Chapter 2.1 glaze classifications

507213นำ��เคลอบเบ�องตน

(BASIC GLAZES)

CHAPTER 2.1 GLAZE CLASSIFICATIONS

ดร.ออนลม กมลอนทรโปรแกรมวช�เทคโนโลยเซร�มกส คณะเทคโนโลยอตส�หกรรม

มห�วทย�ลยร�ชภฏนครร�ชสม�

OUTLINEคว�มหม�ยของนำ��เคลอบเซร�มกประวตของนำ��เคลอบเซร�มกววฒน�ก�รในก�รเขยนสตรเคลอบก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

คว�มหม�ยของนำ��เคลอบเซร�มกเคลอบคอชนแกวบางๆ ทหลอมละลายตดอยกบผวดนซงขนรปเปนภาชนะทรงตางๆ วตถดบทเปนนำายาเคลอบถกบดจนละเอยดมากกวาเดมหลายเทา กอนนำามาเคลอบบนผวดนเผาเปนชนหนา 1 - 1.5 มม. เมอเคลอบแลวตองทงใหผลตภณฑแหง เชดกนผลตภณฑใหสะอาดกอนนำาเขาเผา (ไพจตร องศรวฒน (2537 : 1)

คว�มหม�ยของนำ��เคลอบเซร�มกสารประกอบอยางหนงซงประกอบดวยสารประกอบพวกกรด ดาง และกลาง ผสมกนตามสตรสวนผสมแลวนำามาเคลอบลงบนผลตภณฑททำาจากดนแลวนำาไปเผาใหไดรบความรอนจนถงอณหภมทกำาหนดไวจะเกดปฏกรยาทางเคมระหวางพวกกรด ดาง และกลาง กลายเปนสารประกอบเชงซอนอะลมโนซลเกต (Alumino Silicate) สมศกด ชวาลาวณย (2549 : 85)

คว�มหม�ยของนำ��เคลอบเซร�มกเคลอบเซรามกคอแกวชนดหนง มโครงสรางพนฐานเหมอนกบแกว คอเปนสารอนนทรยทมโครงสรางมการจดเรยงตวแบบไรระเบยบหรอมระเบยบในชวงสนคลายกบโครงสรางของของเหลวทงนเนองจากเมอสารททำาใหเกดเปนแกว เชน สารซลกามการหลอมตวจะกลายเปนของเหลวทมความหนดสงมาก อยในโครงสรางอสญฐานทอะตอมมการจดเรยงตวอยางไรระเบยบหรอมระเบยบในระยะสนเทานน ดรณ วฒนศรเวช และ สธ วฒนศรเวช (2552 : 53)

คว�มหม�ยของนำ��เคลอบเซร�มกชนของแกวทหอหมผวของผลตภณฑ เกดจากการนำาวตถดบทประกอบดวยออกไซดของสารอนนทรยประเภทดาง กลาง และกรด มาผสมรวมกนในนำา จากนนนำาไปผานกระบวนการชบเคลอบหรอพนเคลอบลงบนผวของผลตภณฑทตองการ แลวผานกระบวนการเผาใหความรอนจนเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและทางเคม เกดการหลอมตวรวมกนกลายเปนของเหลวทมความหนดสง และเมอลดอณหภมลงอยางรวดเรวจะทำาใหเกดชนแกวมนวาวทยดเกาะกบผวของผลตภณฑอยางสมบรณ

คณสมบตของแกวและเคลอบ• เคลอบจะตองไมละลายในนำาและสารละลายกรด รวมทงสารละลาย

ทมฤทธเปนดาง • เคลอบจะตองทนตอการขดส หรอการครด• เคลอบจะตองไมยอมใหนำาหรอแกสซมผานไปได• เคลอบจะตองทนตอการแตกราว การกะเทาะ และการเกดตำาหน

ตางๆ• เคลอบมความเหมาะสมสำาหรบการนำาไปตกแตงลวดลาย เชน

สามารถตกแตงส เพมออกไซดเพอพฒนาผลกเคลอบ และเทคนคการตกแตงเคลอบอนๆ ได

• เคลอบสามารถหลอมละลายไดในชวงอณหภมทกำาหนด

วตถประสงคของก�รเคลอบ• การเคลอบเพอใหสามารถทำาความสะอาดไดงายเวลาชำาระลาง

ภาชนะ• การเคลอบเพอเพมความแขงแรง ทนทาน เมอลางภาชนะบอยๆ

อาจเกดการกระทบกนได• การเคลอบเพอใหสามารถปองกนการรวซม เมอใสของเหลวได

วตถประสงคของก�รเคลอบ• การเคลอบเพอใหสามารถทำาความสะอาดไดงายเวลาชำาระลาง

ภาชนะ• การเคลอบเพอเพมความแขงแรง ทนทาน เมอลางภาชนะบอยๆ

อาจเกดการกระทบกนได• การเคลอบเพอใหสามารถปองกนการรวซม เมอใสของเหลวได

ประวตของนำ��เคลอบ

5,000 - 7,000 ป

ยคกอนประวตศ�สตร

ประวตของนำ��เคลอบ

เครองป� นดนเผ�ด�นเกวยน จงหวดนครร�ชสม�

ยคกอนประวตศ�สตร

ประวตของนำ��เคลอบ

ประวตศ�สตรของก�รคนพบนำ��เคลอบ

เปนเคลอบอณหภมตำาสฟาสด (Turquoise) เปนของชาวอยปตทนยมใชเคลอบลกปด (Beads) และโถขนาดใหญทมมอจบสองท (Amphora) มอายราว 3,100 - 4,000 ป กอนศรสตศกราช

(Amphora)

(Beads)

ประวตของนำ��เคลอบ

ประวตศ�สตรของก�รคนพบนำ��เคลอบ

เคลอบสโตนแวรซงประกอบดวยแคลเซยมออกไซด (Calcium Oxide) และเถาไม (Wood Ash) ถกคนพบในประเทศจนในชวง 1,500 - 1,600 กอนศรสตศกราช

(China Stoneware Glaze)

ประวตของนำ��เคลอบ

ประวตศ�สตรของก�รคนพบนำ��เคลอบ

100 ปตอมา จนจงไดคนพบเคลอบเผาทอณหภมสงหรอเรยกวาเคลอบเฟลดสปาร

(China Feldspar Glaze)

ประวตของนำ��เคลอบ

ประวตศ�สตรของก�รคนพบนำ��เคลอบ

บรษท Han Dynasty กไดผลตเคลอบสำาหรบเครองปนดนเผาซงเคลอบทผลตมสวนผสมของตะกวออกไซด (Lead Oxide)

(China Lead Oxide Glaze)

ประวตของนำ��เคลอบ

ประวตศ�สตรของก�รคนพบนำ��เคลอบ

ประมาณศรสตศกราช 900 ไดมการคนพบเคลอบทบสขาวซงมสวนผสมของทนออกไซด (Tin Oxide) ซงทำาหนาทเปนตวทำาใหเกดความทบ ถกคนพบในเครองปนดนเผาของชาวอสลาม

( Opaque white Glaze)

ประวตของนำ��เคลอบ

ประวตศ�สตรของก�รคนพบนำ��เคลอบ

ปศรสตศกราช 1,900 ไดมการพฒนาเคลอบเซรามกสอยางมากมายสำาหรบงานศลปะ โดยนกวทยาศาสตร Hermann Seger นกบกเบกในชวง 20 ปแรกของทศวรรษผสรางวธปฏบตเกยวกบการเคลอบ เซรามกสใหเกดความเขาใจไดมากขน และนยมใชกนอยางแพรหลายจนถงปจจบน

Hermann August Seger (1839-1893)

ววฒน�ก�รในก�รเขยนสตรเคลอบ

ชวงระยะเวล�ท 1 ปศรสตศกร�ช 1510 – 1590

ชวงระยะเวล�ท 2 ปศรสตศกร�ช 1730 – 1795

ชวงระยะเวล�ท 3 ปศรสตศกร�ช 1839 - 1894

เบอรน�ด พ�ลซซ (Bernard Palissy)โจไซห เวจดวด (Josiah Wedgwood)เฮอรแมน เซเกอร (Hermann Seger)

ววฒน�ก�รในก�รเขยนสตรเคลอบ

ชวงระยะเวล�ท 1 ปศรสตศกร�ช 1510 – 1590

เบอรน�ด พ�ลซซ (Bernard Palissy)1 )รวบรวมการทำาสตรเคลอบ และการเผาเตา 2) จดบนทกการเตรยมนำาเคลอไวอยางละเอยด ในสมยนนการพฒนาเครองเคลอบดนเผาสามารถทำาไดยาก เนองจากเตาเผาทสามารถเผาไดอณหภมตำา จงทำาใหเคลอบเกดการหลอมตวไดไมสมบรณ

ววฒน�ก�รในก�รเขยนสตรเคลอบ

ชวงระยะเวล�ท 2 ปศรสตศกร�ช 1730 – 1795

โจไซห เวจดวด (Josiah Wedgwood)1 )ทำาการทดลองวตถดบ ดน และเคลอบไวเปนจำานวน

มาก 2 )มหลกฐานการจดบนทกรายละเอยดในการเตรยมนำา

เคลอบ 3) การพฒนาเทคนคการตกแตง และเทคนคการเคลอบ

แบบใหมๆ 4) สามารถนำาไปพฒนาในอตสาหกรรมเครองเคลอบดน

เผาจนเรญรงเรองได

ววฒน�ก�รในก�รเขยนสตรเคลอบ

ชวงระยะเวล�ท 3 ปศรสตศกร�ช 1839 - 1894

เฮอรแมน เซเกอร (Hermann Seger) 1 )สรางกฏเกณฑในการเขยนสตรเคลอบตามหลกทางวทยาศาสตรโดยคำานงถงสวนผสมทางเคมเปนหลก

2 )แบงวตถดบทางเคมออกเปน 3 กลม ซงไดแก

1 )วตถดบกลมดาง (Basic Oxide) 2 )วตถดบกลมกลาง (Intermediate

Oxide) 3 )วตถดบกลมกรด (Acid Oxide)

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

1 )ก�รแบงนำ��เคลอบต�มอณหภมในก�รเผ�เคลอบ

2) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มลกษณะของผลตภณฑ

3) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มวตถดบทใชในก�รเตรยมนำ��เคลอบ

4) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มลกษณะของก�รเกดเคลอบทพบเหน

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ1 )ก�รแบงนำ��เคลอบต�มอณหภมในก�รเผ�

เคลอบ1.1 เคลอบอณหภมตำ� (Low Temperature Glaze) เผ�ทชวงอณหภม 800 - 1,100 องศ�เซลเซยส1.2 เคลอบอณหภมป�นกล�ง (Medium Temperature Glaze) เผ�ทชวงอณหภม 1,150 - 1,200 องศ�เซลเซยส1.3 เคลอบอณหภมสง (High Temperature Glaze) เผ�ทชวงอณหภม 1,230 - 1,300 องศ�เซลเซยส

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ1 )ก�รแบงนำ��เคลอบต�มอณหภมในก�รเผ�

เคลอบ1.1 เคลอบอณหภมตำ� (Low Temperature Glaze) เผ�ทชวงอณหภม 800 - 1,100 องศ�เซลเซยส เคลอบอณหภมตำ�เปนเคลอบท

นยมใชกบง�นเซร�มกสประเภทของประดบตกแตง

มสวนผสมของตะกว บอแรกซ หรอแกวฟรตของตะกวกบบอแรกซ ซงผ�นกระบวนก�รทำ�ใหตะกวและบอแรกซหลอมรวมตวกบแกว

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ1 )ก�รแบงนำ��เคลอบต�มอณหภมในก�รเผ�

เคลอบ1.2 เคลอบอณหภมป�นกล�ง (Medium Temperature Glaze) เผ�ทชวงอณหภม 1,150 - 1,200 องศ�เซลเซยส เคลอบสขภณฑ ซงเผาในชวงอณหภม 1,150 -

1,220 องศาเซลเซยส เคลอบผลตภณฑโบนไชนา เคลอบบนผลตภณฑบนโตะอาการ สวนผสมมกจะประกอบดวยฟรตในสตรเคลอบ ซง

เผาในบรรยากาศการเผาไหมแบบสมบรณ

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ1 )ก�รแบงนำ��เคลอบต�มอณหภมในก�รเผ�

เคลอบ1.3 เคลอบอณหภมสง (High Temperature Glaze) เผ�ทชวงอณหภม 1,230 - 1,300 องศ�เซลเซยส

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

2) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มลกษณะของผลตภณฑ

1 .เคลอบสำ�หรบผลตภณฑเอรทเทนแวร เผ�ทชวงอณหภม 1,000 - 1,180 องศ�เซลเซยส

2 .เคลอบสำ�หรบผลตภณฑสโตนแวร เผ�ทชวงอณหภม 1,250 - 1,300 องศ�เซลเซยส

3 .เคลอบสำ�หรบผลตภณฑปอรซเลน เผ�ทชวงอณหภม 1,250 - 1,380 องศ�เซลเซยส

4 .เคลอบสำ�หรบผลตภณฑสขภณฑ เผ�ทชวงอณหภม 1,200 - 1,220 องศ�เซลเซยส

5. เคลอบสำ�หรบผลตภณฑโบนไชน� เผ�ทชวงอณหภม 1,100 - 1,140 องศ�เซลเซยส ผลตภณฑประเภทโบนไชน�จะตองผ�นกระบวนก�รเผ�ดบ (Biscuit) ทอณหภม 1,250 องศ�เซลเซยส กอนนำ�ม�ชบเคลอบ

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

2) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มลกษณะของผลตภณฑ

1 .เคลอบสำ�หรบผลตภณฑเอรทเทนแวร เผ�ทชวงอณหภม 1,000 - 1,180 องศ�เซลเซยส

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

2) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มลกษณะของผลตภณฑ

2. เคลอบสำ�หรบผลตภณฑสโตนแวร เผ�ทชวงอณหภม 1,250 - 1,300 องศ�เซลเซยส

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

2) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มลกษณะของผลตภณฑ

3. เคลอบสำ�หรบผลตภณฑปอรซเลน เผ�ทชวงอณหภม 1,250 - 1,380 องศ�เซลเซยส

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

2) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มลกษณะของผลตภณฑ

4. เคลอบสำ�หรบผลตภณฑสขภณฑ เผ�ทชวงอณหภม 1,200 - 1,220 องศ�เซลเซยส

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

2) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มลกษณะของผลตภณฑ

5. เคลอบสำ�หรบผลตภณฑโบนไชน� เผ�ทชวงอณหภม 1,100 - 1,140 องศ�เซลเซยส ผลตภณฑประเภทโบนไชน�จะตองผ�นกระบวนก�รเผ�ดบ (Biscuit) ทอณหภม 1,250 องศ�เซลเซยส กอนนำ�ม�ชบเคลอบ

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

3) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มวตถดบทใชในก�รเตรยมนำ��เคลอบ1 .เคลอบบอแรกซ (Borax

Glaze)2 .เคลอบตะกว (Lead Glaze)3 .เคลอบฟรต (Frit Glaze)4 .เคลอบเคลอบข�เถ� (Wood ash

Glaze)5 .เคลอบสแดงจ�กทองแดง

(Copper red Glaze)6. เคลอบแบเรยม (Barium

Glaze)7. เคลอบลเทยม (Lithium

Glaze)8. เคลอบไทท�เนยม (Titanium

Glaze)9. เคลอบทใชวตถดบอนๆ

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

3) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มวตถดบทใชในก�รเตรยมนำ��เคลอบ1 .เคลอบบอแรกซ (Borax

Glaze)

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

3) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มวตถดบทใชในก�รเตรยมนำ��เคลอบ2. เคลอบตะกว (Lead Glaze)

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

3) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มวตถดบทใชในก�รเตรยมนำ��เคลอบ3. เคลอบฟรต (Frit Glaze)

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

3) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มวตถดบทใชในก�รเตรยมนำ��เคลอบ4. เคลอบเคลอบข�เถ� (Wood ash

Glaze)

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

3) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มวตถดบทใชในก�รเตรยมนำ��เคลอบ5. เคลอบสแดงจ�กทองแดง

(Copper red Glaze)

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

3) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มวตถดบทใชในก�รเตรยมนำ��เคลอบ6. เคลอบแบเรยม (Barium

Glaze)

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

3) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มวตถดบทใชในก�รเตรยมนำ��เคลอบ7. เคลอบลเทยม (Lithium

Glaze)

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

3) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มวตถดบทใชในก�รเตรยมนำ��เคลอบ8. เคลอบไทท�เนยม (Titanium

Glaze)

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

4) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มลกษณะของก�รเกดเคลอบทพบเหน

1 .เคลอบใส (Clear Glaze)2 .เคลอบทบ (Opaque Glaze)3 .เคลอบด�น (Matt Glaze)4 .เคลอบกงด�น (Semi-Matt

Glaze)5 .เคลอบผลก (Crystalline Glaze)6 .เคลอบมนว�วหรอเคลอบประก�ยมข

(Luster Glaze)

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

4) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มลกษณะของก�รเกดเคลอบทพบเหน

1 .เคลอบใส (Clear Glaze)

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

4) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มลกษณะของก�รเกดเคลอบทพบเหน

2. เคลอบทบ (Opaque Glaze)

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

4) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มลกษณะของก�รเกดเคลอบทพบเหน

3. เคลอบด�น (Matt Glaze)

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

4) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มลกษณะของก�รเกดเคลอบทพบเหน

4. เคลอบกงด�น (Semi-Matt Glaze)

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

4) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มลกษณะของก�รเกดเคลอบทพบเหน

5. เคลอบผลก (Crystalline Glaze)

ก�รจดกลมนำ��เคลอบและเคลอบชนดต�งๆ

4) ก�รแบงนำ��เคลอบต�มลกษณะของก�รเกดเคลอบทพบเหน

6. เคลอบมนว�วหรอเคลอบประก�ยมข (Luster Glaze)