Upload
som
View
48
Download
5
Embed Size (px)
Citation preview
05/03/23 1TS. Nguyễn Văn Kính
Chiếu xạ y tế là sự tác động của bức xạ ion hóa:
Người bệnh để chẩn đoán hoặc điều trị;
Kiểm tra, giám định sức khỏe;
Người tham gia nghiên cứu Y sinh học;
Mức hướng dẫn trong chiếu xạ y tế: suất liều, liều, hoạt độ phóng xạ dùng tham khảo để kiểm soát trong chẩn đoán & điều trị;
Nhân viên bức xạ: những người làm việc với thiết bị bức xạ hoặc tiếp xúc với các nguồn bức xạ ion hóa, làm việc trong môi trường có nguy cơ nhiễm bẩn phóng xạ hay bị chiếu tiềm tàng > 1 mSv/năm;
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 2
THUẬT
NGỮ
I. GiẢM THỜI GIAN TiẾP XÚC TỐI ĐA VỚI
BỨC XẠ I ON HÓA NHƯNG VẪN HOÀN
THÀNH TỐT CÔNG ViỆC
II. TĂNG KHOẢNG CÁCH THÍCH HỢP KHI
THAO TÁC VỚI BỨC XẠ ION HÓA
III. TĂNG CƯỜNG CHE CHẮN THÍCH HỢP
ĐỂ GiẢM THIỂU TỐI ĐA BỊ TRƯNG CHIẾU
BỨC XẠ ION HÓA TỚI NHÂN VIÊN BỨC XẠ
& DÂN CHÚNG
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 3
NGUYÊN
TẮC
AN TOÀN
KHI TiẾP
XÚC VỚI
BỨC XẠ
Chỉ khám, điều trị bằng bức xạ ion hóa khi lợi ích mang cho người bệnh lớn hơn so với tác hại của bức xạ ion hóa gây ra cho BN; Liều chiếu xạ lên người bệnh & nhân viên bức xạ, dân chúng không vượt quá liều giới hạn; Khi sử dụng bức xạ phải giữ liều chiếu cho cá nhân, dân chúng & mức độ ảnh hưởng đến môi trường là thấp nhất, hợp lý với nền kinh tế BN sử dụng DCPX trong ∆ & ϕ BN là nguồn xạ; BN sử dụng thiết bị bức xạ ∆ & ϕ, khi kết thúc BN không là nguồn xạ Chỉ tiến hành các công việc bức xạ trong khám, chữa bệnh & nghiên cứu khi đã được cấp phép;
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 4
NGUYÊN
TẮC
SỬ DỤNG
BỨC XẠ
ION HÓA
Khi hai phương pháp chẩn đoán & điều trị kết quả như nhau thì không dùng phương pháp bức xạ Kiểm tra chắc chắn BN không đang có thai, hoặc cho con bú trước chẩn đoán & ĐT; nếu lâm sàng bắt buộc thì phải cân nhắc, thảo luận với BN & nhân viên bức xạ để có biện pháp bảo vệ BN Bệnh nhân trẻ nhỏ, bắt buộc sử dụng phóng xạ trong chẩn đoán & điều trị thì sử dụng liều phóng xạ theo kg cân nặng or diện tích da Tham khảo thông tin xét nghiệm trước đó … Chỉ định liều xét nghiệm hoặc điều trị ở mức tối thiểu nhưng vẫn đảm bảo mục đích khám, chữa bệnh 05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 5
TIẾP
Những xét nghiệm chẩn đoán & điều trị bằng phóng xạ phải có chỉ định của BS chuyên khoa Đảm bảo loại thuốc phóng xạ XN & ϕ thích hợp; liều chính xác Phòng lưu bệnh phải thiết kế mỗi BN/ 1 phòng or có tấm bình phong chì ngăn giữa 2 BN, hệ thống vệ sinh chuyên biệt Hướng dẫn & trang bị bảo hộ để giảm liều cho người giúp đỡ or chăm sóc BN Liều chiếu của người chăm sóc trong thời gian chẩn đoán & điều trị không vượt 5mSv Chỉ cho phép nhân viên bức xạ or người giúp đỡ bn ở trong phòng khám or điều trị
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 6
TIẾP
Ngăn chặn người không phận sự vào khu vực điều khiển thiết bị, nơi có chất px, phòng lưu bn điều trị or đặt nguồn PX Kiểm soát mức bức xạ định kỳ ở các vị trí làm việc, hành lang, lối đi lại, khu vệ sinh Sử dụng biển, đèn tín hiệu cảnh báo, nội quy hạn chế người đi vào khu vực kiểm soát Có kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ: nhầm liều, nhầm bệnh, mất nguồn, đổ thuốc phóng xạ, cháy nổ phòng lưu giữ thuốc PX, lưu chất thải, vỡ bể lưu giữ, kẹt nguồn không trở về vị trí bảo vệ… …
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 7
TIẾP
Kỹ năng thao tác với phóng xạ phải tốt. Mức độ & thời gian can thiệp đạt lợi ích cao, ngăn ngừa hiệu ứng xác định, hạn chế hiệu ứng ngẫu nhiên…Nữ nhân viên bức xạ thời gian có thai không được làm việc liên quan đến phóng xạ Không sử dụng người dưới 18 tuổi, mắc bệnh cấm kỵ với phóng xạ để vận hành thiết bị hoặc tiếp xúc với bức xạ Học viên thực tập, người chăm sóc bệnh nhân được huấn luyện ATBX, nội quy, quy trình của đơn vị Huấn luyện ATBX, nội quy, quy định & phương án khắc phục sự cố cho nhân viên bức xạ mới tuyển dụng 05/03/23≤ TS. Nguyễn Văn Kính 8
NHÂN
VIÊN
BỨC XẠ
QĐ 60/ICRP/1991-ICRP; TT số:19/2012/TT-BKHCN; TTLT:13/BKHCN-BYT: Giới hạn liều: Liều hiệu dụng, liều tương đương của cá nhân khi tiếp xúc với bức xạ không được vượt Nhân viên bức xạ ≤ 20 mSv/n trung bình 5 năm & có thể một năm ≤ 50 mSv/n, thủy tinh thể: ≤ 20mSv/n, viễn đoạn: ≤500 mSv/n Học sinh: 6 mSv/n, thủy tinh thể: ≤ 20mSv/n, viễn đoạn: ≤ 150 mSv/n, có thai: 1 mSv/ 9 th Cá thể trong cộng đồng: ≤ 1 mSv/n, 5 năm có thể có một năm ≤ 5mSv/n, thủy tinh thể ≤ 15 mSv/n, Viễn đoạn ≤ 50 mSv/n. Cá nhân chăm sóc bệnh nhân: ≤ 5 mSv; Trẻ em: ≤ 1 mSv
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 9
GiỚI
HẠN
LiỀU
A.Phân vùng kiểm soát
1. Không kiểm soát: suất liều ≤ 1μSv/h, làm việc 2000 h < 1 mSv/năm.
2. Vùng giám sát: suất liều ≤ 3μSv/h, làm việc 2000 h ≤ 6 mSv/năm; Có thiết bị bảo vệ, khám sức khỏe định kỳ 2 lần/năm
3. Vùng kiểm soát: suất liều > 3μSv/h, có cảnh báo, hạn chế thời gian, thiết bị phòng hộ chuyên biệt
B. Quy tắc kiểm soát
1. Không ăn, uống, để thức ăn & trang điểm
2. Vết thương được che phủ không để thấm nước
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 10
NGUYÊN
TẮC
KiỂM SOÁT
BỨC XẠ
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 11
3. Bị thương trong lúc thao tác bức xạ phải báo ngay cho người phụ trách & xử lý
4. Các thiết bị thao tác bức xạ được đánh số theo khu vực, không dịch chuyển sang khu vực khác, định kỳ tẩy rửa bức xạ
5. Thao tác bức xạ phải thận trọng, thuần thục – chính xác; Những kỹ thuật mới phải thao tác trước với mô hình nguội
6. Khi thao tác không để chất phóng xạ thâm nhập vào cơ thể, hạn chế thấp nhất bị tia nguyên phát chiếu vào cơ quan sinh dục, mắt, tuyến giáp
TIẾP
Chịu trách nhiệm trước người đứng đầu cơ sở và cùng với người đứng đầu cơ sở chịu trách nhiệm pháp luật khi xẩy ra sự cố hoặc vi phạm pháp luật
Người có chuyên môn & trực tiếp với công việc bức xạ, nắm vững các quy định pháp luật về ATBX trong y tế, được Cục an toàn cấp chứng chỉ
Triển khai áp dụng các biện pháp để bảo đảm an toàn bức xạ khi sử dụng bức xạ ion hóa khám chữa bệnh
Tham mưu cho người đứng đầu cơ sở để bố trí phù hợp nhiệm vụ cho nhân viên bức xạ05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 12
NGƯỜI
PHỤ
TRÁCH
AN TOÀN
BỨC XẠ
Thực hiện khai báo cấp phép, gia hạn giấy
phép theo quy định
Được quyền ngừng công việc bức xạ khi
phát hiện nguy cơ mất an toàn
NHÂN VIÊN BỨC XẠ
Nhân viên bức xạ được đào tạo, có chứng
chỉ chuyên môn phù hợp với công việc
Tham gia huấn luyện đào tạo an toàn bức xạ
Nắm vững các quy trình vận hành, thao tác
với bức xạ ion hóa 05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 13
TT
II
ẾẾ
PP
Thực hiện các nội quy, quy trình, hướng dẫn
an toàn bức xạ của đơn vị
Sử dụng các thiết bị: liều kế cá nhân, kiểm
tra & thiết bị bảo vệ khi tiếp xúc với bức xạ
Khám sức khỏe định kỳ, đánh giá liều cá
nhân, tìm biện pháp khắc phục để giảm liều
chiếu xạ ở mức tối thiểu
Báo cáo phụ trách an toàn bức xạ khi mất,
đổ tràn, hiện tượng bất thường ATBX & cùng
khắc phục sự cố; khi có thai phải thông báo
bằng văn bản 05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 14
NHÂN
VIÊN
BỨC
XẠ
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 15
SPECTCT
Máy gia tốc Cyclotron Eclipse HP
sản xuất đồng vị
+18F
+11C
+13N
Tổng hợp thuốc phóng xạ
Kiểm trathuốc phóng xạ
THIẾT BỊ
Gamma camera, SPECT, SPECT/CT, PET, PET/CT…
Máy ghi, đo hoạt độ phóng xạ, Máy đếm Gamma, máy đo chuẩn liều, máy đo nhiễm bẩn bề mặt…
Các thiết bị phải có chứng chỉ chất lượng tiêu chuẩn hóa quốc tế, khu vực, quốc gia
Tài liệu về thông số kỹ thuật, hướng dẫn vận hành, bảo trì, ATBX dịch ra tiếng việt
Các chỉ dẫn: vận hành, viết tắt, giá trị vận hành trên bảng điều khiển phải bằng ngôn ngữ phù hợp với người sử dụng
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 16
Y HỌC
HẠT NHÂN
KiỂM ĐỊNH & HiỆU CHUẨN
Trước khi đưa vào sử dụng lần đầu
Sau lắp đặt lại hoặc sửa chữa; định kỳ
Kiểm định theo quy định, quy trình của nhà sản xuất
Kết quả các thông số kiểm định lệch khỏi giá trị cho phép thì phải hiệu chuẩn lại mới được sử dụng
Bộ khoa học & CN cấp phép các tổ chức, cá nhân thực hiện QC, QA thiết bị
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 17
Y HỌC
HẠT NHÂN
THIẾT BỊ BẢO VỆ
Tủ hút có thể tích, lưu lượng phù hợp Bàn để pha chế, phân liều thuốc, gạch chì che chắn, kính chì hình L che chắn bức xạ beta; bình phong chì… Tay gắp, kẹp nguồn để thao tác Bình chì đựng các lọ phóng xạ Khay để pha chế, phân liều dược chất phóng xạ dạng lỏng Vỏ bơm tiêm chì bảo vệ bơm tiêm plastic có chứa chất phóng xạ Ống hút tự động; dụng cụ xử lý sự cố… Áo chì, găng tay, khẩu trang, kính bảo hộ, tấm chì che tuyến giáp, mũ chùm đầu, áo bảo hộ, bao chân 05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 18
Y HỌC
HẠT NHÂN
Định nghĩa: DCPX là đồng vị phóng xạ sản xuất theo tiêu chuẩn thuốc, gắn với chất mang
Dược chất phóng xạ phải tuân theo quy định của pháp luật dược VN & tiêu chuẩn quốc tế:
Hoạt độ riêng; độ tinh khiết hạt nhân; độ tinh khiết hóa phóng xạ; độ tinh khiết hóa học; PH;
Không có chí nhiệt tố & độc tố bất thường; các thông tin cần thiết theo pháp luật dược…
Dược chất ghi rõ tên đồng vị, dạng hóa học; tổng hoạt độ; ngày chuẩn hoạt độ; kết quả đo độ tạp chất hóa phóng xạ; tên, địa chỉ nhà sản xuất, ngày sản xuất, ngày hết hạn sử dụng, số lô sản xuất; thể tích của dược chất phóng xạ..05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 19
DƯỢC CHẤT
PHÓNG XẠ
Y HỌC
HẠT NHÂN
Khu vực kiểm soát 100μSv/tuần, không kiểm soát: 20 μSv/tuần
Không ở đầu hướng gió, không liền kề khoa sản, nhi, nơi đông người…
Hướng di chuyển trong khoa theo một chiều, được phân vùng & trang bị thiết bị ATBX
Phòng đặt thiết bị, kích thước thuận tiện sửa chữa, bào trì, dịch chuyển, cấp cứu BN
Chiều dày tường, sàn, trần, cửa ra vào, cửa quan sát, che chắn bức xạ mức kiềm chế ≤ 3/10 giới hạn giá trị liều các khu vực
Sàn, tường có nguy cơ nhiễm xạ phải phủ vật liệu nhẵn, chống thấm, dễ tẩy rửa
- 05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 20
THIẾT KẾ
Y HỌC
HẠT NHÂN
Chậu rửa tay có vòi rửa tự động hoặc cần gạt nước bằng chân, bằng khuỷu tay
Phòng đặt thiết bị, phòng thao tác với DCPX, phòng lưu bệnh nhân điều trị được phân vào vùng kiểm soát
Đặt trên cửa biển cảnh báo bức xạ, đèn cảnh báo, nội quy an toàn bức xạ…
Hoạt độ phóng xạ bên ngoài tường nơi dân chúng qua lại, bệnh nhân ngồi đợi ≤ 0,5μSv/h
Bệnh nhân điều trị DCPX chỉ được xuất viện khi hoạt độ phóng xạ còn lại trong cơ thể ≤ 400 MBq… 05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 21
TIẾP
Chất thải lỏng Nước thải có nhiễm bẩn phóng xạ được thu gom vào hầm, giam trong 10 chu kì bán rã đối với nhân phóng xạ T1/2 dài nhất Hầm giam chất thải không để thấm ra đất hoặc thăng hoa ra không khí Hoạt độ phóng xạ ở nước thải phải đạt 1x10-
9Ci/l đối với nhân đồng vị sử dụng nhiều nhất, T1/2 dài nhất or 1.10 9 Bq/Y(99mTc), 1.10 7 Bq/y (131I), 1.10 8 Bq/y (125I) Chất thải rắn Găng tay, bơm tiêm, kim tiêm, lọ đựng phóng xạ, giấy thấm……tập trung riêng từng loại nhiễm bẩn vào túi Plastic màu đen bảo quản trong bình chì có nắp, mở nắp bằng chân
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 22
QUẢN LÝ
CHẤT THẢI
PHÓNG XẠ
Y HỌC
HẠT NHÂN
Hàng tuần niêm phong túi, dán nhãn, ghi rõ loại nhân phóng xạ, hoạt độ phóng xạ, ngày đưa lưu kho Phân loại từng loại túi đựng nhân phóng xạ ở ngăn chứa khác nhau trong kho Cửa kho có biển cảnh báo, nội quy, không rò rỉ thấm vào đất, khuyếch tán ra môi trường Có hàng rào bảo vệ ngăn người ngoài vào Lưu kho qua 10 chu kỳ bán rã nhân phóng xạ, được kiểm tra nếu hoạt độ bên ngoài túi plastic ≤ 0,5 μSv/h or 99m Tc: 100Bq/g, 131I: 10Bq/g, 125I: 100 Bq/g xử lý như rác thải y tế. Chất thải Khí: 99m Tc: 1.10 11Bq/y, 131I: 1.108 Bq/y, 125I: 1.108 Bq/y (TCVN 6561/1999; TT.22/2014/BKHCN)
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 23
T
I
Ế
P
X QUANG CHẨN ĐOÁN
DSA, CT-Scanner, C – Arm, X-quang quy ước, X-quang di động, X-quang nha, X-quang nhũ ảnh Các thiết bị phải có chứng chỉ chất lượng tiêu chuẩn hóa quốc tế, khu vực, quốc gia Tài liệu về thông số kỹ thuật, hướng dẫn vận hành, bảo trì, thiết kế che chắn bức xạ phòng …dịch ra tiếng việt Tổ chức kiểm tra chất lượng QC/QA thiết bị: Sau lắp đặt trước khi sử dụng lần đầu; sau sửa chữa Định kỳ hàng năm các máy DSA, CT-Scanner, C – Arm
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 25
CHẨN ĐOÁN
HÌNH ẢNH
THIẾT BỊ
Định kỳ 2 năm các máy X-quang quy ước, di động, nha, nhũ ảnh, loãng xương…
Các chỉ dẫn: vận hành, viết tắt, giá trị vận hành trên bảng điều khiển phải bằng ngôn ngữ phù hợp với người sử dụng;
Bức xạ rò của đầu đèn khoảng cách 1m trên diện tích ≤ 100cm2 ở mọi chế độ ≤ 1 mGy/h
Bề dày của màng lọc phải ghi trên vỏ đầu đèn
Kiểm tra kích thước chùm tia bằng nguồn sáng; thông số điện áp, dòng, thời gian phát tia hiển thị trên bảng điều khiển
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 26
CHẨN ĐOÁN
HÌNH ẢNH
Tia phát phải chấm dứt khi đạt đến thời gian
or đạt giá trị mAs Thiết bị soi, chiếu có bộ kiểm soát tự động,
hoặc có công tắc điều khiển dạng bấm X- Quang di động; cáp vận hành từ đầu đèn
đến nơi vận hành dài ≥2 m, thiết bị bức xạ
khác ≥ 3m X- Quang can thiệp: tấm cao su chì dày 0,5
mm che tại bàn BN, hệ cao su chì treo trên
trần, che tuyến giáp, kính chì bảo hộ, găng tay
chì…05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 27
CHẨN ĐOÁN
HÌNH ẢNH
Vị trí khoa không gần khoa sản, khoa nhi, nơi đông người qua lại
Kích thước phòng theo phụ lục I thông tư liên bộ số: 13/2014/TTLT-BKHCN-BYT
Kích thước phòng thuận tiện sửa chữa, bào trì, dịch chuyển, cấp cứu BN
Chiều dày tường, trần, sàn, cửa ra vào, cửa quan sát, thiết kế che chắn mức kiềm chế liều vùng kiểm soát ≤ 10 μSv/h, không giám sát ≤ 0,5 μSv/h ( Điều 7 TT:19/2012/TT-BKHCN)
Sau khi che chắn bức xạ phải kiểm tra đánh giá chất lượng che chắn trước khi hoàn tất, nghiệm thu 05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 28
PHÒNG ĐẶT
THIẾT BỊ
CHẨN ĐOÁN
HÌNH ẢNH
Cửa phòng CT-Scanner, x-quang can thiệp có đèn báo hiệu, bật sáng khi phát tia Gắn nội quy ATBX cửa ra vào khu kiểm soát; quy trình vận hành thiết bị nơi làm việc X- quang chẩn đoán nằm trong khu dân cư, mức liều các điểm ngoài phòng bằng phông Mỗi phòng chỉ đặt 01 thiết bị, X-quang quy ước có thể đặt 2, nhưng chỉ 01 máy hoạt động Không để chùm tia nguyên phát chiếu vào nơi điều khiển, cửa ra vào, khu dân chúng X- quang có điện áp < 150 Kv, tủ điều khiển đặt trong phòng có bình phong chì che chắn kiềm chế mức liều ≤ 10 μSv/h
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 29
PHÒNG ĐẶT
THIẾT BỊ
CHẨN ĐOÁN
HÌNH ẢNH
Quy trình vận hành từng thiết bị, quy trình
cho người chăm sóc bn khi chiếu - chụp:
Kiểm tra AT thiết bị trước & sau khi kết thúc
Đóng cửa ra vào trong quá trình vận hành
Trong phòng chiếu – chụp chỉ có một bn &
người phụ giúp (nếu cần)
Chú ý những tín hiệu bất thường của thiết bị
để phát hiện kịp thời sự cố
Không tháo bỏ các bộ phận hư hỏng trong
hệ thống bảo vệ thiết bị & nối tắt để vận hành
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 30
VẬN HÀNH
AN TOÀN
THIẾT BỊ
Xây dựng nội quy an toàn bức xạ cho nhân viên bức xạ, nhân viên khác & người bệnh
Trang bị liều kế cá nhân, đánh giá liều 03 tháng 01 lần
X- quang can thiệp: trang bị người làm trực tiếp 02 liều kế, 01 ở bên trong áo chì vùng thắt lưng, 01 ở bên ngoài tạp dề vùng cổ : liều hiệu
dụng = 0,5Hw + 0,025 HN
Kết quả liều hiệu dụng cao hơn mức điều tra
thì phải kiểm tra quy trình, biện pháp bảo vệ
Hướng dẫn nhân viên bức xạ cách sử dụng liều kế
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 31
AN TOÀN
CHO
NHÂN VIÊN
BỨC XẠ
Liều kế cá nhân bị mất, bị hỏng thì thay ngay liều kế mới Đánh giá liều kế trong thời gian chưa trang bị dựa vào kết quả thời gian trước đó or trên thời gian làm thực tế Thông báo kết quả liều chiếu cá nhân cho nhân viên bức xạ Tìm hiểu, xác minh & đề xuất phương pháp khắc phục những trường hợp liều kế cao Nhân viên bức xạ làm ở nhiều cơ sở, mỗi cơ sở thực hiện theo dõi riêng; đảm bảo tổng liều không vượt 20 mSv/n, thủy tinh thể: 20mSv/n, viễn đoạn: 500mSv/n theo quy định TT 19/2012/TT-BKHCN
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 32
AN TOÀN
CHO
NHÂN VIÊN
BỨC XẠ
Tạp dề cao su chì mở đóng phía sau, phía
trước chì dày 0,5mm, phía sau 0,3mm
Nhân viên bức xạ X- quang di động mặc tạp
dề cao su chì, tấm cao su chì che tuyến giáp
Nhân viên X- quang can thiệp & chụp mạch
mang tạp dề cao su chì, tấm cao su chì che
tuyến giáp, kính chì, găng tay cao su chì, che
tuyến sinh dục
Định kỳ hàng năm tổ chức khám sức khỏe
theo quy định thông tư 19/2011/TT-BYT
Bố trí những nhân viên bức xạ không đủ tiêu
chuẩn sang vị trí khác 05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 33
AN TOÀN
CHO
NHÂN VIÊN
BỨC XẠ
Khu trú chùm tia phù hợp lên cơ quan chỉ định để liều chiếu tối thiểu lên bn, vẫn đảm bảo yêu cầu chất lượng chẩn đoán
Sử dụng che chắn để không chiếu xạ vào cơ quan nhạy cảm như tuyến sinh dục, thủy tinh thể, vú, tuyến giáp…
Tránh chiếu chụp vùng bụng, hố chậu phụ nữ có thai, lâm sàng bắt buộc thì áp dụng biện pháp giảm liều tối đa cho thai nhi
Có biện pháp khắc phục, lập hồ sơ theo dõi các sự cố chiếu xạ y tế gây ra
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 34
AN TOÀN
BỨC XẠ
CHO
BỆNH NHÂN
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 35
THIẾT BỊ Những thiết bị phát bức xạ ion hóa điều trị ung thư: Máy gia tốc tuyến tính, nguồn Cs -137, 60Co, thịết bị xạ trị từ xa & xạ trị áp sát suất liều cao dùng nguồn phóng xạ Gamma Knife, Cyber Knife, máy mô phỏngVẬN HÀNH THIÊT BỊ AN TOÀN Việc dừng chiếu xạ or bắt đầu chiếu xạ chỉ
thực hiện tại bàn điều khiển Hai cơ cấu điều khiển: tự động or bằng tay để trả nguồn về vị trí bảo vệ chấm dứt chiếu xạ khi mất điện hay khi có sự cố
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 36
UNG BƯỚU
Thiết bị xạ trị từ xa và áp sát suất liều cao, có thiết bị thao tác bằng tay đưa nguồn về vị trí bảo vệ or đóng cửa sổ che chắn nguồn Hộp nguồn ghi rõ loại đồng vị & có kí hiệu cảnh báo phóng xạ trên hộp Trang bị thiết bị ghi đo suất liều bức xạ phù hợp với dải năng lượng của những nguồn kín đang sử dụng Sử dụng nguồn phóng xạ trong xạ trị áp sát phải trang bị màn che chắn kính chì L, dụng cụ gắp nguồn, kẹp nguồn tay cầm dài Tủ đựng nguồn có nhiều ngăn để đựng nguồn có hoạt độ khác nhau; bình đựng nguồn
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 37
UNG BƯỚU
Định kỳ kiểm chuẩn thiết bị trước khi sử dụng, sau lắp đặt, sửa chữa, kiểm chuẩn liều chiếu xạ theo khuyến cáo nhà sản xuất
PHÒNG ĐẶT THIẾT BỊ Không liền kề khoa sản, khoa nhi, nơi đông người qua lại… Chiều dày tường, sàn, trần, cửa ra vào phòng đặt thiết bị xạ trị thiết kế che chắn bức xạ mức liều kiềm chế ≤ 3/10 giá trị giới hạn liều khu vực kiểm soát & không giám sát Cửa vào bong ke xạ trị đi theo hình Zizac, không để chùm tia sơ cấp chiếu vào khu vận hành và cửa
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 38
UNG BƯỚU
Trước khi hoàn thiện bong ke phải đánh giá độ đồng nhất bê tông, mức độ che chắn Cửa phòng có khóa liên động đảm bảo chỉ khởi động chiếu xạ được khi cửa đã đóng, nguồn tự động tắt khi cửa mở bất ngờ Có hệ thống đo cảnh báo bức xạ & hệ thống dừng chiếu xạ khẩn cấp ở trong phòng Thiết kế phòng xạ trị phải được Cục an toàn bức xạ & hạt nhân cấp phép trước khi xây dựng Cửa phòng xạ trị, phòng lưu bệnh nhân đặt nguồn phải có biển cảnh báo, đèn báo hiệu, nội quy, biện pháp ngăn chặn người ngoài vào
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 39
UNG BƯỚU
Sử dụng nhân viên bức xạ, kiểm xạ khu vực, đánh giá liều chiếu xạ cá nhân, trang bị bảo hộ, khám sức khỏe, giám sát nội bộ, kiểm soát chiếu xạ y tế… ( như quy định chung)
ỨNG PHÓ SỰ CỐ BỨC XẠ Xây dựng các biện pháp tránh xẩy ra sự cố, quy trình ứng phó: Mất nguồn, tắc nguồn không đưa về vị trí bảo vệ, nguồn rò rỉ gây nhiễm bẩn, cháy – nổ, người không phận sự vào buồng bệnh đặt xạ, chiếu nhầm bệnh nhận, kế hoạch xạ trị sai Theo dõi, đánh giá hậu quả những trường hợp bệnh nhân gặp sự cố
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 40
UNG BƯỚU
QUẢN LÝ CHẤT THẢI LÀ NGUỒN XẠ KÍN Quản lý, lưu giữ, xử lý những nguồn xạ kín như nguồn xạ áp sát, xạ trị từ xa, nguồn chuẩn thiết bị đã hết hạn sử dụng theo quy định của Bộ KHCN
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 41
UNG BƯỚU
I.Tài liệu BSS, QĐ 60/ICRP/1991 của Ủy ban
quốc tế về An toàn bức xạ (ICRP).
II.Luật năng lượng nguyên tử 18/2008/QH12
(Thay thế pháp lệnh AT&KSBX- 1996).
Nghị định 07/2010/NĐCP Quy đinh & hướng
dẫn thi hành Luật NLNT, NĐ.111/CP xử phạt
hành chính.
Thông tư: 08,13,15,19, 23, 26, 76 của Bộ
KH&CN, Bộ tài Chính, Liên bộ KH&CN – Bộ y
tế…….
TCVN 6561/1999; TT.22/2014/BKHCN05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 42
CƠ SỞ
PHÁP LÝ
1. Nguyên tắc an toàn bức xạ khi tiếp xúc với bức xạ ion hóa trong khám – chữa bệnh?
2. Nhiệm vụ và chức năng của nhân viên bức xạ trong y tế?
3. Nhiệm vụ, chức năng của người phụ trách an toàn bức xạ trong y tế?
4. Nguyên tắc sử dụng bức xạ ion hóa trong khám chữa bệnh?
5. Giới hạn liều hiệu dụng quy định đối với nhân viên bức xạ, người học việc và dân chúng?
6. Tiêu chuẩn phân vùng kiểm soát bức xạ trong y tế?
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 43
CÂU
HỎI
7.Nêu thiết bị sử dụng trong chẩn đoán & điều trị trong Y học hạt nhân?
8. Thiết bị bảo vệ ATBX trong y học hạt nhân?
9. Tiêu chuẩn dược chất phóng xạ sử dụng trong khám – chữa bệnh?
10. Nguyên tắc thiết kế cấu trúc khoa, phòng đặt thiết bị trong y học hạt nhân?
11.Nguyên tắc quản lý chất thải rắn, chất thải lỏng có nhiễm bẩn phóng xạ trong YHHN?
12. Hoạt độ I-131 còn trong cơ thể bệnh nhân ung thư tuyến giáp trước xuất viện ?
13. Thiết bị sử dụng trong chẩn đoán hình ảnh?
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 44
CÂU
HỎI
14. Tiêu chuẩn các tài liệu đi kèm theo thiết bị chẩn đoán hình ảnh?
15. Tiêu chuẩn an toàn bức xạ quy định mức đồ rò rỉ của các đầu đèn khi chiếu – chụp?
16. Thiết bị bảo vệ ATBX cho nhân viên chẩn đoán hình ảnh?
17. Nguyên tắc bảo vệ an toàn bức xạ cho bệnh nhân & thân nhân bệnh nhân trong chẩn đoán hình ảnh?
18. Nguyên tắc sử dụng liều kế cá nhân cho nhân viên làm x- quang can thiệp?
19. Nguyên tắc thiết kế che chắn an toàn bức xạ cho các phòng đặt thiết bị chẩn đoán hình ảnh?
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 45
CÂU
HỎI
20. Nguyên tắc vận hành an toàn thiết bị trong chẩn đoán hình ảnh?
21. Cách sử dụng, bảo quản liều kế cá nhân của nhân viên bức xạ trong y tế?
22. Các thiết bị bức xạ thường sử dụng trong ung bướu?
23. Nguyên tắc thiết kế, che chắn bức xạ phòng đặt thiết bị xạ trị?
24.Nguyên tắc vận hành an toàn các thiết bị trong xạ trị?
25. Nội dung của phương án khắc phục sự cố phóng xạ trong Y học hạt nhân, chẩn đoán hình ảnh và ung bướu?
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 46
CÂU
HỎI
05/03/23TS. Nguyễn Văn Kính 47
XIN CAÛM ÔN