Οστεοαρθρίτιδα

Μπουγιούκα Τσουρού Ελισάβετ Φυσιοθεραπεύτρια

Στεφανίδης Κυριάκος Γενικός Οικογενειακός Ιατρός

Τι είναι οστεοαρθρίτιδαΟστεοαρθρίτιδα ή εκφυλιστική αρθροπάθεια είναι μία εκφυλιστική

νόσος των αρθρώσεων. Η αρχική βλάβη εμφανίζεται στην επιφάνεια της

άρθρωσης και στη συνέχεια εμφανίζεται η αντίδραση του οστού.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ - Οστεοαρθρίτιδα

Αιτιολογία Πρωτοπαθής (άγνωστη αιτιολογία)

Δευτεροπαθής (τραυματισμοί και μηχανικά προβλήματα, σηπτική αρθρίτιδα,

αρθρίτιδα από εναπόθεση κρυστάλλων ή προηγούμενες φλεγμονώδεις

παθήσεις, ή δομικές διαταραχές όπως η ολίσθηση της άνω μηριαίας επίφυσης

και η νόσος του Perthes)

Επιδημιολογικά στοιχεία Η οστεοαρθρίτιδα (ΟΑ) είναι η πιο συχνή

διαταραχή των αρθρώσεων.

Τα περισσότερα υγιή ασυμπτωματικά

άτομα θα έχουν αναπτύξει κάποια σημεία

της εκφυλιστικής αυτής διαδικασίας έως

τα 55 τους χρόνια.

Η οστεοαρθρίτιδα είναι ο συνηθέστερος

τύπος αρθρίτιδας. Απαντάται περίπου στο

10% του ενηλίκου πληθυσμού και στο 50%

εκείνων που έχουν περάσει το εξηκοστό

έτος της ηλικίας..

Τι επιπτώσεις έχει η οστεοαρθρίτιδα

Η οστεοαρθρίτιδα αποτελεί μεγάλο κοινωνικό - οικονομικό

πρόβλημα. Οι ασθενείς έχουν επιπτώσεις στην ποιότητα

ζωής τους αλλά και των οικογενειών τους, ενώ έχουμε

μεγάλες απώλειες σε εργατικό δυναμικό, εργατοωρών,

αναπηρικές συντάξεις, μεγάλη κατανάλωση φαρμάκων, (τα

αντιφλεγμωνώδη φάρμακα και παυσίπονα είναι πρώτα στην

συνταγογραφία διεθνώς).

Παθοφυσιολογία

Υπάρχει μηχανική και

ανοσολογική βλάβη του

αρθρικού χόνδρου, του

οστού και της αρθρικής

μεμβράνης. Ο χόνδρος και το

οστό εκφυλίζονται σε

συνδυασμό με πάχυνση της

αρθρικής μεμβράνης.

Στις άκρες των αρθρώσεων σχηματίζονται οστικά οζίδια

με τοπική φλεγμονή η οποία αφορά τον αρθρικό θύλακο

και τους παρακείμενους συνδέσμους

Εντόπιση Η οστεοαρθρίτιδα παρουσιάζεται με ελαφρό, αμβλύ άλγος σε μια ή σε

περιορισμένο αριθμό αρθρώσεων. Η πρωτοπαθής ΟΑ είναι συνήθως συμμετρική

και μπορεί να επηρεάζει πολλές αρθρώσεις.

Συχνότερη εντόπιση της ΟΑ είναι η καρπομετακάρπια άρθρωση του αντίχειρα, η

μεταταρσιοφαλαγγική άρθρωση του μεγάλου δακτύλου του άκρου ποδός, οι άπω

μεσοφαλαγγικές αρθρώσεις των χεριών, οι μεσοφαλαγγικές των χεριών, τα

γόνατα, οι κατ' ισχίον, οι ακρωμιοκλειδικές και οι σπονδυλικές αρθρώσεις

Η οστεοαρθρίτιδα των καρπών, των αγκώνων και των ώμων είναι συνήθως

αποτέλεσμα τραυματισμού και άλλων δευτεροπαθών αιτιών

Πολυαρθρική μορφή οστεοαρθίτιδας (κυρίως γυναίκες μέσης ηλικίας)

Αρθρώσεις που επηρεάζονται

ΑΜΣΣ (ιδιαίτερα στο Α5-6 & Α6-Α7)

ΟΜΣΣ (ιδιαίτερα στο Ο3-Ο4, Ο4-Ο5 & Ο5-Ι1)

Κατ’ ισχίο

Μεσοφαλαγγικές αρθρώσεις των χεριών

Γόνατα

Κλινικά χαρακτηριστικά Άλγος: επιδεινώνεται με τη δραστηριότητα, βελτιώνεται με

την ανάπαυση και μπορεί να επιδεινωθεί με τον υγρό, κρύο

καιρό. Δεν υπάρχουν συστηματικά συμπτώματα και σημεία.

Δυσκαμψία: προκαλείται από την έλλειψη δραστηριότητας

αλλά βελτιώνεται μετά από 15 λεπτά άσκησης

Αναπηρία: Ο ασθενής διαμαρτύρεται για άλγος και μειωμένη

λειτουργικότητα και στη περίπτωση νόσου του γόνατος και του

ισχίου, δυσκολία στη βάδιση και στο ανέβασμα σκάλας.

Κλινικά χαρακτηριστικά Η σπονδυλαρθροπάθεια μπορεί επίσης να

έχει τοπικό πόνο και αιμωδίες που

επεκτείνεται στο ένα ή και στα δύο άνω ή

κάτω άκρα (αυχενιοβραχιόνιο σύνδρομο -

οσφυοισχιαλγία)

Η οστεοαρθρίτιδα του ισχίου προσβάλλει

πιο συχνά τους άνδρες και πολλές φορές

υπάρχει διαφοροδιαγνωστικό πρόβλημα

με την οσφυοισχυαλγία

Κλινικά σημείαΤα ευρήματα περιορίζονται μόνο στις

αρθρώσεις και τις μυοσκελετικές δομές

•Οίδημα σκληρό και οστεώδες

•Κριγμός

•Σημεία φλεγμονής (ήπια)

•Περιορισμός της κινητικότητας

•Παραμόρφωση της άρθρωσης

•Συλλογές μπορεί να παρατηρηθούν στις

μεγάλες αρθρώσεις

Διαφοροποίηση της οστεοαρθρίτιδας από τη φλεγμονώδη αρθροπάθεια

Το άλγος στην ΟΑ επιδεινώνεται κατά την κίνηση

και την επιβάρυνση της άρθρωσης και υποχωρεί

κατά την ανάπαυση. Δεν υπάρχει οιδήματος μαλακών μορίων Η δυσκαμψία ή ο κριγμός των αρθρώσεων είναι

παροδικός Η κατανομή των αρθρώσεων είναι χαρακτηριστική

σε κάθε πάθηση

OA RA AS

Τι επηρεάζει την Οστεοαρθρίτιδα

Ηλικία

Παχυσαρκία

Γενετική προδιάθεση (κυρίως στην

πολυαρθρική μορφή)

Ανταγωνιστικά σπορ επαφής -

Τραυματισμοί

Τι επηρεάζει την Οστεοαρθρίτιδα Τα συνυπάρχοντα νοσήματα: σακχαρώδης

διαβήτης, υπερουριχαιμία, δυσλιπιδαιμία, παχυσαρκία, υποθυρεοειδισμός, συγγενείς ανατομικές βλάβες όπως υπερξάρθρημα του ισχίου, έκτοπη επιγονατίδα, σκολίωση, ραιβότητα ή βλαισότητα (δηλ. Διαταραχές του άξονα), σύνδρομο υπερεκτασιμότητας των αρθρώσεων, νευρολογικές παθήσεις, συγγενείς ή επίκτητες ασθένειες του συνδετικού ιστού

Η έλλειψη άσκησης, ορισμένα επαγγέλματα (οικοδόμοι, γεωργοί), αλλά και περιπτώσεις από χρήση κακής κατασκευής υποδημάτων (στενά παπούτσια με ψηλά τακούνια) οδηγούν σε πτώση των μεταταρσιαίων, σε βλαισό μεγάλο δάκτυλο και οστεοαρθρίτιδα

Πρόγνωση

Συνήθως τα συμπτώματα

αυξομειώνονται με εμπλοκές

όλο και περισσότερων

αρθρώσεων. Ωστόσο, η πορεία

της νόσου ποικίλλει και συχνά

δεν είναι δυνατό να

προβλεφθεί.

Πρόγνωση Ο ρόλος του μυϊκού συστήματος

Βλάβη της άρθρωσης

Ακινησία -ακινητοποίηση

Μυϊκή αχρηστία -ασυνέργεια

Μυϊκή αδυναμία -

ατροφία

Αναστολή αντανακλαστικών -

ιδιοδεκτικότητας

ΔιάγνωσηΗ διάγνωση είναι κυρίως κλινική.

Ο βαθμός των αλλοιώσεων που

παρατηρούνται στην απλή

ακτινογραφία δεν είναι πάντοτε

ανάλογος με τη βαρύτητα των

συμπτωμάτων.

Οι αλλοιώσεις της οστεοαρθρίτιδας

συχνά ανευρίσκονται σε

ασυμπτωματικούς ασθενείς

Απεικονιστικές μέθοδοι

Η ακτινογραφία είναι χρήσιμη κυρίως για τη

παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου παρά για τη

διάγνωση.

Η υπολογιστική τομογραφία και η απεικόνιση

μαγνητικού συντονισμού θα πρέπει να χρησιμοποιούνται

μόνο για την εκτίμηση πιθανής σπονδυλικής στένωση

οσφύος και αυχένα.

Ακτινολογικά ευρήματα αρθρίτιδων

Νόσος Εύρημα

Ρευματοειδής αρθρίτιδαΟστεοπενία, υποχονδριακές οστικές κύστες, διαβρώσεις

αρθρικών επιφανειών.

ΣΕΛ Ελάχιστες μη ειδικές αλλαγές

Ουρική αρθρίτιδαΟστικές κύστες, εξέχουσες διαβρώσει αρθρικών

επιφανειών

Αγκυλοποιητική

σπονδυλίτιδαΙερολαγονίτιδα, αγκύλωση αρθρώσεων

Οστεοαρθρίτιδα

Στένωση αρθρικών διαστημάτων, οστεόφυτα –

συνδεσμόφυτα , ασβεστοποίηση χόνδρου,

οστεοσκλήρυνση, κυστικές αλλοιώσεις υποχονδρίου

Ακτινολογικά Ευρήματα

Εργαστηριακές εξετάσεις Η ανάλυση του αρθρικού υγρού είναι

χρήσιμη για τον αποκλεισμό πιθανής

φλεγμονώδους, αλλά συνήθως δεν είναι

απαραίτητη. Η ΤΚΕ είναι φυσιολογική εκτός

από την σπάνια περίπτωση διαβρωτικής

οστεοαρθρίτιδας ή πρωτοπαθούς

γενικευμένης οστεοαρθρίτιδας, η οποία

μπορεί να εκδηλωθεί με πολλές ομοιότητες

με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα

ΘεραπείαΑρχές αντιμετώπισης

• Σωστή ενημέρωση του ασθενή

• Ψυχολογική στήριξη (ατομική ή με συμμετοχή σε ομάδες)

• Αναλγησία & διατήρηση της λειτουργικότητας της άρθρωσης

• Ορθοπαιδική εκτίμηση – χειρουργείο σε περίπτωση που η

κατάσταση του ασθενούς είναι σε προχωρημένο στάδιο και τα

συντηρητικά μέσα δεν ανακουφίζουν το άλγος ή την

αναπηρία

Μη φαρμακευτική Θεραπεία Ανάπαυση. Ο ασθενής πρέπει να αναπαύεται συχνά μέσα στην

διάρκεια της ημέρας, ιδιαίτερα εάν εμφανισθεί πόνος μετά από

μια εργασία.

Άσκηση. (προοδευτική άσκηση για τη διατήρηση της

λειτουργικότητας των αρθρώσεων).

Είναι απαραίτητο να βρεθεί ισορροπία ανάμεσα στην ανάπαυση

και τη σωστή άσκηση. Η σημαντική έλλειψη δραστηριότητας δεν

φαίνεται να βοηθά, ενώ αντίθετα οδηγεί σε απώλεια μυϊκής μάζας

και μεγάλη επιδείνωση της κινητικότητας της άρθρωσης.

Μη φαρμακευτική Θεραπεία Η Απώλεια βάρους βοηθά σημαντικά στην πρόληψη της νόσου,

επιβραδύνει την εξέλιξη της βλάβης σε ήδη προσβεβλημένες

αρθρώσεις, ενώ μειώνει σημαντικά τον πόνο στα γόνατα και τα ισχία.

Πάγο σε οξεία φάση.

Θερμοθεραπεία σε υποξεία και χρόνια φάση

Χρήση βοηθημάτων - Υποστηρικτικά μέσα (η χρήση βακτηρίας,

περιπατητήρων τύπου Π, ναρθήκων, ανατομικών παπουτσιών, ειδικών

πελμάτων και ορθώσεων, αυχενικού κολάρου ή ζώνης για την οσφύ

βοηθούν ανάλογα με την περίπτωση σημαντικά, μαξιλάρια, κλπ)

Μη φαρμακευτική Θεραπεία Η Φυσικοθεραπεία – κινησιοθεραπεία βελτιώνει τον πόνο, την κινητικότητα των

αρθρώσεων, δυναμώνει το μυϊκό σύστημα και επιβραδύνει την εκφύλιση των

αρθρώσεων. Είναι ουσιαστική στην διατήρηση της λειτουργικότητας του

ασθενούς, στην βελτίωση της ποιότητας ζωής και της ψυχικής ευεξίας.

Μη φαρμακευτική Θεραπεία Σωστή εκπαίδευση Ο ασθενής μαθαίνει να εστιάζει

στις δυνατότητες και όχι στις αδυναμίες του, να

μοιράζει τις καθημερινές δραστηριότητες ώστε να μην

καταπονεί τις αρθρώσεις, να αναπαύεται, να τρέφεται

υγιεινά, να γυμνάζεται ώστε να διατηρεί καλό μυϊκό

σύστημα, να ελέγχει το άγχος, να εφευρίσκει

δραστηριότητες που τον ευχαριστούν και να διατηρεί

τις κοινωνικές σχέσεις με φίλους και την οικογένεια

ζητώντας βοήθεια σε πρακτικά θέματα και ψυχολογική

υποστήριξη.

Φαρμακευτική ΘεραπείαΑπλά αναλγητικά (πχ ακεταμινοφένη, έως 4000

mg/μέρα). Να λαμβάνονται πριν την δραστηριότητα. Η

τραμανδόλη, ένα μη οπιούχο αναλγητικό, μπορεί να

προστεθεί στη θεραπεία με ΜΣΑΦ έως και για 14 ημέρες

για την ανακούφιση του σοβαρού άλγους.

Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη. Σε επίμονο άλγος ή για

τις περιπτώσεις όπου υπάρχουν ενδείξεις φλεγμονής

όπως επιδεινούμενο με την ανάπαυση και νυχτερινό

άλγος. Οι τοπικές αντιφλεγμονώδεις κρέμες ή σταγόνες

είναι επίσης αποτελεσματικές.

Φαρμακευτική ΘεραπείαΤα Χονδροπροστατευτικά φάρμακα (πχ θειική γλυκοζαμίνη,

θειική χονδροϊτίνη, διασερεΐνη) ανακουφίζουν από τον πόνο,

έχουν αντιφλεγμονώδη δράση ενώ παράλληλα προφυλάσσουν

τον χόνδρο από την φθορά και ενισχύουν την επιδιόρθωση του.

Η δράση τους αργεί να εμφανισθεί (πάνω από μήνα) και πρέπει

να λαμβάνονται για τουλάχιστον ένα χρόνο.

Οι ενδαρθρικές εγχύσεις κορτικοστεροειδών μπορούν να

χρησιμοποιηθούν σε αρθρώσεις με συλλογή υγρού και

φλεγμονή. Μια άλλη εναλλακτική λύση είναι η χρήση

ενδαρθρικής έκπλυσης με φυσιολογικό ορό, η οποία έχει δειχθεί

ότι είναι αποτελεσματικότερη, από την τυπική φαρμακευτική

αγωγή. Επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν κολλοειδή

συμπληρώματα υαλουρονικού οξέος.

Χειρουργική ΘεραπείαΟι Χειρουργικές επεμβάσεις χρειάζονται σε περιπτώσεις βαριάς οστεοαρθρίτιδας, η οποία

έχει προκαλέσει σοβαρή παραμόρφωση της άρθρωσης, διαταραχή της λειτουργίας της, με

αποτέλεσμα συνεχή πόνο και δυσκολία στην καθημερινή δραστηριότητα του ασθενούς.

Αρθροσκόπηση: για καθαρισμό της άρθρωσης από ξένα σώματα, κομματάκια χόνδρου ή

κόκαλου, αφαίρεση μεγάλων οστεοφύτων, απόξεση χόνδρου ή υμενεκτομή (αφαίρεση του

υμένα που τυλίγει εσωτερικά την άρθρωση).

Οστεοτομίες ή Αρθρόδεση

Αρθροπλαστική: είναι η αντικατάσταση της κατεστραμμένης άρθρωσης από τεχνητή

άρθρωση.

Εμφύτευση χόνδρινων ή οστεοχόνδρινων μοσχευμάτων ή χονδροκυττάρων σε περιοχές

του χόνδρου που έχουν υποστεί καταστροφή. Σήμερα εφαρμόζεται σε περιπτώσεις που τα

ελλείμματα του χόνδρου είναι μικρά, συνήθως σε νέα άτομα μετά από τραυματισμό.

Χειρουργική Θεραπεία

Άλλες θεραπείες

Βελονισμός

Manual therapy

Ιαματικά λουτρά

Mesotherapy

. . . Γονιδιακές θεραπείες;

Επίπεδο ενδείξεων διαφόρων θεραπειώνΘεραπεια

Μη οπιούχος φαρμακευτική αγωγή Α

ΜΣΑΦ Α

Τοπικά αναλγητικά Α

ΑΝΑΣΤΟΛΕΊΣ κυκλοξυγενάσης-2 (COX-2) Α

Αρθροσκόπηση με αρθρική έκπλυση Α

Γλυκοζαμίνη και χονδροιτίνη Β

Βελονισμός Β

Ενδοαρθρικά στεροειδή Β

Οπιοειδή Β

Αεροβική άσκηση Β

Επαγγελματία παρεμβάσεις Β

Αρθροπλαστική Β

Ενδοαρθρικά υαλουρονικό οξύ Β

Απώλεια βάρους C

Αντικατάσταση άρθρωση C

Ευχαριστώ

Οστεοαρθρίτιδα

Documents

ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΙΣΧΙΟΥ ΓΟΝΑΤΟΣorthopatras.gr/public/UserFiles/File/kliniki askisi/THA...Οστεοαρθρίτιδα Γόνατος Οστεοαρθρίτιδα

Dr. Γεώργιος Δημάκης KOTΣΙΑ · 2016. 3. 16. · οστεοαρθρίτιδα του ισχίου, του γόνατος και όλες σχεδόν τις παθήσεις

ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑ · 2012. 3. 11. · •6% οστεοαρθρίτιδα γόνατος •2% οστεοαρθρίτιδα χειρών •0,9% οστεοαρθρίτιδα