Labor Rights and Standards

สทธและมาตรฐานแรงงาน

กธ. 301 ธรกจกบสงคมและชมชน

สฤณ อาชวานนทกล

2

มาตรฐานแรงงาน

มาตรฐานแรงงาน คอ กฎเกณฑ ขอปฏบตเกยวกบสภาพการจางและสภาพการท างาน เชน คาจาง ชวโมงท างาน วนหยด และความปลอดภยในการท างาน

เปาหมายของการมมาตรฐานแรงงาน คอเพอใหแรงงานไดรบการคมครองอยางทดเทยมเสมอภาค กอใหเกดคณภาพชวต มความปลอดภย มแรงงานสมพนธทด และมขวญก าลงใจในการท างาน

3

ประเภทของมาตรฐานแรงงาน

มาตรฐานแรงงานแบงเปน 3 ประเภทหลกๆ ดงน

มาตรฐานแรงงานระหวางประเทศ คอ อนสญญาและขอแนะ รวมทงประกาศอนๆ ขององคการแรงงานระหวางประเทศ (ILO)

มาตรฐานแรงงานตามกฎหมาย คอ ขอบงคบตามกฎหมาย ไดแก พ.ร.บ. คมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 กฎหมายความปลอดภยในการท างาน และ พ.ร.บ. แรงงานสมพนธ พ.ศ.2518

มาตรฐานแรงงานเอกชน คอ ขอก าหนดทประกาศใชโดยองคกรพฒนาเอกชน กลมธรกจ และผผลตสนคา เชน SA8000 WRAP ETI ฯลฯ รวมทงหลกปฏบตของผผลต เชน อดดาส-ซาโลมอน ไนก และ วอลท ดสนย ฯลฯ

4

ระดบของมาตรฐานแรงงาน มาตรฐานแรงงานในระดบสากล

มาตรฐานแรงงานในภมภาค เชน มาตรฐานแรงงานของสหภาพยโรป มาตรฐานแรงงานของกลมประเทศนอรดก

มาตรฐานแรงงานในระดบกลมการคาและสถาบนในความรวมมอ

มาตรฐานแรงงานในระดบชาต (กฎหมายของประเทศและขอตกลงรวมระหวางประเทศ และมาตรฐานแรงงานไทย)

มาตรฐานแรงงานในระดบอตสาหกรรม

มาตรฐานแรงงานในระดบสาขาอาชพ

มาตรฐานแรงงานในระดบสถานประกอบการและกลมบรษท (จรรยาบรรณธรกจดานแรงงาน หรอสภาพการจางในสถานประกอบการ)

มาตรฐานแรงงานในระดบยอย เชน ระดบพนท และกลมกจกรรมตางๆ

5

มาตรฐานทส านกพฒนามาตรฐานแรงงานแนะน า

มาตรฐานแรงงานไทย ความรบผดชอบทางสงคมของธรกจไทย มรท. 8001-2546 (Thai Labor-Standard : TLS 8001-2546) เปนมาตรฐานทจดท าโดยภาครฐรวมกบเอกชนมาตรฐานแรงงานวาดวยความรบผดชอบทางสงคม (Social Accountability 8000-SA 8000) เหมาะสมกบสถานประกอบกจการสงออก

มาตรฐานแรงงานวาดวยขอปฏบตในสถานทท างาน (Workplace Code of Conduct)

มาตรฐานแรงงานวาดวยสมาคมสทธคนงาน (Worker Rights Consortium Code of Conduct)

6

มาตรฐานแรงงานวาดวยหลกจรรยาบรรณของบรษท ไนก (Nike Code of Ethics) ก าหนดขนโดยบรษทในเครอไนก เหมาะสมกบสถานประกอบกจการผลตเครองกฬา

มาตรฐานแรงงานวาดวยหลกการผลตทเปนสากลทวโลก (Mattel Global Manufacturing Principles)

มาตรฐานจรยธรรมพนฐานทางการคา (Ethical Trading Initiative (ETI) Standard) (International Council of Toy Industries Code of Business Practice) (ICTI) เหมาะสมกบอตสาหกรรมผผลตของเลนเดก

มาตรฐานทส านกพฒนามาตรฐานแรงงานแนะน า (ตอ)

7

มาตรฐานแรงงานขององคกรแรงงานระหวางประเทศ

องคกรแรงงานระหวางประเทศหรอ International Labour Organization (ILO) เปนองคกรสากลภายใตสหประชาชาต มบทบาทในการก าหนดมาตรฐานแรงงานสากลในรปแบบทรจกกนในนาม “อนสญญา ILO” เพอเปนแหลงอางองดานสทธแรงงานส าหรบสหภาพแรงงานเพอใชในการสงเสรมสทธของลกจางในการเจรจาตอรองกบนายจางและรฐบาล โดย ILO มนโยบายวาอนสญญาหลกมผลบงคบใชส าหรบทกประเทศและทกบรษท รวมถงประเทศทยงไมไดใหสตยาบนอนสญญาหลกของ ILO ดวย

อนสญญาหลกม 4 เรอง (8 อนสญญา)

8

มาตรฐานแรงงานขององคกรแรงงานระหวางประเทศ (ตอ)

เสรภาพในการสมาคมและการยอมรบสทธการเจรจาตอรองรวม(อนสญญาฉบบท 87 และ 98) ประเทศไทยยงไมใหสตยาบน การตงองคกรและการเขาเปนสมาชก เปนสทธการตดสนใจของคนงาน

โดยไมตองขออนญาตใคร

การรางขอบงคบและกฎขององคกร เปนสทธการตดสนใจของคนงาน

การเลอกผแทนขององคกร เปนสทธการตดสนใจของคนงาน

การด าเนนกจการขององคกร เปนสทธการตดสนใจของคนงาน

ภาครฐจะตองไมแทรกแซงใดๆ อนสงผลตอการจ ากดสทธ

ภาครฐไมมสทธยบหรอพกการด าเนนกจการขององคกร

การรวมองคกรเขาดวยกน เปนสทธการตดสนใจของคนงานและองคกร

9

มาตรฐานแรงงานขององคกรแรงงานระหวางประเทศ (ตอ)

การยกเลกการใชแรงงานภาคบงคบทกรปแบบ (อนสญญาฉบบท 29 และ 105) โดย “แรงงานภาคบงคบ” ไมนบกรณตอไปน งานเกยวกบการทหารทตองท าภายใตกฏหมายเกณฑทหาร

งานหรอบรการใดๆ ทท าในฐานะพลเมองหรอสมาชกชมชน (เชน ลกขน)

งานหรอบรการใดๆ ทเปนผลจากค าพพากษาในชนศาล แตทงนบคคลนนตองท างานดงกลาวภายใตการสอดสองดแลของเจาหนาทรฐ

งานหรอบรการใดๆ ทกระท าในภาวะฉกเฉน เชน ภยธรรมชาต

การยกเลกการใชแรงงานเดก = 15 ป (ฉบบท 138 และ 182)

การขจดการเลอกปฏบตในอาชพและการจางงาน (อนสญญาฉบบท 100 และ 111)

10

มาตรฐานสากลขององคกรสหประชาชาต

UN Global Compact หลกปฏบตสากล 10 ประการ ประกาศป 1999 สนบสนนและเคารพการคมครองสทธมนษยชน

การกระท าอนเปนการละเมดสทธมนษยชน

เสรภาพในการสมาคมและการยอมรบสทธการเจรจาตอรองรวม

ขจดการใชแรงงานบงคบทกรปแบบ

ยกเลกการใชแรงงานเดก

ขจดการเลอกปฏบตในอาชพและการจางงาน

สนบสนนมาตรการ/วธการทปองกนความเสยหายตอสงแวดลอม

สงเสรมแนวทาง/มาตรการทสงเสรมความรบผดชอบตอสงแวดลอม

สงเสรมใหเกดการพฒนาเทคโนโลยทเปนมตรตอสงแวดลอม

ขจดการคอรปชนทกรปแบบ รวมถงการตดสนบนและการใชอ านาจบงคบ

11

มาตรฐานแรงงานใน SA8000

No child labor: No workers under the age of 15

No forced labor

Health and Safety: Provide a safe and healthy work environment; take steps to prevent injuries; regular health and safety worker training; system to detect threats to health and safety; access to bathrooms and potable water

Freedom of Association and Right to Collective Bargaining: Respect the right to form and join trade unions and bargain collectively; where law prohibits these freedoms, facilitate parallel means of association and bargaining

Discrimination: No discrimination based on race, caste, origin, religion, disability, gender, sexual orientation, union or political affiliation, or age; no sexual harassment

12

มาตรฐานแรงงานใน SA8000 (ตอ)

Discipline: No corporal punishment, mental/physical coercion or verbal abuse

Working Hours: Comply with the applicable law but, in any event, no more than 48 hours per week with at least one day off for every seven day period; voluntary overtime paid at a premium rate and not to exceed 12 hours per week on a regular basis; overtime may be mandatory if part of a collective bargaining agreement

Compensation: Wages paid for a standard work week must meet the legal and industry standards and be sufficient to meet the basic need of workers and their families; no disciplinary deductions

Management Systems: Facilities seeking to gain and maintain certification must go beyond simple compliance to integrate the standard into their management systems and practices.

กฎหมายแรงงานของไทย

กฎหมายความปลอดภยในการท างาน

กฎหมายแรงงานสมพนธ

กฎหมายวาดวยความรวมมอกบองคการไตรภาค

กฎหมายวาดวยพนกงานรฐวสาหกจ

กฎหมายวาดวยการประกนสงคม

กฎหมายวาดวยการฝกอาชพ

กฎหมายวาดวยศาลแรงงาน

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541

เวลาท างาน:

ไมเกน 8 ชวโมงตอวน และ 48 ชวโมงตอสปดาห

งานอนตรายตามทก าหนดในกฎกระทรวงไมเกน 7 ชวโมงตอวน และ 42 ชวโมงตอสปดาห เชน งานทตองอยกบความรอน หรอมอณหภมสงๆ

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541

เวลาพก:

ในวนทมการท างาน ใหนายจางจดใหลกจางมเวลาพกตดตอกนไมนอยกวา 1 ชวโมงภายใน 5 ชวโมงแรกของการท างาน

นายจางและลกจางจะตกลงกนลวงหนาใหมเวลาพกนอยกวาครงละ 1 ชวโมงกได แตตองไมนอยกวาครงละ 20 นาท และเมอรวมกนแลวตองไมนอยกวาวนละ 1 ชวโมง

กรณงานในหนาทมลกษณะตองท าตดตอกนไป หรอเปนงานฉกเฉน โดยหยดเสยมได นายจางจะไมจดเวลาพกใหลกจางกได แตตองไดรบความยนยอมจากลกจาง

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541วนหยดประจ าสปดาห ตองไมนอยกวาสปดาหละ 1 วน โดยมระยะหางกนไมเกน 6 วน ลกจางมสทธไดรบคาจางในวนหยดประจ าสปดาห (ยกเวน: ลกจางรายวน รายชวโมง หรอ

ตามผลงานโดยค านวณเปนหนวย) นายจางและลกจางจะตกลงกนลวงหนาโดยก าหนดใหมวนหยดประจ าสปดาหวนใดกได งานโรงแรม งานขนสง งานในปา งานในททรกนดาร งานประมง งานดบเพลง และงานอนๆ

ตามทกฎกระทรวงก าหนด นายจางและลกจางจะตองตกลงกนลวงหนาวาสามารถสะสมหรอเลอนวนหยดประจ าสปดาหไปเมอใดกได แตตองอยในระยะเวลาไมเกน 4 สปดาหตดตอกน

กรณทวนหยดประจ าสปดาหไมแนนอน ใหนายจางประกาศวนหยดใหลกจางทราบลวงหนาไมนอยกวา 3 วน และแจงเปนหนงสอใหพนกงานตรวจแรงงานทราบภายใน 7 วน

วนหยดตามประเพณ

ตองไมนอยกวาปละ 13 วน โดยรวมวนแรงงานแหงชาตดวย ถาวนหยดตามประเพณตรงกบวนหยดประจ าสปดาห ใหหยดชดเชยในวนท างานถดไป

ลกจางมสทธไดรบคาจางในวนหยดตามประเพณ

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541

วนหยดพกผอนประจ าป

ลกจางซงท างานตดตอกนมาครบ 1 ป มสทธหยดพกผอนประจ าปไมนอยกวาปละ 6 วนท างาน

ลกจางมสทธไดรบคาจางในวนหยดพกผอนประจ าป

ถาลกจางท างานยงไมครบ 1 ปจะใหหยดตามสวนกได

นายจางเปนผก าหนดวนหยดพกผอนประจ าปใหลกจางทราบลวงหนา หรอก าหนดตามทตกลงกน

นายจางและลกจางจะตกลงกนลวงหนาวา จะสะสมหรอเลอนวนหยดพกผอนประจ าปไปรวมหยดในปอนกได

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541

การลา:การลาปวย ลกจางมสทธลาปวยโดยไดรบคาจางตามปกตปหนงไมเกน 30 วน

ท างานการลาคลอด ลกจางซงเปนหญงมครรภ มสทธลาคลอดกอนและหลงการคลอด

ครรภหนงไมเกน 90 วนโดยใหนบรวมวนหยดทมระหวางวนลาดวย และใหนายจางจายคาจางแกลกจางทลาคลอดเทากบคาจางในวนท างานตลอดระยะเวลาทลา แตไมเกน 45 วน

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541

การลาเพอท าหมน

ลกจางมสทธลาเพอท าหมนได และมสทธลาเนองจากการท าหมนตามระยะเวลาทแพทยแผนปจจบนชนหนงก าหนด และออกใบรบรองแพทยให โดยลกจางมสทธไดรบคาจางในวนลานนดวย

การลากจ

ลกจางมสทธลาเพอกจธระอนจ าเปนไดตามขอบงคบเกยวกบการท างาน โดยไมไดรบคาจางในวนลา

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541

การลาเพอรบราชการทหาร

ลกจางมสทธลาเพอรบราชการทหาร ในการเรยกพลเพอตรวจสอบ เพอฝกวชาทหาร หรอเพอทดสอบความพรอม โดยลาไดเทากบวนททางทหารเรยก และไดรบคาจางตลอดเวลาทลาแตไมเกน 60 วนตอป

การลาเพอฝกอบรม

ลกจางมสทธลาเพอการฝกอบรม หรอพฒนาความรความสามารถตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในกฎกระทรวง โดยไมไดรบคาจางในวนลานน

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541

คาจางและคาลวงเวลา:คาจาง เปนเงนทนายจางและลกจางตกลงกนจายเปนคาตอบแทนในการ

ท างานตามสญญาจาง ส าหรบระยะเวลาการท างานปกต เปนรายชวโมง รายวน รายสปดาห หรอระยะเวลาอน หรอจายใหโดยค านวณตามผลงานทลกจางท าไดในเวลาท างานปกตของวนท างาน และรวมถงเงนทนายจางจายใหแกลกจางในวนหยด และวนลาทลกจางมไดท างาน แตมสทธไดรบตามกฎหมายคมครองแรงงาน

ลกจางมสทธไดรบคาจางไมนอยกวาอตราคาจางขนต า

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541การท างานลวงเวลาและการท างานในวนหยด ในกรณทงานมลกษณะตองท าตดตอกนไป ถาหยดจะเสยหายแกงาน หรอเปน

งานฉกเฉน นายจางอาจใหลกจางท างานลวงเวลา หรอท างานในวนหยดเทาทจ าเปนกได

กจการโรงแรม สถานมหรสพ งานขนสง รานขายอาหารและเครองดม สโมสร สมาคม สถานพยาบาล และกจการอนๆ ตามทกระทรวงก าหนด นายจางจะใหลกจางท างานในวนหยดเทาทจ าเปนกได โดยไดรบความยนยอมจากลกจางเปนคราวๆ ไป

ในกรณทมการท างานลวงเวลาตอจากเวลาท างานปกตไมนอยกวา 2 ชวโมง นายจางตองจดใหลกจางมเวลาพก ไมนอยกวา 20 นาท กอนทลกจางเรมท างานลวงเวลา (ยกเวนงานทมลกษณะหรอสภาพของงานทตองท าตดตอกนไปโดยไดรบความยนยอมจากลกจาง หรอเปนงานฉกเฉน

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541

คาลวงเวลา คาท างานในวนหยดและคาลวงเวลาในวนหยด

ถาท างานเกนเวลาท างานปกตของวนท างาน นายจางตองจายคาลวงเวลาไมนอยกวา หนงเทาครงของอตราคาจางตอชวโมงในวนท างานตามจ านวนชวโมงทท า หรอไมนอย หนงเทาครง ของอตราคาจางตอหนวย ในวนท างานตามจ านวนผลงานทท าได ส าหรบลกจางทไดรบคาจางตามผลงาน

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541 ถาท างานในวนหยดเกนเวลาท างานปกตของวนท างาน นายจางตองจายคา

ลวงเวลาในวนหยดใหแกลกจางในอตรา สามเทาของอตราคาจางตอชวโมงในวนท างาน ตามจ านวนชวโมงทท า หรอตามจ านวนผลงานทท าได ส าหรบลกจางทไดรบคาจางตามผลงานโดยค านวณเปนหนวย

ถาท างานในวนหยด ในเวลาท างานปกต นายจางตองจายคาท างานในวนหยดใหแกลกจาง ทมสทธไดรบคาจางในวนหยดเพมขนอก หนงเทา ของคาจางในวนท างาน ตามชวโมงทท างานในวนหยด หรอตามจ านวนผลงานทท าได ส าหรบลกจางทไดรบคาจางตามผลงานโดยค านวณเปนหนวย

ส าหรบลกจางทไมมสทธไดรบคาจางในวนหยดตองจายไมนอยกวา สองเทา ของคาจางในวนท างานตามชวโมงทท างานในวนหยด หรอตามจ านวนผลงานทท าไดส าหรบลกจางทไดรบคาจางตามผลงานโดยค านวณเปนหนวย

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541

สวสดการ: สถานประกอบกจการทมลกจางตงแต 50 คนขนไป ใหนายจางจดให

มคณะกรรมการสวสดการในสถานประกอบกจการ ประกอบดวยผแทนฝายลกจางอยางนอย 5 คน เพอรวมหารอ และเสนอแนะความเหนแกนายจาง ในการจดสวสดการส าหรบลกจาง และตรวจตรา ควบคม ดแลการจดสวสดการทนายจางจดใหแกลกจาง

สถานประกอบกจการใดทมคณะกรรมการลกจาง ตามกฎหมายวาดวยแรงงานสมพนธแลวใหคณะกรรมการลกจางท าหนาทเปนคณะกรรมการสวสดการในสถานประกอบกจการ

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541

คาชดเชย:

ลกจางมสทธไดรบคาชดเชย หากนายจางเลกจางโดยลกจางไมมความผด ดงน

ลกจางซงท างานตดตอกนครบ 120 วนแตไมครบ 1 ป มสทธใหรบคาชดเชยเทากบคาจางอตราสดทาย 30 วน

ลกจางซงท างานตดตอกนครบ 1 ปแตไมครบ 3 ป มสทธใหรบคาชดเชยเทากบคาจางอตราสดทาย 90 วน

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541

ลกจางซงท างานตดตอกนครบ 3 ปแตไมครบ 6 ป มสทธใหรบคาชดเชยเทากบคาจางอตราสดทาย 180 วน

ลกจางซงท างานตดตอกนครบ 6 ปแตไมครบ 10 ป มสทธใหรบคาชดเชยเทากบคาจางอตราสดทาย 240 วน

ลกจางซงท างานตดตอกนครบ 10 ปขนไป มสทธใหรบคาชดเชยเทากบคาจางอตราสดทาย 300 วน

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541

คาชดเชยพเศษกรณปรบปรงหนวยงาน:

ในกรณทนายจางจะเลกจางลกจางเพราะเหตปรบปรงหนวยงานกระบวนการผลต การจ าหนาย หรอการบรการอนเนองมาจากการน าเครองจกรมาใช หรอเปลยนแปลงเครองจกร หรอเทคโนโลยจงเปนเหตใหตองลดจ านวนลกจางลง นายจางจะตองปฏบตดงน

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541

แจงวนทจะเลกจาง เหตผลของการเลกจาง และรายชอลกจางทจะถกเลกจาง ใหลกจางและพนกงานตรวจแรงงานทราบลวงหนาไมนอยกวา 60 วนกอนวนทจะเลกจาง

ถาไมแจงแกลกจางทจะเลกจางทราบลวงหนา หรอแจงลวงหนานอยกวาระยะเวลา 60 วน นายจางตองจายคาชดเชยพเศษแทนการบอกกลาวลวงหนาแกลกจาง เทากบคาจางอตราสดทาย 60 วน หรอเทากบคาจางของการท างาน 60 วนสดทาย ส าหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยค านวณเปนหนวย คาชดเชยแทนการบอกกลาวลวงหนาน ใหถอวานายจางไดจายคาสนจางแทนการบอกกลาวลวงหนาตามกฎหมายดวย

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541

นายจางตองจายคาชดเชยพเศษเพมขนจากคาชดเชยปกตดงตอไปน ลกจางท างานตดตอกนครบ 6 ปขนไป นายจางจะตองจายคาชดเชยพเศษ

เพมขนจากคาชดเชยปกต ซงลกจางนนมสทธไดรบอยแลว ไมนอยกวาคาจางอตราสดทาย 15 วนตอการท างานครบ 1 ป หรอไมนอยกวาคาจางของการท างาน หรอไมนอยกวาคาจางของการท างาน 15 วนสดทายตอการท างานครบ 1 ป ส าหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยค านวณเปนหนวย

คาชดเชยพเศษนรวมแลวตองไมเกนคาจางอตราสดทาย 360 วน หรอไมเกนคาจางของการท างาน 360 วนสดทายส าหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยค านวณเปนหนวยแตรวมแลวตองไมเกนคาจางอตราสดทาย 360 วน

เพอประโยชนในการค านวณคาชดเชย เศษของระยะเวลาท างานทมากกวา 180 วนใหนบเปนการท างานครบ 1 ป

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541

ในกรณทนายจางยายสถานประกอบกจการไปตง ณ สถานทอนอนมผลกระทบส าคญตอการด ารงชวตตามปกตของลกจางหรอครอบครว

นายจางตองแจงลวงหนาใหแกลกจางทราบลวงหนา ไมนอยกวา 30 วนกอนยาย ถาลกจางไมประสงคจะไปท างานดวยลกจางมสทธบอกเลกสญญาจางได โดยไดรบคาชดเชยพเศษไมนอยกวารอยละ 50 ของอตราคาชดเชยปกต ทลกจางพงมสทธไดรบ

ถานายจางไมแจงใหลกจางทราบการยายสถานประกอบกจการลวงหนา นายจางตองจายคาชดเชยพเศษแทนการบอกกลาวลวงหนาเทากบคาจางอตราสดทาย 30 วน

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541

ลกจางไมมสทธไดรบคาชดเชยในกรณใดกรณหนง ดงน

ลกจางลาออกเอง

ทจรตตอหนาท หรอกระท าความผดอาญาโดยเจตนาแกนายจาง

จงใจท าใหนายจางไดรบความเสยหาย

ประมาทเลนเลอเปนเหตใหนายจางไดรบความเสยหายอยางรายแรง

กฎหมายคมครองแรงงาน 2541

ฝาฝนขอบงคบเกยวกบการท างาน หรอระเบยบ หรอค าสงของนายจางอนชอบดวยกฎหมายและเปนธรรม และนายจางไดตกเตอนเปนหนงสอแลว ซงหนงสอเตอนนนตองมผลบงคบไมเกน 1 ป นบตงแตวนทลกจางไดรบทราบหนงสอเตอน เวนแตกรณทรายแรง นายจางไมจ าเปนตองตกเตอน

ละทงหนาทเปนเวลา 3 วนท างานตดตอกน ไมวาจะมวนหยดคนหรอไมกตามโดยไมมเหตอนสมควร

ไดรบโทษจ าคกตามค าพพากษาถงทสดใหจ าคก

34

กฎหมายแรงงานสมพนธ 2518

ขอบเขตการบงคบใช มใหใชบงคบแก (มาตรา 4)

1.1 ราชการสวนกลาง

1.2 ราชการสวนภมภาค

1.3 ราชการสวนทองถน

1.4 ราชการกรงเทพมหานค

1.5 กจการรฐวสาหกจ ตามกฎหมายวาดวยพนกงานรฐวสาหกจสมพนธ

1.6 กจการอนตามก าหนดในพระราชกฤษฎกา

(ปจจบนธนาคารแหงประเทศไทยเปนกจการทอยนอกขายบงคบของกฎหมายแรงงานสมพนธ โดยไดมการตราพระราชกฤษฎกาก าหนดกจการทพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 ไมใชบงคบ พ.ศ. 2523 ขน)

กฎหมายแรงงานสมพนธ 2518

ขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง คอ ขอตกลงระหวางนายจางกบลกจาง หรอระหวางสมาคมนายจางกบสหภาพแรงงานทเกยวกบสภาพการจาง เชน เงอนไขการจางงาน การท างาน ก าหนดวนและเวลาท างาน คาจาง สวสดการ การเลกจาง หรอประโยชนอนของนายจางหรอลกจางอนเกยวกบการจางหรอการท างาน

ขอพพาทแรงงาน คอ ขอขดแยงระหวางนายจางกบลกจาง เกยวกบสภาพการจาง

คณะกรรมการแรงงานสมพนธ ประกอบดวยตวแทนฝายนายจาง ลกจาง และรฐบาล ท าหนาทวนจฉย และชขาดพพาทแรงงาน พจารณาวนจฉยชขาดการกระท าอนไมเปนธรรม มอ านาจสงใหนายจางรบลกจางเขาท างาน

36

กฎหมายแรงงานสมพนธ 2518

ขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง

สถานประกอบการทมลกจางตงแต 20 คนขนไปตองจดใหมขอตกลงเกยวกบสภาพการจางไวเปนหนงสอ หากไมมขอตกลงเกยวกบสภาพการจางอยแตเดม ใหถอวาขอบงคบเกยวกบการท างานตามกฎหมายคมครองแรงงานเปนขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง (มาตรา 10)

อายของขอตกลงมผลใชบงคบภายในระยะเวลาทท งสองฝายตกลงกน แตไมเกน 3 ป ถาไมก าหนดเวลาไว ใหถอวามผลบงคบใช 1 ปนบแตวนทไดตกลงกน หรอใหนบจากวนทลกจางเขาท างานแลวแตกรณ

เมอขอตกลงฯ สนสดลง และมไดมการเจรจาตกลงกนใหม ใหมผลใชบงคบตอไปอกคราวละ 1 ป (มาตรา 12)

กฎหมายแรงงานสมพนธ 2518

การปดงาน (lockout) คอการทนายจางปฎเสธไมยอมใหลกจางเขาท างานชวคราว เนองจากขอพพาทแรงงาน

การนดหยดงาน (strike) คอ การทลกจางรวมกนไมท างานชวคราว เนองจากขอพพาทแรงงาน

คณะกรรมการลกจาง ท าหนาทประชมหารอกบนายจางอยางนอยสามเดอนครง ในเรองจดสวสดการแกลกจาง พจารณาค ารองทกขของลกจาง หาทางปรองดองระงบขอขดแยง ก าหนดขอบงคบทเปนประโยชนตอนายจางและลกจาง

กฎหมายแรงงานสมพนธ 2518

สมาคมนายจาง คอ องคกรของนายจางทจดตงขนตาม พรบ.น เชน สมาคมนายจางอเลกโทรนคส สมาคมเครองนงหม

สหภาพแรงงาน คอ องคกรลกจางทจดตงขนตาม พรบ. น

องคการของสมาคมนายจาง หรอลกจางตงแตสองสมาคมขนไป ทจดตงขนตาม พรบ. น –

15 คนจดตงสหภาพแรงงาน

2 สมาคมนายจาง หรอ 2 สหภาพแรงงาน จดตงสหพนธ

5 สหพนธนายจาง หรอ 5 สหพนธลกจาง จดตง สภาฯ

แรงงานสมพนธ

ในอดต

เปนเรองของสทธ

ทาทายอ านาจบรหาร

ใชวธการรนแรง

เผชญหนา

เจรจาเพอผลแพชนะ

ขาดการมสวนรวม

ปจจบน

เนนการใหขอมลสอสาร

ใชระบบการปรกษาหารอ

มความไววางใจกนมากขน

ยตธรรมขน

โปรงใสขน

เจรจาตอรองดวยเหตผล

แรงงานสมพนธ

การขดรด

ใชวธการรนแรง

เผชญหนา

เจรจาเพอผลแพชนะ

ขาดการมสวนรวม

ขาดการสนบสนนจากฝายจดการ

แรงงานสมพนธ

ลกจางไดมสวนรวมในการบรหาร เชน กจกรรมขอเสนอแนะ คณะกรรมการตางๆ 5ส QCC เปนตน

และรบรขาวสารมากขน เชน การเงนบรษท ผลประกอบการ การขยายกจการ เปนตน

การบรหารงานแบบมสวนรวม เชน คณะกรรมการลกจาง คณะกรรมการสหภาพ

เนนการสอสารสองทาง

แรงงานสมพนธ

การฝกอบรมในเรองตางๆ เชน ทกษะการรบเรองราวรองทกขใหมประสทธภาพ ทกษะการสอสาร การแกไขปญหาอยางมประสทธภาพ

สงเสรมนกแรงงานสมพนธมออาชพ

ใหพนกงานมสวนรวมทางการเงน แบงปนผลก าไร profit sharing / Incentive / หน เปนตน

ผบรหารระดบสงตองแถลงนโยบาย แรงงานสมพนธ

สวสดการของพนกงาน เชน การรกษาพยาบาล เงนสงเคราะหสหกรณ

บทบาทของนายจางในการเสรมสรางแรงงานสมพนธ

มนโยบายแรงงานสมพนธทชดเจน

ใชระบบการปรกษาหารอ

ฝายจดการควรก าหนดกรอบและทศทางทจะรวมมอกบลกจาง

ฝายจดการควรตงงบประมาณ

หวหนางาน ระดบบรหารทกระดบจะตองไดรบการถายทอดนโยบาย

ฝกอบรมหวหนางานใหมทกษะดานแรงงานสมพนธ

ใหโอกาสพนกงานไดแสดงความคดเหน

บทบาทของลกจางในการเสรมสรางแรงงานสมพนธ

พนกงานตองมวนย และจรยธรรมในการท างาน

ตองตระหนกวาลกจาง นายจางมผลประโยชนรวมกน

ศกษาความรดานสภาวะตลาด การลงทน และเศรษฐกจ

การเจรจาตอรอง (Collective Bargaining)

เสนอหรอรบเงอนไขไปพจารณา

มาตรการกดดนทกฎหมายรองรบ สทธการนดหยดงาน

สทธการปดงาน

ความเสยหายหากไมยอมรบขอเสนอ

ชอเสยง

การผลต

รายได (ทงสองฝาย)

สรปความหมายของการเจรจาตอรองของแรงงานสมพนธ

เปนการเจรจาตอรองกนระหวางสองฝาย คอนายจางและลกจาง

เนอหาการเจรจาตองเปนเรองทเกยวกบเงอนไขการจาง การ างาน หรอสภาพการจางเทานน

ตองมอ านาจในการตอรองเปนองคประกอบพนฐาน

การเจรจามวตถประสงคเพอใหไดมาซงขอยต และพอใจทงสองฝาย

ขนตอนการเจรจาตอรองตามกฎหมายแรงงานสมพนธ

1. ยนขอเรยกรอง พนกงานตองใช 15 % ของพนกงานทงหมด, สหภาพตองมสมาชก 20 %, ยนกอนขอตกลงเดมหมดอาย 30 วน

2. เจรจาภายใน 3 วน

3. ถาตกลงได น าไปจดทะเบยนภายใน 15 วน

4. ถาตกลงไมได ถอเปนขอพพาทแรงงาน พนกงานประนอมตองมาไกลเกลยภายใน 5 วน

5. ถาตกลงได น าไปจดทะเบยนภายใน 15 วน

6. หากยงตกลงกนไมไดอก ถอเปนขอพพาททตกลงกนไมได

ขนตอนการเจรจาตอรองตามกฎหมายแรงงานสมพนธ

6. ระหวางทมขอพพาททตกลงกนไมได สหภาพอาจนดหยดงาน หรอนายจางอาจปดงาน ระหวางปดงานหรอหยดงานรฐมนตรมอ านาจสงใหกลบเขาท างานได

7. ทงสองฝายตงอนญาโตตลาการ

8. ใหคณะกรรมการแรงงานสมพนธ (ครส.) ชขาด

9. หากไมพอใจค าตดสน ครส ใหอทธรณกบรฐมนตรภายใน 7 วน

10. หากยงไมพอใจกฟองศาลได