Anadolu Grubu ve Efes

İsmail Sarp Aykurt

Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Kurumsal Sosyal Sorumluluk Nedir?

• Kurumsal Sosyal Sorumluluğun en ideal yaklaşımı kurumların yasal zorunluluklar sebebiyle değil gönüllü olarak ve KSS’yi şirket stratejilerine dahil ederek uygulaması en sürdürülebilir yol olarak kabul edilmektedir.

• Uygulamalar göstermektedir ki özellikle şirketlerin gönüllü ve stratejik olarak gerçekleştirdikleri KSS uygulamaları uzun vadeli yatırımları gerektirmektedir.

• En etkili ve karlılığı artıran bir girdi olarak KSS’nin bu yaklaşımla ele alınması çok önemlidir.

• Avrupa Birliği (AB) KSS Yeşil Kitap Raporu’na göre KSS; şirketlerin ticari faaliyetleri ile sosyal ve çevresel meselelerin birleştirildiği, paydaşlar ile gönüllülük esasına dayanan bir alanda ilişki kurabildiği bir kavram olarak tanımlanmaktadır.

• KSS; Şirketlerin gönüllü olarak, toplumsal ve çevresel konuları operasyonlarına ve paydaşlarıyla olan etkileşimlerine bütünleştirmeleridir.

• KSS ifadesi, kurumsal kelimesine karşın hem sosyal, hem de çevresel konuları ele almaktadır.

• KSS iş stratejileri ya da faaliyetlerinden ayrı düşünülemez ve düşünülmemelidir. KSS, iş stratejisi ve faaliyetlerin içine çevresel ve sosyal konuları dahil etmektir.

• KSS gönüllülük esasına dayanır.

• KSS’nin bir başka önemli açılımı da şirketlerin kendi iç ve dış paydaşlarıyla paylaşımlarda bulunmaları ile ilgilidir (çalışanlar, müşteriler, komşular, kamu aktörleri vb.).

• Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS) sadece özel sektörün uluslararası pazarlarda daha rekabetçi olabilmesi, çalışanların iş süreçlerine daha etkin katılması, çevrenin korunması, sivil toplum-özel sektör işbirliklerinin gelişmesi için yararlı değil aynı zamanda sürdürülebilir kalkınmanın gerçekleşmesi ve toplumsal alanda başarıya ulaşabilmek için önemli bir unsurdur.

• Kurumsal Sosyal Sorumluluk; “herhangi bir organizasyonun hem iç, hem de dış çevresindeki tüm paydaşlara karşı “etik” ve “sorumlu” davranması, bu yönde kararlar alması ve uygulamasıdır.

• KSS; her ne kadar gönüllülük esasına dayalı bir uygulama olsa da, konunun her geçen zaman toplumsal ve örgütsel boyutlarda önem ve anlam kazanması bu yönde bazı tedbirlerin alınmasını, bazı düzenlemelerin yapılmasını da gerekli kılmaktadır.

Kurumsal Sosyal Sorumluluk Neden Önemlidir?

• Şirketlerin sosyal paydaşları ile etkileşime geçmesini sağlayarak yeni iş imkânları yaratır.

• Şirketlerin marka değerini arttırır.

• Şirketlerin uzun dönemli karlılığını arttırır.

• Uluslararası Yatırımcıların ilgisini çeker.

• Türk özel sektörünün küresel alandaki rekabet gücünün arttırır.

• Avrupa Birliği üyelik sürecinde özel sektörün yapması gereken çalışmalara hazırlıkların yapılmasına daha uygun bir ortam hazırlar.

• Bu anlamda KSS’yi geliştirmek için, Türkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği (TKSSD) kurulmuştur.

• Kurumun amacı; sürdürülebilir kalkınma ve toplumsal başarı için; çalışmalarında sosyal sorumluluk bilincini geliştirmek, yerel ve ulusal düzeyde KSS bilincini yaymaktır.

KSS’nin Tarihsel Gelişimi

1800’ler – Şirketlere tanınan sınırlı sorumluluk hakkı, devlet deregülasyonu ve sermaye piyasalarının hızla gelişmesi şirketlere bugünkü şeklini vermeye başlar.

John D. Rockefeller (petrol), Andrew Carnegie (demir-çelik) ve Henry Ford (otomobil) gibi büyük şirketlerin kurucuları dünyanın en güçlü ve en zengin adamları haline gelir.

1900 Başları – Kamuoyu, şirketleri çok güçlü oldukları, rekabetçi olmayan politikalar izledikleri, sadece hissedarların çıkarlarını korudukları, çalışanlarına ve müşterilerine önem vermedikleri için eleştirmeye, seslerini yükseltmeye başlar.

• 1953 – Howard Bowen -Birleşik Amerikalı ekonomist- tarafından yazılan ‘İşadamlarının Sosyal Sorumlulukları’ (Social Responsibilities of the Businessman) kitabını çıkarır. (Şirketlerin toplum değerleriyle örtüşen politikaları benimsemeleri gerektiğini vurgular.)

• 1962 – Rachel Caron-biyolog- tarafından yazılan Sessiz Bahar tarım ilaçları, çevre kirlenmesi ve kimya sanayiinin topluma yanlış bilgi vermesi hakkındadır ve çevreci hareketin başlangıcı olarak kabul edilir. 1972 yılında DDT adlı tarım ilacın Amerika’da yasaklanmasına önayak olmuştur.

• 1965 – Ralph Nader-politik eylemci- ‘Her Hızda Tehlikeli-Amerikan Otomobilin dizayn edilmiş tehlikeleri’ çalışması Amerika’daki otomobil endüstrisinin, müşterinin güvenliği ve diğer ihtiyaçlarına nasıl ilgisiz kaldığını ortaya çıkarmıştır.

• 1960’lar ve 1970’lerde görülen işçi hakları, tüketici hakları koruma eylemleri, ürün boykotları ve çevreci hareketleri toplumun iş dünyasından beklentilerini önemli bir ölçüde değiştirdiğini gösterir.

• “Güçlü olanın daha fazla sorumluluğu vardır” inancı şirketlerin giderek daha fazla sosyal sorumluluk almasını zorunlu hale getirmeye başlar. 1970’li yıllar Kurumsal Sosyal Sorumluluk kavramının daha sık telaffuz edilmeye başladığı yıllar olmuştur. (KSS kısaltması daha sonra ortaya çıkar.)

• 1971 – Ekonomik Kalkınma Komitesinin şirketlerin sosyal sorumlulukları üzerine düzenlediği bir konferansda işadamları KSS’yi tartışır.

• 1972 – Stokholm’de Birleşmiş Milletler (BM) İnsan ve Çevre Konferansı düzenler. Bu konferansta BM “temiz ve sağlıklı bir çevrede yaşamanın temel bir insan hakkı olduğunu” karar altına alır ve kamuoyunun çevre sorunlarına ilgisini çekmek amacıyla dünya genelinde çeşitli etkinlikler düzenlemeye başlar.

• 1979 – Archie Caroll şirketlerin ekonomik, yasal, etik ve gönüllü olmak üzere dört katmandan oluşan yükümlülükleri teorisini sunar (1991 ve 2004’te bu teori değişen şartlara göre yenilenir) . KSS konu olarak işletme okullarının gündeminde yerini alır.

• 1984 – Ed Freeman “stratejik yönetim: sosyal paydaşlar” yaklaşımını sunar ve 1980 sonlarında bu terim hissedarların ötesinde şirketlerin etkilediği daha geniş bir alanı anlatmak için kullanılmaya başlar.

• Peter Drucker -Avusturya orijinli Amerikan yönetim bilimci- 1984 yılında Kaliforniya Yönetim Dergisinde yayınlanan makalesinde şirketlerin sosyal sorumluluklarını ticari fırsatlara dönüştürebileceklerini yazar.

Çevresel ve sosyal kaygıların küreselleşmesiyle KSS ulusal boyuttan küresel boyuta tırmanır.

• 1992 – BM iklim değişikliği üzerine Rio da bir dünya zirvesi yapar.

• 1995 – KSS Avrupa (CSR Europe) kurulur.• 1996 – BM eski genel sekreteri Kofi Annan

tarafından Kyoto Protokolü açıklanır.• 2000 yılında başlatılan Küresel İlkeler Sözleşmesi,

insan hakları; çalışan; çevre ve yolsuzluk konularını içeren on presinsipten meydana gelir ve dünyanın en büyük teşvik edici projesi haline gelir.

• Avrupa Komisyonu 2001 yılında CSR hakkında Yeşil Kitap, 2002 ve 2006 yıllarında ise CSR Bildirisi çıkarır. İngiltere’de CSR bakanlığı kurulur. Dünyanın farklı bölgelerinde KSS ile ilgili komisyonlar oluşturulur.

• 2004 – Asya-Pasifiğe bilgi sağlamak amacıyla KSS Asya (CSR Asia) kurulur.

• Tüm bu bilgiler doğrultusunda KSS’nin gelişmesinin henüz başlangıç döneminde olduğunu kabul edebiliriz.

• Dünyanın gelişimine ve ihtiyacına paralel olarak önümüzdeki on yıllarda KSS’nin bazı önemli ilkeleri ve kavramları dünya ölçeğinde yaygınlaşacak, buna ek olarak yeni KSS kavramları gündeme gelecek ve giderek KSS’nin kurumsallaşması ve vazgeçilmez hale gelmesi mümkün olabilecektir.

• Türkiye’deki KSS uygulamalarının geçmişi ise Osmanlı İmparatorluğu’na uzanır. Osmanlı İmparatorluğu’nda vakf (şimdiki adıyla vakıf) kavramı eğitim, sağlık ve sosyal güvenlik gibi kamu hizmetlerinin temel kurumsal mekanizmasını oluşturmaktaydı.

• Bugün Türkiye’deki pek çok aile holding bir vakfa sahiptir. Bu bağlamda, toplumun şirketlerden beklentisi de tarihsel vakıf felsefesi etrafında şekillenmekte ve sosyal sorumluluk, şirketlerin bağışları ve hayırseverlik faaliyetleri ile eşdeğer algılanmaktadır.

• Yapılan bağışların miktarı ise genellikle gizli tutulduğundan etkilerin değerlendirilebilmesi genellikle ve tam anlamıyla

mümkün olmamaktadır.

Anadolu Grup• Anadolu Grubu; bira, meşrubat, otomotiv, finans ve enerji

sektörlerinde 18 ülkeye yayılmış faaliyetleriyle Türkiye’nin lider holdinglerinden birisidir.

• Anadolu Grubu,1950’lerin başında Yazıcı ve Özilhan aileleri

tarafından kurulmuştur. İki aile gerek holding şirketleri Yazıcılar Holding A.Ş. ve Özilhan Sınai A.Ş. üzerinden direkt olarak, gerekse ortağı oldukları Anadolu Endüstri Holding A.Ş. üzerinden indirekt olarak tüm Grup şirketlerinde berabercekontrol sağlamaktadırlar.

• Grup temelde altı ayrı ana sektörde

yapılandırılmış ve yönetilmektedir; bira, meşrubat, otomotiv, perakende, finans, enerji ve diğer faaliyetler (gayrimenkul, turizm, bilgi teknolojileri, sağlık sektörü yatırımları).

• Grup Coca-Cola, SABMiller, Isuzu, Kia, Lombardini, Faber-Castell, McDonald’s and Johns Hopkins gibi dünya çapında güçlü şirketler ve markalarla ortaklık yapma konusunda önemli tecrübeye sahiptir.

Anadolu Efes• Anadolu Grubu’nun öncü şirketi Anadolu Efes Biracılık

ve Malt Sanayi A.Ş. (Anadolu Efes) 2000 yılında kurulmuş olup, ilki 1969 yılında kurulmuş olan 5 bira ve 2 malt üretim tesisimizin birleşmesi sonucunda meydana gelmiştir.

• Anadolu Efes Türkiye bira pazarının lideri konumunda olup, ayrıca bağlı ortaklıkları vasıtasıyla yurtdışı bira faaliyetlerine de sahiptir.

• Anadolu Efes bira faaliyetleri Türkiye, Rusya, Kazakistan, Moldova, Gürcistan ve Ukrayna dahil 6 ülkede 37,4 milyon hektolitre kapasiteye sahip 15 bira fabrikası ve 247.600 ton üretim kapasitesine sahip 6 malt üretim tesisi ile yürütülmektedir.

• Anadolu Efes satış hacmi bakımından Avrupa’nın 5’inci, dünyanın 10’uncu büyük bira üreticisi olup, faaliyet gösterdiği ülkelerinde çoğunda pazar lideri konumundadır.

Anadolu Grup ve KSS

• Anadolu Grubu kurumsal sosyal sorumluluk projelerine özel önem sarfetmektedir. 1979 yılında kurulan Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfı, kuruluşundan bu yana eğitim ve sağlık alanında 50’den fazla eser ortaya çıkarmıştır.

• Vakıf her yıl yaklaşık 850 öğrenciye burs imkanı sağlamakta olup, toplamda 20.000’in üzerinde burs vermiştir.

• Anadolu Sağlık Merkezi (istanbul) Johns Hopkins Medicine Baltimore, USA ile işbirliği içerisinde kurulmuş, bölgesindeki en büyük ve en yüksek teknoloji ile donatılmış önemli bir sağlık sektörü kuruluşudur.

• Anadolu Grubu spor alanında da önemli katkılarda bulunmaktadır. 1976’da kurulan Anadolu Efes Spor Kulübü, Avrupa Kupasını kazanan ilk ve yine Euroleague Final Four’da yarışan ilk ve tek Türk basketbol takımıdır.

• Anadolu Grubu ayrıca sanat ve kültür alanında aktif olarak birçok etkinliğin gerek organizasyon gerekse sponsorluk taraflarında da yer almaktadır.

• Son yıllarda Anadolu Grubu özellikle Doğu Anadolu

Bölgesi’nde çeşitli turizm geliştirme projelerini de etkin olarak yürütmektedir.

• Ayrıca Anadolu Efes, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) işbirliği ve Mikado Sürdürülebilir Kalkınma Danışmanlığı desteğiyle hayata geçirilen Gelecek Turizmde Sürdürülebilir Turizm Destek Fonu, 2014 yılında iki ödül kazanmıştır.

Anadolu Efes ve KSS

• Anadolu Efes; dünyanın geleceği için kaynakları etkin kullanmayı ve bunları sürdürülebilir kılmayı hedeflemekte, buna uygun 8 alanda faaliyet göstermektedir.

• Anadolu Efes; bu faaliyetlerini öncelikler olarak görmektedir ve buna ilişkin projeler üretmektedir.

Anadolu Efes’in projeleri şu şekildedir

• Daha az su kullanılarak daha fazla bira üretilmesi

• Daha çevreci ambalaj uygulamaları ile malzeme tüketimini azaltılması.

• Enerji kaynaklarını daha verimli kullanarak karbon ayak izinin azaltılması.

• Tercih edilen işveren olmak için yeteneklerin değer bulduğu, adil bir çalışma ortamı sunulması.

• Daha yüksek katma değer oluşturmak için değer zincirinin geliştirilmesi.

• Bira kültürünü tanıyarak bilinçli tüketen bir kitle oluşturulması.

• Yaşanılan toplumun beklentilerinin gözetilmesi ve gelişimlerinin desteklenmesi.

• Güvenilir bir komşu olabilmek için emniyet ve çevreye saygılı operasyonların yürütülmesi.

Daha az su kullanılarak daha fazla bira üretilmesi

• Daha az suyla daha fazla bira üreterek ana hammaddemizin korunması ve toplum ihtiyaçlarının gelecekte de güvende olması için pozitif etki üretmek amaçlanmaktadır.

• Hedef ise 2015 yılı içerisinde bira fabrikalarında ürün başına su tüketimini 2008 yılına göre %35 oranında azaltılmasıdır.

Daha çevreci ambalaj uygulamaları ile malzeme tüketimini azaltılması

• Daha çevreci ambalaj uygulamalarıyla malzeme tüketimini azaltıyoruz. Böylelikle bir yandan ürünlerimizi tüketicilere mükemmel kalitede, güvenle sunarken diğer yandan ambalaj malzemelerinin çevresel etkilerini azaltmak amaçlanmaktadır.

• Hedef, birim ürün başına düşen ambalaj ağırlığını ve yeni ambalaj malzemesi kullanımını azaltılması ve çevreci ambalajlama uygulamalarının tercih edilmesidir.

Enerji kaynaklarını daha verimli kullanarak karbon ayak izinin azaltılması

• Tüm operasyonlarda enerji kaynaklarını daha akıllıca kullanarak karbon ayak izimizi azaltıyoruz. Böylelikle bir yandan verimliliğimizi artırıyor, diğer yandan çevresel etkimizi azaltarak daha iyi bir yaşam sürdürebilmek için pozitif etki üretilmesi amaçlanmaktadır.

• Hedef; 2015’te bira fabrikalarında ürün başına enerji tüketimi ve emisyon değerlerini 2008 yılına göre %25 oranında azaltılmasıdır.

Tercih edilen işveren olmak için yeteneklerin değer bulduğu, adil bir çalışma ortamı sunulması

• Üretkenlik ve yaratıcılık daha iyi bir hayat sürdürmemizi mümkün kılacak yeteneklerdir. En çok tercih edilen işveren olmak için yeteneklerin değer bulduğu adil bir çalışma ortamı sunulmalıdır.

• Hedef; önümüzdeki dönemlerde Anadolu Efes performans yönetim yaklaşımını geliştirmektir.

Daha yüksek katma değer oluşturmak için değer zincirinin geliştirilmesi

• Daha yüksek katma değer üretmek için değer zincirimizi geliştiriyoruz. İş geliştirme çalışmaları ve tarım destek programlarıyla bir yandan paydaşlarımızın iş değerleri üzerinde pozitif etki oluştururken bir yandan kurumsal sürdürülebilirliği güçlendirmek hedeflenmektedir.

• Türkiye’de yerli şerbetçiotu üretim oranının geliştirilmesini desteklenecek, alım arttırılacaktır.. Tedarikçilerimizin sürdürülebilirlik performansının değerlendirilmesine yönelik model oluşturma çalışmalarına başlanacaktır.

Bira kültürünü tanıyarak bilinçli tüketen bir kitle oluşturulması

• Ürünlerin bira kültürünü tanıyan, bilinçli bir kitle tarafından tüketildiğinde sosyal hayata pozitif değer katılacağına inanılıyor ve tüketici deneyiminin bu yönde geliştirilmesi için çalışılmaktadır.

• Hedef; Tüketici odaklı kalite sistemlerinin geliştirilmesine yönelik çalışmalarımıza devam edilmesi ve tüm pazarlama faaliyetleri, bilinçli tüketim yaklaşımını göz önünde bulundurarak gerçekleştirmektir.

Yaşanılan toplumun beklentilerinin gözetilmesi ve gelişimlerinin desteklenmesi

• Yaşadığımız toplumların beklentilerini gözetilmekte ve gelişimleri desteklenmektedir. Faaliyet gösterilen operasyonlarda yerel ekonomilerin büyümesi ve sosyokültürel yaşamın zenginleşmesi için pozitif etki üretilmektedir.

• Yerel ürün ve tedarik kanallarının kullanılması teşvik edilmekte ve toplumsal yatırımlara tüm ülke operasyonlarında devam edilmektedir.

Güvenilir bir komşu olabilmek için emniyet ve çevreye saygılı operasyonların yürütülmesi

• Birlikte daha iyi bir yaşam sürdürebilmenin anahtarı, paydaşlarımız için “güvenilir bir komşu” olmaktır.

• Hedef; katı atık performans ölçüm göstergelerini geliştirecek, yeniden kullanım, geri kazanım veya yan ürün olarak bertaraf edilme oranını arttırılmasıdır.