Oštećenja sluha

SLUH ČINE: Slušanje (primarno se ostvaruje na nivou

receptora i senzora – slušamo ušima, neuro-fiziološki nivo)

Čujnost (primarno se ostvaruje na nivou mozga

– čujemo mozgom, psiholingvistički nivo)

Auditivna povratna sprega (istovremeno se ostvaruje na nivou uha

i mozga)

Nagluvost predstavlja čest problem zbog kojeg se pacijenti  javljaju ljekaru, odnosno otorinolaringologu.

Poremećaj percepcije zvuka može biti uzrokovan oštećenjem  bilo kog dela slušnog aparata. Patološkim procesom može biti pogodjeno spoljašnje, srednje ili  unutrašnje uvo, zatim slušni nerv, slušni putevi  ili slušni centri. U nekim oboljenjima patološki proces  može istovremeno zahvatiti i više struktura akustičkog aparata (na primer srednje i unutrašnje uvo)  kao i susedne organe (vestibularni aparat, centralni nervni sistem itd).

Oštećenja sluha mogu biti vezana za : - nasledje (hereditarni tip) ili - stečena u toku života (akvirirani tip). Ukoliko su nasledna, odnosno  genetski

determinisana, oštećenja sluha mogu biti udružena sa drugim znacima odnosno simptomima kao što su oštećenja bubrega, centralnog nervnog sistema, metabolički  poremećaji itd. i  to  u sklopu  različitih sindroma. 

Nagluvost se može razvijati brzo (čak kod nekih oboljenja i u toku nekoliko minuta ili sati) ili sporo.

Naglo nastale nagluvosti, često nazvane i iznenadnim nagluvostima, uzrokovane  su vaskularnim poremećajima u unutrašnjem uvu (tromboza, embolija ili spazam njegovih terminalnih krvnih sudova). Nagluvosti mogu biti  jednostrane ili obostrane. U kliničkom smislu mogu biti konduktivnog, senzoneuralnog ,mešovitog i funkcionalnog tipa.

KONDUKTIVNA NAGLUVOST

Uzrokovana je poremećajima u konduktivnom delu akustičkog organa .

Kao uzrok konduktivne nagluvosti u praksi se najčešće sreće ceruminozni čep u spoljašnjem slušnom kanalu. On  nastaje nagomilavanjem ceruminozne masti koja je produkt odgovarajućih žlezda. Blokada spoljašnjeg slušnog kanala može biti uzrokovana i raznim zapaljenjskim procesima u kanalu, stranim telom ili tumorima. Ovo su stanja koja sprečavaju zvučne talase da dodju do bubne opne i dalje se prenesu na druge strukture uva. Procesi na bubnoj opni kao i u srednjem uvu takodje daju poremećaje u kondukciji zvučne energije. Od ovih patoloških stanja najčešće se vidjaju akutna i hronična zapaljenja srednjeg uva, opstrukcija  tube, poremećaji u mobilnosti slušnih koščica kao posledica traume, otoskleroza u početnom stadijumu itd.

SENZONEURALNE LEZIJE Senzoneuralne lezije prema mestu

nastanka mogu biti  kohlearne i retrokohlearne. Kohlearna oštećenja zahvataju elemente kohleje pri čemu su posebno pogodjene  ćelije Kortijevog organa, dok se retrokohlearna oštećenja odnose na promene u slušnom  nervu, slušnim jedrima, slušnim  putevima, kao i slušnim centrima  u temporalnom režnju. Savremena shvatanja  u oblasti audiologije nalažu tačno definisanje mesta oštećenja na slušnom aparatu, te se globalni pojam u smislu senzoneuralnog oštećenja sve manje  upotrebljava u kliničkoj praksi.

MJEŠOVITA NAGLUVOST Mješovita nagluvost je

kombinacija konduktivne i perceptivne,dok ,

funkcionalna – nema jasnog razloga ili nije utvrđen...

U kliničkoj slici ovih oštećenja, pored smanjenog sluha (hipoakuzije) različitog stepena, može se javiti  i izražena preosetljivost na zvuke (heperakuzija), zujanje (tinitus), autofonija (kada se sopstveni glas čuje na jednom uvu jače) kao i drugi auditivni  poremećaji.

Lečenje svih ovih stanja, u zavisnosti od uzroka, može biti hirurško, medikamentno ili kombinovano. Amplifikacija slušnim aparatima zauzima  posebno mesto u procesu rehabilitacije sluha.

ISPITIVANJE SLUHA- AUDIOMETRIJA

• Audiometrija obuhvata svako ispitivanje sluha, bilo bez pomagala ili uz pomoć elektroakustickih aparata.

• Audiometar je uredjaj koji služi za kvantificiranje gubitka sluha. Audiometar stvara zvukove odredjenih frekvencija (od 125 do 8000 Hz) i intenziteta, tako da se ispitanikov slušni prag može odrediti za svaku frekvenciju. Gubitak sluha se mjeri u decibelima (dB), a rezultati se prikazuju u obliku grafikona (audiograma).

Audiometar

Audiogram

KLASIFIKACIJA OŠTEĆENJA PREMA AUDIOMETRIJI

1.Blago oštećenje sluha – 26-40 dB (Dobra artikulacija, ali ne postoji potpuna kontinuirana sposobnost praćenja nastave ili neke druge prezentacije)

2.Srednje oštećenje sluha – 56-70dB (osobe imaju relativno dobru artikulaciju ,ponekad smetnje sa konsonantima,nisu sposobne za verbalnu komunikaciju na daljini od nekoliko metara jer ne čuju sagovornika)

3.Teško oštećenje sluha – 71-90 dB (Artikulacija nejasna,teško uče govor i samo kroz specijalno školovanje mogu da se prorazumijevaju kroz artikulaciju)

4.Vrlo teško oštećenje sluha – 91-99dB (nepravilan oskudan govor. Reči koje izgovara su nepravilno artikulisane)

5.Totalni gubitak sluha – 100 i više dB (govor je apsolutno nerazvijen. Verbalna komunikacija onemogućena. Ovakvih lica ima 1 promil.)

KLASIFIKACIJA PREMA FREKVENCIJI ZVUČNIH TALASA

Osobe koje mogu da koriste zvučne frekvencije do 1000Hz. (mogu se kvantitativno osposobljavati)

Osobe koje imaju mogućnost zvučne frekvencije do 2000Hz. (mogu se kvantitativno i kvalitativno osposobljavati)

Osobe koje imaju mogućnost prijema svih frekvencija, ali imaju konduktivnu gluvoću sa amplifikatorima mogu potpuno kontrolisati glasove i koristiti sve kvatitete i kvalitete govora.

Linearana gluvoća-linearni apmlifikatori i mogu da čuju samo izolovane glasove.

KLINIČKA SLIKA• Djeca sa oštećenjem sluha

otežano prate nastavu pa je njihova koncentracija u nastavi veoma niska.

• Agresija se pojačava• Dijete ima poremećaje

socijalnog ponašanja.• Slabije usvajanje znanja• U adolescenciji dolazi do

pomjeranja u osjećajno-afektivnoj sveri ka depresivnom ispoljavanju.

Dijete je:• Sklono upalama srednjeg uha• Ima teškoće sa održavanjem pažnje• na pitanja ne odgovara ili odgovara sa

zakašnjenjem• pogrešno ispunjava zahtjeve• često traži da mu se ponovi već rečeno• brzo se zamara• pojačava radio, odnosno TV• povlači se iz društva ostale djece• hiperaktivno je ili ne saradjuje u

zajedničkim aktivnostima

• Djeca sa oslabljenim sluhom mogu imati sve, samo neke ili niti jedan od navedenih znakova. Dakako, ponašanje te djece može se razlikovati zavisno od njihove dobi.

Rano otkrivanje slušnog oštećenja potrebno je radi pravovremene i odgovarajuće rehabilitacije kojom se smanjuju posljedice oštećenja sluha i poboljšava komunikacija djeteta sa okolinom. Svako kašnjenje u prepoznavanju i rehabilitaciji oštećenja sluha uzrokuje ireverzibilno smanjenje ili gubitak komunikacijskog potencijala.

Od 1.000 novorodjene djece (u svijetu) jedno do troje ima veoma teško urođeno oštećenje sluha.

Optimalno je otkriti oštećenje sluha do trećeg meseca, kompletirati dijagnostiku do šestog i odmah započeti lečenje bebe. 

Kod novorodjenčadi radi se skrining sluha, koji je veoma bitan jer se jedino tako nagluvost i gluvoća otkrivaju na vrijeme.

Kasno otkrivanje oštećenja sluha ima dugotrajne posljedice i iziskuje puno veći napor stručnjaka, roditelja i samog djeteta u postizanju i dosegu rezultata odgovarajuće provedene slušne rehabilitacije u prvim mjesecima života.

Zato je potrebna aktivna uloga zdravstva u prepoznavanju oštećenja, prije nego posljedice oštećenja postanu vidljive.

Rehabilitacija Cjelokupni rad odvija se u dva

osnovna oblika - grupnom i - individualnom i zasniva na tjelesnim i slušnim

putevima, zatim situaciji i situacijskom učenju govora i jezika. U rehabilitaciji slušanja i govora osnovni je princip da treba poći od relativno optimalnih mogućnosti slušno i/ili govorno oštećenog subjekta. 

• Grupni rad primjeren je rehabilitaciji i edukaciji djece ostećenog sluha i govora, odnosno samo govora ukoliko se radi o nerazvijenom govoru zbog centralnih smetnji (disfazija), mentalne retardacije, pedagoske zapustenosti i dr.

• Grupni oblik rehabilitacije, koji uključuje edukaciju, sprovodi se svakodnevno pola dana u toku radne sedmice, u grupama od 6 do  10 djece.

• Uloga je grupnog rada da, osim uspostavljanja slusanja i govora, razvija integraciju i socijalizaciju licnosti. Ovdje se postavljaju temelji tjelesnom, moralnom i estetskom odgoju i usvajaju znanja primjerena hronoloskoj dobi djeteta. 

• Individualni rad (vježbe slušanja i govora odnosno samo govora) i grupni rad predstavljaju dva paralelna i koordinirana oblika u rehabilitaciji slušno i/ili govorno oštećene djece. Sprovodi se svakodnevno u seansama, od 1/2 do 1 sat, koje se u toku dana mogu ponoviti. Trajanje i broj seansi zavisi od dobi i drugih predispozicija djeteta (koncentracija i sl.).

• Individualnom se rehabilitacijom uspostavlja i popravlja razumijevanje govora,te budi, obogaćuje i “čisti" (koriguje) djetetov govorni izraz. 

• Teža oštećenja zahjtevaju govor rukama –(daktilni govor) ili pisani govor.

• Ovakav govor razumiju samo gluve osobe i stručnjaci koji rade sa njima.

• Govor “čitanje sa usta i grudnog koša”

• Znakovni jezik (jezik gluvonijemih)

The end...