SAREKO LAGUNARIADI

E i d e r G o e n a g a

Facebookerako aplikazio bat sortueta horren bidez hainbat erabil-tzaileren datuak eskuratu dituzteBBC News telebista kateko kazeta-riek. «Joko itxurako aplikazio sin-ple bat» dela dio BBCren erreporta-jeak, eta datuen babesari dagokio-nez Facebooken eta gisako sare so-zialen —Tuenti, MySpace etaerabiltzaileak profila sartu be-har duen beste hainbaten—hutsuneak agerian jartzea ze-la euren asmo bakarra. BB-Cren arabera, eskuratutakodatuak ez lirateke nahikoabanketxe batean iruzuregiteko, baina bai erabil-tzaile baten nortasun or-dezkapena egiteko.

«Ez sarean idatzi postalbatean idatziko ez zenuke-ena». Horixe da sareanhainbat eta hainbat erabil-tzailek zabaldutako ahol-kua, datuen pribatutasunagordetzeari dagokionez.

Sare sozialak erabiltzeak ezdu esan nahi halabeharreznork bere pribatutasunari ukoegitea. Hori uste du, behintzat,Haritz Rodriguez kazetariak. Web2.0 teknologietan aditua da Rodri-guez, eta aritua ere bai. Facebooketa Twitter erabiltzen ditu, eta ezdu ikusten bere pribatutasuna «be-reziki» arriskuan. Gakoa, noski,sare sozial hauek erabiltzeko mo-duan dagoela dio, zentzunez joka-tzean. «Erabiltzaileak badaki zeininformazio ematen duen, baita in-formazio hori nori uzten dion ikus-ten ere. Pribatutasunaren mugaknorberak jartzen ditu», esan du.

Enpresa pribatuakEzinbestekoa da sare sozial bakoi-tza nork eta nola kudeatzen duenjakitea, haietan behar bezala mu-gitzeko. Izan ere, enpresa priba-tuen esku daude gehienak, eta diruasko irabazten dute. Facebookek,esaterako, 150 milioi dolar irabaz-ten ditu urtero (112 milioi euro), ba-tik bat publizitate eta marketin en-presei erabiltzaileen ezaugarrieninformazioa salduz.

«Merkataritzako informaziora-ko oso iturri baliagarriak dira hala-ko sareak, eta multinazional eta in-teres merkantilista ugari dauzkateatzean», dio Igor Calzadak(www.igorcalzada.com). Ikertzailekidetua da Nevadako Unibertsita-tean, AEBetan, eta Gizarte Berri-kuntza eta Web 2.0 gaiaren inguru-ko proiektu zuzendaria Mondra-gon Unibertsitatean. Haren arabe-ra, «interes merkantilisten eta ko-

mertzialen aitzakian gizarte zibila-ren eskubideak bortxatzetik etorliteke arriskua, eta gakoa neurriakhartzean datza. Sareon sortzaileakenpresak direla jakin behar du jen-deak, eta, agian, askok ez dakite».

Erabiltzaileek —batik bat, gaz-teenen artean— informazio osoaeta trebakuntza izatea behar-beha-rrezkotzat jotzen dute Rodrigue-zek zein Calzadak. Izan ere, hain-bat gunetan erabilera 18 urtetik be-herakoentzat mugatuta dagoelaohartarazi arren, adingabekoekjaioteguna aldatu eta ez dute sar-tzeko oztoporik. Eta beren arteandatu pertsonalak, informazio pri-batua eta argazkiak partekatzeada ohikoena. Askorentzat kezkaiturri bihurtu da nerabeek sare so-zialez egiten duten erabilera, etaDatuak Babesteko Euskal Bulego-ak, esaterako, kanpaina bat abiatudu gazteen artean euren pribatuta-suna gorde beharrari buruzko kon-tzientzia sustatzeko.

«Garrantzitsua da erabiltzaileatrebatzea, baina jendea beldurtuegiten dugula iruditzen zait ba-tzuetan», adierazi du Calzadak.Eta beldurra sartzeari inolako zen-tzurik ez dio ikusten, saihestu ezinden olatu baten moduan ikustenbaititu teknologia berriak. «Ola-tua badator, eta ni ez naiz aurka jo-ango. Olatua hartu egin behar da,eta ahal den azkarren gure idiosin-krasiara egokitu, gure beharreta-ra egokitu». Gaztetxoekin zentsu-raltzaile lana egitearen kontrakoada Calzada. «Espiritu kritikoa bul-tzatu behar da, pertsona autono-moak trebatu eta balio solidarioakeman. Ez dira inozoak, eta tresnahoriek emanez gero, nahikoa izan-go da sarean behar bezala ibil dai-tezen».

Aro digitalean hezitako belau-naldia murgildu da egun buru-bela-rri sare sozialetan, eta Rodriguezekez du gaizki ikusten. «Arriskuak ba-ditu, baina aukerak ere mila ema-

ten ditu. Ezagutza da gakoa; hori daondo jokatzeko eta ondo nabigatze-ko egon daitekeen arma indartsue-na». Horretarako, ordea, guraso, he-zitzaile eta nerabeen inguruan dau-den beste helduen «alfabetatzea»landu behar dela uste du.

Milioika lagunGazte edo heldu, milioika lagundaude sare sozialetan izena eman-da. Erabilienak Facebook eta Mys-pace dira, bakoitza 200 milioi era-biltzaile ingururekin; Twitterrek 3milioi ditu, eta Tuentik, 600.000.Horrek esan nahi du milioika lagu-nen datuak daudela sarean, eta ho-ri polemika iturri bihurtu da. Ro-driguezen arabera, «polemika ho-nek, eztabaida ez ezik, askorenkontzientzia piztu du» eta hori, be-rez, ez da txarra. «Baina, Interne-ten dena ez da arriskua. Eta gauregun gehiegizko alarmismoa arigara bultzatzen Interneten ingu-ruan. Gainera, egia da sare sozia-lak kontrol tresna izan daitezkee-la, gure datuak dituztela, baina gu-re datuak beste leku askotan ereematen ditugu, gure irudiak har-tzen dituzten kamerak daude kale-an, eta sakelakoaren bidez errazada une oro non gauden jakitea».

Munduan milioika lagunek osatua dute lagun taldea Interneten. Sare sozialetako kideak nabarmen ugaritu dira azken biurteetan. Erabiltzaileen kopurua emendatzearekin batera, ordea, areagotu egin dira askoren kezkak.

«Dena ez da arriskua.Gehiegizko alarmismoa ari gara bultzatzenInterneten inguruan»

HARITZ RODRIGUEZKAZETARIA

«Sareon sortzaileakenpresa pribatuak direlajakin behar du jendeak, eta,agian, askok ez dakite»

IGOR CALZADANEVADAKO UNIBERTSITATEKO IKERLARI KIDETUAETA PROIEKTU ZUZENDARIA MU-N

Hainbataholkuerabilerarako

Datuak Babesteko Euskal Bule-goak kanpaina bat jarri du mar-txan, Kontuzdatoslelopean, etaaholkuz betetako hiru liburukiatera ditu nerabeentzat. Horie-tan, besteak beste, ohartaraztendu Interneten sartzen direndatuak «bizi osorako» han geldi-tzen direla eta ezabatzea «ia ezi-nezkoa» dela. Bestalde, sareankalean izan ohi dugun «zuhur-tziaz» jokatzeko aholkua ema-ten du, eta kalean edozeiniemango ez genizkiokeendatuak edo emango ez genioke-en argazkia Interneten jarribaino lehen gogoeta egitera bul-tzatzen du.

04 GIzarTeaIGANDEA 2009KO MAIATZAREN 10A