Dr. Zafer Akçalı

İstanbul Bilim Üniversitesi

Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı

Türkiye Nörolojik Bilimler Vakfı XI. Nöroonkoloji Sempozyumu, 8-10 Ekim 2010, Mardin

Yaş, alışkanlıklar Sıklığı, çocuklukta bir tepe noktası yapar, 20 yaşından

sonra giderek artar ve 75-84 yaşları arasında ikinci bir tepe noktası yapar

Çocuklarda medulloblastom ve düşük dereceli glioma, erişkinlerde yüksek dereceli glioma ve meninjiomlar daha sık

Sigara, alkol tüketimi gibi alışkanlıklarla ilgisi yok. Cep telefonu kullanımıyla ilgili tartışmalar var.

Cinsiyet ve ırk Meninjiom ve şvannom kadınlarda, glioma,

medulloblastom ve bir çok beyin tümörü erkeklerde daha sık

Meninjiomlar Afrika kökenli Amerikalılarda, glioma ve medulloblastom beyazlarda daha sık

Etyoloji Çevresel etkenler:

Kimyasallarİyonizan radyasyonNoniyonizan radyasyon (radyo dalgaları ?)

Virüsler (Lenfomalar için EBV ve HIV)

Ailesel sendromlar: Nörofibromatozis tip 1 ve tip 2, Li-Fraumeni sendromu, von Hippel Lindau sendromu, Turcot sendromu

Cep telefonu kullanımı Çok uluslu interphone çalışması

Sonuç, rapor ve tasarımı ile ilgili kaynaklar:

www.iarc.fr/en/media-centre/iarcnews/2009/interphone_status.php

www.iarc.fr/en/research-groups/RAD/Interphone8oct08.pdf

www.springerlink.com/content/x88uu6q103076p53

EtyolojiGliomalar Meninjiomlar

Risk etkeniRisk ilişkisi Risk etkeni

Risk ilişkisi

Kanıtlanmış olanlarYüksek doz radyasyonAilesel sendromlarErkek – kadın cinsiyetBeyaz – Siyah ırkYaşlanmaEpilepsi, nöbet, konvülsiyonlar

++++++++++++

Kanıtlanmış olanlarYüksek doz radyasyonAilesel sendromlarErkek – kadın cinsiyetAlınan hormonlar

++++++

Muhtemel risk etkenleriAilede beyin tümörü olmasıMutajenlere duyarlılıkAllerji/Astma/IgE yüksekliğiSuçiçeği/antiVZV ıgG

++--

Muhtemel risk etkenleriAilede meninjiom +

+++ (risk >3), + (1<risk<3), - (0.3<risk<1), Cancer. 2008 Oct 1;113(7 Suppl):1953-68

Genetik SendromlarSendrom (Sorumlu Gen)

Sorumlu kromozom

Nörofibromatozis tip 1 (NF1)NF2Tüberoz sklerozis 1 (TSC1)TSC2Retinoblastoma1 (RB1)Li-Fraumeni (TP53)Turcot sendromu ve multipl hamartoma

(APC)(hMLH1)(hMSH2)(PMS2)(PTEN)

Familial Glioma (GLIOGENE çalışması)

17q1122q129q3416p1313q1417p13

5q213p21.32p22-217p2210q23.315q23

Genetik Sendromlar Nörofibromatoziste Schwann hücreli tümörler, optik

gliomlar, astrositomlar ve meninjiomlar.

Li-Fraumeni sendromunda malign gliomlar

Von Hippel Lindau sendromunda beyin ve spinal kordda hemanjioblastomlar

Turcot sendromunda medulloblastom

Nevoid bazal hücreli karsinom (Gorlin) sendromunda medulloblastom ve meninjiomlar.

Allerji – Glioma ilişkisi Allerjik bünyesi olanlarda daha az glioma görülüyor

Allerjik bünyenin gliomaya karşı koruyucu mu olduğu yoksa, gliomanın bağışıklık sistemini baskılayıcı etkisinin allerjiyi mi baskıladığı tartışılmakta

T-düzenleyici (Treg) CD4+ sayısının allerjik kişilerde azalmış olmasının etkisi?

Enfeksiyon – tümör ilişkisi Polyoma virüslerinin (JC, BK, SV40) beyin tümörüne

sebep olmadığı gösterilmiştir

Varisella zoster virüsüne karşı geliştirilmiş IgG antikorlar olması veya su çiçeği hastalığı geçirmiş olma hikayesi ile glioma gelişmesi arasında ters bağıntı var.

EBV ve HIV enfeksiyonu olanlarda beyinde hodgkin dışı lenfoma

Karsinojenler İyonizan radyasyonun etkisi kanıtlanmış

Kadmiyum maruziyeti ile beyin tümörleri arasında zayıf bir ilişki olabileceğini bildiren bir çalışma var

Mutajen bir metal olan kuşunun meninjiomla bağlantısını gösteren çalışmalar var

İyonize radyasyon Atom bombası kullanılan yerlerde yapılan çalışmalar

Kranyuma radyoterapi verilen, nazofarenkse radyum uygulanan çocuklarda benign meninjiom ve malign beyin tümörlerinin arttığı görülmüş

Mesleki olarak x-ışınına maruz kalanlarda lösemi riski artmış, ancak beyin tümörü riski artmamış.

Cep telefonu kullanımı Avustralya, Kanada, Danimarka, Finlandiya, Fransa,

Almanya, İsrail, İtalya, Japonya, Yeni Zelanda, Norveç, İsveç ve İngiltere'nin ortaklaşa yürüttüğü INTERPHONE çalışmasına şimdiye kadar, 2.600 glioma, 2.300 meningioma, 1.100 akustik nörinom, 400 parotis tümörü hastası ve bunlara karşılık kontrol grubunu oluşturan tümörsüz kişiler alınmıştır.

Cep telefonu kullanımı Kuzey Avrupa (Nordic) ve İngiltere'nin bir kısmındaki

hastaların sonuçlarını birleştiren bir yayında, 10 yıldan daha fazla cep telefonu kullanan kişilerde, telefonun kullanıldığı taraftaki beyin yarısında glioma (Lahkola ve arkadaşları 2007) ve akustik nörinom (Schoemaker ve ark. 2006) gelişme riskinin arttığı sonucuna varılmıştır .

Düzenli cep telefonu kullanıcısı (regular phone user); son 6 aydır veya daha uzun süredir, haftada en az 1 kez telefon görüşmesi yapan kişi olarak tanımlanmış.

Cep telefonu kullanımı IARC, bu çalışmaların sonuçlarını değerlendirirken

kesin bir hüküm vermemiştir. Her iki çalışma için de kullandığı İngilizce cümle şu şekildedir: "This finding could either be causal or artifactual, related to differential recall between cases and controls." Kanser olanlar ve olmayanlar, telefon kullanımını farklı şekilde hatırlayabilirler.

INTERPHONE çalışması Gliomların %66’sı yüksek dereceli, %28’i düşük

dereceli, %6’sının derecesi bilinmiyor. Meninjiomların %1’i malign, %5’inin davranışı bilinmiyor.

Meninjiom ve parotis tümörlerinin gelişmesi riskinin arttığına dair belirgin bir sonuç elde edilememiştir.

Cep telefonu kullanımıTelefon kullanmaya

başladıktan sonra geçen

süre

Gliomlu

hasta

sayısı

Sağlıklı

kontrol

sayısı

Gliomlu

/sağlıklı

oranı

Odds Ratio (Risk

oranı), %95 GA

Hiç kullanmamış 803 2127 0,3775 1,00

1,5 – 4 yıl 205 485 0,4226 1,08 (0,88 – 1,31)

5 - 9 yıl 189 400 0,4725 1,10 (0,89 – 1,35)

10 yıl ve üzeri 77 117 0,6581 1,39 (1,01 – 1,92)

Lahkola A, ve ark. Mobile phone use and risk of glioma in 5 North European countries. Int J Cancer. 120(8):1769-1775, 2007, PMID: 17230523

Cep telefonu kullanımı

Toplam telefon

kullanma yılı

Akustik

nörinomlu

hasta sayısı

Sağlıklı

kontrol

sayısı

A. Nörinomlu

/sağlıklı oranı

Odds Ratio (Risk

oranı), %95 GA

Hiç kullanmamış 457 2444 0,1869 1.00

0,5 – 4 yıl 111 699 0,1587 0.8 (0.6 – 1.0)

5-9 yıl 51 281 0,1814 0.9 (0.7 – 1.3)

10 yıl ve üzeri 32 72 0,4444 1.8 (1.1 – 3.1)

Schoemaker MJ ve ark: Mobile phone use and risk of acoustic neuroma: results of the Interphone case-control study in five North European countries. Br J Cancer. 93(7):842-848, 2005, PMID: 16136046

Yüksek ses ve akustik nörinom

Hardell Çalışmaları Lennart Hardell ve ark., İsveç’te 2168 hasta ve 2162

kontrol üzerinde çalışmalar yapmış ve 6 makale yayınlamıştır.

Telefonun kullanıldığı beyin yarısında astrositom ve akustik nörinom görülme sıklığında artış olduğunu bildirmiştir.

Kaynakça Brain tumor epidemiology: consensus from the Brain

Tumor Epidemiology Consortium. Cancer. 2008 Oct 1;113(7 Suppl):1953-68. PMID: 18798534

Mehta MP, Buckner JC, Sawaya R., Cannon G: Epidemiology of Brain Tumors in Cancer: Principles & Practice of Oncology (8td ed.) (1976 – 1978). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.

Kaynakça The INTERPHONE study: design, epidemiological

methods, and description of the study population. European Journal of Epidemiology. 2007; 22(9):647-664. PMID: 17636416 www.springerlink.com/content/x88uu6q103076p53

Cell phones and brain tumors: a review including the long-term epidemiologic data. Surg Neurol. 2009 Sep;72(3):205-214. PMID: 19328536