KTO ZAPYLA PRZY JEDZENIU?6 III 2016 r.

POZNAŃSKA KOOPERATYWA

SPOŻYWCZA

Teresa Porankiewicz-Bartkowiak

Co na śniadanie?

Co jemy i dlaczego?

Inne pomysły

http://www.drfuhrman.com/library/foodpyramid.aspx

Piramida żywienia produktami o wysokiej zawartości odżywczej

Gags9999, Flickr, CC BY 2.0

Rośliny nasienne

Eksperci od zapylania

osy

błonkoskrzydłe

przenoszą pyłek na znamię słupka roślin nasiennych

owady:

chrząszcze

motylemuchówki

bzyg

Miejsce w ekosystemie

bzyg

Thompsma, Wiki, CC BY-SA 3.0

Pyłek jest źródłem

cennego białka i bioskładników

Pyłek

Kwiat złożony wymaga do zapylenia

częstych odwiedzin

Zapylenie plantacji jagodowych

- dzięki pełnemu zapyleniu przez owady wzrost plonu na plantacjach jagodowych

o 30-60%

Wzrost masy owoców, poprawa kształtu i jakości owoców

Pancrat_CC BY-SA 3.0

Zapylanie truskawekZapylanie przez owady zwiększa

jakość owoców

Pancrat_CC BY-SA 3.0

Zapylanie plantacji sadowniczych

- dzięki pełnemu zapyleniu przez owady wzrost plonu o 30-60%

Plantacje zielarskie

Murarka ogrodowa

Plantacje nasienne

Koniczyna czerwona, lucerna, ogórki, gorczyca, słonecznik, marchew, len, rośliny dyniowate i inne

1/3 żywności!

Specjaliści

André Karwath aka Aka CC BY-SA 2.5

- krótki języczek

- grzebyk do zbierania pyłku

- tworzy rodziny, podział ról przy pracach,

-gromadzi zapasy pokarmu,

- żyje 3-6 tygodni, zimą do 7 miesięcy,

matka do 5 lat,

- długość lotu robotnicy do 3km,

- taniec jako sposób przekazywania informacji

- feromony

Pszczoła miodna

Jak wygląda w ulu?

Jak wygląda w ulu?

Latem pszczela rodzina liczy 30-60 000 robotnic,

Zimą pszczela rodzina liczy 10-30 000 robotnic

Jak wygląda w ulu?

Owad społeczny

Najwcześniejsze pożywienie

Kwiaty wierzby dają

zapylaczom nektar

i cenny pyłek

Najwcześniejsze pożywienie

Owad społeczny

Obecność wody

Owad społeczny

Obecność wody

Wprowadzenie owadów

wzrost plonu rzepaku do 30%

Maj

Rójka

Czerwiec

Owad społeczny

Czerwiec

Czerwiec

Czerwiec

Lipiec

Sierpień i jesień?

- zubożenie bazy pokarmowej (wielohektarowe monokultury),

- zmniejszenie ilości naturalnych siedlisk i miejsc na gniazda,

- stosowanie chemicznych środków ochrony roślin (zatrucia, śmierć)

- osłabienie odporności,

- choroby wywołane przez wirusy, grzyby, bakterie, pierwotniaki, roztocza

Zagrożenia

- zubożenie bazy pokarmowej (wielohektarowe monokultury),

- zmniejszenie ilości naturalnych siedlisk i miejsc na gniazda,

- stosowanie chemicznych środków ochrony roślin (zatrucia, śmierć)

- osłabienie odporności,

- choroby wywołane przez wirusy, grzyby, bakterie, pierwotniaki, roztocza

Zagrożenia

Owad społeczny

- 36 gatunków w Polsce,

- 12 -15 gatunków w terenach rolniczych,

- tworzą rodziny sezonowe (150-300 osobników,

również 500 jak i tylko 40),

- przenoszą więcej pyłku niż pszczoły

- częściej odwiedzają kwiaty

- używany do zapylania upraw pomidorów

Trzmiel

- języczki znacznie dłuższe niż u pszczół –

mogą zapylać kwiaty długorurkowe, który

ch nie zapylą pszczoły miodne

- gęste owłosienie – pozwala na loty już

przy przy temperaturze 8 stopni Celsjusza

Szczegóły

- trzmiele mają języczki znacznie dłuższe niż

pszczoły, dlatego mogą zapylać kwiaty

długorurkowe:

wyki, bób, koniczyna czerwona,

ostróżki, traganek

również nasturcję z głęboko ukrytym

nektarem.

Szczegóły

Siedliska na gniazda

Zapewniające schronienie i pokarm:

- na obrzeżach lasów,

zadrzewień śródpolnych,

- w zakrzaczeniach,

- pod miedzami i drogami

polnymi,

- na otwartych polach uprawnych.

Miejsca na gniazda

- w ziemi (opuszczone norki),

- w stertach kamieni, gałęzi,

- w kępach zaschłej trawy,

- w dziuplach drzew.

Królowe - samice trzmieli

zimują pojedynczo w ziemi,

w ściółce lub pod mchem

TimmusLev, Wiki, CC BY-SA 4.0

Gniazdo trzmieli w naturze

Autor: Panoramedia, Wiki

Atrakcyjne miejsca na gniazda

Grafika pochodzi ze strony: www.trzmielewogrodzie.pl

Wiosna: kolebka z pierwszymi jajami, obok komórka z zapasem pokarmu

Wylęgają się larwy, matka składa kolejne jaja, ogrzewa larwy swoim ciepłem

Larwy przędą kokony,

przepoczwarczają się i wygryzają w formie dorosłej, cykl twa 21 dniMłode pracownice pomagają

w budowie gniazdaMłode samice kopulują

zsamcami, nie wracają do gniazda, szukają miejsca na

zimowlę

Murarka ogrodowa

- nie tworzy rodziny,

- małe rozmiary ciała,

- na spodzie ciała specjalne wyrostki

do zbierania pyłku,

- ciało owłosione,

- lubi ciepło,

- nie żądli,

- zasięg lotu: max 200 m

- używana do zapylania upraw sadowniczych

Pszczoła samotnica:

pojedynczoe owady budują

indywidualne gniazda

Zdjęcia: Krzysztof Brożek, www.murarkaogrodowa.com

Zdjęcia: Krzysztof Brożek, www.murarkaogrodowa.com

Gniazda murarek

Autor: Orangeaurochs, Wiki

najlepszy materiał gniazdowy dla murarki ogrodowej to trzcina

(zdrowotność)

Możliwości specjalistów

Pszczoła miodna

Trzmiel

Murarka

1000

200

100

3000

1000

200 Dobre warunki pogodowe

Wybrane grupy pracownic

Promień zasięgu lotu [m]

Zimują kokony, Aktywność lotna przy

temp. powyżej 15 stopni Celsjusza

Zimuje samic.a Aktywność lotna nawet

w dni pochmurne i dżdżyste, w temp. 10

stopni Celsjusza

Zimuje rodzina. Aktywność lotna w temp. od 14 stopni

Celsjusza

...co można na balkonie?

...a co w mieście?

Zioła odporne na niesprzyjające

warunki: tymianek,

macierzanka,bazylia, mięta

...a co w mieście?

krzewy liściaste:

lilak, krzewuszka,

ligustr,

oliwnik,

śnieguliczka,

tamaryszek,

suchodrzew,

parczelina

drzewa:

wierzby,

jabłoń, grusza,

jarzębina,

klony,

lipy,

kasztanowcechwasty

Czy hotel może być bez restauracji?

Hotelu dla zapylaczy:

podstawowy warunek to

obecność kwitnących

roślin nasiennych.

Hotele ustawione w Polsce,

zbadane na skuteczność

zasiedleń były zasiedlone w

zaledwie kilku procentach.

Czy hotel może być bez restauracji?

Zanim zbudujesz hotel dla zapylaczy,

stwórz przyjazne siedlisko.

Wybierz rośliny nektarodajne i pyłkodajne, których terminy

kwitnienia zazębiają się, zapewniając ciągłość dostępu do

pokarmu.

Omijaj odmiany

roślin o kwiatach pełnych.

Pamiętamy:

W promieniu 200 metrów dostępna bogata

baza pokarmowa

Materiał na gniazdo dla murarki to trzcina i

bambus, rdest, optymalna średnica otworu:

6-8 mm (ale zasiedlają zasiedlają otwory od 4-12mm)

Trzcina jak najgrubsza,

Spiąć,

Osłonić przed deszczem,

Stanowisko osłonięte od wiatru.

Wnętrze hotelu dla zapylaczy

Autor: StefanDor, CC BY-SA 4.0

Gliniane ściany

Gliniane ściany zbudowane w Turtulu dla ochrony ok. 100 gatunków pszczół, wysmugowatych, podwijkowatych, złotolitkowatych, osowatych, kopułkowatych i grzebaczkowatych, które składają jaja w glinie

Olaf, CC BY-SA 3.0

Gliniane ściany

Gliniane ściany zbudowane w Turtulu (Suwalski Park Krajobrazowy) dla ochrony ok. 100 gatunków pszczół, wysmugowatych, podwijkowatych, złotolitkowatych, osowatych, kopułkowatych i grzebaczkowatych, które składają jaja w glinie

Olaf, CC BY-SA 3.0

Sterty gałęzi, drewna

Owadzi hotel Łysy Młyn k. Poznania

MOs810, CC BY-SA 4.0

Skąd pozyskać murarkę?

Kokony murarki ogrodowej (Zdjęcie: www.murarkaogrodowa.com)

www.murarkaogrodowa.com

- informacje dotyczące biologii,

- liczne obserwacje z życia murarki,

- możliwość zakupu kokonów,

domków

Skąd pozyskać murarkę?

Osmia_rufa_male_Pancrat_CC BY-SA 3.0

- koszt kokonów: 250 szt./ 38 zł

( 2016r.)

-x sztuk wystarczy do zapylenia

kwiatów na powierzchni ...m2

- zasięg lotu: do 200 m

- trzcina umocowana stabilnie w

skrzynce,

zasklepiona z jednej strony,

osłonięta od deszczu,

-

Ule z trzmielami - gdzie kupić?

MINIPOL

Mały ul trzmieli na ogródki działkowe i

małe tunele foliowe,

Powierzchnia: poniżej 750 m2.

Czas życia kolonii: 4-7 tygodni.

Koszt: ok. 170 zł ( 2016r.)

Wysyłka: ok. 60 zł (żywy organizm)

Pożywka znajdująca się w ulu wystarcza

na cały okres życia kolonii.

Ule zabezpieczyć przed mrówkami.

Unikać stykania się roślin z ulem.

Lepy.

Sposób użytkowania

Najlepiej ustawić ule na poziomej platformie

Po umieszczeniu ula we właściwym miejscu należy

pozostawić trzmiele na co najmniej 10 minut, by się

uspokoiły. Potem można otworzyć wlot

Trzmiele zapylają najskuteczniej w temperaturach

8-28°C, 50-85% RH

Ule zabezpieczyć przed mrówkami. Unikać stykania

się roślin z ulem. Lepy.

Samoobrona

Trzmiele, pszczoła miodna

żądlą

Waugsberg, CC BY-SA 3.0

Hadi, CC BY-SA 4.0

Domek dla trzmieli

Termin: przedwiośniePotrzebne:

Skrzynka, delikatna sucha trawa (wybrana z zimowego trawnika)

Trawę przeciera się w dłoni. Tworzy kłębek o średnicy 15 cm.

Włożyć do drewnianej skrzyneczki

z wywierconym otworem o średnicy 15-20mm.

Przykryć daszkiem z płyty pilśniowej lub deski.

Ustawiać na ziemi na cegłach, kamykach.

Można podwieszać na drzewach.

Domki można budować również z glinianych

doniczek, wyściełanych trawą.

Autor: Orangeaurochs, Wiki

Restauracja z dobrym menu

Murarka ogrodowa

Ogród, dobre siedlisko

- bez stosowania chemicznych środków ochrony roślin

- z dzikim fragmentem,

- z ukryciami, stertą kamieni i gałązek,

- z różnorodną bazą pokarmową, kwitnącą przez cały sezon

wegetacyjny

Dziękuję za uwagę :)