบบรหารเงนกองกลางอยางชดเจน และการมคณะกรรมการครอบครวซงเปนตวแทนเพอเปนแกนกลางในการด าเนนการเรองตางๆ ทเกยวกบธรกจครอบครว มแผนสบทอดทายาทธรกจ เปนตน

ทางออกของหลมพรางตางๆ ทกอใหเกดความขดแยง

หลมพราง ทางออกในการลดปญหา

6. จดล าดบความส าคญของชวตผดไป ปลอยใหผลประโยชนอยเหนอความรกความสามคคของคนในครอบครว

• คนในครอบครวควรจะไดรบการอบรมสงสอนทด ควรจะไดรบการถายทอดคานยมทถกตอง • ตวอยางเชน ถาทกคนในครอบครวมนสยเออเฟอเผอแผไมรกความรนแรง การขดแยงกนยอมจะมนอย เปนการสรางภมคมกนทตวบคคลซงจะสงผลตอพฤตกรรมและวธการท างานของเขา • กรณถาเกดปญหาขนแลว ควรจะหาคนกลางททงสองฝายยอมรบเพอมาชวยกนไกลเกลยใหปญหานอยลง

7. คนในครอบครวเชอคนนอกมากกวาคนใน

• ตองใหโอกาสคนในครอบครวท าดกอน โดยสรางใหเกดเปนวฒนธรรม เพราะคนในครอบครวควรจะเชอกนดวยการใชเหตและผล • แตถาคนในครอบครวท าไมได ไมช านาญ ใหลองหาคนนอกมาท า แตไมไดหมายความวาคนนอกจะเกงกวาพอแมของเราหรอลกของเรา

ทางออกของหลมพรางตางๆ ทกอใหเกดความขดแยง

หลมพราง ทางออกในการลดปญหา

8. คดวาเงนทองไมใชเรองส าคญ • อยาเหนวาเปนคนกนเอง เปนลก เปนญาต แลวดแลไมด เมอทกคนเขาสระบบธรกจ ควรจะใชระบบของบรษทเปนแนวทางในการจายคาตอบแทนใหสมาชกครอบครว • แตถาระบบของธรกจยงไมสามารถดแลเขาไดด เน องจากวาไมมระบบเงนเดอนทสามารถจางคนทมความสามารถสงเขาสระบบได ใหเราดงเขาเขามาเพอเปดโอกาสใหเขาไดเรยนรงานหรอเพราะรสกวา เขาเปนสวนหนงของธรกจครอบครว เพราะฉะนน ครอบครวอาจจะตองยอมจายเงนสนบสนนเพอใหเขาในระดบทไมต ากวาคาตอบแทนทเขาเคยไดมากอน เชน ตองดงเงนกงสหรอกองกลางมาสนบสนนใหเขามรายไดมากพอ

ทางออกของหลมพรางตางๆ ทกอใหเกดความขดแยง

หลมพราง ทางออกในการลดปญหา

9. เลอกคนมากกวาความสามารถ

เลอกคนทท าเรองนนๆ ไดดทสดหรอเหมาะสมทสดในต าแหนงนนๆ เมอถงเวลาทจะตองเลอก โดยใชเกณฑหรอวธการแบบมออาชพทใชในการคดเลอก เพอลดขอครหา และแนใจวาบรษทจะไดคนเกงทสดไปท างานในต าแหนงนน ซงจะเปนผลดตอทงบรษทและครอบครวในระยะยาว

10. การยดมนถอมนมากเกนไป ตองเขาใจวาคนแตละรนเดนมาดวยเสนทางทแตกตางกน แตเปนเสนทางทมคณคาทงค สามารถน ามารวมกนและเสรมซงกนและกนได เพราะการยดมนถอมน เ ปนธรรมชาต ยงคนเกงและประสบความส าเรจมากเทาไร หรอพวกเดกร น ใหม และคนทย ง เ รยนสง เท า ไ ร กเชนเดยวกน ยงยดมนถอมนกบตวเอง

ทางออกของหลมพรางตางๆ ทกอใหเกดความขดแยง

ตนทนของครอบครว (Family Capital)

จากผลการศกษาของเฮยกรปพบวา การสรางระบบและน าผบรหารมออาชพเขามาชวยในการบรหารอาจไมสามารถท าให ธรกจครอบครวประสบความส าเรจได หากองคกรไมใหความส าคญกบ “ตนทนของครอบครว (Family Capital)” ทใชในการด าเนนธรกจ

ตนทนของครอบครว (Family Capital) หมายถง ความสมพนธ (Family relations)

ธรรมเนยม (Traditions)

คานยม (Values)

สทธ (Rights) และ กฎเกณฑของครอบครว (Obligations)

(ทมา: อดจดออน “ธรกจครอบครว” ไขกลยทธสรางความยงยน, ASTVผจดการออนไลน 24 มนาคม 2557)

ตนทนของครอบครว (Family Capital) (ตอ)

ชวงของธรกจครอบครว ลกษณะตนทนของธรกจครอบครว

ธรกจครอบครวรนแรก (ชวงบกเบก)

• Family Capital ยงฝงตดอยกบธรกจ • ความสมพนธของสมาชกในครอบครวยงมความแนนแฟน • แตการสรางระบบทชดเจนและน าผบรหารมออาชพเขามาสองคกรมกจะไมปรากฏเทาไรนก

ธรกจรนทสอง (ชวงหนสวนของพนอง)

• มจ านวนสมาชกในครอบครวมากขน• มลกษณะความสมพนธทซบซอนมากขน • ท าให Family Capital เรมลดลง • แตการสรางระบบและการน าผบรหารมออาชพเขามาชวยธรกจเรมปรากฏมากขน

ตนทนของครอบครว (Family Capital) (ตอ)

ชวงของธรกจครอบครว ลกษณะตนทนของครอบครว

ธรกจรนทสาม(ชวงสหพนธเครอญาต)

• องคกรสามารถสรางระบบทชดเจนและมผบรหารมออาชพเขามาชวยด าเนนธรกจ • การสรางระบบและการน าคนนอกมาบรหารกอาจเปนสงทท าลาย Family Capital ได

ดงนน องคกรจงตองใหความส าคญในการบรหาร Family Capital

เพอใหธรกจสามารถคงอยและสบทอดจากรนสรนไดอยางยงยน

ปจจยขบเคลอนธรกจครอบครว 3 ประการ ทจะชวยเพมโอกาสใหธรกจครอบครวสามารถด าเนนอยไดอยางยงยนและมประสทธภาพ

1. คณคาทสบทอดจากรนสรน (Heritage Capital)

2. ความสมพนธระหวางสมาชกในครอบครว (Kin Interaction Capital)

3. หลกการ กฎเกณฑ และวธการด าเนนธรกจ (Principled Capital)

1. คณคาทสบทอดจากรนสรน (Heritage Capital)

ธรกจครอบครวรนแรก ควรใหความส าคญกบ คณคาทสบทอดจากรนสรน (Heritage Capital)

Heritage Capital คอ ความร ความสมพนธกบบคคลภายนอก ชอเสยงครอบครว และความเปนเอกลกษณของธรกจ เพราะทรพยากรและขอมลทมความส าคญตางๆ ในรนนจ าเปนตองสบตอไปยงผสบทอดรนตอไป

2. ความสมพนธระหวางสมาชกในครอบครว (Kin Interaction Capital)

Heritage Capital ยงเปนสงทจ าเปนในธรกจครอบครวรนทสองอย

ความสมพนธระหวางสมาชกในครอบครว (Kin Interaction Capital) คอ ระดบความแนนแฟน ดานความสมพนธของครอบครวซงเปนสงทจะชวยใหองคกรสามารถใชทรพยากรไดอยางมประสทธภาพมากทสด

การบรหารความสมพนธระหวางสมาชกในครอบครว (Kin Interaction Capital) โดยนกธรกจรนนควรด าเนนการโดย

ตองใหความส าคญกบครอบครว โดยรกษาสมดลระหวางครอบครวและธรกจ ตองมการแลกเปลยนความคดเหนของสมาชกในตระกลอยางสม าเสมอ เชน ควรจดประชมครอบครวแบบเปนทางการอยางสม าเสมอ โดยบงคบใหสมาชกในครอบครว

ทกคนเขาประชม, ตงไววาในหนงสปดาหตองมการทานอาหารรวมกนในครอบครว เพอทจะพดคยเกยวกบเรองของธรกจทท าหรอประเดนตางๆในบรษท โดยมตวแทนของแตละกลมแตละครอบครว

2. ความสมพนธระหวางสมาชกในครอบครว (Kin Interaction Capital) (ตอ)

ค ำพดของ สมำชกรนท 4 ของ “ล กม ก” ต ำนำนซอสปรงรสจำกแดนมงกร 123 ป

“เรามความคดเหนรวมกน วา “ครอบครว” ตองส าคญกวา “ธรกจ” เราเชอวา เมอครอบครวด มความเขมแขง อยในสภาพแวดลอมทด

ธรกจกจะเขมแขงไปดวย แตถาครอบครวไมกลมเกลยว ไมสามคคกนแลว กเปนไปไดทธรกจจะไปไมรอด”

เมอเหนครอบครวยง ใหญกวาธรกจ พวกเขาจงเรมพดคยกนมากขน ใชเวลารวมกน คดถงอนาคตและสงทครอบครวตองการรวมกน สงทกอเกดตามมาคอ “สภาครอบครว” เพอสอสารความเชอและวสยทศนของครอบครว “ล” ไปยงเหลาสมาชกของตระกล

“เราเจอกนแบบไมเปนทางการบอยขน ใชเวลากบครอบครวเยอะขน ไมมธรกจ ไมมบรรยากาศทเครงเครยด แตอาจไปสนามกอลฟดวยกน

เพอพดคยในประเดนตางๆ รวมกน เราสรางทมดวยกน ทมของครอบครว มาท ากจกรรมตางๆ รวมกน สรางความไวเนอเชอใจกนใหเกดขน”

3. หลกการ กฎเกณฑ และวธการด าเนนธรกจ (Principled Capital)

การทสมาชกในครอบครวเพมขนและมความสมพนธซบซอนมากขน ธรกจครอบครวรนทสามจ าเปนตองใหความส าคญในความสมพนธระหวางสมาชกในครอบครว (Kin

Interaction Capital) และหลกการ กฎเกณฑ และวธการด าเนนธรกจ (Principled Capital)

หลกการ กฎเกณฑ และวธการด าเนนธรกจ (Principled Capital) คอ หลกการ กฎเกณฑ วธการทใชในการปกครองและด าเนนธรกจนน

3. หลกการ กฎเกณฑ และวธการด าเนนธรกจ (Principled Capital) (ตอ)

ธรกจครอบครวสามารถสรางทนดานนใหเกดขนไดโดย

o ก าหนดกฎระเบยบทสนบสนนความซอตรงและคณธรรม รวมถงสรางหลกในการปกครองของครอบครว

เชน บญญตวธการขจดความขดแยง หรอจดตงส านกงานของครอบครว เปนตน

o พฒนาธรกจครอบครวอยางตอเนอง เชน การสรางผน าจากลกหลานรนใหมและตองไดรบ ความไววางใจใหท าและลงมอปฏบตดวยตวเอง มวสยทศนและมงมนสอนาคต เพอใหบคลากรในบรษทมนใจได เพอรวมกนพาองคกรสความส าเรจ

o ตองวางแผนในการสบทอดทายาทธรกจจากรนสรนอยางชดเจน และเปนทยอมรบของทกฝาย เพอใหเกดความสามคคของคนในตระกล

o รจกผสมผสานการบรหารธรกจระหวางครอบครว กบมออาชพไดอยางลงตวและเหมาะสม โดยไมยดตดกบความคดเหนของคนในตระกลเพยงฝายเดยว