1. Modul 4: Langkah Pencegahan Dan Perlindungan

2. Pengenalan OBJEKTIF Di akhir sesi ini peserta akan dapat: 1. Menerangkan Prinsip Pengawalan Risiko 2. Menggariskan kepentingan pengurusan risiko di tempat kerja 3. Kandungan kursus 1. Hiraki Kaedah Pengawalan 2. Kaedah pengawalan yang biasa digunakan di TNB 3. Aturan keselamatan 4. Pengawalan Risiko Punca Tenaga elektrik Bunyi bising Bahan kimia Suhu panas Laluan Pelindung Pengepung Pengadang Kawalan kejuruteraan Pekerja Kawalan melalui Peraturan Pentadbiran PPD 5. Hiraki kaedah pengawalan 1. Penghapusan 2. Penggantian 3. Pengasingan 4. Kawalan kejuruteraan 5. Kawalan pentadbiran 6. Kelengkapan Pelindung Diri (PPE) 6. Hiraki Kaedah Pengawalan Penghapusan Menghapuskan hazard atau risiko. Kaedah yang ideal dan terbaik. Contohnya: Tidak menggunakan mesin yang mempunyai tahap kebisingan melebihi had dibenarkan Tidak mengangkat beban/bahan kerja dengan melebihi muatan/had selamat 7. Hiraki Kaedah Pengawalan Penggantian Penggantian bermaksud menggantikan bahan berbahaya yang digunakan dengan bahan yang agak kurang berbahaya. Contohnya: Menggantikan tiang kayu kepada tiang konkrit Menggantikan pengalir tidak bertebat (bare conductor) kepada pengalir bertebat (insulated conductor). 8. Hiraki Kaedah Pengawalan Pengasingan Mengasingkan punca hazard atau proses berisiko dari pekerja. Contohnya: Mengasingkan pemampat udara dari tempat kerja untuk mengurangkan bunyi bising. 9. Hiraki Kaedah Pengawalan Kawalan Kejuruteraan Mengubahsuai punca hazard atau proses berisiko menggunakan kaedah kejuruteraan. Memasang peralatan yang berupaya mengawal punca hazard atau proses berisiko terhadap pekerja. Contohnya: Menutup peralatan yang bising, panas atau mempunya bahagian yang berputar ditutup. Memasang alat atau penutup keselamatan. Memasang kipas keselamatan. Memasang kipas pengudaraan. 10. Hiraki Kaedah Pengawalan Kawalan Pentadbiran Kaedah pentadbiran bermaksud menyediakan cara kerja melalui mengurangkan risiko dan pendedahan kepada hazard Contohnya: Mengurangkan jumlah pekerja yang terdedah kepada hazard Mengurangkan masa mereka terdedah kepada hazard Menyediakan jadual gantian/pusingan Menyediakan peraturan khas seperti lockout, PTW dan sebagainya 11. Sambungan PROSEDUR KERJA SELAMAT (SOP) Satu kaedah pentadbiran yang menyediakan panduan dan cara yang selamat untuk melakukan sesuatu kerja dan mencegah dari perlakuan yang tidak selamat. Memberi panduan bagi menyelurih bagi setiap langkah, bagaimana hendak melaksanakan kerja/menggunakan alat tertentu dengan selamat. 12. JSA-Analisis Kerja Selamat Juga dikenali sebagai Analisis Hazard Kerja/Job Hazard Analysis (JHA) satu proses di mana hazard yang terdapat pada setiap proses (langkah) kerja dikenalpasti dan langkah kawalan diambil untuk mengurangkan risiko kepada pelanggan, pekerja, peralatan, hartabenda serta alam sekeliling. 13. Kawalan Pentadbiran JSA: Metodologi Bentuk kumpulan kerja yang mewakili pelbagai pihak yang berkaitan. Kerja dibahagikan kepada langkah/proses yang lebih kecil. Kenalpasti hazard di dalam setiap langkah tersebut Pemerhatian Buku panduan operasi Rekod kemalangan Dari pekerja yang berpengalaman Perbincangan dengan operator Sediakan langkah kawalan kepada setiap hazard Tentukan pihak yang bertanggungjawab untuk menyediakan langkah kawalan tersebut beserta tarikh jangkaan disiapkan. Bangunkan prosedur bekerja selamat untuk tugasan yang diberikan. Latihan Latihan/penerangan khusus hendaklah dijalankan sebelum memulakan kerja Mesyuarat OSH/taklimat Toolbox 14. sambungan Semakan perlu dilakukan jika terdapat keperluan. Aktiviti Hazard Kaedah kawalan Kimpalan Silau Pakai cermin mata keselamatan Percikan arka Pakai sarung tangan dan pakaian keselamatan 15. Kawalan Pentadbiran Permit Kerja Permit Utama - Sijil kelulusan kerja-diperlukan untuk sebarang kerja yang hendak dilakukan di kawasan tersebut. Permit Kerja Elektrik Permit Kerja Mekanikal/Bukan Mekanikal Permit Kerja Kontraktor - Yang diperlukan di tempat kerja tertentu seperti kawasan operasi diadakan khusus untuk mengelak kemalangan bersangkutan kerja kejuruteraan yang bercanggah atau menggangu operasi loji Permit Tambahan - Untuk kerja yang berbahaya, misalnya permit untuk ruang terkurung (confined space), permit untuk menggali, permit untuk membaiki jalan, permit untuk kerja panas (hot work) dan sebagainya. 16. Papan tanda keselamatan standard Bentuk makna Warna keselam atan Warna kontra Warna simbol Larangan Merah Putih Hitam Mandatori Biru Putih Putih Bahaya/ Amaran / Hati-hati Kuning Hitam Hitam Keadaan selamat/ escape route/ peralatan keselamatan Hijau Putih Putih Peralatan melawan kebakaran Merah Putih Putih 17. Kawalan Pentadbiran: Kenali Papan Tanda 18. Papan tanda hazard elektrik 19. PPE: Perlindungan Pernafasan Kelengkapan keselamatan dan perlindungan khas perlu disediakan untuk kegunaan tertentu atau untuk kerja penyelamat. Kelengkapan perlindungan diri boleh dibahagikan kepada lima kategori: o Kepala o Mata dan muka o Pendengaran o Pernafasan o Badan termasuk tangan, kaki dan perlindungan semasa bekerja di tempat tinggi. 20. PPE: Bunyi Pelindungan terhadap hazard pendengaran PEL (permissible exposure limit) Bunyi berterusan, standard = 85 dBA pendedahan selama 8 jam; maksimum (tahap siling) = 115 dBA Melebihi 110 dBA, telinga terasa sakit Bunyi impulse, tahap siling = 140 dBA Pemetaan bunyi - Noise mapping Pengukuran menggunakan dosimeter PPE Ear plug dan ear muff 21. PPE: Perlindungan Pernafasan Perlindungan pernafasan perlu disediakan: Terhadap debu, asap dan habuk berbahaya seperti debu silika dan sebagainya. Terhadap gas dan wasap beracun seperti H2S; dan Di tempat yang kurang kandungan oksigen 22. sambungan 1. Topeng pernafasan pakai buang o Digunakan untuk debu dan asap biasa; o Tidak sesuai untuk wasap atau gas beracun 2. Topeng separuh muka dengan katrij yang boleh diganti o Digunakan semasa mencampurkan bahan kimia atau menyembur racun serangga o Topeng: diperbuat dari bahan getah atau plastik yang mudah lentur o Penapis atau katrij: gunakan bersesuaian dengan bahan yang hendak ditapis o Nota: penapis tidak memberikan perlindungan di tempat yang kurang kandungan oksigen. 3. SCBA dan lain-lain alat pernafasan o Digunakan di tempat yang kurang kandungan O2 o Dari jenis yang diluluskan: AS/NZS 1714, DOSH 23. PPE: Pakaian Keselamatan Baju vest reflektif Baju operasi BOMBA 24. PPE: Perlindungan Dari Jatuh Jaring keselamatan Abah-abah keselamatan/ full body harness 25. PPE: Elemen Di Dalam Program PPE Yang Berkesan Pekerja Latihan Penilaian kesihatan Peralatan Pemilihan untuk kesesuaian pemakai Pemilihan peralatan yang sesuai (dengan jenis kerja) Penyelenggaraan Peralatan Diluluskan oleh Pihak Berwajib (contohnya; SIRIM) 26. Aturan Keselamatan Keselamatan Elektrik Hanya pekerja yang terlatih dan bertauliah (competent) sahaja dibenarkan memohon permit kerja-kerja pemasangan, baikpulih dan penyelenggaraan, contohnya; Jurutera Elektrik Penyelia Elektrik Penjaga Jentera (chargeman) Pendawai (satu fasa, tiga fasa) Pencantum Kabel 27. sambungan Pekerja-pekerja lain hendaklah diselia oleh pekerja kompeten Hendaklah diamalkan ketika kerja berhampiran atau peralatan berkuasa elektrik (yang mempunyai arus elektrik): Dapatkan permit untuk bekerja Gunakan perkakasan yang bertebat yang diluluskan Patuhi prosedur kerja selamat (SOP) Kenalpasti di mana suis kecemasan Jangan memakai barang berlogam seperti cincin, tali pingang berkepala logam, jam tangan dan sebagainya. 28. sambungan Semua bahagian peralatan elektrik yang boleh dicapai hendaklah mempunyai wayar bumi atau berpenebat (dwi- penebat) Semua wayar mudah lentur, palam, soket dan penyambung hendaklah dalam keadaan baik kualitinya dan memenuhi piawaian Suis bekalan utama hendaklah diletakkan pada lokasi yang bersesuaian, mudah dicapai dan posisi ON dan OF dikenalpasti Peralatan hendaklah kerap diperiksa dan diselenggara Kerosakan yang dijumpai pada peralatan hendaklah diselenggara 29. sambungan Putuskan bekalan kuasa sebelum memulakan kerja-kerja membaikpulih, servis atau mengubahsuai sebarang peralatan atau mesin Sesuatu litar elektrik hendaklah dielakkan dari terlebih beban kakitangan hendaklah dilatih di dalam prosedur keselamatan dan rawatan asas jika berlaku renjatan elektrik Semua peralatan elektrik hendaklah dilindungi dari kesan persekitaran dan bahaya-bahaya lain seperti cuaca, basah, haba dan kotoran, karatan, kebakaran dan letupan. 30. sambungan LOCKOUT/ TAGOUT Pengunci (lock) dipasang pada bekalan kuasa peralatan untuk mengelakkan pengaliran tenaga secara tidak sengaja. Menggunakan konsep seorang pekerja, satu kunci dan satu tag Setiap individu yang bekerja pada sesuatu peralatan mestilah memasang pengunci dan tag miliknya sendiri. Penguncian (lockout) secara berkumpulan adalah dilarang. Tag penguncian (lockout tag) memberikan amaran dan identiti diri orang yang memasangnya. 31. Pencegahan Kebakaran Langkah Pencegahan Pengawalan punca suhu panas dan api Sistem pemanas, geseran, permukaan panas, elektrik, api rokok, kimpalan dan lain-lain. Pengawalan bahan mudah terbakar Bahan buangan, tumpahan, kebocoran: Gas, Wasap, Cecair mudah ruap dan mudah terbakar dan lain-lain. Alat Penggera dan Alat Pengesan Kebakaran Alat pengesan suhu panas/haba Alat pengesan sinaran Alat pengesan asap Alat pengesan kebocoran gas 32. Sambungan Alat Pemadam Api Terdapat DUA jenis kumpulan alat pemadam api iaitu TETAP dan MUDAH ALIH 33. Kaedah Melawan Kebakaran Haba Tindakbalas Kimia O2 Bahan bakar Haba Tindakbalas Kimia O2 Bahan bakar Haba Tindakbalas Kimia O2 Bahan bakar Haba Tindakbalas Kimia O2 Bahan bakar Melapar MelemasMemutus tindakbalas kimia Menyejuk 34. Kelas-kelas api Kelas Api Penerangan A Memadam kebakaran pepejal seperti kayu, kertas, kain dan sebarang bahan mudah bakar. B Memadam kebakaran cecair seperti minyak, cat, varnish, plastik dan lain-lain. C Memadam kebakaran gas seperti gas butana, gas acetylene, pendawaian elektrik, kotak fius, perkakasan elektrik dan lain- lain. D Memadam kebakaran logam seperti logam potassium, logam sodium, logam kalsium dan logam magnesium. E Memadam kebakaran minyak masak yang digunakan secara komersial. 35. Alat pemadam api mudah alih Jenis-jenis Busa (foam) untuk minyak/cecair mudah terbakar Kabon dioksida Cecair mudah terbakar dan kebakaran elektrik Debu kering (ABC, BC) api kelas A, B, C 36. Ruang Terkurung Syarat-Syarat Bekerja Di Ruang Terkurung Telah menghadirkan diri dalam kursusdan mempunyai sijil memasuki Ruang Terkurung (dari NIOSH) bagi: - Orang yang menjaga (Standby Person) yang berkelayakan - Orang yang dibenarkab masuk (Authorised Entrant) - Penguli Gas Bertauliah (Authorised Gas Tester - Penyelia kemasukan ( Entry Supervisor) Mempunyai Permit kerja (PTW) yang sah, termasuk untuk ujian gas dan dokumen lain yang berkaitan. Pengudaraan yang berterusan. Peralatan kecemasan dan bantuan menyelamat yang mencukupi. Peralatan perlindungan diri/ pakaian yang bersesuaian dan cukup. Rujuk kepada Kod Amalan Bekerja Selamat di Ruang Terkurung 2001. 37. Penggunaan Kenderaan/Mesin Angkat Mesin telah diuji dan diluluskan. Sijil PMA (Sijil Perakuan Mesin Angkat) yang sah. Senggaraan berkala Mempunyai functional limit switches. Pemandu/ pengendali yang mempunyai lesen dan berdaftar dengan JKKP. Kawasan operasi perlu dikepung/dipagar (barricaded). Muatan tidak melebihi had. Bagi kerja di dalam zon voltan tinggi, kenderaan hendaklah dibumikan. 38. Kekemasan Di Tempat Kerja Kekemasan bukan hanya terhad kepada kebersihan sahaja. Ia juga meliputi: Memastikan tempat kerja kemas dan tersusun. Lantai dan dinding bebas dari benda yang licin atau boleh menyekat/tersangkut kaki. Pembuangan/ penyingkiran bahan buangan. Menyimpan peralatan yang telah digunakan di tempat asalnya atau tempat simpanannya. 39. Pengendalian Sisa Buangan Sisa Domestik - Sisa buangan seperti kertas, plastik, kaca, sisa makanan dan sisa tumbuhan yang boleh dilupuskan di tapak pelupusan. Pihak Berkuasa Tempatan. Buangan Terjadual - Buangan yang terkandung di dalam kumpulan atau yang telah di senaraikan di dalam Jadual Pertama di bawah Peraturan-peraturan Alam Sekeliling (BuanganTerjadual) 2005, hanya boleh dilupuskan di tapak pelupusan yang diluluskan oleh JAS. Buangan Terjadual ini termasuklah sebarang buangan yang bercampur dengan minyak dan bahan kimia. 40. Keselamatan Lalulintas Di Kawasan Logi Pepasangan Elektrik Mempunyai lesen memandu yang sah, dokumen kenderaan dan pas kemasukan. Patuhi arahan TNB. Patuhi undang-undang lalulintas. Contohnya; Pakai tali pinggang keledar. Lori terbuka tidak dibenarkan membawa penumpang di belakangnya. Tidak dibenarkan membawa muatan berlebihan. 41. Keselamatan Bekerja Di Jalan Raya Letakkan papan tanda amaran. Letakkan kon keselamatan. Pasangkan blinkers di waktu gelap. Pakai Vest keselamatan. Tugaskan Pengawal lalulintas. Letakkan kenderaan di tempat yang bersesuaian. 42. Keselamatan Pengendalian Gas Slinder untuk gas yang mudahbakar hendaklah dilengkapi dengan flash back arrester Semua gas mampat perlu disifatkan sebagai bahan letupan dan kontainernya sebagai bom. Kontainer/silinder gas hendaklah disimpan tidak melebihi suhu 121 C (250 F). Silinder kosong hendaklah ditutup rapi dan ditandakan sebagai kosong serta disimpan di tempat berasingan. Silinder gas hendaklah diikat atau dirantai menegak supaya tidak jatuh. Laksanakan kaedah pengenalan kod warna untuk membezakan isi kandungannya. Jangan gunakan silinder yang tidak diketahui isi kandungannya. Gunakan troli khas untuk memindahkan silinder. 43. Keselamatan Di Dalam Kerja-Kerja Khas Pengunaan Udara Mampat Tekanan tinggi Pemeriksaan secara berkala Dilaksanakan oleh kakitangan terlatih sahaja. Kawasan operasi terkawal atau diasingkan Gunakan peralatan aksesori yang sesuai Jangan bermain atau bergurau 44. Kerja panas (hot work) Pekerja terlatih atau kompeten Memerlukan permit kerja Pemerhati api (fire watcher) Lakukan ujian gas Pastikan tiada bahan mudah terbakar/meletup Peralatan pelindungan diri yang sesuai Perisai atau pengadang sesuai untuk mengasingkan tempat kerja 45. Kerja menggali Memerlukan pengawasan dan permit kerja Kawasan dikepung dan ditandakan Shoring, sloping dan bracing Pastikan tiada pepasangan/laluan bekalan hidup 46. Sesi toolbox Topik dibincangkan Skop kerja yang hendak dilakukan Analisa kerja selamat Keselamatan semasa kerja Penerangan cara kerja selamat Permit kerja jika perlu Isu-isu yang berkaitan 47. Tamat Sesi soal-jawab