اپ ي دم ي ولوژ ي کمبود و ي تام ي ن A (گزروفتالمی)

کمبود يولوژيدمياپAن يتاميو

)گزروفتالمی(ياسيدون سيدکترفريميوشيه و بيگروه تغذ

دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم تهرانيپزشگ

Aن يتاميوفهرست مطالب

oن يتاميبروز کمبود وA نيتامي که در بروز کمبود ويعوامل - A نقش دارند

oن يتاميوع کمبود ويشA وعيار شيمع -

نيتاميوع کمبود ويش - A دررابطه با: شخصيعوامل درونزا و برونزا•عامل زمان•عامل مکان•

oدرمانoيريشگي کنترل و پيبرنامه هاoخالصه

Aن يتاميوoشگفتاريپoن يتامينقش وAدر بدن oر سپارش شدهيمقادoييمنابع غذاoن يتاميکمبود وA

کمبود يولوژيدمياپ Aن يتاميوoشگفتاريپoيخينه تاريزمoفيتعارoتياهمo تقسيم بندي نشانه هاي

چشميoتيشبکه عل

Aويتامين شگفتاريپ

oن يتاميگر وي دينام هاA: نال، ينول، رتيرتکينوئيد رتياس

oن يتامين ويمنابع تامA:يواني حيغذاهات ي فعاليه تمام مواد داراي )منبع اولياهي گيغذاها

در Aن يتاميا پرو ويد ي کارتنوئ600(: حدود Aن يتاميو 50 توانند يوانات فقط ميعت وجود دارند. حيطب

ن آنها يل کنند. مهمتري تبدAن يتاميد را به ويکارتنوئ باشد.ي( مß-caroteneبتا کاروتن )

oن يتامين ويتامA: درحال توسعه يکشورها حدود ي صنعتيها و کشورهايشتر از سبزيب

پنجاه پنجاهo:(، پالسما، يکبد )محل اصل انباشت در بدن

(يه ها )تا حدودير، کليش

Aويتامين در بدنAن يتامينقش و

ش و بالش(ي )رورشد و تکامل

ييناي ساختمان ارغوان ب:يينايعمل ب (Rhodopsin)گمان ته چشم يا پي

يسالمت ومقاومت سطوح پوشش: ژه سطوح مرطوب مخاط، بخش يبو

و پوستي تنفسي چشم، مجاريقدام

Aويتامين ر سپارش شدهيمقاد

Aويتامين ييمنابع غذا

:يوانيحات، ين منبع(، لبني )مهمتري روغن کبد ماه

تخمرغ، کره

:ياهيگج ي سبز، هويهاي سبز

Aويتامين Aن يتاميکمبود و

آمديپoکاهش روند رشد بدن، دندانها و استخوانهاoکاهش مقاومت به عفونتoييکم اشتهاoيياي و بويي چشايآنومالoشدن پوست و مخاطيسخت و شاخ oس يپر کراتوزيکوالر هاي فوليپر(Perifolicullar

hyperkeratosis)oيزينقص عملکرد دهلoيع نخاعير فشار ماييتغoي ذهنيواپس ماندگoو ي شامل شبکوري ) گزروفتالمي چشمينشانه ها

ي)کراتوماالس

Aاپيدميولوژي کمبود ويتامين )گزروفتالمي(

پيشگفتار

oن يتاميکمبود وA ک نمونه از ي وابسته به عدم توسعه يهايماريب

جوامع است. oفقر و يمارين بيتامين وي کمبود ا

ن طبقات يرتري است که در فقينادان يط زندگين شراي با نامناسبترياجتماعده ي دارند ديالت کمتري که تحصييو آنها

شود.يم

Aن يتامي کمبود ويولوژيدمياپ(ي)گزروفتالم

يخينه تاريزم 1600الد:يش از مي سال پ Ember Papyrus درمصر

و ي درمان چشم وشبکوريه جگربرايتوصوه خوار يه جگر، کورخفاش مي توصينيپزشکان چ

ي معالجه شبکوريو پوست الک پشت برا50 الد:يش از مي سال پ25 تا Celsusي - برا

ين بار واژه گزروفتالمينخست1830ي ب:يالدي م( توBitotدر پار )س - اثر روغن ي

ي چشمي مورو بر زخم هايجگر ماه1900ه ي - توصي چشم پزشکان ژاپن:يالدي م

ي چشمي درمان زخم هاي برايروغن جگر ماه1909ييکاي پژوهشگران آمر به بعد:يالدي م -

جوان در اثر خوردن ي رشد موشهايعقب ماندگرير بدون سرشيش

1920يالدي م: Blockر بدون ي در دانمارک - ش اختالالت – کودکان ي چشمي باعث زخمهايچرب

Aن يتامي وابسته به کمبود ويچشم

Aن يتامي کمبود ويولوژيدمياپتياهم (ي)گزروفتالم

6 ماه تا 6 کودک 250 000هرسال درحال توسعه يسال در کشورها

شوند.ينا مينابين کودکان مي % ا80 تا 50ن ي ب

رند.يم ون کودک ساالنه به يلي م10 حدود

ي مبتال ميه اير قرني غيگزروفتالمشوند با کاهش مقاومت در برابر

.ييرايش مي و افزاي عفونيهايماريب

Aن يتامي کمبود ويولوژيدمياپ)دنباله(ت ياهم (ي)گزروفتالم

oو ي، چه به صورت جزييينايناب :وخامت آمد يرقابل برگشت، پيچه کامل و معموالً غ

است.يگزروفتالمoبه علت يينايناب :دوره ابتال

رخ ي معموال در اوان کودکيگزروفتالمت کار ي آمد آن عدم قابليدهد که پيم

در تمام طول ي و ذهنيوفلج جسم است.يزندگ

oن يتاميکمبود و :ييرايمAييراي با م اد همراه است.يز

oن يتاميوع گسترده کمبود ويش :وعيشAت شرق و ي پرجمعي در کشورها

قا، ي از آفريا، نقاطيجنوب آسني التيکايانه و آمريخاورم

Aن يتامي کمبود ويولوژيدمياپ(ي)گزروفتالم

فيتعار ( = “چشم xerophthalmia) يگزروفتالم( Dry Eyeخشک” )

Aن يتامي کمبود ويتمام تظاهرات چشمشامل:

oيه و گاهي ملتحمه، قرنيرات بافتييتغ هيشبک

oيله اي مي سلولهايکيزيوفياختالالت بoي مخروطياختالل درعملکرد سلولها

هيشبک

Aاپيدميولوژي کمبود ويتامين )گزروفتالمي(

ي چشمي نشانه هايم بنديتقس

Night Blindness (XN) يشبکور

Conjunctival Xerosis (X1A) ملتحمه ي خشک

Bitot Spot (X1B)ن مدرسهيشتر در کودکان در سنيتوت )بي لکه ب

Corneal Xerosis (X2)هي قرني خشک

Corneal Ulceration/Keratomalaciaه ي سطح قرن3/1ه >ي قرني زخم و نرم

(X3A)<1/3 Corneal

Corneal Ulceration/Keratomalaciaه ي سطح قرن3/1ه <ي قرني زخم و نرم

(X3B)1/3 Corneal

Corneal Scar (XS)هي زخم قرني جا

Xerophthalmic Fundus (XF) بطن چشمي خشک

Aاپيدميولوژي کمبود ويتامين )گزروفتالمي(

تيشبکه عل

شبکه عليت کمبود ويتامين A

Aاپيدميولوژي کمبود ويتامين )گزروفتالمي(

بروز

ه(:يعوامل برونزا )اولoا عمده ي يخوراک اصل(Staple Food )o خورانش از پستان و خورانش

يساختگoي چربير بيشoيعدم مصرف چرب

Aاپيدميولوژي کمبود ويتامين )گزروفتالمي(

)دنباله(بروزه(:يعوامل درونزا )ثانو

oي فرديهايژگيوoن يتاميه فرد: کمبود ويوضع تغذE ،

Aن يتامي، کمبود وين و انرژييپروتoزباني ميحالت تندرستoعفونتها و انگل ها

Aاپيدميولوژي کمبود ويتامين )گزروفتالمي(

وعيش ماه 6 )کودکان Aن يتاميوع کمبود ويار شيمع

سال(:6تا oيشبکور( XN :) >1%کودکان oيلکه ب( توX1B :) >5/0کودکان % oيه/ کراتوماالسيه/ زخم قرنيگزروز قرن( X2/X3A/X3B :)

% کودکان01/0< oي زخم قرنيجا( هXS :) >05/0کودکان % oن يتاميوA < 20تر )يکرومول در لي م7/0 پالسما

% کودکان5تر(: < ي ليکروگرم در دسيم

Aاپيدميولوژي کمبود ويتامين )گزروفتالمي(

در رابطه با عوامل درونزا و Aکمبود ويتامين وع يش در سرشت ين تمام عوامل شخص سن نقش مهميب سن: (1 شخصيبرونزا

دارد.Aکمبود ويتامين يتظاهرات چشم

Aاپيدميولوژي کمبود ويتامين )گزروفتالمي(

در رابطه با عوامل درونزا و Aشيوع کمبود ويتامين )دنباله( برونزاي شخص

ن مردانيشتر بيوع بيش جنس: (2 : بزرگساالنيپالسما RBP غلظت

کروگرم در ي م2/47 ± 6/1مردان: •تري ليدس

کروگرم در ي م6/41 ± 6/1زنان : •تري ليدس

ين گروه هاياختالف آشکار در ب نژاد:( 3يمختلف نژاد

شتر در يوع بيش :يطبقه اجتماع( 4ري فقيخانوارها

شتر در يوع بيش :يط خانوادگي( شرا5تي پرجمعيخانوارها

Aاپيدميولوژي کمبود ويتامين )گزروفتالمي(

•زمانمل ا در رابطه با عAشيوع کمبود ويتامين

ويتامين کمبود فصلي شيوع ) Aمنحني جنس ( برحسب بيتو لکه ويا شبکوري

زن ----- - - - - مرد

%

• 16• 15• 14• 13• 12• 11• 10• 9• 8• 7• 6• 5• 4• 3• 2• 1• 0• 72 68 64 60 56 52 48 44 40 36 32 28 24 20 16 12 8 4 Weeks• O N D J F M A M J J A S O N D J F M Month

Aاپيدميولوژي کمبود ويتامين )گزروفتالمي(

مکان در رابطه با Aشيوع کمبود ويتامين

ايآسهيانوسياقاروپاکايآمرقايآفر

Aاپيدميولوژي کمبود ويتامين )گزروفتالمي(

درمانص:يفوراً پس از تشخ

110گرم يلي م66ا ينول يتات رتي گرم پالميلي م نول ي گرم رتيلي م55ا ي ينول استات خوراکيرت

يق عضالنيق تزريتات از طريپالم

روز بعد: 110گرم يلي م66ا ينول يتات رتي گرم پالميلي م

ينول استات خوراکيرت

ينيا اگر عوارض باليش از مرخص شدن يپ هفته بعد:2-4ا يمشاهده شد

110گرم يلي م66ا ينول يتات رتي گرم پالميلي م ينول استات خوراکيرت

Aاپيدميولوژي کمبود ويتامين )گزروفتالمي(

يريشگيکنترل و پ

oي دوره ايدادن دوزهاoي سازيغنoآموزشoيه بهداشتيه خدمات اولياراoيه اي تغذيبازتوانo(ي )باغبانيکشاورز

Aاپيدميولوژي کمبود ويتامين )گزروفتالمي(

خالصهoه در ي مهم سوءتغذيمارين بي دوميگزروفتالم

ا يدنoکودکانييراي ميک در نرخ بااليشر oشودي مييناياغلب منجر به ناب oدر بروز آن دخالت دارندياريعوامل بس oريژه در مناطق فقيا بويع در سراسر دنيشاoکه يشتر در فصول خشک و فصوليوع بيش

اد استي زي و انگلي عفونيهايماريبoي شامل غنيريشگي کنترل و پيبرنامه ها

ي، اجرايه بهداشتيه خدمات اولي، ارايساز، ي دوره اي، دادن دوزهاي آموزشيبرنامه ها

ها يه سبزي مربوط به تهيتهايق فعاليو تشو کودکانيبرا