Tâm lý học đại cương

05/03/2023 CnĐd. Phạm Trường [email protected] 1

TÂM LÝ HỌC ĐẠI CƯƠNG


I. ĐẠI CƯƠNG

1. Khái niệm hiện tượng tâm lý: HTTL là những hiện tượng xuất hiện

trong đầu óc con người, nó gắn với mọi hoạt động và điều khiển mọi hành vi của con người (dù có hay không có ý thức).

2. Bản chất của hoạt động tâm lý:Hiện tượng tâm lý là hình ảnh của thế

giới khách quan trong não người.


II. ĐẶC ĐiỂM CỦA HiỆN TƯỢNG TÂM LÝ

HTTL có 5 đặc điểm:- Tính chủ quan- Tính tổng thể- Tính thống nhất giữa đời sống tâm lý và hoạt động bên ngoài- Phân loại các hiện tượng tâm lý- Tâm lý con người mang bản chất xã hội lịch sử



1. Tính chủ quan:Sự phản ánh hiện thực khách quan của

mỗi người khác nhau.



2. Tính tổng thể:Do não bộ có tính thống nhất và toàn thể,

vì vậy các hiên tượng tâm lý liên quan chặt chẽ với nhau.



3. Tính thống nhất giữa đời sống tâm lý và hoạt động bên ngoài:

Hoạt động bên ngoài của con người thống nhất với đời sống tâm lý trong não mỗi người.



4. Phân loại các hiện tượng tâm lý:Dựa vào sự nẩy sinh, diễn biến và tồn tại,

hiện tượng tâm lý chia thành 3 loại:+ Các quá trình tâm lý: là hiện tượng tâm lý diễn ra trong một thời gian tương đối ngắn, có khởi đầu, diễn biến và kết thúc.

Bao gồm:- Quá trình nhận thức.- Quá trình cảm xúc.- Quá trình ý chí.



4. Phân loại các hiện tượng tâm lý:+ Các trạng thái tâm lý: là hiện tượng tâm lý diễn ra trong một thời gian tương đối dài ít biến động và có vai trò chi phối các quá trình tâm lý đi kèm với nó.

+ Các thuộc tính tâm lý: là hiện tượng tâm lý hình thành lâu dài, có khi suốt đời và tạo thành nét riêng của cá nhân, chi phối các quá trình và trạng thái tâm lý.



5. Tâm lý con người mang bản chất xã hội lịch sử:+ Mang bản chất xã hội: tâm lý con người chỉ hình thành và phát triển trong môi trường xã hội.

+ Mang tính lịch sử: tâm lý luôn vận động và phát triển theo sự phát triển của lịch sử loài người.


III. CÁC QUÁ TRÌNH & TRẠNG THÁI TÂM LÝ

1. Cảm giác - tri giác:a. Cảm giác: là một quá trình tâm lý phản ánh

từng thuộc tính riêng lẻ của sự vật và hiện tượng khi chúng trực tiếp tác động vào các giác quan của con người.



1. Cảm giác - tri giác:b. Tri giác: là một quá trình tâm lý phản ánh một

cách trọn vẹn các thuộc tính của sự vật và hiện tượng khi chúng trực tiếp tác động vào các giác quan của con người. Đem lại cho ta một hình ảnh hoàn chỉnh về sự vật hiện tượng.



c. Rối loạn cảm giác - tri giác:+ Tăng cảm giác.+ Giảm cảm giác.+ Loạn cảm giác.+ Ảo giác.



2. Tư duy:a. Khái niệm:

Tư duy là quá trình tâm lý phản ánh thuộc tính bản chất, những mối liên hệ và quan hệ bên trong của sự vật và hiện tượng trong hiện thực khách quan mà trước đó ta chưa biết.

Tư duy được biểu hiện ra ngoài bằng lời nói và chữ viết.



b. Các rối loạn tư duy:* Rối loạn ngôn ngữ:

+ Tư duy phi tán.+ Tư duy dồn dập.+ Nói hổ lốn.+ Tư duy chậm chạp.+ Tư duy ngắt quãng.+ Tư duy kiên định.+ Không nói.+ Nói lặp lại.+ Nhại lời.+ Cơn xung động lời nói.



b. Các rối loạn tư duy:* Rối loạn nội dung tư duy:

+ Định kiến: là những ý tưởng dựa trên cơ sở những sự kiện thực, nhưng được cá nhân gắn cho sự kiện đó có một ý nghĩa quá mức.+ Ám ảnh: là những ý tưởng không phù hợp với thực tế, người bệnh còn biết phê phán ý tưởng đó là sai, tự đấu tranh để xua đuổi ý tưởng đó đi nhưng không thể được.+ Hoang tưởng: là những ý tưởng không phù hợp với thực tế, do bệnh tật gây ra, nhưng người bệnh cho là hoàn toàn chính xác.



3. Trí nhớ:a. Khái niệm:

Trí nhớ là khả năng của bộ não ghi lại, giữ lại và làm xuất hiện lại các kinh nghiệm, kiến thức cũ.

b. Quá trình hình thành trí nhớ:Hoạt động trí nhớ gồm 3 giai đoạn:

+ Quá trình ghi nhận.+ Quá trình bảo tồn.+ Quá trình tái hiện (nhớ lại).



c. Các rối loạn trí nhớ:+ Giảm nhớ.+ Tăng nhớ.+ Mất nhớ.+ Loạn nhớ.



4. Cảm xúc và tình cảm:a. Khái niệm: cảm xúc và tình cảm là sự biểu hiện

thái độ của con người đối với sự vật và hiện tượng.b. Vai trò của cảm xúc và tình cảm:

+ Làm tăng quá trình nhận thức.+ Lành mạnh (dương tính): thúc đẩy con người hoạt động; tiêu cực: cản trở con người hoạt động.+ Tô điểm cho nhân cách con người, làm con người trở nên hấp dẫn hơn.+ Góp phần gắn bó các thành viên trong các tập thẻ với nhau. (sự đùm bọc, chia ngọt, sẻ bùi...).



4. Cảm xúc và tình cảm:c. Các qui luật của cảm xúc và tình cảm:

+ Lây lan.+ Thích ứng.+ Sự di chuyển.+ Qui luật pha trộn.

d. Phân loại:+ Cảm xúc dương tính.+ Cảm xúc âm tính.



5. Chú ý:a. Khái niệm:

Chú ý là khả năng tập chung của hạot động tâm lý vào một đối tượng nào đó, để đối tuợng đó được phản ánh rõ nét nhất và toàn diện nhất vào não bộ.

b. Phân loại chú ý:+ Chú ý bị động.+ Chú ý chủ động.+ Chú ý sau chủ động.



5. Chú ý:c. Đặc điểm của chú ý:

+ Sự tập chung.+ Sự ổn định.+ Khả năng phân phối chú ý.+ Khả năng di chuyển chú ý.

d. Sự rối loạn chú ý:+ Chú ý quá chuyển động.+ Chú ý trì trệ.+ Chú ý suy yếu.



6. Ý chí:a. Khái niệm: ý chí là khả năng thực hiện các

hành động có mục đích, đòi hỏi phải có sự nỗ lực khắc phục khó khăn.

b. Các phẩm chất của ý chí:+ Tính mục đích.+ Tính độc lập.+ Tính quyết đoán.+ Tính bền bỉ.+ Tính tự chủ.



7. Nhân cách:a. Khái niệm:

NC là tổ hợp những thuộc tính tâm lý của cá nhân, biểu hiện bằng bản sắc và giá trị xã hội của con người đó.

b. Cấu trúc tâm lý của nhân cách:+ Xu hướng của nhân cách.+ Năng lực của nhân cách.+ Tính cách của nhân cách.+ Khi chất của nhân cách.



7. Nhân cách:c. Nhân cách bệnh:

+ Nhân cách kích thích.+ Nhân cách suy nhược.+ Nhân cách suy nhược tâm thần.+ Nhân cách histerria.



8. Động cơ:a. Khái niệm: động cơ là sức mạnh tâm thần

thúc đẩy con người hành động nhằm đạt các múc đích đề ra.

b. Vai trò của động cơ:+ Thúc đẩy con người hoạt động.+ Dựa vào động cơ để đánh giá đạo đức, nhân cách của cá nhân.+ Một hoạt động có thể được thúc đẩy bởi nhiều động cơ khác nhau.



8. Động cơ:c. Động cơ là việc của điều dưỡng viên:

+ Tiền lương, thưởng.+ Tinh thần trách nhiệm.+ Tình thương với bệnh nhân.+ Danh dự, tự trọng.+ Muốn được khen, được đề bạt, được học tập cao hơn.



8. Động cơ:d. Các biện pháp kích thích thầy thuốc và điều dưỡng

làm việc tốt:+ Được đề nghị tăng lương đúng hoặc trước thời hạn.+ Phân công trách nhiệm rõ ràng, kiểm tra, đánh giá đúng mức.+ Tôn trọng, tin tưởng cấp dưới, đồng nghiệp, khi phê bình chỉ nên phê bình công việc làm chưa tốt, không nên phê bình, chỉ trích con người.+ Động viên khen thưởng kịp thời.+ Chú ý cất nhắc, đề bạt cho đi học cao hơn.+ Tạo không khí vui vẻ đoàn kết trong tập thể.

Health & Medicine

Tâm lý học đại cương