49

Wykonywanie mostów protetycznych

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Wykonywanie mostów protetycznych
Page 2: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ

Małgorzata Figurska Wykonywanie mostów protetycznych 322[09].Z3.03 Poradnik dla ucznia Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007

Page 3: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 1

Recenzenci: mrg Beata Marczak mgr Wiktor Ołdak Opracowanie redakcyjne: dr n. med. Małgorzata Figurska Konsultacja: mgr Małgorzata Sienna Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[09].Z3.03 „Wykonywanie mostów protetycznych”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu technik dentystyczny. Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007

Page 4: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie 3 2. Wymagania wstępne 4 3. Cele kształcenia 5 4. Materiał nauczania 6

4.1. Budowa, podział i statyka mostów protetycznych 6 4.1.1. Materiał nauczania 6 4.1.2. Pytania sprawdzające 11 4.1.3. Ćwiczenia 11 4.1.4. Sprawdzian postępów 12

4.2. Etapy laboratoryjnego wykonania mostów 13 4.2.1. Materiał nauczania 13 4.2.2. Pytania sprawdzające 39 4.2.3. Ćwiczenia 39 4.2.4. Sprawdzian postępów 41

5. Sprawdzian osiągnięć ucznia 42 6. Literatura 47

Page 5: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 3

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o mostach protetycznych i kształtowania podstawowych umiejętności z zakresu tych protez stałych.

W poradniku zamieszczono − wymagania wstępne – wykaz umiejętności jakie powinieneś mieć już ukształtowane abyś

bez problemów mógł korzystać z poradnika − cele kształcenia – wykaz umiejętności jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem − materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki

modułowej − zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić czy już opanowałeś określone treści − ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości praktyczne − sprawdzian postępów − sprawdzian osiągnięć – przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi

opanowanie materiału całej jednostki modułowej − literatura uzupełniająca.

Schemat układu jednostek modułowych

322[09].Z3.01

Wykonywanie wkładów korzeniowych i koronowo-

korzeniowych

322[09].Z3.03

Wykonywanie mostów protetycznych

322[09].Z3.02

Wykonywanie koron protetycznych

322[09].Z3

Protezy stałe

Page 6: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 4

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: − przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska, − charakteryzować budowę i funkcjonowanie układu stomatognatycznego, − charakteryzować właściwości fizyczne, mechaniczne i chemiczne następujących

materiałów: gips, wosk, stal, ceramika, tworzywo kompozytowe, agar, sylikon, − modelować korony zębów stałych i planować przestrzeń do modelowania zębów, − modelować zęby w układzie łuku zębowego, − wykonywać precyzyjne modele robocze, − wykonywać wkłady koronowo-korzeniowe, − wykonywać korony protetyczne lane − modelować powierzchnie zgryzowe łuków zębowych w czasie artykulacji

Page 7: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 5

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: – sklasyfikować mosty protetyczne i scharakteryzować ich budowę , – określić biostatyczne uwarunkowania wykonania mostów, – zaplanować przebieg procesu wykonania mostu protetycznego, – zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, – dobrać metodę wykonania mostu, – dobrać materiały i sprzęt do wykonania modeli roboczych i mostów protetycznych, – posłużyć się urządzeniami i narzędziami stosowanymi podczas wykonania mostów

protetycznych, – wykonać precyzyjny model roboczy, – wykonać konstrukcję metalową mostu licowanego kompozytem, – wykonać konstrukcję metalową mostu licowanego ceramiką, – przygotować formę odlewniczą i wykonać odlew, – wykonać obróbkę mechaniczną części metalowej mostu, – wymodelować korony i przęsła mostu, – wykonać most lany, – wymodelować licówkę, – wykonać licowanie mostu protetycznego, – wykonać most licowany tworzywem kompozytowym zgodnie z zaleceniami lekarza

stomatologa, – wykonać most licowany ceramiką zgodnie z zaleceniami lekarza stomatologa, – wykonać most adhezyjny metodą pośrednią zgodnie z zaleceniami lekarza stomatologa, – określić jakość wykonanego mostu, – dokonać kontroli zgodności wykonania mostu protetycznego z projektem klinicznym, – określić koszty wykonania mostu protetycznego, – udokumentować wykonaną pracę, – sporządzić ewidencję zużytego materiału, – zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska.

Page 8: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 6

4. MATERIAŁ NAUCZANIA 4.1. Budowa, podział i statyka mostów protetycznych 4.1.1. Materiał nauczania

Most jest uzupełnieniem protetycznym trwale osadzonym w jamie ustnej, które nie może być usunięte bez pomocy lekarza stomatologa. Jest to proteza trwale wkomponowana w łuk zębowy, przenosząca siły żucia przez ozębną zębów filarowych na kość. Most zbudowany jest z przęsła, które w różnym stopniu odtwarza kształt i czynności utraconego zęba lub zębów, oraz elementów retencyjnych, które łączą przęsło z filarami (mogą nimi być: korona, wkład, wypustki przęsła o różnym kształcie, ząb ćwiekowy, część koronowa wkładu koronowo korzeniowego lub implant).

Filarem (inaczej zębem filarowym) nazywany jest ząb naturalny pacjenta, stanowiący umocowanie dla mostu.

Rys. 1. Elementy składowe mostu [opracowanie własne]

Podział mostów

1) Ze względu na umocowanie (ilość i rodzaj elementów retencyjnych) w łuku zębowym. W tej grupie mostów wyróżniamy następujące rodzaje mostów: a) Mosty dwubrzeżne przenoszą siłę żucia poprzez elementy retencyjne na filary

ograniczające lukę. W tej grupie mostów można wyróżnić:

− Mosty jednoprzęsłowe (zaklinowane), w których przęsło mostu znajduje się pomiędzy filarami.

Rys. 2. Most jednoprzęsłowy [opracowanie własne]

Page 9: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 7

− Mosty wieloprzęsłowe (naprzemienne), które posiadają wiele członów mostu i są one rozmieszczone między różnymi filarami.

Rys.3. Most wieloprzęsłowy[opracowanie własne]

b) Mosty jednobrzeżne posiadają jeden element przenoszący siłę żucia na ząb filarowy,

czyli przęsło mostu z jednej strony nie posiada filaru graniczącego. Przęsła tych mostów nazywane są dowieszkami. Mosty jednobrzeżne są niekorzystne ze względu na duże siły wyważające działające na ząb filarowego.

Rys.4.Most jednobrzeżny[opracowanie własne]

c) Mosty jednobrzeżny z podparciem są modyfikacją mostów jednobrzeżnych.

Podparcie (rodzaj „łapki” lub „skrzydełka”) wchodzi w miejsce przygotowane przez lekarza stomatologa wykonane na zębie po drugiej stronie luki. Celem wykonania takiego elementu jest zmniejszenie siły wywarzającej, działającej na ząb filarowy.

Rys. 5. Most jednobrzeżny z podparciem [opracowanie własne]

d) Mosty adhezyjne są to mosty, które siłę wytworzoną podczas żucia przenoszą na filary przy pomocy łapek, cierni lub (oraz) skrzydełek. Jest to dość nietypowe rozwiązanie odbiegające konstrukcyjnie od mostów tradycyjnych. W mostach tego rodzaju elementy retencyjne są przymocowywane do odpowiednio spreparowanej powierzchni zębów (a nie jak w przypadku mostów tradycyjnych na opracowany kikut zęba filarowego). W grupie tej można wyróżnić dwa rodzaje mostów:

Page 10: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 8

− Mosty typu Meryland, które stosowane są głównie w odcinkach bocznych łuków zębowych,

− Szyny AET, które stosowane są głównie w odcinku przednim łuków zębowych. Ta grupa mostów uzupełnia zazwyczaj pojedyncze braki zębowe. 2) Ze względu na usytuowanie przęsła nad wyrostkiem i kształt przęsła. W tej grupie

mostów wyróżniamy następujące rodzaje mostów: a) Mosty wiszące są to mosty, w których człon przęsła mostu nie kontaktuje z błoną

śluzową. Są one bardzo korzystne ze względów higienicznych oraz ochrony błony śluzowej, jednak ich wygląd estetyczny i wpływ na fonetykę ogranicza możliwość ich stosowania do bocznych tylnych odcinków łuków żuchwy. Z tej grupy można wyodrębnić:

− Mosty kładkowe – ich przęsła przebiegają około 3 mm ponad błoną śluzową wyrostka. Ugięciem takiej konstrukcji ma zapobiec przekrój na bazie litry „T”, co w efekcie nadaje członowi przęsła sercowaty kształt przekroju. Minimalna wysokość takiego przęsła to około 3 mm.

Rys. 6. Most wiszący [opracowanie własne]

− Mosty szczelinowe z przęsłem w odstępie około 1mm od błony śluzowej. Stosuje się je

w momencie gdy brakuje miejsca lub dla poprawienia warunków estetycznych. Są one mniej korzystne pod względem higieny niż mosty kładkowe.

Rys. 7. Most szczelinowy [opracowanie własne]

b) Mosty kontaktujące się to mosty, których przęsła w jakiś sposób kontaktują z błoną śluzową wyrostka. Są one bardziej estetyczne od mostów wiszących, lecz odbywa się to kosztem higieny pod przęsłem mostów. W grupie tej wyróżnić można:

− Mosty styczne (nakładkowe), których przęsła kontaktują z wyrostkiem punktowo bądź liniowo bez ucisku od jego przedsionkowej strony. Kształt zęba jest zbliżony do zęba naturalnego, jednak na powierzchni językowej zachodzi odchylenie od klasycznego

Page 11: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 9

kształtu celem ograniczenia możliwości gromadzenia się resztek pokarmu a przez to poprawę higieny.

Rys. 8. Most styczny [opracowanie własne]

− Mosty siodłowe – ich przęsła mają rozległy kontakt z błoną śluzową. Kształt zęba

w przęśle zbliżony jest do kształtu naturalnego zęba. Pod względem estetycznym jest to uzupełnienie bardzo dobre, jednak pod względem higieny wybitnie niekorzystne.

Rys. 9. Most siodłowy [opracowanie własne] 3) Ze względu na tworzywa z jakich mosty są wykonane. W grupie tej wyróżnić można: − Mosty jednolite wykonane są z jednego rodzaju materiału. Wyróżnić tu można mosty

metalowe (ze względu na estetykę stosowane jedynie w bocznych odcinkach łuku żuchwy), porcelanowe, kompozytowe oraz akrylowe (obecnie ze względu na ich niską wytrzymałość stosuje się je jako mosty tymczasowe).

− Mosty złożone wykonane są z dwóch rodzajów materiałów. Przykładowo można wymienić mosty: metalowo-kompozytowe, metalowo-porcelanowe, metalowo-akrylowe. W tych przykładach metal pełni funkcję rusztowania, na którym nabudowany jest właściwy kształt zęba z tworzywa. Jako nośnik tzw. podbudowania może wystąpić np. tlenek cyrkonu, alumina (tlenek glinu ).

Elementy statyki mostów

Most musi być zaprojektowany tak, aby podczas używania nie niszczył zębów filarowych i ich przyzębia. W konstrukcji należy uwzględnić prawidłowości, których przekroczenie może mieć negatywny wpływ na zdolności tolerowania obciążenia przez filar mostu. Aparat zawieszeniowy filaru (zęba filarowego) odznacza się dużą wytrzymałością na obciążenia osiowe. Natomiast siły działające poziomo, przechylające ząb mogą w efekcie doprowadzić do uszkodzenia przyzębia zwłaszcza gdy działają one w zmiennych kierunkach. Na obciążenie mostu mają wpływ następujące czynniki: − wymiary przęsła, − przebieg przęsła, − kształt powierzchni żującej.

Page 12: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 10

Wymiary mostu, czyli długość, grubość i szerokość przęsła mają duży wpływ na obciążenia filarów. W przypadku zwiększenia długości zwiększa się ugięcie przęsła, co w rezultacie prowadzi do przechylenia zębów filarowych, a w efekcie do ich rozchwiania a nawet utraty (wypadnięcia). Zjawisko to można przedstawić na następującym przykładzie: dwuczłonowe przęsło mostu będzie wykazywało ośmiokrotnie większe ugięcie niż przęsło jednoczłonowe o tym samym przekroju. Gdy ilość członów w przęśle zwiększy się do trzech przy zachowaniu tego samego przekroju to w stosunku do przęsła jednoczłonowego przęsło trzyczłonowe będzie miało ugięcie aż do dwudziestu siedem razy większe.

Rys. 10. Proporcje naprężeń przęsła w stosunku do jego długości [opracowanie własne]

Gdy zmniejszy się grubość przęsła o połowę przy zachowaniu jego dotychczasowej długości jego ugięcie zwiększy się ośmiokrotnie.

Rys. 11. Proporcje naprężeń przęsła w stosunku do jego grubości [opracowanie własne]

W odcinku bocznym można zmniejszyć obciążenia mostu zmniejszając szerokość zębów w przęśle. Zwykle wystarczy zredukować ich szerokość (od strony językowej) do 2/3 prawidłowej szerokości zębów.

Page 13: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 11

Najkorzystniejszym przebiegiem przęsła jest wtedy gdy dwa filary łączone są przęsłem w linii prostej. Takie rozwiązanie jest gorsze ze względów estetycznych natomiast sprzyja zmniejszeniu obciążenia zębów filarowych. Przęsła o zakrzywionym przebiegu są bardziej estetyczne jednak stwarzają zagrożenie nadmiernego przeciążenia filarów oraz ich rozchwiania.

Rys. 12. Przykład prostowania przęsła w łuku zębowym [opracowanie własne]

Formując kształt zęba w przęśle należy pamiętać, że również on ma wpływ na obciążenia filarów. Aby uniknąć nadmiernych przeciążeń poziomych należy zadbać o to aby zęby w przęśle miały maksymalną liczbę kontaktów z zębami przeciwstawnymi oraz unikać modelowania stromych wysokich guzków, które powodują silniejsze obciążenia poziome niż guzki płaskie. Bardzo pomocną wskazówką w dobraniu odpowiedniego kształtu zębów jest nachylenie zębów sąsiednich. 4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do ćwiczeń. 1. Z jakich części zbudowany jest most? 2. Jaka jest różnica między mostem stycznym i siodłowym.? 3. Jakie znasz rodzaje mostów? 4. Gdzie można zastosować most lany kładkowy? 5. Jak można zmniejszyć obciążenia zębów filarowych w moście? 4.1.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1

Sklasyfikuj i scharakteryzuj zademonstrowane przez nauczyciela mosty.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) odszukać w materiałach dydaktycznych kryteria klasyfikacji mostów, 2) dokonać analizy mostów zademonstrowanych przez nauczyciela , 3) rozpoznać rodzaj mostu, 4) zapisać przy rodzaju mostu krótką charakterystykę wynikającą z klasyfikacji.

Page 14: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 12

Wyposażenie stanowiska pracy: − papier formatu A4, długopis, − poradnik dla ucznia, − literatura zgodna z punktem 6 poradnika Ćwiczenie 2

Zaprojektuj most o możliwie najwyższych warunkach higienicznych, estetycznych i biostatycznych na modelu otrzymanym od nauczyciela.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem dydaktycznym, 2) zapisać kolejno każdą z trzech wytycznych zawartych w zadaniu, 3) przyporządkować każdej najlepsze rozwiązanie z jej zakresem, 4) skonfrontować ze sobą wszystkie rozwiązania, 5) zapisać rozwiązanie, które byłoby optymalne dla wszystkich trzech wytycznych.

Wyposażenie stanowiska pracy: − model otrzymany od nauczyciela, − papier formatu A4, długopis i ołówek, − poradnik dla ucznia, − literatura zgodna z punktem 6 poradnika. 4.1.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz:

Tak

Nie 1) zdefiniować pojęcie mostu? 2) rozróżnić i scharakteryzować elementy mostu? 3) zdefiniować pojęcia most styczny, most wiszący? 4) wybrać najestetyczniejsze rozwiązania konstrukcyjne mostu? 5) opisać budowę mostu wieloprzęsłowego?

Page 15: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 13

4.2. Etapy laboratoryjnego wykonania mostów 4.2.1. Materiał nauczania

Odlewanie modeli. Każdy wycisk z którym zaczyna się pracę, powinien być najpierw oczyszczony

z wszelkich zanieczyszczeń pod bieżącą wodą przy użyciu pędzla (czynność tą należy wykonywać w rękawiczkach ochronnych)

Rys. 13. Czyszczenie wycisku [9, s. 3]

Po oczyszczeniu, wycisk należy włożyć do kąpieli dezynfekującej. Do dezynfekcji używa się dwóch wanien. Jedna do wycisków zgryzowych, druga do wycisków roboczych.

Rys. 14. Dezynfekcja wycisku [9, s. 3]

Kolejnym krokiem jest zredukowanie, przy pomocy ostrego skalpela, skrzydeł podjęzykowych i partii przedsionkowych w wycisku żuchwy oraz części podniebiennej i przedsionkowej w wycisku szczęki.

Page 16: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 14

Rys. 15. Redukcja wycisku żuchwy [9, s. 3]

Rys. 16. Redukcja wycisku szczęki [9, s. 4]

W zależności od rodzaju otrzymanego z gabinetu wycisku i użytego materiału (do sporządzenia danego wycisku ), wyciski muszą być wstępnie przygotowane. Wyciski sylikonowe, przed odlaniem należy spryskać preparatem zmniejszającym napięcie powierzchniowe sylikonu.

Rys. 17. Przygotowywanie wycisku Sylikonowego [9 ,s. 4]

Page 17: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 15

Wyciski z polieteru należy przed odlaniem lekko spłukać pod bieżącą wodą. W ten sposób można uniknąć przyczepienia się gipsu do powierzchni polieteru, co mogłoby wywołać powstanie chropowatej powierzchni odlewu. Wyciski z polieteru nie mogą być w żadnym wypadku traktowane preparatami zmniejszającymi napięcie powierzchniowe.

Rys. 18. Przygotowanie wycisków z polieteru [9, s. 4]

Następnie w miarce należy odmierzyć dokładną ilość wody destylowanej, zalecaną przez producenta gipsu. Wlać zawartość miarki do naczynia (które jest częścią składową mieszadła próżniowego) ustawionego na wadze, a następnie luźno wsypać do niego odpowiednią ilość gipsu (z zachowaniem odpowiednich proporcji gipsu do wody) i zostawić do nasączenia (10–15 sekund).

Rys. 19. Wlewanie wody do naczynia[9, s. 5]

Page 18: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 16

Rys. 20. Wsypywanie gipsu do naczynia[9, s. 5]

Gdy gips wchłonie wodę należy go wstępnie, ręcznie wymieszać, a następnie podłączyć do mieszadła próżniowego i mieszać około 60 sekund przy 350 obr./min.(w stosunku do tych parametrów należy przestrzegać zaleceń producenta!).[Pojemnik używany do gipsu nie powinien być używany do masy osłaniającej].

Rys. 21. Wstępne, ręczne mieszanie gipsu [9, s. 5]

Rys. 22. Mieszanie gipsu w mieszadle próżniowym [9, s. 5]

Page 19: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 17

Kolejnym krokiem jest odlanie modeli. Wycisk należy oprzeć na krawędzi urządzenia wibrującego, pracującego na najniższym poziomie wibracji. Następnie przy pomocy sondy zalać zęby aż do granicy preparacji.

Rys. 23. Zalewanie zębów w wycisku [9, s. 6]

Dopiero gdy zęby są już zalane, można przy pomocy łopatki wypełnić równo gipsem pozostałą część wycisku, nalewając go od jednej strony (Należy pamiętać aby nie stawiać pojemnika od mieszania gipsu na urządzeniu wibrującym, ponieważ gips jest wtedy nadal mieszany). Gdy gips osiągnie papkowatą konsystencję należy bez użycia urządzenia wibrującego wypełnić nim cały łuk zębowy. W ten sposób można otrzymać stabilny i o określonej wysokości łuk zębowy. W celu uzyskania płaskiej podstawy można położyć na gips równy krążek foli termoplastycznej.

Rys. 24. Zalewanie łuku łopatką [9, s. 6]

Page 20: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 18

Rys. 25. Wyrównanie łuku folią termoplastyczną [9, s. 6]

Po stwardnieniu gipsu wycisk (żuchwy i szczęki) należy w pierwszej kolejności lekko podważyć nożem do gipsu od strony policzkowej. Kolejnym krokiem jest rozluźnienie łyżki równomiernie ze wszystkich stron. Na koniec należy oswobodzić model (czynność tą wykonuje się zazwyczaj od jego frontu).

Rys. 26. Wstępne podważanie łyżki od strony policzkowej [9, s. 7]

Rys. 27. Uwalnianie modelu żuchwy z wycisku [9, s. 7]

Page 21: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 19

W przypadku wycisku szczęki nożem do gipsu podważyć należy na wysokości zębów przedtrzonowych. Następnie rozluźnić łyżkę od strony grzbietowej i dopiero wtedy zdjąć zaczynając od frontu.

Rys. 28. Uwalnianie modelu szczęki z wycisku [9, s. 8]

Obcinanie modeli i umieszczanie pinów Po uwolnieniu łuku zębowego z łyżki w pierwszej kolejności należy obciąć go od strony

dystalnej. Kolejną czynnością jest zmniejszenie wysokości modelu łuku od strony spodniej (tzn. od strony do której została przyłożona folia termoplastyczna) aż do uzyskania odpowiedniej wysokości.

Rys. 29. Obcinanie strony dystalnej [9, s. 9]

Page 22: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 20

Rys. 30. Obcinanie spodu modelu [9, s. 9]

Wysokość modelu powinna wynosić 8–10 mm w okolicach przęseł mostu i przestrzeni międzyzębowych (mniejsza wysokość modelu w tych miejscach może być przyczyną złamania łuku zębowego). Płaszczyzna okluzji powinna być równoległa do płaszczyzny stolika.

Rys. 31. Prawidłowa wysokość modelu [9, s. 9]

Rys. 32. Właściwe położenie płaszczyzny okluzji [9, s. 10]

Page 23: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 21

Kolejnym krokiem jest obcięcie zewnętrznego zarysu łuku zębowego oraz ograniczenie jego zasięgu od strony językowej. Czynność tę można wykonać za pomocą mikrosilnika lub przy pomocy szlifierki do łuku zębowego (w urządzeniach tych można zastosować frez walcowy lub stożkowy który jest lepszym narzędziem do tej czynności).

Rys. 33. Obrabianie łuku przy pomocy mikrosilnika[9, s. 10]

Rys. 34. Obrabianie łuku przy pomocy szlifierki [9, s. 11]

Po przygotowaniu modelu łuku zębowego należy określić pojedyncze elementy modelu (kikuty zębów filarowych, przęseł mostów i zębów sąsiednich) w których muszą być umiejscowione piny. Dodatkowo należy umieścić minimum dwa piny w pozostałej części łuku zębowego. Pierwszą czynnością jest zaznaczenie współosiowego położenia pinów, a następnie planowanego miejsca przecięcia modeli.

Page 24: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 22

Rys. 35. Oznaczanie usytuowania pinów [9, s. 11]

Rys. 36. Zaznaczanie miejsca przecięcia modelu [9, s. 12]

Następnymi czynnościami są nawiercenie i wklejenie pinów. W pierwszej kolejności należy ustawić model na powierzchni roboczej pinarki i skierowanie wiązki lasera. Trzeba zwrócić uwagę na to aby otwory były umiejscowione mniej więcej w połowie szerokości modelu łuku zębowego w przeciwnym razie łoże pinu będzie niestabilne. Po wywierceniu otworów trzeba oczyścić model sprężonym powietrzem, a następnie sprawdzić czy piny są właściwie usytuowane w otworach. Piny posmarować cienką warstwą kleju błyskawicznego i wkleić w przygotowane otwory. Po stwardnieniu kleju należy osadzić na nich osłonki(koszulki) oraz nakładki na końce pinów (mają one chronić i ułatwiać ich odnalezienie).

Page 25: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 23

Rys. 37. Nawiercanie otworów [9, s. 12]

Rys. 38. Porównanie błędnego i poprawnego nawiercenia otworów [9, s. 11]

Rys. 39.Wklejanie pinów [9, s.13]

Page 26: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 24

Rys. 40. Nałożenie osłonek nakładek na końcówki [9, s. 14]

Podstawa Pierwszą czynnością podczas wykonywania podstawy precyzyjnego modelu roboczego

jest dobranie foremki na podstawę, o odpowiedniej wielkości. Dokonując wyboru należy kierować się szerokością łuku zębowego oraz długością pinów. Następnie można przystąpić do przygotowania modelu łuku zębowego. Czynność ta polega na poizolowaniu spodniej części modelu preparatem izolującym gips od gipsu. Po upływie krótkiego czasu preparat należy delikatnie spłukać.

Rys. 41. Spryskiwanie modelu preparatem izolującym [9, s. 16]

Kolejną czynnością jest przygotowanie gipsu na podstawy. Należy postępować tak samo jak w przypadku przygotowywania gipsu na model łuku zębowego. Po rozrobieniu gipsu trzeba zalać piny przy pomocy pędzelka lub szpatułki. Następnie ustawić magnes na dnie foremki zalać go gipsem aż do samego rąbka mankietu foremki i zanurzyć w nim model łuku zębowego pinami do dołu, tak aby oparły się one o dno foremki.

Page 27: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 25

Rys. 42. Zalewanie pinów [9, s. 16]

Rys. 43. Zanurzanie modelu w gipsie podstawy [9, s. 17]

Po stwardnieniu gipsu należy uwolnić podstawę foremki z gumowego mankietu, ułożyć na spodniej stronie podstawy modelu krążek retencyjny i poizolować spodnią część podstawy. Następnie trzeba przygotować kolejną porcję gipsu (w sposób wcześniej podany) i zalać nim krążek retencyjny aż do rąbka mankietu foremki. Przez położenie na powierzchni gipsu folii z pęcherzykami powietrza otrzymać można retencje niezbędne do właściwego połączenia gipsu artykulacyjnego podczas artykulowania.

Rys. 44. Izolowanie podstawy [9, s. 17]

Page 28: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 26

Rys. 45. Zalewanie krążka retencyjnego [9, s. 18]

Ostatnim etapem w procesie przygotowania podstawy precyzyjnego modelu roboczego jest lekkie wyrównanie podstawy i zewnętrznego zarysu modelu. W wyniku dotychczasowych działań można otrzymać estetyczny, precyzyjny model roboczy o równym brzegu zarówno podstawy jak i płytki artykulacyjnej.

Rys. 46. Obcinanie modelu [9, s. 19]

Rys. 47. Gotowy model [9, s. 19]

Page 29: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 27

Na rynku dostępnych jest wiele systemów do wykonywania precyzyjnych modeli roboczych. Można je podzielić na trzy grup. Podział ten uwzględnia rodzaje materiałów z jakich zostały wykonane podstawy modeli. Wyróżnić można następujące rodzaje modeli: − model, którego łuk zębowy osadzony jest na pinach w podstawie z gipsu, − model, którego łuk zębowy osadzony jest na pinach w podstawie z tworzywa sztucznego, − model, którego łuk zębowy osadzony jest w foremce posiadającej prowadnice (nacięcia,

różnokształtne wypustki lub kołeczki metalowe itp.). Prowadnice zapewniają niezmienne położenie mikromodeli po rozcięciu łuku zębowego.

Wycinanie i przygotowanie mikromodeli Pierwszą czynnością jaką wykonuje się podczas przygotowywania mikromodeli jest

oddzielenie modelu łuku zębowego wraz z podstawą od płytki artykulacyjnej oraz zdjęcie nakładek z końcówek pinów. Kolejną czynnością jest wykonanie przy pomocy frezu do gipsu wyżłobienia które powinno odsłonić przejście gipsu z modelu łuku w gips podstawy. Zabieg ten pozwoli w przyszłości kontrolować szparę przy łuku zębowym.

Rys. 48.Wykonywanie wyżłobienia[9, s. 20]

Następnym krokiem jest rozcięcie modelu łuku zębowego. Można to zrobić dwa sposoby. Pierwszy to rozcięcie przy pomocy ręcznej piłki z zamontowanym brzeszczotem do przecinania modeli. Drugi to rozcięcie modelu łuku zębowego przy pomocy Tarczki do cięcia modeli zamontowanej w mikrosilniku(czynność tą wykonuje się przy około 10.000 obr/min). Trzeba pamiętać o tym aby linie rozcięcia były równoległe do siebie oraz do osi długich pinów.

Page 30: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 28

Rys. 49.Rozcinanie przy pomocy ręcznej piłki [9, s. 21]

Rys. 50.Rozcinanie przy pomocy tarczki [9, s. 22]

Po pocięciu modelu łuku zębowego na wcześniej zaprojektowane elementy należy przystąpić do opracowania słupków mikromodeli. W tym celu trzeba wyjąć słupek z łuku i oczyścić go przy pomocy pędzelka. Następnie przy pomocy frezu należy skorygować i wygładzić powierzchnie od strony zębów sąsiadujących, językowe bądź podniebienne oraz policzkowe mikromodelu.

Rys. 51.Wygładzanie frezem [9, s. 23]

Page 31: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 29

Kolejnym etapem opracowania mikromodelu jest ostrożne uwolnienie granicy preparacji i ponowne oczyszczenie go z pyłu gipsowego. W ten sam sposób należy postąpić ze wszystkimi modelami kikutów zębów filarowych.

Rys. 52. Odsłanianie granicy preparacji [9, s. 24]

Artykulowanie Artykulowanie należy rozpocząć od usunięcia przy pomocy ostrego skalpela

ewentualnych pęcherzyków z powierzchni zgryzowej modeli szczęki i żuchwy. Następnie delikatnie opracować kęsek zgryzowy, jeśli taki w ogóle jest.

Modele należy artykulować w artykulatorze lub okludatorze równolegle do płaszczyzny zgryzowej stolika. W tym celu trzeba rozpiąć na artykulatorze gumową taśmę, która ma wyznaczyć płaszczyznę stolika, i przystąpić do artykulacji modelu żuchwy za pomocą gipsu służącego do tego celu, wyrównując powierzchnię zgryzową do gumowej taśmy.

Rys. 53. Artykulowanie modelu żuchwy [9, s. 26]

Następnie należy oddzielić model żuchwy wraz z podstawą od płytki artykulacyjnej, złożyć model żuchwy i szczęki w prawidłowym dla danego przypadku zgryzie i połączyć je ze sobą przy pomocy pręcika(starego szczelinowca, różyczki, zapałki lub patyczka z tworzywa) i lepkiego wosku.

Page 32: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 30

Rys. 54. Łączenie modeli [9, s. 26]

Po sklejeniu modeli trzeba umieścić model żuchwy na jego płytce artykulacyjnej, i przystąpić do artykulowania modelu szczęki. W tym celu należy nałożyć porcję gipsu na płytkę artykulacyjną modelu szczęki i delikatnie zamknąć artykulator. Ostatnimi czynnościami podczas artykulowania są zebranie nadmiarów gipsu artykulacyjnego oraz usunięcie pręcików łączących modele wraz z woskiem.

Rys. 55. Artykulowanie modelu szczęki [9, s. 27]

Rys. 56. Modele przygotowane do dalszej pracy [9, s. 28]

Page 33: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 31

Modelowanie Rozpoczynając modelowanie należy w pierwszej kolejności wyjąć mikromodel kikuta zęba filarowego z łuku zębowego, a następnie zaznaczyć granicę preparacji bezgrafitowym ołówkiem.

Rys. 57. Zaznaczenie granicy preparacji [10, s. 4]

Kolejnym krokiem jest zabezpieczenie mikromodelu, a zwłaszcza jego granicę preparacji preparatem utwardzającym. Następnie trzeba nanieść na kikut warstwę lakieru dystansującego (w przyszłości miejsce to wypełni cement ) tak aby pomalowany obszar kończył się około 1 mm nad granicą preparacji.

Rys. 58. Nanoszenie lakieru na kikut [10, s. 6]

Po wyschnięciu lakieru trzeba pokryć mikromodel cienką warstwą preparatu izolującego gips od wosku. Dodatkowo temu samemu zabiegowi można poddać zęby przeciwstawne w artykulatorze (czynności te dotyczą wszystkich mikromodeli kikutów zębów filarowych).

Page 34: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 32

Rys. 58. Nanoszenie preparatu izolującego na kikut [10, s. 6]

Na przygotowanym w ten sposób modelu rozpocząć należy wykonanie podbudowy metalowej. Czynność tą trzeba zacząć od wnikliwej analizy modelu. Korzystając z wcześniej przygotowanego modelu dzielonego należy rozważyć warunki jakie są dane w konkretnym przypadku i skonfrontować je z zaleceniami lekarza stomatologa oraz z ogólnie przyjętymi zasadami.

Wykonanie podbudowy metalowej mostu zaczyna się od wymodelowania części retencyjnych w wosku, które przenoszą siły żucia na filary (np.; czapeczki korony).

Czapeczki koron można wykonać na dwa sposoby. Pierwszym jest tzw. metoda maczanki woskowej. Polega ona na tym, że poizolowany mikromodel kikuta macza się w tyglu (kociołku) z roztopionym woskiem (powinien to być wosk „ z pamięcią”). Metoda ta wymaga praktyki, gdyż początkowo ciężko jest uzyskać równomierną grubość czapeczki.

Rys. 59. Formowanie czapeczki metodą maczanki woskowej [10, s. 9]

Drugą metodą jest tzw. metoda adapty. Polega ona na wykonaniu czapeczki z termoplastycznych krążków z tworzywa sztucznego. Jeden krążek ma grubość 0,1 mm i jest odpowiednikiem warstwy lakieru położonej na kikucie, a drugi krążek o grubości 0,5 mm jest odpowiednikiem wosku w metodzie maczanki woskowej.

Metoda ta jest stosowana głównie w mostach, do których dołączone są elementy precyzyjne, a których skrajne czapeczki poddane są procesowi frezowania ponieważ ze względu na swoją odporność mechaniczną zapobiegają nadmiernym wycienieniu czapeczki.

Page 35: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 33

Jednak metodę tą z powodzeniem można stosować w codziennej pracy przy zwykłych mostach i koronach. Kolejnym krokiem jest wymodelowanie z wosku powierzchni po stronie językowej (podniebiennej). Wykonanie tej czynności uwarunkowane jest zaleceniami lekarza stomatologa oraz rodzajem tworzywa jakim w przyszłości most będzie policowany.

Rys. 60. Przykładowe powierzchnie językowe [opacowanie własne]

Następną czynnością jest wymodelowanie przęsła. W zależności od rozpiętości mostu może ono być jedno lub wieloczłonowe. Proces ten rozpoczyna się od poizolowani wyrostka między zębami filarowymi.

Rys. 51. Nanoszenie preparatu izolującego na wyrostek [10, s. 23]

Kolejny krok to wymodelowanie z wosku przęsła mostu. Czynność tę można wykonać na dwa zasadnicze sposoby. Pierwszy z nich to ręczne wymodelowanie członów przęsła. W tym celu należy uplastycznić kawałek wosku odlewowego i nadać mu wstępnie kształt pomniejszonego zęba (zębów), który w przeszłości zajmował lukę i skorygować jego wymiary tak, aby stworzyć miejsce na tworzywo, którym będzie licowany most. Następnie połączyć ze sobą człony przęsła i zainstalować (przymocować) je do elementów retencyjnych. Drugim sposobem jest zastosowanie gotowych kształtek. Polega to na wybraniu kształtki o odpowiedniej wielkości i zainstalowaniu (przymocowaniu) jej do elementów retencyjnych.

Page 36: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 34

Rys. 62. Montowanie przęsła mostu [10, s. 23]

Niezależnie od tego który sposób wykonania przęsła zostanie wybrany, po połączeniu przęsła z elementami retencyjnymi trzeba dokonać kontroli zwarcia w artykulatorze.

Brakujące części wosku przy wierzchołku guzka, powierzchni przydziąsłowej i przy czapeczkach muszą być uzupełnione albo odpowiednio zmniejszone. Jeżeli most ma być w przyszłości licowany kompozytem należy nanieść na jego powierzchnie perełki retencyjne. W tym celu trzeba posmarować zewnętrzne powierzchnie mostu specjalnym klejem a następnie delikatnie przyprószyć perełkami retencyjnymi o wybranej grubości ziaren.

Rys. 63. Korygowanie przęsła w artykulatorze [10, s. 24]

Page 37: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 35

Rys. 64. Końcowe kontrolowanie mostu w artykulatorze [10, s. 25]

Po sprawdzeniu wymiarów i kształtu mostu należy przystąpić do mocowania kanałów odlewniczych. Średnica kanałów powinna mieścić się w granicy 2,5–3mm, a ich długość nie powinna przekraczać 15mm (zaleca się aby kanały były jak najkrótsze).

Rys. 65.Mocowanie kanałów odlewniczych [10, s. 25]

Kolejnym krokiem jest przyklejenie belki odlewniczej do wymodelowanej wcześniej konstrukcji. Tak samo jak w przypadku przęsła można wykonać belkę odlewniczą ręcznie z drutu woskowego lub zastosować gotowy element. Belkę odlewniczą należ dopasować pod względem długości, a następnie przymocować do kanałów odlewniczych.

Page 38: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 36

Rys. 66. Dopasowywanie belki [10, s. 25]

Rys. 67. Mocowanie belki na kanałach odlewniczych [10, s. 26]

Następnie należy zdjąć całą konstrukcję z modelu i uzupełnić pozostałe niedostępne

wcześniej miejsca.

Rys. 68. Uzupełnianie niedostępnych wcześniej miejsc [10, s. 26]

Tak przygotowany most należy umocować na leju podstawy pierścienia odlewowego.

Przy montowaniu całego elementu w pierścieniu należy pamiętać o kilku ważnych zasadach. Odległość najwyżej usytuowanych części podbudowy metalowej mostu powinny być położone co najmniej 5mm od dna pierścienia.

Page 39: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 37

Rys. 67. Zasada umiejscowienia woskowej podbudowy w pierścieniu [opracowanie własne]

Należy zwrócić uwagę aby korony były ułożone nieco pod kątem w stosunku do światła

pierścienia.

Rys. 68. Zasada umiejscowienia woskowej podbudowy w pierścieniu [opracowanie własne]

Kolejną zasadą która może mieć dość znaczący wpływ na jakość odlewu jest odsunięcie

elementów odlewanych od tzw. „centrum cieplnego” pierścienia znajdującego się w jego geometrycznym środku. W tym celu elementy mostu powinny znajdować się możliwie najwyżej (nie łamiąc pierwszej zasady) oraz możliwie jak najbliżej ścianek, ale z zachowaniem pewnego odstępu od nich (ok. 3–4 mm).

Rys. 69. Zasada umiejscowienia woskowej podbudowy w pierścieniu [opracowanie własne]

Zalewając pierścień masą osłaniającą należy zastosować się do zaleceń producenta masy

podanych na opakowaniu (proporcje proszku do płynu). Masę należy zarabiać w przeznaczonym do tego celu pojemniku mieszadła próżniowego. Rozrobioną masę trzeba wlewać do pierścienia cienkim jednostajnym strumieniem, jednocześnie zalewając wnętrza koron masą przy użyciu sondy.

Po związaniu masy, czyli po około 20 minutach, pierścień należy wygrzać w piecu specjalnie do tego celu przeznaczonym. Wstępne podgrzewanie pierścienia odlewniczego odbywa się odpowiednio do rodzaju masy i zaleceń jej producenta co do tego procesu. Na ogół wystarcza przetrzymanie pierścienia w określonej najwyższej temperaturze przez około 20 minut.

Page 40: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 38

Odlewanie i obróbka Kolejnym etapem jest odlewanie. Proces ten powinien być wykonany bezzwłocznie

zgodnie z zaleceniami producentów urządzenia do odlewania i stopu z jakiego most będzie odlewany. Po wystudzeniu pierścienia należy uwolnić znajdujący się w nim odlew (czyli „wybić”). Do tego celu posłużyć mogą młotek lub młotek pneumatyczny, nóż do gipsu i piaskarka. Kolejność następnych czynności bywa różna i zależy od technika, który daną pracę wykonuje. Wypiaskowany odlew trzeba osadzić na modelu. W tym celu należy przymierzyć i ewentualnie dopasować korony podbudowy metalowej mostu na mikromodelach kikutów zębów filarowych. Do wykonania tej czynności potrzebny będzie: mikrosilnik lub prostnica, frezy do metalu oraz znacznik do oznaczenia podcieni i nierówności np. kalka. Po upewnieniu się, że most osiadł na modelu należy odciąć kanały odlewowe (całą procedurę można zacząć od tej właśnie czynności) i obrobić „most”. Na obróbkę składają się następujące czynności: − doprowadzenie koron do odpowiedniej grubości (grubość metalu nie powinna być

mniejsza niż 0,3 mm), − opracowanie kształtów (kształt powinien być tak skorygowany aby grubość tworzywa

licującego w przypadku: porcelany – nie przekroczyła 2mm, kompozytu – 2,5 mm i nie była mniejsza niż 0,8 mm, akrylu – minimalna grubość może wahać się od 1 do 1,5 mm),

− upewnienie się że przestrzeń jaka jest potrzebna do policowania podbudowy metalowej mostu wybranym wcześniej tworzywem jest równomierna na przęsłach i koronach. Obrobiona praca powinna zostać wypiaskowana a następnie przekazana lekarzowi

stomatologowi w celu dokonania przymiarki w ustach pacjenta (w szkole etap przymiarki „metalu” na pracach fantomowych jest pomijany).

Licowanie Po dokładnym wypiaskowaniu podbudowy metalowej mostu należy ją oczyścić z resztek

pyłu i piasku przy pomocy ciepłej wody lub pary. Następnie należy przystąpić do policowania mostu wybranym tworzywem.

Licowanie ceramiką – etapy: − przeprowadzenie procesu oksydacji (obecnie na rynku występują stopy metali które nie

wymagają tego procesu), − nałożenie opakera. Poces ten przebiega zwykle dwuetapowo. Pierwszy etap to nałożenie

i wypalenie pierwszej warstwy opakera. Warstwa ta powinna być bardzo cienka, stanowić jedynie tło, przez które przebija siność metalu,

− drugi to nałożenie drugiej warstwy opakera. Powinna ona mieć w miarę jednakową grubość i dokładnie pokrywać siność metalu. Powierzchnia tej warstwy po wypaleniu powinna mieć jedwabisty połysk a swą strukturą powierzchniową przypominać powierzchnię skorupki jajka.

− nałożenie masy przyszyjkowej. Należ nakładać ją tak aby rozciągała się od granicy preparacji do około 1/3 wysokości czapeczki oraz tak aby w najwyższej części płynnie wytracała swoją grubość,

− nałożenie opakdentyny. Warstwa ta musi dokładnie pokrywać powierzchnię opakera, a ponad to wstępnie odbudowywać kształt zęba,

− nałożenie dentyny oraz brzegu siecznego. Warstwa dentyny powinna odbudowywać kształt zębów. Na dentynę nakłada się masę brzegu siecznego. Miejsce na tą masę należy przewidzieć podczas nakładania dentyny lub stworzyć je ścinając w miejscu brzegu siecznego odpowiednią ilość dentyny,

− napalenie nałożonych warstw masy ceramicznej. Proces ten powinien odbywać sie w całkowitej zgodności z zaleceniami producenta,

− dokonanie korekt. Dokładanie odpowiedniej masy w miejscach gdzie jest jej za mało, delikatne korygowanie kształtów,

Page 41: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 39

− napalenie nałożonych warstw masy ceramicznej (te dwie ostatnie czynności mogą się powtarzać),

− wykończenie przed nadaniem połysku. Mechaniczne poprawianie kształtów, wykonanie separacji między zębami mostu (dla zachowania estetyki dokonuje się częściowej separacji, która jest bardziej intensywna od strony wargowej czy policzkowej a mniej od strony podniebiennej lub językowej),

− napalanie nabłyszczające (glazurnicze) nadające połysk.

Licowanie kompozytem – etapy: − naniesienie preparatu zapewniającego silne i trwałe połączenie z metalową powierzchnią

czapeczki (metal praimer). Preparat należy nanieść na wypiaskowaną i osuszoną powierzchnię, a następnie odparować przez 10 sekund,

− nałożenie warstwy bondu i utwardzenie go zgodnie z zaleceniami producenta, − nałożenie warstwy dentyny, która powinna odbudowywać kształt zębów i utwardzenie

zgodnie z zaleceniami producenta, − nałożenie warstw Incisal i Translucent które powinny znaleźć się w miejscu brzegu

siecznego oraz w warstwie odpowiadającej naturalnemu szkliwu, − opracowywanie końcowe przy pomocy kamieni i gumek, − polerowanie przy pomocy pasty polerskiej np. na bazie cząsteczek glinu. 4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do ćwiczeń. 1. Jakimi metodami można wykonać precyzyjne modele dzielone? 2. Jakie są zasadnicze różnice pomiędzy modelami precyzyjnymi z podstawą z gipsu

a modelami precyzyjnymi we foremkach? 3. Jakie są metody wykonania czapeczki będącej częścią retencyjną mostu? 4. Jakie są metody przygotowania podbudowy mostu do odlewu? 5. Jakie jest optymalne ustawienie elementów woskowych mostu w pierścieniu

odlewniczym? 4.2.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1

Wykonaj precyzyjny model roboczy z zastosowaniem podstawy z gipsu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) odszukać w materiałach dydaktycznych opis dotyczący danego zagadnienia, 2) przygotować wycisk (formę fantomowi) i płytkę z tworzywa sztucznego zgodnie

z instrukcjami systemu w jakim model ma zostać wykonany, 3) nawiercić otwory w płytce i osadzić w niej piny, 4) wykonać odlew modelu łuku zębowego oraz ufiksować w jego podstawie piny wraz

z płytką z tworzywa, 5) rozciąć model łuku zębowego tak aby uwolnić modele kikutów zębów filarowych, 6) opracować mikromodele.

Page 42: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 40

Wyposażenie stanowiska pracy: − pinarka, piny i płytka z tworzywa z jednego systemu, − gips IV klasy jakości, − mieszadło próżniowe lub miska i łopatka do gipsu, − mikrosilnik lub prostownica z tarczą do rozcinania modeli gipsowych (lub piłka) oraz

frezy do gipsu, − poradnik dla ucznia, − literatura zgodna z punktem 6 Ćwiczenie 2

Wykonaj most protetyczny w odcinku przednim licowany ceramiką

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych opis dotyczący danego zagadnienia, 2) wykonać precyzyjny model dzielony, 3) wymodelować czapeczki na mikromodelach kikutów zębów filarowych, 4) wymodelować przęsło mostu i połączyć je z elementami retencyjnymi, 5) przygotować elementy woskowe do odlewu, 6) umieścić elementy woskowe w pierścieniu i zatopić je w masie osłaniającej, 7) wygrzać pierścień i wykonać odlew, 8) wybić i wypiaskować podbudowę metalową mostu, 9) policować podbudowę metalową mostu ceramiką.

Wyposażenie stanowiska pracy: − materiały: gips, piny, masa osłaniająca, wosk odlewowy, stal, ceramika, − narzędzia i urządzenia: pinarka, mieszadło próżniowe, nożyk do wosku, palnik,

mikrosilnik lub prostnica, końcówki do pracy w gipsie, metalu i ceramice, pędzelki do nakładania porcelany, piec do wygrzewania pierścieni, odlewnia, szczypce, piaskarka, piec do wypalania porcelany.

Ćwiczenie 3

Wykonaj most protetyczny w odcinku bocznym licowany tworzywem kompozytowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 1) odszukać w materiałach dydaktycznych opis dotyczący danego zagadnienia, 2) wykonać precyzyjny model dzielony, 3) wymodelować czapeczki na mikromodelach kikutów zębów filarowych, 4) wymodelować przęsło mostu i połączyć je z elementami retencyjnymi, 5) przygotować elementy woskowe do odlewu, 6) umieścić elementy woskowe w pierścieniu i zatopić je w masie osłaniającej, 7) wygrzać pierścień i wykonać odlew, 8) wybić i wypiaskować podbudowę metalową mostu, 9) policować podbudowę metalową mostu tworzywem kompozytowym.

Page 43: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 41

Wyposażenie stanowiska pracy: − materiały: gips, piny, wosk odlewowy, masa osłaniająca, stal, tworzywo kompozytowe,

pumeks − narzędzia i urządzenia: pinarka, mieszadło próżniowe, nożyk do wosku, perełki

retencyjne, palnik, mikrosilnik lub prostnica, końcówki do pracy w gipsie, metalu i kompozycie, instrumenty do nakładania kompozytu ,piec do wygrzewania pierścieni, odlewnia, szczypce, piaskarka, polerka urządzenia do utwardzania kompozytu.

4.2.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz:

Tak

Nie 1) wyjaśnić pojęcie model precyzyjny? 2) wykonać model precyzyjny? 3) wymodelować elementy mostu z wosku? 4) przygotować pierścień z elementami do odlewu? 5) obrobić metalowy odlew podbudowy mostu? 6) policować podbudowę metalową mostu ceramiką? 7) policować podbudowę metalową mostu tworzywem kompozytowym?

Page 44: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 42

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ. INSTRUKCJA DLA UCZNIA 1. Przeczytaj uważnie instrukcję. 2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są cztery możliwe odpowiedzi.

tylko jedna z nich jest prawidłowa. 5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie ci sprawiało trudności wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego gdy zostanie ci wolny czas. 8. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Powodzenia!

Page 45: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 43

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 1. Cechą charakterystyczną mostu jest

a) możliwość demontażu przez pacjenta w celach higienicznych (czyszczenia) b) przenoszenie siły żucia na błonę śluzową c) trwałe wkomponowanie w łuk zębowy d) wszystkie wymienione odpowiedzi są błędne

2. Mosty kładkowe stosuje się głównie w

a) przednim odcinku górnego łuku zębowego b) przednim odcinku dolnego łuku zębowego c) bocznym tylnym odcinku dolnego łuku zębowego d) odpowiedzi a i b są poprawne

3. Odstęp między błoną śluzową wyrostka a przęsłem mostu kładkowego powinien wynosić

około a) 2 mm b) 3 mm c) 5 mm d) 6 mm

4. Najlepszym rozwiązaniem pod względem higieny jest most

a) siodłowy b) styczny c) kładkowy d) szczelinowy

5. Cierń w moście jednobrzeżnym z podparciem ma za zadanie

a) poprawę kosmetyki mostu b) zmniejszyć siły wyważające działające na ząb filarowy c) wzmocnienie zęba po drugiej stronie luki d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe

6. Mosty styczne kontaktują z błoną śluzową wyrostka

a) powierzchniowo b) punktowo c) liniowo d) odpowiedzi b i c są prawidłowe

7. Najlepszym rozwiązaniem pod względem estetyki jest most

a) siodłowy b) styczny c) kładkowy d) szczelinowy

8. Aparat zawieszeniowy zęba filarowego odznacza się dużą wytrzymałością na obciążenia

a) poziome boczne b) osiowe c) poziome wychylające ząb d) poziome przechylające ząb

Page 46: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 44

9. Dwukrotne zwiększenie długości przęsła powoduje a) dwukrotnie większe ugięcie przęsła b) czterokrotnie większe ugięcie przęsła c) sześciokrotnie większe ugięcie przęsła d) ośmiokrotnie większe ugięcie przęsła

10. Dwudziestokrotnie większe ugięcie przęsła jest spowodowane

a) takiego ugięcia nie da się osiągnąć. b) czterokrotnym zwiększenie długości przęsła. c) dwukrotnym zwiększenie długości przęsła. d) trzykrotnym zwiększenie długości przęsła.

11. Dwukrotne zmniejszenie grubości przęsła powoduje

a) brak reakcji na siły tarcia b) pięciokrotne zwiększone ugięcie przęsła c) ośmiokrotnie zwiększone ugięcie przęsła d) jedenastokrotnie zwiększone ugięcie przęsła

12. Aby zmniejszyć obciążenie przęsła w odcinku bocznym wystarczy zmniejszyć jego

szerokość do a) 3/4 szerokości zęba b) 2/3 szerokości zęba c) 1/2 szerokości zęba d) 4/5 szerokości zęba

13. Na zmniejszenie obciążenia przęsła mają wpływ

a) zmiana szerokości przęsła b) kształt guzków c) kształt linii po jakiej biegnie przęsło d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe

14. Sporządzenie precyzyjnego modelu dzielonego ma na celu

a) poprawę walorów estetycznych pracy b) powstanie mikromodel kikutów zębów filarowych c) obniżenie kosztów wykonywanej pracy d) odpowiedzi a i c są prawidłowe

15. Do sporządzenia czapeczek na kikuty zębów filarowych można

a) zastosować kropelkową metodę modelowania b) zastosować metodę maczanki woskowej c) zastosować metodę adapty d) odpowiedzi b i c są prawidłowe

16. W metodzie adapty występują krążki. Ich standardowe grubości to

a) 3 i 2 mm b) 4 i 0,5 mm c) 6 i 0,2 mm d) 0,5 i 0,1 mm

Page 47: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 45

17. Podczas umieszczania elementów woskowych w pierścieniu odległość od dna pierścienia powinna wynosić minimum a) 1 cm b) 1,5 cm c) 5 mm d) 7–8 mm

18. Umieszczając korony w pierścieniu należy pamiętać, aby częścią przyszyjkową były one

ustawione a) równolegle do światła pierścienia i w stronę jego dna b) pod kątem do światła pierścienia i w stronę jego dna c) równolegle do światła pierścienia i w stronę leja odlewowego d) pod kątem do światła pierścienia i w stronę leja odlewowego

19. Rozmieszczając elementy woskowe, przyklejone do belki odlewowej w pierścieniu

należy starać się rozmieścić je po obwodzie w celu a) stworzenia większej przestrzeni dla masy osłaniającej b) możliwości umieszczenia w pierścieniu większej ilości belek odlewowych c) odsunąć elementy od tzw. jądra cieplnego pierścienia d) lepszego rozmieszczenia środka ciężkości w pierścieniu

20. Różnica w licowaniu ceramiką mostów i koron polega na

a) różnych ilościach warstw nakładanej ceramiki b) braku możliwości całkowitego rozseparowania członów w mostach c) rodzajem ceramiki d) sposobem nakładania ceramiki.

Page 48: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 46

KARTA ODPOWIEDZI Imię i nazwisko .......................................................................................................................... Wykonywanie mostów protetycznych Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr zadania Odpowiedzi Punkty

1 a b c d 2 a b c d 3 a b c d 4 a b c d 5 a b c d 6 a b c d 7 a b c d 8 a b c d 9 a b c d 10 a b c d 11 a b c d 12 a b c d 13 a b c d 14 a b c d 15 a b c d 16 a b c d 17 a b c d 18 a b c d 19 a b c d 20 a b c d

Razem:

Page 49: Wykonywanie mostów protetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 47

6. LITERATURA 1. Hohmann A. Hielscher W.: Korony. Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo

Kwintesencja. Warszawa 1998 2. Hohmann A. Hielscher W.: Mosty. Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo

Kwintesencja. Warszawa 1999 3. Hohmann A. Hielscher W.: Wprowadzenie do anatomii. Funkcja narządu żucia.

Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo Kwintesencja. Warszawa 1998 4. Kock i In.: Protetyka. Korony i mosty. Wydawnictwo Urban&Partner. Wrocław 20007 5. Majewski S.: Podstawy protetyki stomatologicznej. Wydawnictwo Stomatologiczne

SZS-W. Kraków 2000 6. Makato Yamamoto: Podstawa technik budowania warstwa porcelany na metalu,

Wydawnictwo Kwintesencja . Warszawa 1999 7. Shillinburg H., Hobo S., Whtsett C.D.: Protezy stałe. Wydawnictwo Kwintesencja.

Warszawa 1994 8. Spiechowicz i In.: Współczesne postępowanie laboratoryjne w protetyce

stomatologicznej. Wydawnictwo PZWL. Warszawa 1980 9. Frank Beck, Christian Pilz : Mistrzowski Model (Funkcjonalne wykonanie modeli)

Broszura firmy Renfert 10. Friedrich Jetter, Christian Pilz: Modelowanie (Technika K + B) Broszura firmy Renfert 11. Porcelana stomatologiczna; Porcelana Carmen właściwości, zalety, instrukcja stosowania

Broszura firmy Esprident 12. CERAMAGE, Mikroceramiczny system kompozycyjny do wykonywania uzupełnień

w zębach przednich i tylnych; Broszura firmy Shofu Czasopisma: Nowoczesny technik dentystyczny Labor Detal Quintessence techniki dentystycznej