BS. TRINH THI MINH CHÂU

KHOA Y HOC HAT NHÂN

BÊNH VIÊN ĐAI HOC Y DƯƠC

Y học hạt nhân là một ngành khoa học ứng

dụng những đồng vị phóng xạ trong chẩn

đoán và điều trị bệnh cho người.

Phát triên từ thâp niên 1940:

điều trị Basedow băng 131I

Wilhelm Röentgen

(1845-1923)

Tháng 10-1895,

Nhà khoa học người

Đức Wilhelm Röntgen

khám phá ra tia X.

Henri Becquerel

(1852-1908)

Năm 1896

Nhà vât lý người

Pháp Henri

Becquerel,

phát hiện ra hiện

tượng bức xạ từ

nguyên tố Uranium,

có những đặc tính

như tia X.

Tháng 7-1898,

Ông-bà Marie Curie cô

lâp nguyên tố phóng

xạ từ uranium.

Năm 1913, ông

George de Hevesy

đa sử dụng các

đồng vị làm

nguyên tử đánh

dấu trong việc

nghiên cứu các

quá trình hóa học.

Năm 2000:

Tạp chí Time Magazine “PET-CT là sự phát minh của năm”

Năm 2001: PET-CT

“Sản phẩm của năm”

Y HOC HAT NHÂN

CHÂN ĐOAN XET NGHIÊMĐIÊU TRI

Bác si Y học hạt nhân - Điều dương - Ky thuât viên

Ky sư hóa - Ky sư sinh học - Dược si phóng xạ

Ky sư vât lý Y khoa về kiêm tra, kiêm chuẩn thiêt bị và an toàn bức xạ

Thuôc phong xa

phát tia gamma

Tiêm, uông vào

ngươi bênh

Cơ quan hâp thu thuôc

phát tia gamma

máy ghi hinh

-

+

+

511 keV

Tia

511 keV

Tia

Đầu dò PET

Đầu dò PET

-electron

positron

BN được tiêm thuốc

phóng xạ phát positron

Trong tê bào

cơ thê, môi

trường

Tia X

XQuang, CT scanTia XTia gamma

Y Học Hat Nhân và PET

Phim XQ

Đầu dò

Đầu dò

Tia gamma

Đầu dò

Tia gamma

Đầu

phát

tia X

XA HINH CHÂN ĐOAN

Hình anh chức năng

Hình anh chuyên hóa

Hình anh phân tử

SPECT 1 đầu

Gamma cameraXa hinh vach thăng

Rectilinear scan

Máy đo đô tâp trung

SPECT 2 đầu SPECT 3 đầu

PET/CTSPECT/CT

ĐO ĐỘ TẬP TRUNG

XA HINH VACH THĂNG

XA HINH PLANAR

GAMMA CAMERA

Xạ hình tinh (static scan)

Xạ hình động (dynamic scan)

Xạ hình toàn thân (Whole body scan)

Xạ hình hạch canh gác - Do tim hach canh

gac băng đâu do gamma probe

XA HINH SPECT SPECT (Chụp hình căt lơp đơn photon)

Gated SPECT

SPECT-CT

PET PET (Chụp hình căt lơp phát xạ positron)

PET-CT. GATED PET-CT

ĐO ĐỘ TẬP TRUNG 131I Ơ TUYÊN GIAP

Đo số đêm phát ra từ iod phóng xạ cua tuyên giáp

XA HINH VACH THĂNG

XA HINH PLANAR GAMMA CAMERA

Xạ hình tinh

(static scan)

XA HINH PNANAR GAMMA CAMERA

Xạ hình động

(dynamic scan)

XA HINH XƯƠNG

Xạ hình toàn thân

Whole body scan

XA HINH HACH CANH GAC

Xạ hình

Hạch Gac

Dò tìm

Hạch Gac

Dò tìm

Hạch Gac

trước mỗ

Dò tìm

Hạch Gac

trong

trường mỗ

Kiểm tra

bệnh phẩm

Hạch Gac

Kiểm tra

trường mỗ

sau khi lấy

Hạch Gac

ra ngoài

XA HINH SPECT

GATED CARDIAC SPECT RESPIRATORY GATED PET

ƯU ĐIỂM GATED SPECT

Đánh giá vân đông thành cơ tim

ESV, ESV index

EDV, EDV index

Phân suât tông máu

Cung lượng tim

Khôi lượng cơ tim

Đánh giá tươi máu cơ tim

Phân tích định lượng

Giống xạ hình cơ tim

không Gated

XA HINH SPECT-CT

Đo độ tâp trung 131I

Xạ hình tuyên giáp

Xạ hình tuyên cân giáp

Xạ hình xương

Xạ hình thân

Xạ hình tim

Xạ hình nao

Xạ hình phôi

Xạ hình hạch canh gác

Xạ hình bạch mạch

Xạ hình u tê bào ưa

crôm

Xạ hình khối u vơi kháng

thê đơn dòng

Xạ hình vú

Xạ hình tuyên nươc bọt

Xạ hình PET, PET-CT

Tc99m Pertechnetate

Tc99m MIBI

Tc99m MIBI

Tc99m Phytate

Tc99m DTPA

DMSATc99m MDP

Nguyên lý ghi hình PET

-

+

+

511 keV

Tia

511 keV

Tia

Đầu dò PET

Đầu dò PET

-electron

positron

BN được tiêm thuốc

phóng xạ phát positron

Trong tê bào

cơ thê, môi

trường

PET-CT

PET: Positron Emission Tomography

(máy chụp positron căt lơp)

HÌNH ẢNH GIẢI PHẪU

HÌNH ẢNH CHUYỂN HÓA

CT: Computed Tomography

(máy chụp căt lơp điện toán)

CT

PET

CTPET

PETCT PET-CT

CT PET

45-60 phút

FDG

Glucose-6-PGlucose

NGOÀI TÊ BÀO TRONG TÊ BÀO

Hexokinase

G-6-Phophatase

• 18F-FDG là chất tương tự như Glucose

• Tê bào ung thư chuyên hóa nhiều nên

hấp thu nhiều Glucose

Glucose

FDG FDG

Hexokinase

FDG-6-P

Thuốc phong xạ 18F-FDG

Glut-1

Sản xuât đông vi phong xa

18F

Tông hợp thuôc phong xa

18F-FDG

Kiêm tra chât lượng

thuôc phong xa

Tiêm thuôc phong xa

cho Bệnh nhân

Ghi hinh PET-CT

cyclotron

Tủ chứa hê tông

hợp thuôc

Máy sắc ký

Qui trinh hoat đông ghi hinh PET-CT

SX đông vi PX SX và kiêm tra thuôc PX Y khoa chẩn đoán

Định lượng các hormon theo

phương pháp miên dịch

phóng xạ

RIA VÀ IRMA

Hormon tuyên giáp

Hormon tuyên yên

Hormon tuyên sinh dục

Dấu ấn ung thư: -FP, Thyroglobulin...

CƠ CHÊ

Thuốc phóng xạ là chất sinh học, hóa học, kháng

nguyên được găn kêt đồng vị phóng xạ

Thuốc phóng xạ hấp thu vào cơ quan, tô chức cần

điều trị

Phát ra tia BETA tiêu diệt tôn thương trong bán kính

vài milimeter

Có thê phát ra tia gamma ứng dụng đê ghi hình

theo doi

PX PX

Phát ra tia BETA tiêu diệt tôn thương trong bán kính vài milimeter

Bệnh Basedow, Bươu giáp nhân độc

Bệnh ung thư tuyên giáp

Giam đau ung thư di căn xương

Ung thư gan quá kha năng phâu thuât

Viêm bao hoạt dịch khơp

Bệnh lymphoma kháng trị

Bươu giáp nhân độc Bệnh Basedow

IOD PHONG XA : 131I

IOD PHONG XA : 131I

Điêu tri ung thư tuyên giáp

IOD PHONG XA : 131I

Điêu tri ung thư tuyên giáp

Bone scan with Tc-99m MDP

Bone san with Sm-153 EDTMP

ĐIÊU TRI GIAM ĐAU UNG THƯ DI CĂN XƯƠNG VƠI Sm-153 EDTMP

ĐIÊU TRI UNG THƯ GAN QUA KHA NĂNG PHÂU THUẬT

BĂNG Re-188 LIPIODOL

Pat : LT 1st treatment dose : 140 mCi (22/07/02)

2nd treatment dose : 246 mCi (11/10/02)

Hepatectomy : 17/03/2003

Liver Scan with

Tc-99m Phytate

Liver Scan

after Scout dose

Re-188 Lipiodol

Angiography

Injection of

Re-188 Lipiodol

ĐIÊU TRI UNG THƯ GAN QUA KHA NĂNG PHÂU THUẬT

ĐIÊU TRI CĂT BAO HOAT DICH BĂNG Re-188 TIN COLLOID

Liệu pháp miên dịch Anti-CD20

FDA công nhân liệu pháp kháng thê găng đồng vị phóng xạ kháng CD20

Bexxar, tositumomab, iodine 131

Beta and Gamma emitter, half life of 8 days, tissue penetration ~ 1 mm

effective half life is much less.

Zevalin, Ibritumomab, yttrium 90

Beta emitter, half life of 64h, tissue penetration ~ 5 mm